ewaluacja osiągania celów programu wraz z oceną stanu ... · i potencjalnych wnioskodawców...
Post on 08-Sep-2020
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
1
Raport Końcowy
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020
Grudzień 2017
Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach
ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
2
SPIS TREŚCI
WYKAZ SKRÓTÓW .............................................................................................................. 4
STRESZCZENIE ................................................................................................................... 6
SUMMARY ...........................................................................................................................11
WPROWADZENIE ...............................................................................................................17
OPIS ZASTOSOWANEJ METODOLOGII ORAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI WYKORZYSTANYCH W BADANIU .....................................................................................17
OPIS WYNIKÓW BADANIA .................................................................................................20
OBSZAR BADAWCZY 1: Weryfikacja postępu w realizacji celów pośrednich i końcowych Programu .............................................................................................................................20
1.1. Jaka jest skuteczność realizacji Programu w rozumieniu stopnia osiągnięcia wartości pośrednich i docelowych wartości wskaźników wybranych do Ram Wykonania wskazanych w RPO WSL 2014-2020? .....................................................................................................20
1.2. W jakim stopniu możliwe jest osiągnięcie poszczególnych wartości wskaźników Ram Wykonania, zarówno wartości pośrednich jak i docelowych? ...............................................28
1.3. Czy istnieją czynniki utrudniające osiągnięcie założonych wartości wskaźników wybranych do Ram Wykonania, zarówno wartości pośrednich jak i docelowych? Jeśli tak, to których wskaźników to dotyczy? ...........................................................................................35
1.4. Czy istnieje znaczące ryzyko nieosiągnięcia wartości wskaźników wybranych do Ram Wykonania. Których wskaźników dotyczy ewentualne zagrożenie? .....................................38
1.5. Jakie zmiany naprawcze należy wprowadzić, aby osiągnąć zakładane wartości wskaźników wybranych do Ram Wykonania. .......................................................................39
1.6. Czy dotychczasowe udzielone wsparcie było skuteczne, tj. czy i w jakim stopniu przyczyniło się do osiągnięcia założonych wartości docelowych wskaźników produktu i rezultatu założonych w RPO WSL 2014-2020? ....................................................................41
1.7. W jakim stopniu możliwe jest osiągnięcie poszczególnych wartości wskaźników produktu i rezultatu? ............................................................................................................................60
1.8. Czy istnieją czynniki utrudniające osiągnięcie założonych wartości docelowych wskaźników produktu i rezultatu założonych w RPO WSL 2014-2020? Jeśli tak, to jakie? ...82
1.9. Czy istnieje znaczące ryzyko nieosiągnięcia wartości docelowych wskaźników produktu i rezultatu? Których wskaźników dotyczy ewentualne ryzyko?................................................82
1.10. Jakie zmiany naprawcze należy wprowadzić, aby osiągnąć zakładane wartości wskaźników produktu i rezultatu? .........................................................................................86
1.11. Jaka jest skuteczność (prognoza) Programu w realizacji wskaźników celów końcowych na rok 2020 i 2023, odnoszących się do Strategii Europa 2020 na rzecz inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, w tym w realizacji poszczególnych celów tematycznych? .................................................................................88
1.12. Jaka jest skuteczność Programu w realizacji wskaźników odnoszących się do zasad horyzontalnych? ...................................................................................................................91
OBSZAR BADAWCZY 2: Weryfikacja stanu zaawansowania projektów realizowanych w ramach trybu pozakonkursowego .........................................................................................97
2.1. Zakres identyfikacji projektów przewidzianych do realizacji w procedurze pozakonkursowej ..................................................................................................................97
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
3
2.2. Stan przygotowania poszczególnych projektów zidentyfikowanych do złożenia i ocena czy przygotowania do realizacji projektów odbywają się zgodnie z założeniami zgodnymi z treścią SZOOP, w tym Załącznika nr 4 ............................................................................... 101
2.3. Ocena zgodności realizacji projektów wybranych do dofinansowania z założonym harmonogramem ................................................................................................................ 105
2.4. Ocena stopnia realizacji projektów pozakonkursowych w osiągnięciu wartości pośrednich i docelowych wskaźników wybranych do ram wykonania ................................. 108
2.5. Ocena stopnia realizacji projektów pozakonkursowych w osiągnięciu wartości celów pośrednich 2018 i końcowego 2023 roku wskaźników programowych produktu i rezultatu danej osi priorytetowej ........................................................................................................ 110
2.6. Problemy na etapie przygotowania/wdrażania każdego z projektów oraz rozwiązania niwelujące zidentyfikowane problemy w przygotowaniu/wdrażaniu wybieranych w ramach projektów pozakonkursowych ............................................................................................. 112
OBSZAR BADAWCZY 3: Analiza stanu realizacji projektów dużych wskazanych w Programie........................................................................................................................... 114
3.1 Ocena stanu przygotowania/realizacji projektów dużych .............................................. 114
3.2 Ocena stopnia w jakim stopniu projekty duże będą się przyczyniać do realizacji wskaźników wybranych do ram wykonania w ramach Osi Priorytetowej VI ........................ 116
3.3 Ocena stopnia w jakim projekty duże przyczyniają się do realizacji wskaźników programowych produktu i rezultatu ..................................................................................... 118
WNIOSKI Z BADANIA I REKOMENDACJE ........................................................................ 119
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
4
WYKAZ SKRÓTÓW
SKRÓT WYTŁUMACZENIE
B+R Business and Research
CATI Computer Assisted Telephone Interview – wspierany komputerowo wywiad telefoniczny
CAWI Computer Assisted Web Interview – wspierany komputerowo wywiad internetowy
EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EFS Europejski Fundusz Społeczny
ERDF European Regional Development Fund
ESF European Social Fund
EU European Union
GUS Główny Urząd Statystyczny
IOB Instytucje Otoczenia Biznesu
IOK Instytucja Organizująca Konkurs
IP Instytucja Pośrednicząca
IZ Instytucja Zarządzająca
JST Jednostka Samorządu Terytorialnego
LPR Lokalny Program Rewitalizacji
LSI Lokalny System Informatyczny
MR Ministerstwo Rozwoju
MŚP Małe i Średnie Przedsiębiorstwa
NGO Organizacja pozarządowa (ang. non-government organization)
OP Oś Priorytetowa
OPS Ośrodek Polityki Społecznej
OZE Odnawialne Źródła Energii
PI Priorytet Inwestycyjny
PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
5
PUP Powiatowy Urząd Pracy
RIT Regionalne Inwestycje Terytorialne
ROPS Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
RPO WSL Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego
RW Ramy Wykonania
ŚCP Śląskie Centrum Przedsiębiorczości
SZOOP Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego
WUP Wojewódzki Urząd Pracy
ZIT Zintegrowane Inwestycje Terytorialne
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
6
STRESZCZENIE
Celem badania „Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów
w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” była weryfikacja
dotychczasowego postępu wdrażania RPO WSL 2014-2020, w tym w realizacji celów
pośrednich i końcowych Programu poprzez pryzmat osiągniętych i możliwych do osiągnięcia
wartości wskaźników oraz poziomu zaangażowania środków UE na potrzeby
przeprowadzenia bieżącej oceny wykonania RPO WSL 2014-2020. Ponadto celem badania
była ocena stanu przygotowania lub realizacji projektów w trybie pozakonkursowym i dużych
projektów w ramach RPO WSL, w celu analizy stopnia ich wkładu w osiągnięcie celów
Programu. Badanie było realizowane w okresie lipiec - październik 2017 na zlecenie UM
WSL przez firmę EVALU sp. z o.o. Zgodnie z zasadą triangulacji w badaniu wykorzystano
różnorodne, komplementarne metody zbierania i analizy danych oraz różne źródła informacji.
Pośród metod badawczych zastosowano tj. Analiza danych zastanych, Indywidualne
wywiady pogłębione z przedstawicielami IZ RPO WSL 2014-2020, Analizy eksperckie,
Wywiady telefoniczne z przedstawicielami beneficjentów/ potencjalnych beneficjentów
projektów dużych i pozakonkursowych, Badanie CATI z przedstawicielami wnioskodawców
i potencjalnych wnioskodawców projektów konkursowych, Panel ekspercki. W ramach
Technik analitycznych zastosowano: Techniki macierzowe, Matryce logiczne, Techniki
statystyczne (metody analiz przyczynowo-skutkowych) oraz Techniki probabilistyczne.
Badanie podzielone zostało na trzy obszary badawcze, którym przyporządkowano
poszczególne problemy badawcze (pytania badawcze). Poniżej zaprezentowano główne
ustalenia z badania w podziale na obszary badawcze:
OBSZAR BADAWCZY 1: WERYFIKACJA POSTĘPU W REALIZACJI CELÓW
POŚREDNICH I KOŃCOWYCH PROGRAMU
1. Odnotowano poważne zagrożenie nieosiągnięcia wskaźników finansowych celu
pośredniego Ram Wykonania w ramach OP I Nowoczesna Gospodarka, OP V Ochrona
środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, i OP X Rewitalizacja i infrastruktura
społeczna i zdrowotna. W przypadku OP I Nowoczesna Gospodarka i OP V Ochrona
środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów trudno jest wskazać możliwości
zaradcze, ze względu na długi cykl inwestycyjny projektów. W OP X Rewitalizacja
i infrastruktura społeczna szybkie rozstrzygnięcie konkursu na inwestycje zakupowe
w ramach Działania 10.1. Infrastruktura zdrowotna - może podnieść stopień osiągnięcia
wskaźnika finansowego z prognozowanych 18% do 65%. W przypadku OP IX
Włączenie społeczne również zidentyfikowano zagrożenie osiągnięcia wskaźnika
finansowego zaledwie w 83% co wynika z niższego niż zakładany w metodologii
szacowania wskaźnika kosztu jednostkowego realizacji poszczególnych wskaźników. Ze
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
7
względu na pomiar wskaźnika w osiach współfinansowanych w ramach EFS na
podstawie bieżących zatwierdzonych wniosków o płatność wskaźnik finansowy może
być zrealizowany co najmniej, w 85% w przypadku szybkiego rozstrzygnięcia konkursów
rozpoczętych w 2017 roku.
2. Wykazano także poważne zagrożenie nieosiągnięcia celu pośredniego Ram Wykonania
OP X Rewitalizacja i infrastruktura społeczna i zdrowotna mierzonego wskaźnikiem
produktu Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów. Zagrożenie to spowodowane jest
przedłużającym się procesem opracowywania wytycznych do Programów Rewitalizacji.
Rekomenduje się zastąpienie obecnego wskaźnika produktu Ram Wykonania
Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów wskaźnikiem KEW Powierzchnia obszarów
zrewitalizowanych wynikająca z podpisanych umów.
3. Odnotowano także ryzyko nieosiągnięcia celu RW dla OP VI Transport w zakresie
wskaźnika produktu Całkowita długość nowych dróg i OP IV RPO WSL Liczba
zainstalowanych inteligentnych systemów transportu oraz wskaźnika OP V Łączna
powierzchnia zrekultywowanych gruntów. Ryzyko to związane jest z jedynie niewielkim
przekroczeniem zakładanego celu pośredniego deklarowanym przez beneficjentów
projektów realizowanych i wybranych do dofinansowania, którzy planują zakończyć
projekty przed 31.12.2018 roku. Niemniej jednak nawet trzymiesięczne opóźnienie
procesu inwestycyjnego może spowodować zagrożenie nieosiągnięcia celów.
Rekomenduje się więc obniżenie zakładanej wysokości celów pośrednich Ram
Wykonania do 3,8 km nowych dróg i 1 sztuki zainstalowanych inteligentnych systemów
transportowych.
4. Cele końcowe Ram Wykonania pozostają niezagrożone osiągnięciem niższej niż 85%
wartości docelowej. Trendy społeczno-gospodarcze i aktualność wyzwań RPO WSL
2014-2020 sprzyjają ich realizacji.
5. W przypadku celów końcowych poza Ramami Wykonania odnotowano w prognozie
potencjał przekroczenia wartości docelowych większości wskaźników. Występują jednak
wskaźniki, u których prognozowano nieosiągnięcie wartości docelowej. Najczęstszą
przyczyną prognozowanego zagrożenia nieosiągnięcia zakładanej wartości jest brak
zainteresowania beneficjentów charakterem wsparcia, koszty jednostki wskaźnika
wyższe niż zakładano na etapie programowania, opóźnienia regulacyjne warunkujące
wsparcie (Wytyczne dotyczące programów rewitalizacji, Mapy potrzeb zdrowotnych),
a w przypadku EFS zwiększenie skali i zakresu pomocy społecznej, skutkujące
słabszym zainteresowaniem potencjalnych uczestników otrzymaniem wsparcia.
Czynnikiem wspierającym tempo kontraktacji i osiągania wskaźnika był trafny system
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
8
kryteriów skłaniający wnioskodawców do zakładania wysokiej wartości w projekcie przy
optymalnym koszcie jednostkowym.
6. W przypadku wskaźników OPI Nowoczesna Gospodarka zaobserwowano niższy niż
zakładany na etapie programowania popyt sektora przedsiębiorstw na realizację
projektów polegających na rozpoczęciu działalności B+R poprzez otwarcie laboratoriów
badawczych lub poprzez współpracę z jednostkami naukowymi. Proponuje się więc
rozważenie przesunięcia alokacji przeznaczonej na Działania 1.1. RPO WSL na
Działanie 3.2. Innowacje w MŚP. Zasadne jest rozważane obecnie przez IZ RPO WSL
przesunięcie alokacji w ramach Działania 1.2. RPO WSL 2014-2020z I typu projektów
na II typ projektów lub do wspomnianego wcześniej Działania 3.2. W związku
z powyższym sugeruje się przesunięcie środków z OPI do OP III.
7. Z przeprowadzonych prognoz wynika, że problematyczne może być osiągnięcie
zakładanych w Programie wskaźników rezultatu OP IX Włączenie społeczne związanych
z efektywnością zatrudnieniową oraz ze skutecznością programów podnoszących
kwalifikacje uczestników projektów. Rekomenduje się więc wprowadzenie w kolejnych
konkursach kryteriów premiujących wysokość przedmiotowych wskaźników...
8. W trakcie analiz stwierdzono również, że problematyczne jest osiągnięcie zakładanej
wartości docelowej następujących wskaźników rezultatu strategicznego: Nakłady
sektora rządowego i szkolnictwa wyższego na działalność B+R w relacji do PKB,
Nakłady na działalność B+R w relacji do PKB, Nakłady sektora przedsiębiorstw na
działalność B+R w relacji do PKB, Odsetek przedsiębiorstw przemysłowych, które
współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej, Udział produkcji energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej ogółem, Zużycie
energii elektrycznej na 1 mln PKB, Przewozy pasażerów środkami komunikacji miejskiej,
Liczba gospodarstw domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej.
Kwestia ta wynika ze zmiany trendów społeczno-gospodarczych i w niewielkim stopniu
współzależna jest od realizacji RPO WSL 2014-2020.
9. W ramach RPO WSL 2014-2020 realizowane są następujące cele Strategii Europa
2020: Wzrost wskaźnika zatrudniania osób w przedziale wiekowym 20-64 lata do
poziomu 75% ; Przeznaczenie 3% PKB UE na inwestycje w badania i rozwój (B+R).
Zmniejszenie ubóstwa poprzez wydźwignięcie co najmniej 20 mln osób z ubóstwa lub
wykluczenia społecznego oraz Osiągnięcie celów „20/20/20” w zakresie klimatu i energii
– zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z 1990 r., zwiększenie
do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnych zużyciu energii oraz zwiększenie
efektywności energetycznej o 20%. Prognoza wartości wskaźników tych celów dla kraju
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
9
i województwa śląskiego wskazuje relatywnie najwyższy udział RPO WSL w ich
osiąganiu w zakresie celu Zmniejszenie ubóstwa poprzez wydźwignięcie co najmniej 20
mln osób z ubóstwa lub wykluczenia społecznego oraz Wzrost wskaźnika zatrudniania
osób w przedziale wiekowym 20-64 lata do poziomu 75%. Najwięcej środków RPO WSL
2014-2020 przeznaczonych zostało na realizację celu tematycznego 20/20/20, w drugiej
zaś kolejności na zwiększenie inwestycji w badania i rozwój. Wkład Programu
w realizację tych celów jest również znaczny. Wynosi on odpowiednio 15% i 6%.
10. Jedynie 5% projektów RPO WSL 2014 monitoruje przynajmniej jeden wskaźnik
horyzontalny WLWK. Wskaźniki horyzontalne najczęściej monitorowano w Działaniu
10.2. Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz
infrastruktury usług społecznych. Najczęściej – w 80 projektach (5% wszystkich
projektów) monitorowano wskaźnik Liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób z
niepełnosprawnościami [szt.]. Największą osiągniętą wysokość (738) odnotował
wskaźnik horyzontalny Liczba osób objętych szkoleniami / doradztwem w zakresie
kompetencji cyfrowych [osoby], monitorowany w 62 projektach. Wskaźnik ten jest
zakładany do osiągnięcia w wysokości 8 969 osób. Monitorują go głównie (49%) projekty
realizowane w ramach Działania 11.4. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób
dorosłych. Niski odsetek projektów monitorujących nieobligatoryjne dla beneficjenta
wskaźniki horyzontalne WLWK wskazuje na konieczność wprowadzenia obowiązku
monitorowania wskaźników horyzontalnych w pozostałych projektach w skali całego
Programu.
OBSZAR BADAWCZY 2: WERYFIKACJA STANU ZAAWANSOWANIA PROJEKTÓW
REALIZOWANYCH W RAMACH TRYBU POZAKONKURSOWEGO
1. W SZOOP v.11 obowiązującej od października 2017 r. zidentyfikowano 242 projekty
pozakonkursowe w dziewięciu osiach priorytetowych RPO WSL na łączną wartość 1,6
mld zł, co stanowi blisko 9% alokacji RPO WSL. W poszczególnych
działaniach/poddziałaniach udział jest zróżnicowany. Analiza pozwala na wskazanie
zagrożenia niewydatkowania alokacji w niektórych działaniach RPO WSL w których
założono tryb wyboru pozakonkursowy. Obszarami zagrożonymi są OPIV, OPVII, OPIX,
OPXI i OPXIII. W pozostałych obszarach wartość zidentyfikowanych projektów
pozakonkursowe blisko w całości pokrywa dostępną alokację. Sytuację taką należy
uznać za pozytywną, z zastrzeżeniem OPXII, gdzie wartość projektu pozakonkursowego
znacznie przekracza dostępną alokację środków na działanie 12.3. Działaniem
zaradczym odnoszącym się do problemu zagrożenia wydatkowania środków w trybie
pozakonkursowym będzie dokonanie identyfikacji projektów w tych
działaniach/poddziałaniach, gdzie pierwotnie założono jedynie realizację projektów
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
10
w trybie pozakonkursowym lub zmiana zapisów SZOOP i umożliwienie realizacji
projektów w tych obszarach również w trybie konkursowym.
2. Badanie nie wykazało odstępstw od harmonogramu gdzie zidentyfikowano termin
złożenia wniosków o dofinansowanie dla pozostałych projektów pozakonkursowych
zidentyfikowanych w ramach Załącznika nr 4 do SZOOP RPO WSL z zastrzeżeniem
opóźnienia w rozpoczęciu realizacji w ramach działania 12.3. Instytucje popularyzujące
naukę dotyczącego rozbudowy i przebudowy budynku Planetarium Śląskiego
w Chorzowie. Badania terenowe pokazały dodatkowo, że jedynie 5% wnioskodawców
wskazało na realną możliwość wystąpienia takiej negatywnej sytuacji opóźnienia
w zaplanowanym roku wniosku o płatność częściową lub końcową, które może się
przesunąć o więcej niż miesiąc.
3. Analiza pokazała znaczący udział zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych
w osiągnieciu wskaźników ram wykonania celu pośredniego 2018 i celu końcowego
2023 w OPII, OPV, OPVII, OPIX. Analiza pokazała niski udział zidentyfikowanych
projektów pozakonkursowych w osiągnieciu wskaźników ram wykonania celu
pośredniego 2018 i celu końcowego 2023 w OPIV, OPXI, OPXII.
4. Analiza ryzyka pokazała, że zidentyfikowane ryzyka nie powinny wpłynąć istotnie na
osiągnięcie wartości docelowej wskaźników projektów pozakonkursowych. Opis udziału
wskaźników produktu zidentyfikowanych w RPO WSL pozostałych (nie wybranych do
Ram wykonania został szczegółowo przedstawiony w tabelach w Załączniku nr 1. Udział
ten jest różny w zależności od danego wskaźnika produktu lecz udział ten należy uznać
za znaczący w przypadku zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w ramach
poszczególnych obszarów w ramach których realizowany jest taki tryb wyboru
projektów.
OBSZAR BADAWCZY 3: ANALIZA STANU REALIZACJI PROJEKTÓW DUŻYCH
WSKAZANYCH W PROGRAMIE
1. Zgodnie z przepisami unijnymi i regulacjami krajowymi w RPO WSL zidentyfikowano
cztery projekty duże, wszystkie w ramach OPVI RPO WSL działanie 6.1 Drogi
wojewódzkie na łączną całkowitą wartość dofinansowania 2,5 mld zł. W ramach dwóch
naborów wniosków wybrano i zawarto umowę jedynie na projekt Miasta Rybnik Budowa
Regionalnej Drogi Racibórz- Pszczyna na odcinku przebiegającym przez Miasto Rybnik.
Całkowita wartość projektu realizowanego przez Miasto Rybnik wyniosła 433 mln zł,
z czego dofinansowanie blisko 290 mln zł. Pozostałe zidentyfikowane projekty nie
zostały zrealizowane w zakresie jakim zakładano na etapie programowania RPO WSL.
Realizacja projektu przebiega zgodnie z umową zawartą w 2016 roku; projekt
zakończony ma zostać w 2020 roku. Do listopada 2017 r. złożono wnioski o płatność
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
11
zaliczkową lub refundacyjne na kwotę 5,6 mln zł, co stanowi 1,9% całkowitej wartości
projektu.
2. Analiza pokazała, że projekt duży nie będzie przyczyniał się do osiągnięcia wskaźnika
produktu przyjętego do Ram wykonania Celu pośredniego (2018) Całkowita długość
nowych dróg [km]. Realizacja projektu wpływanie na osiągniecie wskaźnika produktu
przyjętego do Ram wykonania OPVI Celu końcowego (2023) w 17%. Projekt będzie
przyczyniał się do realizacji wskaźnika finansowego Ram wykonania celu pośredniego
(2018); wydatki stanowić będą 27% wartości docelowej wskaźnika Ram wykonania celu
pośredniego. Projekt duży będzie miał również kluczowe znaczenie dla osiągnięcia
wskaźnika finansowego . przyjętego do Ram wykonania Celu pośredniego (2023),
wydatki stanowić będą 52% wartości docelowej wskaźnika Ram wykonania. Projekt
duży realizowany przez beneficjenta Miasto Rybnik przyczyniać się będzie w 26% do
osiągniecia wskaźnika produktu wskazanego w RPO WSL Całkowita długość
przebudowanych lub zmodernizowanych dróg [km]. Z uwagi na fakt, że projekt nie jest
realizowane w ramach działania 6.2. Transport kolejowy, lecz w działaniu 6.1. Drogi
wojewódzkie jego realizacja nie przyczyniać się będzie do realizacji wskaźnika Strategii
Europa 2020: Poziom zużycia energii pierwotnej [Mtoe, %].
SUMMARY
The objective of the study entitled Evaluation of the Programme’s Target Achievement Rate
along with the assessment of the condition of projects on the non-tender path and large
projects was to verify the current progress of implementing the ROP SV 2014-2020, including
of execution of intermediate and final targets of the Programme, with respect to the indicator
values achieved and possible to achieve, and the level of EU fund commitment for the
purpose of conducting this assessment of the performance of the ROP SV 2014-2020.
Furthermore, the objective of the study was to assess the rate of preparation or execution of
non-tender projects and large projects as part of the ROP SV, for the purpose of analysing
their contribution to the achievement of the Programme’s targets. The study was conducted
from July to October 2017 upon the request of the Marshal’s Office of the Silesian
Voivodeship (MO SV) by EVALU Sp. z o.o. According to the principle of triangulation, the
study uses varied, complementary methods of collecting and analysing data, as well as
different sources of information. Research methods used include Desktop study, Individual
in-depth interviews with representatives of the Managing Authority of the ROP SV 2014-
2020, Expert analyses, Telephone interviews with representatives of beneficiaries/potential
beneficiaries of large and non-tender projects, CATI study with representatives of applicants
and potential applicants of tender projects, Expert panel. Analysis methods used include:
Matrix methods, Logical frameworks, Statistical methods (cause and effect analysis
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
12
methods), and Probabilistic methods. The study was divided into three research areas, which
were assigned to individual research issues (research questions). Below are the main
findings of the study split into research areas:
RESEARCH AREA 1: VERIFICATION OF PROGRESS OF IMPLEMENTING
INTERMEDIATE AND FINAL TARGETS OF THE PROGRAMME
1. A serious risk of not achieving the financial indicators of the intermediate target of the
Implementation Framework under Priority Axis 1: Modern Economy, Priority Axis 5:
Environmental protection and efficient use of resources, and Priority Axis 10:
Revitalization and social and health infrastructure. In cases of PA 1: Modern Economy
and PA 5: Environmental protection and efficient use of resources, it is difficult to
indicate preventive measures due to the projects’ long investment cycles. For PA 10:
Revitalization and social infrastructure, a quick award of the purchase contract under
Action 10.1. Health infrastructure—can increase the rate of financial indicator
achievement from the forecast 18% to 65%. In case of PA 9: Social inclusion, we also
identified the financial indicator achievement risk on barely 83 % which is a result of
a unit cost of achieving individual indicators that is lower than assumed in the indicator
estimation methodology. Due to the measurement of the indicator in axes co-financed
under the ESF, based on current accepted payment applications, the financial indicator
can be achieved in at least 85% in case of a quick award for tenders commenced
in 2017.
2. We have also identified a serious risk of not achieving the intermediate target of the
Implementation Framework under PA 10: Revitalization and social and health
infrastructure, measured by the product indicator Area of revitalized spaces. This risk
is caused by the continuing process of preparing guidelines for Revitalization
Programmes. It is recommended to replace the current RW indicator with the indicator
Number of institutions being supported at the revitalized areas.
3. Risk of not achieving the RW target was also identified for PA 6: Transport,
in connection with the product indicator Total length of new roads, and PA 4 of the
Regional Operational Programme for the Silesian Voivodeship: Number of installed
intelligent transportation systems. This risk results from exceeding the projected
intermediate target—declared by the beneficiaries of projects executed and chosen for
co-financing who plan to conclude their projects before 31.12.2018—by only a small
amount. Nonetheless, even such a small delay of the investment process as three
months can translate into the target non-achievement risk. It is thus recommended to
decrease the original values of these Implementation Framework indicators to 3.8 km
of new roads and 1 instance of installed intelligent transport systems.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
13
4. The final targets of the Implementation Framework remain unchallenged by the
achievement of less than 85% of the target value. Social and economic trends, as well
as the ongoing validity of challenges of the ROP SV 2014-2020, favour their execution.
5. In the case of final objectives outside the Execution Framework, the potential
of exceeding the target values of the majority of indicators was noted in the forecast.
However, there are indicators for which the target value was not reached. The most
common reason for the projected threat of not achieving the assumed value is the lack
of interest of the beneficiaries in the nature of support, unit costs higher than assumed
at the programming stage, regulatory delays determining support (Guidelines for
revitalization programs, Health needs maps), and for the ESF, increasing the scale and
scope of social assistance, resulting in weaker interest of potential participants
in receiving support. The factor supporting the rate of contracting and achieving the
index was an accurate system of criteria that encouraged applicants to set high value
in the project at the optimum unit cost.
6. For indicators of PA 1: Modern Economy, an enterprise-sector demand that is lower
than assumed at the programming stage was identified for the execution of projects
involving commencing R&D business by opening research laboratories or by
cooperating with scientific institutions. It is therefore recommended to reduce the
assumed indicator values of Action 1.1. of the ROP SV to Action 3.2 of the ROP SV:
SME innovativeness. It is reasonable to considering by Managing Authority of the ROP
SV 2014-2020 to transfer allocations under Action 1.2. of the ROP SV from the 1st
project type to the 2nd project type or to Action 3.2, mentioned above. In this
connection, it is suggested to transfer allocations from PA1 to PA3.
7. Forecasts conducted indicate that it may be difficult to achieve the Programme-
assumed result indicators PA 9 Social Inclusion, connected with the employment
efficiency and effectiveness of programmes that improve qualifications of project
participants. It is therefore recommended to introduce criteria awarding bonus points
for values of these indicators in subsequent tenders.
8. During the analyses, it was also determined that it is difficult to achieve the expected
target value for the following strategic result indicators: Expenditures of the
governmental sector and higher education sector for R&D in comparison with GDP,
Expenditures of the enterprise sector for R&D in comparison with GDP, Percentage of
industrial enterprises that cooperated in innovative business, Share of electric power
generated using renewable sources in the general electric power generation, Use
of electric power per 1 million GDP, Public transport of passengers, Number
of households receiving community social care. This issue stems from the change in
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
14
socio-economic trends and is interdependent on the performance of the ROP SV 2014-
2020 to a small degree.
9. The following targets of the Europe 2020 Strategy are being implemented as part of the
ROP SV 2014-2020: 75% of people aged 20–64 to be in work; 3% of the EU's GDP
to be invested in R&D. Reduction of poverty by having at least 20 million fewer people
in—or at risk of—poverty/social exclusion and Achieving the “20-20-20” target for the
climate and energy: greenhouse gas emissions 20% lower than 1990 levels, 20%
of energy coming from renewables and 20% increase in energy efficiency. The
indicator forecast for these targets in Poland and in the Silesian Voivodeship indicates
the relatively highest share of the ROP SV in their achievement with respect to the
target Reduction of poverty by having at least 20 million fewer people in—or at risk of—
poverty/social exclusion and having 75% of people aged 20–64 in work. Most funds
under the ROP SV 2014-2020 were allocated to the implementation of the 20-20-20
thematic target and to increase investments in research and development. The
Programme’s contribution to the implementation of these targets is also substantial.
It equals, respectively, 15% and 6%.
10. Only 5% of the ROP SV 2014 projects are being monitored by at least one horizontal
indicator from the list of common key indicators (WLWK). Horizontal indicators were
most often monitored in Action 10.2. Development of social housing and sheltered
housing, as well as social services infrastructure. Most often – 80 projects (5% of all
projects) monitored the indicator Number of facilities adapted for use by people with
disabilities [pcs.]. The largest value (738) was achieved by the horizontal indicator
Number of people undergoing training / advisory courses with respect to digital
competencies [persons], monitored in 62 projects. This indicator is assumed to reach
8969 people. It is mostly monitored (49%) by projects implemented under Action 11.4.
Improving professional qualifications of adults. Low percentage of projects monitoring
WLWK horizontal indicators that are not obligatory for the beneficiary indicates the
necessity of introducing the requirement of monitoring horizontal indicators in other
projects on the scale of the entire Programme.
RESEARCH AREA 2: VERIFICATION OF PROGRESS OF PROJECTS IMPLEMENTED
WITHOUT A TENDER
1. In Detailed Description of Priority Axes (DDPA) v.11 in force since October 2017, 242
out-of-competition projects were identified in nine priority axes of the ROP SV, for
a total value of PLN 1.6 billion, which is close to 9% of the ROP SV allocation. The
share is diversified in individual activities / sub-measures. The analysis allows to
indicate the risk of non-allocation of allocations in some ROP SV activities in which the
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
15
non-competitive selection mode was assumed. The areas at risk are PA 4, PA 7, PA 9,
PA 11 and PA 13. In other areas, the value of identified non-competitive projects
almost entirely covers the available allocation. Such a situation should be considered
positive, subject to PA 12, where the value of the out-of-competition project significantly
exceeds the available allocation of funds for Action 12.3. The remedial Action related to
the problem of the risk of disbursement of funds in the non-competitive mode will be to
identify projects in these activities / sub-measures where initially only the
implementation of projects in non-competitive mode or change of Detailed Description
of Priority Axes (DDPA) provisions and enabling the implementation of projects in these
areas also in the competition mode were assumed.
2. The study did not show any deviations from the schedule where the deadline for
submission of applications for co-financing for other non-competitive projects identified
under Annex 4 to the Detailed Description of Priority Axes (DDPA) ROP SV was
identified, subject to a delay in the start of implementation under Measure 12.3.
Institutions promoting science concerning the extension and reconstruction of the
Silesian Planetarium building in Chorzów.
3. The analysis showed a significant share of identified non-competitive projects in
achieving the framework indicators for the implementation of the intermediate goal
2018 and the final objective 2023 in PA II, PA V, PA VII, PA IX. The analysis showed
a low share of identified non-competitive projects in achieving the framework indicators
for the implementation of the intermediate goal 2018 and the final objective 2023 in PA
IV, PA XI, PA XII.
4. The risk analysis showed that the identified risks should not significantly affect the
achievement of the target value of non-competitive project indicators. The description
of the share of product indicators identified in the ROP Other Remarks (not selected for
the Implementation Framework was detailed in the tables in Appendix No. 1. This
share varies depending on the product indicator, but this share should be considered
significant for identified non-competitive projects under individual areas within which
this project selection mode is implemented.
RESEARCH AREA 3: ANALYSIS OF THE PROGRESS RATE OF LARGE PROJECTS
INDICATED IN THE PROGRAMME
1. According to EU regulations and national regulations, four large projects have been
identified in ROP SV, all under PA 6 ROP SV Action 6.1 Voivodship roads for a total
total co-financing of PLN 2.5 billion. As part of two calls for proposals, a contract was
only selected and concluded for the project of the City of Rybnik. Construction of the
Regional Route of Racibórz-Pszczyna on the section running through the City of Rybnik.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
16
The total value of the project implemented by the City of Rybnik amounted to PLN 433
million, including co-financing of nearly PLN 290 million. The remaining identified
projects were not implemented to the extent assumed at the ROP SV programming
stage. The project is being carried out in accordance with the agreement concluded in
2016; the project is to be completed in 2020. Until November 2017, applications for
advance payment or reimbursement were submitted for the amount of PLN 5.6 million,
which is 1.9% of the total project value.
2. The analysis showed that the large project will not contribute to the achievement of the
product indicator adopted for the implementation of the Intermediate Objective (2018)
The total length of new roads [km]. Implementation of the project influencing the
achievement of the product indicator adopted for the PA 5 Implementation Framework of
the Final Objective (2023) in 17%. The project will contribute to the implementation of
the financial index of the implementation of the intermediate target (2018); expenditure
will constitute 27% of the target value of the Ram indicator for the implementation of the
intermediate target. The large project will also be crucial for achieving the financial ratio.
adopted for the implementation of the Intermediate Goal (2023), expenditures will
constitute 52% of the target value of the performance framework index. The large project
implemented by the beneficiary Rybnik City will contribute in 26% to the achievement of
the product indicator indicated in the ROP SV. The total length of reconstructed or
modernized roads [km]. Due to the fact that the project is not implemented under Action
6.2. Rail transport but in Action 6.1. Voivodship roads its implementation will not
contribute to the implementation of the Europe 2020 Strategy indicator:: Primary energy
utilization level [Mtoe,%].
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
17
WPROWADZENIE
Celem badania była weryfikacja dotychczasowego postępu wdrażania RPO WSL 2014-2020,
w tym w realizacji celów pośrednich i końcowych Programu poprzez pryzmat osiągniętych
i możliwych do osiągnięcia wartości wskaźników oraz poziomu zaangażowania środków UE
na potrzeby przeprowadzenia bieżącej oceny wykonania RPO WSL 2014-2020. Ponadto
celem badania była ocena stanu przygotowania lub realizacji projektów w trybie
pozakonkursowym i dużych projektów w ramach RPO WSL, w celu analizy stopnia ich
wkładu w osiągnięcie celów Programu. Badanie podzielone zostało na trzy obszary
badawcze, którym przyporządkowano problemy badawcze:
OBSZAR BADAWCZY 1: Weryfikacja postępu w realizacji celów pośrednich
i końcowych Programu,
OBSZAR BADAWCZY 2: Weryfikacja stanu zaawansowania projektów realizowanych
w ramach trybu pozakonkursowego,
OBSZAR BADAWCZY 3: Analiza stanu realizacji projektów dużych wskazanych
w Programie.
Badanie zrealizowane zostało w okresie sierpień – listopad 2017 roku.
OPIS ZASTOSOWANEJ METODOLOGII ORAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI
WYKORZYSTANYCH W BADANIU
Zgodnie z zasadą triangulacji w badaniu wykorzystano różnorodne, komplementarne metody
zbierania i analizy danych oraz różne źródła informacji. Dla określenia stopnia osiągnięcia
zakładanej wysokości wskaźników produktu i rezultatu, ze szczególnym uwzględnieniem
Ram Wykonania skorzystano z baz LSI na dzień 14.07.2017 roku. Stopień osiągnięcia
wskaźnika finansowego Ram Wykonania określony został na podstawie zestawienia
wydatków kwalifikowalnych uznanych w zatwierdzonych wnioskach o płatność. Stopień
osiągnięcia wskaźników produktu (EFRR, EFS) i rezultatu bezpośredniego (EFS) określony
został na podstawie wysokości wskaźników zarejestrowanych w zatwierdzonych wnioskach
o płatność. Stopień osiągnięcia wskaźników rezultatu strategicznego (EFRR) określono na
podstawie danych statystyki publicznej na 2014, 2015 lub 2016 rok, w zależności od
dostępności danych za dany rok. Przy prognozowaniu stopnia realizacji celów pośrednich
i końcowych Ram Wykonania bazowano na następujących regułach wdrażania Programu:
Zgodnie z zapisami zawartymi w wytycznych Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju
w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata
2014-2020 efekt wsparcia na poziomie projektu występuje: a) w przypadku wskaźników
produktu określonych na poziomie projektu – w okresie od podpisania umowy
o dofinansowanie, przy czym osiągnięte wartości powinny zostać wykazane w momencie ich
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
18
osiągnięcia i przedstawione w najbliższym składanym wniosku o płatność,
pośrednią/sprawozdawczą/końcową. Oznacza to ze beneficjent w przypadku osiągniecia
wskaźnika produktu nawet częściowo jest zobligowany do jego wykazania w WNP
pośrednim. Zatwierdzony wniosek o płatność jest rejestrowany w SL i wykazywane są
częściowe osiągniecia wskaźnika produktu, który często jest też wskaźnikiem ramowym
a wiec może być wykazany. Niemniej jednak, w przypadku EFRR, aby projekt został
uwzględniony we wskaźniku produktu wybranym do ram wykonania, wszystkie jego
przedsięwzięcia służące realizacji wskaźników muszą zostać zakończone (zatwierdzony
wniosek o płatność końcową) do dnia 31.12.2018 roku (cel pośredni) i do dnia 31.12.2023 r.
(cel końcowy), ale nie musi zostać zrealizowana płatność w ramach tego projektu1.
W przypadku EFS, aby projekt został uwzględniony we wskaźniku produktu wybranym do
ram wykonania, wskaźniki jego realizacji muszą zostać wykazane (w zatwierdzonych
wnioskach o płatność) do 31.12.2018 r. (cel pośredni), natomiast proces jego realizacji może
być nadal w toku wg stanu na dzień 31.12.2018 r.2 W przypadku celu końcowego wskaźniki
jego realizacji muszą zostać wykazane w zatwierdzonym wniosku o płatność końcową.
W przypadku zarówno EFRR, jak i EFS, aby projekt został uwzględniony we wskaźniku
finansowym wybranym do ram wykonania, do dnia 31.12.2018 r., wydatki w ramach tego
projektu muszą zostać poświadczone, jako certyfikowane wydatki kwalifikowalne3. Aby
projekt został uwzględniony we wskaźniku finansowym do dnia 31.12.2023 r. (cel końcowy),
wydatki w ramach tego projektu muszą zostać poświadczone, jako certyfikowane wydatki
kwalifikowalne4 (wskaźnik postępu finansowego), zaś wskaźniki produktu i rezultatu muszą
zostać wykazane w zatwierdzonym wniosku o płatność końcową. Zależność ta dotyczy
również wskaźników programowych nie włączonych do Ram Wykonania. Prognoza celów
pośrednich i końcowych Ram Wykonania oraz celów końcowych pozostałych wskaźników
produktu i rezultatu oparta została na następujących danych: Zadeklarowana we wnioskach
wybranych do dofinansowania na dzień 14.07.2017 roku wysokość wskaźnika. Tempo
wykazywania wysokości wskaźnika (na podstawie harmonogramów płatności). Koszt
jednostkowy wskaźnika (na podstawie relacji średniego kosztu projektu do średniej wartości
1 Art. 26. ust. 1. Ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (j.t. Dz.U. 2016 poz. 217); Rozdział 2.1.3. pkt 11 Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020. Warszawa 2017, s. 13; Art. 5 ust 3 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 215/2014 z dnia 18 maja 2017 r. 2 Art. 26. ust. 1. Ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (j.t. Dz.U. 2016 poz. 217); Rozdział 3.1.2. pkt 2, 8 Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020. Warszawa 2017, s. 20; Art. 5 ust 3 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 215/2014 z dnia 18 maja 2017 r. 3 Art. 5 ust. 2 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 215/2014 z dnia 18 maja 2017 r. 4 Art. 65 ust. 2 i 4, Art. 131 ust 4c, Art. 136 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.; Art. 5 ust. 2 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 215/2014 z dnia 7 marca 2014 r.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
19
wskaźnika we wszystkich projektach wybranych do dofinansowania realizujących dany
wskaźnik), Kwota alokacji pozostała po zakontraktowaniu projektów wybranych do
dofinansowania w danym Działaniu (PI). W prognozach uwzględniono także stosunek
udziałowy kwot alokacji przeznaczonych na poszczególne typy projektów. Szczegółowy opis
zastosowanych metod i źródeł informacji omówiono w Załączniku nr 5 do niniejszego
raportu.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
20
OPIS WYNIKÓW BADANIA
OBSZAR BADAWCZY 1: Weryfikacja postępu w realizacji celów pośrednich i końcowych
Programu
1.1. Jaka jest skuteczność realizacji Programu w rozumieniu stopnia osiągnięcia wartości
pośrednich i docelowych wartości wskaźników wybranych do Ram Wykonania wskazanych
w RPO WSL 2014-2020?
Stopień osiągnięcia wartości pośrednich i docelowych Programu określony został na
podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność. Ocena stopnia osiągnięcia wskaźników
uwzględnia także liczbę naborów oraz tempo składania wniosków o dofinansowanie projektu.
Przy ocenie stopnia osiągnięcia wskaźników odniesiono się nie tylko do wartości
wskazanych w zatwierdzonych wnioskach o płatność, ale również do wysokości wskaźników
zadeklarowanych we wnioskach wybranych do dofinansowania w naborach rozstrzygniętych
do dnia 14.07.2017 roku. Na podstawie relacji zakontraktowanej alokacji do wysokości
wskaźników zadeklarowanych we wnioskach wybranych do dofinansowania, dokonano także
analizy wpływu założeń Metodologii szacowania wartości docelowych dla wskaźników
wybranych do realizacji w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego na
lata 2014-2020, zwanej dalej Metodologią na sytuację, w której osiągnięta w kontraktacji
wysokość wskaźnika stanowi mniej niż 85% lub więcej niż 115% zakładanej wartości
docelowej.
OP I Nowoczesna Gospodarka
Tabela 1. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP I Nowoczesna Gospodarka na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych
35 863 992 288 412 539 0 0 0
Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje
24 160 0 0 0
Źródło: dane LSI
W kontekście celu pośredniego Ram Wykonania mierzonego wskaźnikiem produktu Liczba
przedsiębiorstw otrzymujących dotacje wybrano do dofinansowania 26 projektów, których
zakończenie nastąpić ma przed końcem 2018 roku – 26 przedsiębiorstw planuje zakończyć
projekt przed końcem 2018 roku, co stanowi 105% zakładanej wysokości celu pośredniego
OP I RPO WSL 2014-2020, wyrażanego wskaźnikiem produktu. W kontekście celu
końcowego można stwierdzić, że wybrano do dofinansowania 56 projektów, planujących
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
21
zakończyć realizację działań projektowych przed 31.12.2023 roku, co na dzień 14.07.2018
roku wskazuje na potencjał osiągnięcia 35% zakładanej wartości docelowej wskaźnika
produktu Ram Wykonania. W przypadku relatywnie niskiej skuteczności osiągnięcia celu
końcowego Ram Wykonania na dzień 14.07.2017 roku nie stwierdzono wpływu zakładanej
na etapie programowania metodologii szacowania wskaźnika.
OP II Cyfrowe Śląskie
Tabela 2. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP II Cyfrowe Śląskie na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy (2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
20 622 788 112 941 177
393 661
2% 0,35%
Liczba wspartych podmiotów realizujących zadania publiczne przy wykorzystaniu TIK (sztuk)
27 107 0 0 0
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP II Cyfrowe Śląskie w kontekście Ram Wykonania należy ocenić
wysoko. Do dnia 14.07.2017 roku wybrano do dofinansowania 47 projektów, których
zakończenie nastąpić ma przed końcem 2018 roku, deklarujących osiągnięcie łącznie
wsparcia 53 podmiotów realizujących zadania publiczne przy wykorzystaniu TIK co stanowi
196% zakładanej wysokości celu pośredniego OP II RPO WSL 2014-2020, wyrażanego
wskaźnikiem produktu Liczba wspartych podmiotów realizujących zadania publiczne przy
wykorzystaniu TIK. Na obecnym etapie wdrażania można więc spodziewać się znacznego,
ponad 15% przekroczenia zakładanej wysokości celu pośredniego Ram Wykonania. Wynik
ten jest konsekwencją szybkiego tempa kontraktacji, nie zaś metodologii szacowania
wskaźnika.
OP III Konkurencyjność MŚP
Tabela 3. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP III Konkurencyjność MŚP na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel
pośredni
(2018)
Cel
końcowy
(2023)
Osiągnięta
wartość
wskaźnika na
dzień
14.07.2017
Stopień
osiągnięcia
celu
pośredniego
RW
31.12.2018/30.0
6.2018
Stopień
osiągnięcia
celu
końcowego
RW
Całkowita kwota
certyfikowanych wydatków
54 647 242 359
132 256
40 902 426 75% 11%
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
22
kwalifikowanych (euro)
Liczba przedsiębiorstw
otrzymujących dotacje
109 547 45 41% 8%
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP III Konkurencyjność MSP w zakresie celów Ram Wykonania
wyrażanych wskaźnikiem produktu Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje należy
ocenić wysoko. W Metodologii szacowania wartości docelowych dla wskaźników wybranych
do realizacji w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-
2020 nie przedstawiono zakładanego średniego kosztu jednostkowego dotacji. Należy
jednak założyć – na podstawie relacji zakładanej w wybranych wnioskach o dofinansowanie
wysokości wskaźnika i odsetka zakontraktowanej alokacji, iż jest on niższy niż zakładany na
etapie programowania.
OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna
Tabela 4. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
125 152 317
937 384 653 33 780 153 27% 4%
Liczba zakupionych jednostek taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej
60 200 47 78% 24%
Liczba wybudowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych
7 62 0 0 0
Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych
2 10 0 0 0
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP IV w kontekście Ram Wykonania należy ocenić wysoko. Do dnia
14.07.2017 roku zakontraktowano łącznie 42% alokacji zakładanej na Działanie 4.5. RPO
WSL 2014-2020, w ramach których osiągane są wskaźniki rzeczowe Ram Wykonania. W 20
naborach wybrano do dofinansowania 60 projektów. Wskaźnik Liczba zakupionych jednostek
taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej
realizowany jest w 9 projektach, które - w zatwierdzonych wnioskach o płatność,
uwzględniających również projekty zakończone, odnotowały łącznie zakup 172 jednostek
taboru pasażerskiego, co stanowi 287% celu pośredniego Ram Wykonania i 86% celu
końcowego.. W Metodologii szacowania wartości docelowych dla wskaźników wybranych do
realizacji w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
23
2020 nie przedstawiono zakładanego średniego kosztu jednostkowego zakupionego taboru.
Analiza liczby projektów wybranych do dofinansowania, których zakończenie planowane jest
przed 30.12.2018 roku wykazuje, iż wskaźnik Liczba wybudowanych zintegrowanych węzłów
przesiadkowych osiągany jest w 19 projektach, których zakończenie zaplanowane jest
w pierwszej połowie 2018 roku, co świadczy o zakładaniu w przedmiotowych projektach
osiągnięcia celu pośredniego w 271%. W przypadku wskaźnika Liczba zainstalowanych
inteligentnych systemów transportowych podpisano 2 umowy na dzień 14.07.2017 roku
z datą zakończenia przed dniem 31.12.2018 roku, co stanowi 100% celu pośredniego Ram
Wykonania mierzonego przedmiotowym wskaźnikiem oraz 20% celu końcowego.
OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów
Tabela 5. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
55 296 333 244 898 632 710 904 1% 0,3%
Liczba jednostek służb ratowniczych doposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof
2 9 4 200% 44%
Długość sieci kanalizacji sanitarnej (km)
53 267 0 0 0
Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów (ha)
14 72 0 0 0
Źródło: dane LSI
Należy podkreślić wysoką skuteczność wdrażania OP V RPO WSL 2014-2020 w zakresie
kontraktacji wskaźników Ram Wykonania.
OP VI Transport
Tabela 6. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP VI
Transport na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy (2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
142 035 764 556 470 589 30 323 081 21% 5%
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
24
Całkowita długość nowych dróg - km
25,5 59,5 0,97 4% 1,5%
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP VI Transport w kontekście osiągania celów Ram Wykonania
należy uznać za wysoką w zakresie wskaźnika produktu Całkowita długość nowych dróg.
Odnotowano także postęp w kontraktacji projektów, w kontekście wskaźnika finansowego
Ram Wykonania. Do dnia 14.07.2017 roku przeprowadzono 2 nabory w Działaniu 6.1. Drogi
wojewódzkie, w ramach których złożono 41 wniosków o dofinansowanie projektu, wybrano
zaś do dofinansowania 13 projektów i zakontraktowano 87% alokacji przeznaczonej na
Działanie 6.1. RPO WSL 2014-2020.
OP VII Regionalny Rynek Pracy
Tabela 7. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP VII Regionalny Rynek Pracy na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota wydatków kwalifikowanych [EUR]
70 342 231 263 999 359 30 133 330 43% 11%
Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie
Ogółem 14 676 48 919 15 328 104% 31%
Kobiety 7 778 25 928 9 778 126% 38%
Mężczyźni 6 898 22 991 5 339 77% 23%
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP VII Regionalny Rynek Pracy w kontekście Ram Wykonania
należy ocenić wysoko. Wskaźnik produktu Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale
bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie monitorowany jest w 201 projektach. Jak
wynika z Metodologii szacowania wartości docelowych dla wskaźników wybranych do
realizacji w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-
2020, na etapie programowania założono, iż średni koszt jednostkowy wskaźnika wyniesie
12 035,47 PLN, podczas gdy rzeczywista wysokość kosztu jednostkowego oparta na bazie
LSI dla wniosków wybranych do dofinansowania wynosi średnio 15 166 PLN/ 3 566 euro
w Działaniu 7.1 i 10 450 PLN/ 2 457 euro w Działaniu 7.2., niemniej jednak należy raczej
założyć, że różnice zakładanego tempa realizacji celu pośredniego i osiągniętej na dzień
14.07.2017 roku wysokości wskaźnika są wynikiem harmonogramu naborów i dłuższym niż
zakładano okresem rekrutacji uczestników.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
25
OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy
Tabela 8. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy (2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
32 968 189 220 892 537 810 617 2% 0,4%
Liczba osób pracujących, łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek, objętych wsparciem w programie
11 177 53 222 0 0 0
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy należy
ocenić pozytywnie w przypadku większości Działań. Na dzień 14.07.2017 roku łącznie
w ramach OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy wybrano do
dofinansowania 80 projektów, na kwotę dofinansowania stanowiącą 48% alokacji
przeznaczonej na całą oś. Należy przy tym podkreślić, iż ponad połowa – 49 projektów,
planowana jest do zakończenia do dnia 31.12.2023 roku. Wskaźnik produktu Liczba osób
pracujących, łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek, objętych wsparciem
w Programie monitorowany jest w 6 projektach wybranych do dofinansowania w ramach
Działania 8.2. RPO WSL 2014-2020.
OP IX Włączenie społeczne
Tabela 9. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP IX Włączenie społeczne na dzień 14.07.2017 (wskaźnik produktu)
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota wydatków kwalifikowanych [EUR]
76 762 758 307 051 033 15860215 5% 21%
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w ramach programu
Ogółem 13 953 43 004 10 743 77% 25%
Kobiety 8 372 25 802 5 457 65% 21%
Mężczyźni 5 581 17 202 5 286
95% 31%
Źródło: dane LSI
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
26
Generalnie postęp wdrażania OP IX Włączenie społeczne należy ocenić pozytywnie.
W ramach Działania 9.1. i Działania 9.3. RPO WSL 2014-2020, realizujących wskaźnik
rzeczowy Ram Wykonania wybrano do dofinansowania 106 projektów. Zakładana w nich
wartość docelowa wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym objętych wsparciem w ramach Programu wynosi 15 339 osób, co stanowi 36%
zakładanej wartości docelowej na rok 2023 i przekracza cel pośredni Ram Wykonania. Jak
wynika z opracowania Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania
wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu
Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020 rzeczywiste, przyjmowane przez
wnioskodawców koszty pozyskania jednostki wskaźnika są wyższe niż zakładane na etapie
programowania (dla Działania 9.1. RPO WSL 2014-2020 wynoszą one odpowiednio 14
740,97 PLN i 16 435,69 PLN ),
OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna
Tabela 10. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień 14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
79 642 735 345 220 165 14 251 594 18% 4%
Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów (ha)
22,6 132 0 0 0
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP X RPO WSL 2014-2020 w kontekście Ram Wykonania należy
ocenić jako problematyczną. W roku 2016, w wyniku konkursów przeprowadzonych od maja
do grudnia wybrano do dofinansowania 7 projektów, realizujący wskaźnik Powierzchnia
zrewitalizowanych obszarów. Zakłada on jego realizację do końca roku 2023 w wysokości 40
ha, co wynosi zaledwie 31% zakładanego celu końcowego. Należy nadmienić, iż realizacja
wskaźnika zależna jest od opracowania Programu Rewitalizacji i włączenia go do Wykazu
Programów Rewitalizacji Województwa Śląskiego.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
27
OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego
Tabela 11. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
42 202 868 229 287 231
4 477 710 11% 2%
Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych w programie
Ogółem 20 494 51 236 13 350 65% 26%
Kobiety 11 272 28 110 5 897 52% 21%
Mężczyźni 9 222 23 056 5770 62% 25%
Liczba uczniów szkół i placówek kształcenia zawodowego uczestniczących w stażach i praktykach u pracodawcy
Ogółem 1 000 6 666 40 4% 0,6%
Kobiety 350 2 333 6 2% 0,3%
Mężczyźni 650 4 333 34 5% 0,8%
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP XI RPO WSL w kontekście Ram Wykonania należy ocenić
wysoko. W OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego na dzień 14.07.2017 roku wybrano
do dofinansowania 283 projekty, w tym 178 projektów Działania 11.1. RPO WSL
(angażujących 32% alokacji przeznaczonej na to Działanie).
OP XII Infrastruktura edukacyjna
Tabela 12. Postęp finansowy i rzeczowy osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP XII Infrastruktura edukacyjna na dzień 14.07.2017
Nazwa wskaźnika Cel pośredni
(2018)
Cel końcowy
(2023)
Osiągnięta wartość
wskaźnika na dzień
14.07.2017)
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
20 294 521 95 412 345 4 952 616 24% 5%
Potencjał objętej wsparciem infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi lub infrastruktury edukacyjnej
6 250 32 329 578 9% 2%
Liczba wspartych obiektów infrastruktury kształcenia zawodowego
10 52 0 0% 0%
Źródło: dane LSI
Skuteczność wdrażania OP XII Infrastruktura edukacyjna w kontekście Ram Wykonania jest
wysoka. W badanym okresie prowadzono 7 naborów dla Działania 12.1. Infrastruktura
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
28
wychowania przedszkolnego, w ramach których łącznie złożono 99 wniosków
o dofinansowanie projektu, z których wybrano do dofinansowania 61 projektów,
angażujących 94% alokacji przeznaczonej na to Działanie.
1.2. W jakim stopniu możliwe jest osiągnięcie poszczególnych wartości wskaźników Ram
Wykonania, zarówno wartości pośrednich jak i docelowych?
W niniejszym rozdziale przeprowadzono prognozę celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania z uwzględnieniem rzeczowych czynników5 oraz założeń badawczych6. Przy
prognozowaniu wartości wskaźników Ram Wykonania dla poszczególnych osi
priorytetowych wzięto pod uwagę dodatkowe parametry. Zostały one przedstawione
w Załączniku 2, w którym również opisano szczegółowo sposób dochodzenia do
prognozowanych wartości wskaźników.
OP I Nowoczesna Gospodarka
W przypadku OP I Nowoczesna Gospodarka odnotowano poważne niepowodzenie
osiągnięcia celu pośredniego Ram Wykonania wyrażanego wskaźnikiem finansowym.
5 średni czas podpisywania umów (data umowy minus data rozstrzygnięcia), średni czas zatwierdzania wniosku o płatność (data zatwierdzenia minus data złożenia wniosków o płatność w danym Działaniu/Poddziałaniu), średni czas certyfikacji wydatków (data certyfikacji minus data zatwierdzenia wniosków o płatność w danym Działaniu/Poddziałaniu), średni czas składania wniosków o płatność (liczba dni pomiędzy składanymi wnioskami o płatność), średni czas generowania wskaźnika produktu i rezultatu (liczba dni przypadająca na jednostkę wskaźnika), średnia liczba projektów w naborze przy średnim koszcie projektu, odsetek respondentów widzących ryzyko niezłożenia ostatniego wniosku o płatność w 2018 roku w terminie dla poszczególnych Działań i Poddziałań. 6 Średni czas rozliczania wniosków o płatność wynosi około 70 dni, średni czas wniosków o płatność końcową może wynieść około 180 dni. Z tego powodu pod uwagę do obliczeń wzięto projekty, których zakończenie finansowe planowane jest zarówno przed dniem 30.06.2018 roku, jak i na dzień 31.12.2018 (cel pośredni Ram Wykonania) oraz przed 30.06.2023 (cel końcowy Ram Wykonania), Średni czas certyfikacji wydatków wynosi 1 dzień, W obliczeniach średniego kosztu oraz oszacowaniu wysokości celu pośredniego wzięto pod uwagę projekty, które zostały wybrane do dofinansowania do dnia 14.07.2017 roku, ich wartość finansową (dofinansowanie UE) podzieloną przez zakładaną w projektach wysokość wskaźnika produktu. Przyjęto przelicznik, iż 1 zł=4,2525 euro, Prognozę osiągnięcia celu pośredniego i końcowego Ram Wykonania, wyrażanego wskaźnikami produktu oparto o zakładaną w projektach wybranych do dofinansowania na dzień 14.07.2017 roku wysokość wskaźników RW, a także podzielenie pozostałej alokacji w Działaniach, w których realizowane są poszczególne wskaźniki o średni koszt jednostkowy wskaźnika wykazany we wnioskach wybranych do dofinansowania. W przypadku istotnych różnic kosztu jednostkowego w odniesieniu do typu projektu (Działania, Poddziałania, tryb konkursowy, pozakonkursowy) zmodyfikowano średni koszt realizacji wskaźnika w danym Działaniu o średni koszt ważony w oparciu o realizację wskaźnika w poszczególnych Poddziałaniach, bądź prognozowano oddzielnie dla każdego typu (Działania, Poddziałania, tryb konkursowy, pozakonkursowy), W szacunkach uwzględniono poszczególne nabory w kolejnych latach wdrażania Programu w ujęciu prognozowanej liczby składanych projektów (w oparciu o dotychczasowe doświadczenia RPO WSL 2014-2020, tempo składania wniosków analizowanego w poprzednim kroku badawczym, średni koszt projektu) oraz w ujęciu prognozowanej wartości zakontraktowanego wskaźnika, w oparciu o średni koszt jednostkowy, W przypadku wskaźnika finansowego w obliczeniach uwzględniono wydatki kwalifikowalne zakładane w projektach planowanych do zakończenia do dnia 30.06.2018 i 31.12.2018 (cel pośredni) oraz do dnia 31.12.2023 roku (cel końcowy). Uwzględniono zarówno wydatki kwalifikowalne w projektach, których zakończenie planowane jest do dnia 30.06.2018/31.12.2018 roku, jak i wydatki kwalifikowalne w projektach, planowanych do zakończenia w terminie późniejszym, zgodnie z ich udziałem w generowaniu wskaźnika według harmonogramów płatności. Przy prognozie wydatków kwalifikowalnych celu końcowego, opartej na pozostałej alokacji, uwzględniono średni stosunek wydatków kwalifikowalnych do dofinansowania UE w projektach realizowanych w RPO WSL 2014-2020 w danej OP według bazy SL.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
29
Tabela 13. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP I Nowoczesna Gospodarka
Nazwa wskaźnika Prognozowana
wysokość wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018 /30.06.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięci
a celu końcoweg
o RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
8 607 358 7 890 078 24%/22% bd bd
Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje (sztuk)
35 20 146%/83% 426 266%
Źródło: dane LSI
OP II Cyfrowe Śląskie
Tabela 14. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP II Cyfrowe Śląskie
Nazwa wskaźnika Prognozowana
wysokość wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana
wysokość wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018/3
0.06.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięcia
celu końcowego RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych
26 466 576 12 686 712 128%/62% 113 280 000 100,2%
Liczba wspartych podmiotów realizujących zadania publiczne przy wykorzystaniu TIK
53 41 196%/152% 131 122%
Źródło: dane LSI
Ze względu na cykl inwestycyjny i możliwe opóźnienia projektowe wynikające ze stosowania
Pzp, możliwe jest poważne niepowodzenie osiągnięcia celu pośredniego wskaźnika
finansowego Ram Wykonania, w przypadku półrocznych opóźnień rozliczenia finansowego
realizowanych projektów.
OP III Konkurencyjność MSP
Nie odnotowano zagrożenia niezrealizowania celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania OP III Konkurencyjność MSP. Zakładana wartość docelowa celu pośredniego
i końcowego Ram Wykonania mierzona wskaźnikiem produktu i wskaźnikiem finansowym
zostanie przekroczona.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
30
Tabela 15. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP III Konkurencyjność MŚP
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018/30.0
6.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięci
a celu końcoweg
o RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
123 512 932
109 447 447
226%/200% 546 086 762 152%
Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje
459
(10% z 266 rozwiązane)
297
(10% z 330 rozwiązane)
421%/272% 1 465 240%
Źródło: dane LSI
OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka
niskoemisyjna
Tabela 16. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia celu
pośredniego RW 31.12.2018/
30.06.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
259 949 757 144 595 305 208%/179% 998 164 578 106%
Liczba zakupionych jednostek taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej
318 211 530%/352% 394 197%
Liczba wybudowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych
26 19 371%/271% 75 121%
Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych
2 2 100%/100% 11 110%
Źródło: dane LSI
Mimo iż nie zidentyfikowano zagrożenia niezrealizowania celu pośredniego Ram Wykonania
w OP IV wyrażanego wskaźnikiem Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów
transportowych, należy odnotować ryzyko jego nieosiągnięcia z powodu skomplikowania
procesu inwestycyjnego i dużej możliwości wystąpienia scenariusza niespodziankowego.
Opóźnienia w realizacji jednego projektu powodują poważne nieosiągnięcie celów
pośrednich RW (50%)
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
31
OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów
Tabela 17. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana
wysokość wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośrednieg
o RW 31.12.2018/3
0.06.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięci
a celu końcoweg
o RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
34 078612 18 078 965 62%/33% 281 441 375 115%
Liczba jednostek służb ratowniczych doposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof
24 24 1200%/1200%
45 500%
Długość sieci kanalizacji sanitarnej (km)
186 84 350%/158% 310 116
Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów (ha)
15,95 15,95 114% 79 109%
Źródło: dane LSI
Występuje poważne ryzyko nieosiągnięcia celu pośredniego Ram Wykonania mierzonego
wskaźnikiem finansowym w OP V RPO WSL 2014-2020. Przyczyną zaistniałej sytuacji jest
relatywnie późne rozstrzygnięcie konkursów na kosztochłonne inwestycje gospodarki wodno-
ściekowej i gospodarki odpadami, ze względu na oczekiwanie na rozstrzygnięcia dotyczące
V Aktualizacji KPOŚK. Zagrożenie nieosiągnięcia celu finansowego Ram Wykonania nie
oznacza jednak ryzyka nieosiągnięcia celu końcowego, o czym świadczy wzrastające
zainteresowanie wnioskodawców pozyskaniem wsparcia w kosztochłonnych inwestycjach.
OP VI Transport
Tabela 18. Prognoza osiągania celów pośrednich końcowych Ram Wykonania w OP VI Transport
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018/ 30.06.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
136 578 894 61 447 811 96%/43% 560 340 000 101%
Całkowita długość nowych dróg -km
26,45 9,1 106%/36 54,5 98%
Źródło: dane LSI
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
32
Należy odnotować ryzyko niezrealizowania celów pośrednich Ram Wykonania OP VI
Transport. Na podstawie deklaracji beneficjentów można przyjąć, iż cel pośredni wyrażony
wskaźnikiem produktu Całkowita długość nowych dróg zostanie osiągnięty na dzień
31.12.2018 roku w wysokości 106%, co, przy występujących w poprzedniej perspektywie
finansowej kilkumiesięcznych opóźnień projektowych, jest jednak mało wiarygodne. Z tego
powodu przyjęto w prognozie deklarowaną przez beneficjentów wysokość wskaźnika na
dzień 30.06.2018 roku. Występuje także ryzyko nieosiągnięcia celu pośredniego RW,
mierzonego wskaźnikiem finansowym. Jest to związane z nieuruchomieniem wsparcia
w pełnym zakładanym zakresie w ramach Działania 6.2 w 2016 roku, co było wynikiem
opóźnień planistycznych głównego beneficjenta – PLK.
OP VII Regionalny Rynek Pracy
Tabela 19. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP VII Regionalny Rynek Pracy
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 31.12.2023
Stopień osiągnięcia celu końcowego RW
Całkowita kwota wydatków kwalifikowanych [EUR]
81 226 492 115% 258 610 829 98%
Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem
w programie
Ogółem 33 469 228% 59 339 121%
Kobiety 18 594 239% 31 612,5 122%
Mężczyźni 14 539 211% 27 727 121%
Źródło: dane LSI
Nie odnotowano zagrożenia niezrealizowania celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania OP VII Regionalny Rynek Pracy. Zakładana wartość docelowa celu pośredniego
Ram Wykonania mierzona wskaźnikiem produktu i wskaźnikiem finansowym zostanie
przekroczona.
OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy
Tabela 20. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 31.12.2023
Stopień osiągnięci
a celu końcoweg
o RW
Całkowita kwota wydatków kwalifikowanych [EUR]
38 841 568 118% 227 310 903 103%
Liczba osób pracujących, łącznie z
Ogółem 12 269 110% 55 620 105%
Kobiety 5 085 95% 2 669 86 105%
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
33
prowadzącymi działalność na własny rachunek, objętych wsparciem w programie
Mężczyźni 7 184 124% 28 992 105%
Źródło: dane LSI
Nie odnotowano zagrożenia niezrealizowania celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy. Zakładana wartość
docelowa celu pośredniego i końcowego Ram Wykonania mierzona wskaźnikiem produktu
i wskaźnikiem finansowym zostanie przekroczona.
OP IX Włączenie społeczne
Tabela 21. Prognoza osiągania celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania w OP IX Włączenie społeczne
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 31.12.2023
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota wydatków kwalifikowanych [EUR]
62 796 104 82% 239 834 592 79%
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w ramach programu
Ogółem 12 225 88% 36 669 87%
Kobiety 7 335 88% 22 001 87%
Mężczyźni
4 890 88% 14 668 87%
Źródło: dane LSI
Występuje zagrożenie niezrealizowania celu pośredniego i końcowego Ram Wykonania OP
IX Włączenie społeczne wyrażanego wskaźnikiem finansowym, wynikające z niskiego tempa
kontraktacji uczestników projektów. W przypadku wskaźnika produktu Ram Wykonania
należy odnotować niepełną realizację celu pośredniego i końcowego, przekraczającą jednak
85% zakładanej wartości docelowej.
OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna
Tabela 22. Prognoza osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 30.06.2018
Stopień osiągnięcia celu pośredniego RW 31.12.2018/30.06.201
8
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięcia celu końcowego RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
69 955 572 44 800 041 88%/56% 345 220 165 100%
Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów (ha)
0,89 0 0 105 79%
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
34
Źródło: dane LSI
Występuje poważne ryzyko nieosiągnięcia celów pośrednich i końcowych Ram Wykonania
OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna. W pierwszym rzędzie wynika
ona z opóźniających się ustaleń dotyczących programów rewitalizacyjnych, długiego okresu
formułowania Wytycznych MR dotyczących wsparcia rewitalizacji. Ryzyko niezrealizowania
celu pośredniego wskaźnika finansowego wynika z opóźnień wynikających z opracowywania
map zdrowotnych – kompetencja Ministerstwa Zdrowia – niezbędnych do przygotowania
programów zdrowotnych.
OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego
Tabela 23. Prognoza osiągnięcia celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość wskaźnika na
dzień 31.12.2018
Stopień osiągnięcia
celu pośredniego
RW 31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień 31.12.2023
Stopień osiągnięcia
celu końcowego
RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
43704178 104% 229 975 092 100%
Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych w programie
Ogółem 19 128 93% 58 279 114%
Kobiety 11 357 100% 34 768 124%
Mężczyźni 7 771 85% 23 511 102%
Liczba uczniów szkół i placówek kształcenia zawodowego uczestniczących w stażach i praktykach u pracodawcy
Ogółem 1167 112% 6 887 103%
Kobiety 330 94% 2 103 90%
Mężczyźni 837 129% 4 734 108%
Źródło: dane LSI
Nie odnotowano zagrożenia niezrealizowania celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego.
OP XII Infrastruktura edukacyjna
Tabela 24. Prognoza osiągania celów pośrednich i rzeczowych Ram Wykonania w OP XII Infrastruktura edukacyjna
Nazwa wskaźnika Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
30.06.2018
Stopień osiągnięcia celu pośredniego RW 31.12.2018/30.06.
2018
Prognozowana wysokość
wskaźnika na dzień
31.12.2023
Stopień osiągnięc
ia celu końcowe
go RW
Całkowita kwota certyfikowanych wydatków kwalifikowanych (euro)
51 262 382
38 534 990
252%/190% 95 412 345 104%
Potencjał objętej wsparciem infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi lub infrastruktury edukacyjnej (osoby)
18 760 15 660 302%/250% 41651 129%
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
35
Liczba wspartych obiektów infrastruktury kształcenia zawodowego
80 70 800%/700% 148 185%
Źródło: dane LSI
Nie odnotowano zagrożenia niezrealizowania celów pośrednich i końcowych Ram
Wykonania OP XII Infrastruktura edukacyjna. Zakładana wartość docelowa celu pośredniego
i końcowego Ram Wykonania mierzona wskaźnikami produktu i wskaźnikiem finansowym
zostanie przekroczona.
1.3. Czy istnieją czynniki utrudniające osiągnięcie założonych wartości wskaźników
wybranych do Ram Wykonania, zarówno wartości pośrednich jak i docelowych? Jeśli tak, to
których wskaźników to dotyczy?
Czynniki zewnętrzne (niezależne od IZ RPO WSL 2014-2020)
W pierwszym kroku badawczym analizie poddano czynniki zewnętrzne związane z realizacją
projektu. Biorąc pod uwagę stan zaawansowania Programu w kontekście 2018 roku, mają
one najistotniejsze znaczenie dla określenia stopnia ryzyka związanego z osiąganiem celu
pośredniego RW. Większość badanych beneficjentów twierdzi, że realizacja projektu
przebiega zgodnie z harmonogramem (Wykres 1 w Załączniku nr 1). Opóźnienia nie objęte
aneksem do umowy wynoszą maksymalnie 3 miesiące i dotyczą jednostkowych przypadków,
co w świetle przeprowadzenia prognoz dla dwóch perspektyw czasowych, 30.06.2018
i 31.12.2018, nie wpływa korygująco na przeprowadzone szacunki dotyczące skuteczności
realizacji celów pośrednich Ram Wykonania. Zaledwie 8,2% beneficjentów twierdzi, że
opóźnienia odnotowane w ich projektach mogą wpłynąć na wysokość wskaźników produktu
i rezultatu wykazaną w ostatnim wniosku o płatność złożonym w 2018 roku. Zgłaszany przez
beneficjentów problem ten dotyczy – z podkreśleniem jedynie jednostkowej skali zjawiska –
nielicznych wskaźników, których cele pośrednie i końcowe nie są zagrożone, stąd też waga
potencjalnych opóźnień nie jest istotna dla prognoz. Najczęstsze przyczyny wszystkich
zgłaszanych przez respondentów opóźnień realizacji założeń projektowych to: problemy
z zamówieniami publicznymi lub zasadą konkurencyjności (33% respondentów), problemy
z uzyskaniem zgodności z innymi przepisami, niezależnymi od IZ RPO WSL 2014-2020
(26%), problemy związane ze zmianą cen, kosztów ważnych pozycji projektowych (24%),
problemy z wykonawcą projektu (18%), problemy z pozyskaniem uczestników projektów
(13%). Problemy te są w ograniczonym zakresie możliwe do rozwiązania przez działania IZ
RPO WSL 2014-2020. Problemy7 z zamówieniami publicznymi lub zasadą konkurencyjności
dotyczą w pierwszym rzędzie, oprócz wskaźników finansowych OP I-IV oraz OP VI,
7 W ramach udzielenia odpowiedzi na pytanie kwestionariuszowe respondenci wskazywali także problemy z realizacją innych wskaźników, niezwiązanych z Ramami Wykonania.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
36
następujących wskaźników Ram Wykonania: Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje,
Liczba wspartych podmiotów realizujących zadania publiczne przy wykorzystaniu TIK,
Całkowita długość nowych dróg, Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów
transportowych. Mogą one wpłynąć w relatywnie istotnym stopniu na osiągnięcie celu
pośredniego Ram Wykonania. Należy założyć, iż nawet kilkumiesięczne opóźnienie
spowodowane perturbacjami beneficjenta z zamówieniami publicznymi może spowodować
zwiększenie zagrożenia nieosiągnięcia celu pośredniego OP VI Transport mierzonego
wskaźnikiem produktu z 43% do 23%. Opóźnienia we wdrażaniu choćby jednego z 2
projektów realizujących wskaźnik Ram Wykonania OP IV RPO WSL 2014-2020 mogą
spowodować niepowodzenie w osiągnięciu celu pośredniego, czyli osiągnięcie go
w wysokości 50% zakładanej wartości. W pozostałych przypadkach można mówić
o ograniczonej wadze wpływu tych czynników na cele Ram Wykonania. Problemy
z wykonawcą projektu (EFRR) lub problemy z pozyskaniem uczestników, zgłaszane przez
badanych beneficjentów dotyczą w skali jednostkowej następujących wskaźników EFS
i EFRR: Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje, Liczba wspartych podmiotów
realizujących zadania publiczne przy wykorzystaniu TIK, Liczba osób bezrobotnych (łącznie
z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w Programie, Liczba osób pracujących,
łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek, objętych wsparciem w Programie.
Ich waga jednak – ze względu na jednostkową skalę zgłaszanych problemów nie wymaga
rewalidacji prognoz. Kolejnym krokiem analitycznym jest ocena wpływu trendów społeczno-
gospodarczych i przepisów prawnych, niezależnych od IZ RPO WSL 2014-2020, które mogą
wpłynąć na skuteczność realizacyjną projektów w skali roku 2023, czyli wpłynąć w istotnym
zakresie na osiągnięcie celów końcowych Ram Wykonania. W przypadku OP I Nowoczesna
Gospodarka zidentyfikowano następujący czynnik zewnętrzny wpływający na realizację
celów pośrednich Ram Wykonania: niską skłonność przedsiębiorstw do ponoszenia
nakładów na B+R8, co przełożyło się na zagrożenie nieosiągnięcia celów pośrednich
i końcowych mierzonych wskaźnikiem finansowym. Nie bez znaczenia pozostaje także
wpływ koniunktury gospodarczej, która sprzyja inwestycjom krótkoterminowym. popytu nie
zaś na dokonywanie inwestycji, zamrażających kapitał na działaniach B+R. Optymistyczne
prognozy dotyczące utrzymywania się do 2023 roku tempa spadku bezrobocia9 mogą
stanowić czynnik ryzyka dla osiągania celów końcowych OP VII Regionalny Rynek Pracy
i OP IX Włączenie społeczne. W przypadku tych Osi Priorytetowych zidentyfikowano czynnik
ryzyka o znacznej wadze, uprawniającej do rewalidacji prognoz w przypadku
8 Szerzej aspekt ten zostanie przedstawiony w rozdziale dotyczącym stopnia realizacji wskaźników produktu rezultatu OP I Nowoczesna Gospodarka poza Ramami Wykonania 9 Prognoza zatrudnienia w województwie śląskim do 2020 roku, WUP Katowice 2014, https://rynekpracy.pl/artykuly/czy-pracodawcy-beda-zatrudniac-prognozy-zatrudnienia-na-lata-2015-2025
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
37
zidentyfikowania istotnych opóźnień w rejestracji postępu w realizacji działań projektowych,
związany z wprowadzonymi i projektowanymi zmianami prawnymi w zakresie pomocy
społecznej i wsparcia osób zagrożonych ubóstwem. Skutkiem podstawowym
wprowadzonych zmian było polepszenie warunków życia ludności, wyrażające się
systematycznym wzrostem dochodu realnego do dyspozycji ludności oraz krajowym
spadkiem zagrożenia ubóstwem10. Przedstawione wyżej tendencje, wynikające ze zmiany
sytuacji potencjalnych uczestników OP VII Regionalny Rynek Pracy i OP IX Włączenie
społeczne mogą z upływem lat wdrażania RPO WSL 2014-2020 wpływać negatywnie na
skuteczność rekrutacyjną, zwłaszcza w obliczu konieczności monitorowania wskaźnika
efektywności zatrudnieniowej. Inny potencjalny czynnik ryzyka - stan zadłużenia śląskich
gmin, podobnie jak w skali całego kraju, mimo wzrostu związanego z inwestycjami ze
środków europejskich, osiąga korzystne tendencje w relacji stanu zadłużenia
bezpośredniego w relacji do dochodów11. Dane GUS wskazują na wzrastające dochody JST
województwa śląskiego z tytułu PIT zarówno na terenach wiejskich jak i miejskich12.
Tendencje te sprzyjają trwałości realizacyjnej projektów wdrażanych w ramach OP IV, OP V,
OP X i OP XI RPO WSL 2014-2020 w zakresie skuteczności realizacji celu pośredniego
Ram Wykonania oraz rokują pozytywnie w zakresie tempa składania wniosków na projekty
realizujące cele końcowe RW.
Czynniki wewnętrzne (zależne od IZ RPO WSL 2014-2020)
Analiza stopnia wykorzystania alokacji w poszczególnych konkursach RPO WSL 2014-2020,
kontraktujących projekty realizujące wskaźniki Ram Wykonania wskazuje na brak
negatywnego wpływu przyjętego systemu kryteriów na postęp realizacji wskaźników
rzeczowych Ram Wykonania. W świetle zdiagnozowanych wyżej ryzyk rekrutacyjnych w OP
VII i OP IX RPO WSL 2014-2020 pozytywnie należy ocenić zastosowanie kryterium
efektywności zatrudnieniowej wyłącznie jako kryterium formalnego, odnoszącego się do
minimalnej wysokości tego wskaźnika. W przypadku wskaźnika finansowego należy
podkreślić wysoki stopień ryzyka zmniejszenia skuteczności realizacji celu pośredniego Ram
Wykonania w związku z przedłużającym się okresem rozliczania wniosku o płatność
końcową. Należy w tym miejscu nadmienić, iż dla znacznego odsetka badanych problemem
są zmieniające się wytyczne IOK i zbyt długi w stosunku do potrzeb projektu czas
oczekiwania na płatności w ramach projektu (zob. tabelaryczne zestawienie w Załączniku nr
1).
10 „Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020”, NEODoradcy 2017 11 Raport roczny 2016. Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego, INC Polska, 2016 12 Województwo śląskie – podregiony, powiaty, gminy.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
38
1.4. Czy istnieje znaczące ryzyko nieosiągnięcia wartości wskaźników wybranych do Ram
Wykonania. Których wskaźników dotyczy ewentualne zagrożenie?
W ramach analizy stwierdzono poważne ryzyko nieosiągnięcia finansowego celu
pośredniego Ram Wykonania dla OP I Nowoczesna Gospodarka, OP V Ochrona środowiska
i efektywne wykorzystanie zasobów, OP VI Transport, OP IX Włączenie społeczne i OP X
Rewitalizacja i infrastruktura społeczna i zdrowotna. Ryzyko to wynika ze zróżnicowanych
przyczyn. W przypadku OP I Nowoczesna Gospodarka wskazane w prognozie w ramach
rozdziału 1.2. poważne ryzyko nieosiągnięcia zakładanych wartości wskaźnika finansowego.
W OP VI Transport zidentyfikowano barierę realizacyjną w postaci nierzetelności wykonawcy
projektu zakupowego Województwa Śląskiego w ramach Działania 6.2. Transport kolejowy,
(zakup 10 sztuk EZT). Opóźnienia w dostarczaniu pierwszych transz zakupionych zespołów
trakcyjnych uniemożliwiają podniesienie tempa realizacji wskaźnika finansowego OP VI
Transport. Inny zidentyfikowany czynnik warunkujący niską prognozowaną wartość
wskaźnika finansowego związany jest z planowaniem inwestycji przez PLK, głównego
beneficjenta projektów modernizujących linie kolejowe – priorytetyzującym projekty
współfinansowane z krajowych programów operacyjnych, co powoduje opóźnienia
realizacyjne w skali poszczególnych RPO. Czynniki te, jako mające wagę 100% w przypadku
opóźnień, zostały wzięte pod uwagę przy prognozowaniu wskaźnika finansowego. Ryzyko
poważnego niepowodzenia w osiągnięciu celu pośredniego Ram Wykonania mierzonego
wskaźnikiem finansowym w OP X Rewitalizacja i infrastruktura społeczna i zdrowotna wynika
zarówno z opóźnień we wdrażaniu Programów Rewitalizacji w skali gmin województwa
śląskiego, jak i z opóźnień w realizacji programów zdrowotnych, wynikających
z przedłużającego się okresu opracowywania map zdrowotnych przez Ministerstwo Zdrowia.
Za obarczony ryzykiem należy przyjąć cel pośredni Ram Wykonania dla OP IV Efektywność
energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna, mierzony wskaźnikiem
Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych, ze względu na
prognozowaną jedynie 100% skuteczność realizacji celu. Jak wynika z zapisów
Sprawozdania rocznego z realizacji RPO WSL 2014-2020, ze względu na wyskoki poziom
skomplikowania projektów z przedmiotowego zakresu istnieje ryzyko niewykonania
założonych wskaźników rezultatu do końca roku 2018. Ze względu na niską wartość
wskaźnika – 2 sztuki – opóźnienie w realizacji choćby jednego projektu pociąga za sobą
możliwość poważnego zagrożenia celu pośredniego Ram Wykonania. Podobnym ryzykiem
obarczony jest cel pośredni Ram Wykonania OP VI Transport, mierzony wskaźnikiem
Całkowita długość nowych dróg wojewódzkich. W prognozie przyjęto – na podstawie
deklaracji beneficjentów – iż cel pośredni zostanie osiągnięty w wysokości 36%, co – przy
występujących w poprzedniej perspektywie finansowej kilkumiesięcznych opóźnieniach
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
39
projektowych, może spowodować jeszcze większe zagrożenie realizacji celu. W przypadku
OP III Konkurencyjność MSP zidentyfikowano zagrożenie niepełnej realizacji celu
końcowego wskaźnika Ram Wykonania Liczba przedsiębiorstw otrzymujących dotacje.
Ryzyko to wynika z kolei z wyższego prawdopodobieństwa rozwiązania podpisanych umów.
Nie można jednak skwantyfikować tego ryzyka inaczej niż średnim kosztem jednostkowym
wskaźnika, co oznacza, iż jego prognoza będzie ruchoma w zależności monitorowanych na
bieżąco rozwiązywanych umów. W wyniku przeprowadzenia w poprzednim rozdziale analizy
czynników zewnętrznych wpływających na skuteczność osiągania celów pośrednich Ram
Wykonania zidentyfikowano także zagrożenie nieosiągnięcia zakładanej wysokości
wskaźnika Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów, w wyniku nawet jednostkowych
opóźnień realizacyjnych, ze względu na osiąganie wskaźnika zaledwie w 6 projektach.
Ryzyko to jest poważne. Należy założyć, iż opóźnienie w przypadku 1 projektu,
zakładającego osiągnięcie 6 ha w jednostkach wskaźnika, zakładanego do zakończenia do
dnia 30.06.2017, może spowodować zagrożenie i osiągnięcie wskaźnika w wysokości 9,05
ha, co stanowi 65% zakładanego celu pośredniego. Zidentyfikowano także –
niebezpośrednie – zagrożenie nieosiągnięcia celów Ram Wykonania w OP IX Włączenie
społeczne. Mimo braku zdiagnozowania istotnej skali, czy reguły, rozwiązywania umów
wynikającej z występowania konsekwencji zwiększenia pomocy społecznej ze strony
państwa, zgłaszane przez beneficjentów trudności rekrutacyjne mogą powodować ryzyko
nieosiągania celów Ram Wykonania. Przedstawiona w opracowaniu Analiza dotycząca
weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu
i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020
propozycja obniżenia wartości wskaźników OP IX i OP XI RPO WSL 2014 jest zasadna -
w przypadku dalszej rejestracji w systemie monitoringu niskiego postępu realizacji
wskaźników j. Należy także zwrócić uwagę, iż jednostkowe koszty wskaźników RW w OP VII
i OP IX RPO WSL 2014-2020 mogą ulec dalszemu zwiększeniu w przypadku wprowadzenia
rozważanej obecnie przez Ministerstwo Rozwoju, odrębnej kwalifikacji kosztów rekrutacji.
Zidentyfikowane niskie osiągnięcie (poniżej 85%) celu pośredniego Ram Wykonania jest
kolejnym zagrożeniem. Wynika ono z niskiego tempa realizacji projektów, trudności
rekrutacyjnych.
1.5. Jakie zmiany naprawcze należy wprowadzić, aby osiągnąć zakładane wartości
wskaźników wybranych do Ram Wykonania.
W kwestii prognozowanego poważnego niepowodzenia w osiągnięciu celu pośredniego RW,
wyrażanego wskaźnikiem finansowym dla OP I Nowoczesna Gospodarka konieczne jest
opracowanie zasad wdrażania polityki publicznej na drugim etapie wdrażania projektów
Działania 1.3. Profesjonalizacja IOB, dla zwiększenia zainteresowania IOB aplikowaniem
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
40
o środki. Biorąc pod uwagę niskie zainteresowanie potencjalnych beneficjentów
pozyskaniem wsparcia w ramach konkursu Działania 1.1. Kluczowa dla regionu
infrastruktura badawcza (złożono jedynie 4 projekty), zasadne byłoby przeniesienie alokacji
Działania 1.1. RPO WSL 2014-2020 po rozstrzygnięciu przedmiotowego konkursu na
realizację Działania 3.2. Innowacje w MŚP, w którym można zidentyfikować brak barier
realizacyjnych i postępu w realizacji wskaźników. Jak wskazują dane statystyczne13
województwo śląskie charakteryzuje się umiarkowanym na tle kraju poziomem
innowacyjności . Mimo relatywnie wysokiej wydajności pracy i stopie zwrotu, oraz dużym
udziałem osób z wykształceniem wyższym w strukturze zatrudnionych, indeks
innowacyjności spadł na przestrzeni 2016-2017 co wiązać należy z niskimi nakładami na
przedsięwzięcia innowacyjne i niską stopą zatrudnienia w sektorze. Zwiększenie wsparcia
innowacyjnych przedsiębiorstw w ramach Działania 3.2. RPO WSL 2014-2020 pozwoli na
zmianę tendencji i przyczyni się do realizacji celu unowocześnienia śląskiej gospodarki Jak
wspomniano wyżej w raporcie, niskim zainteresowaniem beneficjentów cieszy się zwłaszcza
typ I projektów Działania 1.2. Badania, rozwój i innowacje w przedsiębiorstwach. Zasadne
jest więc przesunięcie całej pozostałej alokacji na typ II projektów, zakładający wsparcie
inwestycyjne już istniejących laboratoriów w przedsiębiorstwach, zwłaszcza w świetle
zdiagnozowanego w poprzednim rozdziale niskiego zainteresowania przedsiębiorców
inicjowaniem działalności innowacyjnej przy dominującej koniunkturze na szybki zwrot
z inwestycji. Rozważyć można również przesunięcie części alokacji do Działania 3.2
Innowacje w MSP. Podsumowując zasadnym wydaje się przesunięcie środków z Osi I do
Osi III. W przypadku zdiagnozowanego wyżej poważnego zagrożenia nieosiągnięcia celu
pośredniego wskaźnika finansowego OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie
zasobów oraz wskaźnika finansowego OP VI Transport ze względu na cykl inwestycyjny
projektów, nie można wskazać środków zaradczych innych, jak monitorowanie beneficjentów
w kwestii prawidłowego rozliczania projektu i doradczego wspierania ich przez opiekunów
projektu w przypadku zdiagnozowania występowania problemu niezależnego od IZ RPO
WSL 2014-2020. Rozwiązaniem zagrożenia niezrealizowania zakładanych wysokości celu
pośredniego i końcowego Ram Wykonania OP IX Włączenie społeczne może być, przy
zidentyfikowaniu spowolnienia tempa wykazywania wskaźników w projektach obniżenie
wartości docelowej wskaźników zgodnie z założeniami opracowania Analiza dotycząca
weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu
13 Index Millenium 2017. „Indeks Millennium - Potencjał Innowacyjności Regionów 2017” jest autorskim badaniem opracowanym przez analityków Banku Millennium z wykorzystaniem ostatnich dostępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego i bazy Pont Info. Wynik w rankingu powstał z sumowania wyników w 6 kategoriach, które według ekspertów banku w największym stopniu wpływają na potencjał innowacyjności regionów
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
41
i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-
2020. W przypadku zagrożenia niezrealizowania celu pośredniego Ram wykonania OP X
Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna, mierzonego wskaźnikiem
Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów (0% celu pośredniego) proponuje się zastąpienie
go w Ramach Wykonania wskaźnikiem Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją
według zawartych umów o dofinansowanie i nadanie mu statusu KEW, a nie wskaźnika
produktu, z przyjętą wysokością celu pośredniego 22,6 ha. Uzasadnieniem proponowanego
rozwiązania jest możliwość potraktowania projektów rewitalizacyjnych jako kolejnego etapu
procesu zobiektywizowanego, niezależnego od IZ RPO WSL, którego pierwszym etapem
jest opracowanie Programu Rewitalizacji, drugim etapem wpisanie go do Wykazu
Programów Rewitalizacji Województwa Śląskiego, trzecim zaś dopiero pozyskanie
dofinansowania. W kwestii zagrożenia nieosiągnięcia celu pośredniego RW dla OP IV
Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna,
mierzonego wskaźnikiem Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych
i celu pośredniego OP VI Transport, monitorowanego wskaźnikiem Całkowita długość
nowych dróg wojewódzkich, trudno wskazać możliwe czynności zaradcze, ze względu na
zaawansowanie procesu i długi okres inwestycyjny. Rekomenduje się więc obniżenie
zakładanej wysokości wskaźników celów pośrednich ze względu na występowanie
czynników ryzyka, nieprzewidywalnych na etapie programowania, występujących po stronie
niespodziankowych procesów realizacyjnych. Proponuje się także rozważenie zastąpienia
wskaźnika produktu Ram Wykonania Dla OP VI Transport wskaźnikiem KEW Długość
budowanych nowych dróg wg podpisanych umów z wykonawcami. Wskaźnik ten
obrazowałby rzeczywisty postęp rzeczowy, uniezależniony od występowania czynników, na
które IZ RPO WSL 2014-2020 nie ma wpływu, takich jak: problemy związane z cyklem
inwestycyjnym (rozpoczęcie robót budowlanych na wiosnę), nieprzewidzianymi sytuacjami w
trakcie budowy nowych odcinków (np. możliwe niewybuchy na budowie, załamania pogody
itp.). Dodatkowym uzasadnieniem zastosowania wskaźnika KEW jest opóźnienie tempa
kolejnych konkursów w latach 2016-2017 spowodowane niejasną sytuacją 3 dużych
projektów, zakończonych finalnie ich niepowodzeniem realizacyjnym.
1.6. Czy dotychczasowe udzielone wsparcie było skuteczne, tj. czy i w jakim stopniu
przyczyniło się do osiągnięcia założonych wartości docelowych wskaźników produktu
i rezultatu założonych w RPO WSL 2014-2020?
Poza Ramami Wykonania przyporządkowanymi w dokumencie programowym do Osi
Priorytetowych RPO WSL 2014-2020 analizą objęto także pozostałe wskaźniki produktu
i rezultatu przyporządkowane do celów szczegółowych Programu. Osiągnięta wartość
wskaźników produktu celów szczegółowych osi współfinansowanych ze środków EFRR oraz
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
42
wskaźników produktu i rezultatu EFS, określona została na podstawie danych LSI na dzień
14.07.2017 roku. Stopień osiągnięcia wartości docelowych poszczególnych wskaźników
określony został na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność. Ocena stopnia
osiągnięcia wskaźników uwzględnia także liczbę naborów oraz tempo składania wniosków
o dofinansowanie projektu.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP I Nowoczesna Gospodarka RPO WSL 2014-2020
W ramach OP I Nowoczesna Gospodarka sformułowano 3 cele szczegółowe.
1. Zwiększone urynkowienie działalności badawczo-rozwojowej – Działanie 1.1. Kluczowa
dla regionu infrastruktura badawcza (PI 1a),
2. Zwiększona aktywność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw – Działanie 1.2. Badanie,
rozwój, innowacje w przedsiębiorstwach (PI 1b),
3. Ulepszone otoczenie proinnowacyjne przedsiębiorstw – Działanie 1.3. Profesjonalizacja
IOB (PI 1b).
Cel szczegółowy – Zwiększone urynkowienie działalności badawczo-rozwojowej
Do dnia 14.07.2017 roku nie osiągnięto postępu rzeczowego w realizacji żadnych
wskaźników produktu Działania 1.1. Kluczowa dla regionu infrastruktura badawcza.
W ramach Działania 1.1. przyjęto dwa wskaźniki rezultatu strategicznego: Nakłady sektora
rządowego i szkolnictwa wyższego na działalność B+R w relacji do PKB oraz Nakłady na
działalność B+R w relacji do PKB. Określenie aktualnej wartości wskaźnika Nakłady sektora
rządowego i szkolnictwa wyższego na działalność B+R w relacji do PKB na podstawie
wskazanego w RPO WSL 2014-2020 źródła danych – GUS jest niemożliwe ze względu na
to, iż dane, począwszy od 2013 roku nie mogą być opublikowane ze względu na
konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce
publicznej. W roku 2013 wysokość wskaźnika wynosiła 0,29 co stanowi 58% zakładanej
wysokości docelowej, wynoszącej 0,5. Ostatnia rejestrowana wysokość wskaźnika Nakłady
na działalność B+R w relacji do PKB datuje się na 2014 rok. Wynosi ona 0,57% co stanowi
57%% zakładanej wysokości docelowej wskaźnika, wynoszącej 1%.
Cel szczegółowy - Zwiększona aktywność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw
Do dnia 14.07.2017 roku nie osiągnięto postępu rzeczowego w realizacji wskaźników
Działania 1.2. RPO WSL 2014-2020. Założenia przedstawione w Metodologii szacowania
wysokości wskaźników RPO WSL 2014-2020 nie odnoszą się do średniego kosztu
jednostkowego. W ramach Działania 1.2. RPO WSL 2014-2020 przewidziano jeden
wskaźnik rezultatu strategicznego Nakłady sektora przedsiębiorstw na działalność B+R
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
43
w relacji do PKB. W roku 2014 osiągnięto go w wysokości 0,27% co stanowi 39% wartości
docelowej zakładanej na rok 2023, wynoszącej 0,7%.
Cel szczegółowy - Ulepszone otoczenie proinnowacyjne przedsiębiorstw
Do dnia 14.07.2017 roku nie osiągnięto postępu rzeczowego w realizacji wskaźników
Działania 1.3. Profesjonalizacja IOB. W Działaniu 1.3. RPO WSL 2014-2020 przewidziano
monitorowanie jednego wskaźnika rezultatu strategicznego – Odsetek przedsiębiorstw
przemysłowych, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej. W roku 2015
jego wysokość wyniosła 6%, co stanowi 42% wartości docelowej zakładanej na 2023 rok,
stanowiącej 14,3%.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP II Cyfrowe Śląskie RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy – Większa dostępność e-usług publicznych
W ramach Działania 2.1. Wsparcie rozwoju cyfrowych usług publicznych osiągnięto jedynie
śladowy stopień osiągnięcia celów końcowych wskaźników produktu i rezultatu poza
Ramami Wykonania (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W dokumencie Metodologia szacowania
wartości docelowych dla wskaźników wybranych do realizacji w Regionalnym Programie
Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 założono, iż średni koszt
uruchomienia usługi publicznej udostępnionej on-line o stopniu dojrzałości co najmniej 4
wyniesie 497 138 PLN, podczas gdy w rzeczywistości wyniósł on 329 337 PLN. Należy także
nadmienić, iż wartość docelowa wskaźnika Liczba usług publicznych udostępnionych on-line
o stopniu dojrzałości co najmniej 4 – transakcja liczona była w stosunku do niższej
zakładanej alokacji na ten typ projektów, niż przyporządkowana w RPO WSL 2014-2020.
W Metodologii… założono, iż wartość alokacji, jaka zostanie przeznaczona na wdrożenie
i udostępnienie e-usług na poziomie 4, wyniesie 4 494 398 PLN, podczas gdy
dotychczasowa kontraktacja projektów realizujących wskaźnik wynosi 154 459 139 PLN.
W przypadku wskaźnika Liczba zdigitalizowanych dokumentów zawierających informacje
sektora publicznego (obligatoryjny) w Metodologii… założono koszt jednostkowy wskaźnika
w wysokości 2 267 PLN, podczas gdy w projektach wybranych do dofinansowania na dzień
14.07.2017 roku relacja wysokości dofinansowania do zakładanej wysokość wskaźnika
wynosi 18 PLN. Niewłaściwie też oszacowano alokację przeznaczoną na realizację
wskaźnika. Założono, że wyniesie ona 14 400 000 euro, podczas gdy w ramach
zakontraktowanych 42% alokacji na całe Działanie przekroczyła ona 23 000 000 euro.
W ramach Działania 2.1. Wsparcie rozwoju cyfrowych usług publicznych monitorowany jest
jeden wskaźnik rezultatu strategicznego Odsetek obywateli korzystających z e-administracji.
Zgodnie z zapisami Metodologii szacowania wartości docelowych wskaźników rezultatu,
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
44
dane bazowe dla wskaźnika dostępne stały się w GUS w I połowie 2015 r. z badania pn.
Rozszerzenie badania i pozyskanie danych na poziomie NTS 2 z zakresu wykorzystania ICT
w gospodarstwach domowych. W roku 2016, w badaniu ewaluacyjnym zleconym przez IZ
RPO WSL 2014-2020, określono osiągniętą wysokość wskaźnika na poziomie 36,7%, co
stanowi 98% wartości docelowej zakładanej na rok 2023, wynoszącej 37,5.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP III RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy nr 1 - Ulepszone warunki do rozwoju MŚP
Do dnia 14.07.2017 nie osiągnięto postępu rzeczowego wskaźników produktu i rezultatu
Działania 3.1. Poprawa warunków do rozwoju MŚP. W ramach PI 3a założono
monitorowanie jednego wskaźnika rezultatu strategicznego Nakłady inwestycyjne
w przedsiębiorstwach w stosunku do PKB. Ostatnia rejestrowana w statystyce publicznej
wysokość wskaźnika datuje się na rok 2014 i wynosi 9%, co stanowi 82% wartości docelowej
zakładanej na rok 2023, wynoszącej 10,91%.
Cel szczegółowy nr 2 - Zwiększone zastosowania innowacji w MŚP
Do dnia 14.07.2017 roku nie odnotowano wykazywania we wnioskach o płatność osiągania
wysokości wskaźników przedmiotowego celu szczegółowego.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP IV RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy nr 1 - Zwiększony poziom produkcji energii ze źródeł odnawialnych
Na dzień 14.07.2017 roku odnotowano znaczny postęp realizacji wskaźnika produktu Liczba
jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE. W zatwierdzonych wnioskach o płatność
wykazano go w wysokości 40 sztuk, co stanowi 83% zakładanej wartości docelowej
wskaźnika. Pozostałe wskaźniki zostały zrealizowane w śladowym stopniu. Wykazane
dysproporcje osiągniętych wysokości wskaźników i zakładanych wartości docelowych
wynikają z przyjęcia na etapie programowania błędnych założeń dotyczących średniego
kosztu jednostkowego wskaźnika. W przypadku wskaźnika Liczba jednostek wytwarzania
energii elektrycznej z OZE założono, iż średni koszt jednostkowy wyniesie 1 807 634,47
PLN, podczas gdy w wybranych do dofinansowania projektach wysokość kosztu wynosi 54
218 PLN. Podobnie też zakładany koszt jednostkowy wskaźnika Liczba jednostek
wytwarzania energii cieplnej z OZE wynosił 2 297 800 PLN, podczas gdy we projektach
wybranych do dofinansowania koszt ten założony jest w wysokości 63 948 PLN.
W przypadku wskaźnika Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych, różnice
wynikają najprawdopodobniej z założenia niewłaściwej struktury produkcji OZE. W ramach
Działania 4.1. RPO WSL monitorowany jest jeden wskaźnik rezultatu strategicznego Udział
produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
45
ogółem. W roku 2015 jego wysokość wyniosła 5,8%, co stanowi 33% wartości docelowej,
zakładanej na rok 2023 w wysokości 17,32%.
Cel szczegółowy nr 2 – Zwiększona efektywność energetyczna w sektorze
przedsiębiorstw
W Działaniu 4.2. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w mikro, małych
i średnich przedsiębiorstwach monitorowane są następujące wskaźniki produktu:
• Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE,
• Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE, Liczba przedsiębiorstw
otrzymujących wsparcie,
• Dodatkowa zdolność wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.
Na dzień 14.07.2017 roku nie odnotowano postępu rzeczowego realizacji Działania 4.2. RPO
WSL 2014-2020. Podpisano jednak umowę z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym,
w której założono osiągnięcie zakładanych w Programie wartości docelowych w 100%.
W ramach PI 4b (Działanie 4.2. RPO WSL) przewidziano monitorowanie jednego wskaźnika
rezultatu strategicznego Zużycie energii elektrycznej na 1 mln PKB. W roku 2014 osiągnął on
wysokość 0,12 GWH, co stanowi 48% zakładanej na rok 2023 wartości docelowej.
Cel szczegółowy nr 3 – Zwiększona efektywność energetyczna w sektorze publicznym
i mieszkaniowym
Wysokie dysproporcje osiągniętych wartości i wartości docelowych zakładanych
w Programie wynikają z niepotwierdzających się założeń metodologii szacowania wartości
docelowych w okresie programowania. W przypadku wskaźnika Stopień redukcji PM10 brak
danych dotyczących szacowanego kosztu jednostkowego uniemożliwia dokładną analizę
wpływu przyjętej metodologii na wartość docelową. Wyższa o 25% w stosunku do założeń
alokacja na Działanie 4.3. RPO WSL 2014-2020 nie uzasadnia w pełni zaobserwowanych
różnic. Zakładany w Metodologii… koszt jednostkowy wskaźnika Liczba jednostek
wytwarzania energii elektrycznej z OZE wynosi 1 145 567 PLN, podczas gdy we wnioskach
o dofinansowanie założono go w średniej wysokości 333 535 PLN. Projekty te angażują
ponadto wyższy niż zakładano procent alokacji. Podobnie też koszt jednostkowy wskaźnika
Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE zakładany na etapie programowania
w wysokości 2 297 800 PLN, jest wyższy niż koszt jednostki wskaźnika we wnioskach
o dofinansowanie projektów wynoszący 1 607 700 PLN. W Działaniu 4.3. RPO WSL 2014-
2020 założono monitorowanie dwóch wskaźników rezultatu strategicznego: Sprzedaż energii
cieplnej na cele komunalno-bytowe obejmująca mieszkalnictwo i budynki mieszkalne oraz
Średnioroczne stężenie pyłu zawieszonego (PM10). W roku 2015 wysokość wskaźnika
Sprzedaż energii cieplnej na cele komunalno-bytowe obejmująca mieszkalnictwo i budynki
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
46
mieszkalne wyniosła 6 851 655 GJ, co stanowi przekroczenie planowanej wysokości
docelowej zakładającej spadek sprzedaży do 23 771 497 GJ. Wysokość wskaźnika
Średnioroczne stężenie pyłu zawieszonego (PM10) wyniosła z kolei 49 μg/m3, stanowiąc
o odwrotnym trendzie niż zakładany w wartości docelowej.
Cel szczegółowy nr 4 – Zwiększony udział produkcji energii w wysokosprawnej
kogeneracji
Na dzień 14.07.2017 wybrano do dofinansowania 4 wnioski o dofinansowanie projektu.
Zakontraktowano 9% alokacji przeznaczonej na Działanie 4.4 RPO WSL. Nie odnotowano
osiągnięcia postępu rzeczowego. Nieliczna próba projektów wybranych do dofinansowania
monitorujących przedmiotowe wskaźniki nie upoważnia do rozważania wpływu przyjętej
metodologii szacowania wartości docelowej na stopień osiągnięcia celu końcowego.
W Działaniu 4.4. Wysokosprawna kogeneracja monitorowany jest jeden wskaźnik rezultatu
strategicznego – Odsetek energii cieplnej produkowanej w skojarzeniu. W roku 2016 jego
wysokość wyniosła 57%, co stanowi 72% wartości docelowej zakładanej na rok 2023.
Cel szczegółowy nr 5 – Zwiększona atrakcyjność transportu publicznego dla
pasażerów
W ramach Działania 4.5. Niskoemisyjny transport miejski oraz efektywne oświetlenie
założono osiąganie następujących wskaźników poza Ramami Wykonania: Całkowita długość
nowych lub zmodernizowanych linii tramwajowych i linii metra oraz Szacowany roczny
spadek emisji gazów cieplarnianych. Do dnia 14.07.2017 roku wskaźnik Szacowany
wskaźnik emisji gazów cieplarnianych wykazano w zatwierdzonych wnioskach o płatność
w wysokości 993,94 jednostek, co stanowi 58% zakładanej wysokości docelowej. Nie
osiągnięto postępu w realizacji wskaźnika monitorowano wskaźnika Całkowita długość
nowych lub zmodernizowanych linii tramwajowych i linii metra. Nie stanowi to jednak
o zagrożeniu nieosiągnięcia zakładanej wartości wskaźnika produktu. Przeznaczono na
niego 38 000 000 euro, co stanowi 12% alokacji. Wielokrotne przekroczenie we wnioskach
o dofinansowanie projektu zakładanej wartości docelowej wskaźnika Szacowany roczny
spadek emisji gazów cieplarnianych wynika z błędnej metodologii szacowania jego wartości
docelowej na etapie programowania. Jest on monitorowany w projektach angażujących 85%,
a nie zakładane 20% alokacji na Działanie 4.5 RPO WSL 2014-2020. Wskaźnik rezultatu
strategicznego Przewozy pasażerów środkami komunikacji miejskiej osiągnął w 2016 roku
wysokość 413,7 mln, co stanowi mniej niż 50% wartości docelowej zakładanej na rok 2023,
wynoszącej 822,35 mln. Należy podkreślić, iż osiągnięta w 2016 roku wysokość wskaźnika
jest niższa niż wartość bazowa osiągnięta w 2013 roku, co wskazuje na występowania
odwrotnego trendu niż zakładany na etapie programowania.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
47
Wskaźniki produktu i rezultatu OP V RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy- Zwiększony odsetek ludności korzystającej z systemu oczyszczania
ścieków zgodnego z dyrektywą dotyczącą ścieków komunalnych
Na dzień 14.07.2017 roku nie odnotowano postępu rzeczowego realizacji wskaźników
produktów Działania 5.1. Gospodarka wodno-ściekowa. Wskaźnik Długość sieci
wodociągowej założony jest do realizacji w 6 projektach na łączną wysokość 29,55 km, co
stanowi 197% zakładanej wartości docelowej wskaźnika. Nadwykonanie wskaźnika wynika
z niższego niż zakładany w Metodologii kosztu jednostkowego (odpowiednio 1 799 070 PLN
i 870 857 PLN). Wskaźnik Liczba dodatkowych osób korzystających z ulepszonego
zaopatrzenia w wodę jest założony do realizacji w 13 projektach w liczbie 121 845 osób, co
stanowi 1 895% zakładanej wartości wskaźnika. Tak poważna dysproporcja wynika przede
wszystkim z odmiennych założeń dotyczących wielkości RLM w V Aktualizacji KPOŚK
w stosunku do okresu programowania 2007-2013, stanowiącego podstawę metodologii
szacowania. Wskaźnik rezultatu strategicznego Odsetek ludności korzystającej
z oczyszczalni ścieków osiągnął w roku 2015 wysokość 80,7%, co stanowi 93% wartości
docelowej zakładanej na rok 2023, wynoszącej 86,9%.
Cel szczegółowy – Zwiększony udział unieszkodliwionych odpadów komunalnych
i niebezpiecznych
W ramach Działania 5.2. Gospodarka odpadami monitorowane są następujące wskaźniki:
• Liczba wspartych zakładów zagospodarowania odpadów,
• Masa wycofanych z użytkowania i unieszkodliwionych wyrobów zawierających
azbest,
• Dodatkowe możliwości przerobowe w zakresie recyklingu odpadów.
W zatwierdzonych wnioskach o płatność nie odnotowano postępu wykazywania wskaźników.
W ramach przedmiotowego celu szczegółowego monitorowany jest wskaźnik rezultatu
strategicznego Udział odpadów komunalnych niepodlegających składowaniu w ogólnej
masie odpadów komunalnych. W roku 2014 jego wysokość wyniosła 36,8%, co stanowi 74%
zakładanej wartości docelowej.
Cel szczegółowy - Zwiększona atrakcyjność obiektów kulturowych regionu
W ramach Działania 5.3. Dziedzictwo kulturowe na dzień 14.07.2017 roku nie odnotowano
postępu wdrażania. Zamknięto nabór, w ramach którego złożono 67 wniosków. Procedura
oceny projektów nie została jednak jeszcze zakończona. Otwarto także kolejny nabór
dotyczący OSI. W Działaniu 5.3. Dziedzictwo kulturowe założono monitorowanie wskaźnika
rezultatu strategicznego Zwiedzający muzea i oddziały muzealne (ogółem) na 10 000
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
48
ludności. W roku 2016 osiągnął on wysokość 3 164 osoby, co stanowi 121% wartości
docelowej zakładanej na 2023 rok.
Cel szczegółowy – Wzmocnione mechanizmy ochrony różnorodności biologicznej
w regionie
W ramach Działania 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej, poza Ramami Wykonania
założono monitorowanie następujących wskaźników:
• Powierzchnia siedlisk wspieranych w celu uzyskania lepszego statusu ochrony,
• Liczba wspartych form ochrony przyrody,
• Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej
objętych wsparciem.
Na dzień 14.07.2017 roku nie wykazano osiągnięcia wskaźników produktu w zatwierdzonych
wnioskach o płatność. Zakończono 2 nabory, w ramach których wybrano do dofinansowania
6 projektów, zakontraktowano 6% zakładanej alokacji, otwarto dwa kolejne nabory, w tym
jeden w trybie pozakonkursowym. W przypadku tego Działania odnotowano ryzyko
relatywnie niskiego zainteresowania beneficjentów, ze szczególnym uwzględnieniem
beneficjentów projektów pozakonkursowych, co zostanie szerzej omówione w ramach
obszaru nr 2 badania. Wskaźnik rezultatu strategicznego Udział powierzchni obszarów
chronionych w powierzchni ogółem wyniósł w 2015 roku 22%, co stanowi trend odwrotny do
zakładanego na etapie programowania.
Cel szczegółowy – Lepsze wyposażenie służb ratowniczych
W Działaniu 5.5. Wzmacnianie potencjału służb ratowniczych odnotowano niegasnący popyt
na wsparcie w 2 zakończonych naborach. Złożono 102 wnioski o dofinansowanie projektu.
Łącznie wybrano do dofinansowania 20 projektów, zakontraktowano 56% alokacji
przeznaczonej na Działanie 5.5 RPO WSL 2014-2020. Tempo składania wniosków
o dofinansowanie jest stałe w poszczególnych konkursach (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Przyczyną
wysokiego nadwykonania wskaźników jest wystąpienie innych niż zakładane
w Metodologii… założeń dotyczących kontraktacji. Ze względu na niższy niż zakładany koszt
jednostkowy projektu, wsparciem objęto nie 9 a 23 jednostki służb ratowniczych, i to nie
w ramach 100% a w ramach 56% alokacji przypisanej na Działanie. Większa liczba
jednostek służb ratowniczych objętych wsparciem, w różnych lokalizacjach regionu,
pociągnęła za sobą zwiększenie kontraktacji pozostałych wskaźników produktu Działania
5.5. RPO WSL 2014-2020. W ramach Działania 5.5. RPO WSL monitorowany jest wskaźnik
rezultatu strategicznego Udział interwencji, w których czas przybycia pierwszego podmiotu
ratowniczego od zgłoszenia do przybycia na miejsce zdarzenia nie przekroczył 5 minut
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
49
w liczbie zdarzeń ogółem. Jak wynika z raportów KG PSP14 w 2016 wysokość wskaźnika
wyniosła 30,4%, co stanowi 78% wartości wskaźnika zakładanej na rok 2023.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP VI Transport RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy – Lepsza dostępność głównych szlaków drogowych województwa
W ramach Działania 6.1. Drogi wojewódzkie poza Ramami Wykonania założono
monitorowanie wskaźnika produktu Całkowita długość przebudowanych lub
zmodernizowanych dróg. Do dnia 14.07.2017 roku nie odnotowano postępu wykazywania
tego wskaźnika w zatwierdzonych wnioskach o płatność. W Działaniu 6.1. RPO WSL 2014-
2020 tym monitorowane są 2 wskaźniki rezultatu strategicznego: Długość dróg wojewódzkich
o nawierzchni twardej ulepszonej i WDDT II (wskaźnik drogowej dostępności transportowej –
liczony na bazie WMDT). Pierwszy z przedmiotowych wskaźników osiągnął w 2015 roku
wysokość 1516,9 km co stanowi 102% zakładanej wartości docelowej. Wskaźnik mierzący
dostępność drogową osiągnął wysokość 60,2 pkt. w roku 2015, co świadczy o 94%
skuteczności osiągnięcia zakładanej wartości docelowej, która wynosi 64,25 pkt.
Cel szczegółowy – Lepsze warunki wykonywania regionalnych przewozów
pasażerskich
W ramach Działania 6.2. Transport kolejowy założono monitorowanie następujących
wskaźników produktu: Liczba zakupionych pojazdów kolejowych oraz Całkowita długość
przebudowanych lub zmodernizowanych linii kolejowych. Na dzień 14.07.2017 nie
odnotowano w bazie LSI informacji na temat przyjętych wniosków o dofinansowanie projektu
w ramach Działania 6.2. Transport kolejowy. W późniejszym terminie wybrano do
dofinansowania projekt „Dostawa co najmniej 10 sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych
do wykonywania kolejowych wojewódzkich przewozów pasażerskich”, absorbujący 29%
alokacji przeznaczonej na Działanie 6.2. RPO WSL 2014-2020... Planowane konkursy na
modernizację linii kolejowych, realizujące wskaźnik Całkowita długość przebudowanych lub
zmodernizowanych linii kolejowych, uzależnione są od decyzji inwestycyjnych beneficjenta.
W Działaniu 6.2. RPO WSL monitorowane są dwa wskaźniki rezultatu strategicznego.
Pierwszy z nich Długość linii kolejowych pozwalających na ruch pociągów pasażerskich
z prędkością co najmniej 90 km/h nie jest możliwy do oszacowania ze względu na
zaprzestanie jego monitorowania przez PLK. Drugi zaś - WKDT II (wskaźnik kolejowej
dostępności transportowej –liczony na bazie WMDT) – został osiągnięty w 2015 roku na
poziomie 52,4, co stanowi 74% wartości docelowej zakładanej na 2023 rok.
14https://danepubliczne.gov.pl/dataset/statystyki-zdarzen-systemu-wspomagania-decyzji-panstwowej-strazy-pozarnej-swd-psp-za-rok-2016/resource/1a889923-7809-4f63-b3ab-5d4ae0f22dde
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
50
Wskaźniki produktu i rezultatu OP VII RPO WSL 2014-2020 Regionalny Rynek Pracy
Cel szczegółowy – Wzrost aktywności zawodowej osób pozostających bez
zatrudnienia
Osiągnięto postęp w realizacji celów końcowych Działania 7.1. i Działania 7.2. RPO WSL
2014-2020 (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy – Rozwój przedsiębiorczości i samozatrudnienia
Na dzień 14.07.2017 roku w zatwierdzonych wnioskach o dofinansowanie projektu wykazano
zaledwie 54 osoby pozostających bez pracy, które otrzymały bezzwrotne środki na podjęcie
działalności gospodarczej w programie, co stanowi 4% zakładanej wartości docelowej oraz
40 jednostek wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS
środków na podjęcie działalności gospodarczej, co stanowi niespełna 3%. Nie
zarejestrowano osiągnięcia pozostałych wskaźników (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy – Złagodzenie skutków restrukturyzacji przedsiębiorstw w regionie
Odnotowano wykazanie w zatwierdzonych wnioskach o płatność wskaźnika produktu Liczba
pracowników zagrożonych zwolnieniem z pracy oraz osób zwolnionych z przyczyn
dotyczących zakładu pracy objętych wsparciem w programie w wysokości 719 osób, co
stanowi 40% zakładanej wartości docelowej oraz obu wskaźników rezultatu bezpośredniego:
Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie,
Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje lub nabyły kompetencje po opuszczeniu programu
odpowiednio w wysokości 35 (3% zakładanej wartości docelowej) i 175 (16% zakładanej
wartości docelowej). Nie wykazano osiągnięcia wskaźnika rezultatu odroczonego: Liczba
osób znajdujących się w lepszej sytuacji na rynku pracy 6 miesięcy po opuszczeniu
programu.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP VIII RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy – Poprawa dostępności do usług opiekuńczych nad dziećmi do 3
roku życia
W ramach Działania 8.1. RPO WSL 2014-2020 monitorowane są następujące wskaźniki
produktu Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat oraz Liczba osób
opiekujących się dziećmi w wieku do lat 3 objętych wsparciem w programie. Założono także
realizację następujących wskaźników rezultatu: Liczba osób, które powróciły na rynek pracy
po przerwie związanej z urodzeniem/ wychowaniem dziecka, po opuszczeniu programu,
Liczba osób pozostających bez pracy, które znalazły pracę lub poszukują pracy po
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
51
opuszczeniu programu, Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3,
które funkcjonują 2 lata po uzyskaniu dofinansowania ze środków EFS. Na dzień 14.07.2017
roku wykazano w zatwierdzonych wnioskach o płatność osiągnięcie wskaźnika produktu
Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat oraz Liczba osób
opiekujących się dziećmi w wieku do lat 3 objętych wsparciem w programie w wysokości 485
sztuk, co stanowi 10% zakładanej wartości docelowej. Kolejny wskaźnik produktu Liczba
osób opiekujących się dziećmi w wieku do lat 3 objętych wsparciem w programie wykazany
został w wysokości 491 osób (55% zakładanej wartości docelowej).Wskaźnik rezultatu
Liczba osób, które powróciły na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem/
wychowaniem dziecka, po opuszczeniu programu wykazany został w wysokości 60 osób co
stanowi 14% wartości docelowej. Następny wskaźnik rezultatu Liczba osób pozostających
bez pracy, które znalazły pracę lub poszukują pracy po opuszczeniu programu został
osiągnięty w wartości 29 osób (16% wartości docelowej). Nie wykazano wskaźnika rezultatu
długoterminowego.
Cel szczegółowy – Poprawa kompetencji i kwalifikacji kadr pracowniczych
przedsiębiorstw sektora MŚP zgodnie z ich potrzebami
W ramach celu szczegółowego wykazano w zatwierdzonych wnioskach o płatność
osiągnięcie wskaźnika produktu Liczba pracowników zagrożonych zwolnieniem z pracy
oraz osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy objętych wsparciem
w programie (obligatoryjny) w wysokości 719 osób co stanowi 40% zakładanej wartości
docelowej. Wskaźniki rezultatu osiągnięto w znikomym stopniu (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Średni
koszt jednostkowy wskaźników, wykazywany we wnioskach skierowanych do
dofinansowania wynosi 7362 PLN i jest wyższy niż zakładany w Metodologii… (6 611 PLN).
Wskaźniki rezultatu założone w tych projektach osiągają 93% zakładanej wartości docelowej
(Liczba mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, które zrealizowały swój
cel rozwojowy dzięki udziałowi w programie – 7 053 sztuki) i 85% wartości docelowej (Liczba
osób, które uzyskały kwalifikacje lub nabyły kompetencje po opuszczeniu programu – 33
573).
Cel szczegółowy – Poprawa dostępu do profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji
leczniczej ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy
W ramach Działania 8.3. Poprawa dostępu do profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji
leczniczej ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy monitorowane są
następujące wskaźniki produktu: Liczba osób objętych programem zdrowotnym
współfinansowanym z EFS oraz Liczba wdrożonych programów zdrowotnych istotnych
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
52
z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych regionu, w tym pracodawców. Założono także
osiąganie następujących wskaźników rezultatu: Liczba osób, które po opuszczeniu programu
podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie oraz Liczba osób, które dzięki interwencji EFS
zgłosiły się na badanie. Nie osiągnięto jednak w żadnym stopniu postępu rzeczowego
realizacji przedmiotowych wskaźników.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP IX włączenie społeczne
Cel szczegółowy – Wzrost zdolności do zatrudnienia osób wykluczonych
i zagrożonych wykluczeniem społecznym
Do dnia 14.07.2017 roku w zatwierdzonych wnioskach o płatność wykazano osiągnięcie
następujących wskaźników: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym objętych wsparciem w programie w wysokości 9 639 osób, co stanowi 40%
zakładanej wartości docelowej, Liczba osób z niepełnosprawnościami objętych wsparciem
w programie w wartości 2 992 osoby (124% docelowej wysokości wskaźnika), Liczba osób
zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które uzyskały kwalifikacje po
opuszczeniu programu w wysokości 356 osób, co stanowi 4% zakładanej wartości
wskaźnika, Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
poszukujących pracy po opuszczeniu programu w wysokości 399 (7% wartości docelowej),
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po
opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) w wysokości 692 (17%
wartości docelowej) (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Jak wynika z opracowania Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania
wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu
Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-202015 niska kontraktacja wskaźnika wynika
w pierwszym rzędzie z wyższego niż zakładany w Metodologii kosztu jednostkowego
wskaźnika w stosunku do założeń (odpowiednio 15 218 PLN i 14 741 PLN). Kolejnym
czynnikiem wpływającym na wolniejsze niż zakładano tempo kontraktacji wskaźników jest
zwiększenie skali pomocy społecznej ze środków krajowych, co powoduje zmniejszenie
skłonności potencjalnych uczestników projektów do aktywizacji społeczno-zawodowej.
Cel szczegółowy – Wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności
lokalnych zamieszkujących obszary zdegradowane i peryferyjne
15 Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020, NEODoradcy 2017
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
53
Nie wykazano na dzień 14.07.2017 roku osiągnięcia wskaźników produktu i rezultatu
w zatwierdzonych wnioskach o płatność w ramach przedmiotowego celu szczegółowego.
Założono w nich jednak osiągnięcie wskaźnika Liczba środowisk objętych programami
aktywności lokalnej w wysokości 7 sztuk, wskaźnika Liczba projektów zrealizowanych
w pełni lub częściowo przez partnerów społecznych lub organizacje pozarządowe
w wysokości 2 sztuk, a wskaźnika rezultatu Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub
wykluczeniem społecznym poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub
szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na
własny rachunek) po opuszczeniu programu w wysokości 22. Zakładane w projektach
wartości docelowe wskaźników nie przekraczają 0,5% wartości docelowych. Ze względu na
niski postęp kontraktacji i uwzględnienie jedynie 2 projektów nie można oszacować wpływu
metodologii szacowania wartości docelowych wskaźników na postęp rzeczowy celu
szczegółowego, co świadczy o ryzyku nieosiągnięcia celu końcowego.
Cel szczegółowy – Wzrost dostępności i jakości usług społecznych zapobiegających
ubóstwu i wykluczeniu społecznemu oraz wzrost dostępności do usług zdrowotnych
w regionie
W zatwierdzonych wnioskach o płatność wykazano postęp w osiąganiu wskaźników
produktu i rezultatu. Wskaźnik Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym objętych usługami społecznymi w programie został osiągnięty w wysokości 2
061 osób, co stanowi 16% zakładanej wartości docelowej. Kolejny wskaźnik produktu Liczba
osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami zdrowotnymi
w programie został wykazany w wysokości 33 osób, co stanowi zaledwie 0,4% wartości
docelowej. Wskaźnik rezultatu Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu,
zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na własny
rachunek) po opuszczeniu programu został osiągnięty w wysokości 10 – co stanowi zaledwie
0,6% wartości docelowej. Kolejny wskaźnik rezultatu - Liczba wspartych w programie miejsc
świadczenia usług społecznych istniejących po zakończeniu projektu wykazany został
w wysokości 78 sztuk, co stanowi 31% wartości docelowej. Ostatni wskaźnik rezultatu Liczba
wspartych w programie miejsc świadczenia usług zdrowotnych istniejących po zakończeniu
projektu, został osiągnięty w wysokości 33 sztuk, co stanowi 19% wartości docelowej
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W opracowaniu Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii
i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
54
Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-202016 ustalono, iż niska
kontraktacja większości wskaźników wynika z wyższych niż zakładane w Metodologii…
średnich kosztów jednostkowych. Rzeczywisty koszt realizacji jednostki wskaźnika Liczba
osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami społecznymi
w programie wynosi 27 090,14 PLN w porównaniu do 15 534,55 PLN zakładanych na etapie
programowania, zaś realny koszt kolejnego wskaźnika produktu Liczba osób zagrożonych
ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami zdrowotnymi w programie
wynosi 17 024,48 PLN wobec 14 187,07 PLN zakładanych w Metodologii…
Cel szczegółowy - wzrost liczby i stabilności miejsc pracy w sektorze ekonomii
społecznej w regionie
Do dnia 14.07.2017 roku wykazano we wnioskach o płatność osiągnięcie wszystkich
wskaźników produktu i rezultatu, z wyjątkiem wskaźnika rezultatu długoterminowego Liczba
miejsc pracy istniejących co najmniej 30 miesięcy, utworzonych w przedsiębiorstwach
społecznych. Wskaźnik Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
objętych wsparciem w programie został osiągnięty w wysokości 1 104 osoby, co stanowi
13% wartości docelowej. Kolejny wskaźnik Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych
wsparciem został wykazany w zatwierdzonych wnioskach opłatność w wysokości 767, co
stanowi 37% wartości docelowej. Wskaźniki rezultatu również wykazały postęp wdrażania
Działania 9.3. RPO WSL 2014-2020. Wskaźnik Liczba miejsc pracy utworzonych
w przedsiębiorstwach społecznych został osiągnięty w wysokości 204, co stanowi 13%
zakładanej wartości docelowej wskaźnika. Ze względu na etap wdrażania Programu
wskaźnik Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po
opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) został osiągnięty
w śladowym wymiarze - 3 osób, co stanowi 0,18% (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Tempo
kontraktacji wskaźnika jest więc proporcjonalne do zakontraktowanej alokacji, co wskazuje
na brak wpływu przyjętej na etapie programowania metodologii szacowania wartości
docelowej wskaźników. Tezę tę potwierdzają również wnioski płynące z opracowania Analiza
dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników
produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata
2014-202017.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP X RPO WSL 2014-2020 Rewitalizacja oraz
infrastruktura społeczna i zdrowotna
16 Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020, NEODoradcy 2017 17 NEODoradcy 2017
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
55
Cel szczegółowy – Lepsza dostępność i efektywność systemu ochrony zdrowia
W ramach Działania 10.1. Infrastruktura ochrony zdrowia monitorowane są następujące
wskaźniki produktu: Ludność objęta ulepszonymi usługami zdrowotnymi oraz Liczba
wspartych podmiotów leczniczych. W ramach Działania 10.1. RPO WSL 2014-2020
zakończono do dnia 14.07.2017 roku 1 konkurs, w ramach którego złożono 147 wniosków o
dofinansowanie. Nie rozstrzygnięto jednak tego konkursu. Nie odnotowano więc postępu
realizacji wskaźników produktu i rezultatu Działania 10.1. Infrastruktura ochrony zdrowia.
W Działaniu 10.1. Infrastruktura ochrony zdrowia monitorowany jest wskaźnik rezultatu
strategicznego Liczba porad udzielonych w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. W roku
2015 osiągnięto go w wysokości 38,94 mln sztuk, co stanowi 92% zakładanej wartości
docelowej, wynoszącej 42,32 mln sztuk.
Cel szczegółowy – Lepszy dostęp do usług społecznych dla osób wykluczonych lub
zagrożonych wykluczeniem
W ramach Działania 10.2. Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego
oraz infrastruktury usług społecznych monitorowany jest wskaźnik produktu: Liczba
wybudowanych/ przebudowanych/ wyremontowanych/ objętych innymi robotami
budowlanymi obiektów, w których realizowane są usługi aktywizacji społeczno-zawodowej.
Na dzień 14.07.2017 roku w zatwierdzonych wnioskach o płatność wykazano osiągnięcie
wskaźnika produktu Liczba wybudowanych/ przebudowanych/ wyremontowanych/ objętych
innymi robotami budowlanymi obiektów, w których realizowane są usługi aktywizacji
społeczno-zawodowej w wysokości 2 sztuk, co stanowi 2% zakładanej wartości docelowej.
Wskaźnik rezultatu strategicznego Liczba gospodarstw domowych korzystających ze
środowiskowej pomocy społecznej. Wskaźnik ten wykazuje jednak tendencję odwrotną niż
zakładana na etapie programowania, co wynika z rozszerzenia skali pomocy społecznej
w kraju i regionie, o czym napisano szerzej w rozdziale 1.3. w niniejszym raporcie. W latach
2012-2015 liczba gospodarstw domowych korzystających ze środowiskowej pomocy
społecznej sukcesywnie maleje. W roku 2015 osiągnięta wysokość wskaźnika rezultat
strategicznego wyniosła 93 312 co stanowi 86% wartości bazowej i 63% wartości docelowej
wskaźnika.
Cel szczegółowy – Zwiększona aktywizacja społeczno-gospodarcza ludności
zamieszkującej rewitalizowane tereny
W ramach Działania 10.3. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych i Działania 10.4.
Poprawa stanu środowiska miejskiego, oprócz wskaźnika Ram Wykonania założono
monitorowanie wskaźnika produktu: Ludność mieszkająca na obszarach objętych
zintegrowanymi strategiami rozwoju obszarów miejskich. Na dzień 14.07.2017 roku nie
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
56
odnotowano postępu w osiąganiu wskaźników produktu celu szczegółowego. W założeniach
programowania nie odniesiono się do średniego kosztu wskaźnika, wskazano jedynie
założenia kontraktacyjne wskazujące na objęcie wsparciem 30% mieszkańców obszarów
wskazanych w Strategii Śląskie 2020+ jako obszary wymagające rewitalizacji. Na obecnym
etapie wdrażania Programu nie można zrewalidować tych założeń. Ze względu na brak
zakończenia projektów Działania 10.3 i Działania 10.4. nie osiągnięto postępu
w monitorowaniu wskaźnika rezultatu strategicznego PI 9b. Liczba funkcjonujących form
aktywizacji ludności zamieszkującej rewitalizowane tereny.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP XI RPO WSL 2014-2020
Cel szczegółowy – Wzrost dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej
w województwie śląskim
Cel ten realizowany jest w Poddziałaniach 11.1.1., 11.1.2. i 11.1.3. RPO WSL. Monitorowany
jest następującymi wskaźnikami produktu: Liczba miejsc wychowania przedszkolnego
dofinansowanych w programie, Liczba dzieci objętych w ramach programu dodatkowymi
zajęciami zwiększającymi ich szanse edukacyjne w edukacji przedszkolnej. Założono także
osiąganie wskaźnika rezultatu: Liczba miejsc wychowania przedszkolnego, które funkcjonują
2 lata po uzyskaniu dofinansowania ze środków EFS. Wskaźnik Liczba miejsc wychowania
przedszkolnego dofinansowanych w programie wykazano w zatwierdzonych wnioskach
o płatność w wysokości 964 sztuki, co stanowi 24% założonej wartości docelowej. Z kolei
wskaźnik Liczba dzieci objętych w ramach programu dodatkowymi zajęciami zwiększającymi
ich szanse edukacyjne w edukacji przedszkolnej osiągnięto w liczbie 2 627 (15% wartości
docelowej) (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane). Średni koszt jednostkowy pozyskania jednostki wskaźnika
Liczba dzieci objętych w ramach programu dodatkowymi zajęciami zwiększającymi ich
szanse edukacyjne w edukacji przedszkolnej wynosi zaś 7 041 PLN, wobec zakładanych na
etapie programowania 2 702 PLN.
Cel szczegółowy - Wzrost dostępu do wysokiej jakości oferty kształcenia
ogólnokształcącego
Na dzień 14.07.2017 roku osiągnięto postęp w realizacji wskaźników: Liczba szkół, których
pracownie przedmiotowe zostały doposażone w programie został osiągnięty w wysokości
104 sztuk, co stanowi 70% zakładanej wartości docelowej, Liczba szkół i placówek systemu
oświaty wyposażonych w ramach programu w sprzęt TIK do prowadzenia zajęć
edukacyjnych w wysokości 109 sztuk (70% zakładanej wartości docelowej), Liczba uczniów,
którzy nabyli kompetencje kluczowe po opuszczeniu programu w wysokości 460 osób, co
stanowi 1% wartości docelowej, Liczba szkół, w których pracownie przedmiotowe
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
57
wykorzystują doposażenie do prowadzenia zajęć edukacyjnych został osiągnięty
w wysokości 25 sztuk, co stanowi 17% wartości docelowej), Liczba szkół i placówek systemu
oświaty wykorzystujących sprzęt TIK do prowadzenia zajęć edukacyjnych w wysokości 30
sztuk (19% wartości docelowej) (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W przypadku wskaźnika Liczba szkół,
których pracownie przedmiotowe zostały doposażone w programie, rzeczywisty koszt
jednostkowy wynosi 254 032 PLN wobec założonych w Metodologii… 115 483,04 PLN.
Podobnie też średni koszt wskaźnika Liczba szkół i placówek systemu oświaty
wykorzystujących sprzęt TIK do prowadzenia zajęć edukacyjnych stanowi 219 440 wobec
zakładanych na etapie programowania 110 459 PLN.
Cel szczegółowy - Wzrost kwalifikacji i kompetencji w zakresie umiejętności
cyfrowych i języków obcych dorosłych mieszkańców województwa śląskiego,
w szczególności osób starszych oraz osób o niskich kwalifikacjach
W zatwierdzonych wnioskach o płatność odnotowano osiągnięcie wskaźnika Liczba osób
o niskich kwalifikacjach objętych wsparciem w programie w wysokości 360 osób, co stanowi
2% wartości docelowej. Wskaźnik Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem
w programie został wykazany w wysokości 4% wartości docelowej (139 osób), podczas gdy
wskaźnik Liczba osób w wieku 25 lat i więcej objętych wsparciem w programie osiągnięto
w liczbie 1026, co stanowi 7% wartości docelowej. Wykazywane we wnioskach o płatność
wskaźniki rezultatu Działania 1.4. RPO WSL 2014-2020 nie osiągnęły nawet 1% wartości
docelowej, co wynika z etapu wdrażania (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Biorąc pod uwagę, iż umowy
o dofinansowanie projektów większości wybranych wniosków zostały podpisane w 2016
roku, należy założyć, że wdrażanie celu szczegółowego jest obarczone ryzykiem
niepowodzenia. We wnioskach o dofinansowanie założono niższe niż przedstawione
w Metodologii… koszty jednostkowe wskaźników produktu. Średnio na uczestnika wynoszą
one 5 125 PLN wobec założonych na etapie programowania 6 106 PLN.
Cel szczegółowy - Wzrost zatrudnienia wśród absolwentów szkół i placówek
kształcenia zawodowego poprzez poprawę efektywności realizowanego wsparcia
Na dzień 14.07.2017 roku w zatwierdzonych wnioskach o płatność odnotowano znaczny
postęp w osiąganiu wskaźników produktu i rezultatu Działania 11.2. RPO WSL 2014-2020.
Wskaźnik produktu Liczba nauczycieli kształcenia zawodowego oraz instruktorów
praktycznej nauki zawodu objętych wsparciem w programie został osiągnięty w wysokości
190 osób, co stanowi 71% zakładanej wartości docelowej wskaźnika, wskaźnik Liczba szkół
i placówek kształcenia zawodowego doposażonych w programie w sprzęt i materiały
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
58
dydaktyczne niezbędne do realizacji kształcenia zawodowego osiągnięto w liczbie 38 sztuk,
co stanowi 57%. W przypadku wskaźników rezultatu wskaźnik Liczba szkół i placówek
kształcenia zawodowego wykorzystujących doposażenie zakupione dzięki EFS osiągnięty
został w wysokości 11 sztuk, co stanowi 16% zakładanej wysokości, zaś wskaźnik Liczba
nauczycieli kształcenia zawodowego oraz instruktorów praktycznej nauki zawodu, którzy
uzyskali kwalifikacje lub nabyli kompetencje po opuszczeniu programu w wysokości 130
osób, co stanowi 60% wartości docelowej w Programie. Nie wykazano osiągnięcia
wskaźnika rezultatu odroczonego - Liczba uczniów szkół i placówek kształcenia
zawodowego objętych wsparciem w programie, uczestniczących w kształceniu lub
pracujących po 6 miesiącach po ukończeniu nauki (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W przypadku
szkolnych form kształcenia koszt jednostkowy wskaźnika zakładany we wnioskach
wybranych do dofinansowania (na próbie 2 wniosków) wynosi 40 000 PLN w porównaniu
z 11 950 PLN założonymi w Programie.
Wskaźniki produktu i rezultatu OP XII Infrastruktura edukacyjna
Cel szczegółowy - Zwiększona liczba miejsc w placówkach wychowania
przedszkolnego
W zatwierdzonych wnioskach o płatność odnotowano postęp w osiąganiu obu
monitorowanych wskaźników. Wskaźnik Potencjał objętej wsparciem infrastruktury
w zakresie opieki nad dziećmi lub infrastruktury edukacyjnej wykazano w wysokości 1 386
osób, co stanowi 33% zakładanej wartości docelowej. Kolejny wskaźnik Liczba wspartych
obiektów infrastruktury przedszkolnej został osiągnięty w wysokości 6 sztuk (12% zakładanej
wartości docelowej) (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). We wnioskach wybranych do dofinansowania
średni koszt jednostkowy wskaźnika Liczba wspartych obiektów infrastruktury przedszkolnej
wynosi 1 695 841 PLN wobec 1 883 935 PLN, zakładanych w Metodologii… Należy przy tym
zaznaczyć, że większość wniosków wybranych do dofinansowania zakłada koszt
jednostkowy wsparcia poniżej 10 000 PLN. W ramach celu szczegółowego monitorowany
jest także wskaźnik rezultatu strategicznego Odsetek dzieci w wieku 3-4 lat objętych
wychowaniem przedszkolnym, osiągnięty w roku 2016 w wysokości 82,8 osób, co stanowi
87,1% zakładanej wartości docelowej, która wynosi 94,4.
Cel szczegółowy - Zwiększone kompetencje uczniów szkół kształcących w zawodach
Do dnia 14.07.2017 roku we wnioskach o płatność wskaźnik: Potencjał objętej wsparciem
infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi lub infrastruktury edukacyjnej wykazano
w liczbie 827 osób, co stanowi 3% zakładanej wartości docelowej, Liczba wspartych
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
59
obiektów infrastruktury kształcenia zawodowego w wysokości 2, co stanowi 4% zakładanej
wartości docelowej (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane).
Średni koszt jednostkowy wskaźnika Liczba wspartych obiektów infrastruktury kształcenia
zawodowego w projektach wybranych do dofinansowania wynosi 606 580 PLN.
W Metodologii szacowania wysokości wskaźników RPO WSL 2014-2020 nie zawarto
odniesienia do wskaźników Działania 12.2. RPO WSL 2014-2020. W ramach Działania 12.2.
Infrastruktura kształcenia zawodowego monitorowany jest także wskaźnik rezultatu
strategicznego Zdawalność egzaminów zawodowych w województwie śląskim. W roku 2017
osiągnięto go w wysokości 75,3%, co stanowi 86% zakładanej wartości docelowej,
wynoszącej 85,04. W ramach Działania 12.3. RPO WSL nie odnotowano ani postępu
rzeczowego, ani nawet kontraktacji projektu pozakonkursowego, przeznaczonego do
realizacji. Monitorowany jest jednak wskaźnik rezultatu strategicznego Liczba osób
odwiedzających instytucje paramuzealne, w tym młodzież szkolna w zorganizowanych
grupach. W roku 2013 wskaźnik ten wyniósł 256,2 osoby co stanowi zaledwie 44%
zakładanej wartości docelowej.
OP XIII Pomoc Techniczna
W ramach OP XIII Pomoc Techniczna do dnia 14.07.2017 roku przyjęto do dofinansowania
25 wniosków o dofinansowanie projektu, opiewających łącznie na kwotę 36 332 881 euro, co
stanowi 33% alokacji zakładanej na Działanie 13.1. RPO WSL 2014-2020. Zakończono
realizację 16 projektów.
Cel szczegółowy 1 – Utrzymanie odpowiedniego poziomu zatrudnienia personelu
zaangażowanego w zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie RPO WSL 2014-2020 oraz
zapewnienie możliwości podnoszenia jego kwalifikacji i niezbędnych warunków pracy
W ramach celu szczegółowego monitorowany jest jeden wskaźnik produktu, któremu
przyporządkowano wartość docelową - Poziom fluktuacji pracowników w instytucjach
zaangażowanych w politykę spójności (%). Założono, iż do roku 2023 poziom fluktuacji
spadnie z 7% do 6,5%. (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Jak wynika z zatwierdzonych wniosków
o płatność, do dnia 14.07.2017 roku poziom fluktuacji jest czterokrotnie wyższy od wartości
bazowej. Przyczyną stanu rzeczy są pozytywne tendencje na rynku pracy i bogata oferta
rynkowa dla pracowników tych instytucji. Jednocześnie monitorowany jest wskaźnik, do
którego nie przyporządkowano celu - Liczba etatomiesięcy finansowanych ze środków
pomocy technicznej. Do dnia 14.07.2017 roku wykazano go we wnioskach o płatność
w wysokości 6 811,5.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
60
Cel szczegółowy 2 – Zapewnienie skutecznego i sprawnego systemu zarządzania
i wdrażania
W ramach celu szczegółowego nr 2 monitorowany jest wskaźnik Odsetek wdrożonych
rekomendacji operacyjnych. Do dnia 14.07.2017 roku nie wykazano we wnioskach
o płatność osiągnięcia wskaźnika (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Monitorowany jest także – choć
bez wskazania wartości docelowej – wskaźnik Liczba przeprowadzonych ewaluacji. Do dnia
14.07.2017 roku w zatwierdzonych wnioskach o płatność wykazano 1 jednostkę wskaźnika.
Cel szczegółowy 3 – Zapewnienie skutecznego systemu informacji i promocji dla
Programu i efektywne wsparcie dla beneficjentów
W ramach celu szczegółowego 3 monitorowany jest wskaźnik Ocena przydatności form
szkoleniowych dla beneficjentów. Wartość docelowa wynosi 4,2, przy przyjęciu wartości
bazowej na poziomie 1. Na dzień 14.07.2017 wykazano przekroczenie zakładanej wartości.
Osiągnięto ocenę 4,25 co stanowi 101% (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). We wnioskach o płatność
odnotowano także liczbę 3 284 uczestników form szkoleniowych dla beneficjentów.
1.7. W jakim stopniu możliwe jest osiągnięcie poszczególnych wartości wskaźników produktu
i rezultatu?
W niniejszym rozdziale przedstawiono prognozę wskaźników produktów i rezultatu RPO
WSL 2014-2020, których nie włączono do Ram Wykonania. Prognoza dotyczy wyłącznie
celów końcowych, ponieważ poza Ramami Wykonania nie ustanowiono celów pośrednich.
Dla OP IX Włączenie społeczne przytoczono prognozę przeprowadzoną w ramach badania
„Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych
wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO
WSL na lata 2014-2020” Czynniki i założenia badawcze zastosowane przy prognozie
przedstawiono w Załączniku do niniejszego raportu.
OP I Nowoczesna Gospodarka
Cel szczegółowy - Zwiększone urynkowienie działalności badawczo-rozwojowej
PI 1a Działanie 1.1. Kluczowa dla regionu infrastruktura badawcza
Nie odnotowano postępu rzeczowego i finansowego w ramach PI 1a. – Działanie 1.1. RPO
WSL. Nie rozpoczęto kontraktacji. Prognoza wskaźników produktu oparta na
doświadczeniach RPO WSL 2014-2020 jest więc nieuprawniona. Prognoza wskaźnika
Nakłady sektora rządowego i szkolnictwa wyższego na działalność B+R w relacji do PKB na
podstawie wskazanego w RPO WSL 2014-2020 źródła danych (GUS) jest utrudniona ze
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
61
względu na to, iż dane, począwszy od 2013 roku, nie mogą być opublikowane ze względu na
konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce
publicznej. Analizy zależności wysokości wskaźnika od strumienia finansowego Polityki
Spójności pozwala na ostrożne szacowanie jego przyrostu w tempie 0,02 p.p. rocznie od
ostatniej rejestrowanej wysokości wskaźnika w 2013 roku, wynoszącej 0,29. Wydaje się
więc, że zakładana wartość docelowa wskaźnika rezultatu jest przeszacowana. Zaleca się
obniżenie zakładanej wysokości wskaźnika do 0,47% (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W przypadku
wskaźnika Nakłady na działalność B+R w relacji do PKB należy podkreślić jego silną
fluktuację w latach 2010-2014 (zob. Wykres 2 w Załączniku nr 1). Zakładając nawet przyrost
wskaźnika w kolejnych latach w związku z uruchomieniem wsparcia w RPO WSL 2014-2020
i POIR, przyrastający w tempie 0,03 p.p. rocznie począwszy od 2015 roku, wysokość
wskaźnika nie przekroczy 0,81%. Zaleca się zatem obniżenie zakładanej wysokości
wskaźnika do 0,81%.
Cel szczegółowy 2 – Zwiększona aktywność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw
PI 1b – Działanie 1.2. RPO WSL 2014-2020 Badania, rozwój i innowacje
w przedsiębiorstwach
Odnotowano znaczące ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wysokości wskaźnika Liczba
wspartych laboratoriów badawczych w przedsiębiorstwach (obligatoryjny). Występuje też
zagrożenie niezrealizowania 85% wskaźnika Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie
publiczne w zakresie innowacji lub badań i rozwoju (euro), z powodu zakładania ich przez
beneficjentów dofinansowania w wysokości 66%, a nie przyjmowanych w Metodologii…
100% (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W ramach Działania 1.2. RPO WSL 2014-2020 przewidziano jeden
wskaźnik rezultatu strategicznego Nakłady sektora przedsiębiorstw na działalność B+R
w relacji do PKB. Wartość wskaźnika w latach 2010-2014 podlegała licznym fluktuacjom
(Wykres nr 3 w Załączniku nr 1). Należy jednak odnotować wysoką zależność wysokości
wskaźnika od strumienia środków Polityki Spójności. Zakładając, iż w roku 2016 wraz
z uruchomieniem wsparcia w ramach RPO WSL 2014-2020 oraz POIR wskaźnik powróci do
wysokości z roku 2012 (0,34) i będzie rósł w tempie 0,02 p.p. rocznie, jego wartość docelowa
w 2023 roku nie przekroczy 0,46%. Wysokość wskaźnika w niewielkim stopniu zależy od
skuteczności działań RPO WSL 2014-2020 (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
PI 1b - Cel szczegółowy 2 – Ulepszone otoczenie proinnowacyjne przedsiębiorstw –
Działanie 1.3. RPO WSL 2014-2020 Profesjonalizacja IOB
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
62
Ze względu na brak kontraktacji w ramach I i II typu projektu Działania 1.3. RPO WSL 2014-
2020, od której zależy wartość celów końcowych, przeprowadzenie prognozy wskaźników
w oparciu o doświadczenia RPO WSL 2014-2020 nie jest możliwe. Można jednak stwierdzić,
iż osiągnięcie wskaźnika Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie niefinansowe nie
jest zagrożone. Założono go do realizacji w wysokości 249 sztuk. W Działaniu 1.3. RPO
WSL 2014-2020 przewidziano monitorowanie jednego wskaźnika rezultatu strategicznego -
Odsetek przedsiębiorstw przemysłowych, które współpracowały w zakresie działalności
innowacyjnej. Analiza zmian wysokości tego wskaźnika w latach 2010-2015 wskazuje na
jego względną stagnację w okresie wdrażania Polityki Spójności. Można także zauważyć
jego spadek po ustaniu źródeł zewnętrznego finansowania. (Wykres nr 4 w Załączniku nr 1).
Wysokość wskaźnika jest silnie uzależniona od wsparcia RPO WSL 2014-2020. Biorąc pod
uwagę, iż wsparcie kooperacyjności przedsiębiorstw w ramach Programu rozpocznie się
najwcześniej w 2019 roku, należy założyć, iż wskaźnik osiągnie wartość z 2012 roku dopiero
w roku 2019. Przy założeniu, że będzie wzrastał w tempie 0,3 p.p. średniorocznie, należy
przyjąć, iż realna wartość docelowa wskaźnika w roku 2023 wyniesie 8,9%, co stanowi
zaledwie 69% zakładanej wartości docelowej (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP II Cyfrowe Śląskie
Zidentyfikowano ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wartości docelowej wskaźnika Pojemność
zdigitalizowanej informacji sektora publicznego (obligatoryjny). Przyczyną wystąpienia ryzyka
jest nietrafna metodologia szacowania wartości docelowej, oparta o doświadczenia
poprzedniego okresu programowania, w którym wsparcie kierowane było głównie na duże
przedsięwzięcia, instytucje o zasięgu regionalnym lub ponadregionalnym. W okresie 2014-
2020 głównymi beneficjentami wsparcia są jednostki o lokalnym zasięgu oddziaływania
i ograniczonej pojemności informacji wymagających digitalizacji. Zakładane w kontraktacji
projekty pozakonkursowe również nie planują osiągnięcia wskaźnika w wyższej niż 5 TB,
z dominantą 2 (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane). W ramach Działania 2.1. Wsparcie rozwoju cyfrowych
usług publicznych monitorowany jest jeden wskaźnik rezultatu strategicznego Odsetek
obywateli korzystających z e-administracji. Zgodnie z zapisami Metodologii szacowania
wartości docelowych wskaźników rezultatu dane bazowe dla wskaźnika dostępne stały się
w I połowie 2015 r. w ramach badania GUS pn. Rozszerzenie badania i pozyskanie danych
na poziomie NTS 2 z zakresu wykorzystania ICT w gospodarstwach domowych. Jak wynika
z danych statystycznych, przedstawionych we wspomnianym raporcie, w latach 2008-2015
w województwie śląskim następuje dynamiczny przyrost odsetka obywateli korzystających
z e-administracji, szybszy niż w skali kraju. Przy szacowaniu wartości docelowej wskaźnika
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
63
przyjęto średnioroczny przyrost wskaźnika w wysokości 2,1 p.p, co spowoduje przekroczenie
zakładanej wartości docelowej o 23%) (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP III Konkurencyjność MŚP
Cel szczegółowy - Ulepszone warunki do rozwoju MŚP
Na dzień 14.07.2017 roku w Działaniu 3.1. Poprawa warunków do rozwoju MŚP możliwe jest
jedynie prognozowanie wartości docelowej wskaźnika produktu Powierzchnia
przygotowanych terenów inwestycyjnych. Pozostałe wskaźniki celu końcowego nie zostały
zakontraktowane we wnioskach przyjętych do dofinansowania na dzień 14.07.2017 roku. Nie
stwierdzono zagrożenia niezrealizowania zakładanej wartości docelowej wskaźnika w obliczu
bieżącej kontraktacji, która stanowi 99% zakładanej wysokości wskaźnika. Pozostała
alokacja Działania 3.1. Poprawa warunków do rozwoju MŚP zostanie przeznaczona na
pozostałe typy projektu (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W województwie śląskim należy odnotować
w latach 2010-2014 stabilny przyrost wysokości wskaźnika Nakłady inwestycyjne
w przedsiębiorstwach w stosunku do PKB. Przy przyjęciu średniorocznego tempa wzrostu na
poziomie 0,4 p.p. zgodnie z tendencją lat 2010-2014 (Wykres 5 w Załączniku nr 1), w roku
2023 prognozowana wysokość wskaźnika wyniesie 119% zakładanej wartości docelowej
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane).
Cel szczegółowy nr 2 - Zwiększone zastosowania innowacji w MŚP
Prognozuje się przekroczenie zakładanej wartości docelowej wszystkich wskaźników
z wyjątkiem wskaźnika rezultatu Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne dla
przedsiębiorstw (inne niż dotacje), który osiągnie zaledwie 75% zakładanej wysokości.
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W ramach PI 3c monitorowany jest jeden wskaźnik rezultatu
strategicznego Średni udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie
przedsiębiorstw przemysłowych i z sektora usług. Wskaźnik ten wykazuje w województwie
śląskim tendencję spadkową. W latach 2010-2015 jego wysokość spadła z 16,4% do 13,1%.
Należy założyć, iż wsparcie RPO WSL 2014-2020 w ramach PI 4c spowoduje wzrost
wartości wskaźnika, niemniej jednak ograniczona liczebność beneficjentów, przy
niewystarczających mechanizmach dyfuzyjnych nie wpłynie w sposób znaczący na
dynamikę wskaźnika. Na potrzeby prognozy wysokości wskaźnika w roku 2023 zakłada się
przyjęcie wartości wskaźnika z roku 2012 (14%) jako wartość, która zostanie osiągnięta
w 2018 roku, po rejestracji pierwszych rezultatów PI 3c. W kolejnych latach wdrażania
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
64
Programu wartość ta będzie przyrastać w tempie 0,3 p.p. średniorocznie, co spowoduje
osiągnięcie 15,5% w 2023 roku (89% zakładanej wartości docelowej) (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka
niskoemisyjna
Cel szczegółowy - Zwiększony poziom produkcji energii ze źródeł odnawialnych
Prognozuje się wielokrotne przekroczenie zakładanych wartości docelowych wskaźników.
W Działaniu 4.1. Odnawialne źródła energii nie zidentyfikowano ryzyka nieosiągnięcia celów
końcowych wyrażanych wskaźnikami produktu, nieobjętymi Ramami Wykonania
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W ramach Działania 4.1. RPO WSL monitorowany jest jeden wskaźnik
rezultatu strategicznego Udział produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
w produkcji energii elektrycznej ogółem. W latach 2010-2015 wskaźnik ten charakteryzował
się silną fluktuacją (Wykres 6 w Załączniku nr 1). Wskaźnik ten jest silnie zależny od zmian
prawnych. W roku 2016 odnotowano dość znaczące zmiany prawne, które współwystępują
z nadpodażą zielonych i białych certyfikatów, co wpływa na opłacalność produkcji energii
z OZE. Przy prognozie wysokości wskaźnika zakłada się więc ostrożne szacowanie
średniorocznego tempa przyrostu wskaźnika. Zakłada się, iż w roku 2018, wskutek
pierwszych efektów RPO WSL 2014-2020, wysokość wskaźnika osiągnie wartość 6. Dalszy
przyrost przebiegać będzie w tempie 0,4 p.p. rocznie, co w efekcie pozwoli na osiągnięcie
wartości docelowej wskaźnika w wysokości 8,4%, co stanowi zaledwie 58% zakładanej
wartości docelowej.
Cel szczegółowy nr 2 – Zwiększona efektywność energetyczna w sektorze
przedsiębiorstw
W ramach Działania 4.2. RPO WSL 2014-2020 podpisano umowę z Europejskim
Funduszem Inwestycyjnym, w której założono osiągnięcie zakładanych w Programie
wartości docelowych w 100%. (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W latach 2010-2014 odnotowano
w województwie śląskim pozytywny trend zmniejszania się zużycia energii elektrycznej na 1
mln PKB z 13,6 GWH w 2010 roku do 0,12 GWh w roku 2014. Spadek ten dokonuje się
w tempie 0,004 p.p. średniorocznie. Przy założeniu relatywnie dużego wpływu interwencji
RPO WSL 2014-2020 na wysokość wskaźnika należy założyć, że tempo to – począwszy od
2018 roku, wynosić będzie 0,005 p.p. rocznie. Przyjęto więc, że w roku 2017 wysokość
wskaźnika wynosi 0,108 (zgodnie z tempem 0,004 p.p. rocznie bez udziału RPO WSL 2014-
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
65
2020), zaś w roku 2023 wyniesie 0,078 w roku 2023, co stanowi 80% zakładanej wartości
docelowej.
Cel szczegółowy nr 3 - Zwiększona efektywność energetyczna w sektorze publicznym
i mieszkaniowym
Odnotowano ryzyko nieosiągnięcia wskaźnika Stopień redukcji PM10 (obligatoryjny).
Przyczyną zaistniałego ryzyka może być bądź przeszacowanie zakładanej wartości
docelowej w stosunku do skali realizowanych interwencji bądź obawy beneficjentów
związane z poprawnością monitorowania wskaźnika i asekuracyjne podawanie wartości
zaniżonych (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane). W Działaniu 4.3. RPO WSL 2014-2020 założono
monitorowanie dwóch wskaźników rezultatu strategicznego: Sprzedaż energii cieplnej na
cele komunalno-bytowe obejmująca mieszkalnictwo i budynki mieszkalne oraz
Średnioroczne stężenie pyłu zawieszonego (PM10). W latach 2013-2015 odnotowano
w województwie śląskim pozytywny trend zmniejszania się sprzedaży energii cieplnej na cele
komunalno-bytowe obejmująca mieszkalnictwo i budynki mieszkalne z 10 052 244,2 GJ
w 2013 roku do 6 851 655 w roku 2015. Wskaźnik ten charakteryzował się jednak silną
fluktuacją w latach 2010-2015 (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Na potrzeby prognozy wskaźnika rezultatu PI
4c, uwzgledniającego silne oddziaływanie interwencji RPO WSL 2014-2020 przyjęto jednak,
iż w latach 2016-2023 utrzymywać się będzie trend spadkowy. Możliwe więc będzie
przekroczenie 27% spadku wartości wskaźnika w stosunku do wartości bazowej, zakładanej
w RPO WSL 2014-2020 na rok 2013. Zakłada się, iż wysokość wskaźnika wyniesie w 2023
roku 6 045 814 GJ. Warto jednak zauważyć, iż w Programie błędnie przedstawiono wartość
bazową, przyjęto bowiem sumę GJ zarówno do sprzedaży energii na cele mieszkaniowe, jak
i na cele instytucjonalne i przemysłowe, przyporządkowując ją do wskaźnika odnoszącego
się wyłącznie do celów mieszkaniowych. W przypadku wskaźnika rezultatu Średnioroczne
stężenie pyłu zawieszonego (PM10) odnotowano w województwie śląskim w latach 2010-
2014 pozytywny trend spadkowy, niemniej jednak w roku 2014 można stwierdzić 8% wzrost
wartości wskaźnika w stosunku do wartości bazowej..
Cel szczegółowy - zwiększony udział produkcji energii w wysokosprawnej
kogeneracji.
Występuje zagrożenie niezrealizowania celów końcowych PI 4g. Problem związany jest
zarówno z niskim zainteresowaniem pozyskaniem wsparcia, jak i wysokimi kosztami
jednostkowymi, niewspółmiernymi do zakładanej wartości wskaźnika w ramach alokacji na PI
4g (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
66
szczegółowe dane). W Działaniu 4.4. Wysokosprawna kogeneracja monitorowany jest jeden
wskaźnik rezultatu strategicznego – Odsetek energii cieplnej produkowanej w skojarzeniu.
Jak wynika z raportu URE18, w województwie śląskim należy odnotować lekki spadek
odsetka energii cieplnej produkowanej w kogeneracji (z 58% w 2015 roku do 57% w roku
2016). Wartość bazowa przedstawiona w RPO nie jest zgodna z raportami URE. Zaleca się
jej zmianę na wartość 56,5% zgodnie z raportem URE z 2013 roku. W wyniku
podejmowanych działań RPO WSL 2014-2020 można założyć, iż odsetek 57% udziału
energii cieplnej produkowanej w skojarzeniu z 2016 roku wzrośnie o ok. 3 p.p. do 60%
w 2023 roku.
Cel szczegółowy - zwiększona atrakcyjność transportu publicznego dla pasażerów
Przedstawione prognozy wskazują na znaczne przekroczenie wartości docelowej wskaźnika
Szacowany wskaźnik emisji gazów cieplarnianych i zagrożenie niezrealizowania celu
końcowego mierzonego wskaźnikiem Całkowita długość nowych lub zmodernizowanych linii
tramwajowych i linii metra (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Wskaźnik rezultatu strategicznego Przewozy
pasażerów środkami komunikacji miejskiej osiągnął w 2016 roku wysokość 413,7 mln, co
stanowi mniej niż 50% wartości docelowej zakładanej na rok 2023, wynoszącej 822,35 mln.
Dynamika wskaźnika rezultatu PI 4e Przewozy pasażerów środkami komunikacji miejskiej
w województwie śląskim wykazywała tendencję spadkową w latach 2012-2015. Wynika to
w dużej mierze z tendencji suburbanizacyjnych i zwiększenia roli transportu indywidualnego
i transportu kolejowego (Wykres 7 w Załączniku nr 1). Biorąc pod uwagę wskazane
tendencje, należy założyć, iż zakładana wysokość wskaźnika rezultatu nie zostanie
osiągnięta. Przyjmując wzrost pasażerów komunikacji miejskiej w wyniku poprawy komfortu
jazdy, w ramach inwestycji RPO WSL 2014-2020 i POIiŚ 2014-2020 w województwie
śląskim, należy założyć ostrożne tempo przyrostu. Wartość bazowa z 2012 roku zostanie
osiągnięta dopiero w 2018 roku. Następnie należy spodziewać się przyrostu liczby
pasażerów w maksymalnym tempie 15 mln osób rocznie, co pozwoli na osiągnięcie
wskaźnika rezultatu w wysokości zaledwie 650 mln osób (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów
Cel szczegółowy - Zwiększony odsetek ludności korzystającej z systemu oczyszczania
ścieków zgodnego z dyrektywą dotyczącą ścieków komunalnych
18 Energetyka cieplna w liczbach 2015, 2016
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
67
W Działaniu 5.1. Gospodarka wodno-ściekowa nie odnotowano ryzyka nieosiągnięcia
zakładanej wartości docelowej wskaźników produktu nie włączonych do Ram Wykonania.
Zostanie ona wielokrotnie przekroczona (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Zaleca się dokonanie kontroli
sposobu pomiaru wartości wskaźników, zakładanych w projektach. Wskaźnik rezultatu PI 6b
Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków wykazuje stałą tendencję wzrostową
z 72% w 2010 do 80,7% w roku 2015 zgodnie z założeniami KPOŚK. Przyjmując
średnioroczne tempo wzrostu na poziomie 1 p.p. należy założyć, iż w 2023 roku wskaźnik
zostanie osiągnięty w wysokości 88,7%, przekraczając zakładaną wartość docelową o 1,8
p.p. (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Zwiększony udział unieszkodliwionych odpadów komunalnych
i niebezpiecznych
Prognoza zakłada osiągnięcie wskaźnika Masa wycofanych z użytkowania
i unieszkodliwionych wyrobów zawierających azbest w wysokości 119% zakładanej wartości
docelowej w wyniku przeprowadzenia 2 naborów, w ramach których średnio
zakontraktowanych zostanie 26 projektów. Prognoza pozostałych wskaźników nie jest
możliwa (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane). W ramach przedmiotowego celu szczegółowego
monitorowany jest wskaźnik rezultatu strategicznego Udział odpadów komunalnych
niepodlegających składowaniu w ogólnej masie odpadów komunalnych. Jak wynika z danych
GUS, udział odpadów komunalnych niepodlegających składowaniu w ogólnej masie
odpadów komunalnych podlegał silnej fluktuacji w latach 2010-2014 (Tabela 48 w Załączniku
nr 1). Należy jednak założyć, iż zarówno w wyniku interwencji RPO WSL 2014-2020, jak
i w wyniku wdrażania Wojewódzkiego Planu Gospodarowania Odpadami wskaźnik będzie
wykazywał tendencję wzrostową w kolejnych latach wdrażania RPO WSL 2014-2020.
Przyjmuje się, iż wzrost ten będzie wynosił 3 p.p. średniorocznie w stosunku do wysokości
wskaźnika w 2014 roku, co stanowi przekroczenie zakładanej wartości docelowej wskaźnika
o 28% (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Zwiększona atrakcyjność obiektów kulturowych regionu
W ramach Działania 5.3. Dziedzictwo kulturowe nie odnotowano w bazie LSI na dzień
14.07.2017 informacji na temat przyjętych wniosków o dofinansowanie projektu. Nie można
więc prognozować wskaźników produktu przewidzianych dla Działania 5.3. RPO WSL 2014-
2020. Założono monitorowanie wskaźnika rezultatu strategicznego Zwiedzający muzea
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
68
i oddziały muzealne (ogółem) na 10 000 ludności. Dynamika wskaźnika rezultatu PI 6c
Zwiedzający muzea i oddziały muzealne (ogółem) na 10000 ludności wskazuje na stały
i szybki wzrost jego wysokości. W stosunku do wartości bazowej z 2013 roku, jego przyrost
w latach 2014-2016 roku spowodował przekroczenie zakładanej wartości docelowej
wskaźnika w 2016 roku. Osiągnięto w 2016 roku wartość wskaźnika w wysokości 3 164
osób. Przyjmując średnioroczne tempo wzrostu w wysokości 500 osób rocznie na 10 000
osób, można przyjąć, iż w roku 2023 wysokość wskaźnika Zwiedzający muzea i oddziały
muzealne (ogółem) na 10000 ludności wyniesie 3 464 osoby, co stanowi 123% zakładanej
wartości docelowej (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy – Wzmocnione mechanizmy ochrony różnorodności biologicznej
w regionie
W Działaniu 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej prognozuje się przekroczenie
zakładanej wartości docelowej wskaźnika produktu Liczba wspartych form ochrony przyrody.
W przypadku pozostałych wskaźników, w świetle niskiego zainteresowania potencjalnych
beneficjentów pozyskaniem wsparcia prognozuje się zagrożenie niepowodzenia w osiąganiu
celów (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). Odnotowano ryzyko nieosiągnięcia wskaźników celów końcowych
Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych
wsparciem (obligatoryjny) i Powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania
lepszego statusu ochrony (obligatoryjny). Przyczyną wystąpienia ryzyka jest przeszacowanie
zakładanej wysokości wskaźnika dotyczącego powierzchni siedlisk. Doświadczenia PO IiŚ
2007-2013 wskazują, iż beneficjenci pojedynczych projektów wolą realizować projekty
kompleksowe na mniejszych powierzchniach, niż projekty jedno lub dwuczynnikowe na
większych obszarach. Ośrodki prowadzące działalność ekologiczną mogą mieć niższą siłę
przetargową w trakcie konkursów ze względu na małe doświadczenie w prowadzenie działań
generujących pozostałe wskaźniki. Ich projekty mogą więc być postrzegane jako mniej
wartościowe. W ramach celu szczegółowego monitorowany jest wskaźnik rezultatu Udział
powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem. W latach 2010-2015 udział
powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem zmniejszył się z 22,2% do 22%.
Biorąc jednak pod uwagę założenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Śląskiego oraz przewidywany zakres interwencji RPO WSL 2014-2020 i PO IiŚ 2014-2020
w zakresie tworzenia planów ochrony, zakładana wartość docelowa wskaźnika rezultatu PI
6d nie jest zagrożona (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Lepsze wyposażenie służb ratowniczych
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
69
W przypadku Działania 5.5. odnotowano ryzyko nieosiągnięcia zakładanych wartości
docelowych wskaźników Liczba ludności odnoszących korzyści ze środków ochrony
przeciwpowodziowej oraz Liczba ludności odnoszących korzyści ze środków ochrony przed
pożarami lasów. Wynika to z realizacji projektów przez jednostki ratownicze działające
w skali lokalnej, o niskim zasięgu oddziaływania (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W Działaniu
5.5. RPO WSL monitorowany jest wskaźnik rezultatu strategicznego Udział interwencji,
w których czas przybycia pierwszego podmiotu ratowniczego od zgłoszenia do przybycia na
miejsce zdarzenia nie przekroczył 5 minut w liczbie zdarzeń ogółem. Jak wynika z raportów
KG PSP19 w latach 2014-2016 odnotowano średnioroczny przyrost o 0,8 p.p. udziału
interwencji, w których czas przybycia pierwszego podmiotu ratowniczego od zgłoszenia do
przybycia na miejsce zdarzenia nie przekroczył 5 minut w liczbie zdarzeń ogółem. Należy
założyć, iż w latach 2017-2023 wskutek inwestycji zakupowych w ramach RPO WSL 2014-
2020 tempo to wzrośnie do 1 p.p. rocznie. Oznacza to, iż prognozowana wartość docelowa
wskaźnika rezultatu PI 5b wyniesie 40,41% i przekroczy wartość zakładaną o 3 p.p.
OP VI Transport
Cel szczegółowy - Lepsza dostępność głównych szlaków drogowych województwa
W Działaniu 6.1. Transport drogowy odnotowano ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wartości
docelowej wskaźnika produktu Długość przebudowanych dróg wojewódzkich. Wyczerpanie
alokacji nie pozwoli na przybliżenie się do założonego celu końcowego. Brak możliwości
realizacji celu wynika z preferencji beneficjentów ukierunkowanych na budowę nowych
śladów (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane). W Działaniu 6.1. RPO WSL 2014-2020 tym monitorowane
są 2 wskaźniki rezultatu strategicznego: Długość dróg wojewódzkich o nawierzchni twardej
ulepszonej i WDDT II (wskaźnik drogowej dostępności transportowej – liczony na bazie
WMDT). analiza zmian wysokości wskaźnika Długość dróg wojewódzkich o nawierzchni
twardej ulepszonej w województwie śląskim w latach 2010-2015 wskazuje na przekroczenie
zakładanej wartości wskaźnika już w roku 2015 (Wykres 8 w Załączniku nr 1). Biorąc pod
uwagę zakładane w prognozie wartości wskaźników produktu związanych z budową
i przebudową dróg wojewódzkich, należy założyć, iż w latach 2016-2023 w ramach RPO
WSL 2014-2020 nastąpi przyrost wartości wskaźnika o kolejne 130 km dróg. Prognozowana
wartość docelowa wskaźnika wynosi więc 1 647 km. W przypadku kolejnego wskaźnika
rezultatu WDDT II (wskaźnik drogowej dostępności transportowej – liczony na bazie WMDT)
19 https://danepubliczne.gov.pl/dataset/statystyki-zdarzen-systemu-wspomagania-decyzji-panstwowej-strazy-pozarnej-swd-psp-za-rok-2016/resource/1a889923-7809-4f63-b3ab-5d4ae0f22dde
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
70
należy podkreślić, że zgodnie z metodologią jego szacowania, podstawą prognozy mają być
wyniki badania Ministerstwa Rozwoju w 2015 roku. Zgodnie z zapisami badania IGiPZ
PAN20, w latach 2013-2015 nastąpił przyrost wartości wskaźnika z 56,67 pkt. do 60,2 pkt.
Biorąc pod uwagę inwestycje drogowe planowane w ramach RPO WSL 2014-2020 oraz
ujęte w ramach Kontraktu Terytorialnego dla województwa śląskiego, zakładana wartość
docelowa wskaźnika WDDT II (wskaźnik drogowej dostępności transportowej – liczony na
bazie WMDT) zostanie osiągnięta (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Lepsze warunki wykonywania regionalnych przewozów
pasażerskich
W ramach Działania 6.2. Transport kolejowy nie odnotowano w bazie LSI na dzień
14.07.2017 informacji na temat przyjętych wniosków o dofinansowanie projektu. Nie można
więc prognozować wskaźników programowych przewidzianych dla Działania 6.2. RPO WSL
2014-2020: Liczba zakupionych pojazdów kolejowych oraz Całkowita długość
przebudowanych lub zmodernizowanych linii kolejowych. Osiąganie celów nie jest jednak
zagrożone. Wybrano do dofinansowania projekt „Dostawa co najmniej 10 sztuk
elektrycznych zespołów trakcyjnych do wykonywania kolejowych wojewódzkich przewozów
pasażerskich”. W Kontrakcie Terytorialnym dla województwa śląskiego zawarto projekty,
których założona realizacja w ramach RPO WSL 2014-2020 zabezpieczy osiągnięcie celów
końcowych. W Działaniu 6.2. RPO WSL monitorowane są dwa wskaźniki rezultatu
strategicznego. Pierwszy z nich, Długość linii kolejowych pozwalających na ruch pociągów
pasażerskich z prędkością co najmniej 90 km/h, nie jest możliwy do oszacowania ze względu
na zaprzestanie jego monitorowania przez PLK. Analiza planów PKP PLK dotyczących
modernizacji linii kolejowych na obszarze województwa śląskiego, przedstawionych
w Kontrakcie Terytorialnym dla województwa śląskiego, uzupełnionych założeniami rozwoju
sieci kolejowej w regionie wyrażonymi w Planie rozwoju kolei w województwie śląskim
wskazuje na brak zagrożenia niezrealizowania wskaźnika rezultatu Długość linii kolejowych
pozwalających na ruch pociągów pasażerskich z prędkością co najmniej 90 km/h.
W przypadku wskaźnika rezultatu WKDT II (wskaźnik kolejowej dostępności transportowej –
liczony na bazie WMDT), również nie zaobserwowano zagrożenia nieosiągnięcia celu
końcowego. W przytaczanym wcześniej badaniu Ministerstwa Rozwoju21 odnotowano
w 2015 roku przyrost wysokości wskaźnika z 47,8 do 52,4. Wspomniane wyżej plany
20 Oszacowanie i ocena zmian wartości WMDT i wskaźników gałęziowych na potrzeby ewaluacji ex post NSRO 2007-2013, IGiPZ PAN, 2015 21 Ibidem
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
71
inwestycyjne regionu gwarantują osiągnięcie założeń celu końcowego (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP VII Regionalny Rynek Pracy
Cel szczegółowy - Wzrost aktywności zawodowej osób pozostających bez
zatrudnienia
Przy założeniu dalszej kontraktacji odnotowane zostanie przekroczenie zakładanych
wartości docelowych większości monitorowanych wskaźników. Wyjątek stanowią wskaźniki
rezultatu: Liczba osób pracujących, łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek,
po opuszczeniu programu (obligatoryjny) oraz Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po
opuszczeniu programu (obligatoryjny). (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). Definicja kwalifikacji, jako efektu
prowadzonych działań jest wyzwaniem dla beneficjentów. Zgodnie z definicją wskaźnika
liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu, przez uzyskanie
kwalifikacji należy rozumieć formalny wynik walidacji i certyfikowania przeprowadzonych
przez właściwe organy, potwierdzający tym samym osiągnięcie efektów uczenia się
spełniających określone wymagania. Tym samym uczestnika można uwzględnić w ww.
wskaźniku, jeżeli zda formalny egzamin potwierdzający zdobyte kwalifikacje. Również biorąc
pod uwagę oddalenie uczestników od rynku pracy, wykonanie założonej wartości docelowej
wskaźnika rezultatu może być dla beneficjentów trudnością większą niż w poprzednim
okresie programowania. Efektem tych trudności są opóźnienia w wykazywaniu we wnioskach
o płatność liczby uczestników o niskich kwalifikacjach objętych wsparciem w programie oraz
przytaczana relatywnie niska w stosunku do założeń Programu kontraktacja wskaźnika.
Występuje ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wysokości wskaźnika Liczba osób pracujących,
łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek, po opuszczeniu programu
(obligatoryjny). Beneficjenci zakładają niską krótkoterminową efektywność zatrudnieniową
w swoich projektach. Są również ostrożni w szacowaniu wskaźnika Liczba osób, które
uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu (obligatoryjny).
Cel szczegółowy - Rozwój przedsiębiorczości i samozatrudnienia
Nie zidentyfikowano ryzyka nieosiągnięcia celów końcowych PI 8iii, wdrażanego w ramach
Działania 7.3. Wsparcie dla osób chcących rozpocząć prowadzenie działalności
gospodarczej (bezzwrotne) i Działania 7.5. RPO WSL 2014-2020 (instrumenty zwrotne).
Zakładane wartości docelowe zostaną osiągnięte, a nawet przekroczone w przypadku
instrumentów bezzwrotnych (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Złagodzenie skutków restrukturyzacji przedsiębiorstw w regionie
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
72
Przy założeniu dalszej kontraktacji odnotowane zostanie przekroczenie zakładanych
wartości docelowych większości monitorowanych wskaźników. Osiągnięcie celów
końcowych Działania 7.4. Wspomaganie procesów adaptacji do zmian na regionalnym rynku
pracy (działania z zakresu outplacementowe) nie jest zagrożone (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy
Cel szczegółowy - Poprawa dostępności do usług opiekuńczych nad dziećmi do 3
roku życia
Przy założeniu dalszej kontraktacji odnotowane zostanie przekroczenie zakładanych
wartości docelowych większości monitorowanych wskaźników. Prognoza ta opiera się na
zdiagnozowanych w poprzednim rozdziale niższych niż zakładano w Metodologii…
wartościach średniego kosztu jednostkowego (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Poprawa kompetencji i kwalifikacji kadr pracowniczych
przedsiębiorstw sektora MŚP zgodnie z ich potrzebami
W Działaniu 8.2. Wzmacnianie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw, przedsiębiorców
i ich pracowników nie prognozuje się ryzyka nieosiągnięcia zakładanej wartości docelowej
wskaźników celu końcowego, niewłączonego do Ram Wykonania (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Poprawa dostępu do profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji
leczniczej ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy
Ze względu na niską kontraktację wskaźnika i tempo składania w ostatnich naborach średnio
3 wniosków na nabór, osiągnięcie zakładanej wartości docelowej jest zagrożone. Przy
zachowanym tempie kontraktacji i liczbie składanych wniosków osiągniecie zakładanej
wartości docelowej jest niemożliwe. W Działaniu 8.3. Poprawa dostępu do profilaktyki,
diagnostyki i rehabilitacji leczniczej ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy
zidentyfikowano poważne zagrożenie niezrealizowania wskaźników produktu i rezultatu
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). Zidentyfikowano ryzyko nieosiągnięcia zakładanych wysokości
wskaźników związanych z oddziaływaniem przygotowanych i wdrażanych programów
zdrowotnych. Wartości docelowe wskaźników są przeszacowane, metodologia ich obliczania
oparta była o programy zdrowotne i przesiewowe realizowane w skali całego województwa
lub kraju, podczas gdy beneficjenci realizują projekty o niższej skali oddziaływania
ponadlokalnej, ale nie regionalnej. Ryzyko to jest istotne, ponieważ nawet przy
przyspieszeniu kontraktacji i wybraniu do dofinansowania dwóch – trzech projektów dla
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
73
zapewnienia realizacji wskaźnika Liczba wdrożonych programów zdrowotnych istotnych
z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych regionu, w tym pracodawców, osiągnięcie
powiązanego wskaźnika produktu - Liczba osób objętych programem zdrowotnym dzięki
EFS oraz wskaźników rezultatu będzie niemożliwe.
OP IX Włączenie społeczne
Cel szczegółowy 1 - Wzrost zdolności do zatrudnienia osób wykluczonych
i zagrożonych wykluczeniem społecznym
Koszt jednostkowy został obliczony na podstawie danych dotyczących obecnej kontraktacji
i stanu realizacji wskaźnika a następnie dodatkowo zwiększony o 8% - 15 218,23 PLN x 1,08
(zakładany 8% wzrost kosztu jednostkowego) = 16 435,69 PLN. Prognoza celu końcowego
wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych
wsparciem w Programie dokonana została w oparciu o podzielenie kwoty alokacji przez
koszt jednostkowy. Prognozowana wartość docelowa wskaźnika wynosi 21 403 osoby. Co
stanowi 88% zakładanej wartości docelowej. W przypadku celu szczegółowego wzrost
zdolności do zatrudnienia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym
należy odnotować poważne zagrożenie nieosiągnięcia zakładanych wartości docelowych
wskaźników rezultatu, co spowodowane jest spadkiem liczby osób biernych zawodowo na
śląskim rynku pracy, niską skłonnością uczestników projektów do aktywizacji zawodowej,
wysokimi wymaganiami formalnymi związanymi z dokumentowaniem pozyskanych
kwalifikacji. Nieosiągnięcie zakładanych wartości wskaźników rezultatu spowodowane jest
także niższą niż zakładana wartością docelową wskaźnika Ram Wykonania Liczba osób
zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w Programie,
trudnościami rekrutacyjnymi wynikającymi ze wzrostu zakresu pomocy społecznej ze
środków krajowych. W ramach tej metodologii, bazując na stanie realizacji wskaźnika „Liczba
osób z niepełnosprawnościami objętych wsparciem w programie”, który wynosi 97% oraz na
fakcie, że praktycznie cała alokacja na ten cel została wyczerpana przyjęto, że zakładana
wartość docelowa wskaźnika zostanie osiągnięta w 100%. W przypadku wskaźnika „Liczba
osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu
programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) (obligatoryjny)” ze względu na
szczególnie trudną grupę docelową, oddaloną od rynku pracy lub w ogóle znajdującą się
poza rejestrami publicznych służb zatrudnienia w metodologii przedstawionej przez
NEODoradcy zaproponowano się obniżenie wartości wskaźnika z 18% udziału w wysokości
wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych
wsparciem w programie do poziomu 15%. Propozycja obniżenia % udziału osób pracujących
po opuszczeniu programu wynika też z faktu, że pomimo pozytywnych zmian na rynku pracy
(zwiększania się liczby ofert pracy i malejącej stopy bezrobocia) mamy do czynienia z trudną
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
74
do aktywizacji grupą. Jak wskazano we wprowadzeniu spada liczba osób zagrożonych
ubóstwem, a bez pracy pozostają osoby najbardziej oddalone od rynku, którym trudniej
podjąć pracę. W efekcie w wyniku zastosowania tej metodologii oszacowano, iż wartość
docelowa wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) wyniesie
21 403 x 15% = 3 210 osób, co stanowi 77% zakładanej wartości docelowej. Ze względu na
brak danych dotyczących stopnia osiągnięcia wskaźnika rezultatu odroczonego Liczba osób
zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących 6 miesięcy po
opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) prognoza jego
osiągnięcia jest niemożliwa.
Cel szczegółowy 2 Wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności
lokalnych zamieszkujących obszary zdegradowane i peryferyjne
W Działaniu 9.1.RPO WSL realizującym cel szczegółowy (Poddziałanie 9.1.1., 9.1.2, 9.1.3,
9.1.4) na dzień 14.07.2017 zakontraktowano jedynie ułamek procenta alokacji (0,4%).
Założono w nich jednak osiągnięcie wskaźnika Liczba środowisk objętych programami
aktywności lokalnej w wysokości 7 sztuk, wskaźnika Liczba projektów zrealizowanych
w pełni lub częściowo przez partnerów społecznych lub organizacje pozarządowe
w wysokości 2 sztuk, a wskaźnika rezultatu Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub
wykluczeniem społecznym poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub
szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na
własny rachunek) po opuszczeniu programu w wysokości 22. Zakładane w projektach
wartości docelowe wskaźników nie przekraczają 0,5% wartości docelowych. Nie jest możliwe
prognozowanie wartości docelowych przedmiotowych wskaźników w oparciu
o doświadczenia Programu. Niemniej jednak w związku z planowanym przesunięciem
alokacji 20 000 000 EUR z priorytetu inwestycyjnego 9i na 9iv proponuje się obniżenie
wartości wskaźnika Liczba środowisk objętych programami aktywności lokalnej
proporcjonalnie do obniżenia alokacji na priorytet inwestycyjny 9i tzn. o 14,32% (20
mln/139,65 mln), spowoduje to zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Liczba środowisk
objętych programami aktywności lokalnej do 407, co stanowi proporcjonalnie 85%
zakładanej wartości docelowej. Podobnie też, w związku z przesunięciem alokacji konieczne
jest zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Liczba projektów zrealizowanych w pełni lub
częściowo przez partnerów społecznych lub organizacje pozarządowe do 85% zakładanej
wartości docelowej, czyli do liczby 345 sztuk. Niska kontraktacja wskaźników celu
szczegółowego Wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności lokalnych
zamieszkujących obszary zdegradowane i peryferyjne wskazuje na zagrożenie osiągnięcia
zakładanych wartości docelowych wskaźników produktu i rezultatu
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
75
Cel szczegółowy - wzrost dostępności i jakości usług społecznych zapobiegających
ubóstwu i wykluczeniu społecznemu
Prognoza osiągnięcia wskaźników celu szczegółowa została oparta na cytowanym wcześniej
opracowaniu „Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości
wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach RPO WSL na lata 2014-2020”., zrealizowanym na zlecenie IŻ RPO WSL 2014-
2020 przez NeoDoradcy. W przypadku wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub
wykluczeniem społecznym objętych usługami społecznymi w programie przyjęto, iż na jego
wyliczenie będzie miało wpływ planowane m.in. przesunięcie alokacji 10 000 000 EUR
z Priorytetu Inwestycyjnego 9i na Priorytet Inwestycyjny 9iv w zakresie usług społecznych.
W metodologii przyjętej przez NEO Doradcy zaproponowano obniżenie udziału wskaźnika
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy,
uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących
(łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu
w wysokości wskaźnika Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
objętych usługami społecznymi w programie z 8,23% zakładanych na etapie programowania
do 5%. W przypadku celu szczegółowego Wzrost dostępności i jakości usług społecznych
zapobiegających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu odnotowano zagrożenie
nieosiągnięcia zakładanej wartości docelowej wskaźników Liczba osób zagrożonych
ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami społecznymi w programie oraz
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy,
uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących
(łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu, co jest
spowodowane zarówno większym, niż zakładany kosztem jednostkowym wskaźników,
wzrastającymi wymaganiami uczestników wobec jakości usług społecznych, trudnościami
rekrutacyjnymi uczestników, związanymi z rozszerzeniem skali i zakresu pomocy społecznej
ze środków krajowych.
Cel szczegółowy - wzrost dostępności do usług zdrowotnych w regionie
W prognozowaniu wskaźników tego celu szczegółowego również oparto się na wynikach
opracowania Analiza dotycząca weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości
wybranych wskaźników produktu i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach RPO WSL na lata 2014-2020”, zrealizowanym na zlecenie IZ RPO WSL 2014-
2020 przez NeoDoradcy. Zgodnie z przyjętą w nim metodologia opierającą się na
szacowaniu kosztu jednostkowego wskaźnika w projektach, z którymi podpisano umowy
o dofinansowanie wskaźnik Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym objętych usługami zdrowotnymi w programie zostanie osiągnięty w wysokości
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
76
wyższej niż zakładana (122%). Wskaźniki rezultatu natomiast nie zostaną w pełni wykonane
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W celu szczegółowym Wzrost dostępności do usług zdrowotnych
w regionie odnotowano zagrożenie nieosiągnięcia zakładanej wartości docelowej wskaźnika
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy,
uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących
(łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu ze
względu na relatywnie niewielką przekładalność wdrażanych działań na aktywność
edukacyjną i zawodowa uczestników projektów.
Cel szczegółowy - Wzrost liczby i stabilności miejsc pracy w sektorze ekonomii
społecznej w regionie.
Podobnie jak w przypadku poprzednich celów OP IX Włączenie społeczne, prognozę
osiągania zakładanych wartości docelowych wskaźników produktu i rezultatu Działania 9.3.
Rozwój ekonomii społecznej w regionie oparto o wyniki opracowania Analiza dotycząca
weryfikacji ustalonej metodologii i szacowania wartości wybranych wskaźników produktu
i rezultatu dla Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WSL na lata 2014-
2020”, zrealizowanym na zlecenie IZ RPO WSL 2014-2020 przez NeoDoradcy. Zgodnie
z przyjętą w nim metodologia opierającą się na szacowaniu kosztu jednostkowego
wskaźnika w projektach, z którymi podpisano umowy o dofinansowanie w 2023 roku
przekroczone zostaną zakładane wartości docelowe wskaźników Liczba podmiotów
ekonomii społecznej objętych wsparciem (obligatoryjny), Liczba miejsc pracy utworzonych
w przedsiębiorstwach społecznych. Nastąpi niepowodzenie w osiągnięciu docelowych
wartości wskaźników: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
objętych wsparciem w programie i Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny
rachunek, w związku z trudnościami rekrutacyjnymi (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W przypadku
celu szczegółowego Wzrost liczby i stabilności miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej
w regionie – odnotowano zagrożenie nieosiągnięcia zakładanych wartości docelowych
wskaźników Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych
wsparciem w programie oraz Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny
rachunek), co spowodowane jest strukturą kontraktacji inną niż zakładano na etapie
programowania.
OP X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
77
Cel szczegółowy - Lepsza dostępność i efektywność systemu ochrony zdrowia
Na dzień 14.07.2017 roku nie odnotowano postępu realizacji wskaźników produktu i rezultatu
Działania 10.1. Infrastruktura ochrony zdrowia. Zakończono jeden nabór, do którego zgłosiło
się 143 wnioskodawców. W Działaniu 10.1. Infrastruktura ochrony zdrowia monitorowany jest
wskaźnik rezultatu strategicznego Liczba porad udzielonych w ramach ambulatoryjnej opieki
zdrowotnej. Analiza dynamiki wskaźnika tego rezultatu w latach 2010-2015 wskazuje na
pozytywna tendencję przyrostu wskaźnika. (Wykres nr 8 w Załączniku nr 1). Przyjmując na
podstawie zakładanego zakresu interwencji i tempa przyrostu wskaźnika dla lat 2010-2015,
iż średniorocznie wskaźnik będzie wzrastał o 1 mln osób, zakładana wartość docelowa
wskaźnika nie jest zagrożona. Prognozuje się nawet jej przekroczenie o 11% (w załączniku
nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Lepszy dostęp do usług społecznych dla osób wykluczonych lub
zagrożonych wykluczeniem
Tabela 25 Prognoza osiągnięcia celów końcowych Działania 10.2. Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych
Nazwa wskaźnika
Wartość zakładana w projektach
znajdujących się w bazach LSI na dzień 14.07.2017
Prognozowana wartość
docelowa
Wartość docelowa
Stopień osiągnięcia zakładanej wartości
docelowej
Wskaźniki produktu
Liczba wybudowanych/ przebudowanych/ wyremontowanych/ objętych innymi robotami budowlanymi obiektów, w których realizowane są usługi aktywizacji społeczno-zawodowej (obligatoryjny)
81 97 81 100%
Źródło: baza LSI
W ramach Działania 10.2. monitorowany jest także wskaźnik rezultatu strategicznego Liczba
gospodarstw domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej. W latach
2010-2015 należy odnotować spadek wartości tego wskaźnika w województwie śląskim.
Wskaźnik ten w kolejnych latach wynosił odpowiednio 98, 8 w 2014 roku i 93,3 w 2015 roku.
Wprowadzenie instrumentu 500+ oraz pakietu dla rodzin przyczyni się w kolejnych latach do
jeszcze większej dynamiki spadkowej wskaźnika rezultatu PI 9a. Prognozowana na
podstawie dynamiki trendu wysokość wskaźnika rezultatu wynosi 82,3, co stanowi 56%
zakładanej wartości docelowej (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie
tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
78
Cel szczegółowy - Zwiększona aktywizacja społeczno-gospodarcza ludności
zamieszkującej rewitalizowane tereny
W przypadku Działania 10.3. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych i Działania 10.4.
Poprawa stanu środowiska miejskiego odnotowano przekroczenie zakładanej wysokości
wskaźnika produktu, niewłączonego do Ram Wykonania (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W ramach celu
szczegółowego Zwiększona aktywizacja społeczno-gospodarcza ludności zamieszkującej
rewitalizowane tereny założono także monitorowanie wskaźnika rezultatu strategicznego
Liczba funkcjonujących form aktywizacji ludności zamieszkującej rewitalizowane tereny. Ze
względu na brak postępu w kończeniu projektów Działania 10.3 i Działania 10.4. nie jest
możliwe prognozowanie wartości docelowej wskaźnika rezultatu PI 9b.
OP XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego
Cel szczegółowy - Wzrost dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej
w województwie śląskim
Prognozy są optymistyczne, ze względu na niższy niż zakładany w Metodologii… koszt
jednostkowy wskaźnika zakładane jest przekroczenie wartości docelowej wskaźników
produktu (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne
prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Wzrost dostępu do wysokiej jakości oferty kształcenia
ogólnokształcącego
Cel szczegółowy realizowany jest w Poddziałaniu 11.1.4 i Poddziałaniu 11.1.5. RPO WSL
2014-2020. Prognoza wskaźników przedmiotowego celu szczegółowego wskazuje na
znaczne przekroczenie ich zakładanej wartości docelowej (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Wzrost kwalifikacji i kompetencji w zakresie umiejętności
cyfrowych i języków obcych dorosłych mieszkańców województwa śląskiego,
w szczególności osób starszych oraz osób o niskich kwalifikacjach
W Działaniu 11.4. RPO WSL 2014-2020 nie zidentyfikowano ryzyk niezrealizowania celów
końcowych PI 10 iii pod względem struktury kontraktacji. Przedstawiona prognoza wskazuje
jednak, że nawet 50% skuteczność osiągania założeń projektowych pozwoli na
zrealizowanie celu szczegółowego (w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano
zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Cel szczegółowy - Wzrost zatrudnienia wśród absolwentów szkół i placówek
kształcenia zawodowego poprzez poprawę efektywności realizowanego wsparcia
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
79
Nie zdiagnozowano także ryzyka nieosiągnięcia zakładanych wartości docelowych
wskaźników PI 10iv w Działaniu 11.2 Dostosowanie oferty kształcenia zawodowego do
potrzeb lokalnego rynku pracy – kształcenie zawodowe uczniów. Zakładane wartości
docelowe wskaźników produktu i rezultatu zostaną wielokrotnie przekroczone co wynika
z błędnej metodologii szacowania kosztu jednostkowego. Wnioskodawcy zakładają większą
skuteczność pozyskiwania uczestników projektów w ramach kosztu projektu niż wynikało to
z założeń poczynionych na etapie programowania (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane). W przypadku
Działania 11.3. Dostosowanie oferty kształcenia zawodowego do potrzeb lokalnego rynku
pracy – kształcenie zawodowe osób dorosłych prognozuje się przekroczenie zakładanej
wartości docelowej większości wskaźników produktu i rezultatu. Zidentyfikowano jednak
ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wysokości wskaźnika Liczba osób uczestniczących
w szkolnych formach kształcenia w programie co wynika w pierwszym rzędzie z niechęci
uczestników projektu – osób dorosłych do edukacji formalnej (w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
OP XII Infrastruktura edukacyjna
Cel szczegółowy - Zwiększona liczba miejsc w placówkach wychowania
przedszkolnego
Tabela 26 Prognoza osiągnięcia celów końcowych PI 10a - Działanie 12.1 Infrastruktura wychowania przedszkolnego
Nazwa wskaźnika
Wartość zakładana w projektach znajdujących się w bazach LSI na dzień 14.07.2017
Prognozowana wartość docelowa
Wartość docelowa
Stopień osiągnięcia zakładanej wartości docelowej -prognoza
Wskaźniki produktu
Potencjał objętej wsparciem infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi lub infrastruktury edukacyjnej (obligatoryjny)
7 613 7 613 4 249 179%
Liczba wspartych obiektów infrastruktury przedszkolnej (obligatoryjny).
79 79 50 158%
Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy LSI
W ramach celu szczegółowego monitorowany jest także wskaźnik rezultatu strategicznego
Odsetek dzieci w wieku 3-4 lat objętych wychowaniem przedszkolnym. Analiza dynamiki
przyrostu odsetka dzieci w wieku 3-4 lat objętych wychowaniem przedszkolnym
w województwie śląskim wskazuje na pozytywną tendencję w latach 2010-2016 (Wykres nr 9
w Załączniku nr 1). Należy jednak odnotować lekką fluktuację wskaźnika, skłaniającą do
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
80
przyjęcia średniorocznego tempa wzrostu jego wysokości na poziomie 2 p.p. rocznie.
Oznacza to, że – również w wyniku interwencji RPO WSL 2014-2020 oraz zmniejszenia
kosztów opieki przedszkolnej dla rodziców, w wyniku zastosowania tzw. pakietu dla rodzin –
zakładana wartość wskaźnika rezultatu nie jest zagrożona.
Cel szczegółowy - Zwiększone kompetencje uczniów szkół kształcących w zawodach
Nie zidentyfikowano zagrożenia niezrealizowania zakładanej wartości docelowej wskaźników
produktu. Należy przyjąć, że wartość docelowa zostanie wielokrotnie przekroczona
(w załączniku nr 1 do Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące
szczegółowe dane). W ramach Działania 12.2. Infrastruktura kształcenia zawodowego
monitorowany jest także wskaźnik rezultatu strategicznego Zdawalność egzaminów
zawodowych w województwie śląskim. Analiza danych publikowanych przez OKE
Jaworzno22 wskazuje na powolną wzrostową tendencję zdawalności egzaminów
zawodowych. W roku 2017 zdawalność egzaminów wyniosła 75,3%, rok wcześniej 73,07%,
w roku 2015 zaś świadectwo zdania egzaminów zawodowych uzyskało 70,15%. Przy
przyjęciu dotychczasowego średniorocznego tempa wzrostu na poziomie 2 p.p.,
prognozowana wysokość wskaźnika rezultatu stanowi 87,04%. Zakładana wartość docelowa
nie jest więc zagrożona nieosiągnięciem.
Cel szczegółowy nr 3 – zwiększona liczba osób odwiedzających instytucje
paramuzealne – Działanie 12.3. RPO WSL 2014-2020.
Nie odnotowano w bazie LSI wniosku o dofinansowanie projektu w Działaniu 12.3. RPO
WSL, nie przeprowadzono więc prognozy wartości wskaźnika: Liczba osób odwiedzających
Planetarium Śląskie ze zorganizowanych grup uczniowskich i przedszkolnych. Monitorowany
jest jednak wskaźnik rezultatu strategicznego Liczba osób odwiedzających instytucje
paramuzealne, w tym młodzież szkolna w zorganizowanych grupach. Prognoza osiągnięcia
zakładanej wartości docelowej wskaźnika rezultatu wskazuje na niskie ryzyko nieosiągnięcia
celu PI 10a w zakresie celu szczegółowego nr 3 – Zwiększona liczba osób odwiedzających
instytucje paramuzealne. Analiza dynamiki wysokości wskaźnika Liczba osób
odwiedzających instytucje paramuzealne, w tym młodzież szkolna w zorganizowanych
grupach w latach 2012-2013 wskazuje na zmniejszającą się liczbę osób z 346 do 256.
Należy jednak założyć, że planowane w RPO WSL 2014-2020 inwestycje w Planetarium
Śląskim spowodują wzrost liczby odwiedzających grup młodzieży szkolnej. Zakładana
wysokość wskaźnika nie wydaje się zagrożona w świetle planowanych inwestycji.
OP 13 Pomoc Techniczna
22 Informacje o wynikach egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w województwie śląskim w latach 2014,2015, 2016, 2017
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
81
W przypadku OP XIII Pomoc Techniczna ze względu na brak bezpośredniego związku
kosztu jednostkowego wskaźnika z jego wartością docelową prognoza osiągania celów
oparta jest o zakładane wnioskach o płatność wartości wskaźników. Udzielona zostanie
odpowiedź na pytanie badawcze dotyczące skuteczności w realizacji celów i realności
założeń przedstawianych we wniosku o dofinansowanie projektu.
Cel szczegółowy 1 – Utrzymanie odpowiedniego poziomu zatrudnienia personelu
zaangażowanego w zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie RPO WSL 2014-2020 oraz
zapewnienie możliwości podnoszenia jego kwalifikacji i niezbędnych warunków pracy
W złożonych wnioskach o dofinansowanie założono osiągnięcie średniookresowego celu
zmniejszenia poziomu fluktuacji pracowników na poziomie 8,9%. Należy pamiętać, że
obecny, wykazywany w ostatnim wniosku o płatność stan wynosi 27%. Niemniej jednak ze
względu na fakt, iż zakres niniejszego badania nie obejmował analizy skuteczności
podejmowanych działań, ocena stopnia osiągnięcia celów OP XIII Pomoc Techniczna
ogranicza się do oceny postępu zakładanych zmian. Jak wynika z założeń wniosku
o dofinansowanie OP XIII Pomoc Techniczna przewidywany jest spadek fluktuacji i zbliżanie
się do zakładanej wartości docelowej. Należy jednak przyjąć, w ślad za wnioskodawcami, że
zakładana w Programie wartość docelowa nie jest realna do osiągnięcia w obecnych
warunkach konkurencyjnego rynku pracy. Utrzymanie się tych tendencji do roku 2023 może
zagrozić niepowodzeniem w osiągnięciu celu.
Cel szczegółowy 2 - Zapewnienie skutecznego i sprawnego systemu zarządzania
i wdrażania
W złożonych wnioskach o dofinansowanie założono wdrożenie 45 rekomendacji, przy
wartości bazowej 43,5 i przeprowadzenie 15 ewaluacji. Informacja ta stanowi o postępie
w realizacji zakładanych wartości docelowych. Należy jednak pamiętać, że w ostatnim
wniosku o płatność wykazano brak wdrożonych rekomendacji operacyjnych wykazano jedno
badanie ewaluacyjne, co przy zakładanej wartości bazowej stanowi postęp w realizacji
wskaźnika. Nie można mówić o zagrożeniu celu końcowego, biorąc pod uwagę, iż obecnie IZ
RPO WSL 2014-2020 realizuje 3 badania ewaluacyjne. Wnioski są składane na bieżąco (dla
poszczególnych następujących po sobie okresów) stąd zakładana wartość docelowa
zostanie osiągnięta.
Cel szczegółowy 3 - Zapewnienie skutecznego systemu informacji i promocji dla
Programu i efektywne wsparcie dla beneficjentów
We wnioskach o dofinansowanie projektu zakładane jest osiągnięcie wyższej niż zakładana
wysokości wskaźnika Ocena przydatności form szkoleniowych dla beneficjentów. Biorąc pod
uwagę, iż w ostatnim wniosku o płatność wykazano uzyskanie oceny 4,25, która stanowi
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
82
wyższą wysokość niż zakładana wartość docelowa można mówić o postępie w realizacji celu
i braku zagrożenia nieosiągnięcia zakładanej wartości docelowej.
1.8. Czy istnieją czynniki utrudniające osiągnięcie założonych wartości docelowych
wskaźników produktu i rezultatu założonych w RPO WSL 2014-2020? Jeśli tak, to jakie?
Analiza tempa przyrostu wartości wskaźników produktu i rezultatu, nie objętych Ramami
Wykonania oraz prognozowany stopień osiągnięcia celów wskazują na niewielki wpływ
czynników zewnętrznych na realizację programowych mierników postępu wdrażania RPO
WSL 2014-2020. Istotne hamujące znaczenie dla wdrażania OP VII Regionalny Rynek Pracy
i OP IX Włączenie społeczne mają zmiany prawne lat 2015-2017 w obszarze pomocy
społecznej m.in. zwiększenie stawki minimalnego wynagrodzenia, wprowadzenie
instrumentu 500+, rządowy program pomocy dla rodzin wielodzietnych. Powodują one
trudności rekrutacyjne, mniejszą skłonność osób bezrobotnych, zagrożonych wykluczeniem
społecznym do uczestnictwa w Programie. W przypadku czynników wewnętrznych należy
podkreślić skuteczność przyjętego systemu kryteriów, który zapewnił wysoką kontraktację
i monitorowanie zdecydowanej większości wskaźników. Kryteria związane z wpływem
projektu na RPO i efektywnością spowodowały przyjmowanie przez beneficjentów kosztów
jednostkowych niższych od zakładanych co przyczyniło się do zakładania przez nich
wysokich wartości docelowych. Przyjęty mechanizm negocjacji również przyczynił się do
osiągniecia właściwego tempa Programu w tych obszarach, w których nie stwierdzono
wpływu czynników zewnętrznych czy zmiany preferencji beneficjentów. Mechanizm kontroli
dokumentów przy każdym wniosku o płatność, choć uciążliwy dla beneficjenta zapewnia
stałą certyfikowalność wydatków.
1.9. Czy istnieje znaczące ryzyko nieosiągnięcia wartości docelowych wskaźników produktu
i rezultatu? Których wskaźników dotyczy ewentualne ryzyko?
W ramach postępowania badawczego zidentyfikowano ryzyko nieosiągnięcia zakładanej
wartości docelowej następujących wskaźników produktu i rezultatu, nie objętych Ramami
Wykonania:
Działanie 1.1. Kluczowa dla regionu infrastruktura badawcza (PI 1a)
Opóźnienia w kontraktacji i projektów wynikające z niewystarczającego
zainteresowania/przygotowania potencjalnych beneficjentów do wdrażania interwencji
oddziałuje negatywnie na wszystkie wskaźniki celu szczegółowego zwiększone urynkowienie
działalności badawczo-rozwojowej, czyli na następujące wskaźniki: Liczba wspartych
laboratoriów badawczych, Liczba naukowców pracujących w ulepszonych obiektach
infrastruktury badawczej, Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne w projekty
w zakresie innowacji lub badań i rozwoju oraz Liczba jednostek naukowych ponoszących
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
83
nakłady inwestycyjne na działalność B+R. Kluczowym czynnikiem ryzyka jest brak
doświadczeń obu sektorów – nauki i przedsiębiorczości w realizacji wspólnych projektów
badawczo-rozwojowych przy współdzieleniu ryzyka.
Działanie 1.2. Badania, rozwój i innowacje w przedsiębiorstwach (PI 1b)
Ryzyko nieosiągnięcia celów końcowych PI 1b dotyczy następujących wskaźników:
Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne w projekty w zakresie badań i rozwoju
oraz Liczba wspartych laboratoriów badawczych w przedsiębiorstwach (obligatoryjny).
Głównym czynnikiem ryzyka jest niechęć przedsiębiorstw do wprowadzenia innowacji
poprzez tworzenie laboratoriów badawczych w przedsiębiorstwach. Obecne tendencje
koniunkturalne skłaniają przedsiębiorców raczej do inwestowania w celu uzyskania
szybkiego zysku niż do realizacji inwestycji o długim okresie zwrotu. Innowacyjni
przedsiębiorcy chętniej realizują więc projekty polegające na wspieraniu prac B+R w już
istniejących laboratoriach.
Działanie 2.1. Większa dostępność e-usług publicznych (PI 2c)
Wskaźnik: Pojemność zdigitalizowanej informacji sektora publicznego (obligatoryjny).
Głównym czynnikiem ryzyka nieosiągnięcia zakładanej wysokości wskaźników Działania 2.1.
RPO WSL jest rozproszenie beneficjentów, wspieranie usług kompleksowych, ale
o oddziaływaniu głównie lokalnym. Interwencje Programu pociągają za sobą multiplikowanie
usług publicznych w ramach jednego projektu, ale w jednej, lokalnej skali.
Działanie 4.3. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze
publicznej i mieszkaniowej
Wskaźnik: Stopień redukcji PM10 (obligatoryjny). Zidentyfikowano dużą wstrzemięźliwość
beneficjentów w szacowaniu wartości docelowej wskaźnika w realizowanych projektach.
Problem wynika z wątpliwości dotyczących metodologii pomiaru wartości wskaźnika.
Tendencje regionalne wskazują na spadek emisji PM10 do atmosfery, w ramach Działania
4.3. RPO WSL 2014-2020 premiowane są interwencje zapewniające niską emisyjność.
Zidentyfikowano także czynnik ryzyka związany z realizacja celu szczegółowego -
Zwiększony udział produkcji energii w wysokosprawnej kogeneracji. W związku z niską
kontraktacją w ramach Działania 4.4 RPO WSL 2014-2020, relatywnie wysokim kosztem
Działanie 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej
Zidentyfikowano ryzyko poważnego niepowodzenia w osiąganiu następujących wskaźników:
Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych
wsparciem, Powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu
ochrony. Ryzyko to wynika zarówno z mniejszego niż zakładany zainteresowania
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
84
beneficjentów pozyskiwaniem wsparcia jak i z mniejszej niż zakładana skali planowanego
wsparcia.
Działanie 6.1. Drogi wojewódzkie
Oprócz zdiagnozowanych wcześniej w raporcie ryzyk związanych z osiąganiem celów
pośrednich i końcowych Ram Wykonania należy też podkreślić ryzyko poważnego
niepowodzenia w osiąganiu wartości docelowej wskaźnika Całkowita długość
przebudowanych/zmodernizowanych dróg. Wynika ono z niskiej wysokości pozostałej
alokacji i obserwowanego podczas kontraktacji większej preferencji wobec budowania dróg
po nowym śladzie niż modernizacji/przebudowy dróg już istniejących.
Działanie 7.1. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, Działanie 7.2. Poprawa
zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia
Działanie 9.2. Dostępne i efektywne Usługi społeczne i zdrowotne
W ramach tego działania zidentyfikowano wskaźniki: Liczba osób pracujących, łącznie
z prowadzącymi działalność na własny rachunek, po opuszczeniu programu (obligatoryjny),
Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu (obligatoryjny), Liczba
osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy,
uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących
(łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu.
Zagrożenie nieosiągnięcia celów końcowych w przypadku przedmiotowych wskaźników
związane są z ostrożnym szacowaniem efektywności zatrudnieniowej i efektywności
kompetencyjnej w projektach.
OP IX. Włączenie społeczne
Zidentyfikowano ryzyko nieosiągnięcia celów Działania 9.1. i Działania 9.2. RPO WSL 2014-
2020 w zakresie osiągnięcia wartości docelowej następujących wskaźników: Liczba osób
zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy,
uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących
(łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu, Liczba
osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy po
opuszczeniu programu (obligatoryjny), Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub
wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na
własny rachunek), Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które
uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu. Jak wspomniano wcześniej w raporcie niska
kontraktacja wskaźników wynika zobaw beneficjentów przed koniecznością wykazania
skuteczności zatrudnieniowej czy kwalifikacyjnej uczestników projektu oddalonych od rynku
pracy i edukacji, Trudność ta wynika ze zmian prawnych dotyczących kwalifikacji
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
85
i wymagania tzw. twardego dowodu ukończenia form podnoszenia kwalifikacjach
zawodowych, o czym wspomniano wcześniej przy zagrożeniach osiągnięcia Ram
Wykonania.
Działanie 8.3. Poprawa dostępu do profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji leczniczej
ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy na dzień 14.07.2017 roku
W ramach tego działania zidentyfikowano wskaźniki: Liczba osób objętych programem
zdrowotnym dzięki EFS oraz Liczba osób, które dzięki interwencji EFS zgłosiły się na
badanie profilaktyczne (obligatoryjny). Głównym czynnikiem ryzyka jest niższa niż zakładana
w wartości docelowej skala oddziaływania regionalnych programów zdrowotnych. Koszt
jednostkowy wskaźnika w RPO WSL szacowany był na podstawie kosztów programów
krajowych, o szerszym polu oddziaływania, uzupełnionych badaniami przesiewowymi.
W przypadku programów zdrowotnych, zderzających się z konkurencją programów
realizowanych na poziomie krajowym należy oczekiwać raczej umiarkowanego popytu na
usługi oferowane w ramach projektów.
Działanie 11.3 Dostosowanie oferty kształcenia zawodowego do potrzeb lokalnego
rynku pracy – kształcenie zawodowe osób dorosłych
W ramach tego działania zidentyfikowano wskaźnik: Liczba osób uczestniczących
w szkolnych formach kształcenia w programie (obligatoryjny). Głównym czynnikiem ryzyka
jest niechęć potencjalnych uczestników projektu do korzystania z edukacji formalnej
w warunkach relatywnie dostępnego śląskiego rynku pracy. Wartość docelowa wskaźnika
wydaje się być przeszacowana.
GRUPA WSKAŹNIKÓW NIEZAKONTRAKTOWANYCH
Kolejną grupą wskaźników obarczonych ryzykiem niewykazania zakładanej wartości
docelowej są wskaźniki, które nie zostały jeszcze zakontraktowane, należą do nich – poza
wspomnianymi wyżej wskaźnikami Działania 1.1 RPO WSL 2014-2020, wskaźniki
monitorowane w ramach Działania 1.3. RPO WSL: Liczba instytucji otoczenia biznesu
wspartych w zakresie profesjonalizacji usług, Liczba zaawansowanych usług (nowych lub
ulepszonych) świadczonych przez IOB oraz Liczba naukowców pracujących w ulepszonych
obiektach infrastruktury badawczej. Biorąc jednak pod uwagę relatywnie krótki cykl
inwestycyjnych projektów osiągających te wskaźniki waga ryzyka jest niewielka. Z tych
samych powodów w niewielkim stopniu (możliwość szybkiego wykazania wskaźnika po
wystartowaniu kontraktacji) zagrożone jest osiągnięcie wskaźników Działania 3.1. RPO WSL
2014-2020: Liczba zaawansowanych (nowych lub ulepszonych) usług świadczonych przez
Instytucje Otoczenia Biznesu oraz Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie
niefinansowe.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
86
Obarczony ryzykiem jest także wskaźnik Działania 2.1. RPO WSL 2014-2020 - Liczba
uruchomionych platform cyfrowych w obszarze e-zdrowia o charakterze co najmniej
ponadlokalnym. Nie założono go do wykazania w zidentyfikowanych projektach
pozakonkursowych. Ryzyko nieosiągnięcia zakładanej wartości wskaźnika jest znaczne
i dotyczy pełnej jego zakładanej wysokości. W ramach celu zwiększona efektywność
energetyczna w sektorze publicznym i mieszkaniowym. Potencjalnym ryzykiem obarczona
jest realizacja wskaźnika Liczba gospodarstw domowych z lepszą klasą zużycia energii.
Waga ryzyka jest znaczna ze względu na przyjętą wartość docelową – 699 sztuk, co
wymaga kontraktacji więcej niż 2-3 projektów. W ramach Działania 4,5 nie odnotowano
kontraktacji wskaźnika Całkowita długość nowych lub zmodernizowanych linii tramwajowych
i linii metra. Waga ryzyka jest istotna, ze względu na długi okres inwestycyjny. W Działaniu
5.2. RPO WSL 2014-2020 nie wykazano także kontraktacji wskaźnika Liczba wspartych
zakładów zagospodarowania odpadów i przyporządkowanego do niego wskaźnika rezultatu
Dodatkowe możliwości przerobowe w zakresie recyklingu odpadów. Biorąc jednak pod
uwagę, że wartość docelowa wskaźnika Liczba wspartych zakładów zagospodarowania
odpadów wynosi zaledwie 3 i jest możliwa do szybkiej kontraktacji ryzyko to nie jest znaczne.
Znaczna wagą ryzyka – ze względu na długi cykl inwestycyjny – obarczona jest realizacja
wskaźnika Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych linii kolejowych. Bez
wątpienia także opóźnienia w naborze projektu pozakonkursowego realizującego wskaźnik
Liczba osób odwiedzających Planetarium Śląskie ze zorganizowanych grup uczniowskich
i przedszkolnych stwarzają ryzyko braku możliwości jego wykazania.
1.10. Jakie zmiany naprawcze należy wprowadzić, aby osiągnąć zakładane wartości
wskaźników produktu i rezultatu?
Poniżej w tabeli przedstawiono zestawienie działań zaradczych i naprawczych,
zwiększających szanse osiągnięcia celów końcowych przy pełnym wykorzystaniu alokacji
w skali Programu
Tabela 27 Zestawienie działań zaradczych i naprawczych w ramach Programu
Działanie Wskaźnik Propozycja zmian naprawczych
Działanie 1.1. Kluczowa dla regionu infrastruktura badawcza
Liczba wspartych laboratoriów badawczych
Liczba naukowców pracujących w ulepszonych obiektach infrastruktury badawczej
Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne w projekty w zakresie innowacji lub badań i rozwoju
Liczba jednostek naukowych ponoszących nakłady inwestycyjne na działalność B+R.
Zmniejszenie wartości docelowej wskaźników zgodnie z rozstrzygnięciem obecnie zakończonego konkursu Działania 1.1. Przesunięcie części alokacji na Działanie 3.2. Innowacje w MSP w którym należy spodziewać się nieustającego popytu na wsparcie.
Działanie 1.2. Badania, rozwój, innowacje w
Liczba wspartych laboratoriów badawczych w przedsiębiorstwach (obligatoryjny)
Przesunięcie pozostałej alokacji z typu projektu I na typ projektu II. Przesunięcie części alokacji na
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
87
przedsiębiorstwach Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne w projekty w zakresie badań i rozwoju
Działanie 3.2. Innowacyjność MŚP. W przypadku II typu projektów nie zidentyfikowano barier kontraktacyjnych.
Działanie 1.3. profesjonalizacja iob
Liczba instytucji otoczenia biznesu wspartych w zakresie profesjonalizacji usług,
Liczba zaawansowanych usług (nowych lub ulepszonych) świadczonych przez IOB,
Liczba naukowców pracujących w ulepszonych obiektach infrastruktury badawczej
Rozpoznanie sytuacji opracowanie poradnika pomocy publicznej w Działaniu 1.3. RPO WSL, współpraca z ekspertami MR
Działanie 2.1. Większa dostępność e-usług publicznych
Pojemność zdigitalizowanej informacji sektora publicznego (obligatoryjny)
Zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika z uzasadnieniem dotyczącym błędnego oparcia metodologii szacowania wskaźnika na wartościach projektów współfinansowanych ze środków krajowych o szerszym spektrum oddziaływania, podczas gdy interwencję PI 2c wykazują się wysoką kompleksowością, ale lokalnym zasięgiem.
Działanie 4.3. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej
Stopień redukcji PM10 (obligatoryjny) Mentoring, szkolenie w zakresie szacowania wartości docelowej wskaźnika w projektach podczas negocjacji z wnioskodawcami. Zastosowanie w kolejnych konkursach kryteriów premiujących wysokość wskaźnika w projekcie o 20% wyższą od jego średniej wysokości w projektach wybranych do dofinansowania do dnia 14.07.2017 roku.
Działanie 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej
Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem (obligatoryjny) Powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu ochrony (obligatoryjny)
Zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu ochrony do wysokości zaproponowanej w prognozie. Jednocześnie premiowanie projektów bardziej kompleksowych, które oferują objęcie wsparciem szerokiego spektrum biosystemu na obszarze danego siedliska dla zapewnienia pełnej kontraktacji pozostałej alokacji.
W kwestii wskaźnika Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem proponuje się zorganizowanie odrębnego naboru dla tego typu beneficjenta.
Działanie 7.1. i 7.2. Liczba osób pracujących, łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek, po opuszczeniu programu (obligatoryjny)
Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu (obligatoryjny)
Wprowadzenie kryterium mocniej wspierającego efektywność zatrudnieniową, tj. punktowanie zakładania w projektach wskaźnika efektywności zatrudnieniowej w większym stopniu niż jest to wymagane obligatoryjnie. W przypadku pojawienia się możliwości regulowania obligatoryjnej wysokości wskaźnika przez IZ (w wyniku projektowanej zmiany wytycznych w tym zakresie) zaleca się obniżenie wartości docelowej przedmiotowych wskaźników zgodnie z tendencjami wykazywanymi w składanych wnioskach o dofinansowanie
Działanie 8.3. Poprawa dostępu do profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji leczniczej
Liczba osób objętych programem zdrowotnym dzięki EFS (obligatoryjny)
Liczba osób, które dzięki interwencji EFS zgłosiły się na badanie profilaktyczne (obligatoryjny)
Zmniejszenie wartości docelowej wskaźników do wysokości podanej w prognozie uwzgledniającej całą alokację i strukturę kontraktacji. Aktualizacja kosztu jednostkowego
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
88
ułatwiającej pozostanie w zatrudnieniu i powrót do pracy
Liczba wdrożonych programów zdrowotnych istotnych z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych regionu, w tym pracodawców
Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie
Liczba wdrożonych programów zdrowotnych istotnych z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych regionu, w tym pracodawców
OP IX –Działanie 9.1. i Działanie 9.2.
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy po opuszczeniu programu (obligatoryjny),
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek),
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu.
Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu
Obniżenie wartości docelowej i wskaźników zgodnie z metodologią przedstawioną w raporcie Jak wykazano w trakcie analiz, obecne tendencje rynku pracy przy zwiększonej skali pomocy społecznej ze środków krajowych stanowią czynnik hamujący rekrutację i pozyskiwanie wskaźników. . Zmniejszenie wy
Działanie 11.3 Dostosowanie oferty kształcenia zawodowego do potrzeb lokalnego rynku pracy – kształcenie zawodowe osób dorosłych
Liczba osób uczestniczących w szkolnych formach kształcenia w programie (obligatoryjny)
Zmniejszenie zakładanej wartości docelowej wskaźnika do wysokości podanej w prognozie, która uwzględnia również udział poszczególnych wskaźników w strukturze kontraktacji co nie powoduje konieczności rewalidacji prognozy,
Źródło: opracowanie własne
W przypadku wskazanej w rozdziale 1.9. grupy wskaźników niezakontraktowanych
konieczne jest bieżące monitorowanie ryzyka i popytu na wsparcie stwarzające potencjał
osiąganie danego wskaźnika.
1.11. Jaka jest skuteczność (prognoza) Programu w realizacji wskaźników celów końcowych
na rok 2020 i 2023, odnoszących się do Strategii Europa 2020 na rzecz inteligentnego
i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, w tym w realizacji
poszczególnych celów tematycznych?
Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego
włączeniu społecznemu to długookresowy program rozwoju społeczno-gospodarczego Unii
Europejskiej na lata 2010-2020. Głównym jej celem jest poprawa konkurencyjności Unii
Europejskiej przy jednoczesnym znaczącym podniesieniu skuteczności wykorzystywania
posiadanych zasobów. Efektem jej realizacji ma być gospodarka oparta na wiedzy,
promująca przyjazne środowisku rozwiązania technologiczne, oszczędnie gospodarująca
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
89
zasobami, kreująca nowe „zielone” miejsca pracy, a zarazem zachowująca dbałość
o spójność społeczną. W dokumencie strategicznym województwa śląskiego zawarto
odniesienie jedynie do następujących wskaźników Strategii Europa 2020: Wskaźnik
zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata [%], Nakłady na B+R [% PKB], oraz Udział energii ze
źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w regionie.
W obszarze wskaźników celu wzrostu sprzyjającemu włączeniu społecznemu
zasygnalizowano jedynie prognozowaną tendencję spadku wskaźnika zagrożenia ubóstwem
po uwzględnieniu transferu społecznych. Analizę skuteczności osiągania celów Strategii
Europa 2020 rozpoczęto od prognozy wskaźników Strategii Europa 2020 na poziomie
krajowym i regionalnym w oparciu o ekstrapolację trendu zmiany poszczególnych
wskaźników w latach 2010-2015. W dalszym kroku oszacowano udział województwa
śląskiego w generowaniu poszczególnych wskaźników na poziomie kraju, poprzez
odniesienie prognozowanej wysokości wskaźnika w województwie śląskim do udziału
województwa wielkopolskiego w strukturze wskaźnika krajowego - w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane. Przy
prognozowaniu wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata (%) w Polsce w roku 2020
wzięto pod uwagę przyrost zatrudnienia w latach 2010-2015 z przyjęciem założenia, iż rynek
pracy nadal będzie rozwijał się w średniorocznym tempie 1,2 p.p. rocznie, co spowoduje
przyrost wysokości wskaźnika z 69,9% w roku 2016 do 75% w roku 2020. Udział
województwa śląskiego w generowaniu wskaźnika na poziomie krajowym oszacowano
poprzez przyjęcie, iż 12% wkład – proporcjonalny do udziału mieszkańców Śląska w tej
grupie wiekowej w ogóle mieszkańców Polski – możliwy byłby do uzyskania w przypadku
równorzędnej wysokości wskaźnika w województwie śląskim i w całym kraju.
W przypadku wskaźnika Nakłady na B+R [% PKB] przyjęto, na podstawie analizy dynamiki
wskaźnika w latach 2010-2014, iż w skali kraju będzie następował średnioroczny przyrost
w wysokości 0,1 p.p. W przypadku województwa śląskiego prognozę wysokości wskaźnika
przeprowadzono dla roku 2023 w wysokości 8,7 p.p., zaś, w roku 2020 wskaźnik wyniesie
0,72. Prognozowana wartość stanowić będzie o 6% udziale województwa śląskiego
w wartości wskaźnika Nakłady na B+R [% PKB] w skali kraju.
Analiza tempa przyrostu wskaźnika Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym
zużyciu energii brutto w skali całego kraju wskazuje na wysokie tempo wzrostu jego
wysokości (0,7 p.p. rocznie) w latach 2010-2015. Najwyższy udział w generowaniu
wskaźnika mają województwa północnej i wschodniej części kraju. Przyjęto więc, że przy
wysokości wskaźnika w roku 2015 w wysokości 11,75, prognozowana wartość wskaźnika
w skali kraju wyniesie 16,7%. Przyrost udziału energii ze źródeł odnawialnych
w województwie śląskim będzie niższy, wyniesie on zaledwie 0,04 p.p. rocznie. Wydaje się,
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
90
że zakładana w Strategii „Śląskie 2020+” wysokość wskaźnika jest nierealna do osiągnięcia.
Zakłada się, iż wartość wskaźnika będzie o połowę niższa.
Wskaźnik emisja gazów cieplarnianych wykazuje w skali kraju tendencje malejącą ze
średniorocznym spadkiem w tempie 1,2 p.p. rocznie. Biorąc pod uwagę, iż Polsce w 2014 r.
emisja gazów cieplarnianych była o 19,3% niższa od notowanej w 1990 r, zakładana
wysokość wskaźnika zostanie przekroczona i osiągnie wysokość o 22% niższą niż
w referencyjnym roku 1990.
Ze względu na brak danych w skali regionu dla wskaźnika Poziom zużycia energii pierwotnej
nie przeprowadzono szacunków wysokości wskaźnika.
Wskaźnik Udział młodzieży niekontynuującej nauki w ogólnej liczbie osób młodocianych [%]
został oszacowany w skali kraju na poziomie 4,5%. Analiza tempa wskaźnika skolaryzacji
netto w kraju wskazuje na wysoką realność osiągnięcia zakładanej wysokości wskaźnika
zarówno w skali kraju, jak i w skali regionu. W roku 2014 wysokość wskaźnika wyniosła
5,3%. Przy szacowaniu wskaźnika wzięto pod uwagę wskaźniki migracji oddziaływujące na
rejestrowaną wysokość wskaźnika. Udział województwa śląskiego w wysokości
przedmiotowego wskaźnika Strategii Europa 2020 będzie proporcjonalny do udziału liczby
osób w wieku szkolnym i wyniesie 11%.
Wskaźnik Udział osób z wykształceniem wyższym w ogólnej liczbie osób w wieku 30-34 lata
[%] nie został wskazany w Strategii „Śląskie 2020+” jako monitorowany. Analiza tempa
przyrostu liczby absolwentów szkół wyższych w latach 2000-2014 pozwala na oszacowanie
przyrostu wskaźnika w ujęciu bezwzględnym w wysokości 200 000 osób rocznie.
Prognozowana wysokość wskaźnika w skali kraju wynosi 48%. Dane dla województwa
śląskiego nie są dostępne. Biorąc jednak pod uwagę, iż udział mieszkańców województwa
śląskiego w tej grupie wiekowej stanowi 12% w skali całego kraju, zaś odsetek osób
z wyższym wykształceniem jest zaledwie o 1 p.p.. niższy niż w skali ogólnopolskiej,
prognozowana wysokość wskaźnika dla regionu śląskiego wynosi 47%. Zakładana
w dokumentach krajowych wartość docelowa wskaźnika Wskaźnik zagrożenia ubóstwem po
transferach społecznych nie wydaje się realna. Według danych Eurostatu liczba osób
zagrożonych ubóstwem według przedmiotowego wskaźnika wyniosła w 2013 roku 6,5 mln
osób. Biorąc pod uwagę, iż w latach 2014-2015 zaobserwowano stagnację wskaźnika
zakładany spadek z 17,6% w 2010 roku do 4% wydaje się nierealny. Przy szacunkach
należy wziąć pod uwagę program 500+ i tzw. pakiet dla rodzin, niemniej jednak pierwsze
analizy wpływu tych programów na wskaźnik zagrożenia ubóstwem wskazują na spadek
w tempie 2 p.p. począwszy od 2016 roku, w którym wysokość wskaźnika wyniosła 14%.
Prognozowana wysokość wskaźnika dla kraju wynosi więc 9,2%, czyli zmniejszenie liczby
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
91
osób zagrożonych ubóstwem po uwzględnieniu transferów społecznych do 3,5 mln.
Założono, iż spadek wartości wskaźnika w województwie śląskim będzie przebiegał w tempie
właściwym dla kraju, co przyczyni się do osiągnięcia w 2020 roku 7% wysokości wskaźnika
w skali regionu. W ujęciu bezwzględnym liczba osób zagrożonych ubóstwem w regionie
wyniesie 300 000 osób, co stanowić będzie 8% wkład w realizację wskaźnika na poziomie
kraju (wyższy niż średnia dla regionów wynosząca 6%). Najwięcej środków RPO WSL 2014-
2020 przeznaczonych zostało na realizację celu tematycznego 20/20/20, w drugiej zaś
kolejności na zwiększenie inwestycji w badania i rozwój23. Wkład RPO WSL w generowanie
wskaźników Strategii Europa 2020 jest:
• bardzo istotny w obszarze badań i rozwoju (ogółem nakłady stanowią 12 lat
przeciętnych nakładów przedsiębiorstw na B+R w regionie),
• znaczny w celu 20/20/20 (realizacja RPO WSL 2014-2020 przyczyni się do obniżenia
tempa wzrostu emisji gazów cieplarnianych o 15%),
• umiarkowany w obszarze włączenia społecznego (objęcie wsparciem 7% ludności
zagrożonej ubóstwem po transferach społecznych w 2013 roku).
1.12. Jaka jest skuteczność Programu w realizacji wskaźników odnoszących się do zasad
horyzontalnych?
W ramach RPO WSL 2014-2020 realizowane są następujące polityki horyzontalne: zasada
zrównoważonego rozwoju, zasadna równości szans i zapobiegania dyskryminacji oraz
zasada równości szans kobiet i mężczyzn. Przyjęto, iż projekty wdrażane w ramach RPO
WSL 2014-2020 pozostają także zgodne z zasadą partnerstwa. Kwestia zasad
horyzontalnych została ujęta w systemie realizacji RPO WSL 2014-2020 poprzez
uwzględnienie kwestii polityk horyzontalnych na wszystkich etapach życia projektu:
• opracowania wniosku o dofinansowanie (zasady horyzontalne jako tematyka szkoleń
i spotkań dla beneficjentów, części wniosku dedykowane poszczególnym zasadom,
uwzględnienie zasad we wskaźnikach monitorowania projektów),
• oceny projektu (zastosowanie kryteriów oceny formalnej i merytorycznej odnoszących
się do zasad horyzontalnych – premiowanie projektów oddziałujących w większym
stopniu na realizację zasad horyzontalnych, w tym ocena tych kwestii przez
ekspertów),
• realizacji projektu (konieczność sprawozdawania o stanie realizacji polityk
horyzontalnych we wnioskach o płatność),
23 Szczegółowe dane przedstawiono w tabeli 50 w załączniku nr 1 do raportu.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
92
• monitorowania i kontroli (rzeczywista weryfikacja przez IZ/IP RPO WSL 2014-2020
stopnia realizacji zakładanych działań służących spełnieniu poszczególnych zasad).
W systemie oceny projektów dla każdego Działania zawarto kryterium formalne horyzontalne
zgodności realizacji projektu z zasadami horyzontalnymi. W ramach RPO WSL 2014-2020,
poza obowiązującym kryterium horyzontalnym stosowano również – w niektórych
Działaniach – kryteria specyficzne, zapewniające realizację zasad horyzontalnych.
W przypadku EFS, ocena stopnia realizacji polityk horyzontalnych odbywa się także
w przypadku szczegółowych/specyficznych kryteriów wyboru projektów w wybranych
Działaniach/ Poddziałaniach, np. w Poddziałaniu 8.2.3. Wsparcie dla przedsiębiorców i ich
pracowników w zakresie rozwoju przedsiębiorstwa – konkurs, 11.4.1. Kształcenie ustawiczne
– ZIT, 11.4.2. Kształcenie ustawiczne – RIT, 11.4.3. Kształcenie ustawiczne – konkurs, czy
Działaniu 11.3. Dostosowanie oferty kształcenia zawodowego do potrzeb lokalnego rynku
pracy – kształcenie zawodowe osób dorosłych, czy też rozpoczęty dnia 30 listopada 2017
roku konkurs Działania 9.2.5. Rozwój usług społecznych – konkurs. W ramach EFS
powszechnie punktowana jest liczba osób niepełnosprawnych objętych wsparciem i/bądź
liczba osób powyżej 50 lat objętych wsparciem.
Zasada zrównoważonego rozwoju
Zasada zrównoważonego rozwoju oznacza, że rozwój społeczny i gospodarczy nie może
pozostawać w konflikcie z interesami ochrony środowiska i ładu przestrzennego. Zgodnie
z normą horyzontalności, zasada zrównoważonego rozwoju realizowana jest na poziomie
całego Programu poprzez poszukiwanie konsensusu pomiędzy dążeniem do maksymalizacji
efektu ekonomicznego, zwiększeniem zasady wykorzystania zasobów oraz minimalizowania
presji oddziaływania na środowisko. Reguła ta znajduje swoje odzwierciedlenie w RPO WSL
2014-2020 we wszystkich niemal osiach priorytetowych (z wyłączeniem Pomocy
Technicznej). Tryby naborów projektów obowiązujące w RPO WSL 2014-2020,
determinujące przygotowanie projektów zgodnie z panującym prawem z zakresu ochrony
środowiska (zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym), a co za tym idzie implikują także
ich zgodność z zasadą zrównoważonego rozwoju. Głównymi osiami realizującymi zasadę
zrównoważonego rozwoju są OP IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii
i gospodarka niskoemisyjna oraz OP V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie
zasobów. Realizacja celów horyzontalnych odbywa się poprzez przeciwdziałanie
niekorzystnym zmianom klimatu, zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł
odnawialnych, poprawę jakości powietrza w regionie, usprawnienie zintegrowanego
transportu publicznego, poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych, ochronę
bioróżnorodności. Wdrożenie zasady zrównoważonego rozwoju w przedmiotowych osiach
uwzględnia zastosowanie elementów budownictwa niskoenergetycznego oraz rozwiązań
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
93
mających na celu zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, systemu retencjonowania
wód opadowych oraz ograniczenie przyspieszonego spływu wód z terenów utwardzonych,
ograniczenie emisji do środowiska w przypadku transportu, ograniczenie zużycia energii
pierwotnej i końcowej. Zgodność projektów z zasadą zrównoważonego rozwoju oceniana
jest także za pomocą kryteriów specyficznych lub dodatkowych kryteriów merytorycznych w
osiach EFRR poza wspomnianymi wyżej, osiami dedykowanymi przedmiotowej zasadzie. Na
przykład w Działaniu 6.2. Transport kolejowy - typ projektu II Modernizacja i rehabilitacja linii
kolejowych przyjęto kryterium specyficzne odnoszące się do zasady zrównoważonego
rozwoju: Adaptacja do zmian klimatycznych. Zdaniem przedstawicieli IZ RPO WSL 2014-
2020 wnioskodawcy znają zasady horyzontalne, świadomie stosują powszechnie odniesienie
do przedmiotowych kryteriów. Opinię tę potwierdzają wyniki badania beneficjentów
konkursowych. WWW zdecydowanej większości twierdzą oni, że nawet bez wymogu jej
stosowania, projekt realizowałby zasadę zrównoważonego rozwoju. Niemal wszyscy badani
beneficjenci projektów, współfinansowanych z EFRR (poza osiami realizującymi
bezpośrednio projekty wdrażające zasadę zrównoważonego rozwoju) deklarują, że przy
opracowywaniu projektu brali pod uwagę kwestię zgodności z przedmiotową zasadą.
Najczęściej deklarowanymi przez nich działaniami pozytywnie wpływającymi na realizację
przedmiotowej zasady były: skrócenie cyklu produkcyjnego, zmniejszenie ilości odpadów,
zużycia energii, użycie materiałów recyclingowych (odpadów poprodukcyjnych),
bezodpadowa produkcja, zamknięty cykl produkcyjny, zastosowanie systemu odpylania
i spalania odpadów. Inne przykłady w projektach współfinansowanych z EFRR obejmują
przeniesienie usług do Internetu, a tym samym ograniczenie zużycia papieru oraz braki
konieczności przemieszczania się mieszkańców (zmniejszona emisja zanieczyszczeń
z transportu) w celu załatwienia sprawy np. urzędowej. Powszechnie zasadę
zrównoważonego rozwoju realizowano poprzez zastosowanie wariantu inwestycji najmniej
oddziałującej na środowisko oraz zastosowania rozwiązań budowlanych sprzyjających
większej efektywności obiektów pod względem energetycznym i oszczędności innych
zasobów. Relatywnie niski odsetek wskazań ze strony beneficjentów OP II Cyfrowe Śląskie
(61,1%) wynika z typów interwencji, prowadzenia działań wewnątrzbudynkowych, które
w ograniczony sposób wpływają na kwestie zasady zrównoważonego rozwoju.
W przypadku projektów współfinansowanych z EFS odnotowano niższy niż w projektach
EFRR odsetek beneficjentów wskazujących branie pod uwagę zasady zrównoważonego
rozwoju przy opracowywaniu projektów, co wynika bezpośrednio z zakresu prowadzonych
działań: edukacyjnych, szkoleniowych, poza infrastrukturalnych. Szczegółowe wyniki badań
zawiera przedstawiono na Wykresach 8-10 w Załączniku nr 1. Konieczność uwzględnienia
zasady zrównoważonego rozwoju nie stanowiła też poważnych utrudnień realizacyjnych,
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
94
kwestię tę wskazywano wyłącznie w jednostkowych przypadkach (w załączniku nr 1 do
Raportu zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane).
Zasada równości szans i zapobiegania dyskryminacji oraz Zasada równości szans
kobiet i mężczyzn
Zasada równości szans i zapobiegania dyskryminacji przestrzegana jest na każdym etapie
realizacji Programu. Szczególnym elementem realizacji zasady równości szans w ramach
RPO WSL 2014-2020 jest aktywizacja osób niepełnosprawnych. Zasada równości szans
i zapobiegania dyskryminacji realizowana jest zarówno poprzez wspomniane wyżej
w raporcie kryterium horyzontalne, jak i poprzez dodatkowe kryteria wyboru projektów, które
uwzględnią potrzeby defaworyzowanych grup społecznych w danych obszarach, w tym osób
niepełnosprawnych. Projekty infrastrukturalne prowadzić mają do umożliwienia dostępu do
rezultatów projektu osobom niepełnosprawnym, np. projekty z zakresu e-usług mają być
dostosowane dla osób słabowidzących, projekty budowlane czy drogowe powinny zapewnić
dostęp dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Najważniejszym efektem wsparcia w ramach
przedmiotowej zasady ma być jednak aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych.
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn odnosi się w RPO WSL 2014-2020 do
zapewnienia równego dostępu obu płci do dóbr i usług rozwijanych w ramach projektu.
Oprócz przywoływanego wyżej kryterium horyzontalnego w Programie uwzględniono także
realizację zasady na etapie oceny projektu poprzez wymóg przeprowadzenia w projekcie
diagnozy uwzględniającej sytuację kobiet i mężczyzn w danym obszarze i ocenę wpływu
realizowanych działań na warunki życia kobiet i mężczyzn. Każdy projekt realizowany
w ramach RPO WSL 2014-2020 zawiera więc opis oceny wpływu planowanej interwencji na
sytuację płci. Realizacja zasady jest monitorowana przy pomocy wskaźników produktu
i rezultatu we wszystkich osiach priorytetowych współfinansowanych w ramach EFS. Jak
wynika z prognoz przedstawionych powyżej w niniejszym raporcie osiągnięcie zakładanej
wysokości wskaźników uwzględniających udział obu płci w rezultatach projektu nie jest
zagrożone. Zdecydowana większość badanych beneficjentów projektów konkursowych
deklaruje uwzględnianie celów obu zasad horyzontalnych odnoszących się do równości
szans przy przygotowywaniu projektu (szczegółowe wyniki badań przedstawiono na
Wykresie 11 w Załączniku nr 1).
W przypadku projektów EFS (poza OP VIII i OP IX, w których głównie realizowano
przedmiotowe cele horyzontalne), niemal połowa badanych beneficjentów uznała realizację
zasad równości szans za bardzo istotną dla celów projektu - w załączniku nr 1 do Raportu
zaprezentowano zestawienie tabelaryczne prezentujące szczegółowe dane. Beneficjenci
jedynie sporadycznie wskazywali, że konieczność spełnienia wymogów realizacji obu zasad
równości szans wpłynęła na zwiększenie nakładów pracy i nakładów finansowych
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
95
w realizacji projektu, czy też spowodowała jakiekolwiek utrudnienia realizacyjne. Są to
wyłącznie jednostkowe przypadki. Podobnie jak w przypadku zasady zrównoważonego
rozwoju badani beneficjenci powszechnie twierdzą, że nawet bez konieczności dostosowania
się do wymogu stosowania obu zasad równości szans stosowaliby ją podczas projektowania
i wdrażania interwencji (Wykres 12 w Załączniku nr 1).
Wskaźniki horyzontalne Wspólnej Listy Wskaźników Kluczowych 2014-2020
Kwestie horyzontalne monitorowane są też poprzez Wspólną Listę Wskaźników Kluczowych
2014-2020 (WLWK 2014). Wśród wskaźników kluczowych przewidziane zostały wskaźniki
horyzontalne, odnoszące się do wpływu interwencji Umowy Partnerstwa w kluczowych dla
Komisji Europejskiej obszarach. Ze względu na przekrojowy charakter, wskaźniki
horyzontalne są przypisane do wszystkich Celów Tematycznych. W ramach RPO WSL
w projektach realizowanych lub wybranych do dofinansowania do dnia 14.07.2017 roku
monitorowano 6 z 7 wskaźników horyzontalnych ze Wspólnej Listy Wskaźników Kluczowych.
Do dnia 14.07.2017 roku nie odnotowano w projektach RPO WSL 2014-2020 monitorowania
wskaźnika Liczba podmiotów wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne.
Należy w tym miejscu nadmienić, że monitorowanie wskaźników horyzontalnych nie było
w realizowanych projektach obligatoryjne. Najczęściej (w 80 projektach, tj. 5% wszystkich
projektów) monitorowany jest wskaźnik Liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób
z niepełnosprawnościami [szt.]. Na dzień 14.07.2017 założono w projektach wybranych do
dofinansowania osiągnięcie wskaźnika w liczbie 119 sztuk, natomiast wykazano
w zatwierdzonych wnioskach o dofinansowanie zaledwie 4 takie obiekty, co stanowi 21%
zakładanej wysokości wskaźnika. Wskaźnik ten monitorowany jest w głównie (30%)
w projektach Działania 8.1. Wspieranie rozwoju warunków do godzenia życia zawodowego
i prywatnego w zakresie wsparcia infrastruktury opieki nad dzieckiem do lat 3. Największą
osiągniętą wysokość (738) odnotował wskaźnik horyzontalny Liczba osób objętych
szkoleniami / doradztwem w zakresie kompetencji cyfrowych [osoby], monitorowany w 62
projektach. Wskaźnik ten jest zakładany do osiągnięcia w wysokości 8 969 osób, w tym
4 860 kobiet. Monitorują go głównie (49%) projekty realizowane w ramach Działania 11.4.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób dorosłych. Kolejny wskaźnik horyzontalny -
Liczba projektów, w których sfinansowano koszty racjonalnych usprawnień dla osób
z niepełnosprawnościami - monitorowany jest w 50 projektach w 12 Działaniach (bez
wyraźnej dominacji jednego z nich), związanych z edukacją, transportem publicznym
(przystanki, zajezdnie, parkingi), transportem drogowym (przejścia dla pieszych, wiadukty,
windy), rynkiem pracy i włączeniem społecznym (dostępność infrastruktury usług publicznych
dla osób z ograniczoną zdolnością ruchową), rewitalizacją. Wskaźnik Wzrost zatrudnienia we
wspieranych podmiotach (innych niż przedsiębiorstwa jest monitorowany w 18 projektach,
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
96
realizowanych w ramach: Działania 5.1. Gospodarka wodno-ściekowa, Działania 10.2.
Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, Działania 10.3. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych
oraz Działania 12.1. Infrastruktura wychowania przedszkolnego. Największy wzrost
zatrudnienia (72% zakładanej wysokości wskaźnika w całym Programie wynoszącej 167,3
EPC) założono w Działaniu 12.1. Infrastruktura wychowania przedszkolnego (121 EPC). Nie
wskazano płci potencjalnie zatrudnionych osób. Kolejny wskaźnik horyzontalny – Liczba
utrzymanych miejsc pracy (EPC) – monitorowany był na dzień 14.07.2017 roku jedynie w 3
projektach Działania 1.2. Badania Rozwój i Innowacje w przedsiębiorstwach, w ramach
wspierania infrastruktury badawczej w przedsiębiorstwach (typ II projektów). Nie wskazano
płci osób, których miejsca pracy mają zostać utrzymane w wyniku działań projektowych.
Wskaźnik - Liczba nowych miejsc pracy – nowe formy, monitorowany jest z kolei zaledwie
w 1 projekcie Działania 1.2. Badania Rozwój i Innowacje w przedsiębiorstwach. Założono
w nim utworzenie 2 nowych miejsc pracy, bez wskazania płci potencjalnych zatrudnionych.
Jak wynika z powyższych analiz, wskaźniki horyzontalne, nieobligatoryjne dla beneficjentów,
realizowane są w 13,2% wszystkich projektów wybranych do dofinansowania do dnia
14.07.2017 roku. Wskazuje to na potencjalnie niewielki wkład RPO WSL 2014-2020
w realizację wskaźników horyzontalnych w skali całego kraju. Kwestia ta jest pochodną
braku konieczności włączenia wskaźników horyzontalnych WLWK do monitorowania działań
projektowych. REKOMENDACJA: Zaleca się więc wprowadzenie obowiązku monitorowania
wskaźników horyzontalnych we wszystkich programach operacyjnych realizowanych na
poziomie kraju i regionu dla uchwycenia rzeczywistej skali realizacji zasad horyzontalnych.
Rekomendacja ta wymaga zmiany zapisów Wytycznych w zakresie monitorowania postępu
rzeczowego programów operacyjnych na lata 2014-2020. Zestawienie liczby projektów
realizujących poszczególne wskaźniki horyzontalne, zakładanych i osiągniętych wysokości
wskaźników horyzontalnych w podziale na Działania RPO WSL przedstawiono w załączniku
nr 1 do Raportu. Ocena systemu wdrażania RPO WSL 2014-2020 pod względem wdrażania
zasad horyzontalnych wypada zdecydowanie pozytywnie. System realizacji RPO WSL 2014-
2020 w dostateczny sposób bierze pod uwagę kwestie zasad horyzontalnych, które są
uwzględnione na wszystkich etapach życia projektów W badaniu ewaluacyjnym Ewaluacja
systemu wyboru projektów ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów wyboru projektów24
stwierdzono, iż w ramach RPO WSL można odnotować adekwatne i wystarczające
mechanizmy zapewnienia wpisywania się w realizację polityk horyzontalnych, które to
mechanizmy dotyczą kryteriów wyboru projektów.
24 Ewaluacja systemu wyboru projektów ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów wyboru projektów, Re-Source 2017
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
97
OBSZAR BADAWCZY 2: Weryfikacja stanu zaawansowania projektów realizowanych
w ramach trybu pozakonkursowego
2.1. Zakres identyfikacji projektów przewidzianych do realizacji w procedurze
pozakonkursowej
W niniejszym podrozdziale zaprezentowano zakres identyfikacji projektów przewidzianych do
realizacji w procedurze pozakonkursowej. W pierwszym kroku badawczym Wykonawca
przeprowadził analizę desk research, z uwzględnieniem Załącznika nr 4 do SZOOP RPO
WSL 2014-2020 Wykaz zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych wraz z alokacją
przeznaczoną na realizację tych projektów), oraz analizę istniejących dokumentów
dotyczących przedmiotu badania. Analizie poddano wszystkie wersje Załącznika od Wersja
v.1 SZOOP RPO WSL obowiązującej do 23 czerwca 2016 r. do aktualnie obowiązującej
wersji v.11 SZOOP RPO WSL z dnia 17 listopada 2017 r. Finalnie zidentyfikowano
zagrożenia niewykorzystania środków. Następnie na podstawie wywiadów CATI
z potencjalnymi beneficjentami, wywiadów IDI z przedstawicielami IZ RPO WSL 2014-2020
dokonano analizy zagrożeń wydatkowania środków w ramach procedury pozakonkursowej.
Finalnie zrealizowano panel ekspertów. Uczestnicy panelu eksperckiego dostarczyli
informacji dotyczących kierunków ewentualnych przesunięć alokacji z uwzględnieniem
głównych potrzeb rozwojowych regionu śląskiego. Identyfikacja projektów
pozakonkursowych została dokonana w Załączniku nr 4 do SZOOP25. W trybie
25 Umowa Partnerstwa w zdefiniowanych zasadach ogólnych wyboru projektów, w ramach programów operacyjnych na lata 2014 - 2020 przewidywała dwa tryby wyboru projektów, tryb konkursowy oraz tryb pozakonkursowy, wskazując jednak że tryb konkursowy jest podstawowym trybem wyboru projektów. Zgodnie z zapisami art. 38 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (tzw. ustawa wdrożeniowa) wybór projektów do dofinansowania może następować w trybie konkursowym lub pozakonkursowym. Projekty pozakonkursowe wybierane były do RPO WSL na podstawie przesłanek zgodnie z Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie trybu wyboru projektów, trybu zgłaszania oraz przyjmowania zgłoszeń projektów nie opracowano dla projektów pomocy technicznej . Weryfikacja projektu dotyczyła w szczególności zaistnienia łącznie dwóch warunków wskazanych w pkt. a i b, wynikających z zapisów art. 38 ust 2 i 3 ustawy, Zgodność z celami RPO WSL, możliwość realizacji projektu w ramach kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, wykonalność projektu oraz nie wystąpienie przypadku wcześniejszego usunięcia projektu z Listy projektów pozakonkursowych. Ponadto w odniesieniu do projektu zgłoszonego do objęcia współfinansowaniem ze środków EFS oprócz powyższych reguł projekt spełnić musiał dodatkowe przesłanki m.in. projekt ograniczał się do realizacji lub koordynacji zadań określonych w przepisach prawnych mających zastosowanie do danego podmiotu lub grupy podmiotów oraz projekt miał wyłącznie charakter wdrożeniowy i obejmuje świadczenie usług rynku pracy, integracji społecznej, edukacji na rzecz ostatecznych odbiorów wsparcia. Dodatkowo w wypadku EFS wybór zawężony był do dwóch typów: koncepcyjny i wdrożeniowy. Zakres i zasady realizacji tego typu projektów pozakonkursowych ograniczone mają być zgodnie z Umową Partnerstwa do przedsięwzięć wskazanych w wiążących wytycznych horyzontalnych ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego. Zgodnie z wytycznymi tylko jeden - projekty pozakonkursowe o charakterze wdrożeniowym polegające na świadczeniu usług m. in. rynku pracy, integracji społecznej, edukacji na rzecz ostatecznych odbiorców wsparcia – przewidziane są do realizacji na poziomie regionalnym. Odstępstwo od pełnego trybu konkursowego mogło mieć miejsce tylko w uzasadnionych przypadkach, które czyniłyby tryb konkursowy nieefektywnym (w tym kosztowo) lub niemożliwym do zastosowania. Zgodnie z zapisami Umowy Partnerstwa były to: a) występowanie prawnego obowiązku realizacji określonych zadań przez dany podmiot lub grupę podmiotów, wynikającego z przepisów prawa lub dokumentów strategicznych, w szczególności w przypadku występowania monopolu kompetencyjnego, b) uprzednie bezpośrednie zidentyfikowanie konkretnych projektów ‐ w sposób zapewniający transparentność ich
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
98
pozakonkursowym mogą być wybierane wyłącznie projekty o strategicznym znaczeniu dla
społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, regionu lub projekty dotyczące realizacji zadań
publicznych. Lista projektów pozakonkursowych ulegała zmianie wraz ze wdrażaniem
Programu i kolejnymi aktualizacjami26. Tabela 32 do Załącznika nr 1 prezentuje wykaz zmian
do Załącznika nr 4 do SZOOP w kolejnych wersjach SZOOP. Łączna wartość
dofinansowania UE projektów pozakonkursowych zidentyfikowanych w Załączniku nr 4 do
SZOOP w aktualnie obowiązującej wersji wynosi 1,6 mld zł; projekty pozakonkursowe
stanowią istotną zatem część alokacji przeznaczonej w Programie (w poszczególnych
działaniach/poddziałaniach) gdyż blisko 8% alokacji pokrywają obecnie zidentyfikowane
projekty w Wykazie projektów zidentyfikowanych w ramach trybu pozakonkursowego
stanowiącego załącznik nr 4 do SZOOP. Zgodnie z Załącznikiem nr 4 do SZOOP w wersji
11.2 z października 2017 r. w OPI, OPIII, OPVI, OPVIII nie dokonano identyfikacji projektów
pozakonkursowych. W Osiach tych nie występuje zagrożenie w wydatkowaniu środków
w ramach projektów pozakonkursowych ponieważ dla tych osi w SZOOP wskazano
realizację jedynie projektów konkursowych, nie wskazując możliwości realizacji projektów
w trybie pozakonkursowym. Udział projektów pozakonkursowych w realizacji alokacji
w pozostałych OP, w których założono realizację projektów pozakonkursowych jest
zróżnicowany: znaczący w OPXIII (34% alokacji) i OPII (33% alokacji). Podobnie wysoki
udział projektów pozakonkursowych założono w OPV, OPVII i OPXII (24% alokacji).
W pozostałych OP udział zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych jest mniejszy -
OPIX (10%), OPX (14%). W obszarze ochrony środowiska i edukacji udział
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych jest najmniejszy - OPIV (0,9%), OPXI
identyfikacji ‐ w programie operacyjnym (lista dużych projektów zgodnie z art. 100 rozporządzenia ramowego, projekty wynegocjowane w kontrakcie terytorialnym, strategii rozwoju, dokumentów przygotowanych na potrzeby warunkowości ex‐ante, projekty zidentyfikowane w strategii ZIT, oraz pozytywnie zaopiniowane przez właściwe IZ, na podstawie kryteriów, wskazanych przez IZ. 26 W pierwotnym brzmieniu SZOOP z 7 maja 2015 r. zidentyfikowano 14 projektów pozakonkursowych w czterech osiach priorytetowych w poddziałaniu 9.1.6, 9.2.7, 9.3.2, 11.1.5, 7.2, 7.1.4, 13.1. Finalnie w v.11 SZOOP zidentyfikowano 242 projektów pozakonkursowych w 9 osiach priorytetowych RPO WSL, Osi Priorytetowej II Cyfrowe Śląskie poddziałaniu 2.1, Osi Priorytetowej IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna w poddziałaniu 4.3.3, Osi Priorytetowej V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie poddziałania 5.3.2, 5.4.3, Osi Priorytetowej VII Regionalny rynek pracy podziałania 7.1.4, 7.2, Osi Priorytetowej IX Włączenie społeczne poddziałania 9.1.6, 9.2.7, 9.3.2, Osi priorytetowej X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna poddziałania 10.2.3, 10.3.4, Osi Priorytetowej XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego poddziałania 11.1.5, Osi Priorytetowej XII Infrastruktura edukacyjna poddziałania 12.3 oraz Osi Priorytetowej XIII Pomoc Techniczna poddziałanie 13.1. Poza dodawaniem kolejnych projektów do listy projektów pozakonkursowych zgłaszane zmiany dotyczyły uszczegółowienia wskaźników oraz uaktualniania terminu złożenia wniosku o dofinansowanie, IZ RPO nie wyrażała jednak zgody na prośby dotyczące zmiany terminu złożenia wniosku o dofinansowanie. Zmiany w wykazie projektów wynikały również z konieczności uszczegółowienia zapisów precyzujących, że tryb pozakonkursowy zastosowanie miał mieć w ramach Działania 7.2 Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia do 100% podmiotów z grupy podmiotów zidentyfikowanych w załączniku, jako uprawnione do aplikowania, a więc wszystkie 31 PUP z woj. śląskiego zostaną wezwane do złożenia projektów w ramach naboru (zob. pismo MIiR o sygn. DZF.I.8511.3.2015.PSz.2 z dn. 26.03.2015 r. dot. wykazu zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych stanowiącego załącznik do SZOOP PO 2014-2020); kwoty naborów zaplanowane w SZOOP były ograniczane z uwagi na konieczność ich dostosowania załącznika 2c do Kontraktu terytorialnego (zob. pismo MR o sygn. DZF.IX.8610.13.2015.JO.3 - NK: 350332/15).
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
99
(1,3%). Szczegółowe zestawienie alokacji jaką pokrywają zidentyfikowane projekty
pozakonkursowe prezentuje Tabela w Załączniku nr 1. Analiza pozwala na wskazanie
zagrożenia niewydatkowania alokacji w niektórych działaniach RPO WSL w których założono
tryb wyboru pozakonkursowy. Obszarami zagrożonymi są OPIV, OPVII, OPIX i OPXIII.
Zagrożenie niewydatkowania środków występuje w działaniu 4.3.3. Efektywność
energetyczna, gdzie wartość zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych pokrywa
jedynie 3,16% alokacji na to poddziałanie, w ramach którego wskazano realizacje projektów
wyłącznie w trybie pozakonkursowym. W ramach OPV poddziałanie 5.3.2. Dziedzictwo
kulturowe - OSI jedynym trybem realizacji projektów jest tryb pozakonkursowy.
Zidentyfikowane projekty pozakonkursowe w tym poddziałaniu obejmują 94% alokacji. Nie
stanowi to o zagrożeniu nie wydatkowania środków w tym poddziałaniu, lecz wraz
z realizacją projektów w ramach tego poddziałania zassana będzie identyfikacja kolejnych
projektów w celu całkowitej realizacji założonej alokacji środków. W ramach poddziałania
7.2. Wzrost aktywności zawodowej osób pozostających bez zatrudnienia zaplanowano
realizację wyłącznie projektów w trybie pozakonkursowym. Wartość zidentyfikowanych
projektów w załączniku nr 4 do SZOOP dla tego poddziałania wynosi niecałą połowę
dostępnych środków (47%). W OPIX poddziałanie 9.2.7. Rozwój usług adopcyjnych – tryb
pozakonkursowy jedynym możliwym trybem wyboru projektów jest tryb pozakonkursowy.
W ramach tego poddziałania wspierane mogą być działania w zakresie podniesienia jakości
i dostępności usług wsparcia rodziny wspierające proces deinstytucjonalizacji. Wyłącznym
beneficjentem może być Samorząd Województwa Śląskiego – Regionalny Ośrodek Polityki
Społecznej Województwa Śląskiego. Wartość zidentyfikowanych projektów pokrywa jedynie
28% zaplanowanej alokacji na to poddziałanie. Podobnie zagrożenie wydatkowania środków
RPO WSL wskazać należy w poddziałaniu 9.3.2. Koordynacja sektora ekonomii społecznej –
tryb pozakonkursowy, gdzie również jedynym trybem wyboru projektów wskazano tryb
pozakonkursowy. Wartość zidentyfikowanych projektów obejmuje 67% dostępnej alokacji na
to poddziałanie. Z kolei - w ramach OPXI poddziałanie 11.1.5. Efektywny rozwój dzieci
i młodzieży - program stypendialny również jedynym trybem wyboru projektów jest tryb
pozakonkursowy, tymczasem wartość zidentyfikowanych projektów w SZOOP wynosi
jedynie 12%. Jedynym beneficjentem w ramach tego poddziałania jest Samorząd
Województwa Śląskiego, co może ułatwić identyfikację kolejnych projektów w ramach tego
poddziałania, lecz na okres realizacji badania wartość zidentyfikowanych projektów
pozakonkursowych wydaje się znacząco niska w stosunku do zakładanej alokacji na to
poddziałanie. Sytuacja zagrożenia wydatkowania środków RPO WSL występuje również
w OPXIII. Zgodnie z SZOOP założono, że cała alokacja OPXIII zostanie rozdysponowana
w trybie pozakonkursowym, jednak zidentyfikowane w Załączniku nr 4 do SZOOP projekty
pozakonkursowe pokrywają jedynie 35,56% alokacji. W OPII działanie 2.1 dopuszczony
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
100
został tryb wydatkowania środków zarówno konkursowy jak i pozakonkursowy. W tym
obszarze zidentyfikowane projekty pozakonkursowe obejmują 33% dostępnej alokacji na
działanie, dlatego nie identyfikuje się zagrożenia niewydatkowania środków zaplanowanych
w ramach trybu pozakonkursowego w tym obszarze. Podobnie w ramach OPIX poddziałanie
9.1.6. Programy aktywnej integracji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym –
projekty OPS i PCPR. W tym poddziałaniu wskazano tryb realizacji zarówno w ramach
projektów konkursowych jak i pozakonkursowych. Wartość zidentyfikowanych projektów
pozakonkursowych realizowanych przez powiatowe centra pomocy rodzinie oraz ośrodki
pomocy społecznej z miast na prawach powiatu pokrywa 23% dostępnej alokacji.
W pozostałych obszarach wartość zidentyfikowanych projektów pozakonkursowe blisko
w całości pokrywa dostępną alokację. Sytuację taką należy uznać za pozytywną,
z zastrzeżeniem OPXII gdzie wartość projektu pozakonkursowego znacznie przekracza
dostępną alokację środków na działanie 12.3. Szacowany wkład UE (PLN) projektu
Planetarium – Śląski Park Nauki Modernizacja i rozbudowa Planetarium Śląskiego
zidentyfikowanego w ramach działania 12.3 Instytucje popularyzujące naukę wynosi 83 mln
zł, podczas gdy alokacja na to działanie wynosi12,3 mln euro, co przy przyjętym kursie
wymiany zł/euro wynosi blisko 54 mln zł. Udział projektu pozakonkursowego w OPXII wynosi
niecałe 24%, lecz ramach działania 12.3 wynosi już 152% dostępnej alokacji na to działanie.
Z uwagi na to, że w ramach działania 12.3 realizowany ma być wyłącznie jeden projekt
znaczące przekroczenie dostępnej alokacji środków wskazuje na zasadność monitorowania
projektu na etapie wnioskowania o dofinansowanie w celu zapewnienia finansowania całości
zaplanowanej inwestycji. Działaniem zaradczym odnoszącym się do problemu zagrożenia
wydatkowania środków w trybie pozakonkursowym będzie dokonanie identyfikacji projektów
w tych działaniach/poddziałaniach, gdzie pierwotnie założono jedynie realizację projektów
w trybie pozakonkursowym lub zmiana zapisów SZOOP i umożliwienie realizacji projektów
w tych obszarach również w trybie konkursowym. Podsumowując, identyfikacja projektów
pozakonkursowych została dokonana w Załączniku nr 4 SZOOP. Lista tych projektów
ulegała zmianie wraz ze wdrażaniem Programu i kolejnymi aktualizacjami SZOOP (na koniec
września 2017 r. obowiązywała 11 wersja SZOOP). Łączna wartości dofinansowania
projektów pozakonkursowych zidentyfikowanych w Załączniku nr 4 do SZOOP wyniosła 1,6
mld zł, co stanowi blisko 9% całej alokacji na Program. Analiza pozwala na wskazanie
zagrożenia niewydatkowania alokacji w niektórych działaniach RPO WSL w których założono
tryb wyboru pozakonkursowy. Obszarami zagrożonymi są OPIV, OPVII, OPIX, OPXI
i OPXIII. W pozostałych obszarach wartość zidentyfikowanych projektów pozakonkursowe
blisko w całości pokrywa dostępną alokację. Sytuację taką należy uznać za pozytywną,
z zastrzeżeniem OPXII, gdzie wartość projektu pozakonkursowego znacznie przekracza
dostępną alokację środków na działanie 12.3.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
101
2.2. Stan przygotowania poszczególnych projektów zidentyfikowanych do złożenia i ocena
czy przygotowania do realizacji projektów odbywają się zgodnie z założeniami zgodnymi z
treścią SZOOP, w tym Załącznika nr 4
W niniejszym podrozdziale zaprezentowano stan przygotowania poszczególnych projektów
zidentyfikowanych do złożenia. W pierwszym kroku Wykonawca – na podstawie fiszek
zidentyfikowanych projektów EFRR, informacji pozyskanych w ramach badania CATI od
potencjalnych beneficjentów projektów EFS oraz projektów EFRR, dla których nie
przygotowano fiszek, analizy dokumentacji związanej z planowanymi projektami
pozakonkursowymi, określił stan zaawansowania projektów w stosunku do założeń
zawartych w Załączniku nr 4 do SZOOP. Wywiady CATI z przedstawicielami
zidentyfikowanych projektów oraz wywiady IDI z przedstawicielami IZ RPO WSL 2014-2020
dostarczyły informacji na temat przyczyn odstępstwa od założeń, wynikających zarówno
z czynników wewnętrznych (instytucjonalnych) jak i z czynników zewnętrznych (leżących po
stronie beneficjenta lub jego otoczenia prawnego i gospodarczego). Analizy eksperckie
pozwoliły na wyszczególnienie potencjalnych czynników prawnych i regulacyjnych mogących
wpływać na skuteczność wdrożeniową projektów pozakonkursowych. W ramach złożonych
projektów na koniec lipca 2017 r. wybranych do dofinansowania zostało 160 operacji; 66%
wniosków w stosunku do projektów zidentyfikowanych w załączniku nr 4 do SZOOP RPO
WSL zostało wybranych do dofinansowania. Umowy o dofinansowanie zostały zawarte
w ramach OP VII działanie 7.1 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu i 7.2 Poprawa
zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia, OP
IX działania 9.1 Aktywna integracja, 9.2 Dostępne i efektywne usługi społeczne i zdrowotne
i 9.3 Rozwój ekonomii społecznej w regionie, OP XI 11.1 Ograniczenie przedwczesnego
kończenia nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości edukacji
elementarnej, kształcenia podstawowego i średniego, OP XIII 13.1 Pomoc Techniczna.
W ramach OPII działanie 2.1. zaplanowano realizację czterech projektów pozakonkursowych
IV 2017 r. Stan przygotowań tych projektów nie wskazuje na ryzyko braku możliwości
realizacji zakładanych terminów w przyjętym harmonogramie realizacji projektów. Badania
terenowe pokazały w szczególności na zaawansowanie w przygotowaniu projektu Śląskiej
Cyfrowej Platformy Medycznej eCareMed - Telemedycyna i eksploracja danych medycznych
do złożenia w ramach wezwania zaplanowanego jeszcze w 2017 roku. Nie zidentyfikowano
zatem odstępstwa od zaplanowanego harmonogramu składania wniosków w ramach OPII.
W ramach OPIV poddziałanie 4.3.3. zidentyfikowano 9 projektów w większości
z zaplanowaną datą złożenia wniosków o dofinansowanie IV kwartał 2017 roku. Nie
zidentyfikowano zatem odstępstwa od zaplanowanego harmonogramu składania wniosków
w ramach OPIV. Badania terenowe pokazały, że projekty te zostaną złożone w ramach
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
102
ogłoszonego naboru w terminie do 17 grudnia 2017 r. W ramach OPV poddziałanie 5.3.2.
zaplanowano realizację 8 projektów pozakonkursowych na II połowę 2017 roku. Badania
terenowe pokazały, że projekty zostały złożone w ramach ogłoszonego naboru trwającego
od czerwca do 17 grudnia 2017 r. Spośród tych projektów dwa projekty zaplanowane zostały
do zakończenia jeszcze w 2018 roku tj. Remont budynku kościoła p.w. Świętej Trójcy
w Bytomiu, Konserwacja i zachowanie zabytkowego kościoła św. Małgorzaty w Bytomiu).
Nie zidentyfikowano odstępstwa od zaplanowanego harmonogramu składania wniosków
w ramach OPV. Analizy pokazały jednak trudności w osiągnięciu zakładanych terminów
realizacji ww. projektów pozakonkursowych. Przyczyną wydłużenia pracy nad
przygotowaniem i złożeniem projektów rewitalizacyjnych w ramach OPV było opóźnienie
w ich identyfikacji w ramach programów rewitalizacji, które musiały spełniać wymagania
Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 lub
ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji i zostać wpisane do rejestru programów
województwa śląskiego27. Sytuacja ta dotyczyła programu rewitalizacji Bytomia, gdyż
Gminny Program Rewitalizacji Bytom 2020+ został uchwalony dopiero w lutym 2017,
a w marcu 2017 został wpisany do rejestru programów województwa śląskiego. Dopiero
wpisanie programu rewitalizacji na rejestr umożliwiło opracowane i składanie wniosków na
projekty rewitalizacyjne wskazane w GPR w ramach konkursów ogłaszanych przez UM
WSL. Odnośnie poddziałania 5.4.2. IZ RPO WSL ogłosiła nabór trwający od 30 czerwca
2017 r. Jedyny zidentyfikowany projekt w ramach tego poddziałania Uporządkowanie ruchu
turystycznego na terenie Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego Żabie Doły celem ochrony
przyrody i bioróżnorodności oraz przystosowanie obszaru na cele edukacyjne i rekreacyjno -
wypoczynkowe został złożony do IZ RPO WSL w sierpniu 2017 r. z terminem zakończenia
na październik 2018 r. Odnośnie poddziałania 5.4.3. IZ RPO WSL ogłosiła nabór wniosków
trwający od 30 maja 2017 r. W ramach tego poddziałania zidentyfikowano 33 projekty, które
miały być składane w większości w II połowie 2017 roku. Dla dwóch projektów
zidentyfikowano zagrożenie w złożeniu wniosków tj. projekt Zagłębiowski Park Linearny –
rewitalizacja obszaru funkcjonalnego doliny rzek Przemszy i Brynicy - Miasto Sławków oraz
projekt Rozwój infrastruktury edukacji przyrodniczej w dolinach potoków górskich na terenie
Nadleśnictwa Bielsko. W ramach OPVII zidentyfikowano 95 projektów pozakonkursowych,
które miały być realizowane przez beneficjenta Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach oraz
powiatowe urzędy pracy z terenu województwa. W ramach poddziałania 7.1.4.
zidentyfikowano do realizacji dwa projekty o tej samej nazwie Poprawa zdolności do
27 Do roku 2023, gmina może zdecydować czy zostanie opracowany program rewitalizacji na podstawie ustawy o rewitalizacji i wówczas będzie on nosił miano Gminnego Programu Rewitalizacji lub czy podstawą prawną będzie dalej ustawa o samorządzie gminnym, a program rewitalizacji wypełni wymogi zawarte w ministerialnych wytycznych. Gmina Bytom realizowała program rewitalizacji w trybie tzw. ustawowym.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
103
zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia - projekty
pozakonkursowe EURES realizowane przez beneficjenta WUP w Katowicach z terminem
złożenia wniosków o dofinansowanie oba odpowiednio w IV kwartale 2015 i IV kwartale 2016
roku. Wniosek zaplanowany do złożenia w 2015 r. został złożony terminowo, natomiast
wniosek dla projektu z 2016 roku został złożony z nieznacznym opóźnieniem tj. w styczniu
2017 r. Pierwszy z projektów pozakonkursowych WUP w Katowicach został zakończony
w grudniu 2016 r. natomiast zakończenie realizacji drugiego projektu dla którego zawarta
została umowa o dofinansowanie zaplanowano na luty 2018 r. Wartość zakończonego
projektu wynosi blisko 780 tys. zł. W ramach poddziałania 7.2 zaplanowano do realizacji
projekty 93 projekty realizowane przez poszczególne PUP z terenu woj. śląskiego. Projekty
te zostały zidentyfikowane w SZOOP zgodnie z Kontraktem Terytorialnym dla Województwa
Śląskiego. Projekty te można podzielić na trzy grupy zaplanowane do złożenia odpowiednio
w II kwartale 2015, I kwartale 2016 r. oraz I kwartale 2017 r. Projekty zostały opracowanie;
wnioski o dofinansowanie projektów zostały złożone zgodnie z harmonogramem. W ramach
pierwszych dwóch grup projektów zawarte zostały umowy o dofinasowanie i zakończono już
realizację tych projektów odpowiednio w grudniu 2015 i grudniu 2016 roku. Wartość
zakończonych projektów realizowanych przez PUP w ramach poddziałania 7.2. wynosi blisko
110 mln zł. Trzecia grupa (31 projektów) realizowana przez każdy z PUP zaplanowana
została do złożenia w I kwartale 2017 r. i faktycznie wnioski w ramach tych projektów zostały
złożone w styczniu 2017 r. Dla projektów zawarte zostały umowy o dofinansowanie
z planowanym terminem zakończenia projektów w grudniu 2018 r. W ramach OPIX
poddziałanie 9.1.6. zaplanowano realizację 36 projektów pn. Programy aktywnej integracji
osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym – tryb pozakonkursowy. Beneficjentem
projektu są Powiatowe centra pomocy rodzinie oraz ośrodki pomocy społecznej z miast na
prawach powiatu. Wnioski w ramach projektu wnioski został złożony terminowo w 2015 roku
w ramach jednego naboru wniosków. Projekty zostały zrealizowane w grudniu 2017 r.
W ramach poddziałania 9.2.7. zidentyfikowano jeden projekt gdzie beneficjentem jest
Samorząd Województwa Śląskiego/ Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa
Śląskiego. Projekt został opracowany i złożony w ramach konkursu zgodnie ze
zidentyfikowanym terminem realizacji; dla projektu zawarta została umowa o dofinansowanie
z terminem realizacji operacji do grudnia 2018 roku. W ramach poddziałania 9.3.2.
zidentyfikowano dwa projekty z terminem złożenia zaplanowanym na II i III kwartał 2015
roku. Projekty zostały opracowane i złożone w ramach konkursu ogłoszonego przez IZ RPO
WSL. Pierwszy z projektów Koordynacja rozwoju ekonomii społecznej w regionie jest
w trakcie realizacji i zostanie zakończony zgodnie z umową o dofinansowania z końcem
2017 roku. Drugi z projektów, Współpraca się opłaca - koordynacja rozwoju ekonomii
społecznej w województwie śląskim został złożony zgodnie z trwającym naborem
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
104
i harmonogramem zaplanowanym w ramach ogłoszonego konkursu. W ramach OPXI
poddziałanie 10.2.3. zidentyfikowano 6 projektów z terminem złożenia wniosków w okresie
od lipca do grudnia 2017 r. Projekty te są przygotowane i złożone do IZ RPO WSL
z zastrzeżeniem Utworzenie Centrum Usług Społecznych oraz lokali socjalnych,
wspomaganych i chronionych w Bytomiu (Śródmieście i Rozbark) z terminem złożenia
wnioski IV/ listopad 2017 oraz Utworzenie Centrum Usług Społecznych oraz lokali
socjalnych, wspomaganych i chronionych w Bytomiu (Bobrek) z terminem złożenia wniosku
IV/ listopad 2017. W stosunku do ww. projektów można wskazać na zagrożenie złożenia
wniosku we wskazanym terminie. Dla dwóch projektów beneficjenta Miasta Bytom
Uruchomienie mieszkań chronionych z zapleczem treningowym dla mieszkańców DPS dla
Dorosłych oraz osób przewlekle psychicznie chorych mieszkańców miasta Bytom oraz
projekt Przebudowa i adaptacja budynku przy ulicy Karola Miarki 10 na potrzeby Centrum
Integracji Społecznej zawarte zostały umowy o dofinansowanie z terminem zakończenia
realizacji operacji odpowiednio w czerwcu i marcu 2018 r. W ramach poddziałania 10.3.4.
zaplanowano do realizacji 13 projektów. Większość projektów zostało opracowanych
i złożonych w terminie zaplanowanym do realizacji w SZOOP wskazanym w II połowie 2017
roku. Analiza pokazała problemy z opracowaniem i terminowym złożeniem projektów
Rewitalizacja części podobszaru nr 8 – Bytom Bobrek oraz projekt Rewitalizacja społeczna
poprzez kulturę kościoła Św. Jacka w Bytomiu. W ramach OPXI zidentyfikowano 3 projekty
w ramach poddziałania 11.1.5. Projekty zostały opracowane zgodne z harmonogramem
i założeniami określonymi w SZOOP. Dla projektów zostały zawarte umowy
o dofinansowanie, z czego dwa projekty zostały zakończone projekt Wsparcie stypendialne
młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, uzdolnionej w zakresie przedmiotów
matematycznych, przyrodniczych, informatycznych lub języków obcych poprzez stypendia
naukowe dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych zakończony w lipcu 2016 r.
i projekt Wsparcie stypendialne młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, uzdolnionej
w zakresie przedmiotów matematycznych, przyrodniczych, informatycznych lub języków
obcych poprzez stypendia naukowe dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
zakończony w lipcu 2017 r. Z uwagi na to, że beneficjentem projektów pozakonkursowych
w poddziałaniu 11.1.5. Samorząd Województwa Śląskiego/Wydział EFS nie identyfikuje się
problemów z opóźnieniem w przygotowaniu projektu. Z kolei - w ramach OP XII należy
wskazać na opóźnienia w rozpoczęciu realizacji w ramach działania 12.3. Instytucje
popularyzujące naukę. W ramach zadania planowana jest rozbudowa i przebudowa budynku
Planetarium Śląskiego w Chorzowie, dzięki czemu powstanie śląski odpowiednik
warszawskiego Centrum Nauki Kopernik. Projekt został złożony we wrześniu 2017 r.
podczas gdy jego przewidywany w dniu identyfikacji termin rozpoczęcia realizacji projektu
planowano na III kwartał 2015 r. Przyczyną opóźnienia w złożeniu wniosku było przedłużenie
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
105
się w opracowaniu koncepcji architektonicznej Planetarium oraz konieczność zmiana planu
miejscowego w celu umożliwienia realizacji zadania polegającego na rozbudowie
i modernizacji Planetarium Śląskiego. Podsumowując, badanie nie wykazało odstępstw od
harmonogramu gdzie zidentyfikowano termin złożenia wniosków o dofinansowanie dla
pozostałych projektów pozakonkursowych zidentyfikowanych w ramach Załącznika nr 4 do
SZOOP RPO WSL z zastrzeżeniem opóźnienia w rozpoczęciu realizacji w ramach działania
12.3. Instytucje popularyzujące naukę dotyczącego rozbudowy i przebudowy budynku
Planetarium Śląskiego w Chorzowie.
2.3. Ocena zgodności realizacji projektów wybranych do dofinansowania z założonym
harmonogramem
W niniejszym podrozdziale zaprezentowano ocenę stopnia realizacji 160 projektów
wybranych do dofinansowania zgodnie z harmonogramem. Spośród 242 projektów
pozakonkursowych zidentyfikowanych w załączniku nr 4 SZOOP zawarto umowy w ramach
160 projektów, na wrzesień 2017 r. zrealizowane zostały projekty w ramach OP VII
poddziałania 7.1.4, 7.2 i OP XI poddziałania 11.1.5. W pierwszym kroku postepowania
badawczego Wykonawca dokonał analizy zgodności harmonogramów płatności dołączonych
do umowy o dofinansowanie z rzeczywistym tempem składania wniosków o płatność na
podstawie danych SL2014/LSI. Następnie na podstawie analizy wniosków o płatność
przeprowadzona została analiza zgodności tempa postępu rzeczowego z założeniami
projektowymi. Wywiady CATI z beneficjentami RPO WSL realizującymi projekty
pozakonkursowe, uzupełnione o analizę wniosków o płatność w zakresie ryzyk osiągania
wskaźników i problemów napotykanych w trakcie realizacji projektu, pozwoliły na określenie
przyczyn ewentualnych odstępstw od harmonogramu. Wywiady IDI z przedstawicielami IZ
RPO WSL 2014-2020 dostarczyły informacji na temat czynników wewnętrznych
(instytucjonalnych) wpływających pozytywnie lub negatywnie na zgodność realizacji
projektów pozakonkursowych z harmonogramem. W celu pogłębienia analizy problemu
opóźnienia w realizacji projektów pozakonkursowych przeprowadzono badanie CATI
z wnioskodawcami projektów pozakonkursowych. Wyniki badania CATI wskazują, że 29%
badanych zakończyło już realizację projektów, blisko 44% badanych rozpoczęło realizację
zadań zaplanowanych w ramach projektów, a prawie 27% nie rozpoczęła realizacji projektu.
Wśród badanych, którzy nie rozpoczęli realizacji projektu 53% badanych jest na etapie
przygotowania projektu wniosku o dofinansowanie a 22% na etapie oceny formalnej
wniosku. Spośród beneficjentów który nie rozpoczęli realizacji projektów największą grupę
stanowią beneficjenci działania 2.1 (100% badanych), poddziałania 5.4.3 (94% badanych),
poddziałania 5.3.2 (83% badanych). W tych działaniach należy wskazać zatem obszary
zagrożenia nieterminowej realizacji projektów. Zdecydowana większość badanych planuje
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
106
zakończenie realizacji zadań przewidzianych w projekcie w latach 2018-2020 (83%
badanych). Badanie gabinetowe pozwala na wskazanie, że realizacja projektów
pozakonkursowych wybranych do dofinansowania odbywa się zgodnie z harmonogramem
określonym w załączniku nr 4 do SZOOP RPO WSL. Zidentyfikowane odstępstwa dotyczą
etapu realizacji projektów poza zawarciu umowy, a nie ww. harmonogramu. W ramach
badania CATI prowadzonego z beneficjentami projektów pozakonkursowych wskazano
również na ocenę skali opóźnienia w realizacji zakresu rzeczowego odnotowano w projekcie.
Opóźnienie wskazano w projektach z działania 7.2 nie przekraczające jednak 6 miesięcy
w stosunku do zakładanego pierwotnie harmonogramu. Powodem opóźnienia były problemy
z pozyskaniem uczestników projektu. Problem ten wynikać może z czynników zewnętrznych
realizacji projektów społecznych skierowanych na aktywizację osób bezrobotnych. W ocenie
uczestników panelu ekspertów szczególnie trudniej będzie osiągnąć zakładane rezultaty
projektów w tym obszarze na terenach wiejskich. Rynek pracy na wsi bardziej odczuwa
przemiany gospodarcze, bezrobocie na wsi jest bardziej trwałe niż bezrobocie w mieście,
a rynek pracy jest mniej elastyczny. Biorąc także pod uwagę trend dodatniego salda migracji
ludności z miast na wieś, napływ ludności na tereny wiejskie w celu nieprowadzenia
działalności rolniczej, a tylko zamieszkiwania na wsi, trzeba stwierdzić, że problem
bezrobocia ludności bezrolnej w kolejnych latach może nasilać się. Kolejnymi czynnikami
negatywnie wpływającymi na skuteczność projektów w OP VII będzie poprawiająca się
koniunkturą gospodarki, efektem programu 500+; niektórzy bezrobotni z dziećmi wolą
bowiem pobierać świadczenie, niż iść do pracy, czy też wkraczającym na rynek pracy
pokoleniu niżu demograficznego. Badanie pozwoliło na wskazanie przyczyn, czynników
i stopnia odchylenia od założeń Załącznika nr 4 do SZOOP w tych zidentyfikowanych
projektach pozakonkursowych, w których takie odstępstwa zidentyfikowano28. Generalnie
powodem odchylania od zakładanego harmonogramu spowodowany był weryfikacją
wcześniejszych założeń wnioskodawców na etapie identyfikacji projektów
pozakonkursowych i pojawianiem się szczegółowych wytycznych oraz definicji odnoszących
się do monitoringu wskaźników w projektach. W ocenie ekspertów uczestniczących
w panelach ekspertów proces przygotowania projektów pozakonkursowych wykazuje
trudności w obszarze działań środowiskowych. Ekspercie wyrazili przekonanie o zasadności
monitorowania szczególnie procesu przygotowania projektów odnoszących się do
bioróżnorodności realizowanych przez JST w trybie pozakonkursowym. Wywiady
28 Właściwa IOK wzywa Wnioskodawcę do złożenia wniosku o dofinansowanie projektu wyznaczając termin złożenia zbieżny z terminem określonym w Wykazie projektów. Po upływie wskazanego terminu, IOK niezwłocznie wzywa Wnioskodawcę do ponownego złożenia wniosku o dofinansowanie projektu, wyznaczając drugi ostateczny termin. Termin ten nie może być dłuższy niż trzy miesiące licząc od dnia upływu pierwszego terminu. W przypadku bezskutecznego upływu ostatecznego terminu IZ/IP RPO WSL niezwłocznie wykreśla projekt z Wykazu, który jest załącznikiem nr 4 do SZOOP .
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
107
z przedstawicielami IZ oraz eksperci uczestniczący w panelu ekspertów wskazywali, że
pośród obszarów szczególnie narażonych na opóźnienia w realizacji projektów
pozakonkursowych należy wskazać OP V i OP X. Problemem w operacjach dot.
bioróżnorodności było osiągnięcie zakładanych wartości wskaźnika odnoszącego się do
bioróżnorodności (Powierzchnia obszarów/ siedlisk, dla których zatrzymano proces utraty
bioróżnorodności biologicznej lub odtworzono i wzbogacono zasoby przyrody). W ocenie
JST mających być beneficjentami tego działania zakładano, że w celu osiągnięcia
wskaźników wystarczy zrealizować modernizację ścieżki rowerowej lecz finalnie okazało się,
że zakres tych projektów musi być wprost odnoszący się do poprawy bioróżnorodności
środowiskowej. Zakres ten był w ocenie potencjalnych beneficjentów tych projektów
pozakonkursowych trudny do realizacji. Uzgodnienia IZ powodowały wycofywanie się
projektodawców z wcześniej zaplanowanych do realizacji operacji w ramach tej OP29.
W ramach OP V działania 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej dokonywano również
korekt wynikających z nieprawidłowej interpretacji wnioskodawcy definicji wskaźnika przez
potencjalnego Wnioskodawcę30. Badania terenowe pozwoliły na identyfikację zagrożenia
niewykorzystania środków na podstawie wywiadów CATI z potencjalnymi beneficjentami,
wywiadów IDI z przedstawicielami IZ RPO WSL 2014-2020. Ryzyka te dotyczą realizacji
projektów środowiskowych w zakresie bioróżnorodności. W ocenie ekspertów
uczestniczących w panelu ekspertów problemem w operacjach dot. bioróżnorodności odnosił
się do złożonej definicji bioróżnorodności i metody oceny bioróżnorodności budzącej
trudności do zidentyfikowana przez potencjalnych wnioskodawców jakimi są JST. Na tym
etapie programowania rozważenia wymaga zmiana trybu wyboru tych projektów
i udostępnienie środków w trybie konkursowym. Podsumowując, badanie gabinetowe
pozwala na wskazanie, że realizacja projektów pozakonkursowych wybranych do
dofinansowania odbywa się zgodnie z harmonogramem określonym w załączniku nr 4 do
SZOOP RPO WSL. Badania CATI z beneficjentami wskazują, że wstępne identyfikowane
problemy skutkujące opóźnieniami w realizacji projektów rewitalizacyjnych zostały
rozwiązane. Wnioski te potwierdzają wyniki badania CATI wskazujące, że w ocenie blisko
70% badanych nie ma możliwości wystąpienia sytuacja, że termin ostatniego w roku 2018,
zaplanowanego do złożenia w danym roku wniosku o płatność częściową lub końcową może
się przesunąć o więcej niż miesiąc. Jedynie 5% wnioskodawców wskazało na realną
możliwość wystąpienia takiej negatywnej sytuacji.
29 Przykładem takiego projektu który został wykreślony z listy w tym obszarze był zidentyfikowany projekt pt. „Zagospodarowanie cieków wodnych w sołectwie Porąbka - potoku Wielka Puszcza oraz zbiornika wodnego pod Zaporą Czaniecką” lub Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnej potoków na terenie Gminy Ślemień 30 Przykładem takiego projektu gdzie zmieniano zakres z uwagi na niewłaściwą interpretację wskaźników był projekt z działania 5.4. Zagospodarowanie brzegów rzeki Koszarawa na odcinku od mostu kolejowego do mostu trzebińskiego.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
108
2.4. Ocena stopnia realizacji projektów pozakonkursowych w osiągnięciu wartości
pośrednich i docelowych wskaźników wybranych do ram wykonania
Niniejszy podrozdział prezentuje ocenę stopnia realizacji projektów pozakonkursowych
w osiągnięciu wartości pośrednich i docelowych wskaźników wybranych do ram wykonania.
W pierwszym rzędzie Wykonawca przeprowadził analizę udziału wskaźników Ram
Wykonania osiągniętych i zaplanowanych do osiągnięcia w realizowanych projektach
pozakonkursowych w zakładanej (w dokumentach programowych) oraz prognozowanej
(w ramach obszaru badawczego 1) wartości wskaźników celów pośrednich Ram Wykonania.
Wykonawca przeprowadził – na podstawie wyników badania zrealizowanego w ramach
problemu badawczego nr 2 niniejszego obszaru badawczego ocenę ryzyka opóźnień we
wdrażaniu poszczególnych projektów pozakonkursowych i ich wpływu na szacowaną
wartość wskaźników celów końcowych Ram Wykonania. Na podstawie analizy danych
sprawozdawczym można wskazać, że realizacja projektów pozakonkursowych, dla których
zawarto umowy o dofinansowanie przyczynia się do osiągnięcia wartości pośrednich
wskaźników wybranych do ram wykonania dla celu 2018 roku. W tabelach do załącznika nr 1
znajduje się analiza udziału osiągniecia wskaźników finansowych i wskaźników produktu
przyjętych do Ram wykonania realizowanych projektów pozakonkursowych dla każdej z OP,
w ramach której dokonano wyboru projektów pozakonkursowych. W ramach OPII
zaplanowano do realizacji projekty pozakonkursowe z terminem zakończenia projektów do
2021 roku. Projekty pozakonkursowe w tym obszarze nie będą wpływać zatem na
osiągnięcie wskaźników ram wykonania celów pośrednich 2018 roku. Wpływać będą
natomiast na osiągnięcie wskaźników ram wykonania celów docelowych 2023 r. Projekty
pozakonkursowe będą wpływały na osiągnięcie 28% wartości docelowej wskaźnika
finansowego celu końcowego i 14% wartości docelowej wskaźnika produktu przyjętego do
Ram wykonania celu końcowego (Liczba wspartych podmiotów realizujących zadania
publiczne przy wykorzystaniu TIK). W ramach OPIV zidentyfikowano 1 projekt, który ma
zostać zakończony do końca 2018 roku. Projekt Termomodernizacja budynku Wydziału
Zdrowia Publicznego w Bytomiu przy ul. Piekarskiej będzie przyczyniać się do realizacji
wskaźnika finansowego Ram wykonania celu pośredniego 2018 w 0,96%, nie będzie
natomiast miał udziału w realizacji wskaźnika produktu wybranego do Ram wykonania celu
pośredniego i końcowego gdyż wskaźniki te odnoszą się wyłącznie do działania 4.5.
Niskoemisyjny transport miejski oraz efektywne oświetlenie, a projekty pozakonkursowe
realizowane mają być w poddziałaniu 4.3.3. Z kolei - udział wszystkich projektów
pozakonkursowych zidentyfikowanych w OPIV w realizacji wskaźnika finansowego ram
wykonania celu końcowego 2023 wyniesie 0,13%. W ramach OPV spośród 42
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych 14 zakończyć się ma do 2018 rok. Projekty
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
109
będą przyczyniać się do realizacji wskaźnika finansowego Ram wykonania celu pośredniego
2018 w 15%, natomiast wszystkie projekty pozakonkursowe będą przyczyniać się do
realizacji wskaźnika finansowego Ram wykonania celu końcowego 2023 w 15,47%. Udział
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w realizacji wskaźników produktu przyjętych
do Ram wykonania celu pośredniego 2018 będzie znaczący gdyż dwa projekty
rewitalizacyjne zapewnią realizację wskaźnika produktu Łączna powierzchnia
zrekultywowanych gruntów na poziomie 540%, celu końcowego 2023 na poziomie 143%.
Projekty pozakonkursowe nie będą natomiast przyczyniać się do realizacji pozostałych
wskaźników produktu przyjętych do Ram wykonania. W ramach OPVII wszystkie 95
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych będzie wpływać na osiągnięcie wskaźnika
finansowego Ram wykonania celu pośredniego 2018, udział tych projektów wyniesie 77%,
natomiast celu końcowego 2023 wskaźnika finansowego 20%. Z kolei - w ramach
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w realizacji wskaźników produktu przyjętych
do Ram wykonania celu pośredniego 2018 będzie również znaczący gdyż wyniesie 154%
wartości wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania celu pośredniego 2018 i 46%
wartości wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania celu pośredniego 2023.
W ramach OPX udział projektów pozakonkursowych w realizacji wskaźnika finansowego
celu pośredniego jest niewielki (6,22%), większy natomiast w realizacji wskaźnika
finansowego celu końcowego (12,29%). Odnośnie udziału projektów w realizacji wskaźnika
produkty przyjętych do ram wykonania celu pośredniego (Powierzchnia zrewitalizowanych
obszarów) projekty te będą większy (31,86%), podobnie dla celu końcowego (18,77%).
W ramach OPIX wszystkie zidentyfikowane projekty pozakonkursowych będą wpływać na
osiągnięcie wskaźnika finansowego Ram wykonania celu pośredniego 2018, udział tych
projektów wyniesie 26%, wskaźnika celu końcowego 2023 wskaźnik finansowy 6,6%. Z kolei,
udział zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w realizacji wskaźników produktu
przyjętych do Ram wykonania celu pośredniego 2018 będzie również znaczący gdyż
wyniesie 62% wartości wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania celu pośredniego
2018 i 50% wartości wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania celu pośredniego
2023. W ramach OPXI wszystkie projekty będą miały udział w realizacji wskaźnika
finansowego celu pośredniego 2018 wyniesie 6,8 %, celu końcowego 2023 wyniesie 1,2%.
Natomiast udział projektów pozakonkursowych w realizacji wskaźnika produktu przyjętego
do Ram wykonania Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji
kluczowych w programie wyniesie dla celu pośredniego 2018 8,4%, natomiast celu
końcowego 2023 w 7,4%. W ramach OPXII projekt pozakonkursowy nie będzie miał udziału
we wskaźnikach przyjętych do Ram wykonania celu pośredniego 2018 gdyż planowana data
zakończenia projektu przewidziana jest na 2020 rok. Projekt będzie realizował natomiast
wskaźnik finansowy celu końcowego 2023 w 20%. Projekt nie będzie miał udziału
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
110
w realizacji wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania. Przeprowadzona ocena
ryzyka pozwala na stwierdzenie, że zidentyfikowane w ramach niniejszego badania
opóźnienia i przesunięcia harmonogramowe w powiązaniu z brakiem szacowanego postępu
realizacji mierników powiązanych z ramami wykonania decydują, iż w wymiarze zarządzania
programem realizację ram wykonania do roku 2018 (osiągnięcie celów pośrednich) uznać
należy za obszar wysokiego ryzyka, który wymaga ścisłego monitorowania i stosowania na
obecnym etapie wdrażania programu, działań prewencyjnych na poziomie programowania.
Przykładem tego typu rozwiązań programowych może być stosowanie kryteriów
premiujących wpływ projektów na realizację ram wykonania, a w razie konieczności
zawężania w ramach poszczególnych konkursów ram dofinansowania do interwencji
projektowych przekładających się w sposób bezpośredni na osiągniecie przyjętych
wskaźników. Z punktu widzenia realizacji ram wykonania istotne jest również jak najbardziej
efektywne uruchamianie kolejnych konkursów i kontraktacja dostępnych na poziomie
poszczególnych osi alokacji. Podsumowując, analiza pokazała znaczący udział
zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w osiągnieciu wskaźników ram wykonania
celu pośredniego 2018 i celu końcowego 2023 w OPII, OPV, OPVII, OPIX. Analiza pokazała
niski udział zidentyfikowanych projektów pozakonkursowych w osiągnieciu wskaźników ram
wykonania celu pośredniego 2018 i celu końcowego 2023 w OPIV, OPXI, OPXII.
2.5. Ocena stopnia realizacji projektów pozakonkursowych w osiągnięciu wartości celu p
końcowego 2023 roku wskaźników programowych produktu i rezultatu danej osi
priorytetowej
W niniejszym podrozdziale dokonano prezentacji oceny stopnia realizacji projektów
pozakonkursowych w osiągnięciu wartości pośrednich i docelowych wskaźników
programowych produktu i rezultatu danej osi priorytetowej. Metodologia pracy była tożsama
z opisaną dla pytania badawczego 4, z zastrzeżeniem ukierunkowania analiz na wskaźniki
produktu i rezultatu nie włączone do Ram Wykonania. Na poziome SZOOP zidentyfikowano
242 projekty pozakonkursowe w dziewięciu osiach priorytetowych RPO WSL. Wykonawca
dokonał analizy wszystkich realizowanych projektów , które zostały wybrane do
dofinansowania przez UM WSL oraz tych które zostały zidentyfikowane w Załączniku nr 4 do
SZOOP31. Poniżej zaprezentowano ocenę stopnia generowania przez projekty
pozakonkursowe wskaźników w każdej z Osi priorytetowej w ramach której będziemy mieli
do czynienia ze zrealizowanym projektem. Przeprowadzona ocena ryzyka uwzględniała
czynniki ryzyka istotne dla projektów społecznych, rewitalizacyjnych i operacji w obszarze
31 Analiza projektów pozakonkursowych , które nie zostały złożone a więc nie są realizowane spośród zidentyfikowanych projektów będzie możliwa po złożeniu wniosku o dofinansowanie i ujęciu projektów w bazie wniosków SL.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
111
edukacji. Ryzyka te dotyczą projektów miękkich32. Ryzyka dotyczące realizacji wskazanych
projektów wynikają z ich specyfiki polegającej na źródle finansowania operacji ze środków
EFS i uwarunkowań zewnętrznych realizacji tych projektów obejmujących uwarunkowania
polityczne tj. przepisy wprowadzające reformę edukacji oraz rządowy program 500+. Analiza
ryzyka pokazuje, że wprowadzenie Rządowego programu Rodzina 500+33 wpłynęło na
znaczny spadek zainteresowania programami ukierunkowanymi na pomoc społeczną – co
wpływało na zagrożenie nie zrealizowaniem wskaźników efektywności zatrudnieniowej poza
zakończeniu realizacji programu. Osiągnięcie tego wskaźnika jest szczególnie ważne dla
projektów finansowanych ze środków EFS. Analizy prowadzone na potrzeby badania
wskazały, że problematyczne może być dla beneficjenta programu utrzymanie jednocześnie
kryterium dochodowego świadczenia z programu 500+ jak również efektywności
zatrudnionej. W efekcie niektórzy odbiorcy projektów finansowanych z EFS mogą obawiać
się odebrania części świadczenia przyznanego w ramach programu 500+34. Z kolei zmiany
w ustawie dotyczącej przedszkoli opóźniły realizację projektów w tym obszarze, ponieważ
beneficjenci czekali na tę nowelizację ze zgłaszaniem projektów. Wyniki analizy ryzyka
pokazują jednak, że ryzyko nieosiągnięcia wartości docelowej wskaźnika dla projektów EFS
może być zminimalizowane poprzez rzetelnie prowadzony monitoring wdrożenia projektu.
Badanie wskazało, że problematyka ta jest znana pośród urzędników IZ/IP co powoduje, że
mogą oni również na bieżąco reagować na problemy zgłaszane przez beneficjentów. Analiza
ryzyka pokazała, że zidentyfikowane ryzyka nie powinny wpłynąć istotnie na osiągnięcie
wartości docelowej wskaźników projektów pozakonkursowych. Opis udziału wskaźników
produktu zidentyfikowanych w RPO WSL pozostałych (nie wybranych do Ram wykonania
został szczegółowo przedstawiony w tabelach w Załączniku nr 1). Największy udział
w realizacji wskaźników ze względu na oś priorytetową RPO WSL odnotowano w OPXII,
gdzie udział projektu pozakonkursowego w osiągnieciu końcowego 2023 roku wskaźników
programowych produktu i rezultatu OPXII wynosi 65% (Liczba osób odwiedzających
Planetarium Śląskie ze zorganizowanych grup uczniowskich i przedszkolnych).
W pozostałych osiach priorytetowych RPO WSL udział ten jest znacznie mniejszy. Udział
projektów w osiągnieciu 2023 roku wartości końcowych wskaźników programowych produktu
i rezultatu OPII wynosi średnio 16,37%, największy udział takich projektów jest w przypadku
32 Ryzyko w projekcie należy rozumieć jako zdarzenia, które w sposób pozytywny bądź negatywny wpływają na jego realizację. Ze względu na skutki, jakie mogą przynieść, szczególną uwagę należy zwrócić jednak na te zdarzenia, które zagrażają prawidłowej realizacji naszego przedsięwzięcia. 33 Zobacz więcej o programie: http://www.program500plus.pl/zasady-programu.html 34 Zasiłek na pierwsze dziecko można otrzymać w przypadku, gdy dochód na członka rodziny nie przekracza 800 zł lub nie większego niż 1 200 zł na członka rodziny, jeśli którekolwiek z dzieci w rodzinie jest niepełnosprawne. Pod uwagę brane będą dochody uzyskiwane w kraju i za granicą z różnych tytułów: pracy na etacie, umów cywilno - prawnych, działalności gospodarczej, emerytur, rent, świadczeń rodzinnych, a także dochody z gospodarstw rolnych.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
112
wskaźnika Liczba uruchomionych platform cyfrowych w obszarze e-zdrowia o charakterze co
najmniej ponadlokalnym). W ramach OPIV udział ten ograniczony z uwagi na to, że
większość wskaźników produktu wskazanych w RPO WSL nie jest planowanych do realizacji
w ramach projektów pozakonkursowych, natomiast wartości pozostałych wskaźników
zostaną ustalone w późniejszym okresie na podst. audytu energetycznego. Udział projektów
w osiągnieciu 2023 roku wartości końcowych wskaźników programowych produktu i rezultatu
OPV wynosi średnio 11,40%, największy udział projektów pozakonkursowych odnotowano
w ramach wskaźnika Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów (97%), który zostanie
osiągnięty praktycznie w ramach jednego projektu Zagłębiowski Park Linearny – rewitalizacja
obszaru funkcjonalnego doliny rzek Przemszy i Brynicy - Miasto Dąbrowa Górnicza
realizowanego przez Gminę Bytom. Z kolei - w ramach pozostałych osi priorytetowych udział
projektów w realizacji wskaźników jest niewielki średnio nie przekraczając 1% wartości
docelowej wskaźników w OPVII, 1,62% w OPIX, natomiast w OPX 2,31%.
2.6. Problemy na etapie przygotowania/wdrażania każdego z projektów oraz rozwiązania
niwelujące zidentyfikowane problemy w przygotowaniu/wdrażaniu wybieranych w ramach
projektów pozakonkursowych
Niniejszy podrozdział prezentuje zestawienie problemów na etapie przygotowania oraz
wdrażania projektów pozakonkursowych wraz z propozycją działań naprawczych, które
można wskazać jako niwelujące te zidentyfikowane problemy. W celu dokonania analizy
problemów na etapie przygotowania/wdrażania każdego z projektów dokonano analizy
dokumentacji wdrożeniowej oraz realizowano badania CATI z beneficjentami projektów
pozakonkursowych. Blisko 40% badanych wnioskodawców projektów pozakonkursowych
wskazało, że w ostatnim zaplanowanym na 2018 roku wniosku o płatność częściową lub
końcową możne wystąpić sytuacja, że nie zostaną wykazane założone na ten czas
wysokości wszystkich wskaźników. Na wykresie 16 w załączniku nr 1 przedstawiono ocenę
zagrożenia możliwości nieosiągnięcia zakładanych wartości wskaźników w ramach
realizowanych projektów pozakonkursowych RPO WSL. Przedstawiciele wnioskodawców
pytani w badaniu CATI o problemy wskazywali jedynie na ograniczoną znajomość
wskaźników na etapie opracowania dokumentacji, natomiast na etapie realizacji projektów
wskazywano w nielicznych przypadkach czynniki atmosferyczne jako powód możliwych
opóźnień w realizacji zakładanego zestawiania rzeczowego. Wywiady eksperckie pokazały,
że rozwiązaniem może być pokazywanie dobrych praktyk wnioskodawcom projektów
pozakonkursowych wskazując na dobre przykłady zrealizowanych projektów w obszarze
bioróżnorodności. Takim przykładem mogą być ścieżki rowerowe wyznaczone na terenie
cennym przyrodniczo z miejscami postojowymi opatrzonymi tablicami informacyjnymi
pokazującymi bogactwo powierzchni czynnej biologicznie. Celem takie działania byłoby
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
113
pokazanie praktycznych możliwości zakresu projektów z obszaru bioróżnorodności.
Elementem dodatkowo utrudniającym wdrożenie projektów pozakonkursowych w obszarze
bioróżnorodności jest słaba jakość inwentaryzacji przyrodniczej na terenach Natura 2000 nie
na poziomie regionu realizowane ze środków NFOŚGW, lecz na poziomie gminy która
często nie ma wiedzy o cennych przyrodniczo zasobów. W ocenie uczestniczących
w badaniu przedstawicieli IZ narzędziem umożliwiającym niwelowanie zidentyfikowanych
problemów w wybieranych w ramach projektów pozakonkursowych będzie intensyfikacja
kontaktów z tymi podmiotami. Podczas badania wskazano również na dobre praktyki
organizacji konferencji tematycznych z wykonawcami projektów pozakonkursowych.
Powyższe środki zaradcze przedstawione zostały dla projektów specyficznych odnoszących
się do ww. obszaru tematycznego. Rozwiązaniem jednak uniwersalnym będzie aktywizacja
potencjalnych wnioskodawców w zakresie właściwej identyfikacji zakresu operacji, realizacja
konferencji uzgodnieniowych bądź finalnie w przypadku dalszego opóźnienia w złożeniu
projektów przesunięcie środków dostępnej alokacji na tryb konkursowy w OP V. Powyższe
środki zaradcze zostały omówione podczas wywiadów pogłębionych z przedstawicielami
IZ/IP i prezentują adekwatne rozwiązania do zidentyfikowanych problemów na analizowanym
etapie oceny. Podsumowując, badanie nie wykazało znaczących problemów po stronie
wnioskodawców projektów pozakonkursowych. Identyfikowane problemy dotyczyły projektów
w obszarze bioróżnorodności gdzie zgłaszano trudności ze zrozumieniem zakresu definicji
wskaźników
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
114
OBSZAR BADAWCZY 3: Analiza stanu realizacji projektów dużych wskazanych w
Programie
3.1 Ocena stanu przygotowania/realizacji projektów dużych
W celu odpowiedzi na pytanie badawcze przeprowadzono wywiady CATI
z przedstawicielami zidentyfikowanych projektów oraz wywiady IDI z przedstawicielami IZ
RPO WSL 2014-2020, które dostarczyły informacji na temat przyczyn ewentualnego
odstępstwa od założeń, wynikających zarówno z czynników wewnętrznych
(instytucjonalnych) jak i z czynników zewnętrznych (leżących po stronie beneficjenta lub jego
otoczenia prawnego i gospodarczego). Analizy eksperckie pozwoliły na wyszczególnienie
potencjalnych czynników prawnych i regulacyjnych mogących wpływać na skuteczność
wdrożeniową projektów dużych w obszarze transportu. W efekcie założono powstanie
zestawienia przyczyn, czynników i stopnia odchylenia od zakładanych harmonogramów
projektów dużych. Generalnie, na podstawie wskazanych wyżej danych Wykonawca
przeprowadził zestawienie stanu wdrażania wszystkich projektów dużych (przygotowanie
dokumentacji wykonawczej i niezbędnych pozwoleń, przygotowanie wniosku
o dofinansowanie projektu, złożenie wniosku o dofinansowanie projektu/planowany rok
złożenia wniosku o dofinansowanie projektu, planowany rok zakończenia projektu). Analiza
pokazała, że IZ RPO WSL wskazała listę projektów dużych w Rozdziale 10.1 RPO WSL.
Projekty te miałby być realizowane w OP VI Transport działanie 6.1 Drogi wojewódzkie.
W tabeli w załączniku nr 1 zaprezentowano Listę projektów dużych wykazaną w RPO WSL.
Duże projekty podlegały specjalnej procedurze weryfikacji i ocenie35. Projekty badane były
w szczególności pod kątem zasadności udzielenia wsparcia finansowego (w oparciu
o analizę kosztów i korzyści), a także w zakresie zgodności z politykami europejskimi (m.in.
w obszarze ochrony środowiska naturalnego i pomocy publicznej)36. Łączną wartość
planowanych kosztów kwalifikowanych czterech projektów dużych miała wynieść 2,5 mld zł.
35 Możliwości realizacji projektów dużych wynikają z przepisów unijnych regulujących zasady wydatkowania środków w okresie programowania 2014-2020. Zasady te zostały opisane w artykułach 100-103 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. O tym, czy w przypadku danego projektu hybrydowego będą miały zastosowanie powyższe przepisy, zdecyduje całkowity koszt kwalifikowalny inwestycji. Powinien on przekroczyć próg 50 mln euro. Wyjątek stanowią projekty zaliczane zgodnie z art. 9 rozporządzenia nr 1303/2013 do siódmego celu tematycznego (promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej), w których próg ten wynosi 75 mln euro. Duże projekty podlegają procedurze notyfikacji KE; Informacje dot. dużego projektu składa się do Komisji Europejskiej zgodnie z formatem określonym w Załączniku nr II do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2015/207 z dnia 20 stycznia 2015 r. Poniżej zaprezentowano wynik badania w zakresie oceny stanu realizacji projektów dużych i ich wpływa na realizację wskaźników przyjętych w Programie. 36 W perspektywie finansowej 2014-2020, obok stosowanego dotychczas trybu weryfikacji dużych projektów przez służby Komisji Europejskiej, wprowadzono procedurę niezależnej oceny jakości (ang. independent quality review - IQR). W sytuacji, gdy państwo członkowskie zdecyduje się na ocenę dużego projektu w tym trybie, jego weryfikacja przeprowadzana jest przez niezależnych ekspertów. Weryfikacja ta kończy się wydaniem opinii (IQR report). Należy dodać, że szczegółowe zasady i kryteria oceny jakości dużych projektów zostały określone art. 22-23 oraz załączniku nr II do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r.
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
115
Realizacja tych projektów miała pozwolić na osiągnięcie łącznej wartość wskaźnika produktu
Długość nowych wybudowanych dróg wojewódzkich [km] w liczbie 74,8 km. Uwzględniając
wartość docelową wskaźnika produktu OP VI Całkowita długość nowych dróg do 2023 r.
w liczbie 59,5 km. Zakładano zatem, że projekty duże w całości zapewnią w całości
realizację zakładanego wskaźnika produktu. Rozpoczęcie realizacji projektów dużych
zaplanowano na lata 2007-2019, a ich realizacja miała zostać zakończona w latach 2017-
2021. W działaniu 6.1. zaplanowano konkursowy tryb wyboru operacji. O dofinansowanie
ubiegać się mogły się ubiegać jedynie projekty wynikające z Regionalnego Planu
Transportowego. Funkcję Regionalnego Planu Transportowego spełnia Strategia Rozwoju
Systemu Transportu Województwa Śląskiego wraz z dokumentem wdrożeniowym - Planem
rozbudowy dróg wojewódzkich w województwie śląskim. W ramach priorytetu
inwestycyjnego wsparcie miały uzyskać inwestycje z zakresu budowy i przebudowy
kluczowej infrastruktury drogowej regionu. W ramach naboru wniosków w działaniu 6.1 nr
RPSL.06.01.00-IZ.01-24-015/15 trwającego od lipca 2015 r. do stycznia 2016 r. IZ dokonał
wyboru projektu dużego Budowa Regionalnej Drogi Racibórz- Pszczyna na odcinku
przebiegającym przez Miasto Rybnik złożonego przez Miasto Rybnik. Z uwagi na wymagane
przepisami unijnymi potwierdzenie dofinansowania przez KE przed zawarciem umowy
z Wnioskodawcą dokonano stosowanych uzgodnień z Komisją Europejską, co skutkowało
zawarciem umowy z Wnioskodawcą w dniu 20 grudnia 2016 r. Całkowita wartość projektu
realizowanego przez Miasto Rybnik wyniosła 433 mln zł, z czego dofinansowanie wynosić
będzie 289 989 933,34 zł. Zgodnie z umową UDA-RPSL.06.01.00-24-01HF/16-00 projekt
duży jest realizowany i zakończony ma zostać do 30 września 2020 r. Do listopada 2017 r.
złożono wnioski o płatność zaliczkową lub refundacyjne na kwotę 5,6 mln zł, co stanowi
1,9% całkowitej wartości projektu zgodnie z tabelą zamieszczoną w załączniku nr 1 do
niniejszego raportu. W drugim naborze wniosków trwającym od października do grudnia
2016 r. złożono dwa wnioski na projekty zidentyfikowane jako duże. Inwestycja została
podzielona na dwa etapy i w ramach naboru złożono dwa wnioski o dofinansowanie -
Budowa Drogowej Trasy Średnicowej Wschód - Etap I - węzeł Lwowska – węzeł Jęzor.
Kwota kosztów kwalifikowanych wyniosła 146 mln zł, zakładane dofinansowanie 124 mln zł.
Druga operacja złożona przez Miasto Jaworzno dotyczyła Budowy Drogowej Trasy
Średnicowej - Wschód Etap II Węzeł Partyzantów - Węzeł Jęzor; Kwota kosztów
kwalifikowanych wyniosła 187 mln zł, zakładane dofinansowanie 146 mln zł. W wyniku oceny
wniosków negatywnie oceniono wnioski Wnioskodawcy Miasto Jaworzno. Negatywna ocena
formalna wniosku wynikała z braku niezbędnej dokumentacji inwestycyjnej, w tym koniecznej
oceny oddziaływania na środowiskowo wymaganej oddzielnymi przepisami prawa. Wartość
projektu wskazana w RPO WSL wynosić miała 560 mln zł, natomiast łączna kwota kosztów
kwalifikowanych z obu wniosków wynosiła 333 mln zł była więc o blisko 40% niższa niż
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
116
wartość wskazana w RPO WSL dla projektu dużego. Operacja nie została wybrana do
dofinasowania z uwagi na negatywną ocenę Zezwolenia na Realizację Inwestycji
Drogowej (ZRID). Kolejny z projektów zidentyfikowanych w RPO WSL jako projekt duży
Budowa Regionalnej Drogi Racibórz-Pszczyna na odcinku od włączenia do drogi krajowej nr
45 w Gminie Rudnik do granicy miasta na prawach powiatu Rybnik; całkowita wartość
operacji wynosić ma 197 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wynosić 146 mln zł. Jak
wynika z analizy złożonego wniosku jego wartość uległa zmniejszeniu z planowanej w RPO
WSL pierwotnie kwoty 790 mln zł kosztów kwalifikowanych operacji. Z uwagi na niższą
całkowitą wartość operacji projekt nie spełniał w takim kształcie warunków dla projektu
dużego. Ostatni z planowanych projektów dużych Budowa Drogi Głównej Południowej na
odcinku od drogi wojewódzkiej nr 935 w Rydułtowach do połączenia z ul. Wodzisławską
i węzłem A1 w Mszanie nie został opracowany i nie został złożony w ramach żadnego
z ogłoszonych naborów. Badania terenowe prowadzone z Zarządem Dróg Wojewódzkich
wskazały, że brak realizacji projektu wynikał ze zmiany planów inwestycyjnych regionu.
Wywiady pogłębione z przedstawicielami IZ pokazały, że obecnie nie ma możliwości
realizacji projektów dużych z uwagi na wykorzystanie alokacji na projekty drogowe.
Podsumowując, w RPO WSL w ramach działania 6.1 Drogi wojewódzkie dokonano
identyfikacji czterech projektów dużych na łączną całkowitą wartość dofinansowania 2,5 mld
zł. W ramach dwóch naborów wniosków wybrano i zawarto umowę jedynie na projekt Miasta
Rybnik Budowa Regionalnej Drogi Racibórz- Pszczyna na odcinku przebiegającym przez
Miasto Rybnik. Całkowita wartość projektu realizowanego przez Miasto Rybnik wyniosła 433
mln zł, z czego dofinansowanie blisko 290 mln zł. Pozostałe zidentyfikowane projekty nie
zostały zrealizowane w zakresie jakim zakładano na etapie programowania RPO WSL.
3.2 Ocena stopnia w jakim stopniu projekty duże będą się przyczyniać do realizacji
wskaźników wybranych do ram wykonania w ramach Osi Priorytetowej VI
W celu udzielenia odpowiedzi na pytanie badawcza, na podstawie zakładanych w fiszkach
dużych projektów terminów złożenia wniosku o dofinansowanie projektu, harmonogramu
wniosków o płatność dokonano oszacowania potencjalnej wartości wskaźników celów
pośrednich i końcowych Ram Wykonania oraz ich udziału w zakładanej (w dokumentach
programowych) i prognozowanej (w ramach obszaru badawczego 1) wartości docelowej
wskaźników włączonych do Ram Wykonania. W kolejnym kroku Wykonawca przeprowadził –
na podstawie wyników badania zrealizowanego w ramach problemu badawczego nr 2
niniejszego obszaru badawczego ocenę ryzyka opóźnień we wdrażaniu poszczególnych
projektów dużych i ich wpływu na szacowaną wartość wskaźników celów końcowych Ram
Wykonania w OP VI. W Ramach Wykonania dla OPVI wskazano dwa wskaźniki wskaźnik
finansowy i wskaźnik produktu (całkowita długość nowych dróg). Analiza pokazała, że
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
117
realizacja projektu dużego zostanie zakończona do 2020 roku. Do końca 2018 roku
zaplanowano złożenie wniosków o płatność zaliczkową na kwotę 136 978 852,40 zł,
wniosków refundacyjnych na kwotę 136 978 852,40 zł, łącznie w ramach projektu do końca
2018 roku zaplanowano wydatkowanie kwoty 162 918 525,76 zł. Ocena ryzyka dla projektu
wskazuje, że z uwagi na specyfikę projektu budowlanego projekt może być narażony na
ryzyka na etapie projektowania, realizacji, użytkowania. Dla projektu zawarta została umowa
o dofinansowania i wyłoniony wykonawca w postępowaniu przetargowym. Ryzyka na etapie
przygotowania i projektowania nie będą zatem występować. Projekt jest narażony na ryzyka
na etapie budowy wpływające na osiągniecie wartości docelowej wskaźnika z uwagi na
czynniki zewnętrzne wskazane w badaniu CATI tj. niekorzystne warunki atmosferyczne
w tym opady deszczu, gwałtowne burze, klęska żywiołowa mogące wydłużyć proces
składania wniosków o płatność dotyczących wykonywania robót budowlanych i odbiory
przejściowych, odbioru końcowego. Analiza ryzyka nie wskazuje jednak aby czynniki te
wpłynęły na osiągniecie wartości docelowej wskaźników założonych w projekcie. Analizując
efekty projektów dużych należy wskazać na uwarunkowania formalno-prawne certyfikacji
wydatków projektu dużego. Wydatki te będzie można certyfikować do KE dopiero po
notyfikowaniu lub przedłożeniu do oceny dużego projektu do tej instytucji (zarówno w trybie
następującym po procedurze niezależnej oceny jakości, jak i w przypadku projektów
składanych bezpośrednio do Komisji). Mając na uwadze jednak przygotowanie projektu
i stan realizacji założono całkowitą certyfikację wydatków wniosków o płatność i wniosków
refundacyjnych złożonych w 2018 roku. Analiza pokazała, że projekt duży nie będzie
przyczyniał się do osiągnięcia wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania Celu
pośredniego (2018) Całkowita długość nowych dróg [km]. Realizacja projektu wpływanie na
osiągniecie wskaźnika produktu przyjętego do Ram wykonania OPVI Celu końcowego
(2023) w 17%. Projekt będzie przyczyniał się do realizacji wskaźnika finansowego Ram
wykonania celu pośredniego (2018); wydatki stanowić będą 27% wartości docelowej
wskaźnika Ram wykonania celu pośredniego. Projekt duży będzie miał również kluczowe
znaczenie dla osiągnięcia wskaźnika finansowego . przyjętego do Ram wykonania Celu
pośredniego (2023), wydatki stanowić będą 52% wartości docelowej wskaźnika Ram
wykonania. W tabeli w załączniku nr 1 zaprezentowano tabelaryczne zestawienie wyników.
W listopadzie 2010 r. Komisja Europejska przyjęła inicjatywę pod tytułem „Energia 2020 –
strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora
energetycznego” (COM(2010) 639 final). W strategii tej określono priorytety sektora
energetycznego na okres 10 lat oraz działania, które należy podjąć w celu sprostania
różnorodnym wyzwaniom, takim jak zapewnienie konkurencyjności cen na rynku
i bezpieczeństwa dostaw, wzmocnienie wiodącej pozycji w dziedzinie technologii, a także
skuteczne negocjacje z międzynarodowymi partnerami. Jednym z priorytetów jest dążenie
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
118
do zapewnienia dobrych relacji z dostawcami energii spoza UE i państwami tranzytu energii.
Rozwinięciem tych działań jest strategia energetyczna 2030, która zapewnia ramy polityki
w dziedzinie klimatu i energii do 2030 r., oraz plan działania w zakresie energii do 2050 r.,
który wyznacza długoterminowe cele ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w UE o 0–
95 % do 2050 r. W RPO WSL 2014-2020 założono, że zmniejszenie rocznego zużycia
energii pierwotnej w budynkach publicznych będzie realizowane w ramach działań Osi
priorytetowej IV. Z uwagi na fakt, że projekty duże nie są realizowane w ramach działania
6.2. Transport kolejowy należy wskazać, że projekty duże nie przyczyniają się do realizacji
wskaźnika Strategii Europa 2020: Poziom zużycia energii pierwotnej [Mtoe, %].
Podsumowując, projekt duży będzie miał duży wpływ na osiągnięcie wskaźników Ram
wykonania szczególnie wskaźnika finansowego celu pośredniego (2018) w 27%, celu
końcowego (2023) w 52%; nie będzie natomiast wpływał na realizację wskaźnika produktu
przyjętego do Ram wykonania w OPVI.
3.3 Ocena stopnia w jakim projekty duże przyczyniają się do realizacji wskaźników
programowych produktu i rezultatu
Spośród czterech zidentyfikowanych projektów dużych w ramach Załącznika nr 4 do SZOOP
zawarta została jedynie jedna umowa o dofinansowanie w ramach projektu Miasta Rybnika.
Projekt zakładał osiągnięcie wskaźnika produktu wskazanego w RPO WSL dla OPVI
działanie 6.1 Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg [km] 10,22.
Jak pokazała analiza ryzyka dla projektu dużego zaprezentowana we wcześniejszym
podrozdziale, nie wskazuje jednak aby czynniki ryzyka wpłynęły na osiągniecie wartości
docelowej wskaźników założonych w projekcie, założono zatem całkowitą certyfikację
wydatków wniosków o płatność i wniosków refundacyjnych. Podsumowując, projekt duży
realizowany przez beneficjenta Miasto Rybnik przyczyniać się będzie w 26% do osiągniecia
wskaźnika produktu wskazanego w RPO WSL Całkowita długość przebudowanych lub
zmodernizowanych dróg [km].
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
119
WNIOSKI Z BADANIA I REKOMENDACJE
Lp. Treść wniosku (wraz ze
wskazaniem strony w raporcie)
Treść rekomendacji (wraz ze
wskazaniem strony w raporcie)
Adresat
rekomendacji
(instytucja
odpowiedzialna
za wdrożenie
rekomendacji)
Sposób wdrożenia (syntetyczne
przedstawienie sposobu
wdrożenia rekomendacji)
Termin
wdrożenia
rekomendacji
(data dzienna
kończąca
dany kwartał)
Klasa
rekomenda
cji
1 Odnotowano poważne zagrożenie
braku postępu wskaźnika
Powierzchnia zrewitalizowanych
obszarów. Prognozowana wartość
dla celu pośredniego Ram
Wykonania wynosi 0 - str. 40
Proponuje się zastąpienie wskaźnika
Powierzchnia zrewitalizowanych
obszarów w Ramach Wykonania
wskaźnikiem Powierzchnia obszarów
zrewitalizowanych wynikająca z
podpisanych umów nadanie mu statusu
KEW, a nie wskaźnika produktu
IZ RPO WSL Przedstawienie KE
zobiektywizowanych przyczyn
niemożności zrealizowania
wskaźnika i zaproponowanie
zamiany wskaźników Ram
Wykonania
31.03. 2018 Programowa
/operacyjna
2 Zidentyfikowanie poważne
zagrożenie nieosiągnięcia
wskaźnika finansowego OP X
Rewitalizacja i infrastruktura
społeczna i zdrowotna – str. 40
Zaleca się niezwłoczne rozstrzygnięcie
naboru do Działania 10.1 Infrastruktura
z ochrony zdrowia.
IZ RPO WSL Zaangażowanie dodatkowego
personelu dla uwolnienia zasobów
wykwalifikowanych pracowników
do szybkiej oceny formalnej i
merytorycznej obecnego naboru
do Działania 10.1 Infrastruktura
ochrony zdrowia
30.06.2018 Programowa
/operacyjna
3. W niektórych działaniach Osi I.
zidentyfikowano niskie
zainteresowanie potencjalnych
Rekomenduje się przesunięcie alokacji
z Osi I. RPO WSL 2014-2020 do
alokacji Osi III., w której można
IŻ RPO WSL
2014-2020
Przedstawienie KE
zobiektywizowanych przyczyn
niemożności zrealizowania
31.03.2018 Programowa
/operacyjna
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
120
beneficjentów pozyskaniem
wsparcia. Występuje zagrożenie
niewykorzystania alokacji oraz
śladowego zrealizowania
zakładanych wartości wskaźników
Osi I. str. 40
odnotować niesłabnące
zainteresowanie wsparciem.
założeń Osi !. RPO WSL 2014-
2020 i przedstawienie propozycji
przesunięcia alokacji na Oś III.
Rewalidacja prognoz wskaźników
w obu Osiach.
4. W Działaniu 4.3. zdiagnozowano
ryzyko nieosiągnięcia zakładanej
wysokości wskaźnika produktu
Stopień redukcji PM10
(obligatoryjny).Szacuje się, iż w
roku 2023 zostanie on osiągnięty
w 30%. Przyczyną są zakładane
w projektach zakresy wsparcia w
niskim stopniu oddziałujące na
wartość docelową wskaźnika. –
str. 65
Rekomenduje się wprowadzenie nowej
ścieżki kontraktacji – np. nowego
Działania ramach OP IV Efektywność
energetyczna, odnawialne źródła
energii i gospodarka niskoemisyjna
wymiana kotłów opalanych paliwem
stałym, w którym możliwe będzie
zakontraktowanie wskaźnika w
zakładanej wysokości
IZ RPO WSL Opracowanie założeń nowej
ścieżki kontraktacji,
przedstawienie jej podczas
renegocjacji RPO WSL 2014-2020
z KE.
31.03.2018 Programowa
/operacyjna
5. Mimo wdrażania zasad
horyzontalnych w ramach RPO
WSL 2014-2020, stopień wpływu
Programu na cele horyzontalne na
poziomie kraju jest niemożliwy do
oszacowania ze względu na brak
konieczności monitorowania
wskaźników WLWK w projektach.
Beneficjenci więc rzadko je
wybierają – str. 96
Zaleca się więc wprowadzenie
obowiązku monitorowania wskaźników
horyzontalnych we wszystkich
programach operacyjnych
realizowanych na poziomie kraju i
regionu dla uchwycenia rzeczywistej
skali realizacji zasad horyzontalnych.
IK Ministerstwo
Rozwoju
Zmiana zapisów Wytycznych w
zakresie monitorowania postępu
rzeczowego programów
operacyjnych na lata 2014-2020.
31.12.2018 Horyzontaln
a
/operacyjna
„Ewaluacja osiągania celów Programu wraz z oceną stanu projektów w ramach ścieżki pozakonkursowej oraz dużych projektów” Raport końcowy
121
top related