erdi aroaren hasiera

MUSULMANEN KONKISTA

711.urtean, armada Musulman bat iritsi zen Afrikatik, etaErresuma Bisigodoa inbaditu zuen. Urte gutxiren buruan,Iberiar penintsula osoa eta Balear uharteak konkistatuzuen.

Musulmanen agindua penintsula osora hedatu bazen ere,ipar-mendebaldean(Galizia eta Asturias)zein Pirinio aldekolurralde euskaldunetan ahulagoa izan zen.

Musulmanek Al Andalus jarri zioten izena lurralde horri, eta Kordobajarri zuten hiriburua.

Hasieran, Al Andalus emirrerria izan zen; hau da, Damaskoko (Asia)kalifaren mendeko probintzia bat .

Gero, 756. urtean, Abd ar Rahman I.ak emir independentealdarrikatu zuen bere burua. Al Andalus banandu egin zenDamaskotik. Geroago, 929.urtean, Abd ar Rahman 3.ak kalifa tituluahartu zuen, eta Kordobako kaliferriari eman zion hasiera; 1031.urteraarte iraungo zuen.

Kaliferriaren garaian, Al Andalusek konkista militar handiak eginzituen; adibidez, Almazor izeneko militar garaileak egin zituenak.

Bestalde, Kordoba garai hartako hiri jendeztatuenetako eta garrantzitsuenetako bat bilakatu zen. Mediku, poeta, astronomo, filosofo eta musikari bikainak bizi ziren bertan.

Horrez gain, azoka bikainak zituen, eta haietan, munduan ezagutzen ziren toki guztietatik ekarritako produktuak saltzen zituzten.

AL ANDALUS-en BILAKAERA

KRISTAU ERRESUMEN SORRERA

o Penintsularen iparraldean bizi ziren kristauek gogor eginzieten aurre konkistatzaile musulmanei.

Piskanaka,erresumatan eta konderritan antolatu ziren.

Kantaurialdeko kristauek Pelaio izeneko noble bisigodo bathartu zuten buruzagi , eta AsturiaskoErregesuma sortu zuten , 722an . Geroago, 910. urtean , hiriburua Leonen jarri zuten , eta erresumakLeongo Erresuma izena hartu zuen . Erresumaren zatirikekialdekoenak independentzia lortu zuen ;Hala sortu zen Gaztelako Konderria , handik urte batzuetaraGaztelako Erresuma bihurtuko zena.

Pirinio aldean , Nafarroako Erresuma , Kataluniako Konderriaketa Aragoiko Erresuma sortu ziren .Garai hartan , Nafarroako Erresuma kristau – eremukogarrantzitsuenetako bat bilakatu zen .

Ia zortzi mendetan zehar borrokatu ziren kristauerresumakAl Andalusen aurka . Baina merkataritza-harremanak ere izan zituzten haiekin , haien ohituren berriizan zuten , eta haien lurraldean zeharIbili ziren .

o Kristautasuna I. mendean sortu zen. Hasieran, juduek osatutakotaldea izan zen. Kristauen arabera, Jesus Nazaretekoa, arotzbaten semea, profetek juduen herriari agindutako mesias edosalbatzailea zen. Jesu Kristo Jainkoaren semeak, Jainkoa hura bera ere, aro berri baten hasiera zekarren eta, judaismoak horiukatzen zutenez, judu haiek judaismotik bereizi egin ziren. Jarraitzaile ugari bildu zituzten inguruko herrietan II. mendetikaurrera. Kristauen artean hainbat talde eratu ziren. IV. mendeanErromako enperadorea bera ere kristau bihurtu zen, eta kristautasunak aginte politikoarekin bat egin zuen. Lehen kristauaeta kristautasunaren fundatzailetzat Paulo Tarsokoa hartu ohi da.

o Eneko Aritzak Iruiñeko erresuma sortu zuen, geroNafarroako erresuma deitu zutena.Erresumarenune Gorena Antso III.aren erregetzarena iznzen(1000-1035)

AGUR