enerjİ sİstemlerİnİn siniflandirilmasi ve baŞkent edaŞ enerjİ daĞitim sİstemİ

ENERJİ SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI VE

BAŞKENT EDAŞ ENERJİ DAĞITIM SİSTEMİ

Sunan: Elk.Müh. NURİ ÇALIŞKANTarih:ŞUBAT.2007

SUNUM BAŞLIKLARI ENERJİ SİSTEMLERİENERJİ SİSTEMLERİ ENERJİ SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI BAŞKENT ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.-ANKARABAŞKENT ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.-ANKARA TANITIM İSTATİSTİK BİLGİLER BAŞKENT EDAŞ’TA DAĞITIM OTOMASYON BAŞKENT EDAŞ’TA DAĞITIM OTOMASYON

SİSTEMİNİN KURULMASISİSTEMİNİN KURULMASI YAPILAN ÇALIŞMALAR OTOMASYON SİSTEMİNİN (SCADA) ÖNEMİ SONUÇSONUÇ

ENERJİ SİSTEMLERİNİ 2 GRUBA AYIRABİLİRİZ

ENERJİ SİSTEMİ1. İZOLE SİSTEMLER Herhangi bir network şebekeye bağlı olmayan

bataryalar, rüzgar jeneratörü, güneş enerjisi, LPG ve küçük güçlü jeneratörler gibi enerji kaynakları ile kendi ihtiyacını karşılayan sistemlerdir. Örneğin; Kenya’da kırsal kesimin sadece % 2’si elektrik şebekesine bağlı olarak enerjisini temin etmekte iken diğer büyük kısım düşük güçlü ev aletlerinin (TV, Radyo gibi) çalışması için yeterli olan Solar Home Systems (SHSs) olarak bilinen izole sistem enerji türünden faydalanmaktadır. Bu sistemin kullanılışı ise Kenya nüfusunun yaklaşık % 55’ini oluşturmaktadır.

2. ENTERKONNEKTE SİSTEMLER

Enterkonnekte Sistemlerde ise amaç enerjinin üretim noktalarından uzaktaki tüketim noktalarına iletilmesidir. Türkiye’de Enterkonnekte Sisteme bağlanabilmek için Dağıtım Şirketlerince belirlenmiş alt limit şartı:

50 NÜFUS+10 HANE VE SÜREKLİ İKAMET EDİLEN YER OLMASIDIR.

TEİAŞ BALGAT TRAFO MERKEZİ

•Ankara•Bartın•Çankırı•Karabük•Kastamonu•Kırıkkale•Zonguldak

Olmak üzere toplam 7 ilde elektrik dağıtım, perakende satış Olmak üzere toplam 7 ilde elektrik dağıtım, perakende satış ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini sürdürmektedir. ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini sürdürmektedir. Ankara başkent olması nedeni ile ayrı bir önem arz Ankara başkent olması nedeni ile ayrı bir önem arz etmektedir. etmektedir.

•Ankara•Bartın•Çankırı•Karabük•Kastamonu•Kırıkkale•Zonguldak

Olmak üzere toplam 7 ilde elektrik dağıtım, perakende satış Olmak üzere toplam 7 ilde elektrik dağıtım, perakende satış ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini sürdürmektedir. ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini sürdürmektedir. Ankara başkent olması nedeni ile ayrı bir önem arz Ankara başkent olması nedeni ile ayrı bir önem arz etmektedir. etmektedir.

BAŞKENT EDAŞ

ENERJİ AKIŞ DİAGRAMI

TESİSLER

TESİSİN ADITESİSİN

CİNSİTESİSİN TEKNİK

ÖZELLİKLERİŞİRKET ÖZEL

HAT UZUNLUGU

(Km)

OG

Havai Hat 24.405,45 2.677,17

Yer altı Kablosu 2.537,04 80,02

Toplam 26.937,49 2.593,31

AG

Havai Hat 48.815,78 207,33

Yer altı Kablosu 2.153,74 6,60

Toplam 50.969,52 211,50

TRAFO

Adet 15.135 7.305

Güç (MVA) 5.610,30 2.931,43

Fiili Güç (MVA) 1.601,57 398,73

Doluluk Oranı (%) 28,55% 13,60%

DİREK SAYISI (ADET) 851.101 31.163

ARMATÜR ve LAMBA SAYISI (ADET) 384.448 1.286

Siteler Simon Bolivar Cad.

ANKARA ENERJİ NAKİL HATTI

33%

67%

OGAG

12945,1 km

26068 km

*Kaynak:TEDAŞ 2005 yılı İstatistik Rap.

SEKTÖREL BAZDA ABONE SAYILARIABONE GRUBU

MESKENLER TİCARETRESMİ DAİRE

SANAYİTARIMSAL SULAMA

GENEL AYDINLATMA

DİĞER TOPLAM

ANKARA 1.585.862 221.661 10.317 2.928 5.967 5.699 38.487 1.870.921

BARTIN 84.759 14.253 543 84 650 908 2.204 103.401

ÇANKIRI 79.291 6.336 878 119 631 946 1.915 90.116

KARABÜK 102.458 14.961 604 597 908 1.116 2.515 123.159

KIRIKKALE 102.775 12.143 1.080 66 1.529 763 1.030 119.386

KASTAMONU

174.474 22.865 3.070 222 799 2.879 4.931 209.240

ZONGULDAK

254.588 41.118 1.288 1.735 670 2.289 6.363 308.051

TOPLAM 2.384.207 333.337 17.780 5.751 11.154 14.600 57.445 2.824.274

*Kaynak:Başkent EDAŞ 2006 yılı İstatistik Rap.

SEKTÖREL BAZDA TÜKETİM ORANI (%)

İLLER MESKEN TİCARETRESMİ DAİRE

SANAYİTARIMSAL

SULAMAGENEL

AYDINLATMADİĞER TOPLAM

ANKARA 40,43 21,08 12,98 14,27 1,50 2,42 7,31 100

BARTIN 32,88 10,29 13,04 31,98 0,14 8,27 3,39 100

ÇANKIRI 32,53 7,82 10,45 35,47 0,77 5,91 7,05 100

KARABÜK 21,75 5,99 2,95 58,91 0,28 4,72 5,40 100

KASTAMONU 26,32 9,67 6,74 44,11 0,51 7,95 4,70 100

KIRIKKALE 28,87 7,90 36,54 10,82 0,66 4,15 11,06 100

ZONGULDAK 32,81 9,21 32,50 13,05 0,30 5,63 6,51 100

TOPLAM 37,32 17,60 14,95 18,46 1,20 3,40 7,07 100

*Kaynak:Başkent EDAŞ 2006 yılı İstatistik Rap.

SATIN ALINAN ENERJİ (kWh)

  2000 2001 2002 2003 2004 2005

ANKARAKIRIKKALE

6.260.042.214 5.956.098.949 5.903.633.449 6.111.331.451 6.407.588.352 6.928.479.298

BARTIN 196.555.415 181.270.649 190.338.021 201.949.559 210.493.900 234.522.470

ÇANKIRI 142.664.676 138.954.725 144.466.037 152.343.379 167.099.756 183.073.802

KARABÜK 388.008.109 314.753.149 317.106.249 362.576.437 353.981.968 389.415.415

KASTAMONU 357.976.090 349.518.454 359.436.658 370.818.808 402.844.022 448.304.845

ZONGULDAK 842.590.704 809.786.703 805.813.039 804.715.399 818.853.860 861.619.229

TOPLAM 8.187.839.208 7.750.384.630 7.720.795.455 8.003.737.036 8.360.863.862 9.045.417.064

*Kaynak:Başkent EDAŞ 2006 yılı İstatistik Rap.

İNDİRİCİ MERKEZLER

İLLER ADET

ANKARA (154/34,5kV) 24

BARTIN (154/31,5kV) 1

ÇANKIRI (154/31,5kV) 2

KARABÜK (2 adet 154/31,5kV ve 1 adet 154/15,8 kV)

3

KASTAMONU (154/31,5kV) 6

KIRIKKALE (154/31,5kV) 2

ZONGULDAK (4 adet 154/31,5kV, 1 adet 154/15,8 kV ve 5 adet 66/15,8kV)

10

TOPLAM 48*Kaynak:Başkent EDAŞ 2006 yılı İstatistik Rap.

TEİAŞ TRAFO MERKEZLERİ

ANKARA METROPOL ALANIN BESLENMESİ İÇİN

154/34,5 KV TEİAŞ’A AİT 13 AYRI TRAFO MERKEZİ VE 2 ADET OTOPRODÜKTÖR’DEN

ENERJİ ALINMAKTADIR.

154/34,5 KV TRAFO MERKEZLERİNİN KURULU VE PUANT GÜÇ DEĞERLERİ

MERKEZİN ADI KURULU GÜCÜ (MVA) MAK.GÜCÜ (MW)

AKKÖPRÜ (2x100 = 200) 102

BALGAT (2x100 = 200) 115

BİLENERJİ (4+8+25= 37) 37,4

ITC-KA (1.4x3= 4.2) 3,4

MAMAK (2x100 = 200) 97

YILDIZ (2x100 = 200) 112

MALTEPE(2x100 = 200)

94154/6.3 kV (2x25 = 50)

ÜMİTKÖY (2x100 = 200) 63

SİNCAN (2x100 = 200) 82

SANAYİ (2x100 = 200) 69

GÖLBAŞI (1x100= 100) 27

ESENBOĞA (2x100 = 200) 78

OVACIK (100+50 = 150) 61

MACUNKÖY (2x100 = 200) 70

İMRAHOR (2x100 = 200) 64

TOPLAM 2541.2 -

YÜKÜN DAĞILIMI10%

10%

3%

9%

10%

9%6%8%

6%

3%

7%

6%

7%6%

AKKÖPRÜBALGATBİLENERJİMAMAKYILDIZMALTEPEÜMİTKÖYSİNCANSANAYİGÖLBAŞIESENBOĞAOVACIKMACUNKÖYİMARAHOR

PUANT GÜCÜ

Ankara Merkez 2006 yılı Puant Gücü

1343 MW

olarak gerçekleşmiştir.

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

GÜÇ VE DAĞITIM TRAFOLARI

GERİLİM(KV)

SAYISI(Adet)

KURULU GÜÇ (MVA)

154/34,5 27 2450

34,5/15-6,3 75 755

34,5/0,4 2304 1844

15/0,4 56 26

6,3/0,4 1400 806

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

30%

69%

1%

34,5/ 0,4 KV

15/ 0,4 KV

6,3/ 0,4 KV

DAĞITIM TRAFOLARINDA KURULU GÜÇ DAĞILIMI

YILLARA GÖRE DAĞILIM

0

250

500

750

1000

1250

1500

1750

2000

2250

2500

2000 2003 2005 2006

6,3/0,4 KV

34,5/0,4 KV

15/0,4 KV

ADET

YIL

6.3/0.4 KV DAĞITIM TRAFOLARI

34,5/0,4 KV DAĞITIM TRAFOLARI

34,5/0,4 KV DAĞITIM

TRAFOLARI

KURULU GÜÇ (KVA)

1.844.109

NOMİNAL AKIM (A)

34.407

ÇEKİLEN AKIM (A)

8.986

YEDEK KAPASİTE

(A)25421

KULLANIM ORANI

% 26

74%

26%

YEDEK

KULLANILAN

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

15/0,4 KV DAĞITIM TRAFOLARI

15,8/0,4 KV DAĞITIM

TRAFOLARI

KURULU GÜÇ (KVA)

26.830

NOMİNAL AKIM

(A)1.033

ÇEKİLEN AKIM (A)

210

YEDEK KAPASİTE

(A)823

KULLANIM ORANI

% 20

80%

20%

YEDEK

KULLANILAN

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

6,3/0,4 KV DAĞITIM TRAFOLARI

6,3/0,4 KV DAĞITIM

TRAFOLARI

KURULU GÜÇ (KVA)

806.028

NOMİNAL AKIM

(A)73.993

ÇEKİLEN AKIM

(A)29.050

YEDEK KAPASİTE

(A)44943

KULLANIM ORANI

% 39

61%

39%

YEDEK

KULLANILAN

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

İLLERE GÖRE KAYIP KAÇAK ORANI (%)

 2005 YILI

TURKİYE 17,8

ANKARA 11,70

*Kaynak:Başkent EDAŞ/TEDAŞ 2006 yılı İstatistik Rap.

 2006 EKİM

SONU

TURKİYE 16,5

ANKARA 11,01

BARTIN 16,92

ÇANKIRI 13,23

KARABÜK 6,15

KASTAMONU 10,55

KIRIKKALE 6,54

ZONGULDAK 14,75

TOPLAM 11,12

2006 YILI AG KESİNTİ İSTATİSTİĞİ (ÇANKAYA İŞLETME)

TOPLAM 4228

271; 6%

271; 6%

1108; 26%92; 2% 769; 18%

1717; 42%

TEL KOPMASI

SİGORTAATMASIŞALTERAÇMASIKABLO ARIZASI

REKORTMANARIZASIABONEARIZASI

2006 YILI ANKARA METROPOL OG ELEKTRİK KESİNTİ

İSTATİSTİĞİ

32%

18%

49%

1%

GEÇİCİ ARIZA

PROGRAMLIÇALIŞMAARIZA

TEİAŞ

4442

13902102

754

41

(604 HASAR)

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

ARIZANIN GERİLİME GÖRE SINIFLANDIRILMASI

71%

2%

27% 34.5 kV15 kV6.3 kV

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

OG’DE ARIZALI TEÇHİZAT

3% 1% 11%1%

70%

1%8%2%0%

2%

1%

AYIRICIDİREKİLETKENKABLOİZOLATÖRKESİCİÖLÇÜPARAFUDURRÖLESİGORTATRAFO

*Kaynak:Başkent/SCADA ve Yük Dağ.

Arızalar nedeniyle satılamayan enerji miktarı ise: 121 398 719 kWh

BU ARIZALARI ÖNLEMENİN YOLU İSE OTOMASYON SİSTEMİ (SCADA) TESİS

ETMEKTİR.

EPDK

12.09.2006 tarih, 26287 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Dağıtım Sisteminde Sunulan Elektrik Enerjisinin Tedarik Sürekliliği, Ticari ve Teknik Kalitesi Hakkında Yönetmelik uyarınca;

01.01.2007 tarihinde başlayıp, 31.12.2010 tarihinde

sona erecek birinci uygulama döneminde; (AG/OG) gerilimin regülasyon, dengesizlik ve harmoniklere ilişkin performansının ölçülmesi ve kaydedilmesini,

01.01.2013 tarihinden başlamak üzere ikinci uygulama döneminde; tedarik sürekliliği ve teknik kaliteye ilişkin tüm verilerin uzaktan izleme ve kontrol sistemi ile otomatik olarak kaydedilmesini istemektedir.

SCADA

Ankara ilinde SCADA sistemiyle ilgili olarak

dağıtım ve tali merkezlerdeki altyapı çalışmaları

tamamlanmıştır.

SCADA çalışmalarının sonuçlanması halinde;• Ankara metropol alanındaki tüm orta gerilim

şebeke sistemi Scada Kontrol Merkezinden

online takip ve uzaktan kumanda edilebilecektir.•Arızalara müdahale süresi çok kısalacak ve

yine arızalı tesis bölümü daha kısa sürede

sistemden ayrılarak alternatif besleme ile

müşterilere kısa sürede enerji verilebilecektir.

SCADASCADA Projesi, Ankara İli Elektrik Dağıtım

Sisteminde;Mücavir alan içindeki mevcut 64 adet TM/DM’de,Ayrıca, şehir merkezinde bulunan ve acil müdahalelerde öncelik arz eden (Hastane, Okul, Askeri Komutanlıklar vb.) 48 adet Dağıtım Trafosunda (34,5/0,4kV) fider otomasyonu olarak uygulanması planlanmıştır.

Bu proje için gerekli SCADA/DMS altyapı tadilat/tevsiat tesis işi çalışmaları anılan TM/DM’lerinde ve fider otomasyonu noktalarında tamamlanmıştır.

Ayırıcı durum algılayıcı

Hücre önü Terminali

Intelligent Electronic Device Panosu Marshalling Box

Troidal Akım

TRF.su

Arıza Gösterg

e Düzene

ği

İkaz Lambas

ı

34.5/0.4 KV MONOBLOK DAĞITIM TRAFOSU (Motorlu Yük

Ayırıcılı)

TOBB-İKİZ KULELER ÖNÜ ÇAVUNDUR DM (ESKİ HAL)

TOBB-İKİZ KULELER ÖNÜ ÇAVUNDUR DM (YENİ HAL)

AVUSTURYA EVN ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETİ KONTROL MERKEZİ

SONUÇ•Dağıtım otomasyonu sayesinde mevcut trafo

ve dağıtım hat kapasiteleri etkin bir şekilde kullanılabilecek, (Başkent EDAŞ görev bölgesinde trafo doluluk oranı % 28.55’dir.)

Koruma kontrol ve izleme işlevleri için mevcut donanım ileri teknoloji teçhizatlarla değiştirilebilecek, (Koruma teçhizatı/Kontrol ekipmanı/Sayaç, kayıt cihazı ve transducerler/SCADA ile RTU entegrasyonu)

Fider yükleri kontrol altında tutularak, Fider boyunca aşırı yüklenmeleri hafifletmek üzere Fider bölümlerinden bazılarının yükleri, başka bir Fidere rahatlıkla uzaktan kontrol ile aktarılabilecek,

SONUÇ

•İntika (kesinti) süresinin kısaltılmasına bağlı olarak enerji satışındaki kayıplar azaltılabilecek, (Satılamayan Enerji Miktarı 121 387 719 kWh)

Enerji kalitesinin yükseltilmesi ve kesinti sürelerinin azalması ile müşteri şikayetleri en az seviyeye indirgenebilecek, (Elektrik Enerjisinin Tedarik Sürekliliği, Ticari ve Teknik Kalitesi hakkındaki Yönetmelik tam uygulanabilecek)

TEŞEKKÜRLER