ege ÜnĠversĠtesĠ bologna sÜrecĠ uyum ...bologna.kilis.edu.tr/dosyalar/program Çiktilari...
Post on 14-Feb-2020
14 Views
Preview:
TRANSCRIPT
EGE ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ UYUM ÇALIġMALARI
PROGRAM ÇIKTILARI
DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI HAZIRLAMA
ve ÖĞRENCĠ Ġġ YÜKÜ HESAPLAMA
KILAVUZU
Prof. Dr. Süheyda Atalay
Yrd. Doç. Dr. Bünyamin Yurdakul Yrd. Doç. Dr. Alper BaĢbay
Prof. Dr. Müfit Kömleksiz
Ege Üniversitesi
Nisan, 2010
2
3
ĠÇĠNDEKĠLER
Sayfa
Ġçindekiler ….…………………………………………………. 3
GiriĢ …………………..……………………………….……….. 5
Temel Kavramlar……………………………………………. 7
Yapılması Planlanan ÇalıĢmalar ……………………….. 9
ÇalıĢma Takvimi ……………………………………………. 11
A. Programın Eğitim Amacı ve Program Çıktıları
Nasıl Belirlenmelidir? ………………………………… 13
B. Öğrenme Çıktıları Nasıl Yazılmalıdır? ……………. 17
C. Ders Öğretim Planımı Nasıl Hazırlamalıyım? .…. 25
D. Öğrenci ĠĢ Yükünü Nasıl Hesaplarım? ………….. 26
E. Ders Öğretim Planında Yer Alması Gereken
Bilgiler…………………………………….…………….... 34
F. Dersler ve Program Çıktıları ………………………… 63
G. Programın Tanıtım Bilgilerinin Türkçe ve Ġngilizce Olarak Hazırlanması …………………… 64
H. Sürdürülebilir GeliĢme ve Kalite Güvencesi …… 69
EKLER ……………….…………………………………………. 71
Ek-1: Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikleri
Çerçevesi(TYYÇ) ……………………………………… 72
Ek-2: Temel Alan Yeterlilikleri (Mühendislik Alanı) 79
Ek-3: Bloom Taksonomisi ……………………………….. 81
KAYNAKÇA ………………………………………………….. 85
4
5
GĠRĠġ
Bologna Süreci (Bologna Process), Avrupa Birliği‟nin 1999 yılında yayınladığı “Bologna Bildirgesi” ile baĢlayan bir yüksek
öğretimde yeniden yapılanma giriĢimidir. Hedef 2010 yılına kadar Avrupa ülkelerinde kendi içinde uyumlu, birbirlerini
karĢılıklı olarak anlayan, tamamlayan ve rekabet gücü yüksek
bir “Avrupa Yüksek Öğretim Alanı” oluĢturulmasıdır. Bu sürecin, ülkelerin ulusal Ģartları ve kültürleriyle uyumlu olmak
kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerin paylaĢılması, ortak hedeflere ulaĢmak üzere iĢbirliği yapılması ve birbirinin
deneyiminden faydalanılması yoluyla gerçekleĢmesi planlan-mıĢtır. Bologna Süreci diye adlandırılan bu süreç, yeni bir
sistemin uyarlaması değil, var olan sistemlerin ortak bir pay-
dada buluĢturulmasından ibaret olan bir „yenilenme‟ hareke-tidir.
Bologna Süreci;
kolay anlaĢılabilir ve karĢılaĢtırılabilir bir derece sistemi-
nin uygulanmasını,
lisans, yüksek lisans ve doktora olmak üzere 3 dereceli
bir sistemin uygulanmasını,
üniversiteler arasında ortak bir kredi sistemi oluĢturul-
masını (Avrupa Kredi Transfer Sistemi- AKTS European
Credit Transfer System- ECTS),
üniversiteler arasındaki öğrenci ve öğretim üyesi
hareketliliğinin önündeki engellerin kaldırılmasını,
yükseköğretimde öğrenci katılımının sağlanmasını,
yükseköğretimde ortak diploma vermenin teĢvik edilme-
sini,
kalite güvencesinde Avrupa boyutunun oluĢturulmasını,
yükseköğretimde Avrupa boyutunun kazandırılmasını
amaçlamaktadır.
6
'Bologna Süreci' ile birlikte; eğitimin kalitesinin, iĢ dünyası ve sivil toplumun beklentilerine uygun bir Ģekilde arttırılmasının
yanında deneyimlerin paylaĢılarak, iĢbirliği ve kazanılan
yeterliliklerin geçerliliğinin sağlanması da amaçlanmaktadır. Bu doğrultudan hareketle Ege Üniversitesi 2003 yılında öğrenci
hareketliliğinde pilot üniversite olarak baĢladığı deneyimini giderek artan bir ivme ile sürdürmüĢtür. Bugün Avrupa
Birliğine üye olan 23 ülke ile 325 ikili anlaĢma sayısına
ulaĢılmıĢtır. Öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliği, Ege Üniversitesi‟nin uluslararasılılaĢma hedefi içinde en öncelikli
konularıdır.
Avrupa Kredi Transfer Sistemi ve Diploma Eki konularında
çalıĢmalarını büyük bir gayret ve kararlılıkla sürdüren üniversitemiz Türkiye‟nin ilk Diploma Eki Etiketi‟ne sahip iki
üniversitesinden birisi olmuĢtur. Çift diploma programlarının oluĢturulması için uygun mekanizmaların kurulması ve öğretim
üyelerinin teĢvik edilmesi de üniversitemizin öncelikli konuları arasındadır.
Üniversitemizde oluĢturulan Bologna EĢgüdüm Komisyonu, Bologna Süreci'nin daha yakından izlenerek sürecin ana
baĢlıklarının üniversite bünyesinde düzenlenmesi noktasında faaliyet göstermektedir.
Üniversitemizde öz değerlendirme ve stratejik planlama çalıĢmaları kapsamında “kalite yönetimi” etkinlikleri, birimler
arasındaki iliĢkilerin ve süreç etkileĢimlerinin ayrıntılı bir Ģekilde incelenerek geliĢtirilmesini ve tüm akademik birimlerin
akademik değerlendirme ve kalite geliĢtirme etkinliklerine
katılımını sağlayacak Ģekilde uygulanmaktadır.
7
TEMEL KAVRAMLAR
Yeterlilik: Bir öğretim programının baĢarıyla tamamlanması
sonucu o program için öngörülen program çıktılarının kaza-nıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak
verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir.
Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlilikleri öğrenme çıktılarına göre
sınıflandıran ve organize eden yapıdır.
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal Yeterlilikler çerçeve-lerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterlilik-
lerini birbiriyle iliĢkilendirebileceği Ģemsiye (üst) çerçevedir.
Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğre-
tim yeterlilikleri arasındaki iliĢkiyi açıklayan ulusal ve uluslar arası paydaĢlarca tanınan ve iliĢkilendirilebilen, yeterliliklerin
belli bir düzen içinde yapılandırıldığı bir sistemdir.
Temel Alan Yeterlilikleri: Ulusal düzeyde yükseköğretim
yeterlilikleri göz önünde bulundurularak, herhangi bir temel alandaki yeterliliklerin, ilgili paydaĢların görüĢleri alınarak belirli
bir düzen içinde yapılandırıldığı bir sistemdir.
Program: Bağımsız diploma veren eğitim-öğretim birimleri. Diploma fakülte/yüksek okul düzeyinde veriliyorsa fakülte/yük-
sek okulun eğitim-öğretim programı, bölüm düzeyinde verili-
yorsa bölüm eğitim-öğretim programı kısaca program diye adlandırılacaktır.
Program Eğitim Amaçları: Bir programın eğitsel misyonunu
nasıl planlamayı sağladığını ve paydaĢlarının gereksinimlerinin
nasıl karĢılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir.
Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri): Öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi,
beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir.
8
Ders Öğrenme Çıktıları: Bir dersin baĢarı ile tamamlan-masından sonra öğrenenin neleri bileceğinin, neleri yapabile-
ceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir.
AKTS (Avrupa Kredi Transfer Sistemi – “ECTS”
European Credit Transfer System) Kredisi: Dersin hedeflenen öğrenme çıktılarını kazanabilmesi için öğrenenin
harcayacağı iĢ yükü düĢünülerek belirlenen ders kredisi.
ĠĢ Yükü: Öğrenenin öğrenme çıktılarına ulaĢabilmek için ders-
le ilgili olarak yaptığı tüm çalıĢmaları içeren süre.
AKTS Etiketi: Yüksek Öğretim Kurumlarında AKTS ile ilgili çalıĢmaların kurallara uygun Ģekilde yapılması ve bu durumun
bağımsız değerlendiriciler tarafından onaylanması halinde
Avrupa Komisyonu tarafından verilen kalite ödülü.
Diploma Eki Etiketi: Yüksek Öğretim Kurumlarının Diploma Eki ile ilgili çalıĢmaları kurallara uygun Ģekilde tamamlayıp tüm
mezunlarına otomatik olarak, ücretsiz ve en çok konuĢulan bir
Avrupa dilinde verdiğini beyan etmesi ve bu durumun bağımsız değerlendiriciler tarafından onaylanması halinde Avrupa
Komisyonu tarafından verilen kalite ödülü.
9
YAPILMASI PLANLANAN ÇALIġMALAR
Bologna Süreci kapsamında, yükseköğretim kurumlarındaki
eğitim-öğretim programlarının öğrenme çıktılarını (learning
outcomes) yüksek öğretim ulusal yeterlilikleri çerçevesi ve temel
alan yeterliliklerine bağlı olarak tanımlanması amaçlanmak-
tadır. Buna göre üniversitemizde eğitim-öğretim veren bütün
ön lisans, lisans ve lisansüstü programlarını yürüten birimlerin;
1. Üniversitemizin misyon, vizyon ve hedefleri ile iç ve dıĢ
paydaĢların görüĢleri dikkate alınarak nasıl bir mezun
profilinin amaçlandığını gösteren Program Eğitim Amaç-
ları’nı yazmaları,
2. Programın eğitim amaçlarına ulaĢabilmek için mezunların
ne tür yeterliliklere (qualifications) sahip olmaları gerek-
tiğinin açıklandığı Program Çıktılarını (Program Yeterli-
likleri‟ni) belirlemeleri,
3. Belirlenen program çıktılarına ulaĢmak için hangi derslerin
verilmesi gerektiğine karar vermeleri,
4. Eğitim-Öğretim Planlarında yer alan/alacak her bir ders için
“Öğrenme Çıktıları”nı Yazmaları,
5. Her bir derse iliĢkin Öğrenme Çıktıları‟nın Program Çıktı-
ları‟ndan hangisi/lerini sağladığını belirleyerek Ders Öğren-
me Çıktıları ile Program Çıktıları’nı ĠliĢkilendirme-
leri,
6. Ders öğrenme çıktılarını göz önüne alarak üniversitemizce
belirlenen ortak formata uygun olarak ders öğretim plan-
larını hazırlamaları,
7. Ders öğrenme çıktılarına ulaĢabilmek için gerekli iĢ yükü-
nü ve AKTS kredilerini hesaplamaları,
8. Her programın programlarını tanıtıcı bilgiyi ve ders öğretim
planlarını Türkçe ve Ġngilizce olarak hazırlamaları,
10
9. Ders öğrenme çıktıları ile program çıktılarının uyumu için
Program Kalite Güvence Sistemini kurmaları gerek-
mektedir.
Üniversitemiz bu süreçleri 2009-2010 öğretim yılı içinde ta-
mamlayarak bir sonraki öğretim yılında uygulamaya geçirmeyi
ve 15 Ocak 2011 tarihine kadar AKTS Etiketi için baĢvuru
yapmayı planlamaktadır.
11
ÇALIġMA TAKVĠMĠ
Üniversitemizde eğitim programlarının öğrenme çıktılarına dayalı olarak gözden geçirilerek iyileĢ-
tirilmesi ve yeniden tasarlanması kapsamında planlanan çalıĢmaların takvimi aĢağıdaki Ģekilde belirlenmiĢtir.
Ġġ PAKETĠ TAMAMLAMA TARĠHĠ
I Öğrenme Çıktılarına bağlı olarak eğitim-öğretim planlarının düzenlenmesi /tasarlanması
1 Programın eğitim amaçlarının belirlenmesi 15 Mart - 14 Mayıs 2010
2 Program çıktıları ve program çıktılarıyla tutarlı derslerin belirlenmesi
3 Mayıs -31 Mayıs 2010
3 Derslerin öğrenme çıktılarının yazılması
1 Haziran -15 Temmuz 2010
4 Öğrenme çıktıları ve program çıktılarının iliĢkilendirilmesi
5 Ölçme ve değerlendirme yöntemleri
6 ĠĢ yükünün hesaplanması
7 AKTS/ ECTS kredilerinin belirlenmesi
8 Ders öğretim planlarının hazırlanması
II Eğitim- öğretim programlarının ilgili kurullarda onaylanması
III Kalite süreçlerinin uygulanması
Ocak 2011 -
1 Ölçme araçlarının uygulanması
2 Program ve öğrenme çıktılarının gözden geçirilmesi
3 ĠĢ yüklerinin ve AKTS kredilerinin gözden geçirilmesi
4 Ders öğretim planlarının gözden geçirilmesi
12
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi, Temel Alan Yeterlilikleri, Program Çıktıları,
Ders Öğrenme Çıktıları ve ĠĢ Yükü
AVRUPA YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ
(EQF)
TÜRKĠYE YÜKSEK ÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ)
Temel Alan
Yeterlilikleri
Temel Alan
Yeterlilikleri
Temel Alan
Yeterlilikleri
Temel Alan
Yeterlilikleri
Öğrenme Çıktıları
Ġş Yükü AKTS Kredisi
Program Çıktıları (Program
Yeterlilikleri)
Program Çıktıları (Program
Yeterlilikleri)
Program Çıktıları (Program
Yeterlilikleri)
Program Çıktıları (Program
Yeterlilikleri)
Ders Ders
Öğrenme Çıktıları
Öğrenme Çıktıları
Öğrenme Çıktıları
Ġş Yükü AKTS Kredisi
Ġş Yükü AKTS Kredisi
Ġş Yükü AKTS Kredisi
Ders Ders
13
A. Programın Eğitim Amacı ve Program Çıktıları Nasıl Belirlenmelidir?
Programın eğitim amacı, programın nasıl bir mezun profili iste-
diğini ortaya koyan genel bir ifadedir. Program çıktıları ise, me-zun olacağı program sonunda öğrencinin hangi niteliklerle/
yeterliliklerle donanmıĢ olacağını tanımlar. Diğer bir deyiĢle,
program çıktıları nasıl bir mühendis, nasıl bir öğretmen, nasıl bir hemĢire… istediğimizin göstergeleridir. Program çıktılarını
belirlemeden, programın diğer öğelerini, dersleri, derslerle ilgili öğrenme çıktılarını, öğrenme-öğretme süreçlerini, değerlen-
dirme sürecini belirlememiz de nesnel olmayabilir.
Programın amacı ve program çıktılarını belirlemek için izlene-
bilecek aĢamalar aĢağıda sırasıyla belirtilmiĢtir.
Öncelikle biriminizde bir ekip oluĢturunuz. Bu ekiple program sonucunda “nasıl bir birey yetiĢtireceğinizi” belirlemek için gereksinim çözümlemesi (Need Analysis) yapınız.
Gereksinim çözümlemesi yapabilmeniz için oluĢturduğu-nuz ekiple, programla etkileĢime girmiĢ ve halen etkileĢim halinde olan,
Ekibinizde, doktora aĢamasında Eğitim Bilimleri Bölümünden “Öğretimde Planlama ve Değerlendirme” ile
“GeliĢim ve Öğrenme” derslerini almıĢ ya da almakta olan
öğretim elemanlarının bulunmasını sağlayınız.
14
Bireylerin (Mezun olan ya da sistemde halen yer alan
öğrencilerin)
Toplumsal birimlerin (ĠĢverenlerin, Meslek Odası Temsil-
cilerinin, Sendikaların, Derneklerin, DanıĢma Kurullarının, ĠĢ
Alanlarının, Ġlgili Kamu KuruluĢlarının …)
Programı yürütenlerin (Öğretim Elemanları, Bölüm
Personeli, Öğrenci ĠĢleri Daire BaĢkanlığı gibi) gereksi-nimlerini ve beklentilerini,
Disiplinin/çalıĢma alanının yönelimlerini,
Çevresel olanakların durumunu inceleyiniz.
Diğer bir deyiĢle, programla ilgili iç ve dıĢ paydaĢların
görüĢlerini ve ilgili alanın özelliklerini ortaya koyunuz. Elde ettiğiniz veriler çerçevesinde programınızın gereksinimlerini
belirleyiniz.
Belirlediğiniz gereksinimler çerçevesinde, öncelikle
“Programın Amacını” yazınız. Programın amacını tek bir
cümleyle ortaya koymaya çalıĢalım.
Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölüm
Programının Amacı Kimya Mühendisliği programının amacı; Kimya Mühen-
disliği mesleğinin her alanında hizmet verebilecek bilgi ve beceri ve tutumlarla donatılmıĢ, etik değerleri özümse-
miĢ, dünya gerçeklerinin farkında olan ve hayat boyu
öğrenmenin önemini benimsemiĢ çağdaĢ mühendisler yetiĢtirmektir.
15
YazmıĢ olduğunuz programın amacını da göz önüne alarak belirlemiĢ olduğunuz gereksinimleri, “Olası Program
Çıktıları” olarak ifade ediniz.
Olası Program Çıktılarını aĢağıdaki soruları göz önüne
alarak değerlendiriniz.
Olası program çıktıları “Türkiye Yüksek Öğretim Yeterli-
likleri Çerçevesi, TYYÇ” (Bkz. EK 1) ve ilgili mesleğin
gerektirdiği yeterlilikleri (Temel Alan Yeterlilikleri) ne ölçüde karĢılamaktadır? [Ek 2‟de YÖK tarafından belirlenen
Mühendislik alanıyla ilgili temel alan yeterlilikleri verilmiĢtir.
Diğer alanların “temel alan yeterliliklerinin” yazımı devam etmektedir.] Program çıktıları ilgili mesleğin etik kuralları
dikkate alınarak yazılmıĢ mı?
Olası program çıktıları Ege Üniversitesinin ve buna bağlı
olarak da bağlı bulunduğunuz fakülte ya da yüksekokulun
vizyon, misyon ve hedefleriyle tutarlı mı?
Öğrenciler olası program çıktılarıyla ortaya konulan yeterli-
liklere sahip olabilirler mi?
Harcanan zaman, emek, para vb. açılardan olası program
çıktıları gerçekçi olarak dile getirilmiĢ mi? Diğer bir deyiĢle
bu çıktılar istenilen becerileri kazandırma anlamında ekono-mik mi?
Olası program çıktıları toplumsal gerçeklerimize uygun ola-
rak belirlenmiĢ mi?
Olası program çıktılarını yukarıdaki soruları dikkate alarak eki-
binizdeki kiĢilerle tartıĢıp değerlendiriniz. Bu çalıĢma bazı olası program çıktılarının elenmesini, bazılarının da eklenmesini
gerektirebilir. Program çıktılarının mümkün olduğunca gerçekçi ve ulaĢılabilir nitelikte olmasına dikkat ediniz. Program Çıktıları
açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olarak ifade edilmelidir.
KesinleĢmiĢ “Program Çıktıları”nı aĢağıdaki örnekte olduğu gibi yazılı hale getiriniz.
16
Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Program Çıktıları
1. Matematik, fen ve mühendislik bilgilerini Kimya Mü-
hendisliği problemlerine uygulayabilme.
2. Kimya mühendisliğiyle ilgili mühendislik problemlerini
tanımlama, modelleme ve çözme becerisi.
3. TanımlanmıĢ bir hedef doğrultusunda bir süreci çö-zümleyebilme ve tasarlayabilme.
4. Küresel ve toplumsal çerçevedeki mühendislik çözüm-lerinin özellikle sağlık, güvenlik ve çevre sorunlarına
katkılarını değerlendirebilme.
5. Verileri çözümleme, deney yapma ve tasarlama, so-nuçları yorumlama becerisi.
6. Mühendislik uygulamaları için gerekli çağdaĢ teknikleri ve hesaplama araçlarını kullanabilme.
7. Disiplin içi ve disiplinler arası takım çalıĢması yapa-
bilme.
8. Bağımsız davranma, inisiyatif kullanma ve yaratıcılık
becerisi.
9. Hayat boyu öğrenmenin önemini benimseyerek, bilim-
teknoloji ve çağdaĢ konular hakkında geliĢmeleri izleyerek kendini geliĢtirebilme.
10. Bireysel çalıĢma becerisi ve bağımsız karar verebilme
yetisine sahip olarak fikirlerini sözlü ve yazılı, açık ve öz bir Ģekilde ifade ederek iletiĢim kurabilme.
11. Mesleki ve etik sorumluluk bilincine sahip olabilme.
12. Ulusal ve uluslararası çağdaĢ sorunları takip edebilme.
13. Kalite konularında bilinç sahibi olabilme.
17
Program çıktıları belirlendikten sonra, bu çıktılara ula-
Ģılabilmesi, diğer bir deyiĢle öğrencilerin belirtilen yeterliliklere sahip olabilmesi için, ön lisans, lisans ya da lisansüstü
programlarda hangi derslerin yer alması gerektiğine karar verilmelidir. Bu kararı verirken, Ege Üniversitesinin ön
lisans, lisans ve lisansüstü programlarının oluĢturulmasında
dikkat edilmesi gereken ilkeler göz önüne alınmalıdır.
B. Öğrenme Çıktıları Nasıl Yazılmalıdır?
Öğrenme çıktıları bir dersle ilgili olarak yazılır. Öğrenme çıktı-
ları dersin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri
ifade eder. Planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaĢantıları yoluyla bireylere kazandırılması düĢünülen bilgiler, yetenekler,
beceriler, tutumlar, ilgiler ve alıĢkanlıkların ifadesidir.
Öğrenme çıktıları, öğrenme ortamının öğrenci merkezli olmasını sağlayarak öğretim elemanının ne öğreteceğinden çok
öğrencilerin neler (bilgi, beceri, tutum, değer vb.)
kazanacaklarını düĢünmeye yöneltmektedir. Öğrenme çıktıları, öğretim elemanını konu merkezli olmaktan çıkarmakta ve ürün
ağırlıklı davranmaya itmektedir. Öğrenme çıktılarını yazarken aĢağıdaki kurallara dikkat etmeye
özen gösterelim.
Öncelikle kendi program çıktılarınızı inceleyiniz.
Program çıktılarıyla uyumlu ancak aynı anlama gelmeyecek biçimde sorumlu olduğunuz dersin amacını belirleyiniz.
AĢağıda, örnek bir dersle ilgili genel amaç ifadesi yer almak-tadır:
18
AKIġKANLAR MEKANĠĞĠ
Bu dersin amacı öğrencilerin; akıĢkanlar meka-niğini tanımasını, akıĢkanlar mekaniği ile ilgili son
teknolojik geliĢmeleri kavramasını, denklik kav-ramını ve özel bir problemin çözümünde denklik
kavramlarından hangisini ve/veya hangilerini
(mekanik, momentum, kuvvet, kütle) seçebile-ceğine karar vermesini, kriterlerini belirlemesini,
borularda, boru ağlarında ve serbest akımda akım parametrelerinin (sürtünme kayıpları, enerji
gereksinimi, akıĢ hızı) bulunabilmesi için gerekli
hesaplama tekniklerini gerçekleĢtirebilmesini, verilen bir süreç doğrultusunda borulama siste-
mini tasarlamasını sağlamaktır.
Program çıktıları ile dersin amacını iliĢkilen-
dirdikten sonra dersinizin amacıyla tutarlı öğrenme çıktılarını yazınız. Öğrenme çıktılarını yazarken, -özellikle üniversitemizde
birlikteliği sağlamak amacıyla- aĢağıdaki kurallara uymanız beklenmektedir.
Öğrenme çıktılarını yazmaya ders düzeyinde baĢlayınız.
“Öğrencim, dersin sonunda hangi bilgi, beceri ya da tutumlara sahip olmalıdır?” sorusunun yanıtı çalıĢmalarınıza yön verecektir.
Öğrenme çıktılarının sonuna “bilgisi, becerisi, gücü,
yeteneği, oluĢ, farkındalık, hoĢgörürlük” gibi sözcüklerden biri getirilmeli ya da program çıktısı “…-ebilme” ifadesi ile sonlan-
dırılmalıdır. Öğrenme çıktılarını yazarken açık-seçik olmasına, yanlıĢ anlaĢılmalara neden olmamak için dil ve anlatıma dikkat
edilmelidir.
19
KarmaĢık mühendislik problemlerini saptayabilme.
Ya da
KarmaĢık mühendislik problemlerini belirleyebilme.
Gözlenebilir ve ölçülebilir fiiller belirleyiniz, bunları
listeleyiniz. Öğrenme çıktılarını yazarken belirlediğiniz bu fiil-lerden yararlanınız. Örneğin; anlama yeteneği, bilebilme,
öğrenebilme gibi belirsiz ifadelerden kaçınınız. Bunun yerine; “…çizebilme, …gösterebilme, …problem çözebilme,
…açıklayabilme, …örnek verebilme, …hatırlayabilme, …tasarlayabilme, …uygulayabilme, …eleĢtirebilme,
…karĢılaĢtırabilme, …çalıĢtırabilme, listeleyebilme,
…kullanabilme” gibi ifadeler kullanmaya çalıĢınız.
Öğrenme çıktılarını yazarken kullanacağınız fiiller liste-
sini oluĢturduktan sonra öğrencilerin gereksinimleri ve bireysel farklılıkları dikkate alınarak farklı düzeylerde, baĢka bir deyiĢle,
basitten karmaĢığa, kolaydan zora Ģeklinde bunları listeleyiniz. Daha sonra öğrenme çıktıları ile ilgili ifadeleri “biliĢsel
(zihinsel), deviniĢsel (psiko-motor, beceri), duyuĢsal (tutum, değer) ya da baĢka anahtar becerilere göre sınıflandırınız.
Bunun için EK-3‟deki çizelgelerden yararlanabilirsiniz.
Daha sonra seçtiğiniz bir fiil ile dersin herhangi bir
konusunu iliĢkilendirerek öğrencinin ders sonunda kazanması
gereken niteliğini tanımlayınız.
20
“…problem çözebilme” fiilini seçtiğimizi düĢünelim.
Dersin konularından biri de “Analitik veya nümerik teknikler” olsun. Bu durumda öğrenme çıktısı;
“Analitik veya nümerik teknikleri kullanarak akım problemlerini çözebilme.”
biçiminde yazılabilir.
Öğrenme çıktılarını yazarken öğretim elemanının yapacakları
değil, öğrencilerin ders sonunda neler kazandığı, hangi tutum ve davranıĢları sergiliyor olacağı yazılmalıdır. Diğer bir anla-
tımla, öğrencilerin ders sonunda hangi yeterliliklere sahip olacağı belirtilmeli, ürünün ne olacağı tanımlanmalıdır.
Öğrenme çıktıları öğrenci açısından dile getirilir.
21
Doğru
Yazılım hazırlamada kullanılan bazı teknikleri
uygulama yeteneği.
Yazılım hazırlamada kullanılan bazı teknikleri
uygulayabilme.
Küresel ve toplumsal çerçevede mühendislik
çözümlerinin özellikle sağlık, güvenlik ve çevre
sorunlarına katkılarını değerlendirebilme
YanlıĢ
Yazılım hazırlamada kullanılan bazı teknikleri
öğretebilme.
Yazılım hazırlamada kullanılan bazı teknikleri
kavratabilme.
Küresel ve toplumsal çerçevede mühendislik
çözümlerinin özellikle sağlık, güvenlik ve çevre konularına etkileri göz önünde tutularak kapsamlı
bir eğitim verilmesi.
Lütfen unutmayın hedefler sizin yapacaklarınız değil öğrencilerinizin süreç sonunda kazanacaklarıdır.
Herhangi bir dersteki konuların baĢlıkları Öğrenme
Çıktısı olarak ifade edilmemelidir.
22
Doğru
Mühendislik uygulamaları için gerekli çağdaĢ teknikleri ve
hesaplama araçlarını kullanabilme.
YanlıĢ
Mühendislik Uygulamalarında Kullanılan ÇağdaĢ Teknikler ve Hesaplama Araçları
Öğrenme çıktılarının bir öğrenme ürününü dile getirir biçimde yazılmasına özen gösterilmelidir. AĢağıdaki örnekte,
“Makro ölçekteki akıĢkanlar mekaniği ile moleküler dinamik arasında iliĢkiler kurabilme.” ve “Makro ölçekteki olayların
temelini kavrayabilme.” olmak üzere iki ayrı öğrenme çıktısı
bulunmaktadır. Bu Ģekilde birbirine bağlı öğrenme çıktıları yazmaktan kaçınılmalıdır. Bunları öğrencilerin kazanıp
kazanmadıklarını ölçmek ve değerlendirmek zordur. Öğrenci iliĢki kuruyor olabilir, ancak bu durumu makro düzeye
taĢımamıĢ olabilir. Bu durumda öğrencinin bu öğrenme çıktısını gerçekleĢtirip gerçekleĢtiremediğini belirlememiz zorlaĢır.
Doğru
Makro ölçekteki akıĢkanlar mekaniği ile moleküler dinamik
arasında iliĢkiler kurabilme.
Makro ölçekteki olayların temelini kavrayabilme.
YanlıĢ
Makro ölçekteki akıĢkanlar mekaniği ile moleküler dinamik arasında bir iliĢki kurarak makro ölçekteki olayların
temelini kavrayabilme.
23
Öğrenme çıktılarını yazarken dersin süresine, öğrenci
özelliklerine, çok ayrıntıya yer vererek çok fazla sayıda olmamasına ve dersin seviyesine (ön lisans, lisans, y. lisans ya
da doktora) dikkat ediniz.
Öğrenme çıktılarını yazdıktan sonra, her bir öğrenme
çıktısının hangi program çıktısı/çıktılarıyla iliĢkili olduğunu belirleyin. Bu süreç, dersinizin programa nasıl katkıda
bulunduğunu görmenize ya da dersinizin programa olan katkısını artırmak için dersin genel hedeflerini ve öğrenme
çıktılarını gözden geçirmenize yardımcı olacaktır. Öğrenme
çıktılarının program çıktılarıyla iliĢkisini aĢağıdaki çizelgelerde verildiği gibi iki biçimden biriyle gösterebilirsiniz.
AkıĢkanlar Mekaniği Dersinin Öğrenme Çıktıları
Kimya Mühendisliği
Bölümü Program Çıktıları
1. Makro ölçekteki akıĢkanlar mekaniği ile moleküler dinamik arasında iliĢki kurabilme.
1,2,5,6
2. Tasarım projelerinde gerekli olan fiziksel özelliklere ait verileri formüle edebilme.
1-3
3. Teknolojik geliĢmeler sonucunda ortaya çıkan yeni akıĢkanların reolojik özelliklerini kavrayabilme.
1,2,5,6
4. Verilen süreçler için uygun model denklikleri türetebilme.
1-3,5
5. Mikro/makro ölçekte akıĢkan akımını kavrayabilme.
1,2
6. Analitik/nümerik teknikler kullanarak akım problemlerini çözebilme.
1-3,5,6
7. Verilen bir sistemin akıĢkan nakli için gerekli cihazları seçebilme.
2,4
8. Verilen bir süreç için akım sistemini tasarlayabilme.
5,6,7,8,10
Ya da
24
PÇ-1 PÇ-2 PÇ-3 PÇ-4 PÇ-5 PÇ-6 PÇ-7 PÇ-8 PÇ-9 PÇ-10 PÇ-11 PÇ-12 PÇ-13
ÖÇ-1 X X X X
ÖÇ-2 X X
ÖÇ-3 X X X X
ÖÇ-4 X X X
ÖÇ-5 X X
ÖÇ-6 X X X X
ÖÇ-7 X X
ÖÇ-8 X X X X X
ÖÇ: Öğrenme Çıktısı PÇ: Program Çıktısı
25
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi öğrenme çıktılarıyla program çıktıları arasındaki iliĢkileri kurduktan
sonra, artık ders öğretim planımızı hazırlayabiliriz.
C. Ders Öğretim Planımı Nasıl Hazırlamalıyım?
Öğrenme çıktılarını hazırladıktan sonra çapraz tablo oluĢtu-rarak dersinizin boyutlarını yatay boyutta iliĢkilendiriniz ve ders
öğretim planınızın taslağını hazırlayınız.
Öğrenme Çıktıları
Dersin Boyutları
Ġçerik (Konular) Öğrenme-Öğretme Süreçleri
Ölçme ve Değerlendirme
1…. Bu öğrenme çıktısı için hangi kaynaklardan hangi bölümleri/konuları referans alabilirim? (kaynakların konu ile ilgili güncel, temel ve ulaĢılabilir olması ve en fazla 3-5 taneyi geçmemesine dikkat ediniz)
Bu öğrenme çıktısını öğrencilerin kazanabilmesi için kullanabileceğim en uygun strateji yöntem ve teknikler neler olabilir?
Bu öğrenme çıktısını öğrencilerin kazanıp kazanmadıklarını nasıl değerlendirebilirim? (test, proje, ödev vb.)
2….
3….
n….
Yukarıda verilen çizelge; öğrencilerin öğrenme çıktılarına ulaĢabilmeleri için ele alınabilecek konuların listesini, bunların
haftalara göre nasıl dağılacağını, dersin nasıl iĢleneceğini ve hem ders süresince hem de dersin sonunda ne tür değer-
lendirme yöntemleri kullanabileceğinizi düĢünmenizi; öğrenme
çıktılarına hizmet etmeyen konuları, uygulamaları ve değer-lendirme etkinliklerini elemenizi sağlayacaktır.
26
D. Öğrenci ĠĢ Yükünü Nasıl Hesaplarım?
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) bağlamında öğrencilerin
aldıkları derslerin iĢ yüklerinin hesaplanması gerekmektedir.
AKTS öğretim etkinliklerinde Avrupa kapsamında bütünlük sağlama çalıĢmalarıdır. Bu sistemle farklı ülkelerde öğrenim
gören öğrencilerin değiĢim programları çerçevesinde eğitim kurumlarında aldıkları derslerin ve bu derslerdeki değer-
lendirmelerin denkliğinin sağlanması da amaçlanmaktadır.
AKTS farklı ülkelerin eğitim sistemlerini tek tip-leĢtirme çalıĢması değil akademik tanınma için
kullanılan bir araçtır. Burada amaç farklı ülkelerin
eğitim kurumlarında öğrenim gören değiĢim öğrencilerinin derslerde kazandıkları öğrenme
çıktılarının karĢılıklı olarak tanınmasını sağlamaktır.
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) kapsamında
öğrencilerin aldıkları derslerin tahmini iĢ yüklerinin hesap-lanması gerekmektedir. Bu doğrultuda öğretim elemanlarından
verdikleri derslerin tahmini iĢ yüklerini hesaplaması beklen-mektedir.
Yüksek öğretim kurumlarında bir öğrencinin bir yıllık tahmini iĢ yükü 1500 ile 1800 saat aralığında değiĢmektedir.
Bu iĢ yükü öğrencilerin derse katılımlarından, ders içi ve dıĢı
yaptıkları etkinliklere, projelere, birlikte ve bireysel çalıĢmalara, sınavlara kadar tüm etkinlikleri kapsamaktadır.
AKTS‟de kredinin hesaplanabilmesi için aĢağıdaki Ģablon kulla-nılabilir.
27
Bir dönem 30 AKTS kredisi 750-900 saat
Bir yıl 60 AKTS kredisi 1500-1800 saat
Buna göre 1 AKTS kredisi = 25 – 30 saatlik iĢ yüküne
karĢılık gelmektedir. Örneğin AKTS‟ye göre 15 haftalık (sınavlar dahil) akademik takvimde 1 AKTS kredilik bir ders için
öğrencinin haftada yaklaĢık 2 saat çalıĢması beklenmektedir.
Bir akademik yılı oluĢturan tüm dersler için krediler
hesaplanırken, öğrencinin söz konusu ders için hedeflenen
öğrenme çıktılarına ulaĢabilmesi için yaklaĢık iĢ yükünün gerçekçi bir bakıĢ açısıyla ve dayanaklarıyla tahmin
edilmesi gerekmektedir. Teorik ders saatiyle dersin kredisi
arasında doğrudan bir iliĢki söz konusu değildir. Bir saatlik teorik ders öğrencinin ayrıca 3 saat bireysel çalıĢmasını
gerektirirken, iki saatlik bir seminer için öğrencinin bir hafta çalıĢması gerekebilir. Bu nedenle, öğrenci iĢ yüküne dayanan
AKTS gibi bir sistem, teorik ders saatine dayandırılamaz.
AKTS kredisi ancak belirli bir zaman içinde ölçülen öğrenci iĢ yükünü ifade eder, hiçbir Ģekilde dersin
düzeyini belirtmez. Dersin zorluk derecesi ile AKTS kredi miktarı arasında da bir iliĢki yoktur.
Bir temel giriĢ dersi ileri seviye bir dersten daha fazla iĢ yükü gerektirebilir. Dördüncü sınıfta okutulan bir dersin ikinci sınıfta
okutulan bir derse göre daha fazla AKTS kredisine sahip olması
söz konusu değildir.
28
Krediler statü veya prestije de bağlı değildir. Öğretim üyesinin prestiji veya dersin statüsü kredileri
belirlemekte kullanılamaz.
Her ders tüm eğitim etkinlikleri göz önünde bulundu-
rularak tanımlanır. Bu tanımlama sürecinde aĢağıdaki boyutlar dikkate alınır.
• Dersin türü: Teorik anlatım, seminer, araĢtırma semineri, uygulama dersi, laboratuar çalıĢması, rehberli kiĢisel çalıĢ-
ma, bağımsız çalıĢma, staj, arazi çalıĢması, proje vs.
• Öğrenme etkinliklerinin türleri: Derslere katılım, ödev
yapma, teknik ya da laboratuar pratiği, makale yazma,
kitap/makale okuma, eleĢtiri yapma vs.
• Değerlendirme türleri: Sözlü sınav, yazılı sınav, sözlü su-
num, çoktan seçmeli test, makale, dosya hazırlama, tez, staj raporu, arazi çalıĢması raporu, sürekli değerlendirme vb.
Her derse yönelik öngörülen etkinliklerin tamamlanması için gereken zamanı tahmin etmek öğretim elemanının iĢidir.
Tahmin edilen öğrenci iĢ yüklerinin doğruluğunu test etmek için öğrencilere süreç sonunda görüĢme, anket uygulanması
gibi teknikler kullanılabilir. Bununla birlikte Bölüm/Anabilim dalı kurullarında her dönem için hazırladığınız derslerin öğrenci iĢ
yüküne dayalı AKTS kredileri tartıĢılarak, gözden geçirilmelidir.
ĠĢ yükü, öğrencinin öğrenme çıktılarına ulaĢabilmek için dersle ilgili olarak yaptığı tüm çalıĢmaları içermektedir. Öğrencinin derse katılımında ders için yaptığı teorik ve pratik
29
tüm çalıĢmalar bu kapsamda ele alınmaktadır. Bir dersin iĢ yükünü belirleyen temel faktörler; bu dersin öğrenme çıktıları,
öğrenme-öğretme yöntemleri, ölçme ve değerlendirme
teknikleri, dersin eğitim programı içerisindeki yeri, programdaki dersler arasındaki tutarlık, öğrencinin dersi için
harcadığı çaba ve öğrencinin sahip olduğu yeteneklerin düzeyidir.
ĠĢ Yükünün belirlenebilmesi için öğretim ele-manlarının izlemesi gereken adımlar;
Dersinizin öğrenme çıktılarını belirleyiniz.
Öğrenme çıktılarına ulaĢabilmek için gerekli gördüğünüz
öğrenme-öğretme etkinliklerini belirleyiniz.
Öğrenme çıktılarına ulaĢılıp ulaĢılmadığını belirleyecek ölçme
ve değerlendirme tekniklerinizi belirleyiniz.
Söz konusu ders için gerekli gördüğünüz tüm çalıĢmaları
(dersin teorik süresi, uygulamalar, ödevler, projeler, araĢtır-
malar, kütüphane çalıĢmaları, bireysel ve grup çalıĢmaları, laboratuar çalıĢmaları, sınavlar ve sınavlar için gerekli görü-
len çalıĢma süresi vb.) dikkate alarak tahmini iĢ yükünü
hesaplayınız. Örneğin tüm bunları hesapladığınızda 120 saatlik bir iĢ yüküne ulaĢıyorsanız bu dersin AKTS kredisi
4‟tür. Bunun nedeni daha önce de açıklandığı gibi AKTS‟de 1 kredinin 25-30 saatlik iĢ yüküne karĢılık gelmesidir
(120/30=4 AKTS).
30
AKTS Kredisi Yazarken Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar
AKTS kredisi tam sayı olarak verilmeli, ancak zorunlu ise
buçuklu sayılar kullanılmalıdır. (1,63 gibi küsurlu sayılardan kaçınılmalıdır.)
Programlarda seçmeli derslerin tek tek isimleriyle
dönemler içine yerleĢtirilmemesi, seçmeli havuzlarında gösterilmesi gerekir.
Ortak servis derslerine aynı AKTS verilmelidir.
Stajlara, bitirme çalıĢmalarına ve tüm kredisiz derslere
AKTS verilmesi Ģarttır.
Bir dersin AKTS kredisinin, o dersin yerel kredisinin
altında olmamasına dikkat edilmelidir.
Bir yarıyıldaki derlerin toplam AKTS kredisi mutlaka 30
ve bir yılda verilen derslerin toplam AKTS kredisi
mutlaka 60 olmalıdır.
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersi
(2-2-3) Ġçin Tahmini ĠĢ Yükü Hesaplama
AĢağıda Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersi için
AKTS kredisinin hesaplanmasına yönelik örnek bir tablo oluĢ-turulmuĢtur.
31
Haftalar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 TOPLAM
Öğrenme Çıktıları
I II III IV V VI VI VII VII VIII IX X, XI
Haftalık Ders Saati
(Kuramsal) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 28 saat
Haftalık Ders Saati
(Uygulama) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 28 saat
Dersle Ġlgili Sınıf DıĢı
Etkinlikler (Uygulamalarla
ĠliĢkili) O
kum
a
Okum
a
Okum
a
Ġnte
rnet
tara
ma,
Okum
a
Kütü
phane a
raĢ.
Mate
ryal
tasa
rlam
a
Mate
ryal
tasa
rlam
a
Ara
sın
av
hazı
rlık
Mate
ryal
tasa
rlam
a
Mate
ryal ta
sarlam
a,
uygula
ma
Mate
ryal ta
sarlam
a,
uygula
ma
Rapor
hazı
rlam
a
Sunu
hazı
rlam
a
Sunum
F
inal sı
navı hazı
rlık
64 saat 3 3 4 4 3 3 6 3 3 3 8 8 3 10
TOPLAM 7 7 8 8 7 7 10 7 7 7 12 12 7 14 120 saat
32
Ders için harcanan zaman 120 saat,
1 AKTS kredisi yaklaĢık 30 saat
120 / 30 saat = 4 AKTS kredisi
ÖĞRENME ÇIKTILARI
1. Eğitim sürecinde eğitim teknolojisinin önemini/yararını açıklayabilme
2. Eğitim teknolojileriyle hedefler arasındaki bağlantıları
kavrayabilme
3. ÇeĢitli öğretim teknolojilerinin özelliklerini tanıyabilme
4. Öğretim materyali hazırlama ilkelerini tanıyabilme
5. ÇeĢitli öğretim materyalleri için taslak hazırlayabilme
6. Kendi alanında gerekli öğretim materyallerini geliĢtire-bilme
7. Kendi alanında gerekli öğretim teknolojilerini kullana-bilme
8. ÇeĢitli öğretim materyallerinin öğretime katkılarının far-kında oluĢ
9. Kendi alanında öğretim materyalleri kullanmaktan zevk alabilme
10. Kendi alanında kullanabileceği değiĢik materyalleri araĢ-
tırmaya isteklilik
11. Öğretimde materyal kullanırken yasal sorumluluklarının
farkında oluĢ
33
Örnek olarak verilen “Öğretim Teknolojileri ve Materyal
Tasarımı” dersi için AKTS Kredisi, etkinlikler belirlendiği
takdirde Ģu Ģekilde de hesaplanabilir.
AKTS/ Ġġ YÜKÜ TABLOSU
Etkinlikler Sayısı Süresi (Saat)
Toplam ĠĢ Yükü
Haftalık ders saati (Kuramsal)
14 2 28
Haftalık ders saati (Uygulama)
14 2 28
Okuma, 2 3 6
Ġnternette tarama, kütüphane çalıĢması
2 4 8
Materyal tasarlama, uygulama
5 3 15
Rapor hazırlama 1 8 8
Sunu hazırlama 1 8 8
Sunum 1 3 3
Ara sınav ve ara sınava hazırlık
1 6 6
Final sınavı ve final sınavına hazırlık
1 10 10
Toplam ĠĢ Yükü 120
Toplam ĠĢ Yükü / 30 120/30
Dersin AKTS Kredisi 4
34
E. Ders Öğretim Planınında Yer Alması Gereken Bilgiler
“Ders Öğretim Planı”nda yer alması gereken bilgiler,
aĢağıdaki çizelgede sunulmuĢtur. Çizelgede sözü edilen bilgiler, Üniversitemizin Bologna Süreci ile ilgili Web sayfasında yer
alacaktır. Siz C ve D baĢlıklarından ulaĢtığınız sonuçlardan yararlanarak ders öğretim planı ile ilgili bilgileri Türkçe ve
Ġngilizce olarak web üzerinden dolduracaksınız. Ayrıca bu
planların çıktılarını alarak, ders yarıyılı (yılı) baĢında öğrenci-lerinize ders öğretim planı olarak verebileceksiniz.
35
DERS ÖĞRETĠM PLANI
Dersin Adı
Dersin Kodu
Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli)
Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora)
Dersin AKTS Kredisi
Haftalık Ders Saati (Kuramsal)
Haftalık Uygulama Saati
Haftalık Laboratuar Saati
Dersin Verildiği Yıl
Dersin Verildiği Yarıyıl (Ders her iki yarıyıl veriliyorsa yıllık ders olarak belirtilmesi gerekir.)
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri)
Öğretim Sistemi (Örgün Eğitim, Uzaktan Eğitim)
Eğitim Dili (Türkçe, Ġngilizce, Almanca)
Dersin Ön KoĢulu Olan Ders(ler) (Ön KoĢul olan dersler ya da bu dersi baĢarmak için alınmıĢ olması önerilen
36
dersler varsa yazılması gerekir. Ön koĢul ders yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Ders Ġçin Önerilen Diğer Hususlar ( Ders için önerilen
konular varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir. )
Staj Durumu (Bu dersle ilgili herhangibir staj uygulaması varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Dersin Amacı
Öğrenme Çıktıları
Dersin Ġçeriği
Haftalık Ayrıntılı Ders Ġçeriği (yarıyıllık dersler için arasınav ve final sınavları dahil edilerek 16 haftalık, yıllık dersler için arasınav ve final sınavları dahil edilerek 30 haftalık)
3
Ders Kitabı/ Malzemesi/ Önerilen Kaynaklar
DEĞERLENDĠRME
37
Yarıyıl (Yıl) Ġçi Etkinlikleri Yarıyıl (Yıl) Notuna % Katkısı
TOPLAM 100
Yarıyıl (Yıl) Ġçi Etkinliklerinin BaĢarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Sınavının BaĢarı Notuna Katkısı 60
TOPLAM 100
Dersin Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Etkinlikleri Çerçevesinde ĠĢ yükünün Hesaplanması
Etkinlikler Sayısı Süresi (saat)
Toplam ĠĢ Yükü (saat)
TOPLAM
AKTS KREDĠSĠNĠN HESAPLANMASI
38
Program ve Öğrenme Çıktıları ĠliĢkisi*
Ders Öğrenme
Çıktıları
Program Çıktıları
PÇ1 PÇ2 PÇ3 --
ÖÇ1
ÖÇ2
ÖÇ3
ÖÇ4
*Katkı Düzeyi: 1 Çok düĢük 2 DüĢük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
(Öncelikle öğrenme çıktılarının hangi program çıktılarıyla ilgili olduğunu belirleyiniz. Daha sonra, öğrenme çıktılarının ilgili program çıktılarına katkı düzeyini, yukarıda verilen seçeneklere göre yazınız. Örneğin, ÖÇ1 PÇ1 ile iliĢkiliyse ve ÖÇ1‟in PÇ1‟e katkısının orta düzeyde olduğunu düĢünüyorsanız, ilgili kutucuğa 3 rakamını yazınız.)
39
INDIVIDUAL COURSE DESCRIPTION
Course Unit Title
Course Unit Code
Type of Course Unit (Compulsory, Optional)
Level of Course Unit (Short Cycle, First Cycle, Second Cycle, Third Cycle)
Number of ECTS Credits Allocated
Theoretical (hour/week)
Practice (hour/week)
Laboratory (hour/week)
Year of Study
Semester when the course unit is delivered
Name of Lecturer(s)
Mode of Delivery (Face-To-Face, Distance Learning)
Language of Instruction (Turkish,English, German)
Prerequisities and co-requisities (Ön KoĢul olan dersler ya da bu dersi baĢarmak için alınmıĢ olması önerilen
40
dersler varsa yazılması gerekir. Ön koĢul ders yoksa “None” diye belirtilmelidir.)
Recommended Optional Programme Components (Ders
için önerilen konular varsa yazılması, yoksa “None” diye belirtilmesi gerekir. )
Work Placement(s)(Bu dersle ilgili herhangi bir staj uygulaması varsa yazılması, yoksa “None ” diye belirtilmesi gerekir.)
Objectives of the Course
Learning Outcomes
Course Contents
Weekly Detailed Course Contents (yarıyıllık dersler için arasınav ve final sınavları dahil edilerek 16 haftalık, yıllık dersler için arasınav ve final sınavları dahil edilerek 30 haftalık)
Recommended or Required Reading
ASSESSMENT
41
Term (or Year) Learning Activities Weight, %
TOTAL 100
Contribution of Term (Year) Learning Activities to Success Grade
40
Contribution of Final Exam to Success Grade 60
TOTAL 100
Planned Learning Activites, Teaching Methods, Evaluation Methods and Student Workload
Activities Quantity Duration (hour)
Total Work Load (hour)
TOTAL
ECTS Credits
Contribution of Learning Outcomes to Programme Outcomes*
42
Learning Outcomes
Programme Outcomes
PO1 PO2 PO3 --
LO1
LO2
LO3
LO4
*Contribution Level: 1 Very Low 2 Low 3 Medium 4 High 5 Very High
43
ÖRNEK DERS ÖĞRETĠM PLANLARI
AKIġKANLAR MEKANĠĞĠ
Dersin Adı AKIġKANLAR MEKANĠĞĠ
Dersin Kodu ChE 210
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin AKTS Kredisi 7
Haftalık Ders Saati (Kuramsal)
4
Haftalık Uygulama Saati 1
Haftalık Laboratuar Saati
Dersin Verildiği Yıl 2
Dersin Verildiği Yarıyıl 2
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri)
Prof. Dr. Sümer Peker, Prof. Dr. ġerife Helvacı
Öğretim Sistemi Örgün Eğitim
44
Eğitim Dili Ġngilizce
Dersin Ön KoĢulu Olan Ders(ler)
Chemical Engineering Calculations dersinden baĢarılı olunması tavsiye edilir.
Ders Ġçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Staj Durumu Yok
Dersin Amacı Bu dersin amacı öğrencilerin; akıĢkanlar mekaniğini tanımasını, akıĢkanlar mekaniği ile ilgili son teknolojik geliĢmeleri kavramasını, denklik kavramını ve özel bir problemin çözümünde denklik kavramlarından hangisini ve/veya hangilerini (mekanik, momentum, kuvvet, kütle) seçebileceğine karar vermesini, kriterlerini belirlemesini, borularda, boru ağlarında ve serbest akımda akım parametrelerinin (sürtünme kayıpları, enerji gereksinimi, akıĢ hızı) bulunabilmesi için gerekli hesaplama tekniklerini gerçekleĢtirebilmesini, verilen bir süreç doğrultusunda borulama sistemini tasarlamasını sağlamaktır.
Öğrenme Çıktıları 1-Makro ölçekteki akıĢkanlar mekaniği ile moleküler dinamik arasında iliĢki kurabilme.
2-Tasarım projelerinde gerekli olan fiziksel özelliklere ait verileri formüle edebilme.
3-Teknolojik geliĢmeler sonucunda ortaya çıkan yeni akıĢkanların reolojik özelliklerini kavrayabilme.
4-Verilen süreçler için uygun model denklikleri türetebilme.
45
5-Mikro/makro ölçekte akıĢkan akımını kavrayabilme.
6-Analitik/nümerik teknikler kullanarak akım problemlerini çözebilme.
7-Verilen bir sistemin akıĢkan nakli için gerekli cihazları seçebilme.
8-Verilen bir süreç için akım sistemini tasarlayabilme.
Dersin Ġçeriği
AkıĢkanlar mekaniğinin moleküler temelleri. Moleküler yapının ve akıĢkan bileĢiminin akıĢ davranıĢına etkisi: reoloji. Denge kavramı ve makro ve mikro sistemlere uygulanması: Kütle, mekanik enerji ve momentum dengeleri. SıkıĢtırılamayan akıĢkanların kapalı kanal ve borulardan akımı. AkıĢkanların nakli için gerekli mekanik enerjiyi sağlayan ve akıĢkana ileten araçlar: Pompalar, fanlar, kompresörler. Akım sistemlerinin tasarımı.
Haftalık Ayrıntılı Ders Ġçeriği (16 haftalık)
HAFTA
KONULAR
Teorik Dersler Uygulama
1
AkıĢkanların akımında akıĢkanların, kütle, enerji ve momentum aktarımının, arayüzey koĢullarının moleküler temelleri. Ġlgili boyutsuz sayılar. Momentum aktarımında etkili fiziksel özellikler. KarıĢımların özelliklerinin hesaplanması.
Rehberli Problem Çözümü
46
2
AkıĢkanların plastik ve elastik davranıĢları. Newton akıĢkanlarında ve Newton kuralına uymayan akıĢkanlarda viskozite tanımları. Newton kuralına uymayan akıĢkanların davranıĢlarının
modellenmesi.
Rehberli Problem Çözümü
3
Moleküler, mikro ve makro seviyelerdeki değiĢiml. Akım sistemlerinin ve sınırlarının tanımlanması. Toplam ve diferansiyel denklikler. Makro ölçekte mekanik enerji dengesi için referans düzleminin önemi ve seçimi. Madde miktarına bağlı (extensive) ve miktardan bağımsız (intensive) değiĢkenler. Toplam kütle denkliği.
Rehberli problem Çözümü
4 Mekanik enerji denkliği ve uygulamaları. Hidrostatik.
Ödev Problemlerinin tartıĢılması
5
Kuvvet dengesi: Üç boyutlu sistemde hacim ve alan üzerinde etkili olan kuvvetler. Katı tanelerin hareketi ve katı/gaz, katı/sıvı ayırma iĢlemlerine uygulanması.
Rehberli Problem Çözümü
6
Ġki boyutlu uzayda kuvvet denklikleri: Yüzey kuvvetleri. Kimyasal süreçlerin gerçekleĢtiği cihazlarda sıvı damlacıklarının ve gaz kabarcıklarının hareketi.
Rehberli Problem Çözümü
47
7
Momentumun vektörel özelliği. Makro ölçekte doğrusal ve açısal momentum denklikleri. DengelenmemiĢ kuvvetler: Ġtme (thrust) ve çarpma (impact). Mühendislik süreçlerine
uygulama.
Ödev problemlerinin tartıĢılması
8 Arasınav
9
Newton ve Newton kuralına uymayan akıĢkanlar için kartezyen ve silindirik koordinatlarda diferansiyel momentum denklikleri. Coutte ve Poiseuille akımında kayma gerilimi ve hız
dağılımları. Ortalama hız.
Rehberli problem çözümü
10
Akım rejimleri. Sınır tabaka. Sınır tabaka ayrıĢması ve yol açtığı etki (sürükleme). Akım kontrolü ve ölçümü: Vanalar, akım ölçerler. Basınç ölçümü kuvvetleri. Borulardan akımda sürtünme kayıpları. Mekanik enerji dengesinin borulardan akıma
uygulanması
Rehberli problem çözümü
11 Boru ağlarında akım: Seri ve paralel bağlı borularda akım, kollara ayrıĢan akım.
Ödev problemlerinin tartıĢılması
48
12 Akım kontrolü ve ölçümü: Vanalar, akım ölçerler. Basınç ölçümü. Akım sistemlerinin tasarımının pompa seçimi ile bütünleĢtirilmesi
Rehberli problem çözümü
13
YerdeğiĢimli, santrifüjlü ve döner pompaların çalıĢma prensipleri. Tek ve çok kademeli pompalar. Pompa seçim kriterleri. Sistem ve pompa performans eğrileri. AkıĢkanın yoğunluk ve viskozitesinin pompa performansına etkileri. Net pozitif emme basıncı
Dönem Projesi Sunumu
14 Dönem Projesi Sunumları Dönem Projesi Sunumu
15 Dönem Projesi Sunumları Dönem Projesi Sunumu
16 Final Sınavı
Ders Kitabı/ Malzemesi/ Önerilen Kaynaklar
DERS KĠTABI: De Nevers, N., Fluid Mechanics for Chemical Engineers, McGraw Hill Book Co., Singapore, 1991 (2. baskı) YARDIMCI KĠTAPLAR:
49
1. Wilkes, O., Bike, S.G., Fluid Mechanics for Chemical Engineers, Prentice Hall, Inc., New Jersey, 1999 2. Papanastasiou, T.C., Applied Fluid Mechanics, PTR Prentice Hall, Englewood Cliffs, 1994.
3. Peker, S., Helvacı, ġ.ġ., AkıĢkanlar Mekaniği: Kavramlar, Problemler, Çözümler, Literatür Yayıncılık, Ltd., 2003. DERS ARAÇLARI: AkıĢkanların akımı ile ilgili bilgisayar yazılımları
Değerlendirme
Yarıyıl (Yıl) Ġçi Etkinlikleri Sayısı Katkı Yüzdesi , %
Ödev problemlerinin çözülmesi ve rapor olarak teslimi
14 15
Dönem Projesi 1 15
Proje Sunumu 1 10
Quiz 4 10
Ara Sınav
1 50
TOPLAM 100
Yarıyıl (Yıl) Ġçi Etkinliklerinin BaĢarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Sınavının BaĢarı Notuna Katkısı 60
TOPLAM 100
Dersin Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Etkinlikleri Çerçevesinde ĠĢ yükünün Hesaplanması
50
Etkinlikler Sayısı Süresi (saat)
Toplam ĠĢ Yükü (saat)
Teorik ders 14 4 56
Rehberli Problem Çözme a) Sınıf çalıĢması b) Bireysel veya grup halinde çalıĢma
14 14
1 2
14 28
Ödev problemlerinin çözülmesi ve rapor olarak teslimi
14 2 28
Dönem Projesi 1 20 20
Proje Sunumu 1 5 5 5
Quiz 4 1 4 4
Ara Sınav a) Sınav b) Sınav için bireysel çalıĢma
1 1
2 15
2 15
2 15
Final Sınavı
a) Sınav b) Sınav için bireysel çalıĢma
1 1
3 25
3 25
3 25
TOPLAM Ġġ YÜKÜ (saat) 200
20
51
0
Dersin AKTS Kredisi = Toplam ĠĢ Yükü (saat) / (30 saat/AKTS) = 200/30 = 6.67 ~ 7
Program ve Öğrenme Çıktıları ĠliĢkisi
Ders Öğrenme Çıktıları
Program Çıktıları
PÇ 1
PÇ 2
PÇ 3
PÇ 4
PÇ 5
PÇ6
PÇ 7
PÇ 8
PÇ 9
PÇ 10
PÇ 11
PÇ 12
PÇ 13
ÖÇ1 5 5 4 4
ÖÇ2 5 5 5
ÖÇ3 5 5 4 4
ÖÇ4 5 5 5 4
ÖÇ5 5 5
ÖÇ6 5 5 5 4 4
ÖÇ7 5 3
ÖÇ8 4 4 4 4 5
*Katkı Düzeyi: 1 Çok düĢük 2 DüĢük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
52
ÖRNEK ÖĞRETĠM PLANLARI Nitel AraĢtırma Yöntemleri
Dersin Adı Nitel AraĢtırma Yöntemleri
Dersin Kodu EĞT-616
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin AKTS Kredisi 8 AKTS
Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 3-0-3
Haftalık Uygulama Saati -
Haftalık Laboratuar Saati -
Dersin Verildiği Yıl
Dersin Verildiği Yarıyıl Bahar
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri) Yrd. Doç. Dr. B. YURDAKUL
Öğretim Sistemi Örgün Eğitim
Eğitim Dili Türkçe
53
Dersin Ön KoĢulu Olan Ders(ler) “Bilimsel AraĢtırma Yöntemleri” dersini almıĢ olmaları önerilir.
Ders Ġçin Önerilen Diğer Hususlar Yok
Staj Durumu Yok
Dersin Amacı Bu dersin sonunda öğrenciler; bilimsel bir araĢtırmayı nitel araĢtırma
yöntemlerine uygun biçimde tasarlamayı, yürütmeyi, sonuçlandırmayı ve raporlaĢtırmayı gerçekleĢtirebileceklerdir.
Öğrenme Çıktıları 1. Nitel araĢtırma yöntemleri ile ilgili temel kavramların anlam bilgisi. 2. AraĢtırma geleneğindeki değiĢimleri pozitivizm ve pozitivizm ötesi
paradigmalar bağlamında yorumlayabilme. 3. Bilimsel paradigmalardaki değiĢim ile araĢtırma geleneğindeki dönüĢümü
yorumlayabilme. 4. Bilimsel araĢtırma geleneği içinde nitel araĢtırmanın yeri ve önemini
kavrayabilme.
5. Nitel ve nicel araĢtırma yöntemlerini belirli ölçütlere göre karĢılaĢtırabilme. 6. Nitel araĢtırma desenlerinin özelliklerini açıklayabilme.
7. Nitel araĢtırma süreçlerinde araĢtırmacının rolünü irdeleyebilme. 8. Nitel araĢtırmada çeĢitlemenin önemini kavrayabilme.
9. Nitel araĢtırmada örneklem seçme türleri ve ilkelerini kavrayabilme.
10. Nitel araĢtırma yöntemlerinin temel ilkelerini kavrayabilme.
54
11. Nitel araĢtırma yöntemlerinin özelliklerini kavrayabilme 12. Nitel araĢtırmada veri analizi süreçlerini açıklayabilme.
13. Nitel araĢtırmada geçerlik ve güvenirliğin sağlanabilmesi için alınabilecek önlemleri sıralayabilme.
14. Nitel araĢtırma sonuçlarının bilimsel üretime katkılarını irdeleyebilme.
15. Nitel araĢtırmada etik sorunların farkında oluĢ. 16. Bir problem durumu için nitel bir araĢtırma önerisi oluĢturabilme.
17. Nitel araĢtırmadaki yöntemsel sorunların farkında oluĢ. 18. Nitel araĢtırmanın eğitimdeki önemini takdir ediĢ.
19. Nitel araĢtırma ile ilgili yayınları okumaktan zevk alıĢ. 20. Nitel bir araĢtırmayı, nitel araĢtırma süreç ve ilkelerini dikkate alarak
eleĢtirebilme.
21. Nitel araĢtırmaya dönük bilimsel çalıĢmalar yapmaya adanmıĢlık.
Dersin Ġçeriği Sosyal Bilimlerde Paradigma ÇatıĢması
Yöntemlerde DeğiĢme: Nicelden Nitele Nitel ve Nicel AraĢtırma Yöntemlerinin KarĢılaĢtırılması
Nitel AraĢtırma Desenleri: Ethnography, Phenomenology, Grounded Theory, Case Study, Action Research, Multisite ve Mixed Form Studies: Özellikleri ve
ilkeleri Nitel AraĢtırma YaklaĢımı: Özellikleri ve temel aĢamaları (AraĢtırma
problemi, problem kaynakları, seçimi, tanımlanması, nitel araĢtırmada
55
örneklem, çeĢitleme (triangulation), geçerlik, güvenirlik, genelleme ve araĢtırmacı davranıĢları, nitel araĢtırmada etik sorunu)
Nitel Yöntemler: Ġlkeleri, Uygulamaları ve Problemleri [GörüĢme, Gözlem, Doküman Ġncelemesi (Belgesel Tarama)]
Nitel Veri Analizi ve Süreci
AraĢtırma Tasarımı ve Değerlendirmesi (AraĢtırma Önerisi, Literatür Taraması, Alıntı ve Kaynakça Yazımı)
Haftalık Ayrıntılı Ders Ġçeriği
Hafta Kapsam Uygulama Süreci
I
Dersin Tanıtımı: Kapsamı,
Gerekçesi, Önemi, Kural ve
Gerekleri
TanıĢma
II
Sosyal Bilimlerde Paradigmalar ÇatıĢması
Nitel ve Nicel AraĢtırma
Yöntemlerinin KarĢılaĢtırılması
Okuma-Kaynak Tarama [Bogdan ve Biklen,
1992 (I. Bölüm, s.:1-29); Wallerstein ve
Diğerleri, 2003; Yıldırım ve ġimĢek, 2005 (I
ve II. Bölüm s.: 23-48)]
III
Nitel AraĢtırma YaklaĢımı: Özellikleri ve temel aĢamaları AraĢtırma problemi, problem kaynakları, seçimi, tanımlanması. Örneklem seçimi, Geçerlik, güvenirlik, genelleme ve araĢtırmacı
Okuma-Kaynak Tarama [Bogdan ve Biklen,
1992 (I. Bölüm, s.:29-56); Maxwell, 1996
(I., II, III. VI. Bölüm); Patton, 1987 (III.
Bölüm); Yıldırım ve ġimĢek, 2005 (IV ve V.
Bölüm, s.: 83-114; XII. Bölüm, s.: 255-
273) LeCompte ve Goetz 1982: 31-60)].
56
davranıĢları
IV Nitel AraĢtırmada Bilimsel Etik Sorunu
Literatüre Dayalı Rapor Hazırlama
V
Nitel AraĢtırma Desenleri: Ethnography ve Phenomenology Özellikleri ve Ġlkeleri
Literatüre Dayalı Rapor Hazırlama
Can Alıcı Sorular Hazırlama
Ġlgili konularla Ġlgili Nitel Makale EleĢtirisi
VI Nitel AraĢtırma Desenleri: Grounded Theory ve Case Study Özellikleri ve Ġlkeleri
Literatüre Dayalı Rapor Hazırlama
Can Alıcı Sorular Hazırlama
Ġlgili konularla Ġlgili Nitel Makale EleĢtirisi
VII
Nitel AraĢtırma Desenleri: Eylem AraĢtırmaları (Action Research) ve Mixed (Karma) Desenler Özellikleri ve Ġlkeleri
Literatüre Dayalı Rapor Hazırlama
Can Alıcı Sorular Hazırlama
Ġlgili konularla Ġlgili Nitel Makale EleĢtirisi
VIII Nitel AraĢtırma Deneyimi: Hazırlık
Nitel AraĢtırma Önerisi Hazırlama [Nitel
AraĢtırma Önerisi Ġçin-Maxwell, 1996 (VII.
Bölüm ve EK-A)]
IX
Nitel AraĢtırmada GörüĢme: Özellikleri, türleri ve ilkeleri
Okuma-Kaynak Tarama [Patton, 1987 (V.
Ve VI. Bölüm); Rossman ve Rallis, 1998
(V. Ve VII. Bölüm); Maxwell, 1996 (V.
Bölüm); Miles, 1990 (37-51); Tripp, 1994
(65-76); Bogdan ve Biklen, 1992 (V. Ve VI.
Bölüm); Yıldırım ve ġimĢek, 2005 (VI. ve
57
VII. Bölüm)]
AraĢtırma Deneyimine Yönelik GörüĢme
Formu Hazırlama
X Alan ÇalıĢması GörüĢme Yapma
XI Nitel AraĢtırmada Gözlem: Özellikleri, türleri ve ilkeleri
Okuma-Kaynak Tarama [Patton, 1987 (IV.
Ve VI. Bölüm); Rossman ve Rallis, 1998;
(s.: 136-142 ve VI. Bölüm); Bogdan ve
Biklen, 1992 (V. Ve VI. Bölüm); Yıldırım ve
ġimĢek, 2005 (VIII. Bölüm; Ġnceleme:
EKLER) Ders Notu-1]
AraĢtırma Deneyimine Yönelik Gözlem
Formu Hazırlama
XII Alan ÇalıĢması: Gözlem Gözlem Yapma
XIII Nitel AraĢtırma Olarak Doküman Analizi (Belgesel Tarama): Özellikleri ve ilkeleri
Literatür Taramasına Dayalı AraĢtırma
Raporu Hazırlama
XIV Nitel AraĢtırmada Veri Analizi
Her bir yöntem incelenirken yapılan
okumalara geri dönüĢ; önerilen tüm
kaynaklardan ilgili sorun/konu ile ilgili
yapılacak okumalar ve veri analiz sürecine
iliĢkin kesinleĢmemiĢ fikirler; Weitzman ve
Miles, 1994 (II. Bölüm)…
58
XV Nitel AraĢtırmada Veri Analizi
Yapılan alan çalıĢmalarına yönelik analiz
stratejilerinin belirlenmesi,
uygulanabilirliğinin test edilmesi,
uygulanması, bulgulara ulaĢılması,
görselleĢtirilmesi, [ÇeĢitleme, Geçerlik ve
Güvenirlik Stratejileri; Etik]
XVI Nitel AraĢtırmanın Rapor Edilmesi
AraĢtırma Deneyimlerinin PaylaĢılması
3
Ders Kitabı/ Malzemesi/ Önerilen Kaynaklar
Bogdan, R.C. & Biklen, S.K. (1998). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon
Creswell, J. W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. USA: Sage Publications.
Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (Eds) (1994). Handbookof Qualitative Research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Lecompte, M. D. & Goetz, J. P. (1982). Problems of reliability and validity in
etnographic research. Review of Educational Research, 52, 31-60. Marshall, C. & Rossman, G.. (1995). Designing Qualitative Research. USA:
Sage Publications. Maxwell, J. A. (1996). Qualitative Research Design: An interpretive approach.
59
Thousand Oaks, California: Sage Publications. Miles B. M. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded
Sourceook. (2nd Ed.). Thousand Oaks, California: Sage Publications. Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. (2nd ed.).
Newbury Park, California: Sage Publications.
Rossman, B. G. & Rallıs, F. S. (1998). Learning in the Field: An Introduction to Qualitative Reseach. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Newbury Park, CA: Sage
Publications. Yıldırım, Ali ve ġimĢek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel AraĢtırma Yöntemleri.
Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods. Applied Social research Methods Series. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
DEĞERLENDĠRME
Yarıyıl (Yıl) Ġçi Etkinlikleri
Yarıyıl (Yıl)
Notuna % Katkısı
Bireysel Öğrenme Görevi
Bu öğrenme görevi katılımcıların dersin içeriği ile ilgili bir konuda yapacakları araĢtırmanın raporunu içerecektir. Katılımcılar, önerilen kaynaklar ve kendi ulaĢtıkları baĢka
30
60
kaynaklardan yararlanarak yaptıkları araĢtırma sonunda ulaĢtıkları bilgileri; kendi içinde anlamlı, tutarlı, özgün bir akıĢ içerisinde APA standartlarına uygun olarak raporlaĢtıracaklardır. ĠĢlem-zaman çizelgesini izleyerek çalıĢmalarını sunacakları haftanın en az bir hafta öncesinde diğer katılımcılarla paylaĢacak ve ilgili konunun daha
derinlemesine anlaĢılmasına dönük can alıcı sorulardan oluĢan bir soru listesini de raporlarına ekleyeceklerdir. Diğer katılımcılar, paylaĢımlar öncesi gerekli hazırlıklarını yapacaklar ayrıca can alıcı sorular üzerinde düĢünerek gerekirse ek kaynakları inceleyerek derse katılacaklardır.
Nitel araĢtırma eleĢtirisi (1 Ulusal, 1 Uluslar arası Dergilerde Yayımlanan) Katılımcılar, ilgilendiği bir konuda nitel olarak oluĢturulmuĢ bildiri, tez, makale ya da bir araĢtırma raporu seçerek baĢlığı, özü, giriĢi, alanyazın taraması, yöntem ve süreçleri,
bulguların çözümlenmesi, veri analizinin uygunluğu, tartıĢma, sonuçlar ve genel görünüm gibi araĢtırmanın tüm yönleriyle eleĢtirel incelenmesini yapacaklardır. Yapılan eleĢtirel inceleme, dersin herhangi bir konusuyla ilgiliyse, bireysel öğrenme görevini paylaĢacak katılımcıdan gerekli izin alınarak ya sunumun ilgili yerinde ya da sonunda diğer katılımcılarla paylaĢılacaktır.
20
Nitel AraĢtırma Deneyimi Bu deneyim, katılımcıların ilgilendikleri bir problem alanına yönelik olmalıdır. Öneri, ilgili çalıĢma alanıyla ilgili özet bir giriĢle birlikte örgütlenmiĢ kısa bir alanyazın taramasını, araĢtırmanın bağlamını, araĢtırma sorularını, araĢtırmanın önemini, araĢtırma yöntemini, örneklemi, veri toplama araçlarını, veri toplama sürecini ve çözümlemeyi, geçerlik–güvenirlik sorunlarının nasıl kontrol edildiğini, araĢtırmacının rolünü, bulgular ve yorumu, sonuç, tartıĢma ve önerileri içermelidir.
50
TOPLAM 100
61
Dersin Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Etkinlikleri Çerçevesinde ĠĢ yükünün Hesaplanması
Etkinlikler Sayısı Süresi
(saat)
Toplam ĠĢ Yükü
(saat)
Kaynaklara UlaĢma ve Okuma 7 5 35
Literatüre Dayalı Rapor Hazırlama 2 30 60
Can Alıcı Sorular Hazırlama 1 2 2
Nitel Makale EleĢtirisi 1 10 10
Nitel AraĢtırma Önerisi Hazırlama 1 30 30
Veri Toplama Aracı Hazırlama 3 15 15
Veri Toplama 3 10 30
Veri Analizi 1 30 30
Rapor Hazırlama 1 30 30
TOPLAM 20 162 242
AKTS KREDĠSĠNĠN HESAPLANMASI 242/30 8 AKTS
62
Program ve Öğrenme Çıktıları ĠliĢkisi
Ders Öğrenme
Çıktıları
Program Çıktıları
PÇ1 PÇ2 PÇ3 Pç4 PÇ5 PÇ6 PÇ7 PÇ8 PÇ9
ÖÇ1 3 5
ÖÇ2
ÖÇ3 4
ÖÇ4 3
ÖÇ5 4
ÖÇ6 3
ÖÇ7 3
ÖÇ8 4
ÖÇ9 5
ÖÇ10 5
ÖÇ11 5
ÖÇ12 5
ÖÇ13 4
ÖÇ14 4
ÖÇ15 5
ÖÇ16 3
ÖÇ17 4
ÖÇ18 5
ÖÇ19 3
ÖÇ20 5
ÖÇ21 5
*Katkı Düzeyi: 1 Çok düĢük 2 DüĢük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
63
F. Dersler ve Program Çıktıları
Eğitim planında yer alan bütün ders ve etkinliklerin öğrenme çıktıları hazırlandıktan sonra her bir dersin
hangi program çıktılarını sağladığını gösteren bir matris hazırlanmalıdır. Böylece program çıktılarının ders öğrenme çıktıları ile karĢılanıp karĢılanmadığı kontrol edilmelidir. BoĢ kalan bir program çıktısı
olursa derslerin içerikleri ve buna bağlı olarak öğrenme çıktıları tekrar yazılmalıdır. Sadece iĢaretleme yerine 1-5 arası yapacağınız değerlendirme sonuçları da yerleĢtirilebilir (1-Çok düĢük, 2-DüĢük, 3-
Orta, 4-Yüksek, 5-Çok yüksek)
DERS
PROGRAM ÇIKTILARI
PÇ1 PÇ2 PÇ3 PÇ4 PÇ5 PÇ6 PÇ7 PÇ8 PÇ9 PÇ10 PÇ11 PÇ12 PÇ13
Ders A x x x x x x
Ders B x x x x x
Ders C x x x x
Ders D x x
Ders E x x x
Ders F x x x x x x x
Ders G x x
Ders H x x x x x
Ders I x x x x x
Ders J x x x x
64
64
G. Programın Tanıtım Bilgilerinin Türkçe ve Ġngilizce Olarak Hazırlanması
Yukarıda yapılan çalıĢmalara ek olarak, programınızın tanıtımını da yapmanız gerekmektedir. Programınızı tanıtımında
bulunması gereken bilgiler, aĢağıda Türkçe ve Ġngilizce olarak yer almaktadır.
TÜRKÇE
1- Bölüm/Fakülte/Program Tanitimi
KuruluĢ
Kazanılan Derece
Derecenin Düzeyi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans,
Doktora)
Kabul ve Kayıt KoĢulları
Önceki Öğrenmenin (formal, in-formal, non-formal)
Tanınması Hakkında Kurallar
Yeterlilik KoĢulları ve Kuralları
Program Profili
Program Çıktıları
Mezunların Ġstihdam Profilleri (örneklerle)
Üst Derece Programlarına GeçiĢ
Sınavlar, Ölçme ve Değerlendirme
Mezuniyet KoĢulları
ÇalıĢma ġekli (Tam Zamanlı, e-öğrenme )
Adres ve ĠletiĢim Bilgileri (Program BaĢkanı, AKTS/DS
Koordinatörü)
65
65
Bölüm/Fakülte/Program Olanakları
2- Bölüm/Fakülte/Program Ders Planı (Yıl Bazında 60
AKTS olacak Ģekilde planın verilmesi gerekir)
---- ----
----
Tanıtım ile ilgili açıklamalar
KuruluĢ (1-2 paragrafla kuruluĢ hakkında bilgi verilmelidir.)
Kazanılan Derece (Örnek: Programı baĢarıyla tamamlayan mezunlara HALKLA ĠLĠġKĠLER VE REKLAMCILIK alanında lisans diploması verilir.)
Derecenin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora)
Kabul ve Kayıt KoĢulları
(Örnek 1: Adayların Lise ve dengi okul diplomasına sahip olması ve Üniversite Öğrenci Seçme Sınavı‟ndan yeterli puanı almıĢ olması gerekir. ) Varsa yabancı dil ve özel yetenek ile ilgili giriĢ koĢulları belirtilmelidir.
(Örnek 2: 1- Belirtilen alanlardan lisans diploması, 2 - Lisans üstü giriĢ sınavından (ALES) gerekli puana sahip olma, 3 - Ġngilizce için yeterli dil becerisine sahip olma )
Önceki Öğrenmenin (formal, in-formal, non-formal)
Tanınması Hakkında Kurallar
66
66
(Türk Yüksek öğretim kurularında önceki öğrenmenin tanınması süreci henüz baĢlangıç aĢamasındadır. Bu
nedenle Ege Üniversitesi'nin tüm programlarında önceki
öğrenmenin tanınması tam olarak baĢlatılmıĢ değildir. Ancak, programların eğitim planlarında yer alan Bilgisayar
ve Ġngilizce gibi dersler için her akademik dönem baĢında muafiyet sınavı düzenlen-mektedir. Bu derslerden beklenen
öğrenme çıktılarını sağla-dığını düĢünen öğrenciler yapılan
sınavlara girebilme hakkına sahiptir. Sınava giren öğrencilerden baĢarılı olanlar ders prog-ramındaki ilgili
dersten muaf olurlar.)
Yeterlilik KoĢulları ve Kuralları (Örnek 1: Programda mevcut olan (toplam 240 AKTS kar-Ģılığı) derslerin tümünü baĢarıyla tamamlamak için 4.00 üzerinden en az 2.0 ağırlıklı not ortalaması elde etmek.) (Örnek 2: Bölümün ya da iliĢkili olan diğer bölümlerin lisans-üstü programlarında mevcut olan derslerden en az 21 kredilik (60 AKTS karĢılığı) ders alan ve tümünü baĢarıyla tamamlayan, 100 üzerinden en az 70 ağırlıklı not ortalaması elde eden ve konusuyla ilgili bir alanda hazırladığı tezi seçilmiĢ bir jüri önünde baĢarıyla savunan öğrencilere ………… alanında yüksek lisans diploması verilir.) (Örnek 3: Programda mevcut olan (toplam 300 AKTS karĢılığı) derslerin tümünü baĢarıyla tamamlayan ve 4.00 üzerinden en az 2 ağırlıklı not ortalaması elde eden, ve mesleki stajı ile hazırladığı staj raporundan geçer not alan öğrencilere DĠġ HEKĠMLĠĞĠ alanında yüksek lisans diploması verilir.)
Program Profili
(Programın amacı ve eğitim planından kısaca bahsedilebilir.)
(Örnek: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü, beden eğitimi öğretmeni, antrenör, spor bilimcisi, spor yöneticisi ve rekreasyon lideri yetiĢtirmek amacıyla bir
67
67
eğitim planı yürütmektedir. Program, öğretmenlik mesleği ve genel kültür ile ilgili zorunlu dersler içermektedir. Eğitim planında zorunlu derslere ilave olarak öğrencilere kendi tercihlerine göre seçebilme Ģansı sunulan seçmeli dersler bulunmaktadır. Böylece, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü, gerek bireysel gerekse de gruplar halinde disiplinler arası çalıĢmalarla beden eğitimi ve spor problemlerini tanımlayarak çözüm üretebilecek mezunlar yetiĢtirmektedir.)
Program Çıktıları
Mezunların Ġstihdam Profilleri (örneklerle)
(Örnek 1: Bu program mezunları, KPSS'den gereken puanı almaları durumunda MEB tarafından beden eğitimi ve spor öğretmeni olarak atanmaktadır. Ayrıca Gençlik Spor Genel Müdürlüğü merkez ve taĢra teĢkilatlarında ve özel spor iĢlet-melerinde antrenör olarak görev yapabilirler.) (Örnek 2: DiĢ Hekimleri kamu ve özel sektörde görev yap-maktadır. Sağlık Bakanlığı hastaneleri, özel sağlık merkezleri ve üniversite hastanelerinde çalıĢmaktadırlar.)
Üst Derece Programlarına GeçiĢ (Örnek: Lisans eğitimini baĢarı ile tamamlayan adaylar ALES sınavından geçerli not almaları ve yeterli düzeyde Ġngilizce dil bilgisine sahip olmaları koĢuluyla lisansüstü doktora program-larında öğrenim görebilirler.)
Sınavlar, Ölçme ve Değerlendirme
(Örnek: Her ders için uygulanan ölçme ve değerlendirme Ģekli “Ders Öğretim Planı” nda ayrıntılı bir Ģekilde
tanımlanmıĢtır.)
Mezuniyet KoĢulları
(Yeterlilik koĢulları ve kurallar bölümündeki koĢullara ilave bir husus varsa belirtilmeli yoksa “yeterlilik koĢulları ve
kurallar bölümündeki koĢullar yeterlidir.” yazılmalıdır.)
68
68
ÇalıĢma ġekli
(Tam Zamanlı, e-öğrenme )
Adres ve ĠletiĢim Bilgileri
(Program BaĢkanı, AKTS/DS Koordinatörü)
Bölüm Olanakları
(Bölüm öğretim üyeleri sayısı ve eğitim olanaklarından 1 ya da 2 paragraf halinde bahsedilir.)
ĠNGĠLĠZCE TANITIM BĠLGĠLERĠ
1- General Description
History
Qualification Awarded
Level of Qualification (Short Cycle, First Cycle, Second
Cycle, Third Cycle)
Specific Admission Requirements
Specific Arrangements For Recognition of Prior Learning
(Formal, Non-Formal and Informal)
Qualification Requirements and Regulations
Profile of The Programme
Key Learning Outcomes
Occupational Profiles of Graduates With Examples
Access to Further Studies
Examination Regulations, Assessment and Grading
Graduation Requirements
Mode of Study (Full-Time, Part-Time, E-Learning…)
Address, Programme Director or Equivalent
Facilities
69
69
2- Course Structure Dıagram Wıth Credıts (60 Ects Per
Full-Tıme Academıc Year)
.....
.....
.....
.....
H. Sürdürülebilir GeliĢme ve Kalite Güvencesi
Daha önceki bölümlerde açıklanan iyileĢtirme hususlarının ye-rine getirilmesi çalıĢmaların tamamlanması anlamına gelme-
mektedir. Önemli olan kurumda sürdürülebilir geliĢme ve kalite güvencesi kültürünün yerleĢtirilmesidir. Bu yaklaĢım, yapılan
iyileĢtirmelerin gözden geçirilmesi ve alınan geri bildirimlerle program çıktıları ve ders programlarının tekrar iyileĢtirilmesi
anlamına gelir. Bunun için Ģematik bir gösterimi aĢağıdaki Ģekilde takip etmek mümkündür.
70
ÖğrenmeProgramı/Ortamı
Mezunların Değerlendirmesi
İşverenlerin Değerlendirmesi
YÖNLENDİRME
Öğrenci
anketi
PROGRAM/ABD
Öğrenci
Yeni Öğrenci
Mezun
İyileştirme araçları
Öğretim elemanı
ÇIKTILAR
Öğrencilerin D
eğerlendirmesi
ÇalışanMezun
71
EKLER
72
EK 1 TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ) Tablo 1. TYYÇ’nin OluĢturulma AĢamaları ve Tamamlanma Tarihleri
TYYÇ OluĢturma AĢamaları Tamamlama Tarihi
1 Süreci baĢlatmak için karar alınması Nisan 2006
2 ÇalıĢma takviminin oluĢturulması 2006
3 Sürecin organizasyonu 2006 - 2008
4 Çerçevenin tasarımı Kasım 2008
5 PaydaĢlardan görüĢ alınması Ocak 2009
6
Çerçevenin onaylanması
- Kısmen Mayıs 2009
- Tamamen Ocak 2010
7 Ġdari organizasyon ġubat 2010
8 Çerçevenin yükseköğretim programları düzeyinde uygulanması
- Pilot düzeyde uygulama Aralık 2010
- Tüm kurumlarda uygulama Aralık 2012
9 Yeterliliklerin TYYÇ‟ye dahil edilmesi 2010 - 2015
10 Çerçevenin Avrupa Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi
2010 - 2012
11 TYYÇ Web sitesinin oluĢturulması ve yayınlanması 2010
73
TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ)
TYYÇ DÜZEYĠ
BĠLGĠ - Kuramsal - Uygulamalı
BECERĠLER - Kavramsal/Bil
iĢsel Uygulamalı
KĠġĠSEL VE MESLEKĠ YETKĠNLĠKLER
Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
Öğrenme Yetkinliği
ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik
Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik
LĠSANS _____
EQF-LLL: 6. Düzey _____
QF-EHEA: 1. Düzey
- Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç –gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak
- Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düĢünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araĢtırmalara dayalı çözüm önerileri geliĢtirebilmek.
- Uygulamada karĢılaĢılan ve öngörülemeyen karmaĢık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalıĢanların mesleki geliĢimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek
- Edindiği bilgi ve becerileri eleĢtirel bir yaklaĢımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek.
- Alanıyla ilgili konularda ilgili kiĢi ve kurumları bilgilendirebilmek; düĢüncelerini ve sorunlara iliĢkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - DüĢüncelerini ve sorunlara iliĢkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kiĢilerle paylaĢabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaĢları ile iletiĢim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte biliĢim ve iletiĢim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level).
- Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aĢamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmıĢ, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iĢ güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak.
74
TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ)
TYYÇ
DÜZEYİ
BĠLGĠ
- Kuramsal
- Uygulamalı
BECERĠLER
- Kavramsal/BiliĢsel
Uygulamalı
KĠġĠSEL VE MESLEKĠ YETKĠNLĠKLER
Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
Öğrenme Yetkinliği ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki
Yetkinlik
6
LĠSANS
_____
EQF-LLL:
6. Düzey
_____
QF-EHEA:
1. Düzey
- Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç –gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak
- Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek,
- Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek.
- Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek,
- Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek
- Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek.
- Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek,
- Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek,
- Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1)
- Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level).
- Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak,
- Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak.
75
TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ)
TYYÇ
DÜZEYİ
BĠLGĠ
- Kuramsal
- Uygulamalı
BECERĠLER
- Kavramsal/BiliĢsel
Uygulamalı
KĠġĠSEL VE MESLEKĠ YETKĠNLĠKLER
Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
Öğrenme Yetkinliği ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik
8
DOKTORA
_____
EQF-LLL:
8. Düzey
_____
QF-EHEA:
3. Düzey
- Yüksek lisans yeterliklerine dayalı olarak
alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak,
- Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak.
-Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek,
- Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve
uygulayabilmek,
-Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek.
- Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak,
- Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek.
- Özgün ve disiplinler arası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek
- Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek.
- Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek ,
- Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek,
- En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1).
- Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak,
- Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek,
- Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek.
76
EK - 2
TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ)
DÜZEYLER TANIMLAYICILAR
6 LĠSANS
EQF-LLL : 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey
7 YÜKSEK LĠSANS
EQF-LLL : 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey
8 DOKTORA
EQF-LLL : 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey
BĠLGĠ - Kuramsal - Uygulamalı
- Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç –gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak.
- Lisans yeterliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak.
- Yüksek lisans yeterliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak.
BECERĠLER - Kavramsal/BiliĢsel - Uygulamalı
- Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek.
- Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek.
- Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek.
KĠġ
ĠSE
L V
E M
ES
LE
KĠ Y
ET
KĠN
LĠK
LE
R
Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
- Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek,
- Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek
-Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek.
- Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, - Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslararası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek
Öğrenme Yetkinliği
- Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek.
- Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilmek, öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek.
- Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek.
77
ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik
- Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level).
- Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, - En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek.
- Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek , - Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek,
- En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1).
Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik
- Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak.
- Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinler arası çalışmalarda uygulayabilmek.
- Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, - Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek.
78
Tablo 2. TYYÇ Düzeyleri Yeterlilik Profilleri
1 Lisans programları içerisinde veya lisans programları ile iliĢkilendirilmiĢ bilgi ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları
2 Lisans programları içerisinde veya lisans programları ile iliĢkilendirilmiĢ uygulama ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları 3 Meslek yüksekokulları uygulama ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları
4 Bilgi ağırlıklı lisans programları 5 Uygulama ağırlıklı lisans programları
6 Bilgi ağırlıklı tezli veya tezsiz yükseklisans programları 7 Uygulama ağırlıklı tezli veya tezsiz yükseklisans programları 8 Doktora programları
79
79
EK 2 TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ (MÜHENDĠSLĠK
ALANI)
a) Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühen-
dislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini
modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi.
b) KarmaĢık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama,
formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
c) KarmaĢık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koĢullar altında, belirli gereksinimleri karĢıla-
yacak Ģekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasa-rım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve
koĢullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorun-
ları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.)
d) Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasar-
lama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme
ve yorumlama becerisi.
e) Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalı-Ģabilme becerisi; bireysel çalıĢma becerisi.
f) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletiĢim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi.
g) YaĢam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye eriĢe-
bilme, bilim ve teknolojideki geliĢmeleri izleme ve kendini
sürekli yenileme becerisi.
h) Mesleki ve etik sorumluluk bilinci.
i) Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değiĢiklik yönetimi gibi
iĢ hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; giriĢimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık.
80
80
j) Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyut-larda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın
sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerininhukuksal
sonuçları konusunda farkındalık.
k) Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik
ve araçları geliĢtirme, seçme ve kullanma becerisi; biliĢim teknolojilerini etkin bir Ģekilde kullanma becerisi.
81
EK 3 Bloom Taksonomisi
BĠLĠġSEL ALAN (Zihinsel Öğrenmeler)
BĠLGĠ
Bilginin, hiçbir değişime uğratılmaksızın, olduğu gibi alındığı basamak.
Örnek fiiler: Tanımlama Ad verme Listeleme Eşleştirme Ezberleme Sıralama Belirtme Tekrarlama
KAVRAMA
Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak. Örnek filler: Sınıflama, yorumlama Özetleme Kendi ifadesi ile söyleme Karşılaştırma Örnekleme Benzerlikleri/farklılıkları açıklama
UYGULAMA
Bilginin yeni durumları açıklamada ya da yeni problem durumlarını çözüme ulaştırmada kullanıldığı basamak.
Örnek filler: Uygulama Çalıştırma Problem çözme Kullanma Gösterme Seçme/hazırlama Yürütme
ANALĠZ
Bilginin, onu oluşturan alt unsurlara ayrıştırıldığı, temelinde yatan sayıltıların ya da örgütleme ilkelerinin belirlendiği basamak.
Örnek filler: Analiz etme Sınıflandırma Veri toplama, Ayırt etme Öğelerine ayırma Zıtlıkları belirleme Envanter yapma Ölçme Sorgulama
SENTEZ
Bilginin, orjinal sayıltı ya da örgütleme ilkeleri doğrultusunda yeniden oluşturulup, yeni bir form kazandığı basamak
Örnek filler: Birleştirme Kurma Toplama Oluşturma Tasarlama Formüle etme Sentezleme Geliştirme
DEĞERLENDĠRME
Örgütlenmiş bilgi bütününün, temelinde yatan sayıltı ya da örgütleme ilkeleri ile tutarlılığının (Ġç ölçütlerle değerlendirme); Örgütlenmiş bilgi bütününün, açıkladığı alanın özellikleriyle tutarlılığının (dış ölçütlerle değerlendirme) belirlendiği basamak.
Örnek filler: Değerlendieme Sonuçlandırma Doğrulama Yargıda bulunma Ön görme Puan verme
82
PSĠKO MOTOR ALAN (Zihin – Kas Koordinasyonuna dayalı Öğrenmeler)
BĠLGĠ
Bilginin, hiçbir değişime uğratılmaksızın, olduğu gibi alındığı basamak.
Örnek fiiler: Tanımlama Ad verme Listeleme Eşleştirme Ezberleme Sıralama Belirtme Tekrarlama
KAVRAMA
Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak.
UYGULAMA
Bilginin yeni durumları açıklamada ya da yeni problem durumlarını çözüme ulaştırmada kullanıldığı basamak.
Örnek filler: Uygulama Çalıştırma Problem çözme Kullanma Gösterme Seçme/hazırlama Yürütme
Bilginin, onu oluşturan alt unsurlara ayrıştırıldığı, temelinde yatan sayıltıların ya da örgütleme ilkelerinin belirlendiği basamak.
Örnek filler: Analiz etme Sınıflandırma Veri toplama, Ayırt etme Öğelerine ayırma Zıtlıkları belirleme Envanter yapma Ölçme Sorgulama
Örnek filler: Birleştirme Kurma Toplama Oluşturma Tasarlama Formüle etme Sentezleme Geliştirme
UYARILMA
Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işe, duyuları ve tüm vücuduyla hazır olduğu basamak.
Örnek fiiler: Keşfetrme Duyma Dinleme Gözlemleme Sezme Hissetme Tatma Ġzleme
KILAVUZLAYANLA
YAPMA
Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işi, doğrudan ya da yönergeler yoluyla yardım alarak yapabildiği basamak. Örnek filler: Taklit etme Tekrar etme Kopyalama Gözlem altında yapma Rehberle yapma
BECERİ HALİNE
GETİRME
Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işi, yardım almaksızın ve işin gerektirdiği nitelikte yaptığı basamak.
Örnek filler: Gösterme Tamamlama Otomatik olarak yapma Bir duruşu belirleme Bir vücut pozisyonu belirleme Elleri, kolları yerleştirme
DURUMA UYDURMA
Bireyin bir psiko-motor becerisini, benzer nitelikte başka bir durumda kullanabildiği basamak.
Örnek filler: Uyarlama Yeniden örgütleme Değiştirme Gözden geçirme
YARATMA
Bireyin, uzmanlaştığı alanda orjinal bir beceri ortaya koyduğu basamak.
Örnek filler: Birleştirme Planlama Yaratma Oluşturma Kurma
83
DUYUġSAL ALAN (Tutumlar, Değerler)
BĠLGĠ
Bilginin, hiçbir değişime uğratılmaksızın, olduğu gibi alındığı basamak.
Örnek fiiler: Tanımlama Ad verme Listeleme Eşleştirme Ezberleme Sıralama Belirtme Tekrarlama
KAVRAMA
Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak.
UYGULAMA
Bilginin yeni durumları açıklamada ya da yeni problem durumlarını çözüme ulaştırmada kullanıldığı basamak.
Örnek filler: Uygulama Çalıştırma Problem çözme Kullanma Gösterme Seçme/hazırlama Yürütme
Bilginin, onu oluşturan alt unsurlara ayrıştırıldığı, temelinde yatan sayıltıların ya da örgütleme ilkelerinin belirlendiği basamak.
Örnek filler: Analiz etme Sınıflandırma Veri toplama, Ayırt etme Öğelerine ayırma Zıtlıkları belirleme Envanter yapma Ölçme Sorgulama
Örnek filler: Birleştirme Kurma Toplama Oluşturma Tasarlama Formüle etme Sentezleme Geliştirme
ALMA
Bireyin, ilgi, tutum ya da değer geliştirmesi istenen bilgi, nesne ya da durumların farkına vardığı basamak.
Örnek fiiler: Farkına varma Dinleme Dikkat etme Gözlemleme
TEPKİDE BULUNMA
Bireyin, belli bir bilgi, nesne ya da durum karşısında, yerleşiklik kazanmamış bir tepkiden, gönüllü bir tepkiye kadar varan, bireysel tepkiler gösterdiği basamak.
Örnek filler:
Kabul etme Ġlgilenme Razı olma Ġşbirliği yapma, Ġsteyerek katılma Gönüllü olma Ziyaret etme
DEĞER VERME
Bireyin, belli bir bilgi, nesne ya da duruma, toplumsal kabuller doğrultusunda bir değer yükleyerek tepkide bulunduğu basamak.
Örnek filler: Benimseme Sorumluluk duyma Özen gösterme Tercih etme Kaynakları kullanma Sadakat gösterme Ġsteme Ġçselleştirme
ÖRGÜTLEME
Bireyin, toplumsal kabuller doğrultusunda bir değer yükleyerek tepkide bulunduğu belli bir bilgi, nesne ya da duruma, kendine özgü değerler atfettiği basamak.
Örnek filler: Düzenleme Uyarlama Kavramsallaştırma Düzeltme Yer alma Karşı koyma Çabalama
KİŞİLİK HALİNE
GETİRME
Bireyin, oluştuduğu yeni değerlere bağlılığı ile temsil edildiği basamak. .
Örnek filler: Destekleme Savunma Koruma Hizmet etme Yer alma Zorlama
84
ANAHTAR BECERĠLER
Bilgiye gereksinim duyma ve aradığı bilgiye
ulaşabilme,
Ulaştığı bilgiyi seçme, örgütleme ve kullanabilme,
Problem çözebilme,
Teknolojiyi etkili olarak kullanabilme,
Ġletişim kurabilme,
Grup çalışması yapabilme,
Kaynakları etkili kullanabilme,
Alanıyla ilgili etik kuralları uygulayabilme,
Anadilini etkili kullanabilme vb.
85
Kaynakça
Akkoyunlu, B.; Yıldırım, S.B. “Öğrenme Çıktıları Hazırlama ve
Öğrenci ĠĢ Yükü Hesaplama Kılavuzu.”
http://www.abofisi.hacettepe.edu.tr/duyurular/ECTS_yonergesi25_12_06.doc
http://www.bologna.yok.gov.tr
Sönmez, V. (2005). Program GeliĢtirmede Öğretmen El Kitabı.
GeliĢtirilmiĢ 12. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
top related