duyu organları

DUYU ORGANLARI

Çevremizi algılamamızda görevli olan göz, kulak, burun, dil, deri DUYU ORGANLARIMIZDIR. Duyu organlarımız birlikte çalıştığında çevremizi daha kolay ve doğru algılarız. Çevremizdeki cisimlerin rengini, sesini, kokusunu, sertliğini, yumuşaklığını duyu organlarımız sayesinde algılarız.

Dokunma, koku alma, tat alma, işitme ve görme merkezleri beyinde bulunur.

Uyarıları dış ortamdan alarak sinirlere aktaran, duyu organlarının yapısında bulunan özel hücrelere duyu almaçları denir. Farklı duyu organlarımız için farklı almaçlar vardır. Uyarı ilgili almaç tarafından alındığı zaman uyartıya dönüşür. Uyartı duyu almaçları sayesinde aktarılır. Uyartı sinirlerde değişikliğe yol açarak uyartı mesajı oluşturur. Uyartı mesajı sinirlerle beyindeki duyu merkezine iletilir. Bu merkezlerde uyartı mesajı değerlendirilir ve cevap oluşturulur. Oluşturulan cevap sinirlerle ilgili yapı ve organlara gönderilir. İlgili yapı ve organların görevini yerine getirip getirmediği beyindeki duyu merkezleri tarafından kontrol edilir. Böylece dış ortamdan gelen uyarılar algılanmış olur.

GÖZ

Işık almak için

özelleşmiş duyu

organıdır. Göz, görmeyi

sağlayan yapılar ve

bunları koruyan

yapılardan oluşmuştur.

Göz bebeği

Görmeyi sağlayan yapılar görme almaçları, göz merceği ve sinirleridir.

Koruyucu yapılan ise göz kapağı, kirpikler-kaşlar ve göz yaşı bezleridir.

Göz dıştan içe doğru; sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabaka (retina) oluşur.

Sert TabakaGözün en dışında yer alan beyaz renkli tabakadır. Sert yapısıyla gözü dış etkilere karşı korur. Sert tabaka gözün ön tarafında incelip saydamlaşıp, hafif şişkinleşir ve kornea denilen saydam tabakayı oluşturur. Kornea, göze gelen ışığı kırarak ışığın göz bebeğine düşmesini sağlar.

Damar TabakaSert tabakanın altında yer alır. Gözü besleyen kan damarları bu tabakada yer alır. Damar tabakadaki pigmentler fazla ışığı soğurup yansımalarını önleyerek görüntünün net oluşmasını sağlar. Bu tabaka korneanın alt kısmında farklılaşarak göze rengini veren İRİSİ oluşturur. İrisin ortasında GÖZ BEBEĞİ bulunur. İris göze giren ışığın miktarını ayarlar. Göz bebeği iristeki kaslar sayesinde büyüyüp küçülebilir.

Ağ TabakaGöz yuvarlağının en içte bulunan tabakasıdır. Bu tabakada duyu almaçları ve ağ gibi dağıtılmış sinirler bulunur. Göz sinirlerinin gözden çıktığı bölgede almaç bulunmadığından görüntü oluşmaz. Buraya KÖR NOKTA denir.

Ağ tabaka üzerinde kör noktanın üzerindeki bölgeye SARI LEKE denir . Gözde görüntü sarı leke üzerinde oluşur. Ağ tabakanın ön kısmında göz merceği yer alır. Göz merceği göze gelen ışınları bir noktada toplayarak görüntünün oluşmasını sağlar.

1. Cisimlerden yansıyarak göze gelen ışınlar saydam tabakada kırıldıktan sonra göz bebeğine gelir.

2. Göz bebeğine gelen ışınlar, göz merceğinde tekrar kırılarak ağ tabaka üzerine düşer

3. Ağ tabaka üzerinde bulunan sarı lekede cismin ters görüntüsü oluşur. Oluşan görüntü buradaki almaçlar tarafından algılanır.

4. Algılanan görüntü görme sinirleri vasıtasıyla beyindeki görme merkezine iletilir. Ters görüntü beyinde düz olarak algılanır. Böylece görme olayı gerçekleşmiş olur.