ekstraklasa piłkarskiego biznesu...
Post on 30-Jun-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ekstraklasa piłkarskiego biznesu 2016
spis treści
3 A. Wprowadzenie
9 B.Ekstraklasajakospółka
17 C. Ekstraklasa jako liga
29 D. Ekstraklasa jako marka
55 E. Ranking biznesowy klubów Ekstraklasy
71 F. Kluby Ekstraklasy - podsumowanie wyników
135 G. Tabele pomocnicze
149 H. Autorzy raportu
A
4 Dariusz Marzec, Ekstraklasa S.A.
6 JanKrzysztofBielecki,MarcinOpiłowski,EYA wprowadzenie
Za nami rekordowy rok w historii Ekstraklasy. Rekordowy pod wieloma względami.Wsezonie2015/2016stadionynajwyższejklasyrozgrywkowejodwiedziło2,7mlnkibiców.Po 3 sezonach stabilizacji w samym tylko 2016rokumeczeklubówEkstraklasynastadionieoglądałośrednioponad10tys.kibiców.Rekordowesąrównieżłączneprzychody klubów i Ekstraklasy S.A., którew2015rokuprzekroczyły0,5mldPLN.Wporównaniuzrokiem2014towzrosto60mlnPLN.Umocniliśmysiędziękitemunapozycjinr1wśródbiznesowych organizacji sportowych w naszym kraju. Rekordy notujemy takżewsferzesportowej.Aż15zawodnikówEkstraklasydostałopowołanianaEURO2016.WkadrzePolski-10piłkarzy,wkadrzeWęgier- 4 zawodników i w reprezentacji Słowacji-1.TonajlepszywynikwXXIwieku.Wymienionesukcesyniebyłybymożliwebezstabilnychfundamentów,którezbudowałpoprzedniZarządEkstraklasy S.A. Wynegocjowany, przy współpracyzdoradcą,firmąMP&Silva,czteroletni kontrakt telewizyjny zapewnia klubom i Ekstraklasie solidne przychodyiprognozyfinansowe,dziękiktórymmożnalepiejzaplanowaćdługofalowedziałaniaiwdrażaniewieloletniej misji i strategii naszej spółki.AmbicjąobecnegoZarząduEkstraklasyS.A. jest zintegrowanie polskiego społeczeństwawokółklubówpiłkarskich.Stadionmabyćprzekrojemlokalnejspołeczności,uczyćmłodychludzikibicowania,zaangażowania i dobrych postaw sportowych. Aby tak sięstałoniezbędnejestzrealizowaniestrategiipozwalającejnapodniesieniepoziomu sportowego rozgrywek,
Dariusz MarzecPrezes Zarządu Ekstraklasa S.A.
Se
zon
re
kord
ów
4 | E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016
aletakżezapewnieniekibicomnastadionach i przed telewizorami jeszcze większegokomfortuuczestniczeniaw dniu meczowym, którego ukoronowaniembędziesamospotkaniepiłkarskienaboisku.Ostatnielementtorozwijanie dobrej komunikacji z naszymi partnerami.To3głównefilarystrategiinanajbliższelatai3powody,dlaktórychwierzymy,żewewspółpracyzcałymśrodowiskiempiłkarskimpodwoimyfrekwencjęnaekstraklasowychstadionach w perspektywie kilku najbliższychsezonów.Jeślichodziopierwszyfilar,czylisport, to od minionego sezonu rozpoczęliśmybudowaniekompetencjispółki,napodobieństwoinnychwiodącychpiłkarskichligzawodowych.ZapoczątkowaliśmywieloletniąwspółpracęzMinisterstwemSportui Turystyki w ramach partnerstwa „ZłotaJedenastka”.Celempartnerstwajestzachęcaniedzieciimłodzieżydouprawiania sportu, a przede wszystkim dogrywpiłkęnożną.Natomiastsamoszkoleniemaodbywaćsięwramachmodelu Akademii Klasy Ekstra. Ze środkówpozyskanychwramachtegoprojektuzrealizowaliśmyjużpierwszepilotażoweprojektywklubachEkstraklasydlaniemal9tys.chłopców idziewczynek.DoZarząduEkstraklasydołączatakżeJacekBednarz,utytułowanypiłkarzimenadżerklubówEkstraklasy,abywzmocnićnaszedziałania.Jegozadaniembędziedalszerozwijanie kompetencji ligi i klubów w dziedzinie popularyzacji uprawiania piłkinożnejorazjakościsamegoszkolenia.Wsezonie2015/2016pracowaliśmy zklubamitakżenaduatrakcyjnieniemdniameczowego.Odbyłysię
warsztaty,naktórezaprosiliśmymiędzynarodowychekspertów.Zaprezentowali najlepsze praktyki wdziedzinieusługoferowanychpodczaseventówpiłkarskich wczołowychligacheuropejskich.Jednocześnieprzygotowywaliśmyzałożeniadługofalowegoprojekturegularnych Stref Kibica, które planujemyzorganizowaćprzedmeczamiEkstraklasy.FanParkilubjakktowoliFunParkibędąmiałyzazadaniestworzenie kibicom rozszerzonej oferty dnia meczowego, która funkcjonuje jużwnajlepszychligachzawodowychnaświecieipowolizaczynapojawiaćsięwPolsce.Mowaopowiązaniukartykibicazusługamitransportumiejskiegoiregionalnego,dostępiedoWiFinastadionach Ekstraklasy, aplikacjach klubowych,anawetusługachzwiązanychzdostawącateringunakonkretnekrzesełko#NaStadionie.Mamynowoczesneobiekty,którestająsięcorazbardziejkomfortoweicorazlepiejrywalizujązalternatywnymirozrywkami w tzw. biznesie wolnego czasu,przezcoefektywniejspełniająrolęmiejscaintegrującegolokalnąspołeczność.Wreszciewkontekścietrzeciegofilaru,czylikomunikacjiwewnętrznej izewnętrznej,dokonaliśmywostatnichmiesiącachudanych„transferów”personalnychdoorganizacji.Dziękitemujesteśmydostępnidlapartnerów ikibicówpraktycznie24hnadobę, akluczowemateriałyprodukowaneprzezuznanąjużwEuropiefirmęEkstraklasaLivePark,jaknp.EkstraklasaŁączyMiastaczynajlepszeakcjemeczowe,osiągająwielomilionoweoglądalnościwPolsce izagranicą.Konsekwentna realizacja opisanej misji
orazwspierającychjąstrategiisprawia,żezkażdymrokiemwbadaniachMillwardBrownPolacyoceniająnascorazlepiej.Podkreślająnowoczesnośći profesjonalizm rozgrywek Ekstraklasy orazjakośćprezentacjiwydarzeńboiskowych i pozaboiskowych dla kibicówpiłkarskich.Będziemydalejtrzymalisięobranegokierunkurozwoju ioferowalicorazlepszeusługibiznesowe dla naszych partnerów. Zależynam,abypodobniejakpoprzedniZarządEkstraklasyS.A.,konsekwentnierealizowaćkolejnecele, co w sporcie jest synonimem zwycięstwa.Własnąpostawą,nastawionąnaposzukiwaniecorazlepszychrozwiązańwprowadzeniuzawodowejligipiłkarskiej,chcemyzainspirowaćklubydostawaniasięlepszymi nie tylko sportowo, ale równieżbiznesowo.
Wygrywa tylko ten, kto ma jasno określony cel i nieodparte pragnienie, aby go osiągnąć.
Napoleon Hill
5E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016|
GrzegorzKrychowiakmiędzypierwszymaostatnimmeczemPolakównaEURO2016podpisałkontrakt znowympracodawcą.PodobnasytuacjamiałamiejscewprzypadkuKamila Glika, który zaraz po powrocie zLeBaulemusiałudaćsiędoMonako,do nowego klubu. Kilku naszych reprezentantówswojąpostawąnaboiskachweFrancjizapracowałonanowe, lepsze kontrakty w obecnych klubach. Kilku innych prawdopodobnie zmieni barwy jeszcze w tym okienku transferowym.Itopowyższejcenieniżta,którątrzebabyzanichzapłacić,gdybynaEUROniegrali.Wtensposóbporazkolejnyjesteśmyświadkamitego,jakbardzoświatwielkiegowidowiskasportowegoprzenikasięzeświatemfinansów.Ijakbardzozaburzatwarderegułyfinansamirządzące.Czydasiętezaburzeniaprzewidzieć?Zpomocąodpowiednichnarzędzianalitycznychna pewno tak.EYod8latstarasięszukaćzależnościmiędzyrzeczywistościąsportową ifinansową.Początkowonaszafirmamyślałaoraporcie„EkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu”jakoodpowiedzina zjawisko korupcji w polskim futbolu. GrupaPartnerówEY,pasjonatówpiłkinożnej,zktórychniektórzydodziśdziałająnarzeczlepszegofunkcjonowaniapolskiejpiłki,postanowiłaopublikowaćraport ofinansachpolskichklubów.IchcelembyłouczynienieEkstraklasybardziejtransparentnąligą.Raport zkażdymrokiemcorazlepiejopisywałfutbolowąrzeczywistość.Adziś, zpełnymprzekonaniemjestemwstaniepowiedzieć,żestanowidoskonałenarzędzieanalitycznedlawłodarzyklubów,PZPNjaki,amożeprzedewszystkim, dla obecnych i potencjalnych sponsorów.Wraporciesąwskaźnikistanowiące„lusterkowsteczne”.Toinformacjeczystofinansowe,którepokazująjakabyłasytuacjafinansowaklubuwdanymroku.Jestwnimteższeregdanych,któremogąpomócwanalizie
przyszłejkondycjifinansowejklubów.Kilkalattemu,kiedyzespółtworzącyraportzastanawiałsięnadmodyfikacjąmetodologii rankingu biznesowego, najwięcejpytańwzbudzaływskaźnikitakiejak:„liczbareprezentantówkraju”czy„liczbamłodzieżowców wskładzie”.Zastanawianosię,czytegotypudanewogólewartobraćpoduwagęwrankingu.Terazchybaniemacodotegożadnychwątpliwości.Wycena naszych reprezentantów zEkstraklasypoEURO2016wystrzeliłagwałtowniewgórę.Dodatkowo,każdyklub,którywysłałzawodnikanaturniej,dostałztegotytułusporąrekompensatęzUEFA.Todowódnawagępierwszegozewskaźnikówdlapozycjibiznesowejklubów.Jeślichodziodrugiwskaźnik–zachwilęPZPNruszazprogramemProJuniorSystem.Niewiem,czyraportEYiEkstraklasybyłinspiracjądowprowadzeniategorozwiązania.JednakzarównorankingbiznesowyklubówEkstraklasy,jakiProJuniorSystempremiująkluby,któredająsięwykazaćmłodzieżowcom.Krótkomówiąc,jeśliktośuważnieczytaten raport, znajdzie w nim informacje, którepomogąkształtowaćprzyszłośćpolskichklubów.Moimzdaniem,biorącpoduwagęwnioskiznajnowszegoraportuorazzakończoneniedawnoEURO,wartowspomniećoconajmniejtrzech rzeczach.Popierwsze,itujeszczechwilaoEURO,wartośćEkstraklasyogromniewzrosła.Szczególnie z punktu widzenia skautów. Terazbędąjeszczechętniejprzyjeżdżaćioglądaćzawodnikównapolskichstadionach.Ijestztymzwiązanepewneryzyko.Ryzykodrenażutalentów.Owszem–mamytalenty–alekołdrajestbardzokrótka(cozresztąpokazałoEUROiproblemzezmiennikamiwpolskiejreprezentacji).JeślizagraniczniskaucizbytszybkopozbawiąEkstraklasęmłodychperełek,możemymiećwprzyszłościproblem z poziomem ligi.Podrugie,wciążnapalcachjednejrękimożemypoliczyćkluby,któremają
Jan Krzysztof BieleckiPrzewodniczący Rady PartnerówEY
Po p
rost
u a
na
lityk
a
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201566 | E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016
Próg0,5mldPLNłącznychprzychodówwszystkichklubówzostałprzekroczony.Jeszczew2008roku16klubówEkstraklasygenerowałoniecoponad300mlnwpływów.Tonajlepszeświadectwopostępu,jakisiędokonał wpolskiejpiłceklubowej.Przychodytojednaktylkoniewielkiwycinekrzeczywistości.Ważny,alewcalenienajważniejszy.Naszraporttymróżnisięodproduktówkonkurencyjnych,żepokazujepełenobraz.Przychodyzestawiamy zkosztami.Liczymyrentowność.Pokazujemypłynność–niesamowicieważnyaspektdziałalnościklubusportowegoikażdegobiznesu.Dlategomożemyzpełnąodpowiedzialnościąpowiedzieć,żerokkalendarzowy2015(botowłaśnietegookresudotyczyczęśćfinansowanaszegoraportu)byłrekordowynietylkopodwzględemwpływówdoklubowychkas.Klubyzamknęłygobowiemnajniższąwhistoriistratąnettowwysokości26,7mlnPLN.Jeszczenietakdawnotastrataoscylowała wgranicach100mlnPLN.O33,3mlnPLNspadłateżwartośćstratyzesprzedaży,którawyniosładlawszystkichklubów71mlnPLN, aponadpołowatejkwotyprzypadłanazamożneLegię,LechaiLechię.Wynikzesprzedażytozestawienieprzychodówzpodstawowejdziałalności- w tym z dnia meczu, sponsoringu ireklamyorazprawmediowych– z kosztami operacyjnymi klubu.Wwynikuzesprzedażynieuwzględniasiętransferów,dotacjiczyprzychodówfinansowych.Dlategotowłaśnieonstanowi jeden z najistotniejszych barometrówstanufinansówklubówEkstraklasy.Spadekstratyzesprzedażyo32%wporównaniuzrokiem2014 ioponad46%wporównaniuz2013tonajlepszy dowód na pozytywny trend wpolskiejpiłce.Klubylicząsię zwydatkami.Izgarnązatonagrodę. W2016roku,bypokryćstraty,niebędąmusiałysięzadłużyćtakznaczącojak w poprzednich latach. Brawo!
Marcin OpiłowskiDyrektor EY
przyzwoiciezdywersyfikowanewpływy.NadalzbytwieleklubówbazujegłównienaśrodkachotrzymanychzEkstraklasyw ramach scentralizowanych praw mediowych i marketingowych, wspomaganychpieniędzmi zsamorządów.Wykorzystaniemodynapiłkę,którąznówmamywPolscedziękireprezentacji,powinnobyćnaczelelistypriorytetówkażdegozarząduklubuEkstraklasy.Czasnakomercjalizacjędziałalności,awszczególnościposzukiwaniesponsorówiwalkę o kibica. Ipotrzecie,analitykaijeszczerazanalityka. Obsesja danych i tego, co możnaznichwyciągnąćpowinnazawładnąćkażdymprezesemklubu wPolsce.Takjakzawładnęławielomaliderami biznesu. Raport „Ekstraklasa PiłkarskiegoBiznesu”totylkopoczątek,aniekoniecdrogiprzezświatdanych,któremogąpomócwewzniesieniukażdegoklubunawyższy,biznesowypoziom. Zaawansowana analityka wydarzeńboiskowychjestdziśnaporządkudziennym.Nadszedłczasnatąbiznesową.
Ten
ra
po
rt t
o w
ięc
ej n
iż
prz
ych
od
y
7E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016|
B
10 InformacjeospółceEkstraklasaS.A.ijejnajważniejszychzadaniach
ekstraklasa jakospółkaB
Ekstraklasa S.A. jest spółką akcyjną zało-żoną 14 czerwca 2005 roku w wyniku umo-wy pomiędzy PZPN a klubami piłkarskimi uczestniczącymi w rozgrywkach ówczesnej pierwszej ligi. 12 sierpnia 2005 roku Eks-traklasa S.A. podpisała z PZPN umowę o zarządzaniu ligą zawodową. Umowa określała wyraźny podział kompetencji w zakresie zarządzania najwyższą klasą rozgrywkową piłki nożnej. Spółka prze-jęła prowadzenie rozgrywek Ekstraklasy
18 listopada 2005 roku. Od tego momentu można mówić o faktycznym podjęciu działalności przez piłkarską ligę zawodową w Polsce.Poza rozgrywkami Ekstraklasy spółka prowadziła w trakcie istnienia także inne rozgrywki piłkarskie: Puchar Ekstraklasy (w latach 2006-2009, rozgrywki pucharowe dla drużyn Eks-traklasy), Młodą Ekstraklasę (w latach 2007-2013; rozgrywki młodzieżowe dla drużyn Ekstraklasy) oraz od 2006 roku mecz o Superpuchar. Na mocy porozumienia pomiędzy Eks-traklasą S.A. a Polskim Związkiem Piłki Nożnej, od 2014 r. organizację tego meczu przejął PZPN.
Struktura i akcjonariusze spółki Organem nadrzędnym spółki Ekstraklasa S.A. jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, zwoływane przynajmniej raz w roku (we wrześniu) przez Zarząd spółki. Akcjonariuszami jest 16 klubów Ekstraklasy oraz PZPN. Podczas WZA wyłaniany jest skład Rady Nadzorczej, który zmieniany jest co roku.
EKSTRAKLASA jako Spółka Ekstraklasa to nazwa najwyższej piłkarskiej ligi zawodowej w Polsce, ale jednocześnie nazwa spółki zarządzającej rozgrywkami w ramach wspomnianej ligi.
Najważniejsze zadania Ekstraklasy S.A.:
1. Zarządzanie rozgrywkami Ekstraklasy2. Budowanie wizerunku Ekstraklasy3. Sprzedaż scentralizowanych praw mediowych 4. Sprzedaż scentralizowanych praw marketingowych5. Popularyzacja treningów piłki nożnej wśród dzieci i młodzieży
EKSTRAKLASA S.A. zarządza najwyższą klasą rozgrywkową w Polsce od 18 listopada 2005 r.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201610
Struktura i akcjonariusze spółki Ekstraklasa S.A.
Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy
Rada Nadzorcza
16 klubów PZPN
4 przedstawicielinajlepszych klubówz poprzedniegosezonu
1 przedstawicielPZPN
DepartamentLogistykiRozgrywek
DepartamentKomunikacji
DepartamentFinansów
W Radzie Nadzorczej Ekstraklasy S.A. zasiada 7 członków: • 4 reprezentantów najlepszych
klubów w tabeli końcowej poprzedniego sezonu (po jednym z każdego klubu),
• 2 reprezentantów wybieranych spośród siebie przez 12 pozostałych klubów,
• 1 reprezentant PZPN.Rada Nadzorcza ze swojego składu wyłania Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego. Prze-wodniczącym Rady Nadzorczej jest Maciej Wandzel. Pełni tę funkcję od 2012 roku. Jednym z uprawnień Rady Nadzorczej jest powoływanie Zarządu. Od 1 lipca 2016 roku skład Zarządu Ekstraklasa S.A. jest trzyosobowy.Prezesem Zarządu jest Dariusz Marzec, który pełni tę funkcję od 1 lipca 2015 roku. Wiceprezesem jest Marcin Animucki. Od początku lipca 2016 jako członek Zarządu dołączył Jacek Bednarz. Ekstraklasa S.A. składa się z pięciu Departamentów: Logistyki Rozgrywek, Marketingu i Sprzedaży, Komunikacji, Finansów oraz Biura Zarządu.
Niezależnym i niezawisłym organem dyscyplinarnym Ekstraklasy S.A. jest Komisja Ligi. Komisja powoływana jest na dwuletnią kadencję przez Radę Nadzorczą Ekstraklasy S.A., czyli reprezentację wszystkich klubów Ekstraklasy oraz PZPN. W skład Komisji w sezonie 2015/2016 wchodziło pięciu Komisarzy (w tym Przewodniczący) oraz Sekretarz. Komisja Ligi rozstrzyga w pierwszej instancji we wszelkich sprawach związanych z rozgrywkami Ekstraklasy.Ekstraklasa S.A. jest także właścicielem spółki Ekstraklasa Live Park, która od 2011 r. produkuje sygnał telewizyjny ze wszystkich meczów najwyższej klasy rozgrywek. Ekstraklasa Live Park dostarcza również sygnał TV dla wszystkim licencjobiorcom posiadającym prawa do pokazywania Ekstraklasy w Polsce i za granicą. Prezesem ELP jest Leszek Miklas.
Cele i zadania Ekstraklasy S.A. Cele statutowe spółki to rozwój roz-grywek Ekstraklasy poprzez promocję Ligi i zwiększanie zainteresowania nią. Ponadto spółka, poprzez swoje działania, stara się zmaksymalizować przychody klubów biorących udział w rozgrywkach Ligi Zawodowej.Najważniejsze zadania Ekstraklasy S.A. to zarządzanie rozgrywkami, sprzedaż praw mediowych oraz scen-tralizowanych praw marketingowych. Spółka została powołana, by w spraw-ny sposób organizować rozgrywki Ekstraklasy, zwiększać ich zasięg oraz popularność i w tym samym czasie reagować na bieżąco na sytuację rynkową, oferując posiadane przez nią, scentralizowane prawa mediowe i marketingowe.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 11
Ad. 1. Zarządzanie rozgrywkami Za zarządzanie rozgrywkami odpowia-da w Ekstraklasie S.A. Departament Logistyki Rozgrywek. Zespół przy-gotowuje regulamin rozgrywek oraz ramowy terminarz meczowy (przed sezonem). Podejmuje także decyzje bezpośrednio wynikające z przebiegu rozgrywek, jak: ustalanie szczegóło-wych dat i godzin spotkań czy analiza przebiegu rozgrywek na podstawie sprawozdań sędziów prowadzących mecze Ekstraklasy, raportów delega-tów oceniających m.in. poziom orga-nizacji meczów. Zespół ten zapewnia także wsparcie administracyjne prac Komisji Ligi. Bezpośrednio z kwestią zarządzania rozgrywkami związane są także stałe prace w zakresie bez-pieczeństwa, w tym m.in.: współpraca z Komendą Główną Policji oraz udział w pracach Stałej Grupy Eksperckiej przy Ministrze Spraw Wewnętrznych. Departament Logistyki Rozgrywek ściśle współpracuje także z PZPN oraz z Europejskim Stowarzyszeniem Lig Zawodowych, do którego należy Ekstraklasa S.A.
Struktura zarządzania rozgrywkami
LOGISTYKA ROZGRYWEK
Regulaminy, terminarz, uprawnienia,
analiza przebiegu rozgrywek - sprawozdania
sędziowskie, raporty delegatów
WSPÓŁPRACA Z PZPN
Kolegium Sędziów, kwestie licencyjne oraz
inne związane z bieżącymi
rozgrywkami
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
EPFL – Europejskie Stowarzyszenie Lig
Zawodowych, UEFA, FIFA, Komisja
Europejska
SPRAWY DYSCYPLINARNE
W tym administracja Komisji Ligi
BEZPIECZEŃSTWOWspółpraca z Policją,
Stała Grupa Ekspercka przy MSW, współpraca
z PWPW, zmiany w prawie
Jakimi prawami zarządza Ekstraklasa S.A.? ? Ekstraklasa S.A., w imieniu klubów najwyższej klasy rozgrywkowej, dystrybuuje scentralizowane prawa mediowe i marketingowe. W 2005 roku, czyli w momencie powstania spółki, Ekstraklasa S.A. przejęła od Polskiego Związku Piłki Nożnej wynegocjowane wcześniej kontrakty. Dotyczyło to zarówno kontraktu telewizyjnego z CANAL+ Cyfrowy (do końca sezonu 2007/2008), jak i umowy ze Sponsorem Tytularnym rozgrywek - marką Orange (do końca sezonu 2008/2009).W 2008 r. spółka przeprowadziła pierwszy samodzielny przetarg w zakresie praw telewizyjnych. Pod względem wartości praw mediowych Ekstraklasa otwiera drugą dziesiątkę najlepszych lig w Europie. 1. ENG Premier League2. ESP La Liga3. ITA Serie A4. FRA Ligue 15. GER Bundesliga 16. POR Liga NOS7. NED Eredivisie 8. BEL Jupiler Pro League9. DEN Superliga10. NOR Tippeligaen11. GRE Super Liga 12. POL Ekstraklasa 13. ROM Liga 1
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201612
Struktura sprzedaży i marketingu
DYSTRYBUCJA PRAW MEDIOWYCH
Prawa cyfrowe, prawa archiwalne
MARKA EKSTRAKLASY
Ekspozycja marki na wszystkich
polach eksploatacji, pozycjonowanie
marki
DYSTRYBUCJAPRAW
TELEWIZYJNYCHBezpośrednia
kompetencja ZarząduSpółki
DYSTRYBUCJA PRAW MARKETINGOWYCHRelacje ze sponsorami
i partnerami, oferty sponsorskie
Wszystkie
296meczów Ekstraklasy w sezonie 2015/2016 pokazywanych było w telewizji na żywo. Podobnie będzie w sezonie 2016/2017.
Ad. 2. Sprzedaż praw mediowych
A. Telewizja Scentralizowane prawa mediowe należące do organizatora rozgrywek są układane w pakiety i oferowane na rynku. Prawa te stanowią główne źródło przychodów gromadzonych przez Ekstraklasę S.A. dla klubów biorących udział w rozgrywkach. Podobnie ma to miejsce w innych ligach zawodowych w Europie i na świecie. Podstawowym pakietem praw telewizyjnych dystrybuowanym przez Ekstraklasę S.A. jest pakiet dla telewizji płatnych na terenie Polski.
Zakłada on prawo do transmisji na żywo ze wszystkich meczów w sezonie, tj. od sezonu 2013/2014 - 296 spotkań. Pakiet daje także możliwość udzielenia sublicencji, przekazania części praw do pokazywania meczów na żywo na rzecz innych podmiotów.Dodatkowo, w celach promocji rozgry-wek na szerszą skalę Ekstraklasa S.A., oferuje również pakiet praw dla tele-wizji otwartej. Oba powyższe pakiety zakładają możliwość wykorzystywania fragmentów meczów w programach
i magazynach. Osobne prawo do takie-go działania daje także dystrybuowany odrębnie pakiet news access. Jego posiadacz może w serwisach informa-cyjnych wykorzystywać fragmenty wszystkich meczów, nie pokazuje jednak spotkań Ekstraklasy na żywo.Na innych zasadach odbywa się trans-misja meczów Ekstraklasy poza Polską, gdzie mecze są dostępne na mocy pakietu praw międzynarodowych. Ekstraklasa S.A. oferuje pakiet praw międzynarodowych, który nabywcy gwarantuje dowolność w dalszej dystrybucji licencji do pokazywania meczów Ekstraklasy. B. Inne prawa Poza prawami telewizyjnymi Ekstraklasa S.A. oferuje także prawa do pokazywania meczów lub ich fragmentów na innych polach eksploatacji. Dotyczy to między innymi dystrybucji treści w internecie zarówno na terenie Polski, jak i poza jej granicami. Posiadacz praw cyfrowych udostępnia możliwość oglądania fragmentów wszystkich meczów Ekstraklasy za pośrednictwem internetu oraz aplikacji mobilnej. Największe ligi zawodowe w Europie
dystrybuują dodatkowo jeszcze szersze prawa, m.in. dla stacji radiowych czy w zakresie udzielania licencji dla fotoreporterów pracujących na meczach ligowych. Z pewnością jest to obszar, który w przyszłości zostanie zagospodarowany także przez Ekstraklasę.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 13
Struktura wydatków Ekstraklasy S.A. w sezonie 2015/2016
Struktura przychodów Ekstraklasy S.A. w sezonie 2015/2016
91%Prawa mediowe
9%Prawa marketingowe
Ad. 3. Sprzedaż scentralizowanych praw marketingowych
Prawa marketingowe oferowane przez Ekstraklasę S.A. opierają się na powierzchniach pozyskanych od wszystkich klubów Ekstraklasy. Dzięki profesjonalnej oferty świadczeń utworzone zostały bogate pakiety sponsorskie, które w zależności od celów biznesowych Partnera pozwolą na ich skuteczną realizację. Pakietem, który generuje największy ekwiwalent reklamowy jest pakiet Sponsora Tytularnego. Zawiera przede wszystkim prawo do nazewnictwa rozgrywek, czyli wprowadzenia na określony czas do nazwy rozgrywek nazwy swojej marki lub produktu. Łączy się to także z integracją znaku marki z graficznym znakiem rozgrywek Ekstraklasy. Dzięki strategicznemu rozstawieniu ekspozycji Partnera na stadionach oraz podczas transmisji w telewizji, marka Sponsora Tytu-larnego generuje wysoce efektywny ekwiwalent reklamowy. Ogromne zainteresowanie meczami Ekstraklasy powoduje, że nazwa ligi połączona z marką Sponsora Tytularnego pojawia się w relacjach i materiałach poświęco-nych najwyższej klasie rozgrywek we wszystkich mediach: telewizji, prasie, radiu i internecie – łącznie blisko 1000 publikacji w tygodniu. Pakiet gwarantuje Sponsorowi szeroką obec-ność podczas meczów na wszystkich
stadionach Ekstraklasy m.in.: miejsce na koszulkach wszystkich zespołów, bandach statycznych i elektronicznych, oraz reklamy na płycie boiska, a także na ściankach do wywiadów TV.Kolejnym pakietem wiążącym się z szeroką ekspozycją na stadionie jest pakiet Sponsora Startegicznego. Zawiera on również szeroką obecność stadionową, w tym miejsce na koszul-kach wszystkich klubów oraz prawo do posługiwania się nazwą Sponsora Stra-tegicznego Ekstraklasy we wszelkiej komunikacji marketingowej.Dodatkowo Ekstraklasa S.A. oferuje również pakiety Parntnerów Oficjal-nych. W jego ramach Partner ma prawo do stosowania w komunikacji marke-tingowej tytułu i znaku Oficjalnego Partnera Ekstraklasy, wraz z herbami wszystkich 16 klubów w danym sezo-nie. Pakiet wzmocniony jest świadcze-niami telewizyjnymi, które zapewniają efektywne dotarcie do konsumentów.Kluczowym partnerem technicznym Ekstraklasy jest Oficjalny Dostawca Piłek. Jego głównym zadaniem jest zaprojektowanie, produkcja i wyposa-żenie klubów Ekstraklasy w oficjalną piłkę, którą rozgrywane są wszystkie mecze. Dzięki współpracy z Ekstrakla-są Partner może promować oficjalną piłkę oraz sprzedawać ją za pośred-nictwem własnych kanałów sprzedaży detalicznej.Ponadto w swojej piramidzie spon-sorskiej Ekstraklasa S.A. oferuje ty-tuły dostawców oraz licencjobiorców.
4%opłata na rzecz PZPN
86%wypłaty dla klubów
1,5%koszty marketingowe
2,8%bartery3,8%
koszty spółki
1,9%koszty uzyskania przychodów
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201614
ROZGRYWKI EKSTRAKLASY PZPN EKSTRAKLASA S.A.
Terminarz NIE TAK
Uprawnianie zawodników NIE TAK
Sprawy dyscyplinarne w pierwszej instancji NIE TAK
Bezpieczeństwo TAK NIE
Sędziowie TAK NIE
Licencje TAK NIE
PRAWA MEDIOWE I MARKETINGOWE PZPN EKSTRAKLASA S.A.
Ekstraklasa NIE TAK
Reprezentacje narodowe TAK NIE
Puchar Polski TAK NIE
INNE:
Szkolenie TAK NIE
Spory (transfery pomiędzy klubami z różnych lig, sąd polubowny) TAK NIE
Sprawy międzynarodowe (FIFA, UEFA) TAK NIE
Podział kompetencji między Ekstraklasą S.A. a PZPN
Okna transferowe 1 lipca - 31 sierpnia1- 28 lutego
W zależności od rodzaju prowadzenia działalności biznesowej współpraca z Ekstraklasą pozwala na wprowadze-nie nowego lub wzmocnienie obecnego produktu Partnera oraz promocję marki.
Jak wyglądają finanse Ekstraklasy S.A.?Główne źródło przychodów Ekstraklasy S.A., podobnie jak w przypadku innych lig piłkarskich, to prawa mediowe. Stanowią one ponad 90% wpływów spółki. Drugim ważnym źródłem przychodów są prawa marketingowe, które są przyporządkowane do odpowiednich pakietów sponsorskich. 86% wydatków spółki stanowią wypłaty na rzecz klubów Ekstraklasy. Środki te wypłacane są na podstawie umów podpisanych z każdym klubem przystępującym do rozgrywek Ekstraklasy i zgodnie z określonym z wyprzedzeniem harmonogramem wypłat. 4% wydatków spółki stanowią wypłaty na rzecz Polskiego
Związku Piłki Nożnej (opłaty za sędziów, delegatów i obserwatorów oraz wynagrodzenie trenerów grup młodzieżowych).
Jak wygląda podział kompetencji pomiędzy Ekstraklasą S.A. a PZPN?Jednym z najbardziej istotnych punktów związanych z zarządzaniem rozgrywkami przez Ekstraklasę S.A. jest wyznaczanie terminarza spotkań. Przed sezonem Ekstraklasa S.A. publi-kuje terminarz ramowy. Na minimum 30 dni przed meczem, w konsultacji z licencjobiorcą praw TV, wyznaczane są szczegółowe terminy meczów.Ekstraklasa S.A. odpowiada za uprawnianie zawodników do gry w naj-wyższej klasie rozgrywek: największa liczba graczy uprawniana jest w oknach transferowych (1 lipca - 31 sierpnia oraz 1 - 28 lutego). Do Komisji Ligi trafiają sprawy dyscy-plinarne związane z klubami Ekstrakla-sy i samą ligą (instancja odwoławcza od orzeczeń Komisji Ligi to Najwyższa
Komisja Odwoławcza PZPN). Kwestie przepisów związanych z bezpieczeń-stwem na stadionach, wyznaczanie i ocena pracy sędziów i obserwa-torów na meczach Ekstraklasy, a także proces przyznawa-nia licencji na grę w Ekstraklasie leżą w gestii Polskiego Związku Piłki Nożnej.Ekstraklasa S.A. zarządza w imieniu klubów scentralizowanymi prawami mediowymi i marketingowymi do najwyższej klasy rozgrywek. Podobne prawa do reprezentacji narodowych oraz do rozgrywek Pucharu Polski dystrybuuje PZPN. Krajowa federacja zajmuje się także sprawami szko-leniowymi, rozstrzyga na poziomie krajowym spory oraz reprezentuje Pol-skę w sprawach międzynarodowych, w które zaangażowane są UEFA lub FIFA.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 15
C
ekstraklasa jakoliga
18 Ekstraklasa jako liga
24 EkstraklasanaEURO2016
26 System LicencyjnyC
Co zapamiętamy z tego sezonu? Przede wszystkim sensacyjny scenariusz jego ostatecznego rozstrzygnięcia. Wszystko za sprawą Piasta Gliwice, który przez cały sezon na zmianę z Legią zajmował najwyższe miejsce w tabeli. Przez pierwsze cztery kolejki na szczycie był co prawda stołeczny zespół, ale w Gliwicach szybko uwierzono w magię trenera Latala i sprowadzonych przez niego Czechów: będącego blisko reprezentacji Kamila Vacka, a także niezwykle skutecznego Martina Nespora. Temu ostatniemu doskonale dogrywał późniejszy król asystentów Ekstraklasy, Patrik Mraz (11 asyst). Między słupkami sezon życia rozgrywał dziś 35-letni Jakub Szmatuła, wybrany potem przez ligowych kolegów Bramkarzem Sezonu. Ten zespół w piątej kolejce pokonał u siebie Legię i od tego czasu przez ponad pół roku zajmował pierwsze miejsce w tabeli Ekstraklasy.
EKSTRAKLASAjako Liga
WWarszawiemistrzostwo,obchodzonew2016rokunastulecieklubu,byłocelemnumerjeden.Napoczątkupaź-dziernikazakończonowspółpracęzHenningiemBergiem,którypoprowadziłLegiędopoprzedniegotytułu.Zastę-pującygoStanisławCzerczesowjeszczeprzedzimowąprzerwązdążyławansowaćzLegiązczwartegonadrugiemiejsce,adziesięciopunktowąstratędoPiastazmniejszyćopołowę.NoworoczneodejściewieloletniegobramkarzaLegionistów,DusanaKuciaka,zrekompensowanotransfe-rami zawodników znanych, sprawdzonych reprezentantów swoichkrajów(ArturJędrzejczyk,ArielBorysiuk,KasperHamalainen).Takrozbudowanyzespółpodwodząrosyj-skiegoszkoleniowcawygrałnajwięcejspotkańw2016rokuioddwudziestejszóstejkolejkiniepozwoliłjużPiastowizepchnąćsięzpierwszegomiejsca.BezpośrednipojedynekliderazwicelideremwrundziefinałowejstałsięswegorodzajumanifestacjąsiłyLegii,którapozwycię-stwie4:0zbliżyłasiędomistrzowskiegotytułu.WstolicyzcałegominionegosezonunajbardziejmożebyćzadowolonyNemanjaNikolić.SprowadzonyprzedstartemrozgrywekWęgierokazałsięsnajperem,jakiegoEkstra-klasaniewidziałaoddwudziestulat,aLegianigdy.Żadenstołecznyzawodnikniezdobyłbowiemwjednymsezonieaż28goli.Ukoronowaniemdebiutanckiegosezonuwwy-konaniuWęgrabyłostrzeleniegolakażdejzdrużyn.TenniespotykanywPolsceodponadpółwiekuwyczynzostałsfinalizowanywostatniejkolejce.Efekt?TytułyPiłkarza,NapastnikaiPlusaSezonu,przyznanepodczasGaliEks-traklasy.ZaplecamiLegiiiPiastanafiniszurozgrywekzameldo-wałasiędrużynaKGHMZagłębiaLubin.Towłaśniezespół
778tyle goli padło w sezonie 2015/2016 na boiskach Ekstraklasy
15z rzutów wolnych
63z rzutów karnych
29bramek samobójczych
2,63bramki na mecz to jedna z trzech najlepszych średnich liczb goli od 2006 roku
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201618
Miedziowychmógłsięposzczycićjedynym zawodnikiem w lidze, który strzelałgoleprzyszłymMistrzomwewszystkich spotkaniach. Krzysztof PiątekiinnimłodzizawodnicyZagłę-bia zapewnili mu miano pierwszego beniaminka na podium w historii piłkarskiejligizawodowejwPolsce.DużawtymzasługaściągniętegozimąFilipaStarzyńskiego,któryokazałsięmózgiemdrużynyPiotraStokowca.Zachwycającypodaniami(9asyst)pomocnikMiedziowychzapewniłsobiewLubinienietylkobrązowymedal,aletakżepowołaniena Mistrzostwa Europy. NapodstawierankinguUEFA(wktó-rymEkstraklasazajmujedziewięt-nastemiejscespośród53federacji)klubomzPolskiprzysługujejednomiejsceweliminacjachLigiMistrzówUEFAitrzymiejscaweliminacjachLigiEuropyUEFA,zczegodwaotrzy-mująmedaliściEkstraklasy,ajednozdobywcaPucharuPolski.Wsezonie2016/2017PolskęwrozgrywkachUEFAreprezentowaćbędąLegiaWarszawa,PiastGliwice,KGHMZagłębieLubiniCracovia(wzwiązkuzezdobyciemprzezdrużynęzpodium
PucharuPolski,czwartympolskimze-społemweuropejskichpucharachjestzdobywca czwartego miejsca w Eks-traklasie).PierwszemeczewramacheliminacjiMiedziowiiPasyrozegralijużpodkoniecczerwca.WdrugiejrundziedogrywkroczyłwicemistrzzGliwic,podobniejakLegia,którajednakubiegasięoprawogrywLidzeMistrzówUEFA.Wszystkietezespołyzapewniłysobieswojeostatecznemiejsca w minionych rozgrywkach Ekstraklasy dopiero w ostatniej kolejce.ZkoleipozakończeniurundyzasadniczejprowadzącaLegiamiałazaledwie dwa punkty przewagi nad drugimPiastem,atrzeciemiejscekosztemZagłębiaiCracoviizajmowa-łaPogońSzczecin.Podziałpunktówwłączyłdogryoeuropejskiepucharywszystkiedrużyny,któreznalazłysięw Grupie A.Zespołygrałydokońca,awidzowieniemoglinarzekaćnabrakemocjiibramek.Wystarczywspomnieć,żewzaledwie27meczachzanotowa-liśmywynikibezbramkowe(ok.9%spotkań).Waż83meczachpadłyczterygolelubwięcej(ponad28%spotkań).Królemstrzelcówzostał
Sezon Średnia bramek
2015/2016 2,63
2014/2015 2,67
2013/2014 2,66
2012/2013 2,49
2011/2012 2,2
2010/2011 2,41
2009/2010 2,22
2008/2009 2,18
2007/2008 2,4
2006/2007 2,6
Średnia liczba bramek w poszczególnych sezonach
Zawodnik Liczbabramek
Nemanja Nikolić 28
Airam Cabrera 16
Deniss Rakels 15
Mariusz Stępiński 15
Paweł Brożek 14
Mateusz Cetnarski 13
Erik Jendrisek 13
1199żółtych
46czerwonych
478goli Polaków
300piłkarzy z zagranicy
Narodowość strzelców:
#ESAwLiczbach
Najmłodszy strzelec:
Najstarszystrzelec:Kartki:
18 lat19 dniPrzemysław Mystkowski, Jagiellonia Białystok
39 lat5 dniRadosław Sobolewski, Górnik Zabrze
Najszybszy gol:
Bartosz Kapustka, Cracovia
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 19
NemanjaNikolić(28bramek).Trzechinnych zawodników (Airam Cabrera, De-nissRakelsiMariuszStępiński)zdobyło15lubwięcejgoli.Wsezonie2015/2016padłołącznie778bramek.Pozwoliłotona uzyskanie jednej z trzech najlepszych średnichbramekwcałejhistoriiligiza-wodowej,sięgającej2,63golanamecz.Najwięcejbramekwsezonie2015/16padłowmeczuTermalicaBruk-BetNieciecza-PiastGliwice(zakończonywynikiem3:5).WcałymsezoniewEkstraklasieza-grało452zawodników.ZnajwiększejliczbypiłkarzykorzystaliszkoleniowcyGórnikaZabrze(36zawodników).NaprzeciwnymbiegunieznajdujesięPiastGliwice,wktórymwystąpiłozaledwie25piłkarzy.Wsezonie2015/2016wystąpiło107
młodzieżowców(rocznik1994imłodsi),costanowiło24%wszystkich zawodników, którzy zagrali w przynajmniej jednym spotkaniu ligowym.Wsezonie2015/2016wroz-grywkachEkstraklasywystąpiło147obcokrajowców.Stanowiłotookoło33%liczbywszystkichzawodników,którzypojawilisięnaboisku(452).Najwięcejob-cokrajowcówwystąpiłowLechuPoznańiLechiiGdańsk(po14),anajmniejwRuchuChorzów(3).Ekstraklasa S.A. prowadzi rów-nieżcorocznąklasyfikacjęFairPlay.Najejkońcowywynikmająwpływnietylkożółteiczerwonekartki,którestanowiątylkoje-denzsześciuskładnikówoceny,
2 690 556kibiców odwiedziło stadiony w sezonie 2015/2016
Ile razy padł dany wynik?
Kwadranse meczów a liczba goli:
113137122
Pierwsza połowa
Druga połowa
122 143
141
Klub Pkt
1. Termalica Bruk-Bet Nieciecza 7,45
2. Podbeskidzie Bielsko-Biała 7,423
3. Piast Gliwice 7,417
4. Ruch Chorzów 7,408
5. Korona Kielce 7,392
6. Górnik Zabrze 7,357
7. Cracovia 7,353
8. Lech Poznań 7,318
9. Legia Warszawa 7,291
10. Lechia Gdańsk 7,218
11. Jagiellonia Białystok 7,172
12. Śląsk Wrocław 7,141
13. Pogoń Szczecin 7,128
14. Górnik Łęczna 7,013
15. KGHM Zagłębie Lubin 6,98
16. Wisła Kraków 6,778
Klasyfikacja Fair Play sezonu 2015/2016
27x
22x
22x
19x
19x
16x
13x
13x
11x
10x
8x 7x 7x 6x3x 3x 3x 3x 3x 2x 2x 1x 1x 1x 1x 1x
48x
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201620
452zawodników wystąpiło w sezonie 2015/2016
107młodzieżowców pojawiło się w sezonie 2015/2016 na boiskach Ekstraklasy (rocznik 1994 i młodsi).
147obcokrajowców reprezentowało barwy klubów najwyższej klasy rozgrywkowej.
leczrównieżzachowaniepubliczno-ści,zachowaniewobecprzeciwnika,wobecsędziego,zachowanieosóbnaławcerezerwowychorazgrapozy-tywna. Oceny w poszczególnych ka-tegoriach dokonuje delegat meczowy PZPN,wporozumieniuzzespołemsędziowskim.Klasyfikacjakońcowajestśredniąocenzcałegosezonu.Zwycięzcaklasyfikacji–TermalicaBruk-BetNieciecza-otrzymanagro-dęFairPlay,którazostajewręczonanacorocznejgalipoświęconejbezpie-czeństwunapolskichstadionach.
System rozgrywek
JużporaztrzecirozstrzygnięciasezonuEkstraklasyzapadłypo240meczachrundyzasadniczeji56spotkaniachrundyfinałowej,czyliwtzw.formacieESA37.RównieżporaztrzeciMistrzaPolskipoznaliśmydopiero w ostatniej kolejce, podobnie jakostatecznyskładreprezentantówEkstraklasy w europejskich pucharach oraztych,którzymusielisiępożegnaćznajwyższąklasąrozgrywkową.Sezon2015/2016rozpocząłsię17lipcaizakończył15maja–bliskomiesiącprzedfinałamiUEFAEURO2016,naktórepowołaniaotrzymałarekordowaliczba15zawodnikówzligi.Przerwadorozpoczęciaroz-grywek2016/2017trwałarównedwamiesiące.Takjakwubiegłychlatach,po30kolejkachrundyzasadniczejnastąpiłpodziałtabelinadwieczęści,ado-robekkażdejzdrużynpodzielonyzostałprzez2(wprzypadkuzdobycianieparzystejliczbypunktówzaokrą-glanoliczbępunktówwgórę).Klubyrozegraływfinałowejfazieposiedemmeczów–jedenmeczzkażdymprzeciwnikiem ze swojej grupy. O liczbie meczów u siebie (cztery lub trzy)decydowałomiejscewtabeliuzyskanewpierwszejczęścisezonu.W przypadku zdobycia tej samej liczbypunktówwcałymsezonie,okońcowymmiejscudecydowaływkolejności:liczbazdobytychpunk-tów w sezonie zasadniczym, a na-stępniebilansmeczówbezpośrednichrozegranych w sezonie zasadniczym. Dwakluby–GórnikZabrzeiWisłaKrakówrozpoczęłysezonzjednympunktemujemnym.Takąsamąkaręzaniespełnieniewymogówlicencyj-nychKomisjads.LicencjiKlubowychPZPNnałożyławciągusezonunaLechięGdańskiRuchChorzów.
24%wszystkich zawodników, którzy pojawili się na boisku w sezonie 2015/2016 Ekstraklasy stanowili młodzieżowcy. Natomiast obcokrajowcy to
33%
296meczów
240w rundzie zasadniczej
56w rundzie finałowej
30 kolejek w systemie mecz-rewanż
6 dnipo zakończeniu rundy zasadniczej wystartowała runda finałowa
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 21
Po 30. kolejcepunkty dzielą się na pół
RUNDA ZASADNICZA
57
40
29
20
Jedynazmianadotyczącaformaturozgrywekwsezonie2015/2016do-tyczyłaukładupojedynkówwrundziefinałowej.Inaczejniżwpoprzednichlatach,liderrundyzasadniczej–LegiaWarszawa,zmierzyłsięzwiceliderem–PiastemGliwice,wtrzydziestejpiątejseriispotkań.Towtedyzawod-nicyzWarszawyuzyskaliprzewagę,której nie oddali w ostatnich dwóch meczachsezonu.296meczówsezonudoprowadziłodowielkiegofinału
wostatniejkolejce,kiedyLegiaode-brałaTrofeumMistrzaPolskiLechowiPoznań.Wrozgrywkachudziałwzięło452zawodników,zktórychblisko1/4(107)stanowilitzw.młodzieżowcy–zawodnicyurodzeni1stycznia1994lubpóźniej.Wsezoniepadło778goli,afrekwencjanatrybunachosiągnęłarekordowy w historii Ekstraklasy S.A. poziom–blisko2,7milionawidzów.Zakończeniesezonujużwpołowie
majazostałowymuszoneprzezkalen-darzUEFA,regulującejmaksymalneterminyzakończeniarozgrywekligowychwrokufinałówMistrzostwEuropy.Sezon2016/2017Ekstraklasazakończy4czerwca,awlecieczekaćnasbędziekolejnyturniejzudziałempolskiejreprezentacji–rozgrywanewPolsceMistrzostwaEuropyU-21.
Logistyka rozgrywek
Zewzględunakoniecznośćroze-grania37kolejekorazobowiązekdostosowania terminów Ekstraklasy dokalendarzaUEFA,sezonzacząłsięjuż17lipca2015roku.Jesieniąrozegrano21kolejek,wtymjedną–osiemnastąkolejkęwśrodkutygodnia.Wiosnąwsezoniezasadniczym wszystkie kolejki, poza dwudziestąpiątą,zostałyrozegranewweekendy,awrundziefinałowejwewtorekiśrodęodbyłysiętylkomeczetrzydziestej drugiej kolejki oraz tzw. Multiliga w trzydziestej szóstej kolej-
ce.Byłtodrugisezon,kiedyodbyłysięażtrzyMultiligi(wkolejkach nr30,36i37),zktórychdwieostatnierozgrywanowróżnedni,wzależnościod poszczególnych grup.Kolejnyrazcechąwyróżniającątermi-narzEkstraklasywskalimiędzynaro-dowejbyłorozgrywaniewszystkichmeczówdanejkolejkiwróżnychdniach i godzinach. Typowakolejkabyłarozgrywanaodpiątkudoponiedziałku,wedługschematuokreślonegoprzedsezonem.Dodatkowowsezonie2015/2016utrzymanoróżneschematydla
kolejekrozgrywanychwiosnąilatemorazrozgrywanychwokresiepóźno-jesiennymizimowym.Zachowanoteżmożliwość,podobniejakwpoprzed-nim sezonie, obejrzenia wszystkich meczów Ekstraklasy.Godziny i dni rozgrywania po-szczególnych meczów w ramach danejkolejkiwyznaczanebyłyzok.trzydziestodniowym wyprzedzeniem przezgłównegolicencjobiorcęprawTViwporozumieniuzEkstraklasąS.A.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201622
Grupa B
7 kolejek
Grupa A
Runda Finałowa:
Każda drużyna gra z każdym przeciwnikiem ze swojej grupy tylko raz.
a b
KLUB PUNKTY MECZE BRAMKI Z R P
1. Legia Warszawa 43 37 70-32 21 10 6
2. Piast Gliwice 40 37 60-45 20 9 8
3. Zagłębie Lubin 38 37 55-42 17 9 11
4. Cracovia 36 37 66-50 16 10 11
5. Lechia Gdańsk 32 37 53-44 14 10 13
6. Pogoń Szczecin 30 37 43-43 12 17 8
7. Lech Poznań 27 37 42-47 14 6 17
8. Ruch Chorzów 21 37 40-60 11 8 18
KLUB PUNKTY MECZE BRAMKI Z R P
9. Wisła Kraków 32 37 61-45 12 15 10
10. Śląsk Wrocław 31 37 41-46 12 12 13
11. Jagiellonia Białystok 28 37 46-62 13 6 18
12. Korona Kiece 27 37 39-45 10 15 12
13. Termalica Bruk-Bet Nieciecza
26 37 39-50 10 12 15
14. Górnik Łęczna 24 37 40-53 10 9 18
15. Górnik Zabrze 23 37 38-51 6 18 13
16. Podbeskidzie Bielsko-Biała 20 37 45-63 9 12 16
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 23
EKSTRAKLASA nA EURO2016Za 37 kolejkami, za podniosłą ceremonią medalową, za uroczystą Galą, na samym końcu terminarza sezonu 2015/16, znajdowały się Mistrzostwa Europy we Francji. Zawodnicy z Ekstraklasy w ciągu ostatnich miesięcy grali w aż pięciu reprezentacjach, które wywalczyły awans do tego turnieju. Ostatecznie nad Sekwaną znalazło się piętnastu piłkarzy występujących w minionym sezonie w Ekstraklasie. To rekord naszej ligi w historii wszystkich mistrzostw Europy i świata w XXI wieku!
ZaEkstraklasą,wzestawieniuligznajwiększąliczbąpowołanychgraczy,znalazłysięmiędzyinnymiholenderskaEredivisie,austriackaBundesliga, czeska Synot liga, por-tugalskaPrimeiraLiga,czybelgijskaJupilerLeague,choćreprezentacjenarodowe tych krajów - poza Holen-drami-wkompleciezakwalifikowałysiędoMistrzostwEuropy.Ekstraklasaznalazłasięnadziewiątymmiejscuwśródprzedstawicielinajwyższegoszczeblarozgrywkowegopodwzglę-demdelegacjiwysłanejnaturniejweFrancji.Z nazwiskami zawodników Ekstrakla-syzwiązanesąnajwiększesukcesypolskiego futbolu. Gracze z rodzimej ligizdobyliaż39z46bramekbiało--czerwonych na wielkich turniejach odmundialuw1938rokudoEURO2012,costanowi85%dorobkurepre-zentacji.Szansęnajegopowiększeniedostałodziesięciugraczy,wybrańców
selekcjoneraAdamaNawałkinaMistrzostwaEuropyweFrancji.Dziękitemuwyrównanyzostałrekordwlicz-bie zawodników Ekstraklasy w kadrze PolskinawielkichimprezachwXXIwieku.OstatniowięcejgraczyztychrozgrywekbroniłobarwBiało-czer-wonychbarwnamundialuw1986roku.Gronopowołanychprzezselekcjo-neratworzylitrzejzawodnicyLegiiWarszawa-MichałPazdan,ArturJędrzejczykiTomaszJodłowiec,dwóchpiłkarzyLechiiGdańsk-JakubWawrzyniak,SławomirPeszkoorazpojednymprzedstawicieluWisłyKra-ków-KrzysztofMączyński,LechaPo-znań-KarolLinetty,RuchuChorzów-MariuszStępiński,KGHMZagłębiaLubin–FilipStarzyński,atakżeCra-covii-BartoszKapustka.
Tenostatni,urodzonyw1996roku,stałsięzmiejscanajmłodszym
MICHAŁ PAZDANARTUR JĘDRZEJCZYKTOMASZ JODŁOWIECJAKUB WAWRZYNIAK
SŁAWOMIR PESZKOKRZYSZTOF MĄCZYŃSKI
KAROL LINETTYMARIUSZ STĘPIŃSKI
FILIP STARZYŃSKIBARTOSZ KAPUSTKA
ONDREJ DUDANEMANJA NIKOLIĆRICHARD GUZMICS
TAMAS KADARGERGO LOVRENCSICS
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201624
pozaLegią,takirezultatzanotowałyLechorazWisła.PierwsząbramkędlareprezentacjiPolskiwhistoriiMistrzostwEuropyzdobyłwłaśniezawodnikWojskowych-RogerGuerreiro.DwapozostałedotychczasowegoledlaBiało-czer-wonychnaEUROstrzelilizatopiłka-rzezmistrzostwemPolskinakoncie(JakubBłaszczykowskiiRobertLewandowski).SpośródklubówEkstraklasyreprezentowanych podczas tych MistrzostwEuropynapremierowąbramkęswegoprzedstawicielawwielkimturniejuczekająWisłaKraków,LechPoznań,LechiaGdańsk,Cracovia,KGHMZagłębieLubin.
zawodnikiem w historii polskiej reprezentacjipowołanymnaturniejrangiMistrzostwEuropy.Wcałejhi-storiiwystępówPolakównawielkichimprezachustępujemiejscatylkoWalterowiBromowi,StanisławowiBaranowiiAndrzejowiIwanowi,wyprzedziłnatomiastinnąkrakowskąsławępiłkarską-ZdzisławaKapkę.Jestteżpierwszymwdziejachzawod-nikiemCracoviinanajważniejszymturnieju Starego Kontynentu. Taki debiutzaliczyłyponadtoprzyokazjiEURO2016równieżRuchChorzóworazKGHMZagłębieLubin.LechiaGdańsknatomiastdoczekałasięswo-ich pierwszych reprezentantów na wielkiej imprezie w historii klubu.Przedstawicielgdańszczan,JakubWawrzyniak,tozresztąjedenzdwóch(zŁukaszemPiszczkiem)zawodników, obecnych w kadrze przywszystkichtrzechpodejściachpolskiejdrużynynarodowejdoMistrzostwEuropy.PrzedośmiulatyrazemznimwzespoleznajdowałsięteżMichałPazdan,równieżpowołanyprzezAdamaNawałkę.SześciuPolakównaEURO2016-Li-netty,Mączyński,Kapustka,Peszko,StarzyńskiorazGrosicki-nosistatuswychowanków klubów, które w se-zonie2016/2017będąwystępowaćnanajwyższymszczebluligowymwPolsce.Oprócz"Grosika"napo-ziomieEkstraklasygraliteżspośródBiało-czerwonychRobertLewandow-ski,JakubBłaszczykowski,ArkadiuszMilik,ŁukaszPiszczek,ArturBoruc,ŁukaszFabiański,KamilGlik,ThiagoCionek,atakżedwóchreprezentan-tówinnychpaństwnategorocznychMistrzostwach Europy - Bekim Balaj zAlbaniiorazsłowackibramkarzJanMucha.ŁączniezawodnicyznajdującysięwkadrachnaimprezęweFrancjiwywalczyli21mistrzowskichtytułóww polskiej lidze.OpróczPolakównaEUROznalazłsięteżjedenSłowak,OndrejDuda(Legia),atakżeczterechWęgrów–NemanjaNikolić(Legia),RichardGuzmics(Wisła)TamasKadariGergoLovrencsics(obajLech)–znanychzwystępównapolskichboiskachwminionymsezonie.Razemtworząpierwsząwdziejachgrupęobcokra-jowcówpowołanychzEkstraklasynaMistrzostwaEuropy.Totakżenajlep-szy wynik w liczbie cudzoziemców z polskiej ligi na wielkim turnieju.Węgrzywracająnawielkąimprezępo
czterdziestu czterech latach nieobec-ności.PierwszyataknamedalewXXIwiekuzostałprzeprowadzonyprzyudzialeczterechpiłkarzyEkstraklasy.DziękitemustałasięonanajliczniejreprezentowanąligązagranicznąwkadrzeWęgier.Nominacjęotrzy-małmiędzyinnymiNemanjaNikolić,Królstrzelców,PiłkarzorazNapastnikSezonu minionej edycji rozgrywek nadWisłą.ZawodnikLegiiokazałymiliczbamizapracowałnatopowołanie.TylkoCristianoRonaldo,ZlatanIbra-himovićorazRobertLewandowskistrzelili w swoich ligach w tym sezo-niewięcejgolispośródpowołanychnaEUROniżon.Dziękitemu„Niko”stałsięteżpierwszymkrólemstrzel-ców Ekstraklasy nominowanym do wyjazdu na Mistrzostwa Europy.NaturniejweFrancjibiletodselekcjo-neraswojejkadryotrzymałtakżeklu-bowykolegaNikolicia,Jędrzejczyka,JodłowcaiPazdana-OndrejDuda.DlaSłowakówturniejweFrancjitodebiutnaEURO.PomocnikLegiibierzezatemudziałwhistorycznymwydarzeniu dla futbolu kraju po dru-giej stronie Tatr.W ten sposób pierwszy raz jedna zdrużynEkstraklasymiałaswoichprzedstawicieliwtrzechróżnychka-drachnawielkimturnieju.Cowięcej,przedEURO2016żadnaniezdołałanawetosiągnąćpułapureprezentan-tów w dwóch kadrach. Tym razem,
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 25
SystemLicencyjnyWzorowany na opracowanym przez UEFA, system licencyjny Ekstraklasy jest podstawowym narzędziem zapewniającym profesjonalizację rozgrywek, wyrównywanie oraz podnoszenie standardów organizacyjnych uczestników ligi. Organy licencyjne PZPN zapewniają, że wszystkie kluby występujące w Ekstraklasie spełniają szereg wymogów określonych w Podręczniku Licencyjnym PZPN, a także, w kontekście rozgrywek pucharowych, w regulacjach licencyjnych UEFA, w tym restrykcyjne wymagania finansowe przewidziane w systemie UEFA Financial Fair Play.
Organylicencyjneodpowiadającezaweryfikacjęstandardów klubów Ekstraklasy to Komisja ds. LicencjiKlubowychorazKomisjaOdwoławczads.LicencjiKlubowych.ObiestanowiączęśćstrukturyorganizacyjnejPZPN.Komisjads.Li-cencjiKlubowychwspółpracujebliskozespółkąEkstraklasaS.A.,konsultujączjejekspertamizarównocorocznezmianywPodręcznikuLicen-cyjnym, jak i zasady jego interpretacji.Zasadniczyproceslicencyjnyodbywasięrazw roku od kwietnia do maja. W tym czasie Komisjads.LicencjiKlubowychoceniawnioskilicencyjneskładaneprzezkluby.Jednakpracaorganówlicencyjnychniekończysiępoprzyzna-niulicencji.PrzezcałyokrestrwaniarozgrywekKomisjads.LicencjiKlubowychmonitorujeprzestrzeganieprzepisówlicencyjnych,główniewstosunkudoklubów,naktórenałożononadzór licencyjny, ale w uzasadnionych przy-padkachrównieżwstosunkudopozostałychklubów. Wymogi licencyjne przewidziane wPodręcznikuLicencyjnymEkstraklasydotycząnastępującychobszarów:sportowego,infra-strukturalnego, prawnego, organizacyjnego ifinansowego.Doważnychcelówprocesunale-żyzaliczyćcelesportowe–zarównowzakresieorganizacjipierwszejdrużyny,jakiwszczegól-nościszkoleniadrużynmłodzieżowych.Równieistotnesąceleinfrastrukturalne–kwestie
związanezjakościąstadionów,warunkówoglą-dania meczów przez kibiców, warunków pracy dziennikarzyitransmisjiTV.Ważnąrolęodgrywająkryteriafinansowe.Ichzasadniczym celem jest zapewnienie odpowied-niejstabilnościiprzejrzystościfinansówklubówEkstraklasy,ochronaintegralnościrozgrywek,rozumiana jako minimalizacja ryzyka niedo-kończeniarozgrywekprzezktórykolwiekklubzprzyczynekonomicznych,atakżeochronafinansowychnależnościpracowników,wtympiłkarzy,jakrównieższerokopojętychnależ-nościzwiązanychztransferamiiniektórychnależnościpodatkowych.Wsezonie2015/2016porazpierwszyzastoso-wanonowyprzepisPodręcznikaLicencyjnego(wymógF-09),nakazującywszystkimklubomspłacićdo30listopadawszystkiezobowiązaniawobecpracowników(wtympiłkarzy)orazzobo-wiązaniatransferowe,którychterminpłatnościupłynął30czerwca.Kluby,którenaruszajątenwymógkaranesąobligatoryjnieodjęciempunktów w czasie trwania rozgrywek. W stycz-niu2016rokuKomisjads.LicencjiKlubowych,korzystającporazpierwszyzww.przepisu,odjęłapojednympunkciedwómklubom(LechiiGdańskiRuchowiChorzów),któreniedotrzy-małylistopadowegoterminuspłatyprzeter-minowanychzobowiązań.WprzypadkuLechii
Autor tekstu: Krzysztof Sachs, Przewodniczący Komisji ds. Licencji Klubowych PZPN
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201626
Gdańskprzeciągającysięprocesodwoławczydotyczącydecyzjiood-jęciupunktóworazniebywałyzbiegokolicznościzwiązanyzukłademtabeli po trzydziestej kolejce Ekstra-klasy,spowodowałkilkudniowąnie-pewnośćcodoskładugrupAiBprzedrundąfinałowąsezonuEkstraklasy.Chcącuniknąćtegotypusytuacjiw kolejnym sezonach, przyspieszony zostałmomentwydawaniadecyzjinapodstawiepunktuF-09PodręcznikaiskróconyczasnadziałanieobuKo-misjiwprocesieLicencyjnym.Chodzioto,abyprzedrozpoczęciemrundywiosennej decyzje o ewentualnym odebraniupunktówbyłyjużprawo-mocne i ostateczne.W procesie licencyjnym przed sezonem2016/2017licencjenagręwEkstraklasieotrzymało18klubów,czyliwszystkie,którezłożyłydoku-mentacjęlicencyjną(16uczestnikówrozgrywek Ekstraklasy w sezonie 2015/2016idwóchbeniaminków).Siedem klubów, w porównaniu z jede-nastomarokwcześniej,zostałoobję-tychnadzoremfinansowym.Zpięciudoczterechzmniejszyłasięliczbaklu-bów z nadzorem infrastrukturalnym. Tylkojedenklubobjętonadzorem
sportowym.Nikogonieukaranozaka-zem transferowym, a jeden klub (rok wcześniej2)otrzymałnakazogra-niczeńwynagrodzeńzawodników.Równieżjedenklub–RuchChorzów-zostałukaranysankcjąfinansowązanieterminowąspłatęzobowiązańfinansowych.Ztychsamychprzyczyntemu klubowi odmówiono licencji na gręwrozgrywkachUEFA.Obecny sezon licencyjny to kolejny rokpoprawysytuacjifinansowejklu-bów Ekstraklasy. Z roku na rok maleje liczba klubów, która w celu uzyskania licencjipodpisujezpiłkarzamiitre-neramiugodyodraczająceterminyspłatwymagalnychzobowiązańfinan-sowych.Wtymrokutylko3klubypodejmowałytakiedziałania,podczasgdyprzedsezonem2015/2016byłoto5klubów,asezonwcześniejaż11.Kolejnymdowodemnawyraźnąpoprawęsytuacjifinansowejklubówubiegającychsięolicencjejestfakt,żeporazdrugizrzędu8klubówwykazałozysknetto.Wminionychlatachtakieprzypadkipojawiałysięsporadycznie.ŁącznastrataEkstra-klasywroku2015wyniosłaniecoponad26mlnPLNwporównaniu z41mlnwroku2014.
Wartorównieżwskazaćnadalsząpoprawęitakbardzodobrego,natleEuropy, stanu infrastruktury stadio-nowejklubówEkstraklasy.Wyśrubo-wanewymogiwtymzakresiespeł-niłanawetpochodzącazniewielkiejmiejscowościTermalicaBruk-BetNieciecza,którawlistopadzie2015zakończyłabudowękameralnego,alenowoczesnegostadionuspełniają-cego wszystkie wymogi Ekstraklasy, takiejakchoćbypodgrzewanapłytaboiska.Biorącpoduwagę,żewsezonie2015/2016zakończyłysięmodernizacje stadionów w Zabrzu iBielsku-BiałejjużtylkodwaklubywEkstraklasie–PogońSzczeciniRuchChorzówgrająnastadionach,którenieprzeszłyistotnejmoder-nizacjiwostatnichlatach.Abiorącpoduwagę,żeRuchw2017r.planujeprzeprowadzkęnamodernizowanyodlatStadionŚląski,awSzczeciniepadłykonkretnedeklaracjebudowynowejtrybunyspełniającejnowocze-snestandardy,będziemożnauznać,żebazainfrastrukturalnaEkstraklasywcałościspełnianajnowocześniejszestandardy, w wielu aspektach prze-kraczającnawetlicencyjnewymogistosowaneprzezUEFA.
2015/2016 2016/2017
Sankcją ostrzeżenia objęto Górnika ŁęcznaJedna odmowa na rozgrywki UEFA dla Ruchu Chorzów
Zakazem rejestracji zawodników z limitem wynagrodzeń wykazanym w prognozie objęto Ruch Chorzów
Jedna odmowa na rozgrywki UEFA - dla Ruchu Chorzów
Zakazem rejestracji zawodników z limitem wynagrodzeń wykazanym w prognozie objęto dwa kluby: Koronę Kielce, Ruch Chorzów
Karę finansową nałożono na Ruch Chorzów 20 tys. PLNNadzorem sportowym objęto Wisłę KrakówNadzorem prawnym objęto Termalikę Bruk-Bet Nieciecza
Nadzorem sportowym objęto Wisłę Kraków
Nadzorem infrastrukturalnym objęto 5 klubów. Karę finansową nałożono na 2 kluby (Ruch Chorzów 10.000 zł i Lechię Gdańsk 40.000 zł)
Nadzorem infrastrukturalnym objęto 4 kluby
Nadzorem finansowym objęto 11 klubów, z czego 6 ze względu na ugody
Nadzorem finansowym objęto 7 klubów, z czego 3 ze względu na ugody
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 27
D
ekstraklasa jakoMARKAD30 Budowaniemarki"Ekstraklasa"
34 ZarządzaniefinansamiEkstraklasy
36 Marketing, sponsoring, prawa mediowe
43 EkstraklasaLivePark,czylitelewizjanastadionie
45 Oglądalnośćifrekwencjawsezonie2015/2016
51 BadaniekibicówpiłkarskichwPolsce
Budowanie marki "EKSTRAKLASA"Ekstraklasa, jako najwyższa zawodowa liga piłkarska, swoimi działaniami od ponad 10 lat wzmacnia jakość profesjonalnych rozgrywek w Polsce. Naszą filozofią, jako ligi skupiającej 16 najlepszych klubów piłkarskich w całej Polsce, jest zakorzenienie w społeczeństwie przekonania, że stadion jest miejscem dla każdego. Miejscem rozrywki rodzinnej, ale jednocześnie także "pigułką" lokalnej społeczności.
105 sponsorów i partnerów wspiera Piasta - daje to największą liczbę w Ekstraklasie
Ekstraklasaodlatmonitorujeibadawizerunekmarki.OstatniaankietazostałazrealizowanaprzezinstytutbadawczyMillwardBrownwpaździerniku2015roku.Tokolejnyetapwiększegoprojektuba-dawczegookibicachpiłkarskichwPolsce.Szczegółowewynikibadaniaprzedstawionesąnastr.51.
Od 3 lat wizerunek Ekstraklasy jako organizacji konsekwentnie się umacnia
żródło: Millward Brown dla Ekstraklasy, październik 2015
Profesjonalna
Uczciwa
Nowoczesna
Gwarantująca bezpieczeństwo
0% 20% 40% 60%
66%
201620152014
49%
53%
66%
59%
43%
46%
58%
50%
42%
38%
51%
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201630
"Złota jedenastka" i Akademie Klasy Ekstra
KlubypiłkarskieEkstraklasycorazczę-ściejodgrywająbardzoważnąrolę wspołeczeństwie,wychowującprzy-szłepokoleniasportowców,entuzja-stówkulturyfizycznejikibiców.Wmarcu2016rokuEkstraklasaS.A.oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki zawarłystrategicznepartnerstwodo2020roku.„Złotajedenastka”to11zasadwspierającychprzejścieodzabawydozawodowstwawpiłcenożnej,któredocelowostanąsięfundamentem„AkademiiKlasyEkstra”.Akademietowspólny projekt klubów Ekstraklasy obejmującypiłkarskieszkoleniedzieci imłodzieżywwiekuod3do19lat.
WspółpracazMSiTtonietylkopro-mowaniesportuwśródnajmłodszych,aletakżeopracowaniewszechstronnejedukacji pozasportowej, która pozwoli naswobodnywybórkarieryjużpozaczynnymsportem.„Złotajedenastka”totakżewpojeniezasad,dziękiktórymtrenermłodzieżybędzienietylkomentorem, ale i przyjacielem rozumie-jącymatutyisłabestronyzawodnika,wspierającymjegorozwójwewnętrzny.Totakżestworzeniecałorocznejpiłkar-skiej bazy treningowej, w tym krytych boiskklubowychdlanajmłodszych.Ministerstwo Sportu i Turystyki objęłotakżehonorowympatronatemwszystkiewydarzeniazwiązanezprzy-gotowaniemiwdrożeniemprzezklubyEkstraklasy modelu „Akademii Klasy Ekstra”.
Europejski Kongres Gospodarczy
EkstraklasatonazwanajwyższejpiłkarskiejligizawodowejwPolsce.EkstraklasaS.A.totakżespółkafunk-cjonującawbranżysportowejimedial-nej.Jesteśmytam,gdziedziejąsię rzeczywbiznesienajważniejsze. W2016rokuporazpierwszygości-liśmynaEuropejskimKongresieGo-spodarczym.Wciągu3dnimogliśmyuczestniczyćwponad120dyskusjach zudziałemprawie8tys.uczestników z4kontynentówświata.Podczaspanelu„PrzedEuro2016.Piłkanożnajakogałąźgospodarki–ekonomicznekorzyścizinwestycjiwsport”podpatronatemfirmydoradczejEY iEkstraklasyprezesiklubówpiłkar-skich, lig sportowych, prezydenci miast oraz przedstawiciele biznesu dyskuto-wali na temat sponsoringu w sporcie oraz budowania lokalnej gospodarki i tworzenia miejsc pracy poprzez kluby sportowe.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 31
Współpraca międzynarodowaEkstraklasa,jakoligazponaddziesię-cioletniąhistoriąiwciążogromnympotencjałemwzrostu,chętniedzielisięswoimidoświadczeniaminaare-niemiędzynarodowejm.in.zligąbelgijską,holenderską,duńskąorazszkocką.Jednocześniebudujeswojąprzyszłośćwoparciuosprawdzonestandardy stosowane w najlepszych ligach europejskich.
EPFL - European Professional Football LeaguesOd2007rokuEkstraklasajestczłon-kiemStowarzyszeniaEuropejskichLigZawodowych. 23października2015rokuEkstraklasabyłagospodarzemprestiżowegowydarzenia, jakim jest Walne Zgroma-dzenie Stowarzyszenia Europejskich LigZawodowych,któreodbyłosięw Warszawie.NadrzędnymcelemEPFLjestwspół-pracapomiędzyligamizawodowymiw Europie oraz wzmocnienie pozycji klubówwświatowychstrukturach.EPFLprzedstawiatakżewspólnestanowiskoswoichczłonkówwre-lacjach z takimi organizacjami jak: FIFAiUEFA,atakżezwładzamiUniiEuropejskiej.Wewrześniu2015rokuzrzeszonewEPFLligieuropejskie,
wtymEkstraklasa,wzięłyudziałw Europejskim Tygodniu Sportu, inicjatywieKomisjiEuropejskiej.Podhasłem#BeActiveligipiłkarskieza-chęcałyEuropejczykówdouprawianiasportu,podkreślającwspólnąmisjęśrodowiskapiłkarskiego.DodatkowowsferzedziałańEPFLznajdująsiętakie kwestie jak: przygotowanie i konsultacje projektów kalendarza rozgrywekeuropejskichUEFA,międzynarodowegoterminarzaFIFA,przepisytransferowelubdotyczącepozycji agentów zawodników.
ESSMA - European Stadium & Safety Management AssociationW2016rokuEkstraklasazostałakolejnąligąwłączonąwskładEuropej-skiegoStowarzyszeniaZarządzaniaStadionamiiBezpieczeństwem.CzłonkostwowESMMAtopolenietylkowspółpracybiznesowej,aletakżemożliwośćposzerzaniawiedzynate-matzarządzaniastadionamiwpolskiejpiłcenożnej.CzłonkamiESSMAbyłyjużwcześniejPGENarodowy,LegiaWarszawaorazStadionEnergaGdańsk.PrzyjęcieEks-traklasy jest równoznaczne z przyzna-niemczłonkostwapozostałympolskimklubom,grającymnanajwyższymszczeblu rozgrywkowym.
16spotów
14 tys.przejechanych kilometrów
63dni zdjęciowe
Promocja
7 z 10największych polskich miast jedna liga, która łączy– Ekstraklasa
Ekstraklasa łączy miasta
Współpraca z samorządamiMisjąEkstraklasyjestintegracjaśrodowiskalokalnegowokółklubupiłkarskiego.Chodziowspólnotęcelukibiców,samorządu,biznesuisamegoklubu, bo tylko na takiej podstawie możnabudowaćsukcessportowy. W rozmowach z przedstawicielami sa-morządówsłyszymy,żegrawEkstra-klasie to powód do dumy. Ekstraklasa stworzyławyjątkowyfilm,wktórympokazujejakważnymwydarzeniemdlakażdejmiejscowościijejmieszkańcówjestmeczklubugrającegowEkstra-klasie. Specjalnie dedykowane spoty zostaływyświetloneprzedmeczamiEkstraklasy w telewizji, w mediach społecznościowych,aletakżew komunikacji miejskiej. Ekstraklasa doskonalerozumiejakważnąrolędlaklubuodgrywasamorządijakistotnajestwspółpraca,dlategojakospółkazarządzającarozgrywkamiligowymiEkstraklasyutrzymujemybezpośrednikontaktzwładzamimiastcopozwalabudowaćdodatkowąwięź,którejefek-temwniedalekiejprzyszłościbędzierozwójcałejwspólnotypiłkarskiej.PrzedstawicieleEkstraklasysąstałymigośćmiKonwentuMarszałkóworazEuropejskiegoKongresuSamorządo-wego.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201632
Klub 2015/2016
AUT ÖSTERREICHISCHE FUSSBALL BUNDESLIGA
AZE AZERBAIJAN PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUE
BEL PRO LEAGUE
DEN DIVISIONSFORENINGEN
ENG THE PREMIER LEAGUE
FIN THE FINNISH FOOTBALL LEAGUE ASSOCIATION
FRA LIGUE DE FOOTBALL PROFESSIONNEL
GER DFL DEUTSCHE FUSSBALL LIGA GMBH
GRE SUPER LEAGUE GREECE
ESP LIGA NACIONAL DE FUTBOL PROFESIONAL
ISR ISRAELI PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUES
ITA LEGA SERIE A
KAZ PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUE OF KAZAKHSTAN
NED EREDIVISIE CV
NOR NORSK TOPPFOTBALL
POL POLISH PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUE (EKSTRAKLASA)
POR LIGA PORTUGAL
ROU LIGA PROFESIONISTA DE FOTBAL
RUS RUSSIAN FOOTBALL PREMIER LEAGUE
SCO SCOTTISH PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUE
SRB SERBIAN SUPERLIGA
SWE FORENINGEN SVENSK ELITFOTBOLL
SUI SWISS FOOTBALL LEAGUE
UKR UKRAINIAN PREMIER LEAGUE
Członkowie EPFL (Stowarzyszenie Europejskich Lig Zawodowych)
Ligi stowarzyszone z EPFL
ENG ENGLISH FOOTBALL LEAGUE
FRA UNION DES CLUBS PROFESSIONNELS DE FOOTBALL
ITA LEGA SERIE B
ITA LEGA PRO
NED FEDERATIE BETAALD VOETBAL ORGANISATIES
RUS FOOTBALL NATIONAL LEAGUE
RUS ASSOCIATION PROFESSIONAL FOOTBALL LEAGUE
TUR TURKISH UNION OF CLUBS
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 33
Zarządzanie finansami Ekstraklasy S.A.
Struktura przychodów Ekstraklasy S.A. w sezonie 2015/2016
Prawa mediowe
Prawa marketingowe
9%
91%Większość wpływów, jakie uzyskuje spółka Ekstraklasa S.A., jest przekazywane do klubów grających w Ekstraklasie. To kwota ponad 85% ogółu przychodów. Koszty utrzymania spółki stanowią mniej niż 4%.
ModelpodziałuśrodkówfinansowychmiędzyklubyEkstraklasypozwalanietylkowzmocnićtenajsilniejszedrużynywlidze,któredoceloworeprezentująEkstraklasęweuropejskichpucharach:LidzeMistrzówiLidzeEuropy,aletakżezmotywowaćdoosiąganiacorazlepszychwynikówsportowych.Prawiepołowaśrodkówprzeznaczonychdlaklubówuzależnionajestodosiągnięćnaboisku,czytowbieżącymsezonieczy to w sezonach poprzednich. Wsparcieotrzymujątakżetekluby,którepo30kolejceznajdująsię wgrupieBczyli8drużyn,któreniemająjużwdanymsezonieszansnawalkęoMistrzostwoPolski,alewciążwalcząopozostaniewEkstraklasienakolejny sezon.
20%0% 40% 60% 80% 100%
86%
4%
3,8%
6,2%
wpłaty dla klubów
opłata na rzecz PZPN
koszty spółki
pozostałe koszty uzyskania przychodów, w tym bartery
Ekstraklasa S.A. wypracowała model biznesowy funkcjonowania ligi, który korzysta z najlepszych wzorców lig europejskich. Jest połączeniem systemu finansowania, jaki obowiązuje w Bundeslidze, Premier League oraz Eredivisie.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201634
Klucz podziału środków finansowych przeznaczonych dla klubów
56% kwota stała dzielona po
równo między 16 klubów, w tym 12 mln
dofinansowania z przeznaczeniem na szkolenie młodzieży
w klubach
18%kwota dzielona proporcjonalnie w zależności od miejsca w rankingu historycznym (ranking obowiązuje od sezonu 2014/2015 i docelowo będzie obejmował 5 ostatnich sezonów)
18%kwota dzielona proporcjonalnie w zależności od wyniku sportowego w bieżącym sezonie
6,5%kwota dzielona między 3 najlepsze kluby w bieżącym sezonie oraz 4 zespół grający w rozgrywkach UEFA
1,5%kwota dzielona po równo
między 8 klubów (tzw. opłata solidarnościowa
dzielona między kluby grupy spadkowej)
Klub 2015/2016
1. Legia Warszawa 14 629 408,00
2. Piast Gliwice 11 366 068,00
3. KGHM Zagłębie Lubin 9 176 808,00
4. Cracovia 9 060 084,00
5. Lechia Gdańsk 9 283 120,00
6. Pogoń Szczecin 8 521 126,00
7. Lech Poznań 9 667 816,00
8. Ruch Chorzów 7 662 958,00
9. Wisła Kraków 8 489 479,00
10. Śląsk Wrocław 8 684 293,00
11. Jagiellonia Białystok 8 681 827,00
12. Korona Kielce 6 869 317,00
13. Termalica Bruk-Bet Nieciecza 5 917 441,00
14. Górnik Łęczna 5 914 975,00
15. Górnik Zabrze 7 157 839,00
16. Podbeskidzie Bielsko-Biała 5 917 441,00
Wynagrodzenie wypłacone klubom przez Ekstraklasa S.A.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 35
Marketing, sponsoring, prawa mediowe
34 sponsorów o statusie Strategicznego lub Głównego mają łącznie wszystkie kluby Ekstraklasy
50 różnorodnych branż inwestuje w kluby Ekstraklasy
17z tylu podstawowych pakietów aktywacyjnych dla rynku marketingu sportowego składa się oferta Ekstraklasy dla Oficjalnych Sponsorów, Partnerów i Licencjobiorców oraz Dostawców
Statystyki mediów społecznościowych Ekstraklasy (na dzień 31 maja 2016 r.)
92 000 lajków (do 4 mln zasięgu miesięcznie)
14 300 obserwujących
YouTube
4 468 subskrypcji (1 359 006 wyświetleń filmów)
49 600 obserwującychi ponad 3 mln wyświetleń tweetów miesięcznie
Ciekawostki
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201636
Prawa mediowe w sezonie 2015/2016Podwóchdekadachwspółpracyzplat-formąpłatnejtelewizjinc+(wcześniejCanal+),zktórychpierwszaprzypadłanaokres,gdyligązarządzałjeszczePZPN,adruga–gdyzarządzanierozgrywkamiprzejęłaEkstraklasaS.A.–spółka,wrazzoperatorempłatnejplatformync+,rozpoczęłatrzeciąde-kadęwspółpracywramachtransmisjirozgrywekEkstraklasynakanałachsportowychCanal+orazEurosport2.Minionysezonbyłpierwszymrokiemeksploatacji praw licencyjnych na ryn-ku krajowym i zagranicznym nabytych przezplatformęnc+.EkstraklasaS.A.sprzedałaprawamedioweprzywspół-udzialemiędzynarodowejagencjiMP&Silva.MP&SilvastałasiępartneremEkstraklasyprzysprzedażyprawnamocyumowyobowiązucejdokońcasezonu2020-2021.Taksamojakwrokuubiegłym,stan-dardowy plan transmisji jednej kolejki wsezonie2015/2016wpłatnejtelewizjinc+obejmowałtransmisjeprzez4dni o8stałychporachmeczowych wtrzechkanałach:Canal+Sport,Canal+oraznazasadziesublicencji w Eurosport 2.
Wsezonie2015/2016widzomtelewizjiotwartejudostępniono1transmisjęmeczuEkstraklasywramachpiątegopakietu,któryzakupiłaTelewizjaPubliczna.Byłtomeczfinałowyrozgrywanyw37.kolejcepomiędzyLegiąWarszawaiPogoniąSzczecin.SpotkaniezakończonebyłouroczystądekoracjąMistrzaPolski,któraodbyłasięzarazpomeczunastadionieLegiiWarszawaprzyul.Łazienkowskiej.ŁącznawidowniategoszlagierowegomeczuosiągnęłanaantenieTVP2aż 1mln106tys.widzów.Wsezonie2015/2016Ekstraklasa, wramachsprzedanychwroku2015praw internetowych i mobilnych (prawa cyfrowe),współpracowałaaktywnie zGrupąOnet.plorazRingierAxelSpringerPolska.Namocyumowynastronieekstraklasa.tvemitowanebyłyskrótyzewszystkichmeczów.Materiałwideozawierającyprzeglądnajważniejszychsytuacjiboiskowychdostępnybyłjuż10minutpozakończe-niukażdegospotkania.Tak samo jak w poprzednim sezonie kibicemogliużywaćnowejaplikacjimobilnejEkstraklasa.tv,którajako
jedynawyświetlamateriaływideo(skróty,bramki,najważniejszeakcje),tekstowerelacjenażywozmeczów,najnowszewiadomościpiłkarskieorazspersonalizowane powiadomienia na tematnajważniejszychwydarzeń zrozgrywekklubowych.Produkttencieszącsięnieustającąirosnącąpopu-larnością,poprzezwyraźnepowiązaniegozmarkąEkstraklasy,przyczyniłsiędo dynamicznego wzrostu jej popular-nościwświeciecyfrowym.
PRAWA KRAJOWE PRAWA MIĘDZYNARODOWE
22 kraje w sezonie 2015/2016
Cały świat
Prawa mediowe w sezonie 2015/2016
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 37
Standardowy plan kolejki pod koniec rozgrywek
Piątek Sobota Niedziela Poniedziałek
13:0013:1513:3013:4514:0014:1514:3014:4515:0015:1515:3015:4516:0016:1516:3016:4517:0017:1517:3017:4518:0018:1518:3018:4519:0019:1519:3019:4520:0020:1520:3020:4521:0021:1521:3021:4522:0022:1522:3022:45
18:00– o tej godzinie rozgrywana jest połowa spotkań z całej kolejki
120 dni meczowych – tyle dni z co najmniej jednym meczem jest w rundzie zasadniczej Ekstraklasy rozgrywanej od 1 do 30 kolejki
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201638
Powielomiesięcznymprocesieprze-targowym, przed startem sezonu 2015/2016,zarządspółkipracowałnadróżnymiopcjamisprzedażypraw,któremiałyzapewnićrozgrywkomwiększewpływyirozwój.Rozważanebyłylicznewariantysprzedażyprawmediowych.Ostatecznie,wewrześniu2014rokuEkstraklasazawarłazczo-łowąagencjąpośredniczącąnarynkusprzedażyprawmediowychMP&Silvakontraktdoradczyzsumągwaranto-waną.Firma,wktórejportfolioznaj-dująsięprawadotakichwydarzeńjak:PremierLeague,Bundesliga,czyUEFAEuro2016,wspólniezEkstraklasąS.A.przygotowałaiprzeprowadziłaprocesprzetargowy dystrybucji praw na terytoriumRPizagranicąprzezsześćkolejnych sezonów. Finalniewczerwcu2015Ekstraklasapodpisałanowy,czteroletnikontrakt zgrupąnc+.Przezkolejneczterysezony(zktórychpierwszyprzypadłnasezon2015/2016)sześćmeczówkażdejkolejkibyłoibędzietransmitowanychnażywowkanałachnc+,adwawkana-łachEurosport.WspółpracazMP&SilvazaowocowałatakżekomercjalizacjąprawmediowychdotransmisjirozgrywekimateriałówwideopozagranicamiPolski.MeczeEkstraklasy (co najmniej 3 w kolejce) byłyibędąnadalemitowanewlive--streamingunacałymświeciepoprzezspecjalnykanałEkstraklasynaplatfor-mie www.dailymotion.com.NarynkuniemieckimtelewizjaZDFwformacie„ZDFSportsReportage”emitujewswoimformacie50minu-
towymagazynpiłkarski,wniedzielnepopołudnie,wktórympokazujeskrótymeczów Ekstraklasy. WewłoskiejtelewizjispółkaME-DIASETnadawałanaanteniekanałuMediasetPremiumskrótymeczowe zkażdejkolejkisezonu2015/2016Eks-traklasy.Cotydzieńwykorzystywanowtymcelumateriałdługości26minutiemitowanogowśrodyorazczwartkiwgodzinachpopołudniowychjakoniezależnyprogram.WJaponii,spółkaPerformnamocyzawartejumowyuzyskałaprawado transmisji meczów Ekstraklasy. Możliwościtewsezonie2015/2016wy-korzystywanebyłydocelówtestowychtransmisji.Dodatkowo,2meczezkolejkibyłydo-stępnew2015/2016naantenachkana-łuEurosportlubEurosport2naterenie22krajów:Dania,Finlandia,Islandia,Norwegia,Szwecja,Albania,BośniaiHercegowina,Bułgaria,Chorwacja,Czechy,Estonia,Węgry,Kosowo,Łotwa,Litwa,Macedonia,Czarnogóra,Rumunia,Serbia,Słowacja,Słowenia iTurcja.Sublicencjatabędzieutrzyma-nawsezonie2016/2017.MeczeEkstraklasysąrównieżdo-stępnenacałymświeciedlacelówbettingowych(zakładywzajemne)zapośrednictwemportaliświadczącychtegotypuusługiiwspółpracującychzespółkąIMG(TransworldInternational).
Prawa marketingowe w sezonie 2015/2016 [Sponsoring]JednymzdziałaństatutowychEkstra-klasyjestsprzedażscentralizowanychpraw marketingowych uzyskiwanych od klubów na mocy umów zawar-tychprzedrozpoczęciemsezonurozgrywkowego.Pozyskanewtensposóbświadczeniadystrybuowanesąwdedykowanychpakietachprzygo-towanychprzezspółkęioferowanychwzależnościodpotrzeboficjalnychpartnerów rozgrywek na krajowym rynku sponsoringowym. Ekstraklasa, wychodzącaktywnienaprzeciwocze-kiwaniom nowoczesnego rynku mar-ketingusportowegowPolsce(bazującnanajwyższejpopularnościpiłkarskiejdyscypliny na arenie sportowej), na przełomieroku2015/2016rozpoczęłasprzedażswojejofertyobejmującejbranding partnerski, wzbogaconej oszeregpropozycjiróżnegorodzajudziałańbudującychkluczowewskaźnikibiznesuswoichpartnerów.Definicjastrategii,misjimarki,wykorzystującajasnookreślonegrupydocelowe,doktórychdocierająkomunikatymarke-tingowe Ekstraklasy oraz jej klubów, tobenefitywspomagającerozwójwspółpracyzewszystkimipartneramiinwestującymiwdynamicznyrozwójnajwyższejklasyrozgrywkowejprofe-sjonalnejpiłkinożnej.
PRAWA MIĘDZYNARODOWE
PRAWA KRAJOWE
2015 - 20162016 - 2017 2017 - 2018
Sezon:
Doradca
Pośrednik
2018 - 20192019 - 20202020 - 2021
Współpraca Ekstraklasy S.A. z MP & Silva
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 39
Podział praw marketingowych w sezonie 2015/2016
Sezon2015/2016toczasrozgrywek, wktórymEkstraklasarealizowałaświadczeniamarketingoweofero-wane swoim sponsorom i partnerom oficjalnymbezobecnościSponsoraTytularnego. Dotychczasowy, cztero-letni kontrakt Sponsora Tytularnego, którymbyłoperatortelefoniikomór-kowejT-MobilePolskaS.A.,wsezonie2015/2016przekształconyzostał w pionierski na rynku polskiego sportu kontraktPartneraTechnologicznego.DziękitemuwszyscykibiceklubówEkstraklasyuzyskalidostępdoinno-wacyjnej mobilnej aplikacji „T-Mobile Stats”,prezentującejwczasierzeczy-wistympełnestatystykimeczowe zkażdegospotkaniapiłkarskiego w ramach rozgrywek. Zgodnie z zawar-tymkontraktemT-MobilePolskaSAuzyskałotakżeświadczeniatelewizyj-newformieprezentacjigrafiktelewi-zyjnychpromującychaplikację,wrazzjejobszernymifunkcjonalnościami.Dodatkowo,wszystkieinformacjebyływyświetlanenabieżącowinterneto-wym centrum meczowym.Nowatorskimelementemprojektubyłoautomatycznegenerowanieraportu meczowego. Wszystkie kluby, tużpoostatnimgwizdku,otrzymywałyzsystemuszczegółoweanalizymeczu,
którebyływykorzystywanenapome-czowych konferencjach prasowych.Porazkolejny,wramachrocznegokontraktu,należącadoTotalizatoraSportowegoSp.zo.o.,markaKENOzajęłamiejscePartneraStrategicznegoEkstraklasy.Wramachświadczeńbyłaonaprezentowananakubikachumieszczonych we wszystkich rogach boiska, na reklamach za bramkami, na dywanach w systemie 3D oraz na dy-wanierozwijanymprzedrozpoczęciemiwprzerwiekażdegomeczuwcentral-nejczęścimurawy.Dodatkowo, w trakcie wysokich kumulacji wygra-nej,nabandachLEDprezentowanabyłamarkaLotto.Takjakwrokuubiegłym,takiwsezonie2015/2016,istotnymświadczeniempakietuKENObyłomiejscenarękawkukoszulekwszystkich zawodników oraz logo przy graficetelewizyjnejwyświetlającejwyjścioweskładyzespołówwtrakciekażdegomeczu.WzestawieniuoficjalnychSponsorówiPartnerówEkstraklasywsezonie2015/2016znalazłysiętakże:nakolejnysezonmarkaNiceorazjakosponsoringowe beniaminki : Modecom –PartnerOficjalnyorazAztorin–Ofi-cjalna Marka Zegarków. W ramach po-dobnychpakietówświadczeńNiceoraz
Modecombyłyeksponowanewwybra-nychmeczowychgrafikachtelewizyj-nych oraz na billboardach sponsorskich wyświetlanychprzedtelewizyjnymitransmisjami meczów. Warto podkre-ślić,żeobajpartnerzybardzoszerokokorzystali z prawa do wspólnego znaku zlogoEkstraklasy,abywyróżnićwtensposóbswojeproduktywewłasnychsieciachdystrybucyjnychiwsprzedażyonline.MarkaAztorin,którejwłaści-cielemjestApartSp.zo.o.,wspierałarozgrywki Ekstraklasy aktywnie od pierwszych dni kontraktu. Efektem współpracywnadchodzącymsezonie2016/2017będziepersonalizowanymodel zegarka Ekstraklasy, na którym znajdziesięlogorozgrywekiktórybędziewyposażonywfunkcjepomiaruczasu meczowego: czas przerwy oraz doliczony czas gry. W kolejnymsezoniewspółpracy z międzynarodowymproducentemgier–firmąElectronicArts,któraobowiązujeodsezonu2013/2014,kibiceEkstraklasymoglitoczyćemocjonującepojedynkiswoimiulubionymi polskimi klubami w grze komputerowejFIFA16.Gra,którejwersjemożnakupićnawszystkiedostępnenarynkukonsoleorazkomputery,todoskonałaokazja
PARTNER STRATEGICZNY
PARTNER AKADEMII
PARTNER TECHNOLOGICZNY
OFICJALNY
SPON
SOR T
YTURALNY
PARTNERZY
SPON
SORZY
MEDIALNY
OFICJALNY
OFICJALNY TECHNOLOGICZNY
LICENCJA LICENCJA DOSTAWCADOSTAWCA DOSTAWCA
SPONSOR TYTURALNY
SPONSOR SUBTYTURALNY
SPONSOR GŁÓWNY
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201640
dozmierzeniasięw rozgrywkach, wcielającsięw rolęswoichulubionychgraczyorazklubów.Współpraca z ElectronicArtskontynuowanabędzietakżepodczaswydaniaedycjiFIFA17 w przyszłymsezonie.
Porazkolejnywramachdługotermino-wejwspółpracyoficjalnepiłkimeczowedlaklubówEkstraklasydostarczyłafirmaAdidas.Wdrugiejpołowiesezonu2015/2016meczerozgrywanebyłynowąpiłkąAdidasa.Errejota,inspirowanaży-wiołowościąRiodeJaneiro,oficjalniezadebiutowałanapolskichboiskach 12lutego2015r.TokolejnapiłkaopartanatechnologiilegendarnejjużfutbolówkiBrazuca,którązawodnicyEkstraklasy zdobyli w poprzednim sezonieaż780bramek.Sezon2015/2016EkstraklasarozpoczęłazpiłkąConext15,korzystającejztychsamychrozwiązańtechnologicznychcojejpoprzedniczka.Wsezonie2015/16Conext15wpadaładosiatki444razy,codajeśrednią2,64bramkinameczwEkstraklasie.Errejotabędzieużywa-nanaboiskachEkstraklasydokońca2016roku.Ponadtowsezonie2015/2016Ekstra-klasakontynuowaławspółpracęzfirmąPanini,którajestświatowymliderem w zakresie produktów kolekcjoner-skich.Wzwiązkuztym,wponad8tys.punktówsprzedaży(m.in.Ruch,EMPiKczyKolporter)możnabyłokupićkartykolekcjonerskie,atakżealbumy znaklejkamizwizerunkamipiłkarzyzEkstraklasy.Serianaklejekspotkałasięzbardzodużymzainteresowaniemkolekcjonerów,którzywymienialisięnaklejkami w sieci i chwalili kolekcjami wfilmikachwideozamieszczanych w internecie.PolskaWytwórniaPapierówWarto-ściowych(PWPW)wdalszymciągupozostajedostawcąEkstraklasywza-kresie administrowania bazami danych kibiców sezonie w wymaganym usta-wowo zakresie. W podobnym zakresie obajpartnerzybędąwspółpracować w nowym sezonie.Tak jak w poprzednich sezonach, tak iw2015/2016Ekstraklasakontynu-owaławspółpracęzdziałającymilegal-nienapolskimrynkusieciamizakładówbukmacherskich. W zamian za prawa do wykorzystywania wyników spo-tkańzrozgrywek,spółkaotrzymałaokreślonewumowachowspółpracywynagrodzenie.
Marka Ekstraklasa / Marketing
Sezon2015/2016byłokresem,wktó-rymEkstraklasaposługiwałasięnowąidentyfikacjąwizualnąrozgrywek.Nowysystemidentyfikacjiwizualnejmarki Ekstraklasa konsekwentnie bu-dujejakośćpiłkarskichrozgrywek iwzmacniaichrozpoznawalnośćwśródwielumilionówkibicówwcałymkraju.W minionym sezonie Ekstraklasa wzmacniałaswojąobecnośćwme-diachkonsekwentniebudującswojewłasnekanałykomunikacjiwmediachspołecznościowych.Wsezonie2015/2016rozwijanebyłyaktywniekanałykomunikacji,takiejak:stronainternetowaEkstraklasa.org,atakżeFacebook,Twitter,InstagramorazYouTube.Nabieżącokomunikacjazkibicamipiłkarskimiprowadzonabyłaz wykorzystaniem czytelnych infogra-fik,prezentującychnajważniejszefaktyokreślającerozgrywkiEkstraklasy.Wwybranychkampaniachreklamują-cych kolejki rozgrywkowe lub wyda-rzeniaokolicznościowe,Ekstraklasaprzygotowałamateriałyfilmowezakcjieventowych.NaoficjalnymkanaleYouTubeznajdujesięponad180pro-dukcjiwideo,któreobejrzałołączniejużponad1mln359tys.widzów.Największąpopularnościąwminionymsezoniecieszyłysięfilmypromocyjnez akcji specjalnych, takich jak: „Ekstra-klasaŁączyMiasta”–wideowypro-dukowanedlakażdegomiastaklubówEkstraklasy;filmzakcjiwalentynkowej„Zakochajsię#NaStadionie”wpo-
pularnymdlastadionówpiłkarskichformaciekiss-camera;„InwazjaMikoła-jów”przeprowadzonawokresieMiko-łajekczy„Top5najszybciejstrzelonychbramek”wyprodukowanewspólniezmarkąAztorin.Ekstraklasaaktywniedziaławobsza-rachmarketingowychtakżebezpo-średniozsamymiklubami.Wsezonie2015/2016spółkawyznaczyłakilkakluczowych kierunków w rozwoju ligi, którestałysięprzedmiotemaktywnejpracy zarówno na poziomie krajowym, jakinapoziomieaktywnościklubo-wych.Wymienićtunależyprzedewszystkim projekt konsekwentnego budowania frekwencji na obiektach Ekstraklasy,działaniamającenaceluwzbogacenie ofert aktywacji sponsor-skich realizowane na poziomie B2C, realizacjęscentralizowanegoplanukomunikacjiMarketingowo–PR’owejoraz kompleksowy projekt KSE (Kom-fortowe Stadiony Ekstraklasy), w zakresie którego kluby ze wsparciem koordynacji ze strony Ekstraklasy roz-budowująswojekompetencje wobszarach:modelusprzedażyportfolio biletów i karnetów, rozwoju współpracysamorządowejwramachtransportu miejskiego w dniach meczo-wych,platformyusługcateringowychnaobiektachpiłkarskich,animacjidnimeczowych wraz z rozwojem dodatko-wychelementówjeuatrakcyjniającychorazszerokopojętegokomfortustadionowegowpływającegobezpo-średnionasatysfakcjękibiców.W ramach rozwoju projektów komu-nikacji marketingowej Ekstraklasa,
Nazdjęciu:BartoszKapustka
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 41
wspólnie z klubami, po raz pierwszy na takąskalęzrealizowała,wtrwającymsezonie,akcjewspierająceróżnewydarzeniabudująceipromującewize-runekmarki.Przygotowano16filmówpromującychwszystkiemiastaklubówEkstraklasy,któreemitowanebyływewszystkichkanałachkomunikacjispół-ki,wkanałachklubowychoraz wwiększościprzezsamemiasta.Napoczątkusezonuuroczyścieobcho-dzononastadionachklubowychDzieńWojskaPolskiego,podczasktórego zdumąprezentowanonarodowegodłoorazorkiestrywojskowewrazz kompaniami reprezentacyjnymi da-nego regionu. 6 grudnia na stadionach klubowychcelebrowanoMikołajki.Wtymdniunapłytachboiskaoraznatrybunachpojawilisięczerwonimikołajowie,wcielającsięaktywniezarównowswojąrolę,jakiwrolękamerzystów,sędziówiasystentówtrenera–wywołującwieleuśmiechunietylkowśródnajmłodszychkibiców.Wświętozakochanychprzeprowadzo-nazostałaakcja„kisscamera”.Wtymdniuklubyoferowałyzakupybiletówna sektory dla zakochanych, na których przygotowano wiele atrakcji, wzboga-conychospecjalnąrealizacjęmateriałuwideoztegowydarzenia.Wcałymsezonieprzeprowadzonezostałyple-biscytyna„PiłkarzaMiesiąca”,którebyłyaktywniewspieranewmediach
przeztelewizjęnc+,portalOnet.plorazdziennikPrzeglądSportowy.Wdrugiejpołowiesezonurozgrywek,wspólnieznc+iwybranymi4klubami,marketingEkstraklasyprzeprowadziłakcjęcross–promocji,wktórejdlaabonentów telewizji przygotowano specjalnąofertęzakupubiletównaco-raz popularniejsze na stadionach Eks-traklasysektoryrodzinne.UroczystaGalaEkstraklasypoprzedzonazostaławyboramiEkstrafanki–plebiscytem,wktórymkażdyklubmógłzgłosićdo zabawy swoje fanki. Celem akcji byłowyróżnieniefanekklubowychnajczęściejzasiadającychnatrybunachpodczasmeczuswojejdrużyny.Wple-biscycieoddanoponad70tys.głosów,awybranefankiklubowemogłypoja-wićsięnazakończeniusezonupodczasGaliEkstraklasy,reprezentującswójklubwoficjalnymstrojumeczowym. 16maja2016naterenieWarszawskie-goToruWyścigówKonnychSłużewiecodbyłasięuroczystaceremoniadeko-racjinajlepszychpiłkarzyminionegosezonuorazdrużynyMistrzaPolski–klubuLegiaWarszawa.UroczystośćpoprzedzonazostałaCeremoniąWręczeniaTrofeumnaStadionieLegii15maja.Transmitowananażywownc+imprezazgromadziłaponad800osób,wśródktórychznalazłysięosobistościzeświatapolityki,biznesuioczywiściesportu.WotoczeniuscenografiiinspirowanejidentyfikacjąwizualnąEkstraklasy, po ostatnim meczu ligo-wymnaStadionieLegiiwWarszawie,wręczonyzostałprzedstawicielomklubuLegiaWarszawapucharMistrzaPolski2016.RównoleglenastadionachzespołówPiastGliwiceorazZagłębieLubinprzyznanezostałymedalezaIIiIIImiejsce.OgłoszonyzostałyrównieżawanszespołówdoLigiEuropejskiej.GalaEkstraklasy,podczasktórejogło-szonotegorocznychzwycięzcówwka-
tegoriach: odkrycie, trener, bramkarz, obrońca,pomocnikinapastniksezonu,to przede wszystkim ukoronowanie pełnegoemocjisezonu.WtrakciewydarzeniaprzyznanyzostałrównieżtytułKrólaStrzelcówEkstraklasy.Nominowaniwyłonienizostaliprzezdziennikarzy sportowych i ekspertów, zaśwyboruzwycięzcówdokonalisamizawodnicy klubów Ekstraklasy. Cere-monia organizowana po raz kolejny zwielkimrozmachemzakończyławspaniałyipełenemocjisezonpiłkar-skiejEkstraklasy2016/2017.Ekstraklasawciążaktywniedba omiędzynarodowąrozpoznawalnośćswojejmarki.22i23października, w Warszawie z okazji obchodów 10-leciaEPFL(EuropeanProfessionalFootballLeagues),spotkalisięprzed-stawicielekilkudziesięciueuropejskichligzawodowych.Pierwszegodniagościewzięliudziałwseminariumdo-tyczącymfrekwencjinastadionach i produkcji telewizyjnej meczów. 23październikaodbyłosięWalneZgromadzenieEPFL,czyligłównypowód wizyty wszystkich zrzeszonych ligwWarszawie.PodczasspotkaniawszeregiStowarzyszeniaprzyjętonowegoczłonka–ligęKazachstanu.Zaakceptowano sprawozdania Ko-mitetu ds. Rozgrywek i Komitetu ds. Prawnych,BiznesowychirelacjizUE,atakżesprawozdaniefinansowezapoprzednisezon.Przedewszystkimjednakrozważanoistotnedlapiłkinoż-nejwEuropiesprawy,jakrelacjeEPFLzinnymipodmiotami:UEFA,FIFProczyFIFA.PospotkaniuEPFLwydałofi-cjalneoświadczenie,całośćzakończyłakonferencjaprasowazudziałemPre-zesa Ekstraklasy S.A., Dariusza Marca iPrzewodniczącegoEPFL,FrederickaThirieza.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201642
Spółkarozpoczęłaswojądziałalnośćwrazzsezonem2011/2012produkując240meczównażywo.Wrazzezmianąsystemurozgrywekizwiększeniemliczbykolejekz30do37,EkstraklasaLiveParkprodukuje296meczówwsezonie.Spółkadostarczasygnałtelewizyjny wszystkim licencjobiorcom posiadającymprawadopokazywaniaEkstraklasywPolsceizagranicą,atakżerozwijaswojądziałalnośćnainnych polach.Wsezonie2015/2016spółkawramachwspółpracyzPolskimZwiązkiemPiłkiNożnejwyprodukowałatakże23me-czezrozgrywekPucharuPolski,wraz zfinałem,któryodbyłsięnaPGESta-dionieNarodowymwWarszawie.Wsezonie2015/2016EkstraklasaLiveParkbrałaudziałwprojekcieprzygo-towańPolakówdoEURO2016.Po-przeczkęArkadiuszaMilika,aprzedewszystkimgolwystępującegonacodzieńwEkstraklasie,ArturaJędrzej-
czyka,kibicewHolandiimogliobejrzećdziękisygnałowiwyprodukowanemuwłaśnieprzezEkstraklasęLivePark.TowarzyskimeczPolakówzHolendra-mi,rozegranywGdańsku,stanowiłokazjędopierwszejtakdużej,między-narodowejwspółpracyfirmyproduk-cyjnejnależącejdoEkstraklasyS.A.PrzekazdedykowanybyłwyłączniedlamieszkańcówHolandii,równoleglezsygnałemTelewizjiPolskiejorazPolsatu.EkstraklasaLiveParkzrealizo-wałagonazleceniefirmySouthfields,producentawiodącegotransmisjitegomeczu.PorozumieniezakładałoudostępnienieprzezfirmęnależącądoEkstraklasy S.A. jednego z najnowo-cześniejszychwozówtransmisyjnych wEuropie,dysponującegotrzyna-stoma kamerami, w tym Super Slow MotionorazUltraSlowMotion.
Ekstraklasa Live Park - czyli telewizja na stadionieEkstraklasa Live Park to spółka – córka Ekstraklasy S.A. i wyłączny producent sygnału telewizyjnego ze wszystkich meczów Ekstraklasy oraz jeden z największych producentów wydarzeń sportowych na żywo w Polsce.
To kolejny krok na drodze rozwoju firmy. Po pięciu pełnych sezonach produkcji przekazu dla rozgrywek Ekstraklasy oraz minionej edycji Pucharu Polski stanęliśmy przed zadaniem realizacji sygnału dla zewnętrznego partnera z innego kraju, co stanowi potwierdzenie wysokiej jakości świadczonych przez nas usług.
Leszek Miklas, Prezes Ekstraklasy Live Park
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 43
Ponad
1 500meczów
Transmisje do
58krajów świata
ponad
850osób
pokazanychponad
3 500goli
520 000przejechanych kilometrów(co oznacza, że moglibyśmy prawie 13 razy okrążyć ziemię )
5 500rozłożonych kilometrów kabli
112 560minut transmisji międzynarodowych
16 500godzin spędzonych na stadionach
8,5 tonsprzętu
18wozów transmisyjnych
GłównymzadaniemELPjestprodukcjasygnałutelewizyjnegowszystkichmeczówEkstraklasy.Wysokiejjakościprzekaz,wrazzdźwiękiemDolby5.1,produkowanyprzezEkstraklasaLiveParktrafiadonc+orazEurosportorazdoponad50krajównacałymświecie.EkstraklasaLiveParktofirmaza-trudniającaspecjalistówzogromnymdoświadczeniemwprodukcjiirealizacjiwydarzeńsportowych.Zespółuczest-niczyłjużwprodukcjimiędzyinnymi:MistrzostwŚwiataFIFA,MistrzostwEuropyUEFA,meczówLigiMistrzów,LigiEuropy,meczówreprezentacjiPol-ski,LetnichIgrzyskOlimpijskich,Pu-charuŚwiatawskokachnarciarskich,MistrzostwachŚwiatawpodnoszeniuciężarów,galachboskuzawodowegoi MMA.Wpaździerniku2014rokuspółkastwo-rzyławłasnąekipąreporterską,reali-zującąekskluzywnemateriaływideo.Zespółprzyglądasięnajważniejszymmeczomwkolejce,atakżewychodzizestadionówipokazujeEkstraklasę zniecoinnejstrony.Dziękiwspółpracyzekipąpowstałoponad100materia-łów,wtymm.in.:cyklreportażypt.„Dzieciwiedząlepiej’’,„Ekstraklasałączymiasta”,czycyklprodukcjipoka-zującychżycieprywatnychczołowychpiłkarzyligi.ELPprodukujerównież90”migawki z meczów (news access) które emituje telewizjaPolsatorazTVP,anapotrze-byklubowychmediówspołecznościo-wych-atakżeOnetu-skrótyibramkiz meczów Ekstraklasy. W minionym sezonie internetowe produkcje Eks-traklasyLiveParkobejrzanezostałyponad 13 mln razy.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201644
Oglądalność w sezonie 2015/2016Największąwidownięprzedtele-wizoramizgromadziłytransmisjewtelewizjipłatnejwrundziejesiennejiwiosennej,któreobejrzałołącznie31,6 mln widzów. Kolejnyjużsezonnajchętniejogląda-nymklubembyłaLegiaWarszawa,któ-rej mecze przed telewizorami zgroma-dziły152tys.telewidzów.TowłaśniespotkanieLegiiiPogoniSzczecin omistrzostwobyłojedynymtransmi-towanym meczem w telewizji publicz-nej.Byłtoistnyrekordoglądalności.Meczobejrzałoaż1,1mlnwidzów.Tak jak w poprzednim sezonie wszyst-kiespotkaniaTOP5meczówznajwięk-sząoglądalnościąwtelewizjipłatnejtobyływidowiskazudziałemLegiiWarszawa (2 mecze wyjazdowe, 3meczenawłasnymstadionie).Numeremjedennaantenachnc+byłmeczLechaPoznańzLegiąWarszawa,któregooglądalnośćwyniosła288tys. widzów. Co najciekawsze, drugim najchętniejoglądanymspotkaniembyłmeczzudziałemtychsamychboha-terównastadioniewWarszawie–283tys. widzów. Czołówkarankinguoglądalnościtopowtórka z poprzednich lat w innej konfiguracji.TOP4wtejkategoriito:LegiaWarszawa,LechPoznań,LechiaGdańskiWisłaKraków.
Oglądalność i frekwencjaMecze klubów Ekstraklasy sezonu 2015/2016 w oficjalnych kanałach transmisyjnych zgromadziły łącznie ponad 34-milionową widownię (w tym także w kanałach online platformy nc+). Z kolei na stadionach, w całym sezonie 2015/2016, zasiadło prawie 2,7 mln kibiców i był to najwyższy w historii wynik frekwencji.
Klub
średnia oglądalność
bez TVP (tys.)
średnia frekwencja
(tys.)
1. Legia Warszawa 152 21 172
2. Piast Gliwice 112 6 358
3. KGHM Zagłębie Lubin 89 6 263
4. Cracovia 101 8 616
5. Lechia Gdańsk 115 12 814
6. Pogoń Szczecin 106 6 835
7. Lech Poznań 142 16 761
8. Ruch Chorzów 110 7 175
9. Wisła Kraków 139 12 239
10. Śląsk Wrocław 110 8 740
11. Jagiellonia Białystok 99 10 227
12. Korona Kielce 97 6 606
13. Termalica Bruk-Bet Nieciecza 85 3 237
14. Górnik Łęczna 75 4 235
15. Górnik Zabrze 107 9 316
16. Podbeskidzie Bielsko-Biała 91 5 075
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 45
Średnia oglądalność w kanałach
Stacja2 0 1 5/2 0 1 6 - c a ł y s e z o n
Canal+ Sport 113
Canal+ Sport2 49
Canal+pl 133
Eurosport 1 PL 88
Eurosport 2 PL 118
nSport+ [nSport] 52
TVP2 1106
NC+GO oraz C+SPORT ONLINE 1 mln. 106 tys. to oglądalność meczu z 37. kolejki, transmitowanego w TVP2
m e c z e ś re d n i a O G Ó Ł E M
Runda jesienna 125 4 184 523 000
Runda wiosenna 100 8 367 836 700
SUMA 1 359 700
Oglądalność magazynów telewizyjnych o piłce nożnej, w tym o Ekstraklasie
Program Liczba transmisji
widownia (tys.)
ogółem
widownia(tys.)
średnia
Ekstraklasa po godzinach 32 351 11
Gol 74 154 972 2 094
Liga+ 33 1 583 48
Liga+ Extra 30 1 878 63
Gol Extra 7 809 116
Top 5 meczów z najlepszą oglądalnością na antenach nc+ (w tys.)
28 SOB LIVE CANAL+ PL 19.03.16 20:30 22:30 127 EKSTRAKLASA Lech Poznań - Legia Warszawa 288
13 NIE LIVE CANAL+ PL 25.10.15 18:00 20:00 120 EKSTRAKLASA Legia Warszaw - Lech Poznań 283
14 SOB LIVE CANAL+ SPORT 31.10.15 18:00 20:00 119 EKSTRAKLASA Lechia Gdańsk - Legia Warszawa 243
31 PIA LIVE CANAL+ SPORT 15.04.16 20:23:43 22:35:51 120 EKSTRAKLASA Legia Warszawa - Lech Poznań 233
4 NIE LIVE CANAL+ PL 9.08.15 18:00 20:00 120 EKSTRAKLASA Legia Warszawa - Wisła Kraków 224
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201646
Sumaryczna oglądalność w roli gospodarza i gościa (w tys.)
Klub Gospodarz Gość
1. Legia Warszawa 4 103 2 472
2. Piast Gliwice 1 956 2 042
3. KGHM Zagłębie Lubin 1 325 1 502
4. Cracovia 1 741 1 774
5. Pogoń Szczecin 1 726 2 938
6. Wisła Kraków 2 525 2 062
7. Lech Poznań 2 589 2 316
8. Górnik Łęczna 1 208 1 321
9. Górnik Zabrze 1 810 1 890
10. Śląsk Wrocław 1 772 2 075
11. Lechia Gdańsk 1 921 2 047
12. Jagiellonia Białystok 1 795 1 540
13. Podbeskidzie Bielsko-Biała 1 560 1 483
14. Termalica B-B Nieciecza 1 361 1 487
15. Korona Kielce 1 764 1 677
Wrankinguśredniejoglądalnościklubówwtelewizjipłatnejwsezonie2015/2016,pozaLegiąWarszawaiLechemPoznań,wTOP5znalazłysięWisłaKraków,LechiaGdańskorazPiastGliwice.
Frekwencja w sezonie 2015/20162015/2016tokolejnysezonobowiązy-wania systemu rozgrywek ESA37 i dalszy wzrost frekwencji na meczach. Podczasrozgrywania37kolejek,sta-dionyEkstraklasyodwiedziłoaż 2690556kibiców.Jesttonajwyższywhistoriiwynikfrekwencji.Wpływnatomiałowieleakcjimarketingowychmającychnaceluzmianępostrzeganiastadionówikibicowania–prowadzo-nychzarównoprzezEkstraklasę,jak iprzezjejkluby,aletakżerosnące zkażdymrokiemzaangażowaniemiastgospodarzy oraz sama rozbudowa infrastruktury stadionowej.12klubówEkstraklasypoprawiłoswojąśredniąfrekwencjęwporównaniuzsezonem2014/2015.Wsumienastadionyprzyszłoo226557kibicówwięcej.12klubówzanotowałosuma-rycznywzrostfrekwencyjnyo418852kibiców.
9,19 % wyniósł przyrost frekwencji w stosunku do sezonu 2014/2015.
44,19 % wyniosło średnie zapełnienie trybun.
2 690 556 kibiców odwiedziło stadiony w sezonie 2015/2016.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 47
2015/20162008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/20150
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
Frekwencja - 8 ostatnich sezonów
Źródło : Dane własne Ekstraklasy na podstawie raportów delegatów.
Oglądalność sportowych serwisów informacyjnych prezentujących wiadomości o Ekstraklasie
Stacja Program Liczba transmisji
widownia (tys)
ogółem
widownia(tys.)
średnia
TVP Sport 304 823 594 2 709
POLSAT Sport 304 555 178 1 826
TVN Sport 304 580 871 1 911
TVP Info Sport 237 40 288 170
TVP 2 Sport telegram 297 304 058 1 024
TVP Info Sportowa niedziela 44 9 024 205
2,7 mln to średnia oglądalność serwisu informacyjnego TVP prezentującego wiadomości o Ekstraklasie.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201648
Rekord sezonu ustanowiono w 29. kolejce. Łącznie
96 772 widzów oglądało wtedy mecze z trybun.
TOP 3 frekwencji na meczach
mecz f re k w e n c j a
Lech - Legia 28 ESA 41 567
Legia - Pogoń 37 ESA 29 331
Legia - Piast 35 ESA 29 258
Źródło : Dane własne Ekstraklasy na podstawie raportów delegatów.
Średnia widzów #NaStadionie w danej kolejce
Rekordy frekwencji na poszczególnych stadionach w sezonie 2015/2016
Źródło : Dane własne Ekstraklasy na podstawie raportów delegatów.
Mecz Frekwencja Data Kolejka
Lech Poznań – Legia Warszawa 41 567 19.03. 28
Legia Warszawa – Pogoń Szczecin 29 331 15.05. 37
Górnik Zabrze – Ruch Chorzów 24 563 21.02. 23
Wisła Kraków – KGHM Zagłębie 23 079 9.04. 30
Lechia Gdańsk – Legia Warszawa 22 415 11.05. 36
Średnia widzów w danej kolejce
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 1 8 1 9 2 0 2 1 2 2 2 3 2 4 2 5 2 6 2 7 2 8 2 9 3 0 3 1 3 2 3 3 3 4 3 5 3 6 3 7
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 49
Rekordy frekwencji ostatnich 10 lat w Ekstraklasie
26 000
29 000
40 000
40 917
40 632
15 500
34 312
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
Lech Poznań - Legia Warszawa
Lech Poznań - Legia Warszawa
Ruch Chorzów - Górnik Zabrze
Korona Kielce - Lech Poznań
Lech Poznań - Legia Warszawa
Śląsk Wrocław - Wisła Kraków
Lech Poznań - Legia Warszawa
Lech Poznań - Legia Warszawa
Lech Poznań - Wisła Kraków
2015/2016 Lech Poznań - Legia Warszawa
38 458
41 556
41 657 0 402010 30
Największą,łącznąpublicznośćnatrybunach,boaż402275widzów,zgromadziłaLegiaWarszawa.TozdecydowanepobicierekorduLechaPoznań,którywsezonie2014/2015zgromadziłłącznie364692kibiców.Drugiemiejscezłącznąwidownią 301701zająłLechPoznań.Kolejne wrankingułącznejfrekwencjiklubyto:WisłaKraków(232536),LechiaGdańsk(230657)iJagielloniaBiałystok (194308).SpotkanieznajwyższąfrekwencjąodbyłosięnastadionieLechaPoznań.Tymmeczemz28.kolejkizLegiąWar-szawaekscytowałosięztrybun 41567widzów.Finałowymeczz37.kolejki,todrugiemiejscepodwzglę-demfrekwencji.WalkęLegiiWarszawaomistrzostwoobejrzałonastadionieprzyŁazienkowskiej29331kibiców.
11 klubów zanotowało w sezonie w sumie
20 sold outów (wyprzedaży kompletu biletów). Pierwsza trójka: 7 Legia, 3 Termalica oraz 3 Podbeskidzie
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201650
Badanie kibiców piłkarskich w Polsce
Źródło : Badanie przygotowane przez Millward Brown, Warszawa, Grudzień 2015
Mecze Ekstraklasy oglądane są głównie w telewizji
Internet
26 %Stadion
13 %
74 %
TV( ¾ zainteresowanych rozgrywkami piłkarskimi w Polsce oglądało przynajmniej 1 mecz w TV, równocześnie co czwarty zainteresowany oglądał jakiś mecz Ekstraklasy w internecie)
Znajomość nazwy rozgrywek Esktraklasy jest bardzo dobra i pozostaje na tym samym poziomie co rok wcześniejNa całym świecie najwyższe piłkarskie rozgrywki ligowe mają swoje nazwy, na przykład w Niemczech – Bundesliga, w Anglii – Premier League, w Hiszpanii – Primera Divison.
A czy wie Pan/Pani jak nazywają się rozgrywki najwyższej ligi piłkarskiej w Polsce? Ekstraklasa
95 %96 %
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 51
Wizerunek Ekstraklasy
Profesjonalna
Uczciwa
Nowoczesna
Gwarantująca bezpieczeństwo
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Profesjonalna
Uczciwa
Nowoczesna
Gwarantująca bezpieczeństwo
0% 20% 40% 60% 80% 100%
grudzień 2015październik 2014
Znajomość rozgrywek Ekstraklasy pozostaje niezmiennie wysoka i wynosi
95%, a w grupie młodszych fanów nawet
99%
Wizerunek Ekstraklasy opiera się głównie na męskich emocjach. Poprawia się postrzeganie poziomu rozgrywek, słabną skojarzenia z korupcją
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201652
Top 10 czynników wpływających na atrakcyjność Ekstraklasy wymienianych przez respondentów
Zacięta walka piłkarzy na boisku
Liczba efektownych bramek
Liczba strzelanych bramek przez moją drużynę
Liczba celnych strzałów w czasie meczu
Poziom zaangażowania zawodników na boisku Wyniki polskich
drużyn w europejskich pucharach
Liczba strzałów w czasie meczu
Wyniki w lidze drużyny, której kibicuję
Płynność akcji
Liczba celnych strzałów (ogólna)
Rok do roku wizerunek Ekstraklasy jest coraz silniejszy, zwłaszcza wśród młodych kibiców
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 53
E
ranking biznesowy
klubówEkstraklasy
56 Opis metodologii rankingu
60 Ranking
OPIS METODOLOGII rankingu "Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu" Metodologia rankingu „Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu” pozostała bez zmian w porównaniu z poprzednią edycją. Ostatnia istotna zmiana metodologii miała miejsce w 2014 roku, kiedy to po raz pierwszy zestawienie wszystkich klubów Ekstraklasy zostało opracowane na podstawie jedenastu kryteriów. Zostały one zgrupowane w trzech kluczowych obszarach: finansowym, medialności oraz efektywności sportowej. Każdemu przyznawane są określone wagi, odpowiednio: 40%, 40% i 20%. Metodologia edycji 2016 jest zatem analogiczna do raportów z poprzednich dwóch lat, dzięki czemu wyniki osiągnięte przez kluby są porównywalne.
Doustaleniakolejnościwtrzechklasyfikacjachrankingu wykorzystano kryteria, których punktacjawsposóbzrównoważonyoddajeosiągnięciaklubównaposzczególnychpolach.Każdekryteriumotrzymałoodpowiedniąwagę.Punktacjapolegałanaprzyznaniuszesnastupunkównajlepszejdrużyniewdanejkategorii,podczasgdynajsłabszejprzyznawanojedenpunkt.Najlepszyklubwdanymobszarzeotrzy-mywałszesnaściepunktów,natomiastkażdykolejnyklubotrzymywałojedenpunktmniej.Naprzykładklubznajwyższąfrekwencjąnastadionieotrzymał16punktówwkategoriifre-kwencji klasyfikacji marketingowo-medialnej, aklub,naktóregomeczeuczęszczałonajmniejkibicówdostał1punkt.Jeślizdarzyłosię,żedwalubwięcejklubówmiałotakisamwynikwdanymobszarze,otrzymywałytakąsamąliczbępunktów.Kolejnadrużynauzyskiwałapozycjępomniejszonąo miejsce i punkt. W przypadku braku danych (Termalikaniedostarczyładanychfinansowych)klubautomatycznieotrzymywałnajniższąlicz-bępunktów–czyli1.Ustalenianajlepszegozklubówwrankingubiz-nesowymdokonanopoprzezobliczenieśredniejważonejliczbypunktówprzyznanychklubomzamiejscazajętewposzczególnychobszarach
Wskaźnik dywersyfikacjiPokazuje czy klub jest w stanie generować równomierne przychody z trzech podstawowych źródeł: dnia meczu, transmisji TV oraz sponsoringu i reklamy. Im niższa jest wartość wskaźnika tym bardziej zdywersyfikowane przychody, a więc stabilniejsza sytuacja finansowa klubu.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201656
Kryterium finansowe
Komponenty rankingu biznesowego klubów „Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu” Waga
Waga
Płynność bieżącaWskaźnik płynności bieżącej pokazuje stosunek aktywów obrotowych do sumy zobowiązań krótkoterminowych. W skład aktywów obrotowych wchodzą przede wszystkim należności krótkoterminowe (np. z praw TV) i środki pieniężne. Zobowiązania krótkoterminowe to z kolei dług, który klub musi uregulować w ciągu jednego roku. Im wskaźnik płynności jest wyższy, tym lepiej. Pożądana wartość wskaźnika przekracza 1.
zgodniezwagami:40%zaobszarfinansowy,40%zamarketingime-dialnośćoraz20%zaefektywnośćsportową.Wtegorocznej,ósmejjużedycjiraportuwziętopoduwagędaneszesnastu klubów, które w sezonie 2015/2016rywalizowałyotytułmistrzaPolskiwramachrozgrywekEkstraklasy.
ŹRÓDŁA DANYCHDoopracowaniaczęścifinansowejrankingu wykorzystano sprawozda-niafinansowepiętnastuklubów(Ter-malikanieprzekazaładokumentówfinansowych). Za okres analizy przy-jętorokkalendarzowy,od1styczniado31grudnia2015,copokrywasięzokresemsprawozdawczymdlawiększościsportowychspółekakcyjnych. W przypadku gdy klub przyjmuje za rok obrotowy okres od 1lipcado30czerwcarokunastęp-nego,analizazostałasporządzonanapodstawierocznychsprawozdańfinansowychzaokresod1lipca2014rokudo30czerwca2015rokuorazraportówpółrocznychzaokresod 1lipcado31grudnia2014rokuorazod1lipcado31grudnia2015roku,wtakisposób,abyuzyskaćdanefinansowe za okres od 1 stycznia do 31grudnia2015roku.Takasytuacjamiałamiejscewprzypadkusiedmiuklubów:KoronyKielce,LechaPo-znań,LechiiGdańsk,LegiiWarsza-wa,PiastaGliwice,PogoniSzczeciniRuchuChorzów.Częśćdanych,
główniedotyczącychźródełuzyskanych przychodów, przygotowaliśmyrównieżwoparciuoankietęprze-słanądoklubów.Danefinansowe zawarte w spra-wozdaniach finansowych orazankietachzostałyprzedstawione przez kluby iniebyływeryfikowaneprzezEkstraklasęS.A.aniprzezEY.Informacjeniezbędnedoanalizy kryteriów medial-nościiefektywnościspor-towejzostałypozyskanew wyniku ankiety przepro-wadzonejprzezEkstraklasęS.A.bądźraportówpod-miotów trzecich przygoto-wanychnazleceniespółkiEkstraklasa S.A. RANKING FINANSOW YWśródkryteriówfinansowychnaj-większąwagęuzyskaławysokośćprzychodówzesprzedażyzuwzględ-nieniemtransferów.Natęwielkośćskładająsięwpływyzdniameczu(bilety i karnety), przychody z umów reklamowych,sprzedażprawdotransmisjitelewizyjnych,wpływyzdziałalnościhandlowej,pozostałeprzychody komercyjne, przychody ztytułuekwiwalentówzawyszkole-nie zawodników oraz zadeklarowane przychodyztransferów.Waga,którąprzyznanoprzychodomwynosi30%.Przyjętezostałozałożenie,żewyso-
Finanse 40%
Medialność i marketing 40%
Efektywność sportowa 20%
Wysokość przychodów w 2015 roku 30%
Wskaźnik dywersyfikacji przychodów w 2015 roku 20%
Udział kapitału obcego w kapitale całkowitym na koniec 2015 roku 25%
Wskaźnik płynności bieżącej na koniec 2015 roku 25%
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 57
kośćwpływówwnajlepszysposóbinformuje o rozwoju klubu, jego zdolnościdopozyskanianowychpartnerówbiznesowychidozachę-ceniakibicówdooglądaniameczów.
Jestteżświadectwemskutecznościpolitykitransferowejipopularnościmedialnej.Kolejnymkryterium,którewziętopoduwagę,byłwskaźnikdywer-syfikacjiprzychodów(waga20%w ramach subrankingu finansowego). Przywyliczaniujegowartościniebierzesiępoduwagęprzychodówtransferowych,ponieważjesttodziałalnośćincydentalnaklubu,trud-nadoprzewidzeniaipodlegającadużymzmianomwposzczególnychlatach.Nietylewynikaonazdłu-goterminowej strategii klubu, co jestreakcjąnaaktualnąsytuacjęrynkowąisportową,wjakiejznalazłasiędrużyna.Uwzględnienieprzy-chodówtransferowychzaburzyłobywięcwartośćwskaźnika.Kryteriumdywersyfikacji przychodów jest nie-zwykleistotne,ponieważodzwier-ciedlastabilnośćfinansowąklubów.Wklasyfikacjipremiowanesąkluby,któresąwstaniegenerowaćzbliżonypoziom przychodów z trzech podsta-wowychźródeł–dniameczu,wpły-wówztransmisjiorazwpływówod
sponsorów,wśródktórychżadenniedominujeistotnienadpozostałymi.Przyobliczaniuwskaźnikadywer-syfikacjibranesąpoduwagętakżeprzychodyzpozostałychźródeł.Dotakichprzychodówzaliczanesąm.in.wpływyzwynajmuobiektów,czynagrodywypłacaneprzezfederacjęUEFA.Wzestawieniuniskąpozycjęzajmująkluby,wktórychznaczącaczęśćprzychodówpochodziodjednego sponsora lub których finan-sowanieopierasięwprzeważającejczęścinawpływachzprawtelewizyj-nych.Wtedyteżwskaźnikdywersy-fikacjiprzyjmujewysokiewartości.Imniższajestwartośćwskaźnikadywersyfikacji tym lepiej.Stosunkowowysokąwagę–25%-otrzymałwskaźnikudziałukapi-tałuobcegowkapitalecałkowitym.Wprzyjętejmetodologiijesttostosunekwszystkichzobowiązań,rezerwnazobowiązaniaorazzali-czanychdopasywówrozliczeńmię-dzyokresowych, do sumy bilansowej. Wskaźnikteninformujeotym,wjakisposób klub finansuje swojądzia-łalność.Imniższąwartośćprzyjmuje wskaźnik,tym mniej-sze jest finansowa-nie klubu kapitałemzewnętrz-nym iwzwiąz-kuztymklubposiadawiększąstabilnośćźródełfinansowania.Wynikniższyod1oznacza,żeklubwykorzystujezarównokapitaływłaścicieli,jakifunduszepocho-
dzącezzewnątrz.Wartościpowyżej1informująotym,żezadłużenieklubuprzekraczawartośćposiada-negoprzezniegomajątku,akapitałwłasnyjestnaujemnympoziomiewskutek wysokich strat, jakie klub wygenerowałwokresieswojejdzia-łalności.Wartozaznaczyć,żeklubyczęstofinansująswojądziałalnośćdziękiotrzymanympożyczkomodjednostekpowiązanych,jednakprawawłaścicielisąwtedytakiesamejakpozostałychwierzycieli,aklubjestzobowiązanydozwrotupożyczekwokreślonymczasie.Nawyliczeniewskaźnikaudziałukapita-łuobcegowkapitalecałkowitymniemiałowpływuzróżnicowanieklubówpodkątemfinansowaniadługiemdługo-ikrótkoterminowym.Tozróżnicowanieodzwierciedlonejestwkolejnymwskaźnikufinansowym.Ostatnim kryterium rankingu finan-sowegojestwskaźnikpłynnościbie-żącej,liczonyjakostosunekaktywówobrotowychdosumyzobowiązańkrótkoterminowych.Klubypiłkarskie
sądośćspecyficznymipodmiotamiżyciago-spodarczegoiwskładich aktywów obroto-wychwchodząprzedewszystkimnależnościkrótkoterminowe, awięcnależnościztytułusprzedażypraw telewizyjnych, należnościodspon-soróworazztytułutransferów,atakżeśrodkipieniężne.Zobowiązaniakrótko-terminowe to z kolei
zobowiązaniawobeckontrahentówijednostekpowiązanych,jakieklubmusiuregulowaćwterminiedojednegoroku.Najczęściejsątorozrachunkiztytułuzaciągniętych
Kryterium medialno – marketingowe Waga
Średnia oglądalność meczów Czyli średnia oglądalność meczów danej drużyny we wszystkich kanałach, w których odbywały się transmisje. Dane o oglądalności dostarczył dom mediowy MEC.
Ekwiwalent telewizyjny Mówi o tym, ile szacunkowo sponsorzy musieliby wydać na reklamy telewizyjne, żeby osiągnąć taki sam efekt marketingowy, jak ten, który daje im sponsorowanie klubu. Wskaźnik opracowała firma Pentagon Research.
Średnia oglądalność meczów we wszystkich kanałach TV w sezonie 2015/2016 30%
Średnia frekwencja na meczach w sezonie 2015/2016 30%
Wartość ekwiwalentu telewizyjnego w sezonie 2015/2016 20%
Wartość sprzedanych produktów klubowych w sezonie 2015/2016 20%
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201658
kredytówipożyczekorazwynikającezdziałalnościbieżącej,np.zakupio-nychtowarówiusług,wynagrodzeńzawodników, sztabu szkoleniowego orazpozostałychpracownikówklu-bu,czyteżdziałalnościtransferowej.Wskaźnikpłynnościinformujeotym,jakajestzdolnośćklubudospłatybieżącychzobowiązań.Imwyższajestjegowartośćtymlepiejświadczytoowiarygodnościklubudlapartne-rów biznesowych. Waga przypisana wskaźnikowipłynnościto25%.
RANKING MEDIALNO - MARKE-TINGOW Y Nakształtpunktacjiwmarketinguimedialnościnajwiększywpływmiałydwakryteria:średniaoglądalnośćmeczówwewszystkichkanałachtelewizyjnych(poduwagęniewziętotylko transmisji w kanale otwartym TVP)orazśredniafrekwencjanastadioniewciągusezonu2015/2016.Obakryteriaotrzymaływagę30%.Sąonenajważniejszezpunktuwidzeniaokreślaniaatrakcyjnościmedialnejklubu.Wyższaoglądalnośćiwyższafrekwencja przekładasięnawymierne ko-rzyściwpostacilepszych umów sponsorskich. Istotądzia-łalnościklubupiłkarskiegojest bowiem przyciągnię-cie uwagi jak najszerszej widowni, zarówno na trybunach, jak i przed telewizorami.Waga20%przyznanazostaławarto-ściekwiwalentutelewizyjnego,czyliszacowanejwartościtelewizyjnejekspozycji wszystkich logotypów sponsorów.Innymisłowy,ekwiwalent
mówi o tym, ile szacunkowo spon-sorzymusielibywydaćnareklamytelewizyjne,żebyosiągnąćtakisam efekt marketingowy, jak ten, który daje im sponsorowanie klubu. InformacjeoekwiwalenciezostałyprzygotowaneprzezspecjalistycznąfirmęPentagonResearch.Ponadtowagę20%przyznanowartościsprzedanychproduktówklubowych, czyli wszelkiego rodzaju pamiątekzherbemiklubowymibar-wami.Daneowartościsprzedanegomerchandisinguzostałypozyskanebezpośrednioodklubów.Oczywiściezarówno w tej kategorii, jak i ekwi-walentutelewizyjnego,tymwyższajestatrakcyjnośćmedialnaklubu,imwyższeosiąganewyniki.
RANKING EFEKTY WNOŚCI SPORTOWEJDecydującywpływnaklasyfikacjęwobszarzeefektywnościsportowejma przede wszystkim miejsce w ta-beli Ekstraklasy na koniec sezonu 2015/2016.Rozgrywkiligowesąnajważniejszączęściądziałalności
sportowej klubu piłkarskiegoinaj-bardziej wymier-nymwskaźnikiemefektywnościfunkcjonowania. Dopunktacjizwią-zanej z miejscem w tabeli Ekstra-klasy przypisana zostaławaga40%.Kolejne dwa kryteria–liczba
reprezentantówkrajuorazliczbamło-dychzawodników–otrzymaływagę30%isązwiązanezpotencjałemsportowym. Kryterium liczby repre-zentantów dotyczy zawodników, którzy reprezentowali swój kraj na areniemiędzynarodowejwdrużynie
seniorskiej.Fakt,żezawodnikdanegoklubu zostaje reprezentantem jest wyznacznikiemtego,jakpracowałz nim sztab szkoleniowy klubu, zatemobrazujeefektywnośćspor-tową.Liczbareprezentantówkrajuuwzględnionychwrankingujestaktualnana31maja2016roku.Uzasadnieniedlauwzględnianiaw rankingu kolejnego czynnika, czyliliczbyzawodnikówponiżejdwudziestego pierwszego roku życia,którzyzagralichoćwjednym
meczu Ekstraklasy, jest podobne jak w przypadku reprezentantów. Jest toskutekdziałalnościsportowejakademiipiłkarskich,wktóreklubyinwestującorazwiększepieniądze.Każdyzdolnywychowanekstwarzaszansęnapoprawęwynikówsporto-wych,awprzyszłościmożeprzynieśćklubowiwymiernekorzyścifinansowew postaci przychodów z transferu. Dodatkowo,wzwiązkuzwdrożeniemprzezPZPNprogramuProJuniorSys-tem,klubyodsezonu2016/2017będąwynagradzanefinansowozadawaniemłodymzawodnikomszansgrywka-drach seniorskich. To potwierdza zna-czeniewskaźnikadotyczącegoliczbymłodzieżowcówwrozgrywkachEks-traklasy dla rankingu biznesowego.
Kryterium efektywności sportowej Waga
ReprezentanciPunktowano kluby, których zawodnicy w sezonie 2015/2016 grali w reprezentacjach narodowych swoich krajów. Stan na 31 maja 2016 roku.
MłodzieżowcyW tej kategorii punktowano liczbę zawodników urodzonych 1 stycznia 1994 bądź później, którzy w sezonie 2015/2016 grali w Ekstraklasie.
Miejsce w tabeli rozgrywek Ekstraklasy na koniec sezonu 2015/2016 40%
Liczba reprezentantów kraju w sezonie 2015/2016 30%
Liczba zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku, którzy zagrali przynajmniej w jednym meczu Ekstraklasy w sezonie 2015/2016 30%
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 59
RANKING BIZNESOWY klubów EkstraklasyWraz z powrotem na najwyższy stopień podium Ekstraklasy Legia Warszawa wróciła na pozycję lidera rankingu biznesowego. Na drugie miejsce spadł Lech Poznań, który w każdej ocenianej kategorii plasował się tuż za mistrzem Polski. Na najniższym stopniu podium znalazła się Lechia Gdańsk, co jest zasługą wysokiej oceny w kategorii medialno-marketingowej oraz zwycięstwa w kategorii efektywności. Klasyfikację biznesową zamyka zespół Górnika Łęczna, który zajął ostatnie miejsce zarówno w rankingu medialności, jak i efektywności. W klasyfikacji finansowej zespół z Lubelszczyzny wyprzedził tylko Termalikę, która nie zdecydowała się na ujawnienie danych finansowych, co spowodowało automatyczne przyznanie klubowi z Niecieczy najniższej liczby punków.
RankingbiznesowyklubówpiłkarskiejEkstrakla-sy,takjakrokwcześniej,zostałzbudowanyzje-denastuwskaźnikówpogrupowanychwtrzechkategoriach:finansów,marketinguimedialnościorazefektywnościsportowej.Kryteriaklasyfika-cjiklubówiwskaźnikiwziętepoduwagęwobec-nejedycjirankinguicałegoraportu„EkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu”sądokładnietakiesamejakrokwcześniej.Wprowadzonojednakzmianywsposobiekalkulacjiwskaźnikapłynności(nieuwzględniono,jakwpoprzednichedycjach,innychrozliczeńmiędzyokresowych).Przedsta-wione w tegorocznej wersji raportu dane za lata poprzednieuwzględniająmodyfikacjęwskaźnikaimogąbyćporównywanemiędzysobą.
LEGIA NA TRONIE, W PODWÓJNEJ (BIZNESOWEJ) KORONIE Zespółzestolicyokazałsięlepszyodzeszło-rocznegomistrzawkażdejkategoriirankingu
biznesowego.WarszawskaLegiajestniekwestio-nowanymlideremEkstraklasywkategoriifinan-sów.Nietylkoodnotowałanajwyższeprzychody(130mlnPLN),aletakżecharakteryzujesięnajlepsząichdywersyfikacją(wskaźnikdywer-syfikacji:0,26–imniższawartośćwskaźnikatymlepiej).PozarekordowymiprzychodamiLegiamawysokąpłynność(piątemiejscewlidzezaJagiellonią,Zagłębie,PodbeskidziemiCracovią)orazrelatywnieniskiudziałkapitałówobcychw sumie bilansowej (czwarte miejsce w ligowej stawce).WkategoriimedialnościLegiawygrywawcu-glachuzyskującmaksymalnąmożliwąnotę– 16punktów.MistrzPolskimożepochwalićsięnajwyższąoglądalnościąmeczów–zarównowtelewizji(średnio152tys.widzównamecz),jakrównieżnastadionie.Średniafrekwencjanaobiekcieprzyul.Łazienkowskiejwyniosławpo-przednimsezonie21,2tys.widzów.Rekordowa
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201660
Ranking biznesowy klubów Ekstraklasy. W tabeli przedstawiona jest punktacja w poszczególnych kategoriach rankingu. Szczegółowe wyniki klubów w poszczególnych kategoriach znajdują się w sekcji Tabele pomocnicze na str. 135.
byłateżwartośćsprzedażygadżetówklubowych,któraw2015rokuwynio-sła10,1mlnPLN.Ostatnimkryteriumbranympoduwagęwrankingumar-ketingowo-medialnymbyławartośćekwiwalentutelewizyjnego.Wartośćekspozycji telewizyjnej sponsorów legionistów,wzwiązkuztransmisjamimeczówiinnąobecnościąklubuwsta-cjachTV,firmaPentagonResearchoszacowałanaponad53mlnPLN.Jedyniewkategoriiefektywnościwar-szawianiemusielizejśćzpodiumustę-pującLechii,WiśleiZagłębiu.Pomimouzyskanianajwyższejnotywdwóchztrzechbranychpoduwagękategorii(liczbie reprezentantów swoich krajów orazmiejscaosiągniętegowlidze)klubzająłwkategoriiefektywnościdopieroczwartąlokatę.Natenwynikwpływmiałaniskanotaotrzymanazaliczbęmłodzieżowców,którzywystą-pili w barwach klubu w Ekstraklasie. WskładzieMistrzaPolskiwystąpiłona ligowych boiskach zaledwie trzech graczyurodzonychpo1stycznia1994
roku (O. Duda, R. Makowski i A. Rycz-kowski)–dałotowarszawianomdopiero czternaste miejsce w stawce. Wyprzedzili w tej kategorii tylko Górni-kaŁęcznaiTermalikę.Spadek na drugie miejsce w rankingu biznesowymzanotowałLechPoznań.Identycznalokataprzypadłapozna-niakomwsubrankingufinansowym.Kolejorzbyłdrugąligowąsiłąpodwzględemprzychodów(78mlnPLN),któretradycyjniebyłydobrzezdywersyfikowane(lepszewtymwzględziebyłytylkoLegiaiLechia).UdziałkapitałuobcegowkapitalecałkowitymdałLechowitrzeciemiej-sce,podwzględempłynnościLechawyprzedziłosześćsportowychspółekakcyjnych. W kategorii marketingowo -medialnejKolejorzsklasyfikowanyzostałnadrugimmiejscu.Ocenatado-tyczyzarównocałegosubrankingu,jakrównieżkażdegozeskładającychsięnaniegowskaźników.Obrońcatytułumistrzowskiegozsezonu2014/2015wsubrankinguefektywnościsporto-
13,5%tyle wyniósł wzrost przychodów w porównaniu z rokiem 2014.
SUMA WAŻONA FinanseMarketing
i medialnośćEfektywność
sportowa
Waga kryterium 100% 40% 40% 20%
1. Legia Warszawa 15,40 16 16 13
2. Lech Poznań 14,40 15 15 12
3. Lechia Gdańsk 13,20 11 14 16
4. Jagiellonia Białystok 11,40 13 11 9
5. Wisła Kraków 10,60 6 13 15
6. Cracovia 10,40 14 7 10
7. Pogoń Szczecin 9,80 9 10 11
8. KGHM Zagłębie Lubin 9,40 12 4 15
9. Ruch Chorzów 8,40 7 10 8
10. Górnik Zabrze 7,20 4 12 4
11. Śląsk Wrocław 6,80 8 6 6
12. Piast Gliwice 6,60 5 8 7
13. Podbeskidzie Bielsko-Biała 5,80 10 3 3
14. Korona Kielce 4,60 4 5 5
15. Termalica Bruk-Bet Nieciecza 1,80 1 2 3
16. Górnik Łęczna 1,40 2 1 1
511,2mln PLN tyle wyniosły łączne przychody wszystkich klubów Ekstraklasy (bez Termaliki) w roku 2015. To rekord wszechczasów.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 61
wejzająłdopieropiątąlokatę.Złożyłosięnatodrugiemiejscewklasyfikacjiliczby reprezentantów, dopiero siódma lokata w rozgrywkach ligowych oraz równieżsiódmapozycjapodwzglę-demliczbywystępującychwbarwachklubu zawodników urodzonych po 1stycznia1994roku.NajniższystopieńpodiumwrankingubiznesowymprzypadłLechiiGdańsk.KlubzPomorzawygrałtegorocznyrankingefektywnościdziękilicznymwystępomjejzawodnikówwsenior-skich reprezentacjach swoich krajów (J.Wawrzyniak,S.Peszko,S.MilaiRu-dinilson)–czterechreprezentantówdałoLechiitrzeciemiejscewEkstra-klasie.Takąsamąpozycjęgdańszcza-nieuzyskaliwklasyfikacjiwystępówmłodzieżowcówwlidze.WbarwachLechiiwsezonie2015/2016wystąpiłoażdziesięciugraczyurodzonychpo 1stycznia1994r.Zwycięstwowka-tegoriiefektywnościzostałoprzypie-czętowanezajęciemprzezLechistówpiątegomiejscawEkstraklasie.PodwzględemmedialnościGdańszczanie
zajęlitrzeciemiejsce.Tępozycjęklubzawdzięczagłównierelatywniewysokiej frekwencji na stadionie oraz wartościekwiwalentutelewizyjnego(wobuprzypadkach–trzeciemiejscewgronieklubówEkstraklasy).Podwzględemoglądalnościmeczównakanałachnc+orazEurosportuLechiazajęłaczwartemiejsce(trzecialokataprzypadłaWiśleKraków).OczkoniżejklubzGdańskauplasowałsięwkate-goriiwartościsprzedanychgadżetówklubowych(1mlnPLN).Wklasyfikacjifinansowejgdańsz-czaniezajęlidopieroszóstemiejsce.Pomimotrzecichnajwyższychprzy-chodówwlidze(45,6mlnPLN)orazdrugiegomiejscapodwzględemichdywersyfikacjinastosunkowoniskąpozycjęBiało-Zielonychwpływmiałorelatywniewysokiezadłużenie.Sto-sunekkapitałówobcychdokapitałucałkowitegouplasowałLechistównaodległym,jaknaklubaspirującydogrywEuropejskichpucharach,dziewiątymmiejscu.ProblememGdańszczanbyłateżpłynnośćfinansowa.Aktywaobro-
Struktura przychodów poszczególnych klubów w 2015 roku (mln PLN)
Wpływy z dnia meczu
Sponsoring i reklama
Przychody z transmisji
Przychody transferowe
Pozostałe przychody
14,4%o tyle w 2015 roku wzrosły przychody 14 klubów, które spędziły cały rok kalendarzowy 2015 w Ekstraklasie.
0,5 1 2 4 8 16 32 64 128
130mln PLN tyle w 2015 roku wyniosły przychody Legii Warszawa. Jest to najwyższa wartość w historii Ekstraklasy.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201662
toweklubuzaledwiew34%pokrywaływartośćjegokrótkoterminowychzobowiązań.Takiwskaźnikpłynnościuplasowałklubnadziesiątymmiejscuw tej kategorii.
LEPIEJ W BIZNESIE NIŻ W EKSTRAKLASIETużzapodiumrankingubiznesowegoznalazłasięJagielloniaBiałystok,mimożewminionymsezonieniezakwalifikowałasiędoGrupyAEks-traklasy.WrankingufinansowymBiałostoczanieuplasowalisięnaczwartymmiejscu,główniedziękirekordowejpłynności.WskaźnikpłynnościbieżącejJagiwyniósł1,72.Oznaczato,żemajątekklubu,którymożebyćsprzedanywciąguroku,było72%wyższyodzobowiązań,jakieklubmusiuregulowaćwtakimtermi-nie. W Ekstraklasie nie ma klubu, który mógłpochwalićsięwyższąwartościątegowskaźnika.PrzychodyJagielloniwyniosły33,1mlnPLNcodałoczwar-tywyniknatlekonkurentówibyłyrekordowewhistoriiklubuzPodlasia.NiemniejwskaźnikichdywersyfikacjiuplasowałJagędopieronadziewiątym
miejscuwstawce.Podwzględemudziałukapitałuobcegowkapitalecałkowitym(czylizadłużenia)białosto-czaniezajęlilokatęwśrodkuligowejstawki. W rankingu marketingowo-medialnym Jagazajęłaszóstemiejsce.Miałarela-tywnie wysokie przychody ze sprze-dażygadżetów(większemiałytylkoLegiaiLech).FrekwencjanastadioniewstolicyPodlasiabyłapiątąnajwyższąwlidze.Niemniejjednakoglądalnośćspotkańbiałostoczanwtelewizjiupla-sowałaichwdrugiejpołowiestawki.Wartośćekwiwalentutelewizyjnego,jakiosiągnęłaJagiellonia,pozwoliłnazajęciedopierodziewiątejlokaty.Podwzględemefektywnościspor-towejBiałostoczaniezajęliósmemiejsce.Jagielloniabyłaklubem,wktórymwystąpiłanajwiększaliczbagraczyurodzonychpo1stycznia1994(11zawodników–exaequozWisłąKraków), niemniej jednak jedenasta pozycja w rozgrywkach Ekstraklasy spowodowałaobniżeniełącznejocenyzaefektywnośćsportową.
Wysokość przychodów klubów Ekstraklasy w 2014 i 2015 roku (tys. PLN)
-26,8mln PLN to łączna strata netto klubów Ekstraklasy na koniec roku 2015 – najniższa w historii i o 38% mniejsza niż w roku 2014. Jeszcze w 2012 roku ta strata wynosiła ponad 110 mln.
73,1 mln PLNwyniosły wpływy z dnia meczu klubów Ekstraklasy w roku 2015. To o 32,5% więcej niż rok wcześniej.
LegiaWarszawa
45 6
3436
912
33068
20468 29
091
32787
28682
26 9
76
28151
21 5
56 27 6
72 32830
22 3
73
19 4
69
20224
17318
16837
17 2
13
14 3
39
12 6
62
13738
10974
11310
11282
11 4
91
12 9
57
130297
115
146
78446
65 5
61LechPoznań
ŚląskWrocław
WisłaKraków
LechiaGdańsk
Gór
nik
Zabr
ze
Cracovia
PogońSzczecin
GórnikŁęczna
Ruch
Cho
rzów
Jagi
ello
nia
Białystok
PiastGliwice
Koro
na K
ielc
e
średnia 2015 - 34,1 mln PLN
KGH
MZagłębieLubin
Podbeskidzie
Bielsko-Biała
20142015
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 63
CRACOVIA LEPSZA W FINANSACH. WISŁA SILNA MEDIALNIEPiąteiszóstemiejscawrankingubiz-nesowymklubówEkstraklasyzajęłyklubyzKrakowa.CociekawewyżejznalazłasięWisła,mimożetoCracoviaosiągnęłalepszywyniksportowywsezonie2015/2016.BiałaGwiazdazajęładrugiemiejscewrankinguefektywnościsportowejdziękidużejliczbiemłodzieżowcówireprezen-tantówkrajuwskładzie.Tradycyjnie,klubzReymontazająłteżczołowe,czwartemiejscewklasyfikacjimedial-no-marketingowej.Wisłazawdzięczatępozycjęwysokiejoglądalnościswoich meczów, przyzwoitej frekwen-cjinastadionie(12,2tys.widzów)ijednejznajwyższychwlidzewartościekwiwalentu telewizyjnego. Gdyby nie dopiero jedenasta pozycja w klasy-fikacjifinansowejrankingu,spowodo-wanagłówniewysokimzadłużeniemitrudnąsytuacjąpłynnościową,Wisłazpewnościąznalazłabysięwpierwszejtrójce rankingu biznesowego. W klubie mająjednakmiejscepozytywnezmiany.Wdrożonazostałapolitykaoszczędnościowa–Wisław2015rokuwydałanapensjezawodnikówo3,5mlnPLNmniejniżrokwcześniej.Rów-nieżstratazesprzedaży(bezuwzględ-nianiatransferów)spadładonajniższejwartościodkądprzygotowywanesąrankingi biznesowe. JeślichodzioCracovię,tradycyjnieklub ten w rankingu biznesowym wyróżniłsięstabilnościąfinansową(trzeciapozycjawklasyfikacjifinanso-wej).Miałwysokąpłynność(wartośćwskaźnika1,23–czwartanajwyższawlidze),niskiezadłużenie(udziałkapitałuobcegowkapitaleogółemto45%-druginajniższywEkstraklasie)oraz przyzwoity poziom przychodów (28,7mlnPLN).NiestetynaosiąganiewyższychlokatwrankinguogólnymniepozwoliłaPasomsłabszapozycjawklasyfikacjimarketingowo-medial-nej,wktórejzajęłydopierodziesiątemiejsce.
ZAGŁĘBIE I POGOŃ ZA BIZNESOWĄ CZOŁÓWKĄSzósta w tabeli Ekstraklasy w sezonie 2015/2016PogońSzczecinuplasowałasięnasiódmymmiejscurankingubiznesowego. Szczecinianie poprawili więcswojąpozycjęojednomiejscewporównaniuzpoprzedniąedycjąraportuEkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu.Wklasyfikacjiefektywności
30%
27%
27%27%
14%
10%
17%
22%
12%
14%
Wpływy z dnia meczuPozostałe
Przychody transferowePrzychody z transmisji
Sponsoring i reklama
Wpływy z dnia meczuPozostałe
Przychody transferowePrzychody z transmisji
Sponsoring i reklama
2014
2015
Struktura przychodów wszystkich klubów Ekstraklasy w 2014 i 2015 roku
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201664
sportowejklubzająłmiejsceszóstewyróżniającsięprzedewszystkimczwartąnajwyższąliczbąmłodzie-żowcówwskładzie.Wklasyfikacjimedialno-marketingowejPogońbyłasiódma,ajejnajwiększymatutembyłaczwartanajwyższawlidzewartośćsprzedanych produktów klubowych. SzalikiiinnegadżetyPortowcówdałyimponad1mlnPLNprzychodów.WrankingufinansowymPogońbyłaósma.Wartozwrócićuwagęm.in.na30%wzrostprzychodówPortowcówwporównaniuzrokiem2014.Pogońtoklubzrelatywniewysokimiwpływa-mi(28,2mlnPLN–siódmemiejscewlidze),aleteżsporymzadłużeniem(wartośćkapitałuobcegopięciokrot-nieprzewyższakapitałcałkowityspółki)idośćprzeciętnąpłynnością(wskaźnikwartości0,38–dziesiątemiejsce w stawce).BeniaminekzLubina,brązowymedalistasezonu2015/2016,zająłw rankingu biznesowym miejsce ósme. TradycyjnieKGHMZagłębiezostałosklasyfikowanewysoko(piątapozycja)wrankingufinansowym.Stałosiętakdziękiwysokiejpłynnościinaj-niższemuwlidzeudziałowikapitałuobcegowkapitalecałkowitym(za-dłużenie).Jeszczelepszywynikudałosięlubinianomosiągnąćwrankinguefektywnościsportowej.Trzeciapo-zycjatozasługabrązowegomedaluzawystępywlidzeorazpolitykistawianianawychowanków.Dziękitemu,żetrenerlubiniankorzystałwmeczachEkstraklasyzażośmiupiłkarzy,którzyurodzilisiępo1stycznia1994,Zagłębiezajęłoczwartąpozycjęwli-dzepodwzględemliczbymłodzieżow-cówwskładzie(exaequozRuchemiPogonią).NiestetytrzynastapozycjaMiedziowychwklasyfikacjimedial-no-marketingowejspowodowała,żewrankinguogólnymzajęlimiejscepozaczołówką.MeczeZagłębiatrans-mitowanewTVcechowałysiętrzeciąnajniższąoglądalnością,aśredniafrekwencjanastadionie–6,3tys.widzów–byłaprawieo3tys.niższaodśredniejligowej.
GÓRNY ŚLĄSK + DOLNY ŚLĄSK = ŚRODEK STAWKIRuchzająłdziewiątemiejscewrankin-gu biznesowym klubów Ekstraklasy -identycznejakrokwcześniejiojednąpozycjęsłabszeodmiejscawlidzenakoniecsezonu2015/2016.Wklasyfika-cjifinansowejchorzowianieuplasowalisięnamiejscudziesiątym,wrankingu
marketingowo-medialnym byli siódmi exaequozPogoniąSzczecin,apodwzględemefektywnościsportowejzajęlipozycjędziewiątą.Wchorzow-skimklubiewroku2015isezonie2015/2016wyraźniebyłowidaćefektdziałaniaKomisjiLicencyjnej.Klubprzechodzirestrukturyzacjęiograni-czakoszty,coprzekładasięnakażdyobszarjegodziałalności.Wydatkinapłacepiłkarzyspadływroku2015wporównaniuz2014oponad6,5mlnPLN.Jednocześnieprzychodychorzowianwzrosłyrokdorokuopra-wie17%,główniedziękizwiększeniuzaangażowaniasponsoragłównego–spółkiWęglokoks.Jakwiadomotoniewystarczyło,byuchronićklubprzedbrakiempłynności.Wpierwszymkwartale2016rokuRuchmusiałubie-gaćsięowsparciefinansowemiasta,którepomogłobywrestrukturyzacji.Jestonajednakutrudnionazewzględunaograniczonypotencjałgenerowaniaprzychodów spowodowany brakiem nowoczesnego stadionu. DrugawielkaśląskamarkapiłkarskazczternastomatytułamiMistrzaPolskinakoncie–czyliGórnikZabrze–uplasowałasiętużzachorzowskimRuchem,zajmującdziesiątąpozycjęwrankingubiznesowym.NiestetywnastępnejedycjiraportuEkstraklasaPiłkarskiegoBiznesuGórnikaZabrzejużniezobaczymy,ponieważklubspadłzEkstraklasy.Mimotownaszymrankinguzdołałzająćpozycjęojedno„oczko”wyższąniżwpoprzedniejedy-cjiraportu.Wszystkodziękiszóstemumiejscuwklasyfikacjimarketingowo--medialnej.PrzykładGórnikaZabrzepokazujejakwielkiimpulsmożedaćklubowinowystadion.Mimożezabrzanie w rundzie jesiennej grali na tylkoczęściowootwartychtrybunachnowegoobiektuprzyRoosevelta,nakoniecsezonuzdołali„wypracować”szóstąnajwyższąfrekwencjęwlidze.ZajęlirównieższóstąpozycjęwEks-traklasie w kategorii ekwiwalentu tele-wizyjnego,awklasyfikacjachwartościsprzedanychgadżetówklubowychioglądalnościspotkańwTVbylinamiejscu ósmym. Górnik marketingowo mawięcwielkipotencjał,którywzrósłpooddaniudoużytkutrzechtrybunnowegostadionu.PytaniebrzmiczyklubowiudasięwrócićszybkodoEks-traklasy,bywpełniztegopotencjałukorzystać.SytuacjafinansowaGórnikadałamutrzeciemiejsceodkońcawklasyfikacji(przedGórnikiemŁęcznaorazTer-
8Zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 r. występowało w barwach KGHM Zagłębia w sezonie 2015/2016.
Ponad
1 mln PLNprzychodów dały Pogoni Szczecin pamiątki klubowe. To czwarty wynik w Ekstraklasie.
4na5w 2015 roku Piast po raz czwarty w ciągu ostatnich pięciu lat wypracował zysk netto.
28,7 mln PLNto przychody Cracovii w 2015 roku. Średnia ligowa to 34 mln, a mediana 27,7.
9,3 tys.widzów średnio odwiedzało stadion Górnika Zabrze - to szósta najwyższa frekwencja w lidze.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 65
towychispadławsezonie2015/2016oponad2tys.widzównamecz.Pozy-skaniestrategicznegosponsorabądźnowegowłaściciela,któryzainwestujewŚląskibędziemiałwizjędługofalo-wegorozwoju,wydajesiękluczowe,bywyrwaćniedawnychMistrzówPolskizprzeciętności.
WICEMISTRZ NIE POWTÓRZYŁ SUKCESU W RANKINGU BIZNESOWYMPiastGliwice,największasportowaniespodziankasezonu2015/2016,zająłdopiero dwunaste miejsce w rankingu biznesowym.Byłatocoprawdapozycjaojedno„oczko”wyższaniżrokwcześniej,aledalekaodczołówki.
NawynikPiastazłożyłosiękilkaczyn-ników.Popierwszeodległapozycjawklasyfikacjifinansowej.Piastjestbowiemklubemwdużejmierzefinan-sowanymprzezurządmiastaGliwice,awartośćdotacjiodwładzsamorzą-dowych nie jest zaliczana do przycho-dów,któreuwzględnianesąwnaszymrankingu.Wroku2015wyniosłaonaponad11mlnPLNiprawiedorównaławartościprzychodówogółem(14,3mln).WklasyfikacjifinansowejPiastzająłmiejscejedenaste–ojednąpozycjęlepszeniżwpoprzedniejedycjiraportu.WysokośćprzychodówdałaPiastunkomdwunastemiejscewstaw-ceitakąsamąpozycjęgliwiczaniezajęliwkategoriipłynnościbieżącej.
Podwzględemudziałukapitałuob-cegowkapitalecałkowitymPiastbyłnatomiastsiódmy,ponieważjegodługjestrelatywnieniewielki.Wartoteżzwrócićuwagęnafakt,żePiastporazczwartywciąguostatnichpięciulatosiągnąłzysknetto.Zewszystkichtrzechklasyfikacjirankingu biznesowego gliwiczanie najlepiej wypadli w kategorii marketin-gowo-medialnej(miejscedziewiąte).Naichdobrywynikwpłynęławysoka(piątawlidze)oglądalnośćspotkańwTViszóstanajwyższawartośćekwiwalentuTV.Odstawalijednakodligowejstawkipodwzględemfrekwen-cjinastadionieiwartościsprzedanychgadżetówklubowychitonawetpomi-
maliką,któranieudostępniładanychfinansowych).Klubwciążmawysokiekosztyfunkcjonowaniaiwydajesię,żepobytw1.Lidzebędziedobrympretekstem do ich zredukowania. Kolejnawielkamarka,ŚląskWrocław,uplasowałasięnajedenastejpozycjiw rankingu biznesowym. Jest to spadek o cztery pozycje w porównaniu zpoprzedniąedycjąraportuEkstra-klasaPiłkarskiegoBiznesu.Natenwynikzłożyłysię:dziewiątapozycjawrankingufinansowymorazmiejscajedenastewklasyfikacjachmarketin-gowo-medialnejiefektywnościspor-towej.Śląsktokolejnyklub,poRuchu,wktórymwyraźniewidaćefekty
politykioszczędnościowej.Cocieka-we,wrocławianieporazdrugizrzęduosiągnęliw2015rokuzysknetto (3,2mlnPLN),awskaźnikrentownościnettowyniósłprawie16%.JednaktenwynikniebyłbymożliwygdybynieznaczącewsparciemiastaWrocław.Śląskmabowiemogromneproblemyzpozyskiwaniemsponsorów.1,7mlnPLNwpływówztytułusponsoringuwroku2015wporównaniuześredniąligowąnapoziomieponad9,5mlntowynikzaskakującosłaby,szczególniebiorącpoduwagęfaktwjakdynamicz-nym gospodarczo regionie funkcjonuje klub.CałeszczęścieŚląskowiudajesięredukowaćzadłużenie,którew2015
rokuspadłooponad1mlnPLN.Nikłezainteresowaniesponsorówwrocławskimklubemprzełożyłosięnadrugąnajniższąwstawcewartośćekwiwalentu telewizyjnego (po Górni-kuŁęczna).Wyniosłaonaniecoponad10mlnPLN.Topokazujejednak,żecisponsorzy,którzyzdecydowalisięwesprzećwrocławskiklub,zyskaliekspozycjędużowyższąniżnakłady,którenaniąprzeznaczyli(1,7mln).TakczyinaczejniskawartośćekwiwalentuTVwpłynęłanasłabą(dopierojedena-stą)pozycjęŚląskawklasyfikacjimar-ketingowo-medialnej.Klubborykasięteżzprzeciętnąfrekwencją,którajestsilnieuzależnionaodwynikówspor-
Koszty wynagrodzeń zawodników/1 zdobyty punkt(kalkulacja uwzględnia punkty zdobyte w 2015 roku we wszystkich rozgrywkach; nie uwzględnia podziału punktów w Ekstraklasie po 30 kolejkach)
0
50
100
150
200
250
300
350
Legi
a W
arsz
awa
270
Lech
Poz
nań
239
Jagi
ello
nia
Bia
łyst
ok 12
0
Lech
ia G
dańs
k 34
2
Pogo
ń Sz
czec
in 17
2
Crac
ovia
121
KGH
M Z
agłę
bie
Lubi
n 12
5
Ruch
Cho
rzów
78
Wis
ła K
rakó
w 2
50
Koro
na K
ielc
e 19
2
Podb
eski
dzie
Bie
lsko
-Bia
ła 8
7
Śląs
k W
rocł
aw 18
1
Pias
t Gliw
ice
155
Gór
nik
Zabr
ze 2
70
Gór
nik
Łęcz
na 17
0
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201666
moświetnychwynikówsportowych.CiekawostkąjestnatomiastdopierodziesiątapozycjaPiastawrankinguefektywnościsportowej,wktórymprzecieżnajwyższąwagęmasukceswEkstraklasie.OtóżPiastosiągnąłdrugie miejsce w lidze w bardzo ogra-niczonymstopniukorzystajączza-wodnikówurodzonychpo1stycznia1994(wbarwachgliwiczanbyłopięciutakichpiłkarzy)imiałwskładzietylkojednego reprezentanta swojego kraju (KamilaVacka).Stądodległemiejsceklubu z Gliwic w rankingu efektywno-ścisportowej.
GÓRALE BIZNESOWO DALI RADĘ. SPADEK KORONYTrzynastąlokatęwrankingubizne-sowymzajęłoPodbeskidzieBielsko--Biała.PomimonieudanegosezonuzakończonegospadkiemzEkstraklasybielszczaniezajęliwysokie–siódmemiejscewrankingufinansowym.Wysokapłynnośćfinansowa(trzeciemiejscewtejkategoriizaJagielloniąiZagłębiem)iniskiezadłużenie(piątynajniższyudziałkapitałówobcych w sumie bilansowej w lidze) uplasowałyGóraliwgórnejpołowiestawki.Niemniejjednakprzychodyspadkowiczabyłydrugiminajniższymiwlidze(niższeprzychodyodnotowałajedynieKoronaKielce).Byłyteżsłabozdywersyfikowane(wartośćwskaźnikawyniosła0,37ibyłapiątąnajsłabsząwlidze).Pomimowysokoocenionegobilansu klubu, strona przychodowa nie pozwoliłanazajęciewyższejpozycjiwklasyfikacjifinansowej.WrankinguefektywnościklubzBiel-skazająłczternastąlokatęexaequozTermaliką.WbarwachPodbeskidziawrozgrywkachligowychwystąpiłosześciugraczyurodzonychpo 1stycznia1994,copozwoliłonazaję-cie jedenastego miejsca w tej kategorii (tylesamomłodzieżowcówwystąpiłowbarwachKoronyKielce).SpośródpiłkarzyklubujedynieEmiliusZubas
wystąpiłwnarodowejreprezentacjiswojegokraju–dałotobielszczanomósmąlokatęwkategoriiliczbyrepre-zentantów kraju (wraz z siedmioma innymi klubami). Za wynik sportowy Podbeskidziuprzyznanonajniższąocenęzewzględunazajęcieostatniejpozycji w ligowych rozgrywkach.Podwzględemmedialnościimarketin-guPodbeskidzieznalazłosięnaczter-nastejlokacie.Wartośćsprzedanychgadżetówklubowychorazśredniaoglądalnośćmeczówdrużynywte-lewizjipozwoliłyzająćPodbeskidziutrzynaste miejsce w obu kategoriach. Podwzględemfrekwencjinastadionie(średnio5tys.widzów)orazwartościekwiwalentu telewizyjnego klub zBielska-Białejuplasowałsięrównieżna czternastym miejscu w stawce. Częściowowinęzatenstanrzeczyponosiprzedłużającasiębudowabielskiego stadiony. Spadek o cztery „oczka”wrankingubiznesowymodno-towałaKoronaKielce.NatęsytuacjęzłożyłasięsłabszapozycjaKoroniarzy
Wartość ekwiwalentu telewizyjnego dla poszczególnych klubów. (Wskaźnik opracowywany jest przez firmę Pentagon Research. Pokazuje ile sponsorzy musieliby wydać na
reklamę, aby osiągnąć korzyści z ekspozycji marki, które daje im sponsoring klubu)
Legia Warszawa 53036375 498371
Lech Poznań 49774512 355475
Lechia Gdańsk 42985348 286105
Piast Gliwice 35362106 293353
Wisła Kraków 27427784 250561
Górnik Zabrze 27005022 264054
Pogoń Szczecin 22708801 232978
Cracovia 19639067 208578
Jagiellonia Białystok 19186529 259403
Ruch Chorzów 16844850 231460
KGHM Zagłębie Lubin 16489083 245184
Termalica Bruk-Bet Nieciecza 14768883 182779
Korona Kielce 12341558 206725
Podbeskidzie BB 12101197 180149
Śląsk Wrocław 10932015 126565
Górnik Łęczna 9538005 166623
Suma 390 141 135 3988363
3,5 mln PLNo tyle zmniejszył się budżet na wynagrodzenia zawodników Wisły Kraków w roku 2015 w porównaniu z 2014.
45,6 mln PLNto najwyższe w historii przychody Lechii Gdańsk (za rok 2015).
szacowana wartość mediowa (pln)
Liczba ekspozycji
7miejsce w rankingu finansowym zajął spadkowicz z Ekstraklasy, Podbeskidzie Bielsko-Biała.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 67
w rankingach: medialnym (dwunasta pozycjawporównaniuzszóstąwrokupoprzednim)iefektywności(dwunastemiejscewporównaniuzsiódmąlokatąw2015roku).Poprawieuległaocenazczęścifinansowej,jednakawansojednooczkoniezrekompensowałpogorszeniaocenyzpozostałychkategorii.PrzychodyKoronybyłynajniższymiwlidze(nieuwzględniającTermaliki,któraniedostarczyładanychfinan-sowych)iwyniosłyzaledwie11,3mlnPLN.Pomimoniskiejwartościwpły-wówpoziomichdywersyfikacjiupla-sowałkielczanwśrodkustawki.Podwzględempłynnościklubzwojewódz-twaświętokrzyskiegozająłjedenastąpozycję–aktywaobrotoweKoronypo-zwoliłyby31grudnia2015rokuspłacić30%zobowiązańkrótkoterminowych.Równieżjedenastemiejsceprzypadłokielczanomwklasyfikacjizadłużenia–kapitałyobcewykorzystywanedofinansowaniaklubutrzykrotnieprze-kraczająwartośćmajątku.Dwunaste miejsce w rankingu medial-no-marketingowymwynikałozniskiejoglądalnościmeczówKoronywte-lewizji.ŚrednioprzedtelewizoramimeczeZłocisto-krwistychgromadziłyzaledwie97tys.widzów.Nadwuna-stymmiejscuklubzKielcznalazłsiętakżewzestawieniuwartościsprze-danychpamiątekklubowych–niższąsprzedażodnotowałyjedynieGórnikŁęczna,PiastGliwiceiPodbeskidzieBielsko-Biała.FrekwencjanastadioniewKielcachwyniosłaśrednio6,6tys.widzówcopozwoliłozająćklubowijedenastemiejscewstawce.Najniżejspośródkryteriówsubrankingumar-ketingowo-medialnego wyceniony zostałekwiwalenttelewizyjnyKorony.WartośćekspozycjireklamsponsorówwTVwycenionona12,3mlnPLN.PodtymwzględemklubzKielcwyprzedziłtylkoPodbeskidzie,ŚląskaWrocławorazGórnikaŁęczna.NaocenęefektywnościKoronypozytywnywpływmiałaliczbazawodnikówreprezentującychbarwyswoichkrajów.AżtrzechKoroniarzywystąpiłowsezonie2015/2016wre-prezentacji kraju. Tylko cztery kluby mogłypochwalićsięwyższąliczbąkadrowiczów.Niestetytegorocznywynik sportowy (dwunaste miejsce wEkstraklasie),atakżemałaliczbamłodzieżowców,którzywystąpiliwbarachklubuwlidze(sześciugraczy–jedenastemiejscewtejkategoriiex--aequozPodbeskidziem)przyczyniły
siędozajęciaprzezKoronędwunaste-gomiejscawklasyfikacjiefektywnościsportowej.
BRAK DANYCH TERMALIKI I PYTANIA O PRZYSZŁOŚĆ GÓRNIKA Z ŁĘCZNEJPiętnastemiejscewrankingubizne-sowymzająłbeniaminekzNiecieczy.Termaliceprzyznanonajniższąnotęwkategoriifinansów,ponieważwładzeklubunieudostępniłyautoromraportudanychfinansowych.Podwzględemmedialnościklubzająłprzedostat-niemiejscewstawce–główniezewzględunanajniższąwEkstraklasiefrekwencjęnastadionie(średnio3,2tys.widzów).Klubniezostałsklasyfi-kowanypodwzględemwartościsprze-danychgadżetówzewzględunabrakdanych.PowzględemoglądalnościmeczówwtelewizjiklubpokonałtylkoGórnikaŁęczna.Średniomeczeniecie-czanoglądało85tys.widzów.Pomimoniskiejoglądalnościekwiwalenttele-wizyjnyTermalikiwycenionona14,8mlnPLN.Jesttoefektdoskonałegowykorzystania powierzchni reklamo-wychprzezwładzeklubu–zarównonastrojachpiłkarzy,jakrównieżnaobiekcie,naktórymklubwystępujew roli gospodarza.Wocenieefektywnościbeniaminkauwzględnionowystępyreprezenta-cyjneArtemaPutiwcewa(Ukraina),codałoniecieczanomósmemiejscepodwzględemliczbyreprezentantówwskładziezespołu.WskładzieTer-malikiwcałymsezonieEkstraklasywystąpiłozaledwiedwóchmłodzie-żowców.Niższąocenępodtymwzglę-demotrzymałjedynieGórnikŁęczna.PoduwagęwziętotakżezajęcieprzezklubzNiecieczytrzynastegomiejscaw ligowej tabeli. Wszystkie te wyniki przełożyłysięnaczternastemiejsceSłoniwsubrankinguefektywności(exaequozPodbeskidziem).Ranking biznesowy zamyka Górnik Łęczna.Klubzwojewództwalubelskie-gozająłostatniąlokatęzarównopodwzględemmarketinguimedialności,jakiefektywnościsportowej.Wran-kingufinansowymłęcznianiepokonalijedynienieklasyfikowanąTermalikę.NaocenęefektywnościGórnikówniekorzystnywpływmiałanajniższaliczbagraczyurodzonychpo1stycznia1994roku.WdrużyniezŁęcznejwminionymsezoniewystąpiłtylkojedenzawodnikspełniającytokryte-rium–JanBednarek.Podwzględemwykorzystaniagraczymłodzieżowych
3 tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 r. występowało w barwach Legii w sezonie 2015/2016.
3,2 mln PLNtaki zysk netto wypracował w 2015 roku Śląsk Wrocław. Drugi najwyższy w lidze po Jagiellonii.
10,9 mln PLNto wartość ekwiwalentu reklamowego, którą wypracował dla swoich sponsorów Śląsk Wrocław – druga najniższa w lidze.
3,2 tys.Termalica odnotowała w sezonie 2015/2016 najniższą średnią frekwencję w lidze. Ale i tak była ona wyższa niż frekwencja Zawiszy Bydgoszcz sezon wcześniej.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201668
łęcznianieuplasowalisięnaostatniejpozycjiwlidze.WskładzieGórnikaniemagracza,któryzagrałwsezonie2015/2016wreprezentacjiAswojegokraju–fakttensprawił,żerównieżwtejkategoriiłęcznianiezajęliostat-niąlokatę.JedyniepodwzględemsukcesusportowegozespółGórnikaŁęcznawyprzedziłzabrzanibielsz-czan. WkategoriimarketinguimedialnościZielono-Czarnizamykająstawkęklu-bówEkstraklasy.OglądalnośćmeczówGórnikówwTVwynosiłaśrednio75tys.widzówibyłanajniższawlidze.Niskaoglądalnośćprzełożyłasięnanajniższąwartośćekwiwalentutele-wizyjnegospośródklasyfikowanychklubów.WartośćekspozycjilogotypówsponsorówklubufirmaPentagonReaserchwyceniłana9,5mlnPLN.
FrekwencjanastadioniewŁęcznejwyniosłaśrednio4,2tys.widzówipodtymwzględemGórnikwyprzedziłje-dynieTermalikę.Wartośćsprzedanychpamiątekwyniosłajedynie34tys.PLN–dałotołęcznianompiętnastemiejscewstawceprzednieklasyfikowanąwtejkategoriiTermaliką.WrankingufinansowymdrużynazLu-belszczyznyzajęłaostatniemiejscespośródklubów,któreudostępniłydanefinansowe.PrzychodyGórnikawyniosły13,7mlnPLNibyłytrzeciminajniższymiwEkstraklasie.MniejszewpływyodnotowałyjedyniePodbe-skidzieiKorona.PrzychodyGórnikasąponadtosłabozdywersyfikowane–wartośćwskaźnikadywersyfikacjiwyniosła0,38–gorszywynikzanoto-wałyjedynieGórnikZabrzeiKGHMZagłębieLubin.Podwzględem
płynnościGórnikŁęcznazająłostatniemiejscewklasyfikacji–na31grudnia2015r.wartośćaktywówobrotowychjedyniew18%pokrywałakrótkotermi-nowezobowiązaniaklubu.ZadłużeniełęcznianmierzoneudziałemkapitałuobcegowsumiebilansowejpozwoliłozająćimdziesiątemiejscewEkstrakla-sie.WskaźnikzadłużeniaGórnikawy-niósł2,7.OsiągnięciaGórnikaŁęcznawrankingubiznesowymkażąstawiaćuzasadnionepytanieoprzyszłośćEks-traklasywŁęcznej.Klubuzależnionyjest od swojego sponsora, kopalni Bogdanka. Dopóki ta jest w stanie gofinansować,Lubelszczyznamoże(aleniemusi)miećswojegoreprezen-tantawnajwyższejklasierozgrywekwPolsce.
Gdańsk
Szczecin
Poznań
WrocławKielce
Białystok
Bielsko-Biała
2072082
13690
2 719 782
32 043
wartośćekspozycjiwPLN
liczba ekspozycji telewizyjnych
1450450
18144
63375
1150
851788
14544
40717
92
334655
5737996626
10230 1197304
15044
250347
2889
1450450
18144
Ekstraklasa promuje miasta - wartość i liczba ekspozycji miast w TV dzięki udziałowi klubów w rozgrywkach EkstraklasyUwaga: wykres ukazuje wyłącznie graficzne ekspozycje nazwy miasta bądź hasła reklamowego na zawodnikach lub bandach. Wykres nie zawiera wyniku ekspozycji dźwiękowych (wypowiadanych przez spikerów/komentatorów nazw miast obecnych w nazwach poszczególnych klubów), ani ekspozycji tekstowych w prasie oraz internecie. Doświadczenie wynikające z Plus Ligi oraz Orlen Ligi, na zlecenie których prowadzone jest stałe badanie ekspozycji miast, pokazuje, że ekspozycje graficzne na bandach oraz zawodnikach stanowią mniej niż 30% ogólnej wartości, jaka jest faktycznie osiągana.
KatowiceChorzówZabrzeGliwice
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 69
FAutorstwo tekstów zawierających analizy finansowe: zespół firmy doradczej EY (dane kontaktowe na str. 152)
Autorstwo treści dot. wyników sportowych oraz marketingu i medialności: zespół Ekstraklasy S.A. (dane kontaktowe na str. 150)
F kluby ekstraklasy
72 LegiaWarszawa
76 PiastGliwice
80 KGHMZagłębieLubin
84 Cracovia
88 LechiaGdańsk
92 PogońSzczecin
96 LechPoznań
100 RuchChorzów
104 WisłaKraków
108 ŚląskWrocław
112 JagielloniaBiałystok
116 Korona Kielce
120 TermalicaBruk-BetNieciecza
122 GórnikŁęczna
126 Górnik Zabrze
130 PodbeskidzieBielsko-Biała
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201672
Nazwadrużyny:LegiaWarszawaNazwaspółki:LegiaWarszawaSpółkaAkcyjnaAdres:00-999Warszawa,ul.Łazienkowska3Tel.:+48223182000
Legia Warszawa, po raz drugi na przestrzeni ostatnich 3 lat, triumfuje w rankingu biznesowym klubów Ekstraklasy. Rok temu, tak jak w lidze, musiała uznać w rankingu wyższość Lecha Poznań - ówczesnego Mistrza Polski. Tym razem warszawianie byli bezkonkurencyjni. Wygrali w cuglach ranking finansowy notując najwyższe przychody w historii Ekstraklasy. Zwyciężyli też klasyfikację marketingowo-medialną dystansując wszystkich rywali w każdej kategorii. Tym samym, Legia w 100-lecie istnienia zgarnęła kolejne „trofeum”.
Leg
ia
Wa
rsza
wa
28 bramek strzelił w lidze Nemanja Nikolić (zwany też NiGOLiciem). Jako pierwszy legionista strzelił w jednym sezonie gola każdemu klubowi Ekstraklasy.
3zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku wystąpiło w sezonie 2015/2016 w barwach Legii. To czternasty wynik w lidze – słabsze w tej kategorii były tylko Termalica i Górnik Łęczna. N
azdjęciu:Nem
anjaNikolić
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 73
11 razy,ostatnie 2016
MISTRZOSTWO POLSKI:
18 razy,ostatni 2016
PUCHAR POLSKI:
4 razy,ostatni 2008
SUPERPUCHAR:
WrokustuleciaklubuludziezwiązanizLegiąniebralinawetpoduwagęinnegoscenariusza.Mistrzostwobyłocelem numer jeden. Jego realizacja wymagałabezbłędnychposunięćtransferowych, a nawet zmiany trenerawtrakciesezonu.Losytytułuważyłysięjednakdosamegokońca,aletoLegioniścicieszylisięostatni.DużawtymzasługaNemanjiNikolicia–pierwszegoodponadpółwiekunapastnika,którystrzeliłgolakażdejzdrużynEkstraklasy.SprowadzonylatemWęgierzdobyłwlidze28goli,czegoniezdołałwcześniejdokonaćżadenLegionista.WdueciezNiko-liciemświetniesprawdzałsięinnyletninabytek,AleksandarPrijović,któryambitniepracowałnamianoligowego„Zlatana”.Warszawskiklubniepróżnowałnarynkutransferowymrównieżzimą.SięgnąłzarównoposprawdzonychJędrzejczykaiBory-siuka,atakżeobrońcęzBundesligi:AdamHlouska.Nakrajowympodwór-kunajwiększeemocjewywołałzaśtransferczołowegozawodnikaLechaPoznań,KaspraHamalainena.Poten-cjalneosłabieniakadroweniwelowalinawetdublerzy.Będącegoprzezlata numerem jeden Dusana Kuciaka świetniezastąpiłArkadiuszMalarz.Stawianienagraczydoświadczonych,będącychtakżekrajowymirepre-zentantami,skutkowałorzadszągrąmłodzieżowców.WminionymsezoniewystąpiłoichwbarwachLegiitylkotrzech(rokwcześniejdziewięciu).PomimoogromnejdeterminacjiLegiaprzezwiększośćsezonumusiałaodrabiaćstratępunktowądolidera.Jejambitneplanyodpoczątkudosa-megokońcachciałpokrzyżowaćPiastGliwice.RosnącastratadopierwszejlokatyspowodowałazwolnienieHenningaBerga.ZastępującygoSta-nisławCzerczesowodrobiłdziesięćpunktów straty do gliwickiego zespo-łu,awdecydującymstarciurundyfinałowejpoprowadziłLegiędowy-sokiegozwycięstwanadPiastunkami(4:0).Porokuprzerwymistrzowskietrofeumpowróciłodostolicy.
Legiazdominowałaklasyfikacjęmarketingowo-medialnąrankingubiznesowegozdobywającmaksymal-nąliczbępunktów(16)wewszystkichkategoriach. MeczeMistrzaPolskiprzyciągałyprzedtelewizoryśrednio152tys.widzów. To najlepszy wynik w Eks-traklasie.Dziękitransmisjimeczu37.kolejkizPogoniąSzczecinnaantenieTVP2,rywalizacjęsportowąLegiiWarszawamogłaobejrzećrekordowaliczba1,1mlnwidzów.Wzwiązku znowympodziałemprawmediowychtelewizjapublicznapokazaławsezo-nie2015/2016tylkojednospotkanie ibyłtowłaśniedecydującyoMistrzo-stwiePolskimeczLegiizPogoniąSzczecin.Legioniściprzodowalirównież wsprzedażykoszulekklubowych. Wsezonie2015/2016sprzedanoich26tys.Too16,3tys.więcejniżsezonwcześniej.Nowestrojepromowanebyływkampaniipodhasłem„Gotowidowalki”.GłównymbohateremspotubyłJakubRzeźniczak,grającywLegiinieprzerwanieodponaddziesięciu
SPORT lat.Kampaniabyłaprowadzonaprzede wszystkim w Warszawie (kina inośnikioutdoorowe).NieustannierośnieliczbauczestnikówprogramulojalnościowegoLegiony.15,4tys.aktywnychuczestnikówtowyniko7tys.lepszyniżsezonwcze-śniej.Nameczachzameldowałosięponad1200„pułkowników”,a trzykrotny wzrost liczby kibiców ze stuprocentowąfrekwencjąświadczyorosnącejlojalnościwobecklubu.WoparciuosystemLegionówwpro-wadzonosprzedażbiletównaFinałPucharuPolski.LegiaWarszawaprowadzitrzyoficjalne,stacjonarnepunktysprze-dażyproduktówklubowychorazwspółpracujezdużąliczbąsklepówsportowych.DodatkowogadżetyLe-giimożnanabyćonlineprzezoficjalnysklep internetowy, a od niedawna równieżnawarszawskimlotnisku.
10,1 mln PLN wyniosły przychody Legii z tytułu merchandisingu.
21,2 tys. widzów przychodziło średnio na stadion Legii. To najwyższa średnia frekwencja w Ekstraklasie.
MARKETING I MEDIALNOŚĆ
8reprezentantów swoich krajów grało w barwach Legii w minionym sezonie (i było jej zawodnikami 31 maja 2016 r.). Najwięcej w lidze. W tej grupie było 4 reprezentantów Polski.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201674
Nazwadrużyny:LegiaWarszawaNazwaspółki:LegiaWarszawaSpółkaAkcyjnae-mail: info@legia.plStrona internetowa: www.legia.comFanpage:www.facebook.com/LegiaWarszawa
Mistrz Polski z sezonu 2015/2016 zdecydowanie wygrał ranking finansowy, w którym rok wcześniej musiał uznać wyższość Lecha Poznań – czyli ówczesnego mistrza. Od 2010 roku Legia nieprzerwanie dominuje w lidze jeśli chodzi o wysokość przychodów. W roku 2015 miała również najbardziej zdywersyfikowane wpływy i wysoki wskaźnik płynności, co dało jej ostateczny triumf w finansowej klasyfikacji rankingu biznesowego.
ZaLegiąkolejnyrekordowyrokjeślichodziofinanse.PrzychodyWojsko-wychwyniosływ2015r.130,3mlnPLNibyłyoponad13%wyższeniżrokwcześniej.Sąteżnajwyższewhi-storiiEkstraklasy.Wpływydoklubo-wejkasyrosnąnieprzerwanieod5lat.Jeszczew2010rokuwynosiły31,8mln. Dystans, jaki dzieli warszawski klub od reszty stawki najlepiej obra-zujefakt,żeLegiaw2015rokutylkozmerchandisinguwygenerowałaponad10mlnPLN–czyli90%całychprzychodów Korony Kielce. W2015rokuwskaźnikdywersyfikacjiprzychodówLegiiosiągnąłwartość0,26ibyłnajniższywlidze.Imniższawartośćwskaźnika,tymwyższyjestpoziomdywersyfikacji.Oznaczato,żeLegiaosiągałarównomiernewpływyzkilkuźródełiniebyłauzależnionaodżadnegoznich.Najważniejsze
FINANSE
5 lat wzrostu przychodów Legii
źródłoprzychodów,takjakrokwcześniej,stanowiłasprzedażprawdotransmisjiTV.Łącznieztegotytułuklubwygenerowałponad33mlnPLN,zczego23mlntoprzychodyztransmisjispotkańwLidzeEuropy.Przychodyzdniameczuwroku2015wyniosły22,0mlnPLNibyłyoponad1,5mlnwyższeniżrokwcześniej.3,7mlnstanowiłyprzy-chodyzdniameczuwLidzeEuro-py.Wartoprzytymwspomnieć,żenajważniejszymeczLegiiwLEw2015rokuodbyłsiębezudziałupubliczności.ByłotospotkanieLegia–AjaxAmsterdam,naktóre
22mln PLN to przychody Legii z dnia meczu.
kibiceWojskowychwejśćniemoglizewzględunakaręnałożonąprzezUEFA.23,2mlnPLNztransferówtodruganajwyższakwotawhistoriiklubuzŁa-zienkowskiej(więcejLegiaosiągnęłatylkowroku2012–23,5mln–kiedytozPolskiwyjeżdżaliMaciejRybusiArielBorysiuk)ioczywiścienajwyższawartośćwEkstraklasie.Totakże47%wpływówtransferowychwszystkichklubównajwyższejklasyrozgryw-kowejwPolsce.NatęimponującąkwotęzłożyłysiętransferyKrystianaBielikadoArsenaluLondyn,MiroslavaRadoviciadoHebeiChinaFortunezse-zonu2014/2015orazm.in.sprzedażOrlandoSadoReading,MichałaŻyro
400mlnPLN 80 120
31,8 mln PLN
67,6 mln PLN
89,9 mln PLN
114,3 mln PLN
115,2 mln PLN
130,3 mln PLN
2010
2011
2012
2013
2014
2015
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 75
31 023 miejsca
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1916
ROK ZAŁOŻENIA:
Legia Holding Sp. z o.o.
czerwono-biało- zielono-czarne
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Cociekawe,mistrzowiePolski,mimożewydająnapensjezawodnikównajwięcejwEkstraklasie,wcalenieosiągnęlinajwyższejwartościwskaź-nikakosztówwynagrodzeńpiłkarzyna1zdobytyw2015rokupunkt.Zewzględunaliczbęspotkań,jakąrozegrałaLegiaorazliczbępunktów,którewswoichmeczachwywalczyła,jejwskaźnikkosztuwynagrodzeńpiłkarzynapunktwyniósł270tys.–dokładnietyleilewGórnikuZabrzeioponad70tys.PLNnameczmniejniżwgdańskiejLechii.
23,2 mln PLN to najwyższe wpływy z transferów w lidze i
47% przychodów transferowych całej Ekstraklasy.
Koszty wynagrodzeń piłkarzy na 1 punkt zdobyty w 2015 roku (pod uwagę brane są punkty z danego roku kalendarzowego)
doWolverhampton,DossyJuniorado Konyasporu i Dusana Kuciaka do HullCity.Legia,zewszystkichklubówEkstraklasy,wydajenajwięcejnatransfery.W2015rokuwzmocnieniakosztowałyWojskowych11,7mlnPLN(Lechwydałniecoponad10mln).Cociekawe,najkosztowniejszebyłytransfery zawodników pozyskanych z innych polskich klubów. Wg. Trans-fermarktMichałMasłowskikosztowałLegię800tys.EUR,aMichałPazdan700tys.Wskaźnikpłynnościbieżącejmierzo-ny stosunkiem aktywów obrotowych dozobowiązańkrótkoterminowychosiągnąłwroku2015wLegiiwartość1,06.Oznaczato,żeklubmógłbyre-latywnieszybkouregulowaćwszyst-kieswojedługiokrótkiejzapadalno-ścikorzystajączszybkozbywalnegomajątku.PodwzględemwskaźnikapłynnościLegiazajęłapiątemiejscewstawceklubówEkstraklasy.Byłateżczwartawkategoriiobciążeniamajątkuzobowiązaniami.Jestwięcjednymznajmniejzadłużonychklu-bówEkstraklasy(obokLecha,CracoviiiZagłębia).Wartośćwskaźnikaudzia-łukapitałuobcegowkapitaleogółemwyniosła99,1%,cooznacza,żeklubdofinansowaniaswojejdziałalnościwykorzystujezarównokapitałypo-chodząceodwłaścicieli,jakifunduszepochodzącezzewnątrz.W2014rokurachunekzyskówistratzamkniętyzostałwstołecznymklubiestratąwysokościponad5mlnPLN.Byłtopierwszyujemnywynikpo2latachzyskównetto.Wynikiteosią-ganebyłyjednakdziękioperacjomfinansowymzwiązanymzzamianądługunakapitał.W2015rokuwarsza-wianie wypracowali nieznaczny zysk netto(1,6mlnPLN).Kosztyfunkcjo-nowaniaklubuwzrosłycoprawdaook.4mlnPLN,zatoprzychodyzesprzedaży(bezuwzględnianiawpły-wówztransferów)wzrosłyoponad5mlnPLN.WtensposóbLegiazrokunarokzmniejszastratęzpodstawo-wejdziałalności(beztransferów)ijestcorazbliższaosiągnięciadodatniejrentownościsprzedaży.
Lechia Gdańsk Górnik Zabrze
Wisła Kraków
342 tys. PLN 270 tys. PLN
250 tys. PLN
Legia Warszawa
270 tys. PLN
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201676
Pias
t G
liwic
eNazwadrużyny:PiastGliwiceNazwaspółki:GliwickiKlubSportowy„Piast”SpółkaAkcyjnaAdres:44-100Gliwice,ul.Okrzei20Tel.:+48323353115
Wicemistrzowie Polski sezonu 2015/2016 zajęli dwunaste miejsce w rankingu biznesowym - o jedną pozycję wyższe niż rok wcześniej. Również o jedno „oczko” poprawiła się pozycja klubu w klasyfikacji finansowej. W kategoriach marketinowo-medialnej i sportowej awanse były już bardziej znaczące. Odpowiednio o trzy i dwa miejsca. Wyróżnikiem Piasta w skali całej ligi jest fakt, że po raz czwarty w ciągu ostatnich pięciu lat wypracował zysk netto.
Niespodzianka,sensacja,polskieLeicester,Kop-ciuszek.RóżnienazywanoPiastaGliwicewsezonie2015/2016,alepozakończe-niurozgrywekobowiązywałjużtylkojedentytuł–wice-mistrzPolski!TrenerRadoslavLatalprzejął
SPORT
5zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Piasta.
Nazdjęciu:M
artinNešpor
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 7 7
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
SUPERPUCHAR:
sterywGliwicachwmarcu2015roku,bezproblemuzapewniłklubowiutrzymaniesięwlidze,apotemwziąłsiędosolidnejpracy.Efektemprzy-gotowańdosezonu2015/2016byłod-świeżonyzespółzkilkomarodakamitrenerawskładzie.Jeden z najstarszych bramkarzy Ja-kubSzmatuła,21-letniwychowanek,RadosławMurawskiwrolikapitana,kilku starannie dobranych obcokra-jowców i uczestnik Mistrzostw Europy UEFAnaławcetrenerskiej(RadoslavLatalwystąpiłwdrużynieCzechnaEUROw1996i2000roku).Kiedyroz-brzmiałpierwszygwizdekPiastunkiruszyłydoprzoduiniezatrzymałysięażdolutego.Dziesięćzwycięstwidwieporażkiwpierwszych12meczachsezonu2015/2016,wszyscymedaliścirozgrywek2014/2015pokonaniizwy-cięstwowjednymznajciekawszychmeczówsezonuEkstraklasy–5:3zbeniaminkiemzNiecieczy.Wszyst-kotosprawiło,żewśródzachwytówekspertów, dziennikarzy i kibiców, PiastGliwiceniespodziewaniezakoń-czyłrok2015jakoliderEkstraklasyzpięciomapunktamiprzewaginaddrugąLegią.ChociażtrenerLatalcałązimęspędziłnaobniżaniuoczekiwańwobecswo-jegozespołu,pokrótkimzawahaniuformynapoczątkuroku2016niemógłzaprzeczaćfaktom.WbrewwszystkimprzewidywaniomPiastGliwicebyłkandydatemdotytułumistrzowskiego.PięknabajkazudziałemPiastaznala-złaswójfinałwspotkaniu35.kolejkiwWarszawie.8majagliwiczaniezagralimecz,którymógłzadecy-dowaćopierwszymwichhistoriimistrzostwie.Porażka0:4zLegiąnie
zatarłajednakświetnegowystępuPiastunekwsezonie2015/2016.
Wicemistrzowie zo-stali docenieni przez rywali podczas Gali
Ekstraklasy, gdzie zgarnęlistatuetkidlaBramkarza,Obrońcy
i Trenera Sezonu.
WicemistrzPolskiwklasyfikacjimarketingowo-medialnej rankingu biznesowegozająłmiejscedziewiąte.Poprawiłsiępodtymwzględem o3pozycjewporównaniuzpo-przedniąedycjąraportuEkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu.Gdy Gliwice, po siedmiu kolejkach zprzewagąsześciupunktównadCra-covią,stałysięmiastemlidera, anazwiskapiłkarzypoznałacałaPolska,Piastpostanowiłtowykorzy-staćrozpoczynającpromocjęklubu.W czasie trwania akcji „Mam podpis lidera”skierowanejdonajmłodszychkibiców,Niebiesko–Czerwoniodwie-dziliwsumie10szkółirozdali5tys.fan-kart z autografami. W2016rokuPiastGliwiceniesionyszansąinadziejąnamistrzostwo,nagrałspotpromocyjny„Nadcho-dzimy”,promującywiosennączęśćsezonu.KibicemogliprzyjrzećsięprzygotowaniomzawodnikówPiasta.Filmobejrzałoponad9,3tys.inter-nautów.NaoficjalnymkanaleYouTubePiastaGliwiceopublikowanorównieżna-
graniept.„Niespodziewanawizyta”.Bohaterembyli:chłopiecoimieniuOskarorazhiszpańskizawodnikGerardBadia.PoczątkiemtejhistoriibyłozdjęciezrobionepomeczuPiastazWisłąKraków,naktórymwidaćchłopcaproszącegoHiszpana okoszulkę.Piłkarzniespełniłwów-czasprośby,cozostałouchwyconenafotografii.Zawodnikpragnącsięzre-habilitowaćodnalazłmłodegokibica,odwiedziłgowszkoleiwręczyłmuupragnionąkoszulkę.ŚredniomeczePiastaoglądałoztry-bun6,4tys.fanówpiłki.Podwzglę-demoglądalnościtelewizyjnejklubzająłpiątemiejscewEkstraklasie.DobrewynikisportoweiaktywnośćmarketingowaPiastaprzełożyłysięrównieżnawiększezainteresowaniegadżetamiikoszulkamiklubowymi.Liczbasprzedanychkoszuleksezondosezonuwzrosłaoponad100%.
39% o tyle wzrosła frekwencja na meczach Piasta w porównaniu z sezonem 2014/2015. #NaStadionie
MARKETING I MEDIALNOŚĆ
5 Piast zajął piąte miejsce w lidze pod względem średniej oglądalności meczów w TV dzięki dobrym wynikom sportowym i atrakcyjnej dla widza grze.
1Piast na koniec maja 2016 roku miał w swoich szeregach 1 reprezentanta kraju - podobnie jak 8 innych klubów Ekstraklasy. Był nim Kamil Vacek z Czech.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201678
Nazwadrużyny:PiastGliwiceNazwaspółki:GliwickiKlubSportowy„Piast”SpółkaAkcyjnae-mail: piast@piast-gliwice.euStrona internetowa: www.piast-gliwice.euFanpage:www.facebook.com/PiastGliwice
„Polskie Leicester City” w klasyfikacji finansowej wypadło zdecydowanie słabiej niż w lidze w sezonie 2015/2016. Piast w finansowym subrankingu zajął dwunastą pozycję, awansując o jedną lokatę w stosunku do ubiegłorocznej edycji raportu. Chwała Piastunkom za dotrzymywanie kroku Legii w lidze praktycznie do samego końca. Budżet gliwiczan to bowiem zaledwie 1/5 tego, czym dysponują warszawianie i teoretycznie z takim potencjałem finansowym powinni zajmować miejsce w drugiej ósemce.
FINANSE
WysokośćprzychodówklubuzGliwicwyniosław2015roku14,3mlnPLN.JesttonajlepszywynikPiastawhistoriiraportówEkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu,jednakdopierodwunasty w tegorocznym rankingu. Udałosięgoosiągnąćpomimobrakuznaczącychwpływówztransferów.W2015rokuPiastowinieudałosięwytransferowaćżadnegozeswoichpiłkarzyzadużepieniądze,więcprzy-chodyztegowyniosłyjedynie28tys.PLN.Wtymsamymrokuwydatkinatransferywyniosły1,2mlnPLN.Jesttoodwrotnasytuacjaniżwroku2014,
14,3 +11,6 = 25,9 mln PLN to łączny budżet Piasta za rok 2015 obejmujący zarówno przychody, jak i dotację z urzędu miasta.
kiedytogliwiczanieuzyskali1,7mlnPLN(przedewszystkimdziękisprze-dażyDamianaZbozieniadoAmkaruPerm),wydającprzytymjedynie250tys.PLNnanowychzawodników.Podstawowymźródłemwpływówdoklubowejkasysąprzychodyztrans-misji,którestanowiłyniecoponad50%całkowitychprzychodów.DrugienajwiększeźródłoprzychodówPiastatowpływyzesponsoringuireklamywynoszące4,2mlnPLN,czyliniemal23%więcejniżwpoprzedniejedycjirankingu.Stanowiłyone29%przy-chodówklubu,podczasgdyśrednia
Kluby, które w roku 2015 osiągnęły zysk netto (w mln PLN)
Jagi
ello
nia
Bia
łyst
ok
Legi
a W
arsz
awa
Lech
Po
znań
Pogo
ń Sz
czec
in
Pias
t G
liwic
e
Crac
ovia
Śląs
k
Wro
cław
5,9
1,62,2
1,2 1,4
0,3
3,2
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 79
10 037 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1945
ROK ZAŁOŻENIA:
Gmina Gliwice niebiesko-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
50%taki odsetek przychodów Piasta stanowiły wpływy z transmisji TV.
dlaklubówEkstraklasybyłanapoziomie35%.Ponad25%wpływówzesponsoringuPiastotrzymałdziękiwspółpracyzfirmąbukmacherskąE-toto.Znalezieniesponsoragłów-negozwiększyłoprzychodyzespon-soringuireklamyibyływyższeniżwprzypadkuPodbeskidzia,KoronyiŚląska.Dziękirewelacyjnejgrzejesieniąicałkiemprzyzwoitejwiośniesezonu2014/2015wpływyzdniame-czowegowporównaniuzrokiem2014wzrosłyoponad93%iwyniosły1,6mlnPLNizbliżającsiędorekordowejwartościzroku2013(1,7mlnPLN).Wartozauważyć,żePiastregular-nie otrzymuje dotacje od miasta, którejestwspółwłaścicielemklubu.Księgowoniesąonejednakklasy-fikowanewprzychodachzesprze-daży,awpozostałychprzychodachoperacyjnych.Wroku2015dotacjemiejskiewyniosły11,6mlnPLN,czyliponad1,6mlnPLNwięcejniżrokwcześniej.Jesttoznaczącakwota,która pokazuje jak wiele dla popraw-negofunkcjonowaniaklubuzależyod sytuacji w miejskim magistracie. Dlastabilnegorozwojuklubuważnejest,abywmiaręmożliwościjaknaj-mocniejzdywersyfikowaćprzychodyiuniezależnićsięodniezawszepew-nej sytuacji w radzie miasta.Wskaźnikdywersyfikacjiprzychodówwyniósł0,36.Jesttowynikniewielegorszyodśredniejligowejwynoszącej0,35.Takawartośćwskaźnikapozwo-liłanauplasowaniesięnajedenastymmiejscuwśródklubówEkstraklasy.Podobniejakwpoprzedniejedycjirankingugliwiczaniemająproblemyzpłynnościąbieżącą.Wskaźnikpłyn-nościwyniósł24%inadaljestdużoniższyniżśredniaklubówEkstraklasy,wynosząca70%.NakorzyśćPiastaprzemawia jednak fakt wzrostu tego wskaźnikao5pp.wstosunkudoroku2014.Ostatnimwskaźnikiemanalizowanymwramachrankingufinansowegojestudziałkapitałuobcegowcałkowitymkapitalefirmyświadczącyopoziomiezadłużeniaklubu(imwspółczynnikjestniższytymlepiej).Wskaźnik
Piastawyniósł1,75.ByłtoszóstynajlepszywynikwśródklubówEks-traklasy,znacznieponiżejśredniejwynoszącejblisko2,9.Wskaźnikuległpoprawiewstosunkudoroku2014o30%,pomimowzrostuzadłużeniakrótkoterminowego,którejestgłów-nymźródłemzobowiązańklubu.PiastGliwicew2015rokuosiągnął1,4mlnPLNzyskunetto.Wartoodnoto-wać,żewroku2014zysktenwynosiłjedynie222tys.PLN,zaśw2013rokubyłatostratanettowwysokości4,7mlnPLN.Gliwiczanomudałosięosiągnąćtenwynikpomimowzrostukosztówoperacyjnychoniemal12%wstosunkudoroku2014.Wtymsa-mymokresiewynagrodzeniapiłkarzywzrosłyo17%iwyniosływ2015roku10,4mlnPLN.Kosztwynagrodzeńzawodników w przeliczeniu na jeden zdobytypunktw2015rokubyłnapoziomie155tys.PLN.Jesttokwotaniższaniemalo22tys.PLNwsto-sunkudoroku2014io29,7tys.PLNmniejszaniżśredniadlawszystkichklubów Ekstraklasy. PiastGliwiceodniósłspektakular-nysukcessportowyzdobywającwsezonie2015/2016srebrnymedalmistrzostwPolski.Zrokunaroksukcesywniebudujecorazsilniejsząpozycjęwklasyfikacjifinansowejklu-
10,4 mln PLN to budżet wynagrodzeń Piasta w 2015 roku.
12. – miejsce Piasta w klasyfikacji finansowej rankingu biznesowego. O jedną lokatę wyższe niż w poprzedniej edycji raportu.
bówEkstraklasy.Jeżeliklubutrzymanajlepszychpiłkarzyiodniesiesukcesw Europie bez ponoszenia zbyt du-żychnakładów,możemyspodziewaćsięjeszczelepszychwynikówfinan-sowychgliwiczanwprzyszłejedycjirankingu.
66,7% taka jest wartość udziałów w Piaście będących w posiadaniu gminy miejskiej.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201680
KGH
M
Zagł
ęb
ie
Lub
in
Nazwadrużyny:KGHMZagłębieLubinNazwaspółki:ZagłębieLubinSpółkaAkcyjnaAdres:ul.M.SkłodowskiejCurie98,59-301LubinTel.:+48767469600
Beniaminek z Lubina, brązowy medalista sezonu 2015/2016, zajął w rankingu biznesowym miejsce ósme. Tradycyjnie KGHM Zagłębie zostało sklasyfikowane wysoko (piąte miejsce) w rankingu finansowym. Stało się tak dzięki wysokiej płynności i najniższemu zadłużeniu. Jeszcze lepszy wynik udało się lubinianom osiągnąć w rankingu efektywności sportowej - trzecie miejsce. Jednak trzynasta pozycja w klasyfikacji marketingowo-medialnej sprawiła, że Zagłębie nie znalazło się w czołówce rankingu biznesowego.
8tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach KGHM Zagłębia Lubin. N
azdjęciu:JarosławKubicki
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 81
2007
SUPERPUCHAR:
1991, 2007
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
„Myślę, że w 1. Lidze zbudowaliśmy solidne podwaliny pod to, żeby dobrze się prezentować w Ekstraklasie”–powiedziałprzedsezonemtrenerMiedziowychPiotrStokowiec.Teokazałysięwięcejniżdobre,aKGHMZagłębieLubingrałotak,jakbyzEkstraklasąnigdysięniepożegnało.Dokońcasezonuniektórzykibiceniemogliuwierzyć,żetakdobrzegrającadrużynajestbeniaminkiem.Zamiastwielkichnazwisk–zespół.Takwskróciewyglądałazmiana uMiedziowychwsezonie2015/2016w porównaniu z poprzednim pobytem wEkstraklasie(2013/2014).Jednakjakkażdadobrzefunkcjonującama-szyna,równieżitapotrzebowałacza-su,żebyruszyćnadobre.Poniezbytzadowalającychwynikach zpierwszejczęścisezonuzarównotrenerStokowiec,jakipiłkarzeapelo-walioczasicierpliwość.Dwunastemiejscewtabeliwpołowierundy zasadniczej, siódme miejsce na koniec2015roku,czwarteporundziezasadniczejibrązowymedalEkstra-klasynakoniecsezonu2015/2016.Miedziowirozpędzalisięprzezcałysezon,aninachwilęnietracącswoje-go szybkiego, ofensywnego stylu gry. ŚciągnięciewzimiezBelgiiFilipaSta-rzyńskiegododałojakościliniipomo-cyzespołu,asamzawodniknajpierwzostałwybranywmarcuPiłkarzemMiesiącawEkstraklasie,anakoniecsezonuotrzymałodAdamaNawałkipowołaniereprezentacjiiwyjechałdoFrancjinaUEFAEURO2016.Młodytrener,siławychowanków–wtymKrzysztofaPiątka(3golew3meczachprzeciwkoLegiiWarszawa)–atrakcyjnystylgryiwiarawewłasneumiejętności.Towszystko,połączonezpięciomakolejnymizwycięstwaminakoniecsezonudowodzi,żeZagłębienieznalazłosięna podium Ekstraklasy przypadkiem.
KGHMZagłębieLubinwklasyfikacjimarketingowo-medialnej rankingu biznesowegozajęłomiejscetrzyna-ste,anajbardziejzaważyłynatymosiągnięciuoglądalnośćmeczówwTV(czternastawlidze)orazśredniafrekwencja na stadionie (miejsce trzynaste). Zagłębiesprzedałołącznie4,9tys.karnetównarundęjesiennąiwiosen-nąsezonu2015/2016.Cenakarnetunarundęwynosiła146PLNibyładośćatrakcyjna.Klub w trakcie sezonu intensywnie pracowałnadfrekwencją.Wartowy-różnićakcjęmarketingową,podczasktórejpiłkarzeosobiściedzwonilido
SPORT
Awansdoeuropejskichpucharówbyłzasłużonąkonsekwencjąświetnejgry.TerazprzedZagłębiemtrudnamisjautrzymaniaskładuipozyskaniawzmocnień,któredadząodpowiedniągłębięskładunapotrzebyrywalizacjina wielu frontach na raz: w lidze, pucharze krajowym i rozgrywkach europejskich.
swoich kibiców, którzy w ostatnim czasieprzestalichodzićnaichmecze.Wczasiebezpośredniejrozmowypró-bowalipoznaćpowodynieobecnościizachęcalidooglądaniaichrywaliza-cji sportowej z trybun.ŚredniafrekwencjanameczachZa-głębiawyniosła6,3tys.osób. Wsumiewcałymsezonieobiekt wLubinieodwiedziło112,7tys.fanów.PiłkarzeKGHMZagłębiaLubinwspar-lidziałania„DrużynySzpiku”.PrzedmeczemZagłębieLubin–LechiaGdańskwolontariuszerejestrowalipotencjalnych dawców. Zawodnicy wyszlinarozgrzewkęprzedmeczowąw charakterystycznych, czerwonych koszulkach,abyjaknajwięcejosóbwiedziałoomożliwościrejestracji w bazie potencjalnych dawców szpiku. Biorącudziałwróżnegorodzajuuro-czystościach,ZagłębieLubinbardzoaktywniezaznaczaswojąobecnośćwlokalnejspołeczności.Piłkarze,pracownicyiwładzeklubuwzięlim.in.udziałwMarszuzOblężonegoMiastazokazji33.rocznicyZbrodniLubińskiej.Największąwidownięprzedtelewizo-ramizgromadziłospotkanieZagłębiazLechemPoznań.TenmeczpiątejkolejkiEkstraklasyobejrzało133tys.widzów.MeczezespołuzLubinaoglądałośrednio89tys.telewidzów(mniejwidzówmiałyspotkaniaTer-malikiiGórnikaŁęczna).
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
1KGHM Zagłębie Lubin na koniec maja 2016 roku miało w swoich szeregach 1 reprezentanta swojego kraju. Był nim Filip Starzyński.
Telefon do przyjacielaPiłkarze Zagłębia podczas akcji marketingowej osobiście dzwonili do kibiców, którzy dawno nie stawiali się na stadionie i próbowali poznać powody ich nieobecności.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201682
Nazwadrużyny:KGHMZagłębieLubinNazwaspółki:ZagłębieLubinSpółkaAkcyjnae-mail: sekretariat@zaglebie.com Strona internetowa: www.zaglebie.comFanpage:www.facebook.com/KGHMZaglebieLubin
FINANSEBrązowy medal Mistrzostw Polski dla beniaminka to sukces, którego bez wątpienia nikt się nie spodziewał. Natomiast do dobrych wyników w klasyfikacji finansowej, klub ze stolicy polskiej miedzi zdążył nas już przyzwyczaić w poprzednich edycjach Ekstraklasy Piłkarskiego Biznesu. Miedziowi w zestawieniu finansowym tegorocznego rankingu zajęli wysokie, piąte miejsce.
Przychodylubinianw2015rokuwyniosły29,1mlnPLNibyłtopiątywynikwEkstraklasie.Należyjednakzwrócićuwagę,żepołowęrokuklubspędziłwniższejklasierozgrywkowej.WyższeprzychodyodnotowałytylkoLegia,Lech,LechiaiJagiellonia.Wciąguostatnich3latprzychodyZagłębiaspadłyoponad27%.Spowodowanebyłotogłówniespadkiemdo1.Ligiorazogranicze-niem wydatków ponoszonych przez właściciela–spółkęKGHMPolskaMiedźS.A.-wspierającegoklubjakosponsorgłówny.Udziałwpływówzesponsoringuwcałkowitychprzy-chodachklubuwyniósłw2015roku68,8%ibyłnajwyższywśródklubówEkstraklasy.Oroli,jakąwklubowymbudżeciepełniąwpływyzespon-soringumożerównieżświadczyćwskaźnikdywersyfikacjiprzychodów.Wyniósł0,7ijestdwukrotniewyższyodśredniejdlawszystkichklubówEkstraklasy(imwyższywskaźnik
dywersyfikacjitymsłabiejzróżnico-wanewpływy).Specyfikalubińskiegoklubu,któryjestwłasnościąKGHM,wpływanawiększośćanalizowanychwskaźnikówfinansowych.Wpływyzdniameczowegowynosząjedynie849tys.ijesttodruginajgor-szy wynik w Ekstraklasie, dla której średniawynosi4,9mlnPLN.Jesttoefekt rozgrywania swoich meczów zmniejatrakcyjnymirywalamiw1.Lidzewsezonie2014/2015.Nato-miastdziałalnośćhandlowaklubudała1,7%całkowitychprzychodóww2015roku.ByłtoszóstynajsłabszywynikwEkstraklasie.LepszyjedynieodKorony,Cracovii,Podbeskidzia,PiastaiGórnikaŁęczna.KGHMZagłębiejakojedynewcałejlidzejestwłaścicielemstadionu,wy-sokiej klasy obiektu, na którym roz-grywaswojemecze.Doklubunależyteżnowoczesnecentrumtreningowez zapleczem wykorzystywanym napotrzebyAkademiiPiłkarskiej,
65,1 mln. PLNto wartość aktywów klubu. Zagłębie Lubin jako jedyne w lidze jest właścicielem stadionu. Ma też nowoczesne centrum treningowe z Akademią.
35%o tyle spadły wydatki Zagłębia na pensje i premie piłkarzy w porównaniu z rokiem 2013.
Przychody KGHM Zagłębia Lubin w ciągu ostatnich 5 lat
300mlnPLN 35 40
2011
2012
2013
2014
2015
40,3 mln PLN
41,0 mln PLN
41,6 mln PLN
32,8 mln PLN
29,1 mln PLN
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 83
15 700 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1946
ROK ZAŁOŻENIA:
KGHM Polska Miedź S.A.
miedziano–biało–zielone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Wyniki netto KGHM Zagłębia od 2012 roku
która jest centrum szkoleniowym uzdolnionejsportowomłodzieżyzregionu.DziękitemuMiedziowimogąsiępochwalićnajwiększymmajątkiemwlidze(aktywatrwałenapoziomie65,1mlnPLN)oraznaj-niższymudziałemkapitałówobcychwkapitalecałkowitym,wynoszącymniemal35%.Zagłębieodlatmaopinięjednegoznajstabilniejszychklubówpodwzględempłynności.Wskaźnikbieżącejpłynności,podob-niejakmiałotomiejscewdanychfinansowychzarok2013,byłjednymznajwyższychwlidze.Wpoprzednimrankingu,wktórymklasyfikowanybyłklubzLubinawskaźnikwynosił1,21,zaśwroku2015już1,58.JestdrugimnajwyższymwEkstraklasie,ustępująctylkoJagielloniBiałystok,któraosią-gnęłapoziom1,73.KGHMZagłębiejestjednymznaj-stabilniejszych klubów Ekstraklasy. Coprawdaklubod4latosiągastratęnetto,jednakw2015rokubyłaona
oponad80%niższaniżwroku2012iwyniosła2,9mlnPLN.Byłtoefektoptymalizacjikosztów,atakżeimplementacji nowej strategii, która zakładasporeograniczeniachociażbywkosztachwynagrodzeńpiłkarzy.Wporównaniuzrokiem2013wy-datkinapensjeipremiedlapiłkarzyspadłyoponad35%.Wtymsamymokresiecałkowitekosztyoperacyjnezostałyograniczoneo33,1%.Kosztwynagrodzeńpiłkarzynakażdyzdobytypunktw2015rokubyłszóstynajniższywlidzeiwyniósł125,3tys.PLN.ŚredniadlaklubówEkstraklasywyniosłaniemalo60tys.PLNwięcej.Należyjednakpamiętać,żeKGHMZagłębiepółroku2015spędziłow1.Lidze,wktórejabsolutniedominowa-ło.Stądbardzodużaliczbapunktówwywalczonych przez klub, a tym sa-mymrelatywnieniskiwskaźnikkosztuwynagrodzeńnapunkt.Nakorzyśćklubuświadczyrównieżfakt,żejeśliregularniebędziewystępował
wEkstraklasie,możeliczyćnawyż-szewpływyztransmisji.Przyobec-nympoziomiekosztówklubmożesięspodziewaćdalszejpoprawywynikówfinansowychwkolejnymroku.Wtegorocznejedycjirankingufinan-sowegoEkstraklasyPiłkarskiegoBiz-nesuKGHMZagłębieLubinznalazłosięwczołówceklasyfikacjifinansowej–dokładnietaksamo,jakmiałotomiejsce w poprzednich latach przed spadkiem klubu z Ekstraklasy. Sukces tenzawdzięczazjednejstronywła-ścicielowi,czylijednejznajwiększychspółekwkraju,którarównocześniejestgłównymsponsoremZagłębia.Zdrugiej,niemożnaniewspomniećowysiłkachzarządu,któryskutecz-nieograniczyłkosztyizrestruktury-zowałZagłębiedającjednocześnieimpuls do rozwoju sportowego. Należyżyczyćwłaścicielomkonse-kwencji w budowie silnego i stabilnie funkcjonującegoklubupodwzglę-demfinansowym,atakżesukcesuweuropejskichpucharach.MożeonpomócZagłębiunietylkowosią-gnięciuwyższychprzychodówiichwiększejdywersyfikacji,lecztakżewpromocjilokalnychtalentówicałejpolskiejpiłki.
–15 mln –6,2 mln –2,9 mln–3,2 mln2012 2013 2014 2015
68,8%to udział wpływów ze sponsoringu w przychodach ze sprzedaży Zagłębia (bez transferów)
849 tys. PLNto wpływy Zagłębia z dnia meczu
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201684
Cra
covi
aNazwadrużyny:CracoviaNazwaspółki:MiejskiKlubSportowyCracoviaSportowaSpółkaAkcyjnaadres:30-111Kraków,ul.Kałuży1Tel.:+48122929100
Po raz pierwszy od trzech lat Cracovia osiągnęła lepszy wynik w lidze niż w rankingu biznesowym. W naszym zestawieniu musiała uznać wyższość pięciu klubów. W Ekstraklasie tylko trzech. Tradycyjnie Pasy znalazły się w czołówce rankingu finansowego (trzecie miejsce za Legią i Lechem). Jednak siódma pozycja w klasyfikacji efektywności sportowej i dziesiąta w rankingu marketingowo-medialnym pozbawiły Cracovię szans na zbliżenie się do biznesowego podium.
Sezon2015/2016Cracoviazagrałajakzadawnychlat.Pasyjeszczewostat-niejkolejcebiłysięopodium,naktórymstanęłyporazostatniw1952roku.Medaluostatecznienieudałosięzdobyć,alekibiceitakzobaczyliswojądrużynęweuropejskichpucharach wsezonie2016/2017.
DobrąwróżbąnaminionysezondlaCracoviibyłowygranie Grupy B w ramach zeszłorocznejedycjirozgry-wek. To efekt pojawienia sięprzyul.KałużytreneraJackaZielińskiego.PrzerwamiędzysezonaminiewybiłaPasów
SPORT
Nazdjęciu:BartoszKapustka
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 85
SUPERPUCHAR:
4 razy,ostatnie 1948
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
z rytmu. W rezultacie szkoleniowiec Cracoviiustanowiłnajdłuższąseriębezporażkiwhistoriikrakowskiegoklubu.Pracującyod20kwietnia2015rokutrenermusiałuznaćwyższośćrywaladopieronapoczątkusierpnia2015.PodokiemJackaZielińskiegodosko-nałąformęstrzeleckąosiągnąłDenissRakels, a eksplozja talentu Bartosza Kapustkizaowocowałapierwszymod1948rokugolempiłkarzaPasów wreprezentacjiPolski.OprócztejdwójkiwdrużyniebłyszczelitakżedoświadczonyMateuszCetnarskii zahamowany pod koniec sezonu przez kontuzjęDamianDąbrowski.Pierwszy,wopiniiinnychgraczyEkstraklasy,byłjednymztrzechnajlepszychpiłkarzytej edycji rozgrywek. W przypadku drugiegomówisię,żetourazodebrałmuszansęwyjazdunaMistrzostwaEuropy.WczasiespędzonejprzezCracovięna trzecim miejscu zimowej przerwy wrozgrywkach,łotewskisnajperprzeniósłsięzKrakowadoangielskiegoReading. Strata wicelidera ligowej klasyfikacjistrzelcówodbiłasięnawynikachPasów.Krakowskizespółwnowymrokuwygrałtylkosześćrazy,ponosząctylesamoporażek.MimotoCracoviadokońcawalczyłaomedal.KibicówniemalzawszemogłacieszyćefektownagraPasów,którejprzy-kładembyływygranezLechem(5:2),Pogonią,ŚląskiemiPodbeskidziem(po4:1).WysokaformastrzeleckadałaCracoviitytułdrugiejpodwzględemzdobytychbramekdrużynysezonu.
Pasywklasyfikacjimarketingowo--medialnej rankingu biznesowego zajęłymiejscedziesiąte–taksamojakrokwcześniej.Klubodlatpodejmujedziałaniamarketingowemającenaceluzwiększeniezainteresowaniameczami. Wprowadzone promocje idużoniższa,średniacenakarnetówwynosząca114,30PLN(średniacenawsezonie2014/2015wynosiła596,20PLN),przyczyniłysiędoznacznegozwiększeniasprzedaży.Biletynatrybunęrodzinnąmożnabyłonabyćwciekawychofertachjużod2PLN(16PLN-mężczyzna+dziecko,2PLN-kobieta+dziecko).W ramach kampanii karnetowej „Ki-bicuje#NaStadionie”,motywującejfanówdooglądaniaspotkańdrużyny,CracoviajakopierwszyklubwPolscewprowadziłahasztag#NaStadionie.AkcjazostałarozszerzonanainneklubypoprzezwspólnąkampanięEkstraklasy. Sezon2015/2016todynamicznywzrost frekwencji na meczach Craco-vii.Średniazsezonu2014/2015 (6,7tys.widzów)wzrosłado8,6tys.WsumiemeczePasównastadioniewminionymsezonieobejrzało155,1tys. kibiców.
Wprojekcie„Nietypowykasjer”piłka-rzeCracovii,m.in.DamianDąbrowski,PawełJaroszyńskioraznajmłodszyreprezentantPolskiBartoszKapust-ka,wcielilisięwrolekasjerówiusiedliwkasachPunktuObsługiKibicaprzedstadionem.Akcjaruszyłapodkoniecsezonu2015/2016ibędziekontynu-owanawsezonie2016/17.Hit27.kolejkiEkstraklasy–pojedynekCracoviiiLegiinastadionieprzyul.JózefaKałuży1obejrzało14tys.kibiców.Dodatkowobyłatodosko-nałaokazjadoświętowania110-lecianajstarszegoklubupiłkarskiegowPolsce.W19.minuciei6.sekundziespotkania na trybunach zmoderni-zowanegoobiektupojawiłosię1906biało-czerwonychflagwsymbolicznysposóbcelebrującychrokpowstaniaklubu. WartozwrócićuwagęnawzrostsprzedażykoszulekCracoviiwceniedetalicznej179PLN,któraz450sztukwsezonie2014/2015wzrosłado1,4tys.sezonpóźniej.
MARKETINGIMEDIALNOŚĆ
7 tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Pasów. To czwarty wynik w lidze ex aequo z 4 innymi klubami.
1 Cracovia na koniec maja 2016 roku miała w swoich szeregach 1 reprezentanta swojego kraju – podobnie jak 8 innych klubów Ekstraklasy. Był nim Bartosz Kapustka.
28% O tyle wzrosła frekwencja #NaStadionie Cracovii w sezonie 2015/2016 w porównaniu z 2014/2015.
Nietypowy kasjerW tej akcji marketingowej klubu w rolę kasjera wcielili się min. Bartosz Kapustka i Damian Dąbrowski.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201686
Nazwadrużyny:CracoviaNazwaspółki:MiejskiKlubSportowyCracoviaSportowaSpółkaAkcyjnae-mail:klub@cracovia.plStrona internetowa:www.cracovia.plFanpage:www.facebook.com/mkscracovia
Cracovia w zestawieniu finansowym klubów Ekstraklasy już trzeci rok z rzędu zajmuje trzecie miejsce, ustępując jedynie takim ligowym potentatom jak Legia i Lech. Konsekwentna polityka budżetowa i sprawne zarządzanie klubem w końcu znalazły potwierdzenie w wynikach sportowych, bo Pasy w sezonie 2015/2016 zajęły czwarte miejsce w tabeli Ekstraklasy i wywalczyły prawo gry w eliminacjach Ligi Europejskiej.
Drugirokzrzęduklubowiudałosięwypracowaćzysknetto.Wroku2014wyniósłon2,1mlnPLN,wroku2015byłoto310tys.PLN.Wporównaniuzrokiem2014,Cracoviaosiągnęłaprzychodywyższeo6,3%.Wyniosłyone28,7mlnPLN-todruginajlepszywynik na przestrzeni ostatnich ośmiulat.W2011rokuwysokośćprzychodówklubuwniosłarekordowe31,9mlnPLN.WyższewpływyniżCracovia,w tegorocznym zestawieniu, osiągnęłytylkoLegia,Lech,Lechia,JagielloniaiKGHMZagłębieLubin.WysokąpozycjęwklasyfikacjifinansowejrankingufinansowegoCracoviazawdzięczatakżeniskiejrelacjidługudomajątku.Wskaźnikudziałukapitałuobcegowkapitalecałkowitymwyniósł0,45iwtymrokubyłsłabszyjedynieodwskaźnikaKGHMZagłębiaLubin(0,35),któremanajwiększymajątekwlidze,
Lech
Legi
a
Crac
ovia
Podium rankingu finansowego „Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu”
Wynik netto CracoviiFinanse
-4,0 mln PLN
-3,9mln PLN
-8,2mln PLN
-4,9mln PLN
2,1mln PLN
0,3mln PLN
gdyżjakojedynejestwłaścicielemstadionu.Wskaźniktenmówi,wjakimstopniuaktywaklubusąfinansowanekapitałemobcym,np.poprzezpożyczkiikredyty.CracoviamiałateżczwartynajlepszywskaźnikpłynnościwEkstraklasie.Lepszepodtymwzględemokazałysiętylko:JagielloniaBiałystok,KGHMZagłębieLubiniPodbeskidzieBielsko-Biała.WskaźnikPasównapoziomie0,76oznacza,żeklubmożepokryćmajątkiemobrotowymswojekrótkoterminowezobowiązaniaw76%.Jesttowynikgorszy,niżw2014roku,kiedytoCracoviamogłasiępochwalićdrugimnajlepszymrezultatem w stawce klubów Ekstraklasy(1,46).Struktura przychodów krakowian jeststabilnaizrównoważona.Dlategoteżmocnąstronąklubujestwskaźnikdywersyfikacjiprzychodów,którywyniósł0,30ipoprawiłsię
2010 2011 2012 2013 2014 2015
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 87
14 941 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1906
ROK ZAŁOŻENIA:
Comarch SA biało-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
1,5mln PLNTyle w 2015 roku wydała Cracovia na transfery
w porównaniu z zestawieniem za rok2014.DałotoPasompiątąpozycjęwtejkategorii(wdwóchpoprzednichlatachbyłotomiejsceojednooczkoniższe).Niezmiennienajwiększączęść(36%)stanowiąprzychody z reklamy i sponsoringu wkwocie10,3mlnPLN.NajwiększymsponsoremjestComarch,będącywłasnościąprofesoraJanuszaFilipiaka.KrakowskigigantITw2015rokuwyłożyłnaklub6,6mlnPLN.Nadrugimmiejscuwstrukturzeprzychodówbyływpływyzprawtelewizyjnychimedialnych-7,4mlnPLN(26%),którebyływyraźniewyższeniżrokwcześniej(5,1mlnPLNw2014)iniemaltrzykrotniewyższeniżdwalatatemu(2,6mlnPLN).WydatkiCracoviinatransferywkwocie1,5mlnPLNpozostałyna podobnym poziomie jak w roku 2014.Ponadpołowętejkwotywydano na pozyskanie Grzegorza Sandomierskiego z Zawiszy Bydgoszcz.JeżeliklubchcewłączyćsięwwalkęoMistrzostwoPolski,powinienwnadchodzącymsezonieprzeznaczyćwięksześrodkinatencel.DlaporównaniaLegiaiLechprzeznaczająnatransferyodpowiednio11,7mlniPLN10,2mlnPLN.W2015rokuspadłyitakdośćniskieprzychodyztransferówz993tys.PLNdo220tys.PLN.Jednakwkolejnymzestawieniu–za2016rok–sytuacjazpewnościąulegniezmianie,zewzględunatransferDenissa Rakelsa do Reading za ponad 2mlnPLN(aprzecieżwkadrzePasówjestjeszczetakgorącenazwiskonarynku transferowym, jak Bartosz Kapustka).Cracoviautrzymujestabilnąkondycjęfinansową.Pomimowzrostucałkowitegobudżetupłacwroku2015,wporównaniuz2014,kosztywynagrodzeńzawodnikówna1zdobytypunkt(121tys.PLN)należałydonajniższychwlidze.NiższeutrzymujątylkoRuchChorzów(78tys.PLN),PodbeskidzieBielsko-Biała(87tys.PLN)iJagielloniaBiałystok(120tys.PLN).Wysokośćkosztów
wynagrodzeńpiłkarzyogółemwyniosławCracovii9,3mlnPLNijestdużoniższaniżwprzypadkuinnychklubówzczołówkiligi,czyliLegii(31,6mlnPLN),Lecha(24,9mlnPLN),Lechii(18,8mlnPLN),czy nawet spadkowicza - Górnika Zabrze(11mlnPLN).NatlenajwiększychklubówwEkstraklasiePasyniestetylekkoodstają,jeżelichodziowpływyzdniameczu.W2015rokukasęCracoviizasiliło1,8mlnPLN.Kwotatapraktycznieniezmieniłasięwporównaniuzrokiem2014,pomimozdecydowanie lepszej gry klubu (wzrostjedynieo3%;rekordowapodwzględemdynamikiwpływówzdniameczuJagielloniapotrafiłazwiększyćteprzychodyo279%do4mlnPLN).DziękistartowiweliminacjachLigi
Najniższe koszty wynagrodzeń zawodników za 1 zdobyty w 2015 roku punkt (w tys. PLN)
RuchChorzów78 tys. PLN
Podbeskidzie Bielsko-Biała
Jagiellonia Białystok
87 tys. PLN 120 tys. PLN
Cracovia
KGHMZagłębie Lubin
121 tys. PLN
125 tys. PLN
66,11%udziałów w Cracovii posiada Comarch S.A.
Europejskiejwsezonie2016/2017otwierasiędlaCracoviiszansanapoprawęfrekwencjiiprzychodów.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201688
Nazwadrużyny:LechiaGdańskNazwaspółki:LechiaGdańskSpółkaAkcyjnaAdres:80-560Gdańsk, ul.PokoleńLechiiGdańsk1Tel.:+48587688401
Lech
ia
Gd
ańs
k
„KraksazCraxą”–takoficjalnastronaLechiiGdańskzatytułowałateksto pierwszym meczu podopiecznych treneraJerzegoBrzęczka.KolejnespotkaniadrużynyzGdańskarównieżnieprzyniosłyspodziewanychrezul-tatów. W siedmiu pierwszych me-czachLechiazdobyłajedyniesiedempunktów,wygrywajączaledwieraz.DoósmejkolejkiLechiciprzystąpili
jużpodwodząnowegotrenera-Tho-masavonHeesena.MimotrzechreprezentantówPolskiwskładzieorazwzmocnieńm.in.MichałemChrapkiem,atakżeMilo-semKrasiciemLechiapodwodząvonHeesenawygrałatylkotrzymecze,dwazremisowałaiaższeściokrotniepoległa.Tooznaczało,żepo18.kolejcezajmowałaczternastemiejsce
SPORT
1. To miejsce Lechii w klasyfikacji efektywności sportowej rankingu biznesowego za sezon 2015/2016.
Pozycja w rankingu biznesowym wyższa niż w lidze - w Lechii to już „tradycja” licząca sobie 3 lata. W poprzednich dwóch edycjach raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu gdańszczanie również byli na trzecim miejscu w klasyfikacji ogólnej. Tym razem udało im się nawet wygrać jeden z subrankingów (efektywności sportowej). W klubie na pewno jednak wszyscy czekają, aż Lechia znajdzie się na co najmniej trzecim miejscu w tabeli Ekstraklasy - nie tylko naszego rankingu.
Nazdjęciu:GrzegorzKuświk
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 89
1983
SUPERPUCHAR:
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
1983
PUCHAR POLSKI:
w tabeli z osiemnastoma punktami na koncie. W trzech ostatnich meczach 2015rokudrużynępoprowadziłtrenerDawidBanaczek.LechiapodjegowodząwygrałazeŚląskiemWrocław(1:0)orazWisłąKraków(2:0)wme-czachrozgrywanychwGdańskuorazniespodziewanieprzegraławŁęcznejzmiejscowymGórnikiem(1:3).Mimotejporażkigdańszczaniezakończylirokna12.miejscuwtabeli.DowiosennychrozgrywekLechiaprzystąpiłaznowym–PiotremNowakiem.Podjegowodządrużynarozpoczęławiosennezmaganiaodwy-sokiejwygranejzPodbeskidziemBiel-sko-Biała(5:0).GraofensywnastałasięznakiemrozpoznawczymdrużynyNowaka.Lechiawpierwszychpięciumeczachpodwodzątegoszkoleniow-cazdobyłaaż15bramek.Mimotrzechkolejnychspotkańzremisowanych1:1zespółpełenambicjiawansowałdoGrupyA,gdzierozpocząłwalkęoeu-ropejskiepuchary.Mimozwycięstwm.in.zZagłębiemwLubinie(2:1)orazwGdańskuzLegiąWarszawa(2:0)LechicizajęlipiątemiejscewtabeliGrupy A. Do gry w europejskich pucharach za-brakłoczterechpunktów,awszystkoprzezprzegrany,bezpośrednipojedy-nekzCracovią(0:2)wostatnimmeczusezonu.Czylinakoniecsezonumiałamiejscekolejna„KraksazCraxą”.
Sezon2015/2016pełenbyłprojektówiakcjimobilizującychBiało–Zielonychkibicówdozmianyprzestrzeniwokółsiebie.LechiaGdańsk,wrazzeswoimsponsoremfirmąCEKOL,wsparłaremontypomieszczeńorganizacjiniosącychpomocpotrzebującymm.in. Domu dla Matki, prowadzonego przezFundacjęLeśneZacisze z województwa mazowieckiego oraz świetlicywGdańsku-Wrzeszczu.Lechiazpowodzeniemdocieradoswoich kibiców m.in. poprzez media społecznościowe.ProfilklubunaFacebookupolubiłojuż158,9tys.osób(stannakoniecmaja2016).Przeprowadzonywgrudniu2015roku plebiscyt na najpopularniej-szychpiłkarzyw70-letniejhistoriiLechiiGdańskzakończyłsięzbiórkąpieniędzynasfinansowaniemuraliz podobiznami dwóch ikon. Kibicie zdecydowali,żeznajdąsięnanichZdzisławPuszkarziRomanKorynt.MuralepowstanąwdzielnicachZaspaiMorenawGdańsku.ChcączachęcićkibicówdoprzybycianastadionLechiawdrożyławżycieakcjępromocyjnąBiało-ZielonyGdańsk.Przedmeczamiulicemiastaudekorowanebyłybiało–zielonymiflagami,awkomunikacjimiejskiejpojawiłysięszalikizherbamiGdań-ska,StowarzyszeniaKibicówiLechii.Dzięki230,1tys.fanów,którzy wsezonieobejrzeliswójzespółnastadionie,klubzająłtrzeciemiejscepodwzględemfrekwencjiwlidze(średnia12,8tys.).Ześrednią115tys.widzów,Lechiautrzymałasięnaczwartymmiejscurankinguoglądal-nościtelewizyjnej.Klubwramachakcjispołecznychzaangażowałsięwwalkęzbezro-bociem.OdwiedzająceTargiPracy
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
Lechia zajęła trzecie miejsce w klasyfikacji marketingowo-medialnej rankingu biznesowego.
158,9 tys. osób lubiło profil Lechii Gdańsk na Facebooku pod koniec maja 2016.
10 tylu młodzieżowców (piłkarzy urodzonych po 1 stycznia 1994) grało w Lechii w sezonie 2015/2016. To trzeci wynik w lidze po Wiśle i Jagiellonii (po 11 młodzieżowców).
4reprezentantów swoich krajów grało w Lechii w minionym sezonie i było w jej kadrze na 31 maja 2016 r. W tym 3 reprezentantów Polski.
osobymogłyotrzymaćulotkę,którąLechiazapraszałanamecz.Wewspół-pracyzUrzędemPracyzaproszononaniego pracodawców, którzy czekali na swoichprzyszłychpracowników.TegodnianastadionwartobyłoprzyjśćzeswoimCV.Przygotowanenasta-dioniemini-targipracodawcówmiałypomóckibicomwyjśćzmeczu zszansąnanowąpracę.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201690
Nazwadrużyny:LechiaGdańskNazwaspółki:LechiaGdańskSpółkaAkcyjnae-mail: biuro@lechia.plStrona internetowa: www.lechia.plFanpage:www.facebook.com/LechiaGdansk
Lechia Gdańsk w klasyfikacji finansowej biznesowego rankingu klubów Ekstraklasy spadła o dwie pozycje w porównaniu z zestawieniem z ubiegłego roku. Przesunęła się z miejsca czwartego na szóste. Gdańszczan wyprzedziły nie tylko piąta w poprzedniej edycji Jagiellonia, ale też rewelacja rozgrywek Ekstraklasy - beniaminek z Lubina.
Z czego wynika gorsza pozycja Lechiiwtegorocznymsubrankingufinansowym?Patrzącnaprzychodyklubuwszystkowydajesiębyćwjaknajlepszymporządku.Wpływyogółemrosnąkolejnyrokzrzędu,aichwysokośćtoznówligowaczołówka.Wciągu2015rokuprzychodyklubuzGdańskaurosłyo23%dopoziomuponad45,6mlnPLN–wyższezanotowałyjedynieLegiaiLech.KlubzWarszawyjakojedynywyprzedziłteżLechięwkategoriidywersyfikacjiprzychodów.Wysokawartośćwskaźnikadywersyfikacjitojużpowolistandardugdańszczan.Najistotniejszymźródłemprzychodówsąsponsorzyklubu.Ponad15mlnPLNodsponsorówdaje trzeci wynik w Ekstraklasie, za LegiąiZagłębiem.W kolejnych kategoriach przychodów,LechiarównieżjestwczołówceEkstraklasy.Sprzedażprawdotransmisjiurosłao27%do10,2mlnPLN.Wpływyzdniameczutakżewzrosły(rok
FINANSE
Przychody Lechii Gdańsk 2011-2015
dorokuo13%)iwyniosły6,1mlnPLN.Wobukategoriachbyłto czwarty wynik w Ekstraklasie. Przychodyztransferów,głównieStojanaVranjesadoLegii,wyniosły3,1mlnPLN,dającpodtymwzględemtrzeciwynikwlidze.NiestetydlaLechii,kosztykluburosnąszybciejniżprzychody.Wciągurokuurosłyo34%.Jesttowynikdużejaktywnościklubunarynkutransferowym, co skutkuje wysokimi kosztami prowizji dla agentów, jak i ogólnym wzrostem kosztów wynagrodzeń.W2015rokudoklubu przyszli m.in. Ariel Borysiuk
15
mln PLN Tyle przychodów Lechia uzyskała od sponsorów. To trzeci wynik w Ekstraklasie po Legii i Zagłębiu.
44
36
28
02011
2012
2013
2014
2015
45,6 mln PLN
36,9 mln PLN
27,4 mln PLN25,7 mln PLN
25,6 mln PLN
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 91
41 898 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1945
ROK ZAŁOŻENIA:
Lechia Investment Sp. z o.o.
biało- zielone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
2013128,72 tys. PLN
Wynagrodzenia zawodników Lechii na 1 punkt zdobyty w latach 2013-2015(pod uwagę brane są punkty zdobyte we wszystkich rozgrywkach; nie uwzględnia się podziału punktów w Ekstraklasie)
iSebastianMila,acałośćwydatkówtransferowychwyniosła7,8mlnPLN(więcejwydałytylkoLegiaiLech).Skutek?KolejnyrokzrzęduLechianotujeznaczącąstratęnetto.8,7mlnPLN–tonajwyższastratawEkstraklasie.Iniejesttotylkoksięgowyzapis.Efektywidocznesągołymokiem.WstyczniuKomisjads.LicencjiKlubowychPZPNukarałaLechięjednymujemnympunktem,wzwiązkuzopóźnienieniemwspłaciezobowiązań.Świadczytooniskiejpłynnościklubu,jakidużymudzialekapitałuobcegowpasywach.ObawskaźnikisąuwzględnianewnaszymrankingufinansowymiwobydwuLechiaplasujesięwśrodkustawki,wsąsiedztwietakichklubówjakKoronaczyRuch.Biorącpoduwagępotencjałdogenerowaniaprzychodów–możetozastanawiać.ZresztąskutkiemdecyzjiKomisjids.LicencjiKlubowychwsprawieLechii,anastępnieskargiklubudoTrybunałuds.SportuprzyPKOl,byłozamieszanie,doktóregodoszłopodkoniecsezonu2015/2016.TrybunałprzychyliłsiędownioskuLechiiocofnięciekaryczympostawił
2014318,09 tys. PLN
2015341,62 tys. PLN
-8,7 mln PLN To wynik netto Lechii na koniec roku 2015 i najwyższa strata w Ekstraklasie.
w trudnej sytuacji kilka innych klubów Ekstraklasywalczącychoawansdogórnejósemki.OstatecznieLechiawycofałaskargęnadecyzjęKomisji i kara ujemnego punktu zostałautrzymana.Sytuacjatapokazałajakistotnajestdbałośćofinanseiodpowiednieraportowanie.Okazałosię,żenawetwkrótkimokresiemożemiećtoznaczącywpływna wynik sportowy. Lechiazajęładopierodziewiątemiejscewzestawieniuudziałukapitałuobcegowkapitaleogółem–czyliwklasyfikacjiświadczącejozadłużeniuklubu.Wskaźnikzadłużeniawyniósł2,49codałoLechiipozycjęmiędzyGórnikiemŁęcznaa Ruchem Chorzów. WsprawozdaniufinansowymLechiiczytamy,żestratazroku2015mazostaćpokrytawypracowanymiwprzyszłościzyskami,awłaścicielpotwierdzawolęimożliwośćdalszegofinansowaniaklubu.KibicewGdańskumająwięcnadzieję,żeplanygłównegoudziałowcasądługoterminowe,aobecnasytuacjajedynieprzejściowa.Podsumowując,LechiaGdańsk
tozpewnościąklubzogromnympotencjałemizdolnościądogenerowania przychodów. Widoczny jest jednak brak stabilizacji, tak potrzebnej,bywalczyćosukcesnaboisku.Aniwpływy,aniwydatkitransferoweniezmieniłyznaczącosytuacjisportowejklubu.Pogorszyłysięnatomiastfinanse.Przedwłodarzamijeszczesporopracy.CzaspokażeczyLechiaruszysięz miejsca, czy pozostanie klubem zniespełnionymiaspiracjami.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201692
Nazwadrużyny:PogońSzczecinNazwaspółki:PogońSzczecinSpółkaAkcyjnaAdres:71-102Szczecin,ul.Karłowicza28Tel.:+4891-487-20-30
Pogo
ń S
zcze
cin
PogońSzczecindosezonu2015/2016Ekstraklasyprzystąpiłazprzebudo-wanąliniąobrony.JarosławFojut zDundeeUnitedorazJakubCzerwiń-
SPORT
Szósta w tabeli Ekstraklasy za sezon 2015/2016 Pogoń Szczecin uplasowała się na siódmym miejscu rankingu biznesowego. Szczecinianie poprawili więc swoją pozycję o jedno miejsce w porównaniu z poprzednią edycją raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu. W klasyfikacji efektywności sportowej klub zajął miejsce szóste wyróżniając się przede wszystkim czwartą najwyższą liczbą młodzieżowców w składzie. W klasyfikacji medialno-marketingowej Pogoń była siódma, a w rankingu finansowym ósma. Warto zwrócić uwagę m.in. na 30% wzrost przychodów Portowców w porównaniu z rokiem 2014.
1Pogoń na koniec maja 2016 roku miała w swoich szeregach 1 reprezentanta kraju. Był nim Adam Gyurcso z Węgier.
Nazdjęciu:ŁukaszZwoliński
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 93
SUPERPUCHAR:
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
skizTermalikiBruk-BetNiecieczaokazalisięsolidnymiwzmocnieniamidrużynyprowadzonejprzeztreneraCzesławaMichniewicza.MniejbramekoddrużynyzeSzczecina(43)straciłyjedynieZagłębieLubin(42)orazLegiaWarszawa(32).TojedenzkluczydosukcesudrużynyPogoni,którasezonrozpoczęłaodsensacyjnej wygranej z mistrzem Polski–LechemPoznańnawyjeździe(2:1).DrużynaMichniewicza,wktórejwystąpiłoażośmiuzawodnikówostatusiemłodzieżowcapowygranej2:1zJagielloniąBiałystok,zostaławicelideremEkstraklasyzestratą6punktówdoPiastaGliwice.Cowięcej,zespółzeSzczecinapozostałniepokonanyażdo13.kolejki,kiedyprzegrałaż1:4wKrakowiezCraco-vią.Dokońca2015rokudrużynazeSzczecinaprzegrałatylesamome-czówcoLegiaWarszawa(3)izajęłaczwartemiejscewtabelizsześciomapunktamiprzewaginadpiątymze-społem-RuchemChorzów.Rundawiosennasezonu2015/2016rozpoczęłasiędlatreneraMichnie-wiczanienajlepiej.NiktwSzczecinieniewyobrażałsobiebowiem,że wjedenastuspotkaniachzespółPogonizdobędziezaledwie11punk-tów.Byłotowynikiemtylkojednejwygranejorazośmiuzremisowanychspotkań.Mimotodrużyna,zprze-żywającymdrugąmłodośćRafałemMurawskim,awansowaładoGrupyA z trzeciego miejsca w tabeli. W po-jedynkach z siedmioma najlepszymi drużynamiGrupyAPogońzdobyłazaledwie7pkt,przegrywającwszyst-kie mecze wyjazdowe. Stracona szan-sanagręweuropejskichpucharachorazzajęcieostatecznie6.miejscawtabelispowodowały,żeklubnieprzedłużyłumowyztreneremCzesła-wemMichniewiczempozakończeniusezonu2015/2016.JegomiejscezająłbyłytrenerWisłyKraków–KazimierzMoskal.
PogońSzczecinzajęłasiódmemiejscewklasyfikacjimarketingowo–medial-nejrankingubiznesowego,exaequo z Ruchem Chorzów. Ześredniąmeczowąfrekwencjąwyższąniżwsezonie2014/2015wy-noszącą6,8tys.widzów(2014/2015–6,1tys.)Portowcyzajęlidziesiątemiejscewlidze.Wsezonie2015/2016sprzedali2,1tys.karnetówwśredniejcenie357,77PLN.Klub zdecydowanie stawia na kontakt zfanami.PiłkarzeiszkoleniowcychętniespotykająsięzmieszkańcamiSzczecina,zapraszająnamecze irozdająautografy.OtwartetreningiPogoniSzczecinnaJasnychBłoniachnastałewpisałysięwgrafikspotkańzkibicamiPortowców.NajmłodsifaniDumyPomorzamogąćwiczyćpodokiemsztabutrenerskiegoPogoniorazpiłkarzy.Wszystkotowramachakcji Aktywny Szczecin. MeczePogonioglądałoprzedtelewizoramiśrednio106tys.osób.Decydującądlaligowejtabelipotycz-kęPogonizLegiątransmitowałanażywoTelewizjaPolska.Tospotkanieprzyciągnęłoprzedtelewizory 1,1mlnosób.PodczasmeczuPogoń–CracoviaprzeprowadzonozbiórkęnarzeczAd-riana–25-letniego,wiernegokibica
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
PogoniSzczecin,którypowypadkuwalczyosprawność.PrzypomocyfanówPogoniikilkusponsorówuzbierano10tys.PLN,dziękiktórymniepełnosprawnykibicmożecieszyćsięnowymwózkieminwalidzkim.Portowcyodwielulatwspółpracująz Regionalnym Centrum Krwiodaw-stwa i Krwiolecznictwa w Szczecinie. Akcja Granatowo-Bordowa Krew, zkażdąkolejnąodsłonąprzyciągaco-razwięcejosóbgotowychhonorowooddaćkrew.Honorowidawcy–kibicezaoddaniekrwimoglikażdorazowootrzymaćbiletnameczPogonirozgrywany w Szczecinie. Jesienna edycjatrwałaod1sierpniado30listopada2015roku.Wjejtrakciegronodawcówpowiększyłosięo28kobieti291mężczyzn,czyli319kibi-ców.ŁączniefaniPogoniwspierającinnych przelali w jesiennej edycji 188,4litrówkrwi.
8 Tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Pogoni.
1,1MLN widzów oglądało mecz Legii z Pogonią w TVP w rundzie finałowej.
188LITRÓW krwi zebrali kibice Pogoni w trakcie akcji Granatowo-Bordowa Krew.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201694
Nazwadrużyny:PogońSzczecinNazwaspółki:PogońSzczecinSpółkaAkcyjnae-mail: sekretariat@pogonszczecin.plStrona internetowa: : www.pogonszczecin.plFanpage:www.facebook.com/PogonSA
FINANSEW Pogoni, w ślad za awansem sportowym, poszedł również progres w klasyfikacji finansowej rankingu biznesowego. W 2015 roku szczecinianie uplasowali się na ósmym miejscu, co oznacza wynik o dwie pozycje lepszy niż w poprzedniej edycji raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu i o pięć pozycji lepszy niż przed dwoma laty. Pogoń to klub z relatywnie wysokimi wpływami, ale też sporym zadłużeniem i przeciętną płynnością.
KlubzeSzczecinaod2011rokusukce-sywniezwiększaswojeprzychody.W2015rokuosiągnęłyonepoziom28,2mlnPLN(wporównaniuz21,5mlnPLNrokwcześnieji„raptem”5,8mlnPLNw2011roku).OilesamawysokośćprzychodówniewyróżniaPogoninatleinnychklubówEkstra-klasy(7wynik),otyledynamikaichwzrostutak.Wstosunkudoroku2014wpływydoklubowejkasywzrosłyażo30,6%.PodwzględemdynamikizmianyPortowcówwyprzedziłajedynieJagielloniaBiałystok.Natakiwzrostprzychodówwpłynęływgłów-nej mierze dwa elementy: wzrost wpływówztransmisjitelewizyjnych(niespełna10mlnPLNw2015rokuwobec4mlnw2014roku)oraztrans-fery.W2015rokudokasyPortowcówwpłynęło2,3mlnPLNzesprzedażyzawodników (m.in. Marcina Robaka doLechaPoznań).Byłytosiódme
30,6% o tyle wzrosły przychody Pogoni w 2015 roku. To drugi najwyższy wzrost w lidze (po Jagiellonii).
1,9 mln PLN wyniosły przychody z dnia meczu Pogoni. To siódmy wynik w lidze.
najwyższeprzychodytransferowew w Ekstraklasie.Naminusnależyzapisaćnatomiastspadekwpływówzdniameczuo13,3%wstosunkudo2014roku.Po-gońzarobiłanawejściówkachw2015roku1,9mlnPLN,czylio300tys.PLNmniejniżrokwcześniej.Możetomiećzwiązekzfaktem,żewSzcze-cinie nadal nie ma nowoczesnego stadionu,którypomógłbywgenero-waniuwyższychprzychodówzdniameczu.Pókiconiezapadłydecyzjeo modernizacji stadionu im. Floriana Krygieraczyteżobudowienowegoobiektu.W2015rokuszczecinianieodnotowaliteżnieznaczniepogorszeniewskaź-nikadywersyfikacjiprzychodów.Wskaźnik0,31%dałPogonipodtymwzględemwysokie,szóstemiejscewEkstraklasie.Podobniejakwroku2014,istotnymźródłemprzychodówbyłsponsoringiwpływyzreklam,costanowiło35,5%przychodówzesprzedaży(dokalkulacjiwskaźnikadywersyfikacjinieliczysięprzycho-dówztransferów).W2015rokuPo-gońkontynuowaławspółpracęzGru-pąAzoty,którapozostałapartneremgłównymklubuijegonajważniejszymsponsorem.Klubjestrównieżspon-sorowanyprzezmiastoSzczecin–partnerastrategicznegoPortowców.Jednakw2015rokuistotniejszymele-mentembyływspomnianeprzychodyztransmisjitelewizyjnych,stanowiąceaż35,5%przychodówklubu.Przykosztachoperacyjnychutrzymu-jącychsięnapoziomiezbliżonymdoroku2014,Pogoniudałosiępoprawićwynikfinansowyiporazpierwszyodkilkulatniezakończyćrokuzestratą.Zyskza2015rokwyniósł1,2mlnPLNibyłtowyniko5,6mlnPLNlepszyniżwroku2014.RentownośćnettoPo-goniwyniosła4,8%.W2015rokudo-datniąrentownościąmogłopochwalićsiętylko7klubówEkstraklasy.PodwzględemwskaźnikarentownościPogońwyprzedziłatakichgigantów
35,5% wpływów do klubowej kasy stanowiły przychody ze sponsoringu i reklamy. Największym sponsorem jest Grupa Azoty.
32% o tyle spadła wartość wskaźnika udziału kapitału obcego w kapitałach ogółem (zadłużenie) Pogoni w porównaniu z rokiem 2014. Wciąż jest to trzeci najsłabszy wynik w lidze.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 95
17 036 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1948
ROK ZAŁOŻENIA:
EPA Sp. z o.o. granatowo-bordowe
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Kluby, które w roku 2015 osiągnęły zysk netto
jakLegiaWarszawaczyLechPoznań.Niemożnapominąćrównieżcorazwyższegowskaźnikapłynnościbieżą-cejklubu.Wyniósł0,38,codałodzie-wiątemiejscewEkstraklasieiawanszzeszłorocznej,jedenastejpozycji.Wskaźniktenmówiotym,jakączęśćzobowiązańkrótkoterminowychmożnaspłacićsprzedającmajątekobrotowyklubu,awięcwprzypadkuPogonideficytzmniejszyłsięz83%do62%.SłabsząstronąPogoniwroku2015byłozadłużenie(zobowiązaniadługoi krótkoterminowe, bez rezerw), które wyniosło26mlnPLN.Wynikaono
zwciążdużejliczbyzobowiązań,za-równowobecjednostekpowiązanych,jakipozostałych.Nakoniec2015rokuzobowiązaniaprzewyższałyak-tywaponadpięciokrotnie.Wskaźnikudziałukapitałuobcegowkapitalecałkowitymwyniósł5,21.Byłtotrzecinajsłabszywynikwtegorocznymrankingu.SłabszebyłypodtymwzględemjedynieWisłaKraków i Górnik Zabrze. Z drugiej strony, dla Portowcówoznaczatorezultatznacz-nielepszyniżw2014roku,kiedyzobowiązaniaprzewyższałyaktywaniemalośmiokrotnie.ZadłużeniePogoni,któresukcesywniewzrastało
od2012roku,w2015rokuzaczęłospadać,cojestdobrymprognosty-kiem na kolejne sezony.ZeszłorocznyraportEkstraklasyPiłkarskiegoBiznesupokazywał,żePogońSzczecinjestklubemzcieka-wympotencjałemdogenerowaniaprzychodów. Tegoroczne wyniki tylko topotwierdziły.KolejnyawansPor-towcówwrankingufinansowympo-zwalazoptymizmempatrzećnanaj-bliższąprzyszłośćklubu.Nieustającoczynnikiemograniczającymrozwójklubujestjednaksłabainfrastrukturaiprzestarzałystadion.
5,9 mln PLN
1,6 mln PLN
2,2 mln PLN
Jagiellonia
Legia
Lech
1,2 mln PLN
3,2 mln PLN
1,4 mln PLN
0,3 mln PLN
Pogoń
Śląsk
Piast
Cracovia
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201596
Lech
Po
zna
ńNazwadrużyny:LechPoznańNazwaspółki:KKSLechPoznańSpółkaAkcyjnaAdres:60-320Poznań,ul.Bułgarska17Tel.:+48618863000
Mistrz Polski z sezonu 2014/2015 zawiódł w minionym sezonie w rozgrywkach ligowych, ale nie oddał pola w rankingu biznesowym. Udało się wywalczyć drugie miejsce dzięki finansowej i marketingowej sile Kolejorza, którą demonstruje od lat. Na pozycję Lecha w klasyfikacji ogólnej złożyły się: drugie miejsce za Legią w rankingu finansowym, drugie w klasyfikacji marketingowo-medialnej i piąte w rankingu efektywności sportowej.
MistrzPolski2014/2015zagrałwminionymsezonietak,jakżadentriumfator ligowych rozgrywek wcze-śniej.Trudnypoczątek,zmianatreneraispektakularnapogoń,którafinalniedałaLechitomawansdoGrupyAEks-traklasy po rundzie zasadniczej. Jednozwycięstwowpierwszych
SPORT
6 goli zdobył w Ekstraklasie najskuteczniejszy napastnik Lecha – Dawid Kownacki.
Nazdjęciu:DawidKownacki
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 97
7 razy,ostatnie 2015
MISTRZOSTWO POLSKI:
5 razy,ostatni 2009
PUCHAR POLSKI:
4 razy,ostatni 2009
SUPERPUCHAR:
jedenastumeczach–odpierwszejkolejki mistrzowska lokomotywa niefunkcjonowałatakjakpowinna.Przyczynytakiejformynieznałprzyul.Bułgarskiejnikt.CzterymiesiącepozdobyciumistrzostwazLechempożegnałsięMaciejSkorża.Włoda-rzeklubupowierzylifunkcjętreneraJanowiUrbanowi,któryponadpółrokuwcześniejrozstałsięzhiszpań-skąOsasunąPampeluna.Efekttejzmianybyłnatychmiastowy.Kolejorznieprzegrałdziewięciukolejnychspotkań,dziękiczemuzostatniejlokatyligowejtabeliawansowałażnapiątemiejsce!Wprzerwiezimowejpowróciływięcnadziejezwiązanezobronąmistrzowskiegotytułu.OdejściedoLegiiKaspraHamalainenazrekom-pensowaćmiałduńskisnajper,NickiBilleNielsen.Zewzględunauraznierozegrałonjednakwszystkichmeczówdokońcasezonu.WnowymrokuKolejorzprzegrałpołowęswoichspotkań,tracąctymsamymszansęnaobronętytułu,medal,awkońcugręweuropejskichpucharach.WPoznaniuniebrakowałoanikra-jowych reprezentantów, ani zdolnej młodzieży.Zespółtenodpoczątkudokońcasezonuborykałsięzab-sencjąskutecznegonapastnika.ZewzględunakontuzjęMarcinRobakrozegrałtylkoosiemmeczów–odwamniejodwspomnianegoNielsena.NajskuteczniejszymatakującymbyłzaśmłodyDawidKownacki,którystrzeliłtylegoli,cogrającywpomocyMaciejGajosiSzymonPawłowski.DorobekbramkowyżadnegoznichniebyłjednakwiększyodHamalaine-na,którydlaKolejorzatrafiałtylkodo21.kolejki.
SiódmywlidzeLechutrzymałsię wczołówceklasyfikacjimarketingo-wo-medialnej rankingu biznesowego zajmującwniejdrugiemiejsce.NameczeKolejorzawsezonie2015/2016przychodziłośrednio16,8tys.ludzi.Przezcałysezonnapoznańskimstadioniepojawiłosię301,7tys.kibiców,codałoklubowidrugie miejsce w rankingu frekwencji Ekstraklasy.FaniLechakupili5,2tys.koszulekklubowychi7,1tys.kar-netów(nacałysezon).LechPoznańzająłrównieżdrugiemiejscepodwzględemoglądalnościtelewizyjnej.MeczeLechaoglądałośrednio142tys. widzów. 94.rocznicapowstaniaKolejowegoKlubuSportowegoobchodzonabyław dniu najbardziej oczekiwanego meczuwsezonie–zLegiąWarszawa.Dlapodkreśleniarangiwydarzeniamiastozalałyniebiesko–białebarwy.Byłotojednoznajchętniejogląda-nychspotkańwsezonie2015/2016.Tego dnia przed telewizorami zasia-dło288tys.kibiców,conaantenienc+stanowiłonajlepszyrezultat w sezonie.KolejorzwsparłbyłegobramkarzaLechaPoznańchorującegonawiruso-wezapaleniewątrobytypuC,które
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
uniemożliwiłomukontynuowaniekariery.5złzkażdegozakupionegobiletunawiosennymeczzeŚląskiemWrocławprzeznaczonezostałonale-czenieWaldemaraPiątka.Dodatkowokluburuchomiłszereglicytacjipamią-tekklubowychoraznumeru1922napoznańskimpółmaratonie.Klubkontynuujezachęcanienajmłod-szychdokibicowania.Przeprowadziłm.in.akcjęGimnazjaliścinaKolejorzapropagującąwizytynajmłodszychnastadionie.Lechprzyznajegrupomdarmowewejściówkiorazinforma-cjedotyczącetego,jaksprawniedojechaćnastadionijaksięponimporuszać.Rekordoweokazałosięspo-tkaniezCracoviąw2016roku.TegodnianastadionieprzyBułgarskiejpojawiłosięaż10,9tys.uczniówiichopiekunów. LechPoznańtodruginajbardziejpopularnyklubwinternecie.ProfilKolejorzanaFacebookupolubiłoponad663tys.osób(stanna31maja2016r.),naTwitterześledziLecha54tys.,anaInstagramie22,5tys.osób.
6reprezentantów grało w barwach Lecha Poznań w sezonie 2015/2016 (stan na 31 maja 2016). To drugi wynik w lidze po Legii.
7 młodzieżowców wystąpiło w minionym sezonie w barwach Kolejorza. To czwarty wynik w lidze ex aequo z 4 innymi klubami.
228tys. widzów oglądało w nc+ starcie Legii z Lechem – najwięcej w sezonie 2015/2016.
663tys. osób lubiło profil Lecha na Facebooku – stan na 31 maja 2016r.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 201598
Nazwadrużyny:LechPoznańNazwaspółki:KKSLechPoznańSpółkaAkcyjnae-mail: lech@lechpoznan.plStrona internetowa: www.lechpoznan.plFanpage:www.facebook.com/lechpoznan.oficjalna
W rankingu finansowym lepiej niż na boisku - Lech został sklasyfikowany na drugim miejscu za Legią Warszawa. Nie jest to żadną niespodzianką bo osiągnął bardzo wysokie przychody z gry w europejskich pucharach. Lechici, jako jedyny klub w historii raportów Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu, nigdy nie spadli poniżej drugiego miejsca ani w rankingu biznesowym, ani w jego części finansowej. Za rok trudno będzie jednak utrzymać ten wynik. Chyba że uda się korzystnie sprzedać kilku zawodników.
FINANSE
W2015rokuLechosiągnąłprzychodywwysokościponad78,4mlnPLN i jest to jego drugi najlepszy wynik whistoriirankingu(po86mlnPLN wrekordowym,takżepodwzględemsportowym,2010roku).Wporówna-niuz2014rokiemprzychodyKolejo-rzaurosłyo12,9mlnPLN,czylipra-wie20%.NadtrzeciąLechiąGdańskprzewagaLechawyniosłaprawie33mlnPLN,cojestnajwiększąprzewagąodkiedyLechzajmujedrugiemiejscepodwzględemwysokościprzycho-dów.NiestetystratadopierwszejLegiiteżbyłanajwiększawhistoriirankingu–prawie52mlnPLN.NapluswLechamożnaocenićdywer-syfikacjęprzychodów.Wpływy zdniameczuwyniosły18,5mlnPLN(zczego4.1mlnPLNdotyczyłoroz-grywekUEFA),przychodyztransmisji
Najwyższe przychody z dnia meczu w Ekstraklasie w 2015 roku
14,5mlnPLN,sponsoringireklama13,2mlnPLN,apozostałeprzychodywyniosły31,9mlnPLN(wtym19,1mlnPLNdotyczyłogratyfikacjizawystępyweliminacjachLigiMistrzówirozgrywkachLigiEuropy,a0,3mlnPLNprzychodówztrans-ferów).OdUEFApoznańskiklubzainkasowałw2015rokuponad23mlnPLNijesttokwota,którejza-brakniew2016roku,zpowodubrakuawansu do europejskich rozgrywek. Jeśliklubchceutrzymaćprzychodynastabilnympoziomienasuwasiętylkojednorozwiązanie–sprzedażzawodników.TakczyniłKolejorzwlatach2012-2014,pozbywającsięRudnevsa,TonewaczyTeodorczyka.Szkoda,żeopróczKarolaLinettegowobecnejkadrzeLechabrakujepiłkarzy,którychsprzedażmogłaby
0mlnPLN
24
6
12
18
Legi
a W
arsz
awa
Lech
Po
znań
Wis
ła
Krak
ów
Lech
ia
Gda
ńsk
22 mln PLN
18,5 mln PLN
6,3 mln PLN
6,1 mln PLN
23 mln PLN to wpływy do kasy Lecha z tytułu gry w europejskich pucharach w roku 2015.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 99
41 609 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1922
ROK ZAŁOŻENIA:
Jacek Rutkowski
niebiesko-białe
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Udział kapitału obcego w kapitale ogółem w % (zadłużenie klubu)
93%
99%
45%
35%
Lech Poznań
Legia Warszawa
Cracovia
KGHM Zagłębie Lubin
zapewnićchoćbypołowęsumyzaro-bionej w rozgrywkach europejskich w minionym sezonie. WskaźnikpłynnościbieżącejdlaLechawroku2015osiągnąłwartość0,54,codałoklubowisiódmemiejscewekstraklasowejstawce.Niejesttopowóddodumyzważywszy,żepoziomtegowskaźnikainformuje,żeklubbędziewstaniepokryćtylko54%swoichzobowiązaniachkrótkotermi-nowychpoprzezupłynnieniecałościswoichaktywówobrotowych.Poziomwskaźnika(druginajgorszywynikLe-cha w historii rankingu) potwierdza, żebezprzychodówzUEFAjedyniewpływyztransferówspowodują,żebezzaciąganiadodatkowegozadłu-żeniaklubbędziewstanieregulowaćswojezobowiązaniakrótkotermino-we.Wprzekrojucałejligimamyaż 5klubów,wktórychwskaźnik płynnościprzekraczawartość1idotej grupy zdecydowanie powinien aspirowaćtakiklubjakLech.Kolejorzzająłtrzeciemiejscewśród
klubówEkstraklasypodkątemobciążeniamajątkuzobowiązaniami.Wartośćwskaźnikawyniosła0,93i jest mniej korzystna tylko od Craco-viiiZagłębia.Jesttojedynakategoriafinansowa,wktórejLechbyłlepszyw2015rokuodLegii.Jakodruginaj-większy,poLegii,klubwPolsce(podwzględemprzychodów)Lechmiałteżwysokiekosztyfunkcjonowania.Wroku2015przekroczyłyone73mlnPLN.Coprawdaudałosięwypraco-waćdodatniwynikfinansowy–zysknettowyniósł2,2mln–alepewnejest,żetekosztymusząspaśćwroku2016,abyKolejorzmógłcieszyćsięstabilnościąfinansową.ŁącznekosztywynagrodzeńwypłacanychpiłkarzomwyniosływLechu24,9mlnPLNcobyłodrugąnajwyższąkwotąwlidze.Poznaniacyniepróżnowaliteżnarynkutransferowymwydającnawzmocnieniaponad10mlnPLN.Zperspektywycałejligiwydajesię,żeLechjeststabilnąfinansowo,drugąsiłąwpolskiejpiłce.Pogłębszej
analiziewskaźnikówfinansowychmożnaodnieśćwrażenie,żepomię-dzyLechemapierwsząwrankingufinansowymLegiąprzepaśćsiępowiększa.Cowięcej,zaplecamiLecha,tworzysięsilnypeletonwpostaciCracovii,LechiiiZagłębia.ParafrazującczęstocytowaneprzezkibicówsłowaWiceprezesaPiotraRutkowskiego wypowiedziane po wygranymSuperpucharze2015–te-raztomymusimyznowugonićLegięi powstaje pytanie jak daleko nam odjechała.Nasuwająsięteżkolejnepytania.CzyposprzedażyLinettegoi braku gry w europejskich pucharach dasięwogóledogonićLegię?Czywprzyszłymsezoniektośnieprze-goniLechawklasyfikacjifinansowejrankingubiznesowego?Boprzecieżwtabeliligowejzasezon2015/2016udałosiętoaższeściuklubom.Ibyłtopierwszysezonod2012/2013,kiedytoKolejorzazabrakłonajednymz dwóch pierwszych miejsc w tabeli.
Lech Poznań, w ośmioletniej historii raportów, zawsze zajmował miejsce w pierwszej dwójce rankingu biznesowego.
2,2 mln PLN wyniósł zysk netto Lecha w roku 2015
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016100
Ruch
C
horz
ówNazwadrużyny: Ruch ChorzówNazwaspółki:RuchChorzówSpółkaAkcyjnaAdres:41-506Chorzów,ul.Cicha6Tel.:+4832-241-75-54
Ruch zajął dziewiąte miejsce w rankingu biznesowym - identyczne jak rok wcześniej i o jedną pozycję słabsze od miejsca w lidze na koniec sezonu 2015/2016. W klasyfikacji finansowej chorzowianie uplasowali się na miejscu dziesiątym, w rankingu marketingowo-medialnym byli siódmi ex aequo z Pogonią Szczecin, a pod względem efektywności sportowej zajęli pozycję dziewiątą. W chorzowskim klubie w roku 2015 i sezonie 2015/2016 wyraźnie było widać efekt działania Komisji Licencyjnej. Klub przechodzi restrukturyzację i ogranicza koszty, co przekłada się na każdy obszar jego działalności.
15 goli zdobył w sezonie 2015/2016 Mariusz Stępiński. To dało mu trzecie miejsce w klasyfikacji strzelców ex aequo z Denissem Rakelsem z Cracovii.
Nazdjęciu:M
ariuszStępiński
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 101
1989, 1996
SUPERPUCHAR:
14 razy,ostatnie 1989
MISTRZOSTWO POLSKI:
1951, 1974, 1996
PUCHAR POLSKI:
NajwięcejmeczówwEkstraklasie?ŁukaszSurma–RuchChorzów.NajmłodszyzawodnikwEkstraklasie?PrzemysławBargiel–RuchChorzów.NajskuteczniejszyPolakwEkstra-klasie?MariuszStępiński–RuchChorzów.Trenerzyczęstomówiąopotrzebnymwdrużynieodpowiednimbalansiedoświadczeniaimłodości.WaldemarFornalikwprowadziłtowżycie.Ośmiupiłkarzyponiżej21.rokużycia,wtympodstawowyobrońca,środkowypomocnik,najskutecz-niejszy strzelec i pierwszy ligowiec urodzonyw2000roku.UichbokuzagralimiędzyinnymiŁukaszSur-ma(39lat,524meczewEkstra-klasie),MarekZieńczuk(38lat,416meczów)iRafałGrodzicki(33lata,240meczów).Podwodząbyłegoselek-cjonera reprezentacji ta mieszankaprzezdługiemiesiącecieszyłaoczykibi-cówodważną,atrakcyjnąiczęstokombinacyjnągrąwataku.SymbolemnowejdrużynyRuchustałysięWielkieDerbyŚląska
wygrane na nowo otwartym sta-dionie w Zabrzu, kiedyzwycięstwo
Niebieskimdaliczterejpiłkarze–Ma-riuszStępiński,PatrykLipski,KamilMazekiPawełOleksy.Ichśredniawiekuwynosiławtedyniecoponad22lata.Dwa wygrane derbowe mecze zGórnikiemZabrze,remiswPo-znaniu,zwycięstwowostatnichminutachwSzczecinie,aleteżgorzkaporażkazWisłąKraków2:3iniewykorzystanyrzutkarnyPatrykaLipskiego.Przezwszystkie37kolejeksezonu2015/2016drużynaNiebie-skichdostarczałakibicomogromnychemocji.
Zawodnikommożepozostaćjedynieniedosytzpowodupięciuporażekwrundziefinałowej,aleitakwięk-szośćznichzagrałajedenzeswoichnajlepszych sezonów w karierze. Ma-riuszowiStępińskiemu15ligowychgolidałopowołanieiwyjazdnaUEFAEuro2016zreprezentacjąPolski.
Ruch Chorzów to siódmy klub wklasyfikacjimarketingowo-medial-nejrankingubiznesowego,exaequo zPogoniąSzczecin.Niebiescyodpoczątkusezonuprowadziliakcję14powodówdodumy.NaCichejszczyconosięczternastomatytułamimistrzaPolskiiprzypominanoosukcesach.Całystadionprzyozdobionografikaminawiązującymidozdobytychtytułówilegendarnychpiłkarzy.Napłotachobiektumożnabyłozobaczyćm.in.zdjęciaczternastudrużyn,którezdo-bywałydlaRuchumistrzostwoPolski,sylwetkinajsłynniejszychzawodni-kóworazalejęnajlepszychstrzelców.Rozdawanorównieżtematycznebroszury.Całyprojektskonsultowano
i przygotowano w porozumieniu z grupami kibicowskimi. To od nich wyszłainicjatywa,bynameczezapra-szaćmieszkańcówkolejnychśląskichmiast. W czasie trwania akcji rozdano łącznie3tys.biletów.WrundziejesiennejRuchobchodził80rocznicęotwarciastadionuprzyCichej.Natęokazjępiłkarzezapre-zentowalinowestroje.Żółtakoszul-ka,niebieskiespodenkiiżółtegetrystworzyłystrójnawiązującydobarwGórnegoŚląska.„Niebiescy”grali w takich barwach po raz pierwszy whistorii.PonadtonaCichą6powró-ciłlegendarnychronometrOmega,atakżewzorowanynaczasyprzedwo-jenne program meczowy. Wsezonie2015/2016RuchChorzówsprzedał3,3tys.koszulek,codałomutrzeciemiejscepodtymwzględem wEkstraklasie.Sprzedanoteż3,9tys.karnetów.Cowartepodkreślenia-niemalże1tys.karnetówtoKarnetyJunior(dladziecido16.rokużycia).MeczeRuchunatrybunachoglądałośrednio7,2tys.widzów,too1,2tys.osóbwięcejniżwsezonie2014/2015.Klubruszyłteżzautorskimprojektemwizyt motywacyjnych, w którym piłkarzedzieląsięzdziećmiswoimihistoriamiimotywująje,bynigdynierezygnowałyzeswoichmarzeń.Najlepiejoskalidziałańmówiąliczby:ponad4tys.dzieciodwiedzonych wszkołachiprzedszkolachoraz2tys.uczestników wizyt na stadionie.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
SPORT
1Ruch na koniec maja 2016 roku miał w swoich szeregach 1 reprezentanta swojego kraju. Był nim reprezentant Polski Mariusz Stępiński.
Średnio
7,2tys. widzów #NaStadionie to dziewiąta frekwencja w lidze
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016102
Nazwadrużyny:RuchChorzówNazwaspółki:RuchChorzówSpółkaAkcyjnae-mail: ruch@ruchchorzow.com.plStrona internetowa: www.ruchchorzow.com.plFacebook:www.facebook.com/ruchchorzow
FINANSESezon 2015/2016 Ruch Chorzów zakończył na ostatnim miejscu grupy mistrzowskiej. Jego gra w przyszłym sezonie w najwyższej klasie rozgrywkowej jeszcze do niedawna stała pod znakiem zapytania. Ze względu na sytuację finansową klub był zmuszony do zwrócenia się z prośbą o pożyczkę do urzędu miasta. Bez pomocy władz Chorzowa Ruch mógłby zostać pozbawiony licencji na grę w Ekstraklasie i rozpoczynać przyszły sezon od zmagań na boiskach 4. ligi. Problemy finansowe klub miał także w roku 2015. Wszczęte 14 grudnia postępowanie wyjaśniające, dotyczące naruszenia przez Ruch Chorzów przepisów licencyjnych, zakończyło się odjęciem jednego punktu w sezonie 2015/2016. Powodem wszczęcia postępowania były przeterminowane zobowiązania wobec kontrahentów i pracowników klubu.
Podwzględempoziomuprzychodówrok2015dałkolejnywzrost.Przy-chodychorzowskiegokluburosnąnieprzerwanieod2012roku.WpływyogółemRuchuw2015rokuwyniosły20,2mlnPLN.WyniktendałNiebie-skimdziesiątemiejscewEkstraklasie.Wdalszymciągunajwiększąpozycjąskładającąsięnaprzychodysątrans-misjetelewizyjne,którychwartośćzmniejszyłasięjednakzkwoty8,2mlnPLNwroku2014rokudo7mlnPLNw2015.Istotnemuzwiększeniuuległapozycja„sponsoringireklama”wykazującwzrosto34%dopoziomu5,7mlnPLN.Jesttowgłównejmierzezasługawiększegozaangażowaniagłównegosponsoraklubu,spółki
Najniższe wartości wskaźnika koszt wynagrodzeń piłkarzy / 1 zdobyty punkt (do zestawienia liczą się wszystkie punkty zdobyte przez klub w roku kalendarzowym)
RuchChorzów78 tys. PLN
Podbeskidzie Bielsko-Biała
Jagiellonia Białystok
87 tys. PLN 120 tys. PLN
Cracovia
KGHMZagłębie Lubin
121 tys. PLN
125 tys. PLN
16,8%o tyle wzrosły przychody Ruchu Chorzów rok do roku.
6,5 mln PLN o tyle spadły wydatki na wynagrodzenia piłkarzy Ruchu rok do roku.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 103
9 300 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1920
ROK ZAŁOŻENIA:
Dariusz Smagorowicz,4 Energy S. A.
niebiesko-białe
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Węglokoks,któraprzekazałaRuchowikwotę3,9mln(1,2mlnPLNw2014roku). Przychodyzdniameczubyłynaj-niższeod3latiwynosiły1,2mlnPLN(1,4mlnPLNw2013rokuoraz1,3mlnPLNw2014roku).Wpływyzdniameczuzarok2014plasowałyRuchnadziesiątejlokaciewlidzepodtymwzględem.W2015rokubyłato pozycja trzynasta. Chorzowianie wyprzedzilijedynieKGHMZagłębieLubinorazGórnikaŁęczna.Wskaźnikdywersyfikacjiuległnieznacznejpoprawiewstosunkudoroku2014iwyniósł0,31(w2014:0,32–imniższywskaźniktymlepiej).Dywersy-fikacjiprzychodówniesprzyjaodło-żeniewczasiemodernizacjistadionuprzyul.Cichej,którapociągnęłabyzasobąkolejnenakłady,alekorzystniewpłynęłabynawpływyzdniameczu.Rok2015RuchChorzów,podobniejak w ostatnich czterech latach, zakończyłstratą.Pomimotowynikfinansowyjestzdecydowanielepszyniżwubiegłychlatach.StratanettoNiebieskichwyniosła4,7mlnPLN.Rok2014Ruchzakończyłstratąwwy-sokości12,3mlnPLN.Dużymobcią-żeniemdlaspółkisąkosztyfinanso-we,którepozostałynapodobnymjakwroku2014poziomie,wynoszącym6,3mlnPLN.Władzeklubusukcesyw-niezmniejszałykosztywynagrodzeń.Zpoziomu15,5mlnPLNwroku2013spadłyonedokwoty10,8mlnPLNwroku2014,abynakoniec2015rokudojśćdopoziomu6,7mlnPLN.Łącz-niekosztyoperacyjnezmniejszyłysięzpoziomu21,6mlnPLNwroku2014do17,7mlnPLNw2015roku.Stara-
niazarząduzmierzającedoobniżeniakosztówzaowocowałypoprawąwskaźnikarentownościsprzedażynetto(-27%w2015rokuwobec-71%w2014roku).Zobowiązaniakrótkoterminowenieuległyzmniejszeniuwporównaniu zrokiem2014iwyniosły44mlnPLN.Jesttoznaczącakwotawrelacjidorocznych przychodów klubu, które tylkowpołowiesąwstaniepokryćtękwotę.KłopotyRuchuChorzówzespłatądługówodbiłysięnaklubieod-jęciempunktuwsezonie2015/2016,zewzględunanaruszeniewymogówlicencyjnych w zakresie przetermino-wanychzobowiązań.Poprawieuległawartośćwskaźnikapłynnościbieżącej,czylistosunekaktywówobrotowychdozobowiązańwymagającychzapłatywciągu12miesięcy.W2015rokuwskaźniktenosiągnąłwartość0,24(0,21wroku2014).WtejkategoriiRuchzająłtrzynastemiejscewstawce.SłabszywynikuzyskałyWisłaKrakówiGórnikŁęczna.ChociażNiebiescyosiągnęlisukcesw racjonalizacji kosztów i sukcesyw-niezwiększająswojeprzychodyzesprzedaży,toichpotencjałfinansowywciążwydajesięniewielki.Klubborykasięzproblemamizpłynnościąorazzadłużeniemdwukrotnieprze-kraczającymwartośćmajątku.Po-życzkazaciągniętaodmiastaodwlekamodernizacjęstadionu,comogłobypoprawićprzychodyzdniameczu.
Kluby, które w 2015 roku obniżyły koszty operacyjne
2015
Korona Kielce
Ruch Chorzów
Górnik Zabrze
Pogoń Szczecin
Śląsk Wrocław
4,3 mln PLN
3,9 mln PLN
4,2 mln PLN
0,3 mln PLN
2,2 mln PLN
34% o tyle wzrosły przychody Niebieskich z tytułu sponsoringu, głównie dzięki większemu zaangażowaniu sponsora głównego – Węglokoksu.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015104
Wis
ła
Kra
ków
Nazwadrużyny:WisłaKrakówNazwaspółki:WisłaKrakówSpółkaAkcyjnaAdres:30-059Kraków,ul.Reymonta22Tel.:+48126307600
WisłaKrakówsezon2015/2016roz-poczęłapodwodzątreneraKazimie-rzaMoskalaizakończyłapodobniejak poprzedni, czyli remisem. Tym razemzGórnikiemZabrze(1:1).Tobyłjednakdopieropoczątekpasma
Piąte miejsce w rankingu biznesowym klubów Ekstraklasy to potwierdzenie faktu, że Wisła Kraków jest wciąż jedną z największych piłkarskich marek w naszym kraju. Biała Gwiazda zdołała w naszym rankingu wyprzedzić swojego rywala z drugiej strony krakowskich Błoni (Cracovia była szósta), nawet mimo że nie awansowała w sezonie 2015/2016 do czołowej ósemki Ekstraklasy. Wiślacy zajęli czwarte miejsce w klasyfikacji marketingowo-medialnej oraz drugie, ex aequo z KGHM Zagłębiem Lubin, w rankingu efektywności sportowej. W rankingu finansowym klub zajął miejsce jedenaste.
SPORT
Nazdjęciu:PawełBrożek
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015 | 105
SUPERPUCHAR:
13 razy,ostatnie w 2011
MISTRZOSTWO POLSKI:
4 razy,ostatni 2003
PUCHAR POLSKI:
2001
remisów.BiałaGwiazdawpierwszychośmiukolejkachsezonuzremisowałaażpięćspotkań.Sprowadzeniem.in. z Anglii Tomasza Cywki oraz wracającegodoWisłyreprezentantakraju–KrzysztofaMączyńskiegonieprzyniosłospodziewanegoefektu.Dopierow9.kolejceBiałaGwiazdaprzerwałaniekorzystnąseriędzie-więciumiesięcybezwygranegospotkania wyjazdowego. Krakowianie wygraliaż6:0zdrużynąPodbeskidziaBielsko-Biała.Tenwynik,podobniejakwygranawKrakowie2:0zów-czesnymmistrzemPolskiLechemPoznań,byłtylkoulotnąchwilądlakrakowskichkibiców.NasiedemspotkańprzyReymontawpierwszejpołowierundyzasadniczejWisławy-grałatylkodwa,remisującażpięć.W17.kolejcerozegranoderbyKra-kowa,wktórychdrużynaKazimierzaMoskalamusiałauznaćwyższośćCracovii(1:2).Moskalzostałzwolnio-ny,ajegomiejscezająłdotychczaso-wy asystent - Marcin Broniszewski. Efekttejzmianyokazałsięodwrotnyodzamierzonego.Wiślacyprzegraliostatnietrzymeczewroku2015,wtymusiebiezLegiąWarszawa(0:2).Rok2016klubzKrakowarozpocząłzbyłymtreneremŚląskaWrocławTadeuszemPawłowskim,który po dwóch pierwszych meczach zostałzastąpionyprzeztreneraMarcinaBroniszewskiego.Tenmusiałpoprowadzićzespół,ponieważWisłaznówszukałanowegoszkoleniowca. Wkońcuzostałnimbyłyszkole-niowiecPogoniSzczecin–DariuszWdowczyk. Podjegowodządrużynawzmocnionam.in.RafałemWolskimzaczęłagraćefektownieiefektywnie.Wiślakomnieudałosięjednakodrobićstrati po raz pierwszy w historii systemu ESA37wrundziefinałowejzagraliw grupie B, w której wygrali cztery meczeizajęlidziewiątemiejscewta-belikońcowej,wygrywajączmaganiaw swojej grupie.
WisłaKrakówtradycyjniejużdobrymwynikiemwklasyfikacjimarketingo-wo-medialnejpodreperowałaswojąpozycjęwrankingubiznesowymklu-bów Ekstraklasy. MeczeBiałejGwiazdywsezonie2015/2016przyciągnęłynatrybunywsumie232,5tys.kibiców,copo-zwoliłoklubowizKrakowautrzymaćczwartemiejscepodwzględemfre-kwencjiwEkstraklasie(średnia:12,2tys.namecz).Wisłazajęłateżtrzeciemiejscepodwzględemoglądalnościtelewizyjnej. Spotkania krakowian gro-madziłyprzedtelewizoramiśrednio139tys.widzów.Najchętniejogląda-nymmeczemzudziałemWisłyKrakówbyłospotkaniezLegiątransmitowanewtelewizjinc+.Meczbyłhitemiobej-rzałygo224tys.ludzi.Sezon2015/2016tokontynuacjawspółpracyWisłyzfirmąAdidas.Klubsprzedał1,6tys.koszulek,poprawiającwynikzsezonu2014/2015.Ciekawostkąbyłcrowdfundingowyprojekt„WisłaKrakówtonaszahisto-ria”.ZjednoczyłonspołecznośćBiałejGwiazdyimiałnaceluorganizacjęfunduszynaspłatęzobowiązańklubu.Kibicewsparliswójklubfinansowokupującbiletynamecze.Nawirtual-nymstadioniemożnabyłonabieżącośledzićilukibicówdołączyłodowyda-rzeniaorazjakzapełniałysięposzcze-gólnesektory.PieniądzewpłacanorównieżprzezspecjalnąplatformęFans4Club.comorazkupującwyjątko-wenagrody.Wybierającnagrodę„ImięinazwiskonapamiątkowejtablicyWisłaKrakówtomojahistoria”,kibicemoglinastałezapisaćsięwhistoriiklubu.Zwieńczeniemtejakcjibyłmecz„GwiazdydlaBiałejGwiazdy”,któryzgromadziłprzyul.Reymontaponad15tys.kibiców.WdrużynieGwiazd,którąpoprowadziłFranciszekSmuda,wystąpiło27dawnychlegendkrakow-
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
skiego klubu m.in. Tomasz Frankowski, KamilKosowski,MirosławSzymkowiakoraz Maciej Stolarczyk. Zebrano w su-mieponad820tys.PLN.KlubzaangażowałsięteżwobchodyŚwiatowegoDniaZiemiizaprosiłdoświętowaniaswoichkibiców.Ci,którzyposiadalibiletnaspotkanieWisłyzTermalicąBruk-BetNieciecza,mogliodebraćbezpłatniesadzonkijodły.Dorozdaniabyło110drzewek,comiałonawiązywaćdo110rocznicyistnieniaWisłyKraków.
11Tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Wisły. To najlepszy wynik w Ekstraklasie ex aequo z Jagiellonią.
12,2tys. tylu kibiców średnio przychodziło na mecze Wisły w sezonie 2015/2016. To czwarty wynik w lidze.
139tys. tylu kibiców oglądało mecze Białej Gwiazdy w TV – trzeci wynik w Ekstraklasie.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015106
Nazwadrużyny:WisłaKrakówNazwaspółki:WisłaKrakówSpółkaAkcyjnae-mail: sekretariat@wisla.krakow.plStrona internetowa: www.wisla.krakow.plFanpage:www.facebook.com/WislaKrakow
Spadekprzychodówogółemwynikałprzedewszystkimzespadkuwpły-wówztytułutransferów.AtutemWisływciążjestjednakwysokipoziomdywersyfikacjiprzychodów–wartośćwskaźnikawyniosła0,29i jest to czwarty wynik w lidze (im niższawartośćwskaźnikatymlepiejzdywersyfikowanewpływy).Korzyst-niejszympodziałemprzychodówmogąpochwalićsięjedynieLegia,LechiaiLech.WpływyzdniameczuwWiślewy-niosły6,3mlnPLNiwzrosłyo1mlnPLNwporównaniuzrokiem2014.ByłytrzeciminajwyższymiwlidzepoLegiiiLechy.UdziałbiletówikarnetówwprzychodachWisływynosi23%ijesttodruginajwyższyudziałwlidze.Przychodysponsorin-gowepozostałynaniezmienionympoziomie10,8mlnPLN,przyczymklubw2015rokuzdywersyfikowałprzychodyreklamowe–wpływyodgłównegosponsoraspadłyo0,5mlnPLNwstosunkudo2014roku.Wpły-wyztransmisjiwyniosły7,1mlnPLNwporównaniuz8,5mlnPLNwroku2014.Władzomkrakowskiegoklubuzrokunarokudajesięograniczaćkosztyoperacyjne,którew2015rokuwy-
Wskaźnik dywersyfikacji przychodów (im jest niższy tym źródła wpływów są bardziej zróżnicowane)
FINANSE
W tegorocznym zestawieniu podsumowującym sytuację finansową klubów Ekstraklasy Wisła Kraków zajęła jedenaste miejsce – o 5 pozycji niższe niż w poprzedniej edycji rankingu. Przychody krakowskiego kluby spadły w porównaniu z rokiem 2014 o 16% i wyniosły 27,7 mln PLN. W tej kategorii Wisła uplasowała się na ósmej lokacie w stawce klubów Ekstraklasy. Biała Gwiazda pozostaje klubem z wielkim potencjałem, a jej atutem są kibice, którzy dali Wiśle trzecie najwyższe wpływy z dnia meczu.
6,3mln PLNprzychodów z dnia meczu Wisły to trzeci wynik w lidze po Legii i Lechu.
3,6 mln PLN o tyle spadły koszty operacyjne Wisły Kraków – głównie dzięki zmniejszeniu kosztów wynagrodzeń.
Średnia
0,35
WisłaLechLechia Legia
0,290,29 0,260,27 0,70
KGHM Zagłębie*
*najsłabszywynikwlidze
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015 | 107
33 130miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1906
ROK ZAŁOŻENIA:
Tele-Fonika Kable S.A.
czerwono-biało-niebieskie
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
niosły30,7mlnPLNwporównaniuz34,3mlnPLNwroku2014.Spadekkosztówbyłspowodowanygłównieobniżkąkosztówwynagrodzeńza-wodnikówzpoziomu13,8mlnPLNdo10,3mlnPLNw2015roku.PomimotostratanettoWisłyKrakówwyniosła6,8mlnPLNibyłao33%większaniżrokwcześniej.RentownośćnettoWisływyniosła-25%ibyłtodwunastywynik na tle klubów Ekstraklasy. NiższąrentownośćosiągnęłytylkoKorona Kielce, Górnik Zabrze i Ruch Chorzów.Podobniejakwroku2014krako-wianieznaleźlisięwgronieklubówonajwyższymkoszciewynagrodzeńzawodnikówna1zdobytypunkt–zajęliczwartemiejsceodkońca(wskaźnikkosztuwynagrodzeńnapunktniezostałjednakuwzględnionywrankingufinansowym).Jedenpunktzdobytywrokukalendarzowym2015kosztowałBiałąGwiazdę250tys.PLNwpłacachpiłkarzy.Dlaporównania–najwięcejzazdobyciejednegopunktupłaciłaLechia(342tys.PLN),anaj-mniejPodbeskidzie(78tys.PLN).BiałaGwiazdamiałajedenznajniż-szychwskaźnikówpłynnościfinan-
sowejwcałejEkstraklasie.Stosunekaktywówobrotowychdozobowiązańkrótkoterminowychwyniósł0,22i jest to przedostatni wynik w lidze przyśredniejnapoziomie0,7.NiższąpłynnośćbieżącąmiałjedynieGórnikŁęczna.Wprzypadkupłynnościszyb-kiej,mierzonejstosunkiemśrodkówpieniężnychdozobowiązańpłatnychwciąguroku,wynikWisłyto0,08.WyniktenplasujeWisłęnadwunastymmiejscuwśródklubówEkstraklasy.Ligowaśredniategowskaźnikato0,3.WisłajestnajbardziejobciążonymzadłużeniemklubemEkstraklasy.Wartośćudziałukapitałuobcegoklubujedenastokrotnieprzekraczawartośćposiadanegomajątku(udziałkapitałuobcegowkapitalecałkowitymnapoziomie11,3).KapitałwłasnyBiałejGwiazdyjestujemnyiwynosi-129mlnPLN.DlaporównaniazobowiązaniaGórnika Zabrze, który w tej kategorii zajmuje przedostatnie miejsce, prze-kraczająwartośćmajątkusześciokrot-nie(6,3)aligowaśredniato2,9.Wartojednakpamiętać,żeWisłajestfinansowanawwiększościpożyczkamiwłaścicielskimi(wpodobnejsytuacjidoniedawnabyłaLegiaWarszawa).Ichwartośćnakoniec2015rokuwyniosła86,6mlnPLN.Jesttoefektstrat,któreWisłaprzynosinieprzerwanieod5lat.Ichsumarycznawartośćw2015rokuprzekroczyłapoziom50mlnPLN.DonajważniejszychwyzwaństojącychprzedWisłąnależyzaliczyćdalsząrestrukturyzacjęfinansowąpoprzezzredukowaniezadłużeniaorazpo-zyskaniegłównegosponsorawceluuniezależnieniaswoichprzychodówodsytuacji Tele-Foniki Kable, jedynego akcjonariusza klubu. Zdoniesieńprasowychwiadomo,iżobecnywłaścicielszukainwestorastrategicznego,którybyłbygotowyzainwestowaćwodbudowęklubu,któ-ryjeszczeniedawnobyłhegemonempolskichrozgrywekiaspirowałdoLigiMistrzów.
Wisła ma najwyższy wskaźnik udziału kapitału obcego w kapitale ogółem w Ekstraklasie (zadłużenie)
Wis
ła
Krak
ów
Gór
nik
Zabr
ze
Śred
nia
w E
kstr
akla
sie
3
0
6
9
12
6,3
2,9
11,3
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016108
Ślą
sk
Wro
cław
Nazwadrużyny:ŚląskWrocławNazwaspółki:WrocławskiKlubSportowyŚląskWrocławSpółkaAkcyjnaAdres:53-434Wrocław,ul.Oporowska62Tel.:+48717223936
Z siódmego na jedenaste miejsce spadł w rankingu biznesowym klubów Ekstraklasy wrocławski Śląsk. Na ten wynik złożyły się dziewiąta pozycja w rankingu finansowym oraz miejsca jedenaste w klasyfikacjach marketingowo-medialnej i efektywności sportowej. W Śląsku wyraźnie widać efekty polityki oszczędnościowej, a klub po raz drugi z rzędu osiągnął w 2015 roku zysk netto.
Nazdjęciu:RyotaMorioka
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 109
1987, 2012
SUPERPUCHAR:
1977, 2012
MISTRZOSTWO POLSKI:
1977, 1987
PUCHAR POLSKI:
SPORTWeWrocławiuniktniespodziewałsięażtaktrudnejrundyjesiennejsezonu2015/2016.DrużynaprowadzonaprzeztreneraTadeuszaPawłowskiegorozpoczęłasezonodporażkiusiebiezLegiąWarszawaaż1:4.Cowięcej,wrocławianiewpierwszychsiedmiukolejkachzdobylizaledwie9punktów,przegrywającm.in.zkrakowskąWisłąnawyjeździe(2:4).W13.kolejceŚląskpoporażcewChorzowie0:1znalazłsięwstrefiespadkowej,mającwdorobkutylkotrzywygranemecze.Naprzed-ostatnim miejscu w tabeli Ekstraklasy drużynazWrocławiapozostałado21.kolejki,kiedytopozwycięstwiezPodbeskidziemBielsko-Biała1:0awansowałanaczternaste–bezpiecz-ne miejsce w tabeli. WnowyrokŚląskWrocławwszedłznowymtrenerem–RomualdemSzukiełowiczem.IchoćtenrozpocząłrundęwiosennąodwygranejzWisłąKraków1:0,topopięciukolejkachorazprzegranej0:2wmeczuderbowymzZagłębiemLubinzostałzwolniony.Śląsknaczterykolejkiprzedkońcempierwszejfazysezonu2015/2016zaj-mowałprzedostatniemiejscewtabeli,mającnadostatnimGórnikiemZabrzetylko cztery punkty przewagi. NowymszkoleniowcemzostałMariuszRumak, który w pierwszym meczu wrolitrenerawrocławianwygrał1:0wPoznaniuzLechem.RumakodmieniłŚląsk.Podjegowodządrużynazdo-byławjedenastumeczach22punkty,przegrywająctylkojednospotkanie.Kurozczarowaniukibiców,częśćzezgro-madzonychpunktówzespółzdobyłw grupie B. Mimo dobrej formy Ryoty MoriokiijegosiedmiutrafieńwEks-traklasie,wrocławianiezdobylidwapunktymniejodkrakowskiejWisły,kończącsezonna10.miejscuwtabeli.ZdobrejstronypokazałsiętakżeBen-ceMervo,któryjakojedenzsiedmiugraczyŚląskaostatusiemłodzieżowcazdobyłczterybramkiwzakończonymsezonie.
Śląskzająłjedenastemiejscewkla-syfikacjimarketingowo-medialnejrankingu biznesowego.Sezon2015/2016towdolnośląskimklubie kontynuacja licznych inicjatyw marketingowych, takich jak np. Dzie-cinaStadionie-UczymysięDopingu,czyŚląskruszawtrasę.Tonowa,dłu-gofalowaakcjamającąwprzyszłościwpłynąćnafrekwencjęnameczach.Tawsezonie2015/2016wyniosła157,4tys.osóbibyłasiódmąnaj-wyższąwlidze(średnia8,7tys.).Piłkarzepromowaliklubodwiedzającnajmłodszychkibicówwszkołachpodstawowych, gimnazjach i liceach zDolnegoŚląska.Wmeczu37.kolejkiwzięłoudziałniemal5tys.dzieci.W czasie ostatniego meczu ligowego nawrocławskimstadioniezokazjiMikołajekzebranopluszowezabawkidlaFundacji„Naratunekdzieciomzchorobąnowotworową”.Akcjacieszyłasiędużymzainteresowaniemkibiców. Zebrano setki maskotek, którychczęśćpiłkarzeosobiścieprzekazalipacjentomKlinikiNefrolo-giiPediatrycznej.StaraniaokibicaprzybrałyrównieżformękoncertuprzedwiosennymmeczemzWisłąKraków.StarciedrużyniwystępwokalistkiCleoobej-rzałotegodnia13tys.kibiców.Sezon2015/2016todlaŚląskasiód-memiejscepodwzględemoglądalno-ścimeczówwTV.SpotkaniapiłkarzyzWrocławiaprzyciągałyprzedekranyśrednio110tys.telewidzów.KlubmocnozaangażowałsięwakcjęnarzeczRobertaRześniowieckiego–mężczyzny,którywrazzrodzinązostałposzkodowanywwypadkunaprzejściudlapieszych.Przeprowa-dzonolicytacjękoszulekmeczowychigadżetówklubowych,apodczas
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
1Śląsk na koniec maja 2016 roku miał w swoich szeregach 1 reprezentanta swojego kraju. Był nim Lasza Dwali z Gruzji.
7zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Śląska.
imprezy zdecydowano o wymianie bezpłatnychwejściówek–cegiełeknabiletynameczŚląskazGórnikiemŁęczna.ZwycięzcylicytacjiobejrzelimeczzlożyVIP.Nastadionowychtelebimachpojawiłysięinformacjepromująceimprezę,asamklubzrezy-gnowałzeswojegoczasuantenowegonabandachLED,abyinformacjaoakcjitrafiładojaknajwiększejliczbyosób.
110tys. widzów średnio oglądało mecze Śląska w TV.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016110
Nazwadrużyny:ŚląskWrocławNazwaspółki:WrocławskiKlubSportowyŚląskWrocławSpółkaAkcyjnae-mail: biuro@slaskwroclaw.plStrona internetowa: www.slaskwroclaw.plFanpage:www.facebook.com/slasknet
Przychodyklubuw2015rokuwyniosły22,4mlnPLN(dziewiątemiejscewśródklubówEkstraklasy).NajistotniejszączęśćwpływówWKS--owidałytransmisjeTV(10,5mlnPLN).Śląskw2015rokuodnotowałteż8%wzrostprzychodówzdniameczu,którewyniosły4,1mlnPLN.Dodatkowo,doklubowejkasywpły-nęłakwota1,7mlnPLNzaudziałwrozgrywkachLigiEuropy.PrzychodyŚląskaWrocławzumówsponsoringowychwyniosływ2015roku1,7mlnPLN,cobyłonajniższąkwotąwcałejEkstraklasie.Udziałprzychodów sponsorskich w przy-chodachzesprzedażywyniósłwprzypadkuwrocławianniespełna9%przyligowejśredniejnapoziomie35%.Małokorzystnąsytuacjępotę-guje brak sponsora strategicznego. Biorącpoduwagęwielkośćmiasta,infrastrukturę,jakądysponujekluborazpotencjałmarketingowy,brak
FINANSEŚląsk Wrocław zajął dziewiąte miejsce w finansowej części tegorocznego rankingu. W porównaniu z zeszłoroczną edycją jest to awans o dwie lokaty. Wrocławski klub odnotował 15% wzrost przychodów przy jedoczesnym spadku kosztów operacyjnych. Kasę klubu zasiliła także dotacja z miasta oraz wpływy ze sprzedaży zawodników. Dzięki temu wrocławianie, drugi rok z rzędu, osiągnęli dodatni wynik finansowy.
sponsorastrategicznegojestsytuacjąwyjątkowąnatleporównywalnychklubówEkstraklasy.Naskorzystaniezusługmarketingowychklubuwtymzakresieniezdecydowalisięnawetjegowspółwłaściciele–udziałowcyWrocławskiegoKonsorcjumSporto-wego(Hasco-Lek,SupraInvestorazInter-System).Zważywszynato,żeśredniudziałwpływówodgłównegosponsorawprzychodachzesprzedażyklubówEkstraklasywynosi19%,brak sponsora strategicznego jest naj-poważniejszymproblemembizneso-wymŚląska.Przyobecnejstrukturzekosztów pozyskanie sponsora strate-gicznegopozwoliłobywrocławianomnaosiągnięcieważnegopoczuciastabilizacji.Istotnymuzupełnieniemklubowejkasybyłyprzychodytransferowe,którew2015rokuwyniosły2,3mlnPLNorazdotacjeodmiasta(5,6mlnPLN).Dziękitemu,pomimostratyzesprzedażynapoziomie4,7mlnPLN,wrocławskiemuklubowiudałosięosiągnąćzysknettowwysokości3,2mlnPLN.Osiągniętaprzezklubren-townośćsprzedażynetto,obliczona
Przychody z tytułu sponsoringu w Ekstraklasie
Rentowność Śląska Wrocław w 2015 r.
6
0
12
18
24
KGHM Zagłębie
Legia Lechia ŚląskŚrednia ligowa
24 m
ln P
LN
19,4
mln
PLN
15,1
mln
PLN
9,5
mln
PLN
1,7 m
ln P
LN
2013
- 21,2%
15,9%
20152,6%2014
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 111
42 000miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1947
ROK ZAŁOŻENIA:
Wrocławskie Konsorcjum Sportowe
zielono-biało-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Dług klubu w porównaniu z rokiem 2014 spadł o
1,1 mln PLN
Udział kapitału obcego w kapitale całkowitym Śląska Wrocław (zadłużenie)
3 6 90Wartośćwskaźnika
10,33
7,64
3,582015
2014
2013jako stosunek zysku netto do przy-chodówzesprzedaży,wyniosła16%.Jest to drugi wynik w Ekstraklasie, zarazpoJagielloniBiałystok.Średniarentownośćklubóww2015rokubyłaujemnaiwyniosła-11%.WładzomWKS-uudałosiędokonaćredukcjikosztówoperacyjnycho8%.Naspadekkosztówoperacyjnychwpływmiałyprzedewszystkimobniż-kakosztówusługobcycho20%oraz5%spadekkosztówwynagrodzeń(wtymspadekkosztówwynagrodzeńzawodnikówoniespełna7%).Zdecydowanąpoprawęzaobserwo-wanowprzypadkupłynnościfinanso-wej. Stosunek aktywów obrotowych dozobowiązańkrótkoterminowychwyniósłnakoniec2015roku0,69(w20140,23)zaśrelacjaśrodkówpie-niężnychdozobowiązań,któreklubmusiuregulowaćwterminie12miesięcywyniosłaaż0,47(rok
wcześniej0,03).Bieżącyodczytwskaźnikamówiotym,żeklubposia-dagotówkępozwalającąuregulowaćaż47%zobowiązańkrótkotermi-nowych.TakdużąpoprawęWKSzawdzięczaznaczącemuwzrostowiśrodkówpieniężnych.Śląsknakoniec2015rokuposiadałśrodkipieniężnewkwocie2,7mlnPLNwporównaniuz0,2mlnwroku2014.ŚląskWrocławznaczącoobniżyłwartośćwskaźnikaudziałukapita-łówobcychwkapitalecałkowitymwstosunkudoroku2014.Nakoniec2015rokuwskaźniktenosiągnąłwartość3,58wporównaniuz7,64rokwcześniej.Napoprawęrelacjikapitałuobcegodoaktywówwpływmiałowypracowaniezyskunettow dwóch ostatnich latach, podnie-sieniekapitałuzakładowegoorazobniżeniezobowiązańklubuo11%.ŁącznezobowiązaniaŚląskaztytułukredytówipożyczekwyniosłynakoniecroku12,7mlnPLN.Długklubuwporównaniuzrokiem2014spadł
Redukcja kosztów operacyjnych klubu o
8%
o1,1mlnPLN.Wskaźnikstosunkukapitałuobcegodopasywówobrazującyzadłużenieklubu, pomimo zdecydowanej po-prawy,jestjednymznajwyższychwskaźnikówwlidze.Wgorszejsytu-acjiznajdująsięjedynieWisłaKraków(uktórejjednakwiększośćstanowizadłużeniewłaścicielskie),GórnikZabrzeiPogońSzczecin.Największymwyzwaniemdlawrocławiannakolejnysezonbędziepozyskanie sponsorów i poprawa przychodówztegoźródła.Klubposiadateżdużypotencjałdouzy-skiwaniazdecydowaniewyższychprzychodówzdniameczowego.ŚląskWrocławdysponujebowiemnowo-czesnymstadionem,którynajczęściejpodczasmeczówjestw¾pusty.Przyzałożeniukonsekwentnejpracynadfrekwencjąmożnazakładać,żewklu-biepojawiąsięrównieżnowisponso-rzy,aŚląskzyskaważnąstabilizacjęfinansową.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016112
Nazwadrużyny:JagielloniaBiałystokNazwaspółki:JagielloniaBiałystokSportowaSpółkaAkcyjnaAdres:15-281Białystok,ul.Legionowa28/702Tel.:+4885665-21-00
Jag
iello
nia
Biał
ysto
k
Przedstartemsezonuwieluekspertówzastanawiałosię,wjakiejformiebę-dzieJagiellonia.WBiałymstokuudałosięzatrzymaćuznanegozaligoweodkrycie i najlepszego bramkarza sezonu2014/2015,BartłomiejaDrą-gowskiego.JednakklubopuściłjegonajskuteczniejszynapastnikPatrykTu-
SPORT
8to miejsce Jagiellonii w klasyfikacji efektywności sportowej rankingu biznesowego.
Jedenasta w lidze w sezonie 2015/2016 Jagiellonia zajęła czwartą pozycję w rankingu biznesowym dzięki wysokiej, czwartej pozycji w klasyfikacji finansowej oraz szóstemu miejscu w rankingu marketingowo-medialnym. W 2015 roku Jaga osiągnęła najwyższe przychody w swojej historii.
Nazdjęciu:KonstantinVassiljev
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 113
2010
SUPERPUCHAR:
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
2010
PUCHAR POLSKI:
szyński(wcześniejodszedłteżMateuszPiątkowski)orazfilarobrony–MichałPazdan.Poważneroszadykadroweodbiłysięnagrzezespołu,czemuzapobiecniemógłnawetwyróżnionytytułemnajlepszegoszkoleniowcanaGaliEkstraklasy2015trenerMichałProbierz.DuetDzalamidze-TuszyńskizastąpićmiałdoświadczonyKonstantinVassil-jevzPiastaorazPiotrGrzelczak zLechiiGdańsk.ReprezentantEstoniirazem z Maciejem Gajosem do siódmej kolejki strzelili siedem goli. Wszyscy wBiałymstokuzaczynaliwierzyć,żetentandempozwoliJagielloniiponowniewalczyćonajwyższecele.WtedyjednakGajoszdecydowałsięnatransferdoLechaPoznań,aniezwłocz-nie sprowadzony w jego miejsce Fedor Cernychzdobyłdokońcasezonutylkotrzy bramki.Szkoleniowiecbiałostoczanstarałsięszukaćdużomłodszychpartnerówdogrydla31-letniegoVassiljeva,któryrozgrywałnajlepszysezonwEkstra-klasie. W efekcie w barwach Jagiellonii wystąpiłoażjedenastuzawodnikówponiżej21.rokużycia–najwięcejwli-dze.Cipiłkarzewwiększościstanowiliosilemłodzieżowychreprezentacji,takjakchociażby19-letniKarolŚwiderski.Wpierwszychmiesiącachminionegosezonubyłon,wrazzRobertemLewandowskim,jedynymPolakiemzezdobytymi bramkami w lidze, pucharze kraju, europejskich pucharach i repre-zentacji.
Jagawklasyfikacjimarketingowo--medialnej rankingu biznesowego spadłaojednąpozycjęwporównaniuzpoprzedniąedycjąraportuzajmująctym razem miejsce szóste. Białostoczanieznaleźlisięwczołów-ceklubów,któresprzedałynajwięcejkarnetówwsezonie2015/2016.Liczącłącznierundęjesiennąiwio-senną,klubsprzedałich8,1tys.sztuk,czylio2,7tys.karnetówwięcejniżwsezonie2014/2015.Klubkontynuujeścisłąwspółpracęzeswoimgłównympartnerem-Urzę-demMiastaBiałegostoku.Jagielloniastałasięsilnąregionalnąmarką,która od lat konsekwentnie buduje swójwizerunekiumiejętniepromujemiastoprzezpiłkęnożną.Magistratchętnieobejmujehonorowympatro-natemiwspółfinansujeakcjeklubu–m.in.turniejdlanajmłodszychzawodnikówzEuropy„JagaCup”.DziękiUrzędowiMiastawdniachmeczowychuliceprzystrajanesąbar-wamiJagielloni,któreidealniewspół-grajązflagąmiejską,anaautobusachpojawiająsięhasłazachęcającebiałostoczandoaktywnegodopinguswojejdrużyny.Organizującimprezypleneroweiau-kcje,klubzaangażowałsięwpomocdzieciom z chorobami onkologiczny-mi.Abydodaćnajmłodszymotuchy
zawodnicy, trener oraz pracownicy klubu–częstoodwiedzająDziecięcySzpitalKliniczny.DziękiJagielloninakontoFundacjiOnkoludkiwpłynęłoponad18tys.PLN.Akcją,którazdecydowaniezwróciłauwagękibiców,byłamożliwośćstwo-rzenia projektu koszulki meczowej nanowysezon2016/2017.Zwycięskiprojekt–żółto–czerwonypasiak,nawiązujedotradycyjnychpasówizostałwybranypoprzezgłosowanienaoficjalnejstronieJagielloni.Wfi-nałowejankieciezebrałaż56%z11tys.głosów.Klubstawianaaktywnośćwinterne-cie.Prowadzim.in.specjalnykanałnaYouTube-JagaTV,którysub-skrybujeprawie6tys.fanów.ProfilnaFacebookupolubiłojuż97,9tys.internautów.Jagielloniazajęłapiątemiejscewlidzepodwzględemfrekwencji.ŁączniewcałymsezonienastadioniewBiałymstokukibicowało194,3tys.fanów,cośredniodało10,2tys.osóbna jednym meczu.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
3reprezentantów krajów liczyła kadra Jagiellonii na 31 maja 2016 r. (Tarasovs, Vassiljev i Cernych). To piąty wynik w lidze ex aequo z Koroną Kielce.
EfektemtakiejproporcjimiędzyrutynąamłodościąbyłdrugiwhistoriiwystępJagielloniwGrupieB,choćzapewnie-nieklubowiutrzymaniapo30.kolejcebyłonaprawdęblisko.Wrundziefina-łowejzespółMichałaProbierzodniósłpołowętegorocznychzwycięstw,codałomumutrzeciemiejscewgronieośmiudrużyn,którewalczyłyoutrzy-maniedo37.kolejki.
11 zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 wystąpiło w barwach Jagiellonii w sezonie 2015/2016. Najwięcej w lidze.
8,1tys. karnetów sprzedała Jaga na sezon 2015/2016 (łącznie na rundę jesienną i wiosenną).
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016114
Nazwadrużyny:JagielloniaBiałystokNazwaspółki:JagielloniaBiałystokSportowaSpółkaAkcyjnae-mail: klub@jagiellonia.plStrona internetowa: www.jagiellonia.plFanpage:www.facebook.com/JagielloniaBialystok1920
Rok 2015 był dla Jagiellonii rekordowy pod wieloma względami. Na koniec sezonu 2014/2015 klub po raz pierwszy uplasował się na podium Ekstraklasy. Dzięki dobrym wynikom sportowym, szczególnie w pierwszej połowie ubiegłego roku, oraz odpowiedzialnemu zarządzaniu klubową kasą, rekordy pojawiły się również na polu finansowym. W 2015 r. Jagiellonia osiągnęła najwyższe przychody w swojej historii – 33,1 mln PLN, to czwarty wynik w lidze po największych potęgach: Legii, Lechu i Lechii.
FINANSE
Wzrost wpływów z dnia meczu o
285% dzięki rozegraniu całego sezonu na w pełni otwartym stadionie.
TomiędzyinnymidziękirekordowymwpływomJagazajęłaczwartemiejscewklasyfikacjifinansowejrankingubiznesowego klubów Ekstraklasy –ojednąpozycjęwyższeniżwpo-przedniej edycji raportu Ekstraklasa PiłkarskiegoBiznesu.Białostoczanieosiągnęlinajwiększyw Ekstraklasie wzrost przychodów. Wporównaniuzrokiem2014klubpoprawiłsięo61,7%.DrugapodtymwzględemPogońmogłapochwalićsięopołowęsłabsządynamiką(niecopo-nad30%).Dotakznaczącegowzrostuprzyczyniłysięprzedewszystkimdrugienajwyższewlidzeprzychodyztransferów.Wyniosły11,2mlnPLN.PozaklasyfikacjąnatympolubyłaLegiazwpływamitransferowymiwwysokości23,2mlnPLN.Jagielloniapoprzezswojąaktywność
narynkutransferowympotwierdziłaprzyjętąwielelattemustrategię–przed nowym sezonem klub sprzedaje gwiazdęzespołu,bykomfortowodo-piąćbudżetwnastępnychmiesiącach.WtensposóbzJagąwpoprzednichlatachżegnalisięGrzegorzSando-mierski, Kamil Grosicki, Tomasz Ku-pisz, Thiago Cionek czy Dani Quinta-na.Naprzełomiesezonów2014/2015i2015/2016nastąpiłajednakprawdziwawyprzedaż.Klubopuścilikluczowidlazdobyciabrązowegome-daluzawodnicy:reprezentantPolskiMichałPazdanorazwyróżniającysięwlidze:PatrykTuszyński,NikaDzala-midzeiMaciejGajos.BezodstępnegoodeszlizJagiw2015rokum.in.:MateuszPiątkowskiiJakubSłowik.Korzyścifinansoweztychtransferówwidocznesągołymokiemwrankingu
Najwyższe przychody w Ekstraklasie w 2015 roku
11,2 mln PLN to drugie najwyższe przychody z transferów w lidze po Legii.
400mlnPLN 80 120
Legia
Lech
Lechia
Jagiellonia
130,3 mln PLN
78,4 mln PLN
45,6 mln PLN
33,1 mln PLN
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 115
22 386 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1920
ROK ZAŁOŻENIA:
MTC Plus Sp. z.o.o.
żółto-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
finansowym.Niestetydladrużyny,nowenabytki,którychniebyłomało,niedorównałypoziomemsportowymsprzedanymgraczom.Wzwiązkuztymklubwsezonie2015/2016prze-żywałwahaniaformyiostateczniezajął11.miejscewlidze,autrzymaniewalczyłdoprzedostatniejkolejki.TorównieżdziękiprzychodomztransferówJagielloniacieszyłasięw2015rokunajlepszymwskaźnikiempłynnościbieżącejwlidze.Wyprze-dziłapodtymwzględemnawetKGHMZagłębieLubin,któredziękistabilnymwpływomodsponsoragłównegotradycyjnielegitymujesięwysokąpłynnością.Aktywaobroto-weŻółto-Czerwonychnakoniec2015rokuoponad70%przewyższałykwo-tęzobowiązańkrótkoterminowych(wskaźnikpłynnościosiągnąłwartość
1,73).Wartoprzytymwspomnieć,żetylkowprzypadku5klubówEkstra-klasywskaźnikpłynnościprzekroczyłwartość1,0(opróczJagielloniiiZa-głębiabyłytoPodbeskidzie,CracoviaiLegia).Obokprzychodówogółemiwskaź-nikapłynnościnarankingfinansowyklubówEkstraklasyskładająsięrównieżwskaźnikobciążeniamajątkuzobowiązaniamiorazpoziomdywer-syfikacjiprzychodów.Tradycyjniewtejpierwszejklasyfikacji,klubzBia-łegostokuosiągnąłprzyzwoitywynik-szóstemiejscewstawce.Natomiastpodwzględemdywersyfikacjiprzy-chodówbiałostoczanieuplasowalisięnamiejscudziewiątym.Wskaźnikdywersyfikacjiokreślajakbardzozrównoważonesąźródłaprzychodówklubu.Pomimozdecydowanejpopra-
wywpływówzdniameczu(wzrostoponad280%z1,4mlnPLNdoponad4mlnPLNrokdoroku),wciążpodstawowymźródłemprzychodówzesprzedaży(nieliczymydotegowskaźnikatransferów)jestwJadzesponsoring.Udziałsponsoringuwprzychodachzesprzedażytoponad50%.WyższymajedynieKGHMZagłębieLubin.Stądrelatywniesłabypoziomdywersyfikacjiitylkodziewią-te miejsce w tej kategorii. PorazdrugizrzęduJagielloniawy-pracowałanajwyższypoziomzyskunettowlidze.Wroku2015wyniósłon5,9mlnPLN(o0,5mlnmniejniżrokwcześniej).Cociekawe,Jagielloniabyłajedynymklubem,obokPogoniSzczecin,którymógłpochwalićsięzyskiemzesprzedaży.Tooznacza,żeklubbyłbyw2015rokurentowny,nawetgdybynieliczyćdziałalnościtransferowej.Jagielloniiudałosięosiągnąćtakiewynikipomimoprawie20%wzrostuwynagrodzeń.Klubzapłaciłw2015rokupiłkarzom8,2mlnPLN.Wzrostspowodowanybyłwgłównejmierzewypłatamipremiizadobrągrę.Nawetmimoznaczą-cegowzrostukosztówpłacbyłyonejednymiznajniższychwlidze.
Koszty wynagrodzeń zawodników za 1 zdobyty w 2015 roku punkt (pod uwagę brane są punkty z danego roku kalendarzowego)
RuchChorzów78 tys. PLN
Podbeskidzie Bielsko-Biała
Jagiellonia Białystok
87 tys. PLN 120 tys. PLN
Cracovia
KGHMZagłębie Lubin
121 tys. PLN
125 tys. PLN
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016116
Koro
na
Kie
lce
Nazwadrużyny:KoronaKielceNazwaspółki:KoronaSpółkaAkcyjnaadres:25-033Kielce,ul.Ściegiennego8Tel.:+48413403403
Korona Kielce była dwunasta w tabeli Ekstraklasy na zakończenie sezonu 2015/2016 i czternasta w rankingu biznesowym, co oznacza spadek o cztery pozycje w porównaniu z poprzednią edycją raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu. Niestety przychody klubu zmniejszyły się w porównaniu z rokiem 2014 i były najniższe w ligowej stawce. Stało się tak nawet pomimo nieznacznego wzrostu frekwencji na stadionie.
Przedrozpoczęciemsezonu2015/2016naKolporterAreniedoszłodoniema-łychzmian.Nowytrener,kilkunastychnowych zawodników i utrata niektó-rychnajwiększychgwiazd.Wpołowielipca2015rokudlawieluekspertówKoronaKielcebyłajednymzgłównychkandydatów do walki o utrzymanie. Jaksięokazało,trenerMarcinBroszre-alizowałinnyscenariusz,zaczynającodwygranychzmedalistąpoprzedniegosezonu,JagielloniąBiałystokibenia-
SPORT
Nazdjęciu:AiramCabrera
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 117
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
SUPERPUCHAR:
minkiem,KGHMZagłębiemLubin.W trudnych warunkach Koroniarze po-stawilinakolektywimłodość.Wka-drzeKoronywystąpiło6zawodnikówponiżej21.rokużycia.TodwukrotniewięcejniżwdrużyniemistrzówPolski–LegiiWarszawa.WłaśniewmeczuzLegiąkielczanieosiągnęlihistorycz-ny sukces. Gol w doliczonym czasie gryautorstwajednegozmłodzieżow-ców–MichałaPrzybyły–zapewniłimpierwszewhistorii3punktyzdobytenaŁazienkowskiej.Stałosięjasne,żezekipątreneraBroszanikomuniebędziełatwowygrać.Podobrympoczątkupojawiłsięjed-nakbrakskutecznościiformy wmeczachusiebie.PrzeztozimowąprzerwęKoronaspędziłanatrzyna-stymmiejscu,zaledwie2punktynadstrefąspadkową.WcałejpierwszejczęścisezonukibicenaKolporterAreniezobaczylitylkojednąwygranąisześćgoliswojejdrużyny.Przemiananastąpiławiosną.PrzezponaddwamiesiącezawodnicytreneraBroszanieprzegrali12razyzrzędu,ustanawiającwtensposóbklubowy rekord. Wysoka forma zbliżyłaichnawetdogrywGrupieA.Ostatecznie do historycznego sukcesu zabrakłojednegozwycięstwa.RozpędzeniKoroniarzezapewniliso-bie utrzymanie w lidze na dwie kolejki przedkońcemsezonu.NiemaławtymzasługaAiramaCabrery,któryzdobył16goliizostałwicekrólemstrzelcówEkstraklasy,atakżeMarcinaBrosza–jednegozkilkutrenerów,którzywswoimklubiepracowalicałysezon.
Złocisto-Krwiściwklasyfikacjimar-ketingowo-medialnejzajęlimiejscedwunasteispadliwniejo5pozycjiwporównaniuzpoprzedniąedycjąraportu. Korona Kielce, podobnie jak sezon wcześniej,postawiłanaprzystępnącenękarnetów.MiałotozapewnewpływnawzrostfrekwencjinastadioniewKielcach.Przyniższejśredniejcenie95,58PLN(sezon2014/2015-108,5PLN)sprzedano 3tys.karnetów.Natrybunachzasia-dłowsumie125,5tys.widzów(6,6tys. na mecz). Mecze Korony przed telewizoramioglądałośrednio97tys.ludzi.Największąliczbęwidzówprzyciągnąłmecz27.kolejkizeŚlą-skiemWrocław,któryobejrzało176tys. osób.W plebiscycie organizowanym przez Ekstraklasę,nc+iApartnaEkstrafan-kęsezonu,zwyciężyławłaśnierepre-zentantka Korony Kielce Katarzyna Szmania.Winternetowymgłoso-waniuoddanoblisko70tys.głosów.RóżnicagłosówmiędzypierwsząnapodiumfankąKoronyKielceidrugąGórnikaZabrze,wyniosłatylko200głosów.KatarzynaSzmaniaodebrałanagrodęnauroczystejGaliEkstra-klasy,ahistoriaEkstrafankizostałaprzedstawionawprogramieDzieńDobryTVN.Zmyśląonajmłodszychklubprzygo-towałSportowąMajówkęzKoronąKielcenaKolporterArenie.Nautwo-rzonych specjalnie mini boiskach odbyłysięturniejenajmłodszychroczników. Spragnieni sportowych konkurencjinajmłodsipiłkarzemoglisprawdzićsiępodokiemczujnychtre-nerówKKPKoronawnajróżniejszychkonkurencjachorazspotkaćsięzza-wodnikami i sztabem szkoleniowym pierwszejdrużyny.
KoronaKielcewłączyłasięwwieleakcjicharytatywnychm.in.wakcjępomocydlamałejTosi.PodczasmeczuzWisłąKrakównaKolporterArenieodbyłasięzbiórkapieniędzyprowadzona przez wolontariuszy FundacjiAVALON.ProfilklubuzestolicywojewództwaświętokrzyskiegonaFacebookupo-lubiłojuż99tys.fanów,copokazujeznaczącypotencjałmarketingowyScyzorów.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
3reprezentantów występowało w Złocisto-Krwistych barwach w sezonie 2015/2016. To piąty wynik w Ekstraklasie, ex aequo z Jagiellonią.
5%o tyle wzrosła frekwencja na Kolporter Arenie w sezonie 2015/2016.
16 goli strzelił w sezonie 2015/2016 Airam Cabrera, wicekról strzelców ligi.
Ekstrafanka Katarzyna Szmania, fanka Korony Kielce, zwyciężyła w internetowym głosowaniu na Ekstrafankę i odebrała nagrodę na Gali Ekstraklasy.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016118
Nazwadrużyny:KoronaKielceNazwaspółki:KoronaSpółkaAkcyjnae-mail: korona.sa@korona-kielce.plStrona internetowa: www.korona-kielce.plFacebook:www.facebook.com/korona.kielce.oficjalna
Trzynaste miejsce Korony Kielce w rankingu finansowym klubów Ekstraklasy to pozycja o oczko wyższa niż w poprzedniej edycji raportu. Gdyby jednak pieniądze grały na boisku, zawodnicy Korony musieliby schodzić z muraw Ekstraklasy pokonani częściej niż w trakcie sezonu 2015/2016. Kwota zaledwie 11,3 mln PLN przychodów za rok 2015 stawia bowiem klub z Kielc w ogonie ligowej stawki, stanowiąc zaledwie 2,2% przychodów całej Ekstraklasy. Przychody kielczan były najniższe spośród klubów, które udostępniły autorom raportu swoje dane finansowe.
Kluby z ujemną dynamiką zmiany przychodów w 2015 roku
Zdrugiejstrony,dysponującybudżetemwiększymjedynieo3mlnPLNPiastGliwicewsezonie2015/2016zdobyłwicemistrzostwoPolski.Wyglądazatem,żewpiłceniechodzitylkoowysokośćprzychodów,choćwrankingufinansowymKoronazajęłaodległątrzynastąpozycję,exaequozGórnikiemZabrze.Dużych,czynawetśrednich,jaknapolskąpiłkę,pieniędzyniewidziano w Kielcach od lat. Ostatni rekordowyrokto2007iprzychodynapoziomie22,4mlnPLN.OdtegoczasuwburzliwejhistoriiZłocisto-Krwistychbyłaikarnadegradacjado
FINANSE
1.Ligiisprzedażklubuzasymbolicznązłotówkęmiastu(notabeneobecnieKorona to jedyny klub w Ekstraklasie, w którym stuprocentowym udziałowcemjestgmina).Ważnezfinansowegopunktuwidzeniasąniskieodlatprzychody,oscylującemiędzy10,4a13,1mlnPLN.Zatemkwota11,3mlnw2015r.zpewnościąniezaskoczyławłodarzyklubuigłównejksięgowej.Bólgłowymogłajednakpowodowaćujemnadynamikazmiany przychodów na poziomie -12,9%.KoronanależydotejgrupyklubówEkstraklasy,któreznaczącączęśćswychprzychodówopierająnawpływachztransmisjitelewizyjnych.Choćdorekordowegoudziałutransmisjiwprzychodach(56,5%),jakwPodbeskidziuBielsko-Biała,trochębrakuje,toudziałtransmisjiwprzychodachzesprzedażynapoziomie47,3%(5,3mlnPLN)świadczyodużymuzależnieniubudżetuklubuodtejpozycji.StądwskaźnikdywersyfikacjiprzychodówzesprzedażywynoszącywprzypadkuKorony0,33.Tośrodekligowejstawki,ponieważ7klubówmiałojeszczewyższywspółczynnik.WprzypadkuKoronywysokiudziałwpływów
ztransmisjijestrównoważonyprzezstosunkowodużyudziałwpływówodsponsorówizreklamy–27,7%przychodów-iwpływówzdniameczu14,4%przychodów.Minimalnyjestzatoudziałdziałalnościhandlowejwprzychodach–zaledwie1,7%.Takżeprzychodytransferowe,choćniesąbraneprzyuwagęprzywyliczaniuwskaźnikadywersyfikacji,stanowiływ2015r.minimalnączęśćprzychodów Korony.NaszczęściezarządzającyklubemdostosowująpolitykękosztowądoniezbytdużychmożliwościKoronywzakresiepozyskiwaniawpływówdoklubowejkasy.WartowięcpochwalićmiejskichzarządcówklubuzKielczakonsekwentneobniżaniekosztówoperacyjnych–tylkow2015r.wporównaniuz2014r.toponad4,3mlnPLNmniejwydatków,co jest tegorocznym rekordem
100% udziałów w Koronie ma Gmina Kielce – to jedyny „miejski” klub w Ekstraklasie.
0-5-10-15
Wisła Kraków
Korona Kielce
Zagłębie Lubin
Górnik Zabrze
Podbeskidzie Bielsko-Biała
-15,7%
-12,9%
-11,3%
-2,2%
-1,6%
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 119
11 999miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1973
ROK ZAŁOŻENIA:
Urząd Miasta Kielce
żółto-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Kluby, które w 2015 r. obniżyły koszty operacyjne
2015
Korona Kielce
Ruch Chorzów
Górnik Zabrze
Pogoń Szczecin
Śląsk Wrocław
4,3 mln PLN
3,9 mln PLN
4,2 mln PLN
0,3 mln PLN
2,2 mln PLN
oszczędności.Obniżeniekosztówoperacyjnychudałosięw2015rokutylkopięciuklubomEkstraklasy.Cociekawe–wszystkim(pozaPogonią)zniezbytstabilnąsytuacjąfinansową.Obniżkakosztówoperacyjnychdoprowadziładonajniższejod2009rokustratynetto.W2015rokuwyniosła7,7mlnPLN,podczasgdyjeszczerokwcześniejbyłoto8,9mlnPLN.KlubzKielcoszczędza,aletrzebazauważyć,żenieoszczędzanapiłkarzach.9,6mlnPLNnapłacezawodnikówtooczywiścieniewiele,jeśliporównaćznajbardziejszczodrymi:Legią,LechemiLechią.Jednakażsześćklubówwydałona wynagrodzenia zawodników mniejniżgospodarzeKolporterAreny.ByćmożetopozwoliłozatrudnićwKielcachgraczy,którzypo raz kolejny wywalczyli dla Kielc
Ekstraklasęnanastępnysezon.Dziękinim,inaczejniżwsezonie2014/2015,kieleccykibiceniedrżelidoostatniejkolejkioligowybytimoglibyćdumnizwicekrólastrzelcówEkstraklasy–AiramaCabrery.NienajniższekosztypłacpiłkarzywkorelacjizliczbązdobytychpunktówplasująKoronęniemalżeidealniewekstraklasowejśredniejstosunkuwynagrodzeniazawodników do zdobyczy punktowej. 192tys.PLNpłaciliśredniowłaścicieleKoronyzakażdyzdobytypunkt,przyśredniejligowej185tys.PLN.AnalizującfinanseKoronytrudnownioskowaćodługoterminowejprzyszłościklubuzKielc.Zjednejstrony dobrze rokuje konsekwentna polityka racjonalizowania wydatków wklubowejkasie,obniżaniakosztówoperacyjnych i redukowania strat.Zdrugiejstronynajniższe
przychodywEkstraklasie(nieliczącniesklasyfikowanejTermaliki),ujemnywskaźnikrentownościnetto(-68,4%)czybardzowysokiwskaźnikobciążeniamajątkuzobowiązaniami(307%)sprawiają,żeprzedKoronądługadrogadomałejstabilizacjiipewnościfinansowegobytu.
192 tys. PLN kosztował Koronę każdy wywalczony punkt, przy średniej Ekstraklasy wynoszącej
185 tys. PLN
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016120
Term
alic
a Br
uk-
Bet
Nie
ciec
za
Nazwadrużyny:TermalicaBruk-BetNiecieczaNazwaspółki:Bruk-BetTermalicaNiecieczaKlubSportowyadres:33-240Żabno,Nieciecza150Tel.:+48146444444e-mail: termalica@brukbet.comStrona internetowa: www.termalica.brukbet.com
Termalica Bruk-Bet Nieciecza nie zdecydowała się na przekazanie danych finansowych na potrzeby rankingu biznesowego. W związku z tym w klasyfikacji finansowej zajęła ostatnie miejsce. Natomiast w rankingach marketingowo-medialnym oraz efektywności sportowej zajęła miejsca piętnaste i czternaste.
TermalicaBruk-BetNieciecza.Tęnazwępoznaławczerwcu2015rokucałaEuropa.PierwszyrazwhistoriiwEkstraklasieznalazłsięklubzmiej-scowościbezprawmiejskich.Porazdrugizespółtenznalazłsięnaustachpiłkarskiegoświatadziesięćmiesięcypóźniej.Tymrazemzadbałotobram-karzSłoni–SebastianNowak.Do-
SPORT 3Reprezentantów występowało w Złocisto-Krwistych barwach w sezonie 2015/2016. To piąty wynik w Ekstraklasie, ex aequo z Jagiellonią.
Nazdjęciu:W
ojciechKędziora
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 121
świadczonyzawodnikpodczaskwiet-niowegospotkaniazWisłąstrzałemgłowązapewniłswojejdrużynieremis.Byłotopierwszetrafieniezgrygolkipera w historii Ekstraklasy.PiłkarskaelitanadobrezawitaładoNiecieczy20listopada2015roku.WcześniejbowiemstadionTermalikiBruk-Betbyłremontowany,drużynazaśrozgrywałaswojespotkania wMielcu.Inauguracjaekstraklaso-wegorozdziałuwmacierzystejmiej-scowościklubuzostałauczczonaażośmiomagolami.TermalicaprzegraławtedyzPiastemGliwice3:5.Tyletrafieńwjednymstarciuodnotowanodopiero po raz ósmy od powstania
Ekstraklasy S.A.BarwnybyłwięcdebiutanckisezonTermalikiBruk-Betnanajwyższympoziomierozgrywek.PrzeztenczasSłoniezatrakcjinapograni-czufutboluifolkloruzdążyłyprzeistoczyćsięwsolidnegoligowca.SiłętejekipypoznałamiędzyinnymiLegia.Właśnie
zklubemzNiecieczyponiosłanaj-wyższąporażkęwubiegłymsezonie(0:3).Oilesamklubbyłabsolutnymdebiutantem,tojużtrzonzespołustanowiłydobrzeznanepostaciejakPavolStano,DawidPlizga,czyautordziesięciugoliwtymsezonie,Woj-ciechKędziora.Dotegodoszli:repre-zentantUkrainy–ArtemPutiwceworazczłonekmłodzieżowejkadryPolski–BartłomiejSmuczyński.Ztakiego„tworzywa”trenerPiotrMandryszstworzył13.drużynęsezonu,charakteryzu-jącąsięwłasnym,ofensywnym,kombinacyjnymstylem.PodwzględemefektywnościsportowejSłoniewyprzedziłyjednaktylkoPodbeskidzieorazGórnikaŁęczna.
TermalicaBruk-BetNiecieczanieudostępniłatwórcomraportudanychfinansowychwzwiązkuzczymdosta-łanajniższąliczbępunktów wklasyfikacjiwartościmerchandisin-gu.Wartośćpozostałychwskaźnikówwziętychpoduwagęwkategoriimarketingowo-medialnej rankingu biznesowegodałajednakklubowizNiecieczymiejscepiętnaste.Beniamineksezonu2015/2016toab-solutnyewenement–drużynazma-łej,liczącejponad700mieszkańcówmiejscowościniedalekoTarnowa,we-szładościsłejczołówkinajlepszychpolskichklubówpiłkarskich.Kiedyokazałosię,żeTermalicaBruk-BetNiecieczaniemaobiektuspełniają-cego Ekstraklasowe normy, natych-miastprzystąpionododziałania.Niecałe5miesięcypotrzebowanowNiecieczy,abypostawićcałkowicienowystadion.KibicezgminyŻabnopoczątkowomoglipodziwiaćswoichpiłkarzywMielcu.Odmajadolistopadapowstałonoweboisko i podgrzewana murawa. Za-instalowanomasztyoświetleniowe.Powstałyzewnętrzneścianyzele-wacją,salakonferencyjna,miejscedla kamer i komentatorów oraz lożaVIP.Wnarożnikachustawionokasy.Przedewszystkimzmieniłasięgłównatrybuna,któraterazspełniawszystkie wymogi Ekstraklasy.PierwszynanowymstadioniemeczTermalicaBruk-BetNiciecza-PiastGliwiceotworzyłszestnastąkolejkęEkstraklasy.Natrybunachzasiadłotegodnia2,6tys.kibiców.Gościemspecjalnymbyłm.in.AdamNawałka,selekcjonerreprezentacjiPolski.AwanszespołudoEkstraklasybyłsensacjąizaktywizowałlokalnąspołeczność,którazdumąutożsamiasięzTermalicąBruk-Bet.Profilklubu
naFacebookupolubiłojuż27,8tys.fanów.Frekwencjanameczachdebiutują-cych„Słoni”wyniosłaśrednio 3,2tys.kibiców,cowstosunkudoliczbymieszkańcówNiecieczymożnauznaćzaogromnysukces.Przedtelewizoramimeczeklubuoglądałośrednioaż85tys.telewidzów.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
27,8tys. Lubi profil Termaliki na Facebooku.
3,2tys. Tylu kibiców średnio przychodziło na mecze Termaliki w sezonie 2015/2016. Liczba mieszkańców Niecieczy to 700.
2 Tylu zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Termaliki. Słabszy pod tym względem był tylko Górnik Łęczna.
4 666miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1922
ROK ZAŁOŻENIA:
pomarańczowo-żółto-niebieskie
BARWYKLUBOWE:
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016122
Nazwadrużyny: GórnikŁęcznaNazwaspółki: GórnikŁęcznaSpółkaAkcyjnaAdres:21-010Łęczna,Al.JanaPawłaII13Tel.:+48817521740
Górnik Łęczna zajął ostatnią pozycję w rankingu biznesowym klubów Ekstraklasy. Klub z Lubelszczyzny był szesnasty w klasyfikacjach marketingowo-medialnej oraz efektywności sportowej. Natomiast w rankingu finansowym piętnastą pozycję zawdzięcza faktowi, że Termalica nie przekazała danych finansowych na potrzeby raportu za co automatycznie przyznano jej minimalną liczbę punktów.
Gó
rnik
Łę
czna
Górnicyzaczęlipoprzednisezonzwy-sokiego„C”-oddwóchzwycięstwzrzędu,alewiosnąnapoważniezawisłonadnimiwidmodegradacji.Zestrefyspadkowejzdołalijednakwyjśćdziękiudanejszarżypodkoniecrozgrywek. Takiejsytuacjiniezapowiadałapierwszaczęśćsezonu.Rok2015Górnikzakończyłnaósmymmiejscuwtabeli.Jednaknajwiększyspadekformyzacząłsięwmarcu.Łęcznianie
SPORT
Nazdjęciu:GrzegorzBonin
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 123
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
SUPERPUCHAR:
niewygraliośmiumeczówzrzędu,costanowiłonajdłuższąserięwhistoriitegoklubu.Wtensposóbznaleźlisięna dole tabeli.SzkoleniowiecJurijSzatałow,twórcaawansuDumyLubelszczyznynanajwyższypoziomrozgrywkowy,przypłaciłtępassęposadą.Naławcewsamejkońcówcesezonuzastąpiłgonajmłodszywiekiemtrenerwminio-nych rozgrywkach - Andrzej Rybarski idziękidwómremisomorazdwómzwycięstwomostatecznieuratowałligowy byt dla Górnika.Wisienkęnatorciestanowiłozwycię-stwo5:1wprzedostatniejkolejcenadPodbeskidziem–najwyższawygranaGórnikaŁęcznawhistoriimeczów
u siebie. Gdyby jednak trzy dni później,wmeczuTermaliki
Bruk-Bet z Górnikiem Zabrzepadłajeszczejednabramkadlagości,tomisja uratowania Górnika skończyłabysięniepowo-dzeniem.JakubŚwierczokpomeczuzKoronązostałautorem pierwszego hat-tricka dla Górnika w Ekstraklasie. Bartosz Śpiączkabyłnajskutecz-niejszymdżokeremtegosezonu. Grzegorz Bonin to najlepszy strzelec whistoriiDumyLubelsz-czyzny. Ten tercet, wraz zGrzegorzemPiesio,zdobyłłącznie30bramek–więcejniżnajlepszaczwórkachoćbyPogoni,Lechii,Lecha,czyŚląska.Mimotołęcznianieprze-gralinajwiększąliczbęme-czów(18,wrazzRuchem).Wtabeliefektywności
sportowejznaleźlisięnaostatnimmiejscu.Togłównie
efekt braku reprezentantów wskładzie(jakojedynadrużynawtymsezonieGórnikniemiałżadnegozawodnikawystępującegow swojej kadrze narodowej) oraz led-wiejednegomłodzieżowca–równieżnajmniej w rozgrywkach.
GórnikŁęcznawklasyfikacjimarke-tingowo-medialnej rankingu bizne-sowegozająłszesnastemiejsce.Rokwcześniejbyłpiętnasty.Odpoczątkukwietnia2016r.wewspółpracyzfirmąKolporter,kluburuchomiłw24salonikachprasowychna terenie województwa lubelskiego punktysprzedażybiletównameczeGórnika rozgrywane na stadionie wŁęcznej.PrzedmeczemzLechemPoznań(9kwietnia)zmożliwościzakupu biletów w tych punktach sko-rzystało523kibicówGórnika.Wsezonie2015/2016Zielono-Czarniodnotowalinieznacznywzrostśred-niejfrekwencjinameczach(z4,16do4,24tys.fanów).Łączniewsezonienatrybunachzasiadło76,2tys.kibiców. Odpoczątkuwrześnia2015r.kluburuchomiłwłasnątelewizjęGÓRNIKTV.Wkażdymmiesiącutelewizjaprodukujeconajmniej20materiałówvideo,któresąumieszczane wmediachspołecznościowychorazdystrybuowane do dziennikarzy (zmateriałówczęstokorzystałlokalnyoddziałTelewizjiPolskiejTVPLublin,ajakośćzostaławielokrotniedocenionaprzezONET/RASP).Odkwietnia,wkażdypiątektygodnia,ukazujesięmagazynZielono-CzarnyFlesz, który w skrócie podsumowuje najważniejszewydarzeniazżyciaklubu.Klubaktywizujegrupydzieciimło-dzieżyzeszkółiklubówsportowychorazAkademiiiszkółekpiłkarskichz terenu województwa lubelskiego. NameczachEkstraklasyprzekazujemłodymfanompulębezpłatnychbiletównakażdespotkaniezespołu.Wewrześniu2015rokuprzedme-
czemligowymzJagielloniąBiałystokGórnikwyróżniłnajbardziejaktywnegrupywręczającklubowepamiątki.Zawszenapoczątkurokuszkolnegowyróżniateżwspieranegrupydzieciumożliwiającimudziałwprzedme-czowejeskorciedziecięcej.
1,7% o tyle wzrosła frekwencja na meczach Górnika sezon do sezonu.
0 Górnik w swojej kadrze nie miał żadnego reprezentanta swojego kraju. Był jedynym takim klubem w Ekstraklasie.
Górnik TV to nazwa telewizji klubowej Zielono-Czarnych.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016124
W klasyfikacji finansowej klubów Ekstraklasy za rok 2015 Górnik Łęczna, tak jak rok wcześniej, zajął piętnaste miejsce. W poprzedniej edycji raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu klubowi udało się w rankingu finansowym wyprzedzić GKS Bełchatów. Tym razem łęcznianie byli lepsi tylko od Termaliki Bruk-Bet Nieciecza, która nie dostarczyła danych do analizy. Ich pozycja w klasyfikacji finansowej była więc o jedną pozycję niższa niż w tabeli ligowej na koniec sezonu 2015/2016.
FINANSE
Nazwadrużyny: GórnikŁęcznaNazwaspółki: GórnikŁęcznaSpółkaAkcyjnae-mail: biuro@gornik.leczna.plStrona internetowa: www.gornik.leczna.plFanpage:www.facebook.com/gornikleczna
W2014rokuGórnikawansowałdoEkstraklasy,coprzełożyłosięnanajwyższywtamtymokresiewzrostprzychodów-o66,2%.Rok2015byłpierwszymzanalizowanych,wktórymklubprzezcałe12miesięcywystępowałwnajwyższejklasierozgrywkowej. W tym czasie Górnicy osiągnęliprzychodywwysokości13,7mlnPLN.Wyniktenoznaczawzrosto2,8mlnPLN,tj.25,2%wstosunkudoroku2014orazpodwojeniewartościprzychodówz2013roku.WklasyfikacjiwysokościwpływówdoklubowejkasyGórnikwyprzedziłwzestawieniuPodbeski-dzie(11,3mlnPLN)iKoronę(11,3mlnPLN).Aż37,9%przychodówzesprzedaży(nielicząctransferowych)tj.5,2mlnPLN,pochodziłoodgłównegosponsora - kopalni Bogdanka. Jedynie spółkaKGHMsponsorującaZagłębieLubinmiaławiększywpływnastruk-turębudżetuklubu.Takjakwroku2014kwotasponsoringumiałasilne
przełożenienawskaźnikdywersyfika-cjiprzychodówklubuzŁęcznej,któryokazałsięlepszyjedynieodGórnikaZabrzeiKGHMZagłębiaLubin.DrugimcodowielkościźródłemprzychodówklubuzLubelszczyznybyło5,2mlnPLNotrzymaneodEkstraklasyS.A.ztytułusprzedażypraw do transmisji telewizyjnych. Przychodyztransmisjistanowiły38%przychodówzesprzedaży.Przyrostr/rwyniósł2mlnPLN.Wzrosttejkate-goriiprzychodówwyniósł63,2%.Lep-szymwynikiemmogąpochwalićsięjedynieklubyzWrocławia(93,4%)izeSzczecina(149,4%).W2014rokuklubzŁęcznejwystępowałprzezczęśćrokuw1.Lidze,tymsamymosiągałniższeprzychodyniżwEkstraklasie,cowpłynęłonatakwysokądynamikęwroku2015.Wpływyzdniameczuwzrosłyo20,3%r/r.Relatywiewysokiwzrostwynikałzpodniesieniacenbiletów,bośredniąfrekwencjąnastadionieGórnikwyprzedziłjedynieTermalikę.
25,2%o tyle wzrosły przychody Górnika Łęczna w porównaniu z rokiem 2014.
Najniższe przychody w Ekstraklasie (w mln PLN)
20,3% o tyle wzrosły wpływy z dnia meczu w Górniku Łęczna.
Koro
na K
ielc
e
Podb
eski
dzie
Bie
lko-
Bia
ła
Gór
nik
Łęcz
na
Pias
t Gliw
ice
Gór
nik
Zabr
ze
16,8
14,3 13,7
11,3 11,3
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 125
7 500 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1979
ROK ZAŁOŻENIA:
GKS Górnik Łęczna
zielono-czarne
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
Najwyższy udział głównego sponsora w przychodach ze sprzedaży
Toprzełożyłosiębezpośrednionanajniższąwlidzewartośćwpływówzbiletówikarnetów,którawyniosłazaledwie0,8mlnPLN.Rozegraniepełnegorokukalenda-rzowego w rozgrywkach Ekstraklasy przyniosłowzrostprzychodów,alerównieżwzrostkosztów.Kosztyope-racyjnewzrosłyo3,1mlnPLNdo16,1mlnPLN.Składałysięnaniegłówniekosztywynagrodzeń.
Wydatkinapłacewzrosłyo23,8%do10,1mlnPLN,zczego7,6mlnPLNtj.75,5%stanowiływynagrodzeniapiłkarzy.Pomimotejdynamiki,kosztypłaczawodnikówbyłynadaljednymiznajniższychwlidze,aniższemiałytylkoRuchiPodbeskidzie.Wskaźnikkosztuzdobytegopunktuwyrażonywynagrodzeniamizawodni-kówwyniósłw2015roku169tys.PLNidałłęcznianommiejscewpołowie
stawki.Wartośćwskaźnikaokazałasięwyższaodwskaźnikównp.Piasta(155tys.PLN),czyCracovii(121tys.PLN),aniższaniżwprzypadkuPogo-ni(172tys.PLN),czyŚląska(181tys.PLN).Pozostałekosztyoperacyjnewzrosłyo23tys.PLNdo77tys.PLN,akosztyfinansoweo89tys.PLNdo110tys.PLN.Pomimowzrostukosztówfinansowychponadczterokrotnie,niższymikosztamifinansowaniamógłpochwalićsięjedynieklubzBielska--Białej(18tys.PLN).GórnikŁęcznazakończyłrokfinan-sowyzestratąwwysokości2,4mlnPLN.Wskaźnikrentownościpozostałnapoziomiezroku2014iwyniósł-17,30%.Udziałkapitałuobcegowkapitalecałkowitymwyniósłnatomiast270,9%isprawił,żeGórnikŁęcznauplasowałsięnadziewiątymmiejscuw tej kategorii. Miejsceklubuwrankingufinanso-wym odzwierciedla jego miejsce wkońcowejklasyfikacjirozgrywekEkstraklasy.Bezzdywersyfikowanychźródełprzychodów,zniskąfrekwen-cjąorazograniczonymbudżetemnawynagrodzeniazespółzŁęcznejniebyłwstanienawiązaćrównejwalkinaniwiefinansowejzpozostałymiklu-bami.Naszczęściedlakibicówzgór-niczegomiasta,ichulubieńcyrzutemnataśmęutrzymalisięwEkstraklasie.PerspektywypozostaniaGórnikawtejklasierozgrywkowejzależąwy-łącznieodwładzkopalniBogdanka,któredecydująotym,ileklubdostajepieniędzyzesponsoringu.
68,8% 37,9% 30,1%
23,2% 22,3%
KGHM Zagłębie Lubin
Cracovia Ruch Chorzów
Górnik Łęczna Jagiellonia Białystok
169 tys. PLNTyle wyniósł koszt zdobytego punktu wyrażony wynagrodzeniami zawodników w 2015. Średnia ligowa to 185 tys. PLN.
15. miejsce Górnika Łęczna w klasyfikacji finansowej rankingu biznesowego.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016126
Gó
rnik
Za
brz
eNazwadrużyny: Górnik ZabrzeNazwaspółki:GórnikZabrzeSportowaSpółkaAkcyjnaadres:41-800Zabrze,ul.Roosevelta81Tel.:+48322714926
Sezon wcześniej ukończyli ligę na szóstym miejscu. Rok później na piętnastym, co oznaczało spadek do 1. Ligi. Jednak w rankingu biznesowym klubów Ekstraklasy Górnik Zabrze awansował o jedną pozycję w porównaniu z poprzednią edycją raportu. Powodem była przyzwoita pozycja w klasyfikacji marketingowo-medialnej (miejsce piąte), którą udało się osiągnąć dzięki przyzwoitej frekwencji na stadionie i jednej z sześciu najwyższych wartości ekwiwalentu TV.
CzternaściemistrzostwPolski,jedynywdziejachPolskifinałeuropejskiegopucharu,klubwktórymgralipiłkarzepokrojuWłodzimierzaLubańskiegoczy Andrzeja Szarmacha. Taki dorobeknieuchroniłGórnikaZabrzeprzed trzecim spadkiem z Ekstraklasy w historii.
SPORT
4 gole strzelił Roman Gergel w jednym meczu przeciwko Piastowi Gliwice.
Nazdjęciu:Rom
anGergel
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 127
14 razy,ostatnie w 1988
MISTRZOSTWO POLSKI:
6 razy,ostatni 1972
PUCHAR POLSKI:
1988
SUPERPUCHAR:
Todużaniespodzianka.WskładzieTrójkolorowych w minionym sezonieznajdowałosiędwóchreprezentantów krajów, dwóch członkówKlubu300,kilkudoświadczonychligowców,równieżogranych w zagranicznych ligach. Do tegosporyzastrzykmłodości wpostacisiedmiumłodzieżowców.TakamieszankaniezdołałajednakzapewnićGórnikowiutrzymania.Najmniejzwycięstwinajmniejstrzelonychgoli.Niewieleprzemawiałozapozostaniemzasłużonegoklubuwnajwyższejklasie rozgrywkowej. Zabrzanie mieli w tym sezonie tylko dwa dobre okresy: w grudniu zanotowali trzy zwycięstwaijedenremis,apotem wsześciukońcowychspotkaniachnieprzegralianirazu.Dziękitemudokońcaliczylisięwwalceoutrzymanieiodtegoceludzieliłaichzaledwiejednabramkawfinałowymstarciu.Lospróbowałoodwrócićażtrzechtrenerów:RobertWarzycha,LeszekOjrzyńskiiJanŻurek.Najlepszespotkanie zabrzanie rozegrali pod wodzątegodrugiego,gdy 1grudniapokonali5:2PiastaGliwice,późniejszegowicemistrzakraju.CzterytrafieniawtympojedynkuzanotowałRomanGergel.Stałsięwtensposóbpierwszymobcokrajowcem w historii Ekstraklasy ztakimwyczynemnakoncie.Błyskformyprzysporzyłmusławy,aleniedałklubowiutrzymania.Pocieszeniedlanienajlepszychnastrojów w Zabrzu stanowi dobry wynikwrankinguefektywnościsportowej. Zarówno w liczbie reprezentantów,jakimłodzieżowcówGórnikplasowałsięwnajlepszej„ósemce”rozgrywek.PonadtorozbratTrójkolorowychzEkstraklasąpospadkunigdynietrwałdłużejniżjeden sezon.
PiątemiejsceGórnikaZabrzewka-tegorii marketingowo-medialnej po-zwoliłospadkowiczowizEkstraklasyzająćprzyzwoitą,dziesiątąpozycję wcałymrankingubiznesowym.Frekwencja na meczach Górnika wzrosłaześredniejok.3tys.widzówwsezonie2014/2015do9,3tys.ki-bicóww2015/2016.Todałoklubowiszóste miejsce w Ekstraklasie pod tymwzględem.Naponad300%wzrostfrekwencjiwpłynęłootwarcietrzech trybun nowego stadionu, którymożepomieścićponad24,5tys. kibiców. Otwarcie Areny Zabrze (mecz GórnikZabrze–RuchChorzówz21lutego2016r.)poprzedzonoakcjąpromocyjnązwykorzystaniemm.in.niemal100billboardównaterenieca-łegowojewództwaśląskiego.Przedmeczemkażdykibic,którywziąłudziałwspotkaniudostałgratisowyszalikprzygotowanyspecjalnienatęokazję.Otwarciustadionutowarzy-szyłnajwiększykoncertgórniczychorkiestrdętychwhistoriipolskichrozgrywek ligowych. Dla kibiców Górnikazagrało8orkiestrmiędzyinnymizZabrza,RudyŚląskiej,Gliwic,Katowic,Rybnika.NaWielkie
2 reprezentantów swoich krajów grało w Ekstraklasie w barwach Górnika Zabrze w sezonie 2015/2016. To siódmy wynik w lidze.
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
DerbyŚląskaobiektprzyRooseveltawypełniłsięwcałości-natrybunachzasiadło24,6tys.kibiców.Klubprzeprowadziłteżwsezonie2015/2016akcjęwizerunkowo–sprzedażowąpodhasłem#GramyDo-Konca–związanązrundąfinałową iwalkąoutrzymanie.Promującmeczerundyfinałowejnakręconospecjalnyfilmzudziałemkibicóworazlegendyklubu–StanisławaOślizły.Opróczfilmupromocjęwzmacniałyspotyradiowe.Wśląskichmiastach(m.in.Zabrze,RudaŚląska,Gliwice)zawisłyplakatypromującemecz.Poaglomeracjijeździłrównieżsamochódzprzyczepąbillboardową.Wciągudwóchtygodninaróżnegorodzajuimprezach w Zabrzu i okolicach rozdanoponad20tys.ulotekzapra-szającychnameczezespołu.Efektemakcjibyłaprzyzwoita,jaknamiejsceGórnikawtabeli,frekwencja.Łącznie7meczówrundywiosennejoglądałowZabrzunażywoponad100tys.kibiców.
24,9tys.widzów obejrzało Wielkie Derby Śląska na otwarcie Areny Zabrze.
300% o tyle wzrosła średnia frekwencja na meczach Górnika dzięki otwarciu nowych trybun stadionu.
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016128
Nazwadrużyny: Górnik ZabrzeNazwaspółki:GórnikZabrzeSportowaSpółkaAkcyjnae-mail: gornikzabrze@gornikzabrze.plStrona internetowa: www.gornikzabrze.plFanpage:www.facebook.com/GornikZabrzeSSA
FINANSEKlubwklasyfikacjiwpływówogółemostateczniezająłjedenastemiejscewEkstraklasie.Rok2015byłtrzecimzkolei,wktórymGórnikodnotowywałspadekprzychodów.W2015rokuwyniosłyone16,8mlnPLN,cojestpogorszeniemo2,2%wporównaniuzrokiem2014.Kluczowe pozycje przychodowe, którewpłynęłynaujemnądynamikę,tosponsoringireklama(-1,4mlnPLNwporównaniuzrokiem2014,costanowirocznyspadeko-22%wartości)orazprzychodyztransmisji(-0,9mlnPLN).SątodwienajwiększepozycjewbudżecieGórnika.Ichistotnośćdlaklubujestodzwierciedlonawewskaźnikudywersyfikacji.WtymujęciuGórnikzająłzarok2015miejsceczternaste,copodkreślawysokistopieńzależnościodgłównychstrumienigotówki. Ponieważtrybunystadionuim.ErnestaPohlabyłyoddawanedoużytkusukcesywnie,Górnikowiudałosięzwiększyćprzychodyzdniameczu(+0,4mlnPLN;+57%).Możnazakładać,żetapozycjabędzienadalrosnąćwkolejnychlatach,oiletenzasłużonyklubbędziewystępowałwEkstraklasie.ŚredniafrekwencjanameczachGórnikapoprawiłasięwsezonie2015/2016ponadtrzykrotnie w porównaniu z sezonem 2014/2015.W2015rokuwzrosłyrównieżwpływyZabrzanztransferów.W2015ztransferównetto,uwzględniającychrównieżwydatkitransferowe,doklubuwpłynęłakwota2mlnPLN,cojestpoprawąo21%wobec2014roku.Wujęciuczystoprzychodowymzasprzedażpiłkarzyklubzainkasował2,7mlnPLN,cojestpiątymwynikiemwEkstraklasie(czwartaPogońotrzymałazaledwie60tys.PLNwięcej).Od dwóch lat Górnikowi udaje sięstopniowoobniżaćkosztyoperacyjne.W2015rokuwyniosłyone21,7mlnPLN,costanowiło
2,7 mln PLN to wpływy Górnika Zabrze z tytułu transferów – piąty wynik w Ekstraklasie.
57%o tyle zwiększyły się przychody Górnika z dnia meczu w roku 2015 vs. 2014. Warto zaznaczyć, że Górnik nie rozegrał w 2015 ani jednego meczu na w pełni otwartych
3 nowych trybunach stadionu.
13. miejsce Górnika Zabrze w klasyfikacji finansowej rankingu biznesowego
16,8mln PLNwyniosły przychody Górnika Zabrze w roku 2015. To jedenasty wynik w Ekstraklasie.
W bieżącej edycji raportu Ekstraklasa Piłkarskiego Biznesu Górnik Zabrze zajął trzynaste miejsce (ex aequo z Koroną Kielce) w subrankingu finansowym klubów - o jedną pozycję gorsze niż rok wcześniej. Zabrzanie przez cały rok 2015, brany pod uwagę do rankingu finansowego, grali na stadionie o ograniczonej pojemności ze względu na przedłużającą się budowę nowego obiektu. Stąd przychody z dnia meczu, które osiągnęli w pierwszej połowie 2016 roku dzięki trzem otwartym trybunom stadionu, będą się zaliczały dopiero do przyszłorocznej klasyfikacji finansowej, o ile Górnik znów awansuje do Ekstraklasy. Jedno jest pewne - Górnika czeka restrukturyzacja.
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 129
24 653 miejsca (w trakcie przebudowy)
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1948
ROK ZAŁOŻENIA:
Gmina Zabrze biało-niebiesko-czerwone
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
4,2 mln PLN o tyle spadły koszty operacyjne Górnika Zabrze w porównaniu z rokiem 2014.
Koszty wynagrodzeń piłkarzy na 1 punkt zdobyty w 2015 roku (pod uwagę brane są punkty z danego roku kalendarzowego)
spadeko4,2mlnPLN(16%)wporównaniuzrokiem2014.Obniżkakosztówbyłaczęściowospowodowana zmniejszeniem wydatkówzwiązanychzwynagrodzeniamipiłkarzy.W2015rokuwyniosłyone11,1mlnPLN(-22%r/r).GórnikbyłczwartąnajdroższąwutrzymaniudrużynąEkstraklasy.WyprzedziłygojedynieLegia,LechiLechia–czyliczołowekluby ligowej tabeli. IstotnącharakterystykąsytuacjifinansowejGórnikówjestwysoki
poziomfinansowaniakapitałemobcym(czylizadłużenia),któryjestdrugimnajwyższymwśródklubówEkstraklasy.Zobowiązaniadługoikrótkoterminoweklubuwynoszą52mlnPLNirosnąnieprzerwanieod2011rokuwśrednimtempieok.15%rocznie.DlaporównaniazobowiązanianajbardziejzadłużonejWisłyKrakówwynoszą127,9mlnPLN.Jednaktylkokrakowskiklubmasłabszywskaźnikudziałukapitałuobcegowkapitalewłasnym.OstatecznieGórnikzakończyłrok
2015stratązesprzedaży(czylinieliczącaktywnościtransferowej)napoziomie-7,6mlnPLN.Wporównaniuzrokiem2014stratatazostałaograniczonao2,8mlnPLNczylio27%.DlaZabrzanrok2015byłnajlepszympodwzględemwynikuzesprzedażyodroku2008.Wskaźnikrentownościnettotakżesiępoprawiłwporównaniuzrokiem2014:-58%vs.-71%.Poprawawłasnejdziałalnościniepoprawiaznaczniejednak pozycji konkurencyjnej klubu. Górnikbyłtrzecimodkońcaklubemwujęciurentownościbiznesu.Ponadtowroku2016Górnikowibędzietrudniejutrzymaćwynikfinansowynapodobnympoziomiewobliczusłabegorezultatusportowegowsezonie2015/16(tj.spadku z Ekstraklasy). Klub czeka zatem gruntowna restrukturyzacja.
Lechia Gdańsk Górnik Zabrze
Wisła Kraków
342 tys. PLN 270 tys. PLN
250 tys. PLN
Legia Warszawa
270 tys. PLN
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016130
Nazwadrużyny:PodbeskidzieBielsko-BiałaNazwaspółki:TSPodbeskidzieSpółkaAkcyjnaAdres:43-300Bielsko-Biała,ul.Rychlińskiego21Tel.:+48338290063
Szestnaste w Ekstraklasie Podbeskidzie zajęło trzynaste miejsce w rankingu biznesowym - o jedną pozycję niższe niż rok wcześniej. W rankingu finansowym Górale zajęli miejsce siódme dzięki jednemu z najlepszych wskaźników pynności bieżącej. W pozostałych dwóch klasyfikacjach nie było już tak dobrze - w rankingach efektywności sportowej i marketingowo-medialnym Podbeskidzie zajęło miejsca trzynaste i czternaste.
Pod
besk
idzi
e
Biel
sko
-Bia
ła Nazdjęciu:MateuszSzczepaniak
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 131
SUPERPUCHAR:
brak
MISTRZOSTWO POLSKI:
brak
PUCHAR POLSKI:
brak
Popięciusezonachwystępów wEkstraklasie-odsezonu2011/2012do2015/2016-Podbeskidziepożegna-łosięznajwyższąklasąrozgrywkową.To pierwszy spadek z Ekstraklasy whistoriiGórali.Zaważyłaonimgłów-niekońcówkasezonu.Podbeskidzierówniehojniezabierało,jakirozdawałopunkty.Tocoudawałosięzyskaćnawyjazdach,potemprzepadałousiebie.ZwycięstwanawłasnymstadioniepodKlimczokiemGóraledoczekalisiędopierow23.kolejce.ŻadeninnyzespółEkstraklasywXXIwiekuniemiałtakzłejpassy. WtymokresiebielszczanieponieśliswąnajwyższąporażkęwhistoriiwystępówwEkstraklasie(20września2015roku0:6zWisłą).PotymwynikutreneraDariuszaKubickiegozmieniłRobertPodoliński.PodwodząnowegoszkoleniowcaPodbeskidziewminionymsezoniedopisałonaliścieosiągnięćkilkapo-zytywnychwyczynów.Wśródnichnapierwszyplanwysuwasięrekordowe,wyjazdowezwycięstwoGórali(3:0zJa-giellonią).Drugirazwhistoriiwystę-pówwEkstraklasiestrzeliliteżczterygolewjednymmeczu(4:1zLechem),atakżezanotowaliswączwartąserięconajmniejtrzechzwycięstwzrzędu.PodbeskidzieodczasuobjęciasterówprzezPodolińskiegobyłogroźnymrywalemdlawszystkichzespołówwstawce.Dowódstanowiąnominacjedla bramkarza Emilijusa Zubasa, repre-zentantaLitwy,atakżeobrońcyAda-maMójty–najbardziejbramkostrzel-negoobrońcytegosezonu–donagródnaGaliEkstraklasy,podsumowującejsezon2015/2016.Zdrugiejstronyniktniestraciłtylugoliwsezonie2015/2016,cowłaśniePodbeskidzie.Nadobrewszystkopopsułosię wrundziefinałowej.Góraleznaleźlisięwdolnejpołówcezpowodugor-szego bilansu w tabeli porównawczej zRuchemiLechią.Pierwszapozycja
nastarciewGrupieBniewystarczyłazaśdozachowanialigowegobytu.Podbeskidzieprzegrało6z7spotkańwkońcowejfazie,cooznaczałospadekna ostatnie miejsce w tabeli.
Podbeskidziezajęłoczternastąpozycjęwklasyfikacjimarketingowo-medialnejrankingubiznesowego,takąsamąjakrokwcześniej.OtwarcienowowybudowanejczęścistadionuwBielsku–BiałejpozwoliłozwiększyćfrekwencjęnameczachPod-beskidzia.Średniameczowazsezonu2014/2015(3,9tys.)wzrosłado5,1tys.widzów. Klubpoprzezkonkursyzachęcałkibi-cówdodzieleniasięradościązbycianameczu.#WbarwachTSPtohashtag,w ramach którego zgromadzeni na stadionie w Bielsku kibice Górali mogli zdumąprezentowaćbarwyklubowe wmediachspołecznościowych.Najlep-szezdjęciazostałynagrodzone.Abywrundziefinałowejzachęcićdoprzyjścianastadionfanówzmniejszymstażem,klubruszyłznowąinicjatywą.Zachęcanozorganizowanegrupyszkol-nedorywalizacjipoprzezdoping.Ichfrekwencjabyłaprzeliczananapunktydlaszkół.Trzynajlepszeotrzymałyodklubuluksusowyautokarnawycieczkę.Klubdołożyłrównieżstarań,abydopingnajmłodszychkibicówbyłjaknajbardziej efektowny. W trakcie me-czuzeŚląskiem,wsektorzerodzinnympojawiłasiębaloniadawbarwachbiel-skiejdrużyny.Byłatoniejakokontynu-acja akcji „Kibicuj z rodzicami, wagaruj zGóralami”.Dziękitejakcjipodkoniecrundyzasadniczejzachęconodoprzyj-ścianastadionwielunowychmłodychkibiców.Przystępnaśredniacenakarnetównarundę(90PLN),biletówrodzinnych(14PLN)orazbiletuVIP(60PLN)wpłynęła
SPORT
MARKETINGI MEDIALNOŚĆ
nawynikichsprzedaży.Wciągucałegosezonu sprzedano 4,7 tys. karnetów. KlubwsparłtakżeRafałSonik,kierow-carajdowy,zwycięzca36.edycjiRajduDakar.WielokrotnyzdobywcaPucharuŚwiataimistrzPolskiwrajdachtere-nowychwystąpiłzkrótkim,motywują-cym apelem do kibiców i zawodników Podbeskidzia.RajdowiecpodpisałumowęzPodbeskidziem,którazaowo-cuje klubowym sklepem w lokalnym centrumhandlowymGeminiParkB-B.
1Piast na koniec maja 2016 roku miał w swoich szeregach 1 reprezentanta swojego kraju. Był nim Emiljus Zubas z Litwy.
6zawodników urodzonych po 1 stycznia 1994 roku zagrało w sezonie 2015/2016 w barwach Podbeskidzia.
91tys.widzów średnio oglądało mecze Podbeskidzia w TV.
4,7tys.karnetów sprzedał klub w sezonie 2015/2016 (łącznie na rundę jesienną i wiosenną).
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016132
Nazwadrużyny:PodbeskidzieBielsko-BiałaNazwaspółki:TSPodbeskidzieSpółkaAkcyjnae-mail: sekretariat@tspodbeskidzie.plStrona internetowa: www.tspodbeskidzie.plFanpage:www.facebook.com/ts.podbeskidzie
FINANSEKlub z Bielska-Białej skończył 2015 rok w górnej połowie tabeli, na siódmym miejscu rankingu finansowego. Tym samym Górale powtórzyli wynik z poprzedniej edycji Ekstraklasy Piłkarskiego Biznesu. Ponadto drugi rok z rzędu Podbeskidzie, z wynikiem 11,3 mln PLN, zajęło drugie miejsce wśród klubów Ekstraklasy w kategorii najniższych przychodów ze sprzedaży. Wpływy niższe o zaledwie 30 tys. PLN odnotowała tylko Korona Kielce. Przychody Podbeskidzia utrzymały się w roku 2015 blisko poziomu z 2014 (zmiana r/r -1,6%).
Podbeskidziecharakteryzujesięniskimstopniemzróżnicowaniaprzychodóww porównaniu z innymi klubami Eks-traklasy.WtejklasyfikacjiGóralezajęliodległą,dwunastąpozycję–chociażznaleźlisięooczkowyżejniżwrankin-gusprzedroku.GłównymiźródłamiprzychodówwklubiezBielska-Białejsątransmisjemeczów(55%całości)orazsponsoringireklama(30%).Nato-miastwpływyzdniameczutojedyniedziesiątaczęśćprzychodów.Biorącpoduwagęfakt,żePodbeskidziewprzyszłymsezoniebędziewystępo-waćwniższejklasierozgrywkowej,jestbardzoprawdopodobne,żeproporcjeposzczególnych kategorii znacznie sięzmienią(m.in.obniżkawpływówz transmisji).Podbeskidziew2015rokuodnotowałorównieżujemnybilansztransferów.
Wydatkinapiłkarzy,którewyniosły1,5mlnPLN,ponadpięciokrotnieprze-wyższyływpływyzesprzedażygraczy(275tys.PLN).Bilanstransferowyniejestuwzględnionywpozycjiprzychodyzesprzedażywykorzystanejdokalku-lacjimiardywersyfikacjiprzychodów.W2015rokukosztyoperacyjneklubuzBielska-Białejwyniosły12mlnPLN.Pomimozwiększeniawydatkówo9%wporównaniuzrokiem2014,Podbe-skidzienadalmożeposzczycićsięnaj-niższymikosztamioperacyjnymiwśródklubów Ekstraklasy. Strona kosztowa klubuzBielska-Białejcharakteryzujesięwysokąstabilnością.Wciąguostatnich4lat(2012-2015)poziomkosztówoperacyjnychutrzymywałsięwzakresie11,1-12,4mlnPLN.Podbeskidziedysponowałow2015rokukadrąpiłkarzyonajmniejszych
Najlepsze wskaźniki płynności bieżącej w Ekstraklasie za rok 2015
11,3
mln PLN to drugie najniższe przychody w Ekstraklasie (po Koronie Kielce). Jedną z przyczyn jest przeciągający się termin oddania stadionu w Bielsku-Białej.
0
0,5
1,061,231,251,581,73
Jagi
ello
nia
Bia
łyst
ok
KGH
M
Zagł
ębie
Lubi
n
Podb
eski
dzie
B
iels
ko-B
iała
Crac
ovia
Legi
a W
arsz
awa
1
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 133
15 076 miejsc
POJEMNOŚĆ STADIONU:
1907
ROK ZAŁOŻENIA:
Gmina Bielsko-Biała
czerwono-biało-granatowe
GŁÓWNY WŁAŚCICIEL:
BARWYKLUBOWE:
12,4 mln PLN W ciągu 4 ostatnich lat ani razu poziom kosztów operacyjnych Podbeskidzia nie przekroczył kwoty 12,4 mln.
Najniższy udział kapitału obcego w kapitale całkowitym w Ekstraklasie (zadłużenie)
kosztachwynagrodzeńwśródklubówEkstraklasy.Rocznezarobkipiłkarzykształtowałysięnapoziomie4,3mlnPLN(35%całkowitychkosztówoperacyjnych).Dlaporównania,łącznykosztztytułuwynagrodzeńwLegiiWarszawa,utrzymującejnajdroższąkadręwEkstraklasie,byłponadsiedmiokrotniewyższy.Podobniejakw przypadku kosztów operacyjnych, poziomwynagrodzeńjeststabilny.Dy-namikazmianywroku2015wyniosła-1%,awporównaniuzrokiem2013-11%.
Prowadzeniestosunkowoniskobudże-towejdziałalnościsportowej(jaknawarunkipanująceobecniewEkstrakla-sie)sprawiło,żeGóralemogąposzczy-cićsięnajniższymkosztemuzyskanegopunktuwlidze.Każdyzpunktówkosz-towałPodbeskidzie282tys.PLNwpeł-nych kosztach operacyjnych. To o 14% mniejniżwdrugimpodtymwzględemRuchu Chorzów i ponad 4-krotnie mniej niżwprzypadkuLegii.WkategoriikosztuwynagrodzeńnazdobytypunkttylkoRuchChorzówosiągnąłniższywskaźnikodPodbeskidzia,głównie
dziękilepszymwynikomsportowym.87tys.PLNkosztowałoGóralizdobycie1punktuwwynagrodzeniachpiłkarzy.Wysoką,siódmąlokatę(biorącpoduwagępotencjałprzychodowyklubu)wrankingufinansowymPodbeskidziezawdzięczaprzedewszystkichponad-przeciętnymwynikomwklasyfikacjachpłynnościbieżącejorazudziałukapi-tałuobcegowkapitalecałkowitym.WtychdwóchklasyfikacjachklubzBielska-Białejzająłkolejnotrzecieipiątemiejsca.Ostateczniejednak,pomimodośćstabilnej sytuacji z perspektywy przy-chodowejikosztowej,Podbeskidzieosiągnęłow2015rokuujemnywynikzesprzedaży(wynikfinansowy,doktó-regoniewliczasiędziałalnościtrans-ferowej).Stratazesprzedażywyniosła1,1mlnPLN,astratanetto1,2mlnPLN.TymsamymodmomentudebiutuwEkstraklasiewsezonie2011/12,klu-bowitylkoraz-w2014roku-udałosięosiągnąćdodatniwynikfinansowy(tj.1376tys.PLN).WprzyszłymsezonieGóralebędąwystępowaćw1.Lidze,więcnapoprawętegowskaźnikawłodarzePodbeskidziabędąmusielipoczekaćprzynajmniejrok.ChybażestadionwBielsku-Białejzostaniewkońcuwcałościoddany,natrybunyzacznąprzychodzićtłumykibiców,aklubzdobędziewsparciemocnego,strategicznego sponsora.
0,99
0,45
0,350,93Lech Poznań
Legia Warszawa
Cracovia
KGHM Zagłębie Lubin
1,07
Podbeskidzie Bielsko-Biała
7. miejsce Podbeskidzia w klasyfikacji finansowej rankingu biznesowego.
G
G tabele pomocnicze
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015136
Sumaważona Finanse Media i marketing Efektywnośćsportowa
Waga kryterium 100% 40% 40% 20%
1 LegiaWarszawa 15,40 16 16 13
2 LechPoznań 14,40 15 15 12
3 LechiaGdańsk 13,20 11 14 16
4 JagielloniaBiałystok 11,40 13 11 9
5 WisłaKraków 10,60 6 13 15
6 Cracovia 10,40 14 7 10
7 PogońSzczecin 9,80 9 10 11
8 KGHMZagłębieLubin 9,40 12 4 15
9 Ruch Chorzów 8,40 7 10 8
10 Górnik Zabrze 7,20 4 12 4
11 ŚląskWrocław 6,80 8 6 6
12 PiastGliwice 6,60 5 8 7
13 PodbeskidzieBielsko-Biała 5,80 10 3 3
13 Korona Kielce 4,60 4 5 5
15 TermalicaBruk-BetNieciecza 1,80 1 2 3
16 GórnikŁęczna 1,40 2 1 1
Wtabeliprzedstawionesąpunktyprzyznaneklubowizawartośćkażdegowskaźnika.Najlepszyklubwdanejklasyfikacjiotrzymuje16punktów,najsłabszy1punkt.Metodologiatworzeniarankinguopisanajestszczegółowonastronie56.
Sumaważona Wysokość przychodów
Wskaźnik płynnościbieżącej
Udziałkapitałuobcego w kapitale
całkowitym
Wskaźnikdywersyfikacji
przychodówWaga 100% 30% 25% 25% 20%
1 LegiaWarszawa 14,25 16 12 13 16
2 LechPoznań 13,30 15 10 14 14
3 Cracovia 12,70 11 13 15 12
4 JagielloniaBiałystok 12,25 13 16 11 8
5 KGHMZagłębieLubin 11,75 12 15 16 2
6 LechiaGdańsk 10,95 14 7 8 15
7 PodbeskidzieBielsko-Biała 8,40 3 14 12 5
8 PogońSzczecin 8,20 10 8 4 11
9 ŚląskWrocław 7,80 8 11 5 7
10 Ruch Chorzów 7,35 7 4 9 10
11 WisłaKraków 6,55 9 3 2 13
12 PiastGliwice 6,45 5 5 10 6
13 Korona Kielce 5,40 2 6 6 9
13 Górnik Zabrze 5,40 6 9 3 3
15 GórnikŁęczna 4,25 4 2 7 4
16 TermalicaBruk-BetNieciecza 1,00 1 1 1 1
Tabele pomocnicze
Punktacja w klasyfikacji finansowej
Ranking biznesowy
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2015 | 137
Punktacja w klasyfikacji marketingowo-medialnej
Punktacja w klasyfikacji efektywności sportowej
Sumaważona
Liczbazawodników w repre-
zentacjach narodowych
Sukces sportowy - Ekstraklasa
Liczbazawodnikówponiżej21rokużycia wpierwszejdrużynie
Waga 100% 30% 40% 30%
1 LechiaGdańsk 13,20 14 12 14
2 WisłaKraków 12,20 14 8 16
2 KGHMZagłębieLubin 12,20 9 14 13
4 LegiaWarszawa 12,10 16 16 3
5 LechPoznań 11,50 15 10 10
6 PogońSzczecin 11,00 9 11 13
7 Cracovia 10,90 9 13 10
8 JagielloniaBiałystok 10,80 12 6 16
9 Ruch Chorzów 10,20 9 9 13
10 PiastGliwice 9,90 9 15 4
11 ŚląskWrocław 8,50 9 7 10
12 Korona Kielce 7,40 12 5 6
13 Górnik Zabrze 6,80 10 2 10
13 TermalicaBruk-BetNieciecza 4,90 9 4 2
15 PodbeskidzieBielsko-Biała 4,90 9 1 6
16 GórnikŁęczna 1,80 1 3 1
SumaważonaŚredniaoglądal-nośćwewszyst-kichkanałach
Wartośćsprze-danych produk-tów klubowych
(merchandising)
Średniafrekwen-cja na stadionie
Ekwiwalent telewizyjny
Waga 100% 30% 20% 30% 20%
1 LegiaWarszawa 16,00 16 16 16 16
2 LechPoznań 15,00 15 15 15 15
3 LechiaGdańsk 13,30 13 12 14 14
4 WisłaKraków 12,70 14 11 13 12
5 Górnik Zabrze 10,00 9 9 11 11
6 JagielloniaBiałystok 9,80 6 14 12 8
7 PogońSzczecin 9,10 8 13 7 10
7 Ruch Chorzów 9,10 11 10 8 7
9 PiastGliwice 8,30 12 3 5 13
10 Cracovia 8,00 7 7 9 9
11 ŚląskWrocław 7,90 11 6 10 2
12 Korona Kielce 5,10 5 5 6 4
13 KGHMZagłębieLubin 4,90 3 8 4 6
14 PodbeskidzieBielsko-Biała 3,50 4 4 3 3
15 TermalicaBrukBetNieciecza 2,10 2 1 1 5
16 GórnikŁęczna 1,50 1 2 2 1
Wtabeliprzedstawionesąpunktyprzyznaneklubowizawartośćkażdegowskaźnika.Najlepszyklubwdanejklasyfikacjiotrzymuje16punktów,najsłabszy1punkt.Metodologiatworzeniarankinguopisanajestszczegółowonastronie56.
Wtabeliprzedstawionesąpunktyprzyznaneklubowizawartośćkażdegowskaźnika.Najlepszyklubwdanejklasyfikacjiotrzymuje16punktów,najsłabszy1punkt.Metodologiatworzeniarankinguopisanajestszczegółowonastronie56.
138 | E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016
Tabele pomocniczeR a n k i n g f i n a n s o w y
Wysokość przychodów ogółem (w roku 2015 w tys. PLN)
Wskaźnik płynności bieżącej (w roku 2015)
LegiaWarszawa 1 16 130 297 115146 114255
LechPoznań 2 15 78 446 65561 65243
LechiaGdańsk 3 14 45 634 36912 27410
JagiellonaBiałystok 4 13 33 086 20468 14763
KGHMZagłębieLubin 5 12 29 091 32787 41618
Cracovia 6 11 28 682 26976 21464
PogońSzczecin 7 10 28 151 21556 18619
WisłaKraków 8 9 27 672 32830 30678
ŚląskWrocław 9 8 22 373 19469 34446
Ruch Chorzów 10 7 20 224 17318 14828
Górnik Zabrze 11 6 16 837 17213 21876
PiastGliwice 12 5 14 339 12662 11648
GórnikŁęczna 13 4 13 738 10974 6602
PodbeskidzieBielsko-Biała 14 3 11 310 11491 8623
Korona Kielce 15 2 11 282 12957 10926
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 BD BD BD
Średniadla15klubów 34 078 30288 29533
Medianadla15klubów 27 672 20468 21464
JagiellonaBiałystok 1 16 1,73 0,62 0,77
KGHMZagłębieLubin 2 15 1,58 1,54 1,21
PodbeskidzieBielsko-Biała 3 14 1,25 1,61 0,64
Cracovia 4 13 1,23 1,95 1,96
LegiaWarszawa 5 12 1,06 1,12 1,59
ŚląskWrocław 6 11 0,69 0,23 0,05
LechPoznań 7 10 0,54 0,87 0,56
Górnik Zabrze 8 9 0,45 0,20 0,22
PogońSzczecin 9 8 0,38 0,19 0,27
LechiaGdańsk 10 7 0,34 0,46 0,69
Korona Kielce 11 6 0,30 0,07 0,09
PiastGliwice 12 5 0,24 0,19 0,26
Ruch Chorzów 13 4 0,24 0,21 0,15
WisłaKraków 14 3 0,22 0,25 0,08
GórnikŁęczna 15 2 0,18 0,17 0,68
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 BD BD BD
Średniadla15klubów 0,70 0,65 0,61
Medianadla15klubów 0,45 0,25 0,56
m i e j s c e
m i e j s c e
p u n k t y
p u n k t y
2 01 5
2 01 5
2 01 4
2 01 4
2 01 3
2 01 3
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 139
Udział kapitału obcego w kapitale całkowitym (wskaźnik zadłużenia)
Wskaźnik dywersyfikacji przychodów
KGHMZagłębieLubin 1 1166 0.35 0.29 0.19
Cracovia 2 15 0.45 0.42 0.51
LechPoznań 3 14 0.93 0.98 0.99
LegiaWarszawa 4 13 0.99 1.02 0.81
PodbeskidzieBielsko-Biała 5 12 1.07 0.69 1.76
JagiellonaBiałystok 6 11 1.21 1.48 1.72
PiastGliwice 7 10 1.75 2.52 2.35
Ruch Chorzów 8 9 2.01 2.07 1.78
LechiaGdańsk 9 8 2.49 1.81 3.98
GórnikŁęczna 10 7 2.71 1.45 0.52
Korona Kielce 11 6 3.07 4.50 4.26
ŚląskWrocław 12 5 3.58 7.64 10.33
PogońSzczecin 13 4 5.21 7.68 7.85
Górnik Zabrze 14 3 6.31 5.08 4.48
WisłaKraków 15 2 11.33 9.38 8.63
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 BD BD BD
Średniadla15klubów 2.90 3.13 3.34
Medianadla15klubów 2.01 1.81 1.78
LegiaWarszawa 1 16 0.26 0.26 0.26
LechiaGdańsk 2 15 0.27 0.28 0.33
LechPoznań 3 14 0.29 0.26 0.27
WisłaKraków 4 13 0.29 0.30 0.31
Cracovia 5 12 0.30 0.31 0.34
PogońSzczecin 6 11 0.31 0.30 0.40
Ruch Chorzów 7 10 0.31 0.32 0.34
Korona Kielce 8 9 0.33 0.34 0.34
JagiellonaBiałystok 9 8 0.34 0.40 0.57
ŚląskWrocław 10 7 0.36 0.33 0.32
PiastGliwice 11 6 0.36 0.35 0.43
PodbeskidzieBielsko-Biała 12 5 0.37 0.45 0.48
GórnikŁęczna 13 4 0.38 0.47 0.00
Górnik Zabrze 14 3 0.40 0.45 0.40
KGHMZagłębieLubin 15 2 0.70 0.71 0.58
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 BD BD BD
Średniadla15klubów 2.90 0.35 0.37
Medianadla15klubów 2.01 0.33 0.33
m i e j s c e
m i e j s c e
p u n k t y
p u n k t y
2 01 5
2 01 5
2 01 4
2 01 4
2 01 3
2 01 3
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016140
Tabele pomocnicze R a n k i n g m a r k e t i n g o w o - m e d i a l n y
Oglądalność meczów w tys. (mecze we wszystkich kanałach)
LegiaWarszawa 1 16 152 209 179
LechPoznań 2 15 142 166 160
WisłaKraków 3 14 139 161 159
LechiaGdańsk 4 13 115 141 121
PiastGliwice 5 12 112 109 98
Ruch Chorzów 6 11 110 116 117
ŚląskWrocław 6 11 110 126 113
Górnik Zabrze 8 9 107 115 120
PogońSzczecin 9 8 106 119 114
Cracovia 10 7 101 114 97
JagiellonaBiałystok 11 6 99 130 100
Korona Kielce 12 5 97 127 99
PodbeskidzieBielsko-Biała 13 4 91 101 99
KGHMZagłębieLubin 14 3 89 0 93
TermalicaBruk-BetNieciecza 15 2 85 0 0
GórnikŁęczna 16 1 75 109 0
m i e j s c e p u n k t y 2 01 5 2 01 4 2 01 3
Wartość sprzedanych produktów klubowych w tys. PLN (merchandising)
LegiaWarszawa 1 16 10 127 8660 7104
LechPoznań 2 15 7 852 5830 5067
JagiellonaBiałystok 3 14 1 207 542 444
PogońSzczecin 4 13 1 087 845 582
LechiaGdańsk 5 12 1 023 300 1181
WisłaKraków 6 11 994 2750 883
Ruch Chorzów 7 10 758 452 337
Górnik Zabrze 8 9 676 269 761
KGHMZagłębieLubin 9 8 496 508 661
Cracovia 10 7 448 386 2589
ŚląskWrocław 11 6 439 326 773
Korona Kielce 12 5 189 231 351
PodbeskidzieBielsko-Biała 13 4 124 98 16
PiastGliwice 14 3 51 26 45
GórnikŁęczna 15 2 34 BD BD
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 BD BD BD
Średniadla15klubów 1 700 1415 1386
Medianadla15klubów 676 386 661
m i e j s c e p u n k t y 2 01 5 2 01 4 2 01 3
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 141
Średnia frekwencja na stadionie
LegiaWarszawa 1 1616 21 173 16596 17009
LechPoznań 2 15 16 762 20261 19571
LechiaGdańsk 3 14 12 815 16608 13004
WisłaKraków 4 13 12 239 12159 12507
JagiellonaBiałystok 5 12 10 227 10755 4829
Górnik Zabrze 6 11 9 316 2961 2999
ŚląskWrocław 7 10 8 741 10963 10356
Cracovia 8 9 8 616 6674 7410
Ruch Chorzów 9 8 7 176 5994 6370
PogońSzczecin 10 7 6 835 6101 7508
Korona Kielce 11 6 6 607 6286 6669
PiastGliwice 12 5 6 358 4593 5159
KGHMZagłębieLubin 13 4 6 264 - 5992
PodbeskidzieBielsko-Biała 14 3 5 049 3958 3064
GórnikŁęczna 15 2 4 235 4163 -
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 1 3 237 - -
Średniadla16klubów 9 103 8005 7653
Medianadla16klubów 7 896 6194 6520
m i e j s c e p u n k t y 2 01 5 2 01 4 2 01 3
Ekwiwalent telewizyjny w tys. PLN
LegiaWarszawa 1 16 53 036 65876 56572
LechPoznań 2 15 49 775 53942 36078
LechiaGdańsk 3 14 42 985 37549 24653
PiastGliwice 4 13 35 362 18736 21857
WisłaKraków 5 12 27 428 26272 29784
Górnik Zabrze 6 11 27 005 27669 31583
PogońSzczecin 7 10 22 709 17366 25586
Cracovia 8 9 19 639 17120 19884
JagiellonaBiałystok 9 8 19 187 23104 20405
Ruch Chorzów 10 7 16 845 19593 23198
KGHMZagłębieLubin 11 6 16 489 BD 24631
TermalicaBruk-BetNieciecza 12 5 14 769 BD BD
Korona Kielce 13 4 12 342 19978 18214
PodbeskidzieBielsko-Biała 14 3 12 101 14332 18423
ŚląskWrocław 15 2 10 932 17818 37286
GórnikŁęczna 16 1 9 538 13281 BD
m i e j s c e p u n k t y 2 01 5 2 01 4 2 01 3
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016142
Sukces sportowy - Ekstraklasa
Tabele pomocnicze R a n k i n g e f e k t y w n o ś c i s p o r t o w e j
Liczba zawodników w reprezentacjach narodowych
LegiaWarszawa 1 16 8 6 12
LechPoznań 2 15 6 6 8
LechiaGdańsk 3 14 4 4 1
WisłaKraków 3 14 4 3 4
Korona Kielce 5 12 3 2 1
JagiellonaBiałystok 5 12 3 3 2
Górnik Zabrze 7 10 2 0 3
Cracovia 8 9 1 1 1
PogońSzczecin 8 9 1 0 3
Ruch Chorzów 8 9 1 2 1
ŚląskWrocław 8 9 1 0 3
PiastGliwice 8 9 1 1 1
PodbeskidzieBielsko-Biała 8 9 1 0 0
KGHMZagłębieLubin 8 9 1 0 1
TermalicaBruk-BetNieciecza 8 9 1 0 0
GórnikŁęczna 16 1 0 2 0
Średniadla16klubów 2 2 3
Medianadla16klubów 1 2 1
LegiaWarszawa 1 16 1 2 1
PiastGliwice 2 15 2 12 12
KGHMZagłębieLubin 3 14 3 0 16
Cracovia 4 13 4 9 14
LechiaGdańsk 5 12 5 5 4
PogońSzczecin 6 11 6 8 7
LechPoznań 7 10 7 1 2
Ruch Chorzów 8 9 8 10 3
WisłaKraków 9 8 9 6 5
ŚląskWrocław 10 7 10 4 9
JagielloniaBiałystok 11 6 11 3 11
Korona Kielce 12 5 12 11 13
TermalicaBruk-BetNieciecza 13 4 13 0 0
GórnikŁęczna 14 3 14 14 0
Górnik Zabrze 15 2 15 7 6
PodbeskidzieBielsko-Biała 16 1 16 13 10
m i e j s c e
m i e j s c e
p u n k t y
p u n k t y
2 01 5
2 01 5
2 01 4
2 01 4
2 01 3
2 01 3
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 143
Liczba zawodników poniżej 21 roku życia w pierwszej drużynie
JagiellonaBiałystok 1 16 11 9 17
WisłaKraków 1 16 11 5 12
LechiaGdańsk 3 14 10 12 11
PogońSzczecin 4 13 8 10 13
Ruch Chorzów 4 13 8 5 6
KGHMZagłębieLubin 4 13 8 0 10
Cracovia 7 10 7 6 8
Górnik Zabrze 7 10 7 6 4
LechPoznań 7 10 7 10 8
ŚląskWrocław 7 10 7 5 4
Korona Kielce 11 6 6 6 9
PodbeskidzieBielsko-Biała 11 6 6 4 7
PiastGliwice 13 4 5 7 6
LegiaWarszawa 14 3 3 9 8
TermalicaBruk-BetNieciecza 15 2 2 0 0
GórnikŁęczna 16 1 1 3 0
Średniadla16klubów 7 6 8
Medianadla16klubów 7 6 8
m i e j s c e p u n k t y 2 01 5 2 01 4 2 01 3
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016144
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
Inne wskaźniki
Rentowność netto w %
Dynamika zmiany przychodów rdr
JagiellonaBiałystok 1 62% 39% -20%
PogońSzczecin 2 31% 16% 61%
GórnikŁęczna 3 25% 66% 0%
LechiaGdańsk 4 24% 35% 7%
LechPoznań 5 20% 0% 23%
Ruch Chorzów 6 17% 17% 18%
ŚląskWrocław 7 15% -43% -10%
PiastGliwice 8 13% 9% 19%
LegiaWarszawa 9 13% 1% 27%
Cracovia 10 6% 26% 7%
PodbeskidzieBielsko-Biała 11 -2% 33% -19%
Górnik Zabrze 12 -2% -21% -14%
KGHMZagłębieLubin 13 -11% -21% 2%
Korona Kielce 14 -13% 19% -1%
WisłaKraków 15 -16% 7% -6%
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 12% 12% 6%
Medianadla15klubów 13% 16% 2%
JagiellonaBiałystok 1 27% 44% -31%
ŚląskWrocław 2 16% 3% -21%
PiastGliwice 3 10% 2% -42%
PogońSzczecin 4 5% -20% -33%
LechPoznań 5 4% -8% 5%
LegiaWarszawa 6 1% -6% 39%
Cracovia 7 1% 8% -23%
KGHMZagłębieLubin 8 -10% -10% -15%
PodbeskidzieBielsko-Biała 9 -11% 12% -30%
GórnikŁęczna 10 -17% -18% -3%
LechiaGdańsk 11 -19% -12% -6%
WisłaKraków 12 -25% -19% -54%
Ruch Chorzów 13 -27% -71% -112%
Górnik Zabrze 14 -58% -71% -54%
Korona Kielce 15 -68% -69% -82%
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów -11% -16% -31%
Medianadla15klubów -10% -10% -30%
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 145
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
Wskaźnik płynności szybkiej (środki pieniężne/zobowiązania krótkoterminowe)
KGHMZagłębieLubin 1 1,40 1,19 0,43
PodbeskidzieBielsko-Biała 2 1,02 0,73 0,19
ŚląskWrocław 3 0,47 0,03 0,01
Cracovia 4 0,44 0,35 1,08
JagiellonaBiałystok 5 0,32 0,02 0,02
Korona Kielce 6 0,16 0,02 0,01
Górnik Zabrze 7 0,15 0,00 0,01
LechiaGdańsk 8 0,12 0,07 0,23
PogońSzczecin 9 0,12 0,00 0,02
GórnikŁęczna 10 0,11 0,08 0,48
PiastGliwice 11 0,10 0,01 0,02
WisłaKraków 12 0,08 0,00 0,00
LegiaWarszawa 13 0,05 0,06 0,46
LechPoznań 14 0,01 0,03 0,00
Ruch Chorzów 15 0,00 0,00 0,00
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 0.30 0.17 0.20
Medianadla15klubów 0.12 0.03 0.02
2 01 5
Koszty wynagrodzeń zawodników na każdy zdobyty punkt w tys. PLN
Ruch Chorzów 1 78 225 253
PodbeskidzieBielsko-Biała 2 87 71 113
JagiellonaBiałystok 3 120 115 163
Cracovia 4 121 184 117
KGHMZagłębieLubin 5 125 BD 219
PiastGliwice 6 155 177 156
GórnikŁęczna 7 170 139 BD
PogońSzczecin 8 172 169 237
ŚląskWrocław 9 181 174 246
Korona Kielce 10 192 267 188
LechPoznań 11 239 295 284
WisłaKraków 12 250 287 264
LegiaWarszawa 13 270 323 381
Górnik Zabrze 14 270 315 243
LechiaGdańsk 15 342 318 129
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 185 219 214
Medianadla15klubów 172 204 228
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016146
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
Koszty operacyjne na każdy zdobyty punkt w tys. PLN
Przychody z transferów w tys. PLN
LegiaWarszawa 1 23 244 13326 18618
JagiellonaBiałystok 2 11 187 6022 1834
LechiaGdańsk 3 3 131 10722 1865
Ruch Chorzów 4 2 784 7 610
Górnik Zabrze 5 2 724 1701 3798
ŚląskWrocław 6 2 307 0 4690
PogońSzczecin 7 2 294 0 0
GórnikŁęczna 8 845 0 BD
LechPoznań 9 348 20947 13936
PodbeskidzieBielsko-Biała 10 275 48 0
Cracovia 11 220 993 127
Korona Kielce 12 90 25 8
PiastGliwice 13 28 1663 637
WisłaKraków 14 6 5235 3302
KGHMZagłębieLubin 15 5 BD 622
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 3 299 4335 3575
Medianadla15klubów 845 1328 1236
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
PodbeskidzieBielsko-Biała 1 247 182 260
Ruch Chorzów 2 282 424 481
JagiellonaBiałystok 3 310 287 345
GórnikŁęczna 4 358 261 BD
Korona Kielce 5 361 572 430
PiastGliwice 6 362 435 422
Cracovia 7 382 605 422
ŚląskWrocław 8 406 397 576
KGHMZagłębieLubin 9 414 BD 1080
PogońSzczecin 10 458 473 547
Górnik Zabrze 11 530 575 465
LechPoznań 12 706 923 943
WisłaKraków 13 748 714 639
LechiaGdańsk 14 962 839 505
LegiaWarszawa 15 1 024 1051 1057
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 503 553 584
Medianadla15klubów 406 522 493
Inne wskaźniki
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 147
Wydatki na transfery w tys. PLN
LegiaWarszawa 1 11 694 2744 9160
LechPoznań 2 10 211 2531 5441
LechiaGdańsk 3 7 791 2254 287
JagiellonaBiałystok 4 2 667 229 1935
WisłaKraków 5 2 283 125 263
Cracovia 6 1 538 1109 456
PodbeskidzieBielsko-Biała 7 1 455 220 162
Ruch Chorzów 8 1 309 1785 435
KGHMZagłębieLubin 9 1 248 184 943
PiastGliwice 10 1 165 248 558
Górnik Zabrze 11 692 20 485
GórnikŁęczna 12 439 531 BD
PogońSzczecin 13 163 1787 1320
Korona Kielce 14 126 0 188
ŚląskWrocław 15 0 137 129
TermalicaBruk-BetNieciecza 16 BD BD BD
Średniadla15klubów 2 852 927 1554
Medianadla15klubów 1 309 248 471
m i e j s c e 2 01 5 2 01 4 2 01 3
H
150 EkstraklasaS.A.
152 EYH autorzy raportu
Dariusz Marzec dariusz.marzec@ekstraklasa.org PrezesZarządu
DariuszMarzecma38latijestabsolwentemAkademiiEkonomicznejwKrakowie,SzkołyWyższejPsychologiiSpołecznejwWarszawieorazWyższejSzkołyZawodowejwMunster(Niemcy).PochodzizeStalowejWoli,wprzeszłościbyłprofesjonalnymsportowcem.Wlatach1990-1996występowałwkadrzepierwszoligowejsekcjikoszykówki Stali Stalowa Wola.Jegokarierazawodowazwiązanajestzzarządzaniemdziałamisprzedażyimarketinguwdużychkorporacjach,awszczególnościwfirmieL’Oreal(wlatach2002-2011)orazjakoCountryManagerwfirmieMonsterEnergywPolsce(2011-2013).Odpaździernika2014DariuszMarzecpełniłobowiązkiDyrektoraZarządzającegowKlubieLegiaWarszawa,odpowiedzialnegozazarządzaniemarketingiemisprzedażą.
Marcin Animucki marcin.animucki@ekstraklasa.org WiceprezesZarządu
MarcinAnimuckiodmarca2012r.zajmujestanowiskoWiceprezesaspółkiEkstraklasaSA.Odstycznia2009r.jestczłonkiemzarząduPolskiegoZwiązkuPiłkiNożnej.Wlatach2008–2012prezesklubupiłkarskiegoRTSWidzewŁódź.AbsolwentWydziałuPrawaiAdministracjinaUniwersytecieWarszawskim,doktorantwKolegiumGospodarkiŚwiatowejwSzkoleGłównejHandlowejwWarszawie.WEkstraklasiezarządzastrategicznymiprocesamiwzakresiekontraktówmediowych,sprzedażyprawtelewizyjnych,projektuKomfortoweStadionyEkstraklasyorazwspółpracyzadministracjąrządowąorazsamorządową.
Karolina Hytrek-Prosiecka karolina.hytrek-prosiecka @ekstraklasa.orgDyrektor ds. Komunikacji
KarolinaHytrek-ProsieckatowieloletnidziennikarzekonomicznyTVN.WcześniejpracowaławTVNCNBCjakogłównyreporternewsowy.WTVN24BiznesiŚwiatwspółtworzyłaiprowadziłaporannepasmo„Otwarciednia”,poświęconetematycemiędzynarodowejilifestylowej.Odlipca2014rokuprzygotowywałamateriałyekonomiczneipolitycznedoFaktówTVN.WspółpracowałatakżezfirmąErnst&Young(dziśEY).UczestniczkaprestiżowegoprogramuDepartamentuStanuUSA„InternationalVisitorLeadershipProgram”dlakobietprzedsiębiorczych.SkończyłaprawonaUniwersytecieJagiellońskimorazUniwersyteciewOrleanie.WEkstraklasieodpowiadazastrategięspółkiwzakresiekomunikacji,PublicRelationsorazPublicAffairs.
Marcin Mikuckimarcin.mikucki@ekstraklasa.orgDyrektords.MarketinguiSprzedaży
UkończyłstudiawyższewWyższejSzkoleZarządzania/ThePolishOpenUniversitynawydzialeZarządzaniaStrategicznego.Karieręrozpoczynałwbranżytelekomunikacyjnej(1995wPTKCentertel)orazod1996wPolskiejTelefoniiCyfrowejSpzo.o.Od2005r.Marketing&PRManagerwSonyEricssonPolska.W2010rokudołączyłdozespołuStadionuNarodowegowWarszawienastanowiskoZastępcyDyrektorads.SprzedażyiMarketingu,aw2012doSpółkiRUCHSAjakoDyr.DepartamentuNowychProduktówiUsług.Od2014rokuprowadziłwSpółceVES(GrupaTriasSA)projektypozyskiwaniakontraktównazarządzanieobiektamiwielofunkcyjnymiwPolsce.Odpaździernika2015r.odpowiedzialnyzarealizacjęstrategiimarketinguisprzedażywspółceEkstraklasa SA.
Ekstraklasa S.A.
| E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016150
Maksymilian Michalczak maksymilian.michalczak @ekstraklasa.org Manager ds. Komunikacji
Maksymilian Michalczak jest absolwentem polonistyki. Specjalizujesięwedytorstwieikomunikacjimedialnej.DołączyłdozespołuEkstraklasyzWisłyKraków,gdzietrafiłwczasiepraktykstudenckichipozostałniemalprzezdekadę(2006-2015).Wkrakowskimklubiezajmowałstanowiskomenedżerads.komunikacjimedialnej,kierowałpracąBiuraPrasowego,współpracowałzdziennikarzamilokalnychiogólnopolskichmediów,odpowiadajączapolitykęinformacyjnąklubu.Funkcjetęodlutego2014rokudolipca2015łączyłzestanowiskiemrzecznikaprasowego.WEkstraklasieodpowiadazakomunikacjęzmediamisportowymi.
Marcin Stefański marcin.stefanski@ekstraklasa.orgDyrektorLogistykiRozgrywek
Prawnik,związanyzEkstraklasąS.A.odczasujejpowstania.Od2008do2012rokuczłonekWydziałuBezpieczeństwaPZPN,aobecnieprzewodniczącyKomisjidosprawRozgrywekiPiłkarstwaProfesjonalnegoPZPN.Współceodpowiadazakwestiezwiązanezlogistykąrozgrywek(terminarze,regulaminy,uprawnieniaiweryfikacja)orazwspółpracęzagraniczną,m.in.zEuropejskimStowarzyszeniemLigZawodowych(EPFL),zarównow zakresie rozgrywek oraz przepisów transferowych, jak iregulacjidotyczącychagentówpiłkarskich.
Krzysztof Bauza krzysztof.bauza@ekstraklasa.org Dyrektor Finansowy
AbsolwentWydziałuEkonomicznegoUniwersytetuSzczecińskiego,ukończyłstudiumpodyplomoweMetodyWycenySpółkiKapitałowejwSzkoleGłównejHandlowejwWarszawie.DyrektorFinansowyiGłównyKsięgowyzwieloletnimdoświadczeniemwdużychgrupachkapitałowych.Posiadagruntownewykształceniewobszarzezarządzaniafinansami,wrazzCertyfikatemKsięgowymwydanymprzezMinisterstwoFinansóworazpaństwowymegzaminemnaCzłonkówRadNadzorczychwSpółkachSkarbuPaństwa.Zasiadałwradachnadzorczychpolskichspółekparterowychgrupkapitałowych.WEkstraklasieS.A.odstycznia2012roku.Odgrudnia2012rokuwiceprzewodniczącyKomisjiLicencjiKlubowychPZPNnadzorującyklubyEkstraklasy.
Przy powstaniu raportu współpracowali: WojciechBajak,PiotrBielecki,MałgorzataGłowik,MaciejKolon,MarekLepianka,MaciejNakielski,MichałSiara,GrzegorzStańczuk.
Ekstraklasa S.A.
E K S T R A K L A SAP I ŁKARSKIEGOB IZNESU2016| 151
Marek Musiałmarek.musial@pl.ey.com
PartnerwdzialeUsługAudytorskich
Specjalistawbadaniusprawozdańfinansowychspółekigrupkapitałowych,wtymspółekposiadającychdrużynypiłkarskieinieruchomościstadionowe.Posiadabogatedoświadczeniewprojektachzwiązanychzofertamipublicznymiisporządzaniemprospektówemisyjnychorazanaliziefinansowejklubówsportowych.WspółautorrankinguklubówpiłkarskichEYiEkstraklasaSA.
Radosław Szponar radoslaw.szponar@pl.ey.com
MenedżerwdzialeUsługAudytorskich
Odpowiedzialnyzaorganizacjęoraznadzórnadprojektamizzakresubadaniaiprzeglądówsprawozdańfinansowych.Specjalizujesięgłówniewbranżyprodukcyjnejorazusługowej.Jegodoświadczenieobejmujetakżeudziałwprojektachzzakresudoradztwarachunkowego,finansowegoduedilligenceorazzarządzaniaryzykiemnadużyć.
Tomasz Tomkiewicz tomasz.tomkiewicz@pl.ey.com
MenedżerwdzialeUsługAudytorskich
Nacodzieńzajmujesiębadaniemsprawozdańfinansowychspółekigrupkapitałowych,wtymnotowanychnaGPW.Odpowiedzialny za koordynowanie wielu audytów polskich imiędzynarodowychpodmiotów.Uczestniczyłwprojektachzwiązanychzofertamipublicznymiisporządzaniemprospektówemisyjnych.
EY
OdpowiedzialnywEYzakontaktybiznesowezbranżąsportowąorazfirmamiiinstytucjamizaangażowanymiwewspieraniesportu.NacodzieńdyrektorwZespolePodatkówMiędzynarodowych.Jegodoświadczenieobejmujem.in.szereg projektów optymalizacyjnych, doradztwo dla sektora finansowegoorazudziałwmiędzynarodowychikrajowychstrukturyzacjachfuzjiiprzejęć.Doradzałponad100międzynarodowymklientomfirmy.
Marcin Opiłowski marcin.opilowski@pl.ey.com
Dyrektor w dziale Doradztwa Podatkowego
| E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016152
Pozostali członkowie zespołu EY, którzy przyczynili się do powstania raportu:Autorzyiwspółautorzytekstóworazosobyprzygotowującedanedorankingu:AleksandraZiaja,PiotrGoguś,TomaszWajda,MichałDubrawski,TomaszGajewski,MateuszStasiak,TomaszKryszpin,KamilKrólicki.
Korekta:MariaBnińska.
Specjalistawdoradztwiezzakresupodatkówpośrednichnarzeczczołowychpodmiotówkrajowychizagranicznych,jakrównieżjednosteksamorząduterytorialnego.Jegodoświadczeniezawodoweobejmujewsparciepodatkowenawszystkichpłaszczyznachnarzeczpodmiotówzbranżysportowej,wszczególnościkwestiezwiązanezopodatkowaniemsportowców.
Od6latbierzeudziałwtworzeniuraportu"EkstraklasaPiłkarskiegoBiznesu".WzespoleMarketinguiPRfirmydoradczejEYzajmujesiękomunikacjąkorporacyjną,relacjamizmediami,komunikacjąwinternecieimediachspołecznościowychorazkomunikacjąwewnętrzną.
Tomasz Dziadura tomasz.dziadura@pl.ey.com
MenedżerwdzialeDoradztwaPodatkowego
Maciej Makuszewski maciej.makuszewski@pl.ey.com
Menedżerwzespole MarketinguiPR
WdzialeDoradztwaBiznesowegoEYzajmujesięgłównieprojektamiwbranżachsportowej(np.wzakresieusługICTtypu”connectedvenue”nastadionach)orazmotoryzacyjnej.JestabsolwentemLoughboroughUniversityorazBarcelonaBusinessSchool.
Piotr Walkowiak piotr.walkowiak@pl.ey.com
Starszy Konsultant w dziale Doradztwa Biznesowego
E K S T R A K L A SA P I Ł K A R S K I EG O B I Z N E S U 2016 | 153
Adam Pawlukiewicz adam@pentagon24.pl
ProjectManager
Pracowałprzytrzechmistrzostwachświata,wtymnastadionieMaracanapodczasMundialu2014wRiodeJaneiro.WcześniejzdobywałdoświadczeniapodczasPucharuKonfederacjiFIFA2013(równieżwBrazylii),atakżewdrużyniebaseballowejOakland Athletics oraz sieci hoteli Hilton Worldwide w Stanach Zjednoczonych.WPentagonResearchodpowiadazadziałnowychmedióworazanalizyefektywnościsponsoringusportowego.Wynikiopracowywanychprzezniegobadańwykorzystująm.in.:UEFA,niemieckaBundesligapiłkarska,IAAF,Rzeczpospolita,Newsweek,MinisterstwoSportuiTurystyki,PrzeglądSportowy,Wprost,Polsat,Press,Sport.pl,TVN24,TVP,Forbes,PolskieRadio.
Doktornaukspołecznych.OddwóchlatwspółpracujezPentagonResearchjakoekspertwzakresiebadańmarketingowychispołecznych.Specjalizujesięm.in.:wbadaniachzzakresumarketingu sportowego, mediów sportowych i zjawisk kulturowychzwiązanychzesportemwPolsce.Pracujenadrozwojemsondażowychmetodewaluacjiskutecznościsponsoringu.
Michał Machnikowski michal.machnikowski @pentagon24.pl
WspółpracownicyzfirmyPentagonResearchodpowiedzialnejzawyliczeniaekwiwalentutelewizyjnego
Źródła informacji i podziękowania
Autorzy raportu, w imieniu Ekstraklasy S.A. oraz firmy doradczej EY, serdecznie dziękują wszystkim, którzy pomogli w przygotowaniu publikacji.
W tym:
Za udostępnienie sprawozdań finansowych, dokumentacji licencyjnej oraz wszystkich pozostałych informacji - zarządom i pracownikom klubów:
• Cracovia• Górnik Łęczna • Górnik Zabrze• Jagiellonia Białystok• KGHM Zagłębie Lubin• Korona Kielce• Lech Poznań• Lechia Gdańsk• Legia Warszawa• Piast Gliwice• Podbeskidzie Bielsko-Biała• Pogoń Szczecin• Ruch Chorzów• Śląsk Wrocław• Wisła Kraków
Za udostępnienie informacji dotyczących ekspozycji sponsorów - firmie Pentagon Research.
Pentagon Research to firma badająca efektywność sponsoringu sportowego w Polsce. Partner technologiczny Nielsen Media Research w dziedzinie monitoringu i badań mediów.
Badanie sponsoringu jest prowadzone w sposób ciągły od 15 lat i obejmuje cały rynek. Stanowi uznany standard w dziedzinie oceny efektywności ekspozycji medialnych wszystkich sponsorów i partnerów sportu w Polsce.Wyniki bieżących badań są publikowane co miesiąć. Dostępne są także archiwalne badania, robione od 1999 roku.
Za udostępnienie informacji na temat oglądalności spotkań – firmie MEC.MEC jest jednym z wiodących domów mediowych. Spółka zajmuje się tworzeniem i wdrażaniem strategii komunikacji marketingowej oferując szeroki zakres usług specjalistycznych (planowanie i zakup mediów, badania, analityka marketingowa czy kreacja).MEC pracuje dla blisko stu klientów, a w gronie największych polskich reklamodawców korzystających z usług spółki są m.in.: Colgate Palmolive, Henkel, H&M, IKEA, Jeronimo Martins, Nationale Nederlanden, Nestle, Visa.MEC jest częścią grupy negocjacyjnej GroupM. Należy do międzynarodowego holdingu komunikacyjnego WPP.
Za przygotowanie koncepcji kreatywnej, projektu graficznego raportu oraz wsparcie redakcyjne zespołowi EY Creative Services w składzie: Karolina Matjunin, Maksym Matuszewski, Paulina Mej i Szymon Pilas.
Designed by EY Creative Services
EKSTRAKLASA S.A.
Ekstraklasa S.A. jest spółką akcyjną, założoną 14 czerwca 2005 roku w wyniku umowy pomię-dzy PZPN a klubami piłkarskimi uczestniczącymi w rozgrywkach pierwszej ligi, które były inicjato-rem powołania ligi zawodowej.
Akcjonariuszami spółki jest 16 klubów najwyż-szej klasy rozgrywkowej (każdy 5,8% akcji), posiadających ogółem 92,8% akcji spółki; pozo-stałymi 7,2% akcji dysponuje Polski Związek Piłki Nożnej.
www.ekstraklasa.org
EY Assurance | Tax | Transactions | Advisory EY jest światowym liderem rynku usług profe-sjonalnych obejmujących usługi audytorskie, doradztwo podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo transakcyjne.
Nasza wiedza oraz świadczone przez nas naj-wyższej jakości usługi przyczyniają się do budo-wy zaufania na rynkach kapitałowych i w całych gospodarkach. W ten sposób przyczyniamy się do budowy sprawniej funkcjonującego świata. Robimy to dla naszych klientów, społeczności, w których żyjemy i dla nas samych.
Nazwa EY odnosi się do firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi osobny podmiot prawny.Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji (company limited by guarantee) nie świadczy usług na rzecz klientów.
www.ey.com/pl
EY, Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa© 2016EYGM Limited.Wszelkie prawa zastrzeżone.
SCORE: 00016-162
Niniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością,
jednak z konieczności pewne informacje zostały podane w skróconej
formie. W związku z tym publikacja ma charakter wyłącznie orien-
tacyjny, a zawarte w niej dane nie powinny zastąpić szczegółowej
analizy problemu lub profesjonalnego osądu. EY nie ponosi odpo-
wiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności
podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji.
Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były konsultowane
z właściwym doradcą.
top related