fisiese wetenskappe
Post on 11-Dec-2016
282 Views
Preview:
TRANSCRIPT
FISI
ESE
WE
TE
NSK
AP
PE Kurrikulum- en
assesseringsbeleidsverklaring
Verdere Onderwys- en OpleidingsfaseGraad 10-12
Nasionale Kurrikulumverklaring (NKV)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
1KABV
KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING
GRAAD 10-12
FISIESE WETENSKAPPE
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
2 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Departement van Basiese OnderwysStrubenstraat 222Privaatsak X895Pretoria 0001Suid-AfrikaTel: +27 12 357 3000Faks: +27 12 323 0601
Pleinstraat 120 Privaatsak X9023Kaapstad 8000Suid-Afrika Tel: +27 21 465 1701Faks: +27 21 461 8110Webtuiste: http://www.education.gov.za
© 2011 Departement van Basiese Onderwys
ISBN: 978-1-4315-0614-9
Ontwerp en uitleg deur: Ndabase Printing Solution
Gedruk deur: Staatsdrukkery
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
3KABV
VOORWOORD VAN DIE MINISTER
Die nasionale kurrikulum is die hoogtepunt van ons poging oor ’n tydperk van 17 jaar om die apartheidskurrikulum wat ons geërf het, te hervorm. Sedert die aanvang van demokrasie het ons gepoog om die kurrikulum op die waardes deur die Grondwet (Wet No. 108 van 1998) geϊnspireer, te skoei. Die Aanhef van die Grondwet verklaar die doelstellings van die Grondwet soos volg:
• Die verdeeldheid van die verlede te heel en ’n samelewing gegrond op demokratiese waardes, maatskaplike geregtigheid en basiese menseregte te skep;
• Die lewensgehalte van alle burgers te verhoog en die potensiaal van elke mens te ontsluit;
• Die grondslag te lê vir ’n demokratiese en oop samelewing waarin regering gebaseer is op die wil van die bevolking en elke burger gelyk deur die reg beskerm word; en
• ’n Verenigde demokratiese Suid-Afrika te bou wat sy regmatige plek as soewereine staat in die gemeenskap van nasies inneem.
Onderwys en die kurrikulum het ’n belangrike rol om in die verwesenliking van hierdie doelstellings te vervul.
Uitkomsgebaseerde onderwys, wat in 1997 ingestel is, was ’n poging om die verdeeldheid van die verlede te heel, maar die ondervinding van implementering het as aansporing vir ’n kurrikulumvernuwing in 2000 gedien. Dit het tot die eerste kurrikulumvernuwing, naamlik die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring (2002) en die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad 10-12 (2002), gelei.
Deurlopende implementeringsuitdagings het tot ‘n volgende kurrikulumvernuwing in 2009 gelei, naamlik die hersiening van die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring (2002) en die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad 10-12 (2002) wat tot die ontwikkeling van hierdie dokument gelei het.
Sedert 2012 is die twee onderskeie nasionale kurrikulumverklarings, naamlik diè vir Graad R-9 en Graad 10-12 in ’n enkele dokument, wat voortaan slegs as die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12, bekend sal staan, geamalgameer. Hoewel die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 sy vertrekpunt in die vorige kurrikulum vind, het daar wel vernuwing ingetree wat ten doel het om groter duidelikheid oor dit wat op ’n kwartaal-tot-kwartaal-grondslag onderrig en geleer moet word, te verskaf.
Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is ’n beleidsverklaring met betrekking tot onderrig en leer in Suid-Afrikaanse skole en is in die volgende dokumente vervat:
(a) Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklarings vir alle vakke in hierdie dokument opgeneem;
(b) Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
(c) Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12.
MEV ANGIE MOTSHEKGA, LPMINISTER VAN BASIESE ONDERWYS
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
4 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
1KABV
INHOUDSOPGAWE
AFDELING 1: INLEIDING TOT DIE KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGS .... 3
1.1 Agtergrond ....................................................................................................................................................... 3
1.2 Oorsig ............................................................................................................................................................... 3
1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum........................................................................... 4
1.4 Tydstoekenning ............................................................................................................................................... 6
1.4.1 Grondslagfase ......................................................................................................................................... 6
1.4.2 Intermediêre Fase ................................................................................................................................... 6
1.4.3 Senior Fase ............................................................................................................................................. 7
1.4.4 Verdere onderwys- en opleidingsfase ..................................................................................................... 7
AFDELING 2 .............................................................................................................................................. 8
2.1 Wat is Fisiese Wetenskappe? ........................................................................................................................ 8
2.2 SpesifiekedoelwittevanFisieseWetenskappe ........................................................................................... 8
2.3 Tydtoekenning vir Fisiese Wetenskappe in die Kurrikulum ........................................................................ 9
2.4 Oorsig van Onderwerpe................................................................................................................................ 10
2.5 Oorsig van Praktiese werk ........................................................................................................................... 11
2.6 Gewigte van Onderwerpe (40-week Program) ............................................................................................ 15
2.7 Oorsig van Formele Assessering en Aanbevole Eksperimente ............................................................... 15
2.8 Ontwikkel Taalvaardighede in Lees en Skryf .............................................................................................. 15
AFDELING 3 ............................................................................................................................................ 16
Inhoud van Fisiese Wetenskappe Grade 10-12 .................................................................................................... 16
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
2 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
AFDELING 4 .......................................................................................................................................... 158
4.1 Inleiding ........................................................................................................................................................ 158
4.2 Informele of Daaglikse Assessering .......................................................................................................... 158
4.3 Formele assessering................................................................................................................................... 159
4.4 Assesseringsprogam .................................................................................................................................. 161
4.4.1 Formele assesseringsprogram vir grade 10 en 11 ............................................................................... 161
4.4.2 Formele assesseringsprogram vir graad 12 ......................................................................................... 163
4.4.3 Jaareind eksamens ............................................................................................................................. 163
4.5 Verslagdoening en rapportering ................................................................................................................ 166
4.6 Moderering van assessering ..................................................................................................................... 167
4.7 Algemeen ..................................................................................................................................................... 167
BYLAE ................................................................................................................................................... 168
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
3KABV
AFDELING 1
INLEIDING TOT DIE KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING
1.1 Agtergrond
Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 bepaal beleid ten opsigte van kurrikulum en assesserings-aangeleenthede in die skoolsektor.
Ten einde die implementering van die Nasionale Kurrikulumverklaring te verbeter, is dit aangepas en die aanpassings tree in Januarie 2012 in werking. 'n Enkele samevattende Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring is vir elke vak ontwikkel om die ou Vakverklarings, Leerprogramriglyne en Vakassesseringsriglyne in Graad R-12 te vervang.
1.2 Oorsig
(a) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 (Januarie 2012) is 'n beleidsverklaring vir leer en onderrig in Suid-Afrikaanse skole en bestaan uit die volgende dokumente:
(i) Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklarings vir al die goedgekeurde vakke in hierdie dokument opgeneem;
(ii) Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
(iii) Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12 (Januarie 2012).
(b) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 (Januarie 2012) vervang die huidige twee Nasionale Kurrikulumverklarings, naamlik:
(i) Nasionale beleid met betrekking tot Algemene Onderwysprogramme: Die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-9 (Skole), gepromulgeer in Staatskoerant No. 23406 van 31 Mei 2002; en
(ii) Nasionale kurrikulumverklaring Graad 10-12 Staatskoerante, No. 25545 van 6 Oktober 2003 en No. 27594 van 17 Mei 2005.
(c) Die Nasionale Kurrikulumverklarings, soos vervat in subparagrawe b(i) en (ii), wat uit die volgende beleidsdokumente bestaan, word jaarliks toenemend deur die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 (Januarie 2012), gedurende die periode 2012 - 2014, herroep en vervang:
(i) die Leerarea-/Vakverklarings, Leerprogramriglyne en Vakassesseringsriglyne vir Graad R-9 en Graad 10-12;
(ii) die beleidsdokument, Nasionale beleid ten opsigte van assessering en kwalifikasies vir skole in die Algemene Onderwys- en Opleidingsfase, gepromulgeer in Goewermentskennisgewing No. 124, in Staatskoerant No. 29626 van 12 Februarie 2007;
(iii) die beleidsdokument, die Nasionale Senior Sertifikaat: ‘n Kwalifikasie op Vlak 4 van die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR), gepromulgeer in Staatskoerant No.27819 van 20 Julie 2005;
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
4 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
(iv) die beleidsdokument, ‘n Addendum tot die beleidsdokument, die Nasionale Senior Sertifikaat: ‘n Kwalifikasie op Vlak 4 van die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR) met betrekking tot leerders met spesiale leerbehoeftes, gepromulgeer in Staatskoerant, No. 29466 van 11 Desember 2006, word geïnkorporeer in die beleidsdokument, Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
(v) die beleidsdokument, ‘n Addendum tot die beleidsdokument, die Nasionale Senior Sertifikaat: ‘n Kwalifikasie op Vlak 4 van die Nasionale Kwalifikasieraamwerk (NKR) met betrekking tot die Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12, gepromulgeer in Goewermentskennisgewing, No. 1267, in Staatskoerant No. 29467 van 11 Desember 2006.
(d) Die beleidsdokument, Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 en die afdelings oor die Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring soos in Afdeling 2, 3 en 4 van hierdie dokument vervat, beslaan die norme en standaarde van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad 10-12. Die uitkomste en standaarde wat behoudens artikel 6(A) van die Suid-Afrikaanse Skolewet, 1996 (Wet No. 84 van 1996) bepaal is, sal die grondslag vorm vir die Minister van Basiese Onderwys om die minimum uitkomste en standaarde, sowel as die prosesse en prosedures vir die assessering van leerderprestasie wat van toepassing sal wees op openbare en onafhanklike skole, te bepaal.
1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum
(a) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 vorm die grondslag van wat beskou kan word as die kennis, vaardighede en waardes wat noodsaaklik is om te leer. Dit sal verseker dat leerders kennis en vaardighede verwerf en toepas op maniere wat betekenisvol is vir hulle lewens. Hiervolgens bevorder die kurrikulum die idee van begronde kennis binne plaaslike, bekende kontekste en terselfdertyd toon dit sensitiwiteit ten opsigte van globale vereistes.
(b) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 het die volgende doelwitte:
• om leerders, ongeag hul sosio-ekonomiese agtergrond, ras, geslag, fisiese of intellektuele vermoë, toe te rus met die kennis, vaardighede en waardes wat nodig is vir selfvervulling en betekenisvolle deelname in die samelewing as burgers van 'n vrye land;
• om toegang tot hoër onderwys te verskaf;
• om die oorgang van leerders vanaf onderwysinstellings na die werkplek te fasiliteer; en
• om aan werkgewers 'n voldoende profiel van 'n leerder se vermoëns te verskaf.
(c) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is op die volgende beginsels gebaseer:
• Sosiale transformasie: Dit verseker dat onderwysongelykhede van die verlede aangepak word en dat gelyke onderwysgeleenthede aan alle sektore van die bevolking voorsien word;
• Aktiewe en kritiese leer: Dit moedig 'n aktiewe en kritiese benadering tot leer aan eerder as om te leer sonder om te begryp, en nie-kritiese leer van gegewe waarhede;
• Hoë kennis en hoë vaardighede: Dit is die minimum standaarde vir die kennis en vaardighede wat in elke graad verwerf moet word, word gespesifiseer en stel hoë, bereikbare standaarde in alle vakke;
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
5KABV
• Progressie: Die inhoud en konteks van elke graad toon progressie van die eenvoudige tot die komplekse;
• Menseregte, inklusiwiteit, omgewings- en sosiale geregtigheid: Die infasering van die beginsels en praktyke van sosiale en omgewingsgeregtigheid en menseregte soos dit in die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika omskryf word. Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 is veral sensitief vir kwessies wat diversiteit weerspieël soos armoede, ongelykheid, ras, geslag, taal, ouderdom, gestremdhede en ander faktore;
• Waardering vir inheemse kennissisteme: Om erkenning te gee aan die ryke geskiedenis en erfenisse van hierdie land as bydraende faktore om die waardes in die Grondwet te laat gedy; en
• Geloofwaardigheid, kwaliteit en doeltreffendheid: Dit voorsien onderwys wat vergelykbaar is met internasionale standaarde in terme van kwaliteit, omvang en diepte.
(d) Die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 stel in die vooruitsig dat leerders die volgende kan doen:
• identifiseer en los probleme op en neem besluite deur kritiese en kreatiewe denke;
• werk doeltreffend saam met ander as lede van 'n span, groep, organisasie en gemeenskap;
• organiseer en bestuur hulself en hulle aktiwiteite verantwoordelik en doeltreffend;
• versamel, ontleed en organiseer inligting en evalueer dit krities;
• kommunikeer doeltreffend deur middel van visuele, simboliese en / of taalvaardighede in verskillende vorme;
• gebruik wetenskap en tegnologie doeltreffend en krities deur verantwoordelikheid teenoor die omgewing en die gesondheid van ander te toon; en
• begryp die wêreld as 'n stel verwante stelsels waarin probleme nie in isolasie opgelos word nie.
(e) Inklusiwiteit behoort 'n belangrike deel van organisering, beplanning en onderrig by elke skool te vorm. Dit kan alleenlik gebeur indien alle onderwysers deeglik begryp hoe om leerstruikelblokke te herken en aan te pak, asook hoe om vir diversiteit te beplan.
Die sleutel tot die goeie bestuur van inklusiwiteit is die versekering dat struikelblokke geïdentifiseer en aangespreek word deur al die ondersteuningsisteme binne die skoolgemeenskap, insluitend onderwysers, distriksondersteuningspanne, institusionele ondersteuningspanne, ouers en spesiale skole wat kan dien as hulpbronsentrums. Om die leerhindernisse in die klaskamer aan te spreek, behoort onderwysers verskeie kurrikulêre strategieë vir differensiëring te gebruik soos uiteengesit in die Departement van Basiese Onderwys se Riglyne vir Inklusiewe Onderrig en Leer (2010).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
6 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
1.4 Tydstoekenning
1.4.1 Grondslagfase
(a) Die onderrigtyd vir vakke in die Grondslagfase is soos in onderstaande tabel aangedui:
VAKGRAAD R
(UUR)
GRAAD 1-2
(UUR)
GRAAD 3
(UUR)
Huistaal 10 8/7 8/7
Eerste Addisionele Taal 2/3 3/4
Wiskunde 7 7 7
Lewensvaardighede
• Aanvangskennis
• Skeppende Kunste
• Liggaamlike Opvoeding
• Persoonlike en Sosiale Welsyn
6
(1)
(2)
(2)
(1)
6
(1)
(2)
(2)
(1)
7
(2)
(2)
(2)
(1)
TOTAAL 23 23 25
(b) Onderrigtyd vir Graad R, 1 en 2 is 23 uur en Graad 3 is 25 uur.
(c) Onderrigtyd vir Tale in Graad R-2 is 10 uur en vir Graad 3 is 11 uur. 'n Maksimum tyd van 8 uur en 'n minimum tyd van 7 uur word aan Huistaal toegeken. Vir Addisionele Taal word 'n minimum tyd van 2 uur en 'n maksimum tyd van 3 uur vir Graad 1-2 toegeken. In Graad 3 word 'n maksimum van 8 uur en 'n minimum van 7 uur vir Huistaal toegeken. 'n Minimum van 3 uur en 'n maksimum van 4 uur word in Graad 3 vir Addisionele Taal toegelaat.
(d) In Lewensvaardighede is die onderrigtyd vir Aanvangskennis in Graad R-2 net 1 uur en in Graad 3 is dit 2 uur. (Die aantal ure word in die tabel tussen hakies aangetoon.)
1.4.2 Intermediêre Fase
(a) Die onderstaande tabel dui die vakke en onderrigtyd in die Intermediêre Fase aan:
VAK UUR
Huistaal 6
Eerste Addisionele Taal 5
Wiskunde 6
Natuurwetenskappe en Tegnologie 3,5
Sosiale Wetenskappe 3
Lewensvaardighede
• Skeppende Kunste
• Liggaamlike Opvoeding
• Persoonlike en Sosiale Welsyn
4
(1,5)
(1)
(1,5)
TOTAAL 27,5
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
7KABV
1.4.3 Senior Fase
(a) Die onderrigtyd in die Senior Fase is soos volg:
VAK UUR
Huistaal 5
Eerste Addisionele Taal 4
Wiskunde 4,5
Natuurwetenskappe 3
Sosiale Wetenskappe 3
Tegnologie 2
Ekonomiese Bestuurswetenskappe 2
Lewensoriëntering 2
Skeppende Kunste 2
TOTAAL 27,5
1.4.4 Verdere onderwys- en opleidingsfase
(a) Die onderrigtyd in Graad 10-12 is soos volg:
VAK TYDSTOEKENNING PER WEEK (UUR)
Huistaal 4,5
Eerste Addisionele Taal 4,5
Wiskunde 4,5
Lewensoriëntering 2
Enige drie keusevakke uit Groep B (Bylaag B Tabel B1-B8) van die beleidsdokument, Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes van die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12, onderhewig aan die voorbehoudsbepalings soos uiteengesit in paragraaf 28 van die genoemde beleidsdokument.
12 (3 x 4 uur)
TOTAAL 27,5
Die toegekende 27,5 uur per week mag slegs gebruik word vir die minimum vereistes vir vakke genoem in die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12 soos hierbo gespesifiseer, en mag dus nie gebruik word vir addisionele vakke gevoeg by die lys van minimum vakke nie. Indien ʼn leerder addisionele vakke wil aanbied, moet voorsiening vir bykomende tyd vir die aanbieding van hierdie vakke gemaak word.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
8 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
AFDELING 2
FISIESE WETENSKAPPE
2. 1 WAT IS FISIESE WETENSKAPPE?
Fisiese Wetenskappe ondersoek fisiese en chemiese verskynsels. Dit word gedoen deur wetenskaplike ondersoek, toepassing van wetenskaplike modelle, teorieë en wette om gebeurtenisse in die fisiese omgewing te verklaar en te voorspel.
Hierdie vak handel ook oor die gemeenskap se behoefte om te verstaan hoe die fisiese omgewing werk met die doel om voordeel daaruit te trek en verantwoordelik daarvoor te sorg. Alle wetenskaplike en tegnologiese kennis, ingesluit Inheemse Kennissisteme (IKS), word gebruik om probleme wat die gemeenskap in die gesig staar, op te los. Inheemse Kennis is kennis wat gemeenskappe gehad het, gebruik het of steeds gebruik; hierdie kennis is aangegee deur geslagte en was die bron van baie vernuwings en ontwikkelings insluitend wetenskaplike ontwikkeling. Sekere begrippe wat in Inheemse Kennissisteme gevind word, leen hulleself tot verklaring deur die wetenskaplike metode terwyl ander begrippe nie wetenskaplik verklaar kan word nie, maar nieteenstaande bly dit steeds kennis.
2. 2 SPESIFIEKE DOELWITTE VAN FISIESE WETENSKAPPE
Die doel van Fisiese Wetenskappe is om leerders bewus te maak van hulle omgewing en om leerders toe te rus met ondersoekvaardighede met betrekking tot fisiese en chemiese verskynsels, byvoorbeeld weerlig en oplosbaarheid. Voorbeelde van sommige van die vaardighede wat belangrik is vir die studie van Fisiese Wetenskappe is klassifisering, kommunikering, meting, die ontwerp van 'n ondersoek, die maak en evaluering van gevolgtrekkings, formulering van modelle, die stel van hipoteses, die identifisering en beheer van veranderlikes, verbandsiening, waarneming en vergelyking, interpretering (vertolking), voorspelling, probleemoplossing en denkvaardighede.
Fisiese Wetenskappe bevorder kennis en vaardighede in wetenskaplike ondersoek en probleemoplossing; die opbou en toepassing van wetenskaplike en tegnologiese kennis; begrip van die aard van wetenskap en wetenskap se verwantskappe met tegnologie, die gemeenskap en die omgewing.
Fisiese Wetenskappe berei leerders voor vir toekomstige leer, gespesialiseerde leer, die beroepslewe, burgerskap, holistiese ontwikkeling, sosio-ekonomiese ontwikkeling- en omgewingsbestuur. Leerders wat Fisiese Wetenskappe as vak kies in graad 10-12, insluitend die leerders met leer-hindernisse, kan verbeterde toegang hê tot: akademiese kursusse in die Hoër Onderwys; professionele loopbaanrigtings wat verband hou met toegepaste wetenskapkursusse en beroepsloopbaanrigtings. Fisiese Wetenskappe speel 'n toenemend belangrike rol in die lewens van alle Suid-Afrikaners as gevolg van die invloed daarvan op wetenskaplike en tegnologiese ontwikkeling, wat noodsaaklik is vir die land se ekonomiese groei en die sosiale welstand van sy mense.
Ses hoofkennisareas maak deel uit van die vak Fisiese Wetenskappe. Hulle is:
• Materie en Materiale
• Chemiese Stelsels
• Chemiese Verandering
• Meganika
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
9KABV
• Golwe, Klank en Lig
• Elektrisiteit en Magnetisme
Assesserings-taksonomie
Toepassingsoefeninge behoort op alle kognitiewe vlakke in al die kennisareas gedoen te word.
Verwys na Bylaag 1 vir die assesseringstaksonomie by kognitiewe vlakke een tot vier.
Aanbevole Informele Assessering
1. Gee aan leerders ten minste twee probleemoplossingsoefeninge op 'n gereelde grondslag (elke dag indien moontlik). Dit behoort gesamentlik alle kognitiewe vlakke te dek en kan as huiswerk of as klaswerk gedoen word.
2. Leerders behoort ten minste EEN praktiese aktiwiteit per kwartaal te doen;
3. Leerders behoort ten minste EEN informele toets per kwartaal te skryf.
LET WEL
• Informele assesseringstake is huiswerk, klaswerk, praktiese ondersoeke, eksperimente en informele toetse.
• Informele assesseringstake sal gestruktureerde probleemoplossings, (wat insluit berekeninge, praktiese ondersoeke, eksperimente, projekte, wetenskaplike argumente, die vermoë om te voorspel, waarneem en verduidelik), assesseer. Informele assesseringstake behoort ook probleemoplossingsoefeninge in te sluit wat nie berekeninge insluit nie.
• Formele assesseringstake is kontroletoetse, eksamens, eksperimente en projekte.
• “Praktiese aktiwiteite” soos dit in hierdie dokument gebruik word, sal verwys na praktiese demonstrasies, eksperimente of projekte wat gebruik word om die begrippe wat onderrig word te versterk.
• “Eksperiment” sal verwys na 'n stel instruksies wat omskryf is vir leerders om te volg om sodoende resultate te verkry wat bewese teorieë verifieer.
• “Praktiese ondersoeke” sal van leerders vereis om die wetenskaplike proses te volg.
2. 3 Tydtoekenning vir Fisiese Wetenskappe in die Kurrikulum
Die onderrigtyd vir Fisiese Wetenskappe is 4 ure per week, met 40 weke in totaal per graad. Die tyd toegeken vir die onderrig van die inhoud, begrippe en vaardighede sluit die praktiese werk in. Hierdie is 'n integrale deel van die onderrig-leer-proses.
GRAAD AANTAL WEKE TOEGEKEN INHOUD, BEGRIPPE & VAARDIGHEDE (WEKE)
FORMELE ASSESSERING (WEKE)
10 40 30 10
11 40 30 10
12 40 29 11
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
10 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
2. 4 OORSIG OOR ONDERWERPE
Onderwerp Inhoud
Meganika
Graad 10
Inleiding tot vektore & skalare; Beweging in een dimensie (verwysingsraamwerk, posisie, verplasing en afstand, gemiddelde spoed, gemiddelde snelheid, versnelling, oombliklike snelheid, oombliklike spoed, beskrywing van beweging in woorde, diagramme, grafieke en vergelykings); Energie (gravitasie- potensiële energie, kinetiese energie, meganiese energie, behoud van meganiese energie [in die afwesigheid van verkwistende kragte]) 30 ure
Graad 11
Vektore in twee dimensies (resultante van loodregte vektore, ontbinding van 'n vektor in sy parallelle en loodregte komponente); Newton se Wette en Toepassings van Newton se Wette (Newton se eerste, tweede en derde wette en Newton se wet van universele gravitasie, verskillende soorte kragte: gewig, normaalkrag, wrywingskrag, toegepaste krag [druk, trek], spanning [toue of kabels], kragtediagramme, vryeliggaamsketse en toepassing van Newton se wette [ewewig en nie-ewewig]) 27 ure
Graad 12
Momentum en impuls (momentum, Newton se tweede wet uitgedruk in terme van momentum, behoud van momentum en elastiese en onelastiese botsings, en impuls); Vertikale projektielbeweging in een dimensie (1D) (vertikale projektielbeweging voorgestel in woorde, diagramme, vergelykings en grafieke); Werk, Energie & Drywing (werk, arbeidenergiestelling, behoud van energie met nie-behoudende kragte teenwoordig, drywing) 28 ure
Golwe, Klank & Lig
Graad 10
Transversale pulse op 'n tou of 'n veer (puls, amplitude, superposisie van pulse); Transversale golwe (golflengte, frekwensie, amplitude, periode, golfsnelheid); Longitudinale golwe (op 'n veer, golflengte, frekwensie, amplitude, periode, golfsnelheid, klankgolwe); Klank (toonhoogte, hardheid, kwaliteit [toon], ultraklank); Elektromagnetiese straling (tweeledige [deeltjie/golf] geaardheid van elektromagnetiese [EM] straling, aard van EM-straling, EM-spektrum, aard van EM as deeltjie - die energie van 'n foton verwant aan frekwensie en golflengte) 16 ure
Graad 11 Geometriese optika (breking, Snell se wet, grenshoeke en totale interne weerkaatsing); 2D- en 3D-golffronte (diffraksie) 13 ure
Graad 12 Doppler-effek (bewegende bron of bewegende waarnemer) (met klank en ultraklank, met lig - rooi verskuiwings in die heelal) 6 ure
Elektrisiteit & Magnetismee
Graad 10
Magnetisme (magneetveld van permanente magnete, pole van permanente magnete, aantrekking en afstoting, magneetveldlyne, aarde se magneetveld, kompas); Elektrostatika (twee soorte ladings, krag uitgeoefen deur ladings op mekaar [beskrywende], aantrekking tussen gelaaide en ongelaaide voorwerpe [polarisasie], behoud van lading, ladingkwantisering); Elektriese stroombane (emk, potensiaalverskil [pv], stroom, meting van potensiaalverskil [pv] en stroom, weerstand, weerstande (resistors) in parallel) 14 ure
Graad 11Elektrostatika (Coulomb se wet, en elektriese veld); Elektromagnetisme (Magneetveld geassosieer met stroomdraende geleiers, Faraday se wet); Elektriese stroombane (energie, drywing) 20 ure
Graad 12 Elektriese stroombane (interne weerstand en serie-parallelnetwerke); Elektrodinamika (elektriese masjiene (generators en motors); wisselstroom) 12 ure
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
11KABV
Onderwerp Inhoud
Materie & Materiale
Graad 10
Hersienmaterieenklassifikasie(materiale; heterogene en homogene mengsels; suiwer stowwe; name en formules; metale en nie-metale; elektriese en termiese geleiers en insulators; magnetiese en nie-magnetiese materiale); Fases van materie en die kinetiese molekulêre teorie; Atoomstruktuur (modelle van die atoom; atoommassa en -deursnee; protone; neutrone en elektrone; isotope; energie kwantisering en elektronkonfigurasies); Periodieke tabel (posisie van die elemente; ooreenkomste in chemiese eienskappe in groepe; en elektronkonfigurasie in groepe); Chemiese binding (kovalente binding; ioniese binding en metaalbinding); Deeltjies waarvan stowwe gemaak word (atome en verbindings; molekulêre stowwe en ioniese stowwe) 28 ure
Graad 11
Molekulêre strukture (chemiese binding; molekulêre vorm; elektronegatiwiteit en bindingspolariteit; bindingsenergie en bindingslengte); Intermolekulêre kragte (hersien chemiese bindings; tipes intermolekulêre kragte; fases van materie; digtheid; kinetiese energie; temperatuur; die drie fases van water [makroskopiese eienskappe verwant aan submikroskopiese struktuur]); Ideale gasse (beweging en die kinetiese teorie van gasse; gaswette; die verwantskap tussen T en P) 24 ure
Graad 12
Optiese verskynsels en die eienskappe van materiale (foto-elektriese effek; emissie en absorpsiespektra) (6 ure vir Fisika); Organiese chemie (funksionele groepe; versadigde en onversadigde strukture; isomere; benaming en formules; fisiese eienskappe; chemiese reaksies [substitusie; addisie en eliminasie]); Organiese makromolekules (plastieke en polimere) 16 ure
Chemiese Stelsels
Graad 10Hidrosfeer
8 ure
Graad 11Litosfeer (mynbou en energiebronne)
8 ure
Graad 12Chemiese industrie (kunsmis-industrie)
6 ure
Chemiese Verandering
Graad 10
Fisiese en chemiese verandering (skeiding d.m.v. fisiese metodes; skeiding d.m.v. chemiese metodes; behoud van atome en massa; wet van konstante samestelling); Voorstelling van chemiese verandering (gebalanseerde chemiese vergelykings); Reaksies in waterige oplossing (ione in waterige oplossings; ioon-interaksie; elektroliete; geleiding; neerslag [presipitasie] en chemiese reaksietipes); Stoïgiometrie (molbegrip) 20 ure
Graad 11
Stoïgiometrie (molêre volume van gasse; konsentrasie; beperkende reagense; volume verwantskappe in gasagtige reaksies); Energie en chemiese verandering (energieveranderings verwant aan bindingsenergie; eksotermiese en endotermiese reaksies; aktiveringsenergie); Tipes reaksies (suur-basisreaksies; redoksreaksies; oksidasiegetalle) 28 ure
Graad 12
Reaksietempo (faktore wat tempo beïnvloed; meting van tempo; meganisme van reaksie en van katalise); Chemiese ewewig (faktore wat ewewig beïnvloed; ewewigskonstante en toepassing van ewewigsbeginsels); Sure en basisse (reaksies; titrasies; pH; southidrolise); Elektrochemiese reaksies (elektrolitiese en galvaniese selle; verwantskap van stroom en potensiaalverskil met reaksiesnelheid en ewewig; standaard- elektrode-potensiale; oksidasie- en reduksiehalfreaksie en selreaksies; oksidasiegetalle; toepassing van redoksreaksies) 28 ure
Vaardighede vir praktiese ondersoeke
Graad 12Vaardighede vir praktiese ondersoeke in Fisika en Chemie (4 ure)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
12 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
2. 5 OORSIG OOR PRAKTIESE WERK
Die praktiese werk moet geïntegreerd wees met die teorie om die begrippe wat onderrig word te versterk. Praktiese werk mag die vorm aanneem van eenvoudige, praktiese demonstrasies of 'n eksperiment of 'n praktiese ondersoek. Daar word verskeie praktiese aktiwiteite uiteengesit langs die inhoud, begrippe en vaardighede-kolom in Afdeling 3. Sommige van hierdie praktiese aktiwiteite sal gedoen word as deel van die formele assessering en ander kan gedoen word as deel van die informele assessering. Hieronder is 'n tabel waarin voorgeskrewe praktiese aktiwiteite vir formele assessering gelys word, sowel as aanbevole praktiese aktiwiteite vir informele assessering in graad 10 tot 12.
Graad KwartaalVoorgeskrewe Praktiese Aktiwiteite
Formele Assessering
Aanbevole Praktiese Aktiwiteite
Informele Assessering
10
Kwartaal 1
Eksperiment 1 (Chemie): Die verhittings- en afkoelingskurwes van water.
Praktiese Demonstrasie (Fisika): Gebruik 'n golftenk om die konstruktiewe en destruktiewe interferensie van twee pulse te demonstreer. OFEksperiment (Chemie): Vlamtoetse om sommige metaalkatione en metale te identifiseer.
Kwartaal 2
Eksperiment 2 (Fisika): Elektriese stroombane met weerstande in serie en parallel - meet potensiaalverskil en elektriese stroom.
Ondersoek (Fisika): Bepaal die patroon en rigting van die magneetveld rondom 'n staafmagneet. OFEksperiment (Chemie): Bewys die behoud van materie eksperimenteel.
Kwartaal 3
Projek:Jy mag enige een van hierdie onderwerpe kies of enige ander onderwerp gebaseer op die Graad 10 vakinhoud.(Chemie): Die suiwering en kwaliteit van water. OF(Fisika): Versnelling. Voorbeeld: Rol 'n bal teen 'n skuinsvlak af en deur gebruik te maak van metings van tyd en posisie verkry 'n snelheid-tyd-grafiek en bepaal so die versnelling van die bal. Die volgende variasies kan by die ondersoek gevoeg word: (i) Verander die hoek van die skuinsvlak en bepaal watter invloed die grootte van die hoek op die versnelling het. (ii) Hou die hoek konstant en gebruik skuinsvlakke van verskillende materiale van die verskillende oppervlakke en bepaal die invloed op die versnelling. Gladde en growwe oppervlakke kan ook vergelyk word.
Eksperiment (Fisika): Rol 'n trollie teen 'n skuinsvlak af met 'n tydtikkerlint aan die trollie geheg. Gebruik die data om 'n grafiek te trek van posisie teenoor tyd. OFEksperiment (Chemie): Reaksietipes: neerslag-, gasvormings-, suur-basis- en redoksreaksies.
Kwartaal 4
Eksperiment (Chemie): Toets watermonsters vir karbonate, chloriede, nitrate, nitriete en pH, en kyk na watermonsters onder die mikroskoop. Eksperiment (Fisika): Behoud van Energie (kwalitatief)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
13KABV
Graad KwartaalVoorgeskrewe Praktiese Aktiwiteite
Formele Assessering
Aanbevole Praktiese Aktiwiteite
Informele Assessering
11
Kwartaal 1
Eksperiment (Fisika):
Ondersoek die verwantskap tussen krag en versnelling (Verifieer Newton se tweede wet)
Praktiese Demonstrasie (Fisika):
Ondersoek die verwantskap tussen normaalkrag en maksimum statiese wrywing.
Ondersoek die effek van verskillende oppervlakke op die maksimum statiese wrywing deur die voorwerp dieselfde te hou.
OF
Eksperiment (Chemie):
Ondersoek die fisiese eienskappe van water (digtheid, kookpunt, smeltpunt, effektiwiteit as oplosmiddel, …)
Kwartaal 2
Eksperiment (Chemie):
Wat is die uitwerking van intermolekulêre kragte op kookpunte, smeltpunte, oppervlakspanning, oplosbaarheid, kapillariteit, . . .
Eksperiment (Fisika):
Bepaal die grenshoek van 'n reghoekige helder glasblok.
OF
Eksperiment (Chemie):
Boyle se wet OF bereiding van PbO2 uit Pb(NO3)2
Kwartaal 3
Projek:
Jy mag enige een van hierdie onderwerpe kies of enige ander onderwerp gebaseer op die Graad 11 vakinhoud.
(Chemie): Eksotermiese en endotermiese reaksies (voorbeelde en toepassings)
OF
(Fisika): Snell se wet.
Eksperiment (Fisika):
Verkry data vir stroom en spanning data vir 'n weerstand en 'n gloeilamp en bepaal watter een Ohm se wet gehoorsaam.
OF
Eksperiment (Chemie):
Ondersoek natuurlike indikatore vir sure en basisse.
Kwartaal 4
Eksperiment (Chemie):
Redoksreaksies - een sintesereaksie, een dekomposisiereaksie (ontbindingsreaksie) en een verplasingsreaksie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
14 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Graad KwartaalVoorgeskrewe Praktiese Aktiwiteite
Formele Assessering
Aanbevole Praktiese Aktiwiteite
Informele Assessering
12
Kwartaal 1
Eksperiment (Chemie):
Bereiding van esters
Eksperiment (Fisika):
Teken 'n grafiek van posisie teenoor tyd en snelheid teenoor tyd vir 'n vryvallende voorwerp. EN Gebruik die data om te bepaal wat die swaartekragversnelling is.
OF
Eksperiment (Chemie):
Reaksie van alkane en alkene met broom en kaliumpermanganaat OF maak 'n polimeer soos “slime” of “silly putty”.
Kwartaal 2
Eksperiment (Chemie):
Hoe gebruik jy die titrasie van oksaalsuur teen natriumhidroksied om die konsentrasie van natriumhidroksied te bepaal?
OF
Eksperiment (Fisika):
Behoud van lineêre momentum
Ondersoek (Fisika):
Voer eenvoudige eksperimente uit om te bepaal wat is die werk gedoen as jy by 'n trap op loop (of hardloop).
Deur die tydsverloop te bepaal vir loop of hardloop (teen dieselfde stel trappe) kan die begrip van drywing verryk word. OF Ondersoek die behoud van lineêre momentum.
OF
Eksperiment (Chemie):
Ondersoek die tempo van chemiese reaksies met natriumsulfiet en soutsuur OF ondersoek chemiese ewewig.
Kwartaal 3
Eksperiment (Fisika):
Deel 1: Bepaal die interne weerstand van 'n battery.
Deel 2: Stel 'n serie-parallelnetwerk op met 'n bekende weerstand. Bepaal die ekwivalente weerstand deur gebruik te maak van 'n ammeter en 'n voltmeter en vergelyk dit met die teoretiese waarde.
Ondersoek (Fisika):
Stel 'n serie-parallelnetwerk op met 'n ammeter in elke tak en in die eksterne stroombaan. Plaas voltmeters oor elke weerstand, tak en battery, plaas skakelaars in elke tak en in die eksterne stroombaan. Gebruik hierdie stroombaan om kortsluitings en oop stroombane te ondersoek.
OF
Eksperiment (Chemie):
Ondersoek elektrolitiese en galvaniese selle.
Kwartaal 4
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
15KABV
2. 6 GEWIGSTOEDELING VAN ONDERWERPE (40 WEEK-PROGRAM)
GRAAD 10 GRAAD 11 GRAAD 12
% % %
Meganika 18, 75 16, 87 17, 50
Golwe, Klank en Lig 10, 00 8, 13 3, 75
Elektrisiteit en Magnetisme 8, 75 12, 5 7, 50
Materie en Materiale 17, 50 15, 00 11, 5 Chemie & 3, 75 Fisika
Chemiese Verandering 15, 00 17, 50 17, 50
Chemiese Stelsels 5, 00 5, 00 3, 5
Onderrigtyd (Teorie en Praktiese Werk) 75, 00 75, 00 65, 00
Tyd vir Eksamens en Kontroletoetse 25 25 35
Totale tyd = 40 uur/kwartaal x 4 kwartale = 160 Ure (per jaar)
2. 7 OORSIG OOR FORMELE ASSESSERING EN AANBEVOLE INFORMELE EKSPERIMENTE
Vir graad 10 en 11 word TWEE voorgeskrewe eksperimente per jaar gedoen: EEN Fisika-eksperiment en EEN Chemie-eksperiment as formele assessering (een eksperiment per kwartaal vir kwartaal 1 en 2). Vir graad 12 word DRIE voorgeskrewe eksperimente per jaar gedoen: EEN of TWEE Fisika-eksperimente, sowel as EEN of TWEE Chemie-eksperimente as formele assessering (een eksperiment per kwartaal vir kwartaal 1, 2 en 3). TWEE kontroletoetse en TWEE eksamens word geskryf as formele assessering vir graad 10 en graad 11. EEN kontroletoets, EEN halfjaareksamen, EEN proefeksamen en EEN finale eksamen word geskryf as formele assessering vir graad 12.
Slegs in graad 10 en graad 11, word EEN projek per jaar gedoen as formele assessering, óf in Chemie óf in Fisika, óf as 'n geïntegreerde Chemie/Fisika-projek (begin in kwartaal 1 en geassesseer in kwartaal 3). Enige EEN van die aanbevole projekte kan gedoen word of enige EEN van die eksperimente kan gedoen word as 'n praktiese ondersoek, of enige ander onderwerp van keuse kan gebruik word as 'n projek. Dit word aanbeveel dat die projek onderwerp vroeg in die eerste kwartaal aan die leerders gegee word, sodat leerders kan begin met die projek. Die finale assessering van die projek word gedoen en aangeteken in die derde kwartaal. In graad 12 word geen projek gedoen nie.
Daar is vier aanbevole informele eksperimente vir graad 10 en 11 en drie aanbevole informele eksperimente vir graad 12.
2. 8 ONTWIKKEL TAALVAARDIGHEDE: LEES EN SKRYF
Onderwysers van Fisiese Wetenskappe moet bewus wees daarvan dat hulle ook besig is om taal te onderrig oor die kurrikulum heen. Dit is veral belangrik vir leerders vir wie die Taal van Onderrig-en-Leer (TOL) nie hulle moedertaal is nie. Dit is belangrik om die leerders geleenthede te gee om hulle taalvaardighede in die konteks van die leer van Fisiese Wetenskappe te ontwikkel en te verbeter. Dit is daarom noodsaaklik om leerders geleenthede te gee om wetenskaplike materiaal te lees, om verslae, paragrawe en kort opstelle te skryf as deel van die assessering, veral (maar nie alleen nie) in die informele assessering vir leer.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
16 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
AFD
ELI
NG
3
FISI
ESE
WET
ENSK
APP
E IN
HO
UD
(GR
AA
D 1
0-12
)
KW
AR
TAA
L 1
GR
AA
D 1
0
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (M
ATER
IE &
MAT
ERIA
LE) K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 U
RE
Her
sien
Mat
erie
&
klassifikasie(vangraad9)
Mat
erie
bes
taan
uit
deel
tjies
en
die
deel
tjies
se
kenm
erke
bep
aal
die
waa
rnee
mba
re e
iens
kapp
e en
reak
tiwite
it va
n di
e m
ater
ie.
Kyk
na
BY
LAA
G 2
vir
vaar
digh
ede
wat
met
die
vak
inho
ud in
alle
gr
ade
geïn
tegr
eer m
oet w
ord.
Waa
rnem
ing,
bes
kryw
ing,
kl
assi
fiser
ing
en g
ebru
ik v
an
mat
eria
le -
'n m
akro
skop
iese
be
skou
ing
(doe
n di
t br
eedv
oerig
in g
raad
9 in
dien
m
oont
lik)
0. 2
5 uu
r
Die
mat
eria
al (o
f mat
eria
le)
waa
ruit
'n v
oorw
erp
saam
gest
el is
.
• H
ersi
en d
ie e
iens
kapp
e va
n m
ater
iale
, byv
oorb
eeld
:
1. S
terk
te
2. T
erm
iese
en
elek
tries
e ge
leid
ing
3. B
rosh
eid,
sm
eeba
arhe
id e
n pl
etba
arhe
id
4. M
agne
ties
of n
ie-m
agne
ties
5. D
igth
eid
(lood
/alu
min
ium
)
6. S
mel
tpun
te e
n ko
okpu
nte
Akt
iwite
it:
Van
wat
ter m
ater
iale
wor
d pr
oduk
te g
emaa
k?
As
jy 'n
san
ddui
n he
t, is
di
e m
ater
iaal
waa
rvan
di
e sa
nddu
in g
emaa
k is
, sa
nd. K
yk n
a di
e et
iket
te
op v
oeds
elho
uers
of
med
isyn
ebot
tels
, of d
ie
omhu
lsel
van
sjo
kola
de.
Let o
p di
e be
stan
ddel
e va
n di
e m
ater
iaal
in d
ie h
ouer
. W
at v
erte
l die
ver
skill
ende
ve
rbin
ding
s jo
u oo
r die
m
ater
iaal
in d
ie h
ouer
? W
aaro
m to
on d
ie v
erva
ardi
gers
di
e be
stan
ddel
e va
n di
e m
ater
iaal
aan
? G
ebru
ik
veili
ghei
dsda
ta o
m m
eer t
e le
er o
or d
ie v
erbi
ndin
gs w
at in
vo
edse
l en
med
isyn
e vo
orko
m.
'n A
ktiw
iteit
wat
'n re
eks
mat
eria
le k
lass
ifise
er e
n al
die
ei
ensk
appe
kom
bine
er, k
an
nutti
g ge
brui
k w
ord
om h
ierd
ie
inho
ud te
her
sien
.
Die
inle
idin
g va
n hi
erdi
e on
derw
erp
is g
esku
if na
gra
ad
9 en
wor
d sl
egs
in g
raad
10
hers
ien.
Leer
ders
wor
d aa
ngem
oedi
g om
op
te le
t na
voe
dsel
bym
idde
ls e
n pr
eser
veer
mid
dels
. Hie
rdie
in
ligtin
g m
oet v
erge
lyk
wor
d m
et in
heem
se m
anie
re v
an
voed
selb
ewar
ing.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
17KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 2
5 uu
r
Men
gsel
s: h
eter
ogee
n en
ho
mog
een.
•
Her
sien
die
eie
nska
ppe
van
'n m
engs
el.
• H
ersi
en d
ie e
iens
kapp
e va
n 'n
het
erog
ene
men
gsel
.
• H
ersi
en d
ie e
iens
kapp
e va
n 'n
hom
ogen
e m
engs
el.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n he
tero
gene
en
hom
ogen
e m
engs
els.
Wat
ter m
engs
els
is
hete
roge
en e
n w
atte
r m
engs
els
is h
omog
een?
• M
aak
men
gsel
s va
n sa
nd
en w
ater
, kal
ium
dich
rom
aat
en w
ater
, jod
ium
en
etan
ol,
jodi
um e
n w
ater
.
• W
atte
r men
gsel
s is
he
tero
geen
en
wat
ter
men
gsel
s is
hom
ogee
n?
• La
at le
erde
rs h
ulle
eie
ho
mog
ene
en h
eter
ogen
e m
engs
els
maa
k en
hul
le
keus
es m
otiv
eer o
f ver
dedi
g.
0. 2
5 uu
r
Sui
wer
sto
ww
e: e
lem
ente
en
verb
indi
ngs.
•
Her
sien
die
su
bmik
rosk
opie
se e
n si
mbo
liese
voo
rste
lling
s vi
r el
emen
te, v
erbi
ndin
gs e
n m
engs
els.
• H
ersi
en d
ie d
efini
sie
van
'n
elem
ent.
• H
ersi
en d
ie d
efini
sie
van
'n
verb
indi
ng.
• H
ersi
en d
ie d
efini
sie
van
suiw
er s
tow
we.
• H
ersi
en d
ie k
lass
ifika
sie
van
stow
we
as s
uiw
er, a
s ve
rbin
ding
s of
as
elem
ente
.
• B
epaa
l krit
eria
vir
suiw
erhe
id.
Geb
ruik
sm
eltp
unt e
n ko
okpu
nt a
s be
wys
van
su
iwer
heid
. Geb
ruik
ch
rom
atog
rafie
as
bew
ys v
an
suiw
erhe
id.
• B
eslu
it w
atte
r van
die
vo
lgen
de s
tow
we
is
suiw
er s
tow
we:
wat
er, t
ee,
sout
wat
er, k
oper
, bro
ns, l
ug,
suur
stof
.
• G
ebru
ik m
olek
ulêr
e m
odel
le
om s
uiw
er s
tow
we,
ele
men
te
en v
erbi
ndin
gs te
bou
.
Akt
iwite
it:
• D
oen
eksp
erim
ente
met
pa
pier
chro
mat
ogra
fie o
m
te to
on d
at w
ater
oplo
sbar
e in
kpen
ne o
f “S
mar
ties”
nie
su
iwer
kle
ure
het n
ie, m
aar
men
gsel
s va
n kl
eure
.
Geb
ruik
die
per
iodi
eke
tabe
l om
ele
men
te te
iden
tifise
er.
Pro
efbu
ise,
gla
sbek
er,
filtre
erpa
pier
en
wat
erop
losb
are
ink-
penn
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
18 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 2
5 uu
r
Nam
e en
form
ules
van
sto
ww
e.
• H
ersi
en d
ie n
ame
van
verb
indi
ngs
deur
die
nam
e va
n di
e el
emen
te w
aaru
it hu
lle g
emaa
k is
te g
ebru
ik.
• H
ersi
en d
ie k
atio
on- e
n an
ioon
tabe
l.
• H
ersi
en d
ie s
kryf
van
nam
e w
anne
er d
ie fo
rmul
es g
egee
w
ord.
• H
ersi
en d
ie s
kryf
van
fo
rmul
es w
anne
er d
ie n
ame
gege
e w
ord.
• H
ersi
en d
ie b
etek
enis
van
di
e na
am-u
itgan
ge s
oos
-ied,
-ie
t en
-aat
.
• Ve
rsta
an d
ie b
etek
enis
van
di
e vo
orvo
egse
ls d
i-, tr
i-,
ens.
Akt
iwite
it:
• W
aaro
m b
esta
an d
aar
wet
ensk
aplik
e na
me?
• Id
entifi
seer
die
ele
men
te
waa
ruit
'n v
erbi
ndin
g op
die
vo
edse
l-etik
ette
, wat
die
le
erde
rs b
ymek
aar g
emaa
k he
t, be
staa
n.
• Ve
rgel
yk d
ie w
eten
skap
like
nam
e m
et d
ie tr
adis
ione
le
nam
e vi
r ver
bind
ings
wat
be
kend
is a
an d
ie le
erde
rs,
bv. k
oeks
oda,
koo
lsuu
rgas
ge
blus
te k
alk.
Dui
vir
leer
ders
die
ve
rwan
tska
p aa
n tu
ssen
na
me,
che
mie
se fo
rmul
es e
n ch
emie
se b
indi
ng.
Geb
ruik
die
kat
ioon
- en
anio
onta
bel i
n B
YLA
AG
4.
Let o
p di
e na
me
van
kova
lent
e ve
rbin
ding
s en
die
nam
e va
n io
nies
e ve
rbin
ding
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
19KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 2
5 uu
r
Met
ale,
hal
fmet
ale
en n
ie-
met
ale.
•
Her
sien
die
kla
ssifi
kasi
e va
n st
oww
e as
met
ale,
ha
lfmet
ale
en n
ie-m
etal
e de
ur g
ebru
ikm
akin
g va
n hu
lle e
iens
kapp
e.
• Id
entifi
seer
die
met
ale,
hul
le
posi
sie
op d
ie p
erio
diek
e ta
bel e
n hu
lle a
anta
l in
verg
elyk
ing
met
die
aan
tal
nie-
met
ale.
• H
ersi
en d
ie k
lass
ifika
sie
van
nie-
met
ale
deur
ge
brui
kmak
ing
van
hulle
ei
ensk
appe
.
• Id
entifi
seer
die
nie
-met
ale
en h
ulle
pos
isie
op
die
perio
diek
e ta
bel.
• B
eskr
yf d
ie h
alfm
etal
e (m
etal
loïe
de) a
s da
t hul
le
hoof
saak
lik n
ie-m
etaa
lagt
ige
eien
skap
pe b
esit.
• H
ersi
en d
ie k
lass
ifika
sie
van
halfm
etal
e de
ur
gebr
uikm
akin
g va
n hu
lle
kara
kter
istie
ke e
iens
kap
van
verh
oogd
e ge
leid
ing
met
to
enam
e in
tem
pera
tuur
(die
om
geke
erde
van
met
ale)
bv.
si
likoo
n en
gra
fiet.
• Id
entifi
seer
die
hal
fmet
ale
en h
ulle
pos
isie
op
die
perio
diek
e ta
bel.
• Id
entifi
seer
die
met
ale,
nie
-m
etal
e en
hal
fmet
ale
op d
ie
perio
diek
e ta
bel.
• To
ets
kope
r, lo
od, a
lum
iniu
m,
sink
, yst
er, s
waw
el, k
ools
tof,
jodi
um, g
rafie
t en
silik
oon
om te
bep
aal o
f hul
le 'n
m
etaa
l-, h
alfm
etaa
l- of
nie
-m
etaa
l kar
akte
r het
. Hoe
w
ord
hier
die
elem
ente
in d
ie
indu
strie
geb
ruik
?
Hal
fmet
aal i
s di
e ko
rrek
te
Afri
kaan
se n
aam
alh
oew
el d
ie
wet
ensk
aplik
e na
am m
etal
loïe
d oo
k be
staa
n.
In E
ngel
s is
die
naa
m
“met
allo
id” m
eer a
anva
arba
ar
en w
eten
skap
lik k
orre
k as
“s
emi-m
etal
”.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
20 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 2
5 uu
r
Ele
ktrie
se g
elei
ers,
hal
fgel
eier
s en
nie
gele
iers
(iso
lato
rs).
• H
ersi
en d
ie k
lass
ifika
sie
van
mat
eria
le a
s: e
lekt
riese
ge
leie
rs, h
alfg
elei
ers
en
nieg
elei
ers.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n el
ektri
ese
gele
iers
, ha
lfgel
eier
s en
nie
gele
iers
.
• Id
entifi
seer
die
sto
ww
e en
di
e to
este
lle e
n vo
orw
erpe
w
at in
alg
emen
e da
aglik
se
gebr
uik
is in
hui
se e
n ka
ntor
e w
at s
pesi
fiek
geki
es is
vir
hulle
ele
ktrie
se e
iens
kapp
e (g
elei
ers,
hal
fgel
eier
s en
ni
egel
eier
s).
• To
ets
die
volg
ende
sto
ww
e om
hul
le te
kla
ssifi
seer
as
gel
eier
s, h
alfg
elei
ers
of n
iege
leie
rs: g
las,
ho
ut, g
rafie
t, ko
per,
sink
, al
umin
ium
en
mat
eria
le v
an
jou
eie
keus
e.
0. 2
5 uu
r
Term
iese
gel
eier
s (h
itte
gele
iers
) en
nieg
elei
ers
(isol
ator
s).
• H
ersi
en d
ie to
ets
en
klas
sifis
erin
g va
n m
ater
iale
as
term
iese
gel
eier
s en
ni
egel
eier
s (is
olat
ors)
.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n m
ater
iale
wat
term
iese
ge
leie
rs e
n ni
egel
eier
s is
.
• To
ets
die
volg
ende
sto
ww
e om
hul
le te
kla
ssifi
seer
as
term
iese
gel
eier
s of
ni
egel
eier
s: g
las,
hou
t, gr
afiet
, kop
er, s
ink,
al
umin
ium
en
mat
eria
le v
an
jou
eie
keus
e.
0. 2
5 uu
r
Mag
netie
se e
n ni
emag
netie
se
mat
eria
le.
• H
ersi
en d
ie to
ets
en
klas
sifis
erin
g va
n m
ater
iale
as
mag
netie
s en
ni
emag
netie
s.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n m
ater
iale
wat
mag
netie
s en
ni
emag
netie
s is
.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n di
e ge
brui
k va
n m
agne
te in
di
e al
leda
agse
lew
e (in
lu
idsp
reke
rs, i
n te
lefo
ne,
in e
lekt
riese
mot
ors,
as
kom
pass
e)
• To
ets
die
volg
ende
sto
ww
e om
hul
le te
kla
ssifi
seer
as
mag
netie
s of
nie
mag
netie
s:
glas
, hou
t, gr
afiet
, kop
er,
sink
, alu
min
ium
, yst
er e
n m
ater
iale
van
jou
eie
keus
e.
2 U
RE
Fase
s va
n M
ater
ie e
n di
e K
inet
iese
Mol
ekul
êre
Teor
ie
(KM
T).
Die
fisi
ese
toes
tand
is s
legs
een
van
die
man
iere
om
mat
erie
te
klas
sifis
eer.
Die
kin
etie
se-m
olek
ulêr
e te
orie
en
inte
rmol
ekul
êre
krag
te is
die
bas
is v
an d
ie v
aste
stof
-, vl
oeis
tof-,
gas
- en
oplo
ssin
gver
skyn
sels
.
Her
sien
ing
van
mat
erie
en
toes
tand
e (fa
ses)
van
mat
erie
is
die
gro
ter p
rent
jie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
21KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Drie
fase
s (o
f toe
stan
de) v
an
mat
erie
. •
Verifi
eer d
ie
deel
tjieg
eaar
dhei
d va
n m
ater
ie d
eur d
iffus
ie e
n B
row
n se
bew
egin
g te
on
ders
oek.
• N
oem
en
kara
kter
isee
r die
dr
ie fa
ses
van
mat
erie
.
• D
efini
eer v
riesp
unt,
smel
tpun
t en
kook
punt
.
• Id
entifi
seer
die
fisi
ese
toes
tand
(fas
e) v
an 'n
sto
f by
'n s
pesi
fieke
tem
pera
tuur
, as
die
sm
eltp
unt e
n di
e ko
okpu
nt v
an d
ie s
tof w
at
gege
e w
ord.
• D
efini
eer s
mel
ting,
ve
rdam
ping
, vrie
s,
subl
imas
ie e
n ko
nden
sasi
e as
ver
ande
rings
in fa
se
(toes
tand
).
• D
emon
stre
er h
ierd
ie
vera
nder
ings
van
fase
d.m
.v
fisie
se te
keni
nge
of s
kets
e.
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t vi
r for
mel
e as
sess
erin
g
• Te
ken
die
verh
ittin
gs- e
n di
e af
koel
ings
kurw
e va
n w
ater
. B
egin
met
ys
in 'n
gla
sbek
er
en g
ebru
ik 'n
term
omet
er
om d
ie te
mpe
ratu
ur e
lke
1 m
inuu
t te
lees
wan
neer
jy d
ie
verh
ittin
gsku
rwe
van
wat
er
bepa
al. D
oen
dies
elfd
e m
et
die
afko
elin
gsku
rwe
van
wat
er, m
aar b
egin
by
die
kook
punt
van
wat
er. G
ee jo
u re
sulta
te o
p 'n
gra
fiek.
Mat
eria
al:
'n B
rand
er, '
n gl
asbe
ker,
ysw
ater
en
'n te
rmom
eter
.
'n A
ktiw
iteit
wat
'n
vers
keid
enhe
id v
an
verb
indi
ngs
klas
sifis
eer e
n al
die
eie
nska
ppe,
insl
uite
nd
KM
T, k
ombi
neer
kan
nut
tig
gebr
uik
wor
d om
die
inho
ud te
he
rsie
n.
Om
ond
errig
tyd
te b
espa
ar
wor
d aa
nbev
eel d
at o
nder
rig
en p
rakt
iese
wer
k ge
ïnte
gree
r w
ord
as o
nder
rigst
rate
gie
vir h
ierd
ie o
nder
wer
p en
alle
an
der o
nder
wer
pe.
1 uu
r
Kin
etie
se M
olek
ulêr
e Te
orie
• B
eskr
yf 'n
vas
test
of, '
n vl
oeis
tof e
n 'n
gas
vol
gens
di
e K
inet
iese
Mol
ekul
êre
Teor
ie in
term
e va
n di
e de
eltji
es v
an m
ater
ie.
• G
ebru
ik k
lein
pla
stie
k ba
lletji
es o
f alb
aste
rs
om g
asse
, vlo
eist
oww
e en
vas
test
oww
e vo
or
te s
tel.
Verd
uide
lik d
ie
begr
ippe
: mak
rosk
opie
s,
subm
ikro
skop
ies
en
sim
bolie
s ba
ie g
oed.
Ste
l die
K
MT
voor
in b
eeld
. Lee
rder
s he
t bai
e ve
rkee
rde
begr
ipe
oor d
ie K
MT.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
22 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
4 U
RE
Die
Ato
om: b
asie
se b
oust
een
van
alle
mat
erie
(Ato
omst
rukt
uur)
Alle
mat
erie
bes
taan
uit
atom
e. A
lles
rond
om jo
u, in
slui
tend
jo
u ei
e lig
gaam
, jou
har
e, jo
u or
gane
en
selfs
die
lug
wat
jy
inas
em, b
esta
an u
it at
ome.
Die
ato
omte
orie
is d
ie g
rond
slag
vi
r die
ver
staa
n va
n di
e in
tera
ksie
s en
ver
ande
rings
in m
ater
ie.
Die
per
iodi
eke
tabe
l ver
toon
die
ele
men
te v
olge
ns to
enem
ende
at
oom
geta
l en
wys
hoe
per
iodi
site
it va
n di
e fis
iese
en
chem
iese
ei
ensk
appe
van
die
ele
men
te v
erw
ant i
s aa
n di
e at
oom
stru
ktuu
r. A
lles
in d
ie w
êrel
d be
staa
n ui
t ver
skill
ende
kom
bina
sies
van
at
ome
van
die
elem
ente
op
die
perio
diek
e ta
bel.
Visu
alis
erin
g is
bai
e be
lang
rik
in C
hem
ie o
m d
ie v
ak te
on
traai
sel e
n m
aklik
er m
aak
om te
ver
staa
n.
0. 5
uur
Mod
elle
van
die
ato
om.
Hie
r wor
d 'n
lys
van
sleu
telo
ntde
kkin
gs (o
f hi
pote
ses)
geg
ee. P
as d
ie
ontd
ekki
ngs
by d
ie b
eskr
ywin
g va
n di
e at
oom
wat
gev
olg
het n
a di
e on
tdek
king
. Wee
s in
sta
at o
m d
ie o
ntde
kkin
gs
by d
ie a
toom
besk
ryw
ings
te
pas,
van
af d
ie G
rieke
wat
ge
sê h
et m
ater
ie b
esta
an u
it at
ome,
ver
by d
ie e
lekt
riese
ek
sper
imen
te v
an d
ie 1
9de
eeu,
tot d
ie o
ntde
kkin
g va
n ra
dioa
ktiw
iteit,
Rut
herfo
rd s
e go
udbl
ad e
kspe
rimen
t en
die
Boh
r mod
el.
• Id
entifi
seer
vyf
hoo
fbyd
raes
to
t die
ato
omm
odel
wat
va
ndag
geb
ruik
wor
d.
• W
at is
die
doe
l van
'n m
odel
va
n di
e at
oom
stru
ktuu
r?
Akt
iwite
it:
1.
Maa
k 'n
lys
van
die
sleu
tel-
ontd
ekki
ngs
oor d
ie
atoo
mst
rukt
uur.
Doe
n di
t as
'n b
iblio
teek
opdr
ag.
Kyk
na
die
wer
k va
n JJ
Th
omso
n, E
rnes
t Rut
herfo
rd,
Mar
ie C
urie
, JC
Max
wel
l, M
ax
Pla
nck,
Alb
ert E
inst
ein,
Nie
ls
Boh
r, Lu
cret
ius,
LV
De
Bro
glie
, C
J D
avis
son,
LH
Ger
mer
, C
hadw
ick,
Wer
ner H
eise
nber
g,
Max
Bor
n, E
rwin
Sch
rödi
nger
, Jo
hn D
alto
n, E
mpe
docl
es,
Leuc
ippu
s, D
emoc
ritus
, E
picu
rus,
Zos
imos
, Mar
ia d
ie
Jodi
n, G
eber
, Rha
zes,
Rob
ert
Boy
le, H
enry
Cav
endi
sh, A
La
vois
ier,
H B
ecqu
erel
.
Gee
die
sle
utel
-ont
dekk
ing
in
EE
N s
in e
n pa
s di
e on
tdek
king
se
effe
k op
die
bes
kryw
ing
van
die
atoo
m to
e.
2.
Die
kla
s ka
n 'n
vlo
ei-
diag
ram
maa
k va
n di
e on
tdek
king
s of
'n
tydl
yn s
aam
stel
om
die
on
tdek
king
s vo
or te
ste
l.
Not
a aa
n on
derw
yser
: H
ierd
ie ti
pe a
ktiw
iteit
1.
beho
ort g
ebru
ik te
wor
d om
ver
slag
skry
we
en
voor
drag
vaar
digh
ede
in te
lei
of te
oef
en.
Hie
rdie
ond
erw
erp
kan
ook
gebr
uik
wor
d as
'n
koöp
erat
iew
e le
erak
tiwite
it.
Jy h
et n
ie in
ligtin
g no
dig
oor
al d
ie n
ame
wat
gen
oem
is
nie.
Jy
kan
die
nam
e ki
es v
an
die
wet
ensk
aplik
es o
or w
ie jy
in
ligtin
g w
il hê
.
Maa
k 'n
lys
van
sleu
tel-
ontd
ekki
ngs
en o
ntde
kker
s.
(Hie
rdie
is N
IE v
ir pa
pega
ai-
wer
k in
eks
amen
s ni
e. D
it is
NIE
VIR
EK
SAM
EN-
DO
ELEI
ND
ES N
IE. D
it ge
e di
e le
erde
r 'n
lew
ensw
erkl
ike
erva
ring
van
die
kons
truks
ie
van
kenn
is o
or ty
d.)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
23KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 5
uur
Ato
omm
assa
en
atoo
mde
ursn
ee (o
f at
oom
radi
us; d
=2r
).
• G
ee 'n
ruw
e sk
attin
g va
n di
e m
assa
en
deur
snee
van
'n
atoo
m.
• To
on a
an d
at d
ie a
toom
ho
ofsa
aklik
oop
ruim
te is
, m
et d
ie k
ern
wat
'n b
aie
klei
n ru
imte
bes
laan
in e
nige
at
oom
(ver
duid
elik
die
α-d
eel
tjies
trooi
ings
eksp
erim
ent).
• B
eskr
yf e
n ge
brui
k di
e be
grip
re
latie
we
atoo
mm
assa
.
Akt
iwite
it:
1.
Let o
p di
e ko
rrek
te g
ebru
ik
van
die
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e en
die
bet
eken
is
van
die
waa
rdes
wan
neer
di
e at
oom
mas
sa o
f die
at
oom
radi
us g
egee
wor
d.
2.
Geb
ruik
ana
logi
eë o
m te
w
ys h
oe k
lein
die
ker
n is
in
verg
elyk
ing
met
die
ato
om.
Sim
ulee
r die
α-
deel
tjies
trooi
ings
eksp
erim
ent
met
'n k
ern
van
alba
ster
s (a
anm
ekaa
r gep
lak)
en
klei
n pl
astie
kbal
letji
es ('
BB
gun
pe
llets
') as
ele
ktro
ne e
n sk
iet
met
alb
aste
rs a
s α-
deel
tjies
.
1 uu
r
Stru
ktuu
r van
die
ato
om:
prot
one,
neu
trone
, ele
ktro
ne.
• G
egee
die
per
iodi
eke
tabe
l of
toep
aslik
e da
ta:
- D
efini
eer d
ie a
toom
geta
l va
n 'n
ele
men
t en
gee
sy
waa
rde.
- G
ee (b
erek
en) d
ie g
etal
pr
oton
e te
enw
oord
ig in
'n
atoo
m v
an 'n
ele
men
t.
- G
ee (b
erek
en) d
ie g
etal
el
ektro
ne te
enw
oord
ig in
'n
neut
rale
ato
om.
- To
on a
an d
at d
ie
verw
yder
ing
van
elek
trone
va
n 'n
ato
om d
ie
neut
ralit
eit v
an d
ie a
toom
ve
rand
er.
- B
epaa
l die
ladi
ng n
adat
el
ektro
ne v
an d
ie a
toom
ve
rwyd
er o
f byg
evoe
g is
.
- B
erek
en d
ie g
etal
neu
trone
te
enw
oord
ig.
- B
erek
en d
ie m
assa
geta
l va
n 'n
isot
oop
van
'n
elem
ent.
Akt
iwite
ite:
1.
Geb
ruik
die
PT
om 'n
w
eten
skap
like
raai
sel s
aam
te
ste
l om
beg
rippe
te
verd
uide
lik e
n te
ver
ster
k.
2.
Bes
kryf
die
stru
ktuu
r van
di
e at
oom
in te
rme
van
prot
one,
neu
trone
en
elek
trone
. Maa
k 'n
ske
ts
om jo
u in
terp
reta
sie
van
die
stru
ktuu
r van
'n a
toom
te
toon
.
Die
PT
moe
t waa
rdes
gee
met
te
n m
inst
e ee
n de
sim
ale
syfe
r.
Let w
el:
Die
Per
iodi
eke
Tabe
l is
oppe
rvla
kkig
bek
endg
este
l in
gra
ad 9
en
kan
as s
ulks
ge
brui
k w
ord
in a
toom
stru
ktuu
r. D
iepe
r stu
die
van
die
PT
wor
d in
KW
AR
TAA
L 2
gedo
en.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
24 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Isot
ope
• Ve
rdui
delik
die
term
isot
oop.
• B
erek
en d
ie re
latie
we
atoo
mm
assa
van
nat
uurli
k vo
orko
men
de e
lem
ente
va
naf d
ie p
erse
ntas
ie
van
elke
isot
oop
in 'n
m
onst
er v
an d
ie n
atuu
rlik
voor
kom
ende
ele
men
t en
die
rela
tiew
e at
oom
mas
sa v
an
elk
van
die
isot
ope.
• S
tel a
tom
e (n
uklie
de) v
oor
deur
geb
ruik
te m
aak
van
die
nota
sie
ZaE
.
Akt
iwite
ite:
1.
Iden
tifise
er is
otop
e tu
ssen
el
emen
te w
anne
er d
ie
rele
vant
e in
ligtin
g ge
gee
wor
d.
2.
Doe
n be
reke
ning
e w
at v
erba
nd h
ou m
et
isot
oopm
assa
s en
rela
tiew
e at
oom
mas
sas.
Doe
n ee
nvou
dige
ber
eken
inge
om
leer
ders
se
begr
ip v
an
isot
ope
te v
erbe
ter
Z =
atoo
mge
tal e
n
A =
mas
sage
tal
1 uu
r
Ele
ktro
nkon
figur
asie
. •
Gee
die
ele
ktro
nran
gski
kkin
g va
n at
ome
(tot b
y Z=
20)
volg
ens
die
orbi
taal
bok
s di
agra
mm
e (n
otas
ie, (
↑↓))
en
die
spe
ktro
skop
iese
el
ektro
nkon
figur
asie
not
asie
(1
s2 , 2s
2 , 2p
6 , 3s
2 , 3p
6 , 4s
2 ) (s
omty
ds g
enoe
m d
ie A
ufba
u be
gins
el)
• B
eskr
yf a
toom
orbi
tale
en
die
vorm
s va
n di
e s-
orbi
tale
en
die
p-or
bita
le.
• S
tel H
und
se re
ël e
n P
auli
se
Uits
luiti
ngs-
begi
nsel
.
Akt
iwite
ite:
1.
Vers
taan
en
lei d
ie
elek
tronr
angs
kikk
ing
van
atom
e af
.
2.
Ste
l die
el
ektro
nran
gski
kkin
g va
n at
ome
voor
deu
r el
ektro
ndia
gram
me
te
gebr
uik.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
3.
Doe
n vl
amto
etse
om
so
mm
ige
met
aalk
atio
ne e
n m
etal
e te
iden
tifise
er.
Mat
eria
le
Hor
losi
egla
s, b
rand
er, p
rope
t, m
etan
ol, b
ambo
es s
tokk
ies,
m
etaa
lsou
te w
at g
etoe
ts m
oet
wor
d: N
aCl,
CuC
l 2, C
aCl 2,
KC
l en
met
ale,
kop
erpo
eier
, m
agne
sium
, sin
kpoe
ier,
yste
rpoe
ier,
ens.
Ene
rgie
wor
d ge
sien
as
die
ener
gie
van
die
elek
tron
in
die
gron
dtoe
stan
d en
die
op
gew
ekte
toes
tand
.
Die
Auf
bau
begi
nsel
(opb
ou
begi
nsel
) is
die
begi
nsel
dat
die
or
bita
al w
at e
erst
e ge
vul w
ord
die
orbi
taal
met
die
laag
ste
ener
gie
is. I
n at
ome
is d
ie o
rde
vir d
ie o
pvul
ling
van
orbi
tale
1s
, 2s,
2p,
3s,
3p,
4s,
3d,
4p
elek
trons
trukt
uur.
(Auf
bau
is
Dui
ts v
ir op
bou.
)
4 ur
e
Perio
diek
e ta
bel
Die
per
iodi
eke
tabe
l ver
toon
die
ele
men
te in
toen
emen
de
atoo
mge
tal e
n to
on h
oe d
ie p
erio
disi
teit
van
die
fisie
se e
n ch
emie
se e
iens
kapp
e va
n di
e el
emen
te v
erw
ant i
s aa
n di
e at
oom
stru
ktuu
r.
Stu
dent
e be
hoor
t ins
ig te
ont
wik
kel i
n di
e be
lang
rikhe
id v
an
die
perio
diek
e ta
bel i
n C
hem
ie. K
enni
s en
beg
rippe
om
trent
die
pe
riodi
eke
neig
ings
van
fisi
ese
en c
hem
iese
eie
nska
ppe
van
som
mig
e el
emen
te w
ord
vere
is.
Die
ato
mie
se e
iens
kapp
e va
n 'n
ele
men
t is
verw
ant a
an s
y el
ektro
nkon
figur
asie
en
dus
aan
sy p
osis
ie o
p di
e P
T.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
25KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
Die
pos
isie
van
die
ele
men
te
in d
ie P
T is
ver
wan
t aan
hul
le
elek
tronr
angs
kikk
ings
.
• Ve
rsta
an d
at d
ie e
lem
ente
in
die
PT
gera
ngsk
ik is
in
volg
orde
van
toen
emen
de
atoo
mge
tal.
• W
aard
eer d
ie P
T as
'n
sist
emat
iese
man
ier o
m
elem
ente
te ra
ngsk
ik.
• D
efini
eer d
ie g
roep
nom
mer
en
die
per
iode
nom
mer
van
'n
elem
ent i
n di
e P
T.
• D
ui d
ie v
erba
nd a
an
tuss
en d
ie p
osis
ie v
an
'n e
lem
ent i
n di
e P
T en
sy
ele
ktro
nstru
ktuu
r en
omge
keer
d.
• B
egry
p pe
riodi
site
it de
ur n
a di
e vo
lgen
de e
iens
kapp
e va
n di
e el
emen
te L
i tot
Ar
te k
yk: d
igth
eid,
sm
eltp
unte
en
koo
kpun
te, a
toom
radi
us,
perio
disi
teit
in d
ie fo
rmul
es
van
die
halie
de, p
erio
disi
teit
in d
ie v
orm
ing
van
oksi
ede,
en
ioni
sasi
e-en
ergi
e.
• W
at is
die
invl
oed
van
perio
disi
teit
op
elek
trona
ffini
teit
en
elek
trone
gatiw
iteit?
• D
efini
eer a
toom
radi
us,
ioni
sasi
e-en
ergi
e,
elek
trona
ffini
teit
en
elek
trone
gatiw
iteit.
Akt
iwite
ite:
1.
Geb
ruik
die
PT
om 'n
w
eten
skap
like
raai
sel o
p te
maa
k om
beg
rippe
van
di
e P
T te
ver
duid
elik
en
te
vers
terk
.
2.
Soe
k vi
r en
stel
inlig
ting
voor
oor
ele
men
te e
n di
e on
twik
kelin
g va
n di
e P
T.
3.
Pak
jou
eie
PT
en
ontd
ek d
ie o
ntbr
eken
de
elem
ente
. Die
beg
rippe
w
at jy
ond
erso
ek, i
s pe
riodi
site
it, v
oors
pelli
ng
van
eien
skap
pe,
groe
pe e
n pe
riode
s.
Kry
ver
fkle
urm
onst
ers
van
'n h
arde
war
ewin
kel.
Geb
ruik
'n le
ë P
T-ro
oste
r om
jou
kleu
rsky
fies
te
pak
volg
ens
die
volg
ende
re
ëls:
Bas
iese
kle
ur s
tel
chem
iese
eie
nska
ppe
voor
; die
ska
kerin
g va
n di
e kl
eurs
kyfie
st
el a
toom
mas
sa v
oor;
dies
elfd
e in
tens
iteite
van
kl
eur i
s in
die
selfd
e pe
riode
. O
pvol
ging
van
met
ale
na
nie-
met
ale
wor
d ge
doen
vo
lgen
s di
e kl
eure
van
di
e si
gbar
e sp
ektru
m v
an
rooi
na
viol
et. V
erw
yder
'n
paar
kle
ursk
yfies
en
pak
die
PT
wee
r. K
an jy
die
ei
ensk
appe
bes
kryf
van
di
e on
tbre
kend
e sk
yfies
(e
lem
ente
)?
Inlig
ting
vir d
ie P
T ak
tiwite
it:
Op
jou
kleu
rsky
fies
vir
die
PT
kan
jy o
ok in
ligtin
g so
os d
igth
eid,
sm
eltp
unt,
kook
punt
, hitt
egel
eidi
ng,
fisie
se v
oork
oms,
reak
sie
met
su
urst
of, r
eaks
ie m
et w
ater
, en
s. b
yvoe
g.
Hoe
die
PT
geor
gani
seer
is,
is n
ie s
o be
lang
rik a
s w
atte
r in
ligtin
g va
n di
e P
T ve
rkry
ka
n w
ord
nie:
inlig
ting
soos
bi
ndin
g, v
alen
sie,
orb
itale
en
elek
trons
trukt
uur.
Hie
rdie
afd
elin
g is
noo
dsaa
klik
aa
nges
ien
dit d
ie b
asis
vir
die
kons
eptu
ele
begr
ip v
an b
indi
ng
vers
kaf.
Ond
erw
yser
s m
oet
seke
r maa
k da
t lee
rder
s di
e st
rukt
uur v
an d
ie P
T ve
rsta
an
en n
ie n
et w
eet h
oe o
m d
it te
geb
ruik
nie
. Gen
oeg
tyd
moe
t aan
hie
rdie
afd
elin
g ge
span
deer
wor
d. N
B!!
Leer
ders
moe
t die
nam
e en
al
die
form
ules
van
al d
ie
elem
ente
ken
van
af w
ater
stof
(a
toom
geta
l 1) t
ot b
y kr
ipto
n (a
toom
geta
l 36)
, plu
s di
e al
gem
ene
elem
ente
soo
s si
lwer
(Ag)
, kad
miu
m (C
d), t
in
(Sn)
, jod
ium
(I),
plat
inum
(Pt),
go
ud (A
u), k
wik
(Hg)
en
lood
(P
b).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
26 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
Oor
eenk
omst
e in
che
mie
se
eien
skap
pe tu
ssen
ele
men
te in
G
roep
1, 2
, 17
en 1
8
• D
ui d
ie v
erba
nd tu
ssen
die
el
ektro
nran
gski
kkin
gs e
n di
e ch
emie
se e
iens
kapp
e va
n gr
oep
1, 2
, 17
en 1
8 se
el
emen
te a
an.
• B
eskr
yf d
ie v
ersk
ille
in
reak
tiwite
it va
n gr
oep
1, 2
en
17 s
e el
emen
te.
• Vo
orsp
el d
ie c
hem
iese
ei
ensk
appe
van
onb
eken
de
elem
ente
in g
roep
1, 2
, 17
en
18 v
an d
ie P
T.
• D
ui a
an w
aar m
etal
e ge
vind
ka
n w
ord
op d
ie p
erio
diek
e ta
bel.
• D
ui a
an w
aar n
iem
etal
e ge
vind
kan
wor
d op
die
pe
riodi
eke
tabe
l.
• D
ui a
an w
aar
oorg
angs
met
ale
gevi
nd k
an
wor
d op
die
per
iodi
eke
tabe
l.
4 ur
eC
hem
iese
bin
ding
Inte
raks
ies
tuss
en m
ater
ie g
ener
eer s
tow
we
met
nuw
e fis
iese
en
chem
iese
eie
nska
ppe.
4 ur
eK
oval
ente
bin
ding
, ion
iese
bi
ndin
g en
met
aalb
indi
ng•
Teke
n Le
wis
-kol
-dia
gram
me
van
elem
ente
.
•Kovalentebinding
:
- de
el e
lekt
rone
in d
ie
vorm
ing
van
'n k
oval
ente
bi
ndin
g
- en
kel-,
dub
bel-
en tr
ippe
l- bi
ndin
gs
- el
ektro
ndia
gram
me
van
eenv
oudi
ge k
oval
ente
m
olek
ules
- na
me
en fo
rmul
es v
an
kova
lent
e ve
rbin
ding
s
Akt
iwite
ite:
1.
Bes
kryf
en
teke
n di
e vo
rmin
g va
n 'n
kov
alen
te
bind
ing.
2.
Bes
kryf
, deu
r ge
brui
k te
maa
k va
n el
ektro
ndia
gram
me,
die
vo
rmin
g va
n en
kel-,
dub
bel-
en tr
ippe
lbin
ding
s.
3.
Skr
yf d
ie n
ame
en
form
ules
van
kov
alen
te
verb
indi
ngs
in te
rme
van
die
elem
ente
teen
woo
rdig
en
die
ver
houd
ing
van
hulle
at
ome.
Ioni
ese
kris
talro
oste
rs k
an
gem
aak
wor
d m
et p
olis
tiree
n ba
lletji
es e
n so
satie
stok
kies
en
kan
in d
ie k
lask
amer
ver
toon
w
ord.
Jy b
enod
ig 'n
ver
duid
elik
ing
van
chem
iese
bin
ding
voo
rdat
jy
mol
ekul
êre
stow
we
en
ioni
ese
stow
we
kan
besk
ryf.
Maa
k se
ker d
at d
ie k
orre
kte
term
inol
ogie
hie
r geb
ruik
wor
d,
bv. i
onie
se s
tow
we
vorm
NIE
m
olek
ules
NIE
.
Elek
tron
diag
ram
me
verw
ys
na L
ewis
-kol
-dia
gram
me
vir
elem
ente
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
27KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
•Ioniesebind
ing:
- oo
rdra
g va
n el
ektro
ne in
di
e vo
rmin
g va
n 'n
ioni
ese
bind
ing
- ka
tione
en
anio
ne
- el
ektro
ndia
gram
me
van
eenv
oudi
ge io
nies
e ve
rbin
ding
s
- io
nies
e st
rukt
uur
soos
geï
llust
reer
deu
r na
trium
chlo
ried
•Metaalbinding
- D
eel '
n ge
delo
kalis
eerd
e el
ektro
nwol
k tu
ssen
po
sitie
we
kern
e in
die
m
etaa
l.
• H
ersi
en d
ie k
atio
on- e
n an
ioon
tabe
l ged
oen
in g
raad
9.
• H
ersi
en d
ie n
ame
van
verb
indi
ngs.
• H
ersi
en re
latie
we
mol
ekul
êre
mas
sa v
ir ko
vale
nte
mol
ekul
es.
• H
ersi
en re
latie
we
form
ulem
assa
vir
ioni
ese
verb
indi
ngs.
4.
Bes
kryf
, deu
r ge
brui
k te
maa
k va
n el
ektro
ndia
gram
me,
die
vo
rmin
g va
n io
ne e
n io
nies
e ve
rbin
ding
s.
5.
Teke
n di
e el
ektro
ndia
gram
me
van
katio
ne e
n an
ione
.
6.
Voor
spel
die
ione
wat
ge
vorm
wor
d de
ur d
ie
atom
e va
n m
etal
e en
ni
emet
ale,
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n in
ligtin
g in
die
P
T.
7.
Ben
oem
ioni
ese
verb
indi
ngs
geba
seer
op
die
sam
este
llend
e io
ne.
8.
Bes
kryf
die
stru
ktuu
r van
'n
ioni
ese
kris
tal.
9.
Bes
kryf
die
een
voud
ige
met
aalb
indi
ngsm
odel
.
Ond
er C
hem
iese
Bin
ding
hi
er w
ord
NET
die
defin
isies
van
kova
lent
e bi
ndin
g, io
nies
e bi
ndin
g en
m
etaa
lbin
ding
ged
oen.
Ond
er “D
eeltj
ies
waa
ruit
stow
we
best
aan”
(op
blad
sy
36) w
ord
die
toep
assi
ngs
of d
ie
effe
k va
n hi
erdi
e so
ort b
indi
ng
gedo
en.
4 ur
e w
ord
vir h
ierd
ie d
eel
gege
e, m
aar d
it so
u oo
k in
2
uur g
edoe
n ka
n w
ord.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
28 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0 FI
SIK
A (G
OLW
E, K
LAN
K &
LIG
) KW
AR
TAA
L 1
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
4 U
RE
Tran
sver
sale
pul
se in
'n to
u of
vee
r
2 ur
e
Pul
s, a
mpl
itude
•
Defi
niee
r 'n
puls
.
• D
efini
eer '
n tra
nsve
rsal
e pu
ls.
• A
mpl
itude
• D
efini
eer a
mpl
itude
as
mak
sim
um v
erst
eurin
g va
n 'n
de
eltji
e va
naf s
y ru
spos
isie
(o
f ew
ewig
spos
isie
).
• W
eet d
at v
ir 'n
tran
sver
sale
pu
ls b
ewee
g di
e de
eltji
es
van
die
med
ium
lood
reg
op
die
rigtin
g va
n vo
ortp
lant
ing
van
die
puls
.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Laat
leer
ders
die
bew
egin
g va
n 'n
enk
ele
puls
waa
rnee
m w
at
lang
s 'n
lang
, sla
p ve
er o
f 'n
swaa
r tou
bew
eeg.
Mat
eria
le:
Sla
p sp
iraal
veer
('S
linky
') en
'n
tou.
Som
s w
ord
leer
ders
van
go
lwe
gele
er s
onde
r om
ooi
t va
n pu
lse
te le
er. '
n P
uls
is
'n e
nkel
e ve
rste
urin
g. D
it he
t 'n
am
plitu
de e
n pu
lsle
ngte
, m
aar g
een
frekw
ensi
e ni
e,
aang
esie
n di
e pu
ls s
legs
een
ke
er p
laas
vind
.
2 ur
e
Sup
erpo
sisi
e va
n P
ulse
• Ve
rdui
delik
dat
sup
erpo
sisi
e di
e ad
disi
e va
n di
e am
plitu
des
van
die
twee
pu
lse
is w
at d
iese
lfde
ruim
te
in d
iese
lfde
tyd
besl
aan.
• D
efini
eer k
onst
rukt
iew
e in
terfe
rens
ie.
• D
efini
eer d
estru
ktie
we
inte
rfere
nsie
.
• Ve
rdui
delik
(geb
ruik
di
agra
mm
e) h
oe tw
ee
puls
e w
at d
iese
lfde
punt
in
die
selfd
e m
ediu
m
bere
ik, k
onst
rukt
ief e
n de
stru
ktie
f sup
erpo
neer
en
dan
voo
rtgaa
n in
die
oo
rspr
onkl
ike
rigtin
g va
n be
weg
ing.
• P
as d
ie b
egin
sel v
an
supe
rpos
isie
op
puls
e to
e.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g:
Geb
ruik
'n g
olfte
nk o
m
kons
trukt
iew
e en
des
trukt
iew
e in
terfe
rens
ie v
an tw
ee p
ulse
te
dem
onst
reer
.
Mat
eria
le:
Gol
ftenk
-app
araa
t.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
29KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 U
RE
Tran
sver
sale
gol
we
2 ur
e
Gol
fleng
te, f
rekw
ensi
e,
ampl
itude
, per
iode
, gol
f-sn
elhe
id;
• D
efini
eer '
n tra
nsve
rsal
e go
lf as
'n re
eks
trans
vers
ale
puls
e.
• D
efini
eer g
olfle
ngte
, fre
kwen
sie,
per
iode
, kru
in e
n tro
g va
n 'n
gol
f.
• Ve
rdui
delik
die
gol
fbeg
rippe
: in
fase
en
uit f
ase.
• Id
entifi
seer
die
gol
fleng
te,
ampl
itude
, kru
in, t
rog,
pun
te
in fa
se e
n pu
nte
uit f
ase
op
'n s
kets
van
'n tr
ansv
ersa
le
golf.
• K
en d
ie v
erw
ants
kap
tuss
en
frekw
ensi
e en
per
iode
, d. i
. f =
1/T
en
T =
1/f.
• D
efini
eer g
olfs
nelh
eid
as d
ie
prod
uk v
an d
ie fr
ekw
ensi
e en
di
e go
lflen
gte
van
'n g
olf:
• G
ebru
ik d
ie
snel
heid
sver
gely
king
, , o
m p
robl
eme
oor
golw
e op
te lo
s.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Gen
eree
r 'n
trans
vers
ale
golf
in
'n s
lap
spira
alve
er ('
Slin
ky')
Sla
p sp
iraal
veer
('S
linky
')Vi
r gol
we:
D
ie a
fsta
nd a
fgel
ê in
een
pe
riode
is e
en g
olfle
ngte
, en
die
frekw
ensi
e is
1/p
erio
de.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
30 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 U
RE
Long
itudi
nale
go
lwe
1 uu
r
In 'n
vee
r•
Gen
eree
r 'n
long
itudi
nale
gol
f in
'n v
eer.
• Te
ken
'n d
iagr
am o
m 'n
lo
ngitu
dina
le g
olf i
n 'n
vee
r vo
or te
ste
l. To
on d
ie ri
gtin
g va
n be
weg
ing
van
die
golf
met
bet
rekk
ing
tot d
ie ri
gtin
g va
n be
weg
ing
van
die
deel
tjies
aan
.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Gen
eree
r 'n
long
itudi
nale
gol
f in
'n v
eer.
Mat
eria
le:
Sla
p sp
iraal
veer
('S
linky
').
1 uu
r
Gol
fleng
te, f
rekw
ensi
e,
ampl
itude
, per
iode
, gol
fsne
l-he
id.
• D
efini
eer d
ie g
olfle
ngte
en
am
plitu
de v
an 'n
lo
ngitu
dina
le g
olf.
• D
efini
eer v
erdi
gtin
gs e
n ve
rdun
ning
s.
• Tr
ef 'n
ond
ersk
eid
tuss
en
long
itudi
nale
en
trans
vers
ale
golw
e
• D
efini
eer d
ie p
erio
de
en fr
ekw
ensi
e va
n 'n
lo
ngitu
dina
le g
olf e
n di
e ve
rwan
tska
p tu
ssen
die
twee
hoev
eelh
ede,
1
fT
=
• G
ebru
ik d
ie v
erge
lyki
ng v
ir go
lfsne
lhei
d,
, om
pr
oble
me
wat
long
itudi
nale
go
lwe
insl
uit,
op te
los.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
31KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
4 U
RE
Kla
nk
2 ur
e
Kla
nkgo
lwe
• Ve
rdui
delik
dat
kla
nkgo
lwe
gem
aak
wor
d de
ur v
ibra
sies
in
'n m
ediu
m in
die
rigt
ing
van
voor
tpla
ntin
g va
n di
e go
lf. D
ie v
ibra
sies
ve
roor
saak
'n g
eree
lde
varia
sie
(ver
ande
ring)
in d
ruk
in d
ie m
ediu
m.
• B
eskr
yf 'n
kla
nkgo
lf as
'n
long
itudi
nale
gol
f.
• Ve
rdui
delik
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
gol
fsne
lhei
d en
die
ei
ensk
appe
van
die
med
ium
w
aarin
die
gol
f bew
eeg
(gas
, vl
oeis
tof o
f vas
test
of)
• Ve
rsta
an d
at k
lank
golw
e w
eerk
aats
ing
onde
rgaa
n.
• Ve
rsta
an w
at e
ggo’
s is
.
• G
ebru
ik d
ie v
erge
lyki
ng
vir g
olfs
nelh
eid,
om
pro
blem
e op
te lo
s w
at
klan
kgol
we
insl
uit.
G
ebru
ik d
ie v
erge
lyki
ng
ook
in d
ie
bere
keni
ng v
an e
ggo'
s,
sona
r en
die
sens
ors
van
vler
mui
se.
Aan
bevo
le In
form
ele
Ass
esse
ring
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Hoe
kan
kla
nk g
eske
p w
ord
deur
van
'n v
uvuz
ela,
(tou
, st
emvu
rk, l
uids
prek
er, t
rom
vel)
gebr
uik
te m
aak.
Prak
tiese
Akt
iwite
it (P
roje
k):
Maa
k 'n
tou
(of d
raad
)-te
lefo
on.
Prak
tiese
Akt
iwite
it:
Bep
aal d
ie s
poed
van
kla
nk in
lu
g. J
y ka
n hi
erdi
e ak
tiwite
it op
ve
rski
llend
e da
e he
rhaa
l om
di
e te
mpe
ratu
ur te
var
ieer
.
Mat
eria
le:
Vuvu
zela
, tou
, ste
mvu
rk,
luid
spre
ker,
trom
vel.
Mat
eria
le:
Twee
340
ml-k
oeld
rank
blik
kies
, 2
spyk
ers,
tou
of k
oper
draa
d (n
ie te
dik
nie
).
Mat
eria
le:
Sto
phor
losi
e, s
peel
goed
-ge
wee
r soo
s di
é w
at v
ir w
egsp
ring
in a
tletie
k ge
brui
k w
ord.
Leer
ders
beh
oort
te v
erst
aan
dat k
lank
golw
e dr
ukgo
lwe
is. D
it is
die
rede
hoe
kom
m
olek
ules
wat
nad
er a
an
mek
aar g
espa
siee
r is
in 'n
m
ediu
m, d
ie g
olf v
inni
ger
laat
bew
eeg.
Dit
is d
ie re
de
hoek
om k
lank
vin
nige
r bew
eeg
in w
ater
as
in lu
g, e
n vi
nnig
er
in s
taal
bew
eeg
as in
wat
er.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
32 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Toon
hoog
te, h
ardh
eid,
kwal
iteit
(toon
)
• D
ui d
ie v
erba
nd tu
ssen
die
to
onho
ogte
van
'n k
lank
en
die
frek
wen
sie
van
'n
klan
kgol
f aan
.
• D
ui d
ie v
erba
nd tu
ssen
die
ha
rdhe
id v
an 'n
kla
nk e
n di
e am
plitu
de v
an 'n
kla
nkgo
lf en
die
sen
sitiw
iteit
van
die
men
slik
e oo
r aan
.
Prak
tiese
Akt
iwite
it:
1.
Verg
elyk
die
kla
nke
wat
ge
maa
k w
ord
deur
op
vers
kille
nde
vuvu
zela
s va
n ve
rski
llend
e gr
ootte
s te
bl
aas.
2.
Verg
elyk
die
kla
nke
wat
ge
maa
k w
ord
deur
op
'n
vuvu
zela
te b
laas
teen
oor
die
klan
ke g
epro
duse
er
deur
'n fl
uit.
3.
Geb
ruik
'n
klan
keffe
kman
ipul
eerd
er
om k
lank
e va
n ve
rski
llend
e fre
kwen
sies
en
ampl
itude
s te
pro
duse
er e
n ge
brui
k di
e os
sillo
skoo
p om
die
ve
rski
llend
e ei
ensk
appe
va
n di
e kl
anke
gep
rodu
seer
te
ver
toon
.
Vir 1
en
2:
Vuvu
zela
s va
n ve
rski
llend
e gr
ootte
s, fl
uite
.
Of
Ste
mvu
rke
of Vuvu
zela
s, fl
uite
, mik
rofo
on,
ossi
llosk
oop,
luid
spre
ker,
kabe
ls.
Vir 3
:
Oss
illos
koop
, kl
anke
ffekm
anip
ulee
rder
, lu
idsp
reke
r, ka
bels
.
Die
men
slik
e oo
r is
mee
r se
nsiti
ef v
ir se
kere
frek
wen
sies
as
vir
ande
r.
Har
dhei
d ha
ng d
us a
f van
be
ide
die
ampl
itude
van
'n
klan
kgol
f en
sy fr
ekw
ensi
e (w
aar d
it ge
leë
is in
'n g
ebie
d w
aar d
ie o
or m
in o
f mee
r se
nsiti
ef is
vir
die
klan
k fre
kwen
sie)
.
1 uu
r
Ultr
akla
nk•
Bes
kryf
kla
nk m
et
frekw
ensi
es h
oër a
s 20
kH
z to
t om
trent
100
kH
z as
ul
trakl
ank.
• Ve
rdui
delik
hoe
'n b
eeld
ge
skep
kan
wor
d de
ur
gebr
uik
te m
aak
van
ultra
klan
k, g
ebas
eer o
p di
e fe
it da
t wan
neer
'n g
olf '
n gr
ens
tuss
en tw
ee m
edia
te
enko
m, w
ord
'n g
edee
lte
van
die
golf
wee
rkaa
ts, '
n ge
deel
te w
ord
geab
sorb
eer
en 'n
ged
eelte
wor
d de
urge
stuu
r.
• B
eskr
yf s
omm
ige
van
die
med
iese
voo
rdel
e en
ge
brui
ke v
an u
ltrak
lank
, bv
. vei
lighe
id, d
iagn
ose,
be
hand
elin
g, s
wan
gers
kap.
Wan
neer
'n u
ltrak
lank
golf
binn
ekan
t 'n
voor
wer
p, w
at u
it ve
rski
llend
e m
ater
iale
bes
taan
so
os d
ie m
ensl
ike
ligga
am,
bew
eeg,
geb
eur d
iese
lfde
elke
kee
r as
die
golf
'n g
rens
te
enko
m. D
ie g
rens
kan
wee
s tu
ssen
bee
n en
spi
er, o
f spi
er
en v
et. '
n G
edee
lte v
an d
ie g
olf
wor
d w
eerk
aats
en
'n g
edee
lte
wor
d de
urge
stuu
r. D
ie
wee
rkaa
tste
ultr
akla
nkgo
lwe
wor
d w
aarg
enee
m e
n w
ord
gebr
uik
om 'n
bee
ld v
an d
ie
voor
wer
p te
kon
stru
eer.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
33KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
3. 5
UR
EEl
ektr
omag
netie
se S
tral
ing
0. 5
uur
Twee
ledi
ge (d
eeltj
ie/g
olf)
aard
va
n E
M-s
tralin
g•
Verd
uide
lik d
at s
omm
ige
aspe
kte
van
die
gedr
ag v
an
EM
-stra
ling
die
best
e be
skry
f ka
n w
ord
deur
geb
ruik
te
maa
k va
n 'n
gol
fmod
el e
n an
der a
spek
te k
an d
ie b
este
be
skry
f wor
d de
ur g
ebru
ik te
m
aak
van
'n d
eeltj
iem
odel
.
Dit
is o
ok b
eken
d as
gol
f-de
eltji
e-tw
eele
digh
eid.
1 uu
r
Aar
d va
n E
M-s
tralin
g•
Bes
kryf
die
oor
spro
ng v
an
elek
trom
agne
tiese
gol
we
as
'n v
ersn
elle
nde
ladi
ng.
• G
ebru
ik w
oord
e en
di
agra
mm
e om
te v
erdu
idel
ik
hoe
'n E
M-g
olf v
oortp
lant
de
urda
t 'n
elek
tries
e ve
ld
wat
in e
en v
lak
ossi
lleer
'n
mag
netie
se v
eld
skep
wat
in
'n v
lak
lood
reg
op d
ie
elek
tries
e ve
ld o
ssill
eer,
en
dus
ossi
llere
nde
elek
tries
e en
mag
netie
se v
elde
pr
odus
eer.
• N
oem
dat
hie
rdie
w
eder
syds
e re
gene
rere
nde
veld
e de
ur d
ie ru
imte
be
wee
g te
en 'n
kon
stan
te
spoe
d va
n 3
x 10
8 m
·s-1,
voor
gest
el d
eur c
.
Noe
m d
at, a
nder
s as
kl
ankg
olw
e, E
M-g
olw
e ge
en
med
ium
nod
ig o
m d
eur t
e be
wee
g ni
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
34 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
EM
-spe
ktru
m•
Indi
en 'n
lys
van
vers
kille
nde
tipes
EM
-stra
ling
gege
e w
ord,
rang
skik
hul
le in
vo
lgor
de v
an fr
ekw
ensi
e of
go
lflen
gte.
• G
egee
die
gol
fleng
te v
an
EM
-gol
we.
Ber
eken
die
fre
kwen
sie
(en
omge
keer
d di
e go
lflen
gte)
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n di
e ve
rgel
ykin
g:
• G
ee 'n
voo
rbee
ld v
an d
ie
gebr
uik
van
elke
tipe
EM
-st
ralin
g, b
v. g
amm
astra
le,
X-s
trale
, ultr
avio
let l
ig,
sigb
are
lig, i
nfra
rooi
, m
ikro
golf,
radi
o en
TV-
golw
e.
• D
ui d
ie p
enet
rasi
ever
moë
va
n di
e ve
rski
llend
e so
orte
E
M-s
tralin
g aa
n en
toon
die
ve
rban
d tu
ssen
die
ene
rgie
en
die
stra
ling.
• B
eskr
yf d
ie g
evar
e va
n ga
mm
astra
le, X
-stra
le e
n di
e sk
adel
ike
effe
k va
n ul
travi
olet
st
rale
op
die
vel.
• B
espr
eek
die
effe
k va
n di
e st
ralin
g va
n se
lfone
.
Wys
aan
leer
ders
'n d
iagr
am
met
die
ver
skill
ende
tipe
s E
M-
stra
ling.
Wys
die
ver
band
tuss
en E
M-
stra
ling
en d
ie a
lleda
agse
lew
e.
1 uu
r
Aar
d va
n E
M a
s de
eltji
e -
ener
gie
van
'n fo
ton
verw
ant
aan
frekw
ensi
e en
gol
fleng
te
• D
efini
eer '
n fo
ton.
• B
erek
en d
ie e
nerg
ie v
an 'n
fo
ton
deur
die
ver
gely
king
h =
6. 6
3 x1
0-34 J
.s is
Pla
nck
se
kons
tant
e,
c =
3 x
108 m
·s-1 is
die
spo
ed
van
lig in
'n v
akuu
m e
n is
di
e go
lflen
gte.
Ste
l lee
rder
s in
ken
nis
dat
hier
die
onde
rwer
p ve
rder
be
spre
ek s
al w
ord
wan
neer
die
fo
toël
ektri
ese
effe
k in
gra
ad 1
2 be
stud
eer w
ord.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
35KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
G
raad
10
Inho
ud, B
egrip
pe &
Va
ardi
ghed
ePr
aktie
se A
ktiw
iteite
Hul
pmid
dels
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 5
UU
RG
olw
e, le
gend
es e
n vo
lkso
orle
wer
ings
0. 5
uur
Waa
rnem
ing
van
golw
e ge
asso
siee
r met
nat
uurr
ampe
Hou
'n k
wal
itatie
we
besp
reki
ng
oor d
iere
gedr
ag ty
dens
na
tuur
-ram
pe w
aar,
op d
ie
mee
ste,
oor
twee
ver
skill
ende
ku
ltuur
groe
pe h
een
gepr
aat
wor
d en
bin
ne p
erke
van
die
nu
utst
e w
eten
skap
like
stud
ies.
Bes
pree
k le
gend
es e
n vo
lkso
orle
wer
ings
oor
di
ereg
edra
g ty
dens
na
tuur
ram
pe. G
ebru
ik
enig
e va
n di
e vo
lgen
de:
aard
bew
ings
, tsu
nam
i's o
f oo
rstro
min
gs.
Ass
esse
ring
KW
AR
TAA
L 1
KW
AR
TAA
L 1:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (C
hem
ie):
Bep
aal d
ie v
erhi
tting
s- e
n af
koel
ings
kurw
e va
n w
ater
.
2. K
ontro
leto
ets
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
36 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 2
GR
AA
D 1
0
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (M
ATER
IE E
N M
ATER
IALE
) KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Dee
ltjie
s w
aaru
it st
oww
e be
staa
n
Mat
erie
wor
d be
skry
f as
enig
e ie
ts w
at m
assa
het
en
ruim
te
besl
aan.
Alle
mat
erie
bes
taan
uit
atom
e. A
tom
e ka
n ko
mbi
neer
om
ver
bind
ings
te v
orm
: mol
ekul
êre
verb
indi
ngs
(mol
ekul
es) o
f io
nies
e ve
rbin
ding
s (s
oute
) of m
etal
e (k
oper
of y
ster
of.
.).
Bes
kryf
mat
erie
van
uit d
ie
begr
ippe
: ato
me,
ele
men
te,
verb
indi
ngs,
che
mie
se
reak
sies
.
8 ur
e
Ato
me
en v
erbi
ndin
gs.
• M
olek
ule
(mol
ekul
êre
stow
we)
vor
m a
.g.v
. ko
vale
nte
bind
ing.
• Io
nies
e st
oww
e vo
rm a
.g.v
. io
nies
e bi
ndin
g.
(Die
EFF
EK
van
die
ve
rski
llend
e tip
es c
hem
iese
bi
ndin
g w
ord
hier
bek
lem
toon
.)
• B
eskr
yf a
tom
e as
die
bai
e kl
ein
deel
tjies
waa
ruit
alle
st
oww
e be
staa
n.
• N
oem
dat
ede
lgas
se
die
enig
ste
stow
we
is
wat
in a
tom
iese
vor
m b
y om
gew
ings
toes
tand
e ge
vind
w
ord.
• B
eskr
yf 'n
VE
RB
IND
ING
as
'n g
roep
van
twee
of
mee
r ver
skill
ende
ato
me
wat
mek
aar a
antre
k m
et
rela
tiew
e st
erk
krag
te o
f bi
ndin
gs. D
ie a
tom
e ve
rbin
d in
vas
te v
erho
udin
gs.
• W
anne
er a
tom
e el
ektr
one
deel
, is
hulle
kov
alen
t ge
bind
en
die
gevo
lglik
e ve
rsam
elin
g va
n at
ome
wor
d 'n
mol
ekul
e ge
noem
. In
die
reël
bes
taan
mol
ekul
êre
stow
we
ampe
r alty
d ui
t ni
emet
aal-e
lem
ente
.
Eksp
erim
ent:
1. I
dent
ifise
er e
lem
ente
en
verb
indi
ngs
in c
hem
iese
re
aksi
es. E
lem
ente
en
verb
indi
ngs
wor
d on
ders
oek
deur
eks
perim
ente
te d
oen.
2. B
epaa
l die
pro
dukt
e va
n di
e el
ektro
lise
van
wat
er
(nat
rium
sulfa
at b
ygev
oeg)
. Id
entifi
seer
die
ele
men
te e
n di
e ve
rbin
ding
s.
Dem
onst
rasi
e:
1. D
emon
stre
er s
igba
re
voor
stel
lings
van
ato
me,
m
olek
ules
, ele
men
te e
n ve
rbin
ding
s. G
ebru
ik “J
elly
To
ts” e
n ta
ndes
tokk
ies
of s
peel
klei
om
vis
uele
vo
orst
ellin
gs te
maa
k va
n at
ome,
mol
ekul
es, e
lem
ente
en
ver
bind
ings
.
2. D
emon
stre
er c
hem
iese
bi
ndin
g. G
ebru
ik
atoo
mm
odel
stel
le o
m
chem
iese
bin
ding
te
dem
onst
reer
in e
lem
ente
en
verb
indi
ngs.
Visu
ele
voor
stel
lings
, ver
kies
lik
3D, i
s be
lang
rik h
ier,
om te
ve
rsek
er d
at k
onse
ptue
le
begr
ip v
an d
ie v
orm
ing
van
vers
kille
nde
tipes
ver
bind
ings
pl
aasv
ind.
Mat
eria
le:
(Vir
eksp
. 1)
Cal
-C-V
ita-ta
blet
te, w
ater
, gl
asbe
ker,
kers
, kal
kwat
er,
sink
met
aal e
n so
utsu
ur, b
lou
kope
r(II)
sulfa
at, p
roef
buis
e en
br
ande
r.
Kla
sakt
iwite
it: V
ersk
illen
de
groe
pe k
an v
ersk
illen
de
kris
talv
orm
e on
ders
oek.
M
odel
le k
an g
ebou
wor
d vi
r el
ke v
orm
en
dit k
an a
an d
ie
klas
voo
rged
ra e
n ve
rtoon
w
ord.
Die
mod
elle
kan
ko
vale
nte
mol
ekul
êre
stru
ktur
e en
net
wer
kstru
ktur
e in
slui
t.
MO
EN
IE b
egrip
pe v
erdu
idel
ik
van
atom
e na
mol
ekul
es n
ie.
Dit
lei t
ot d
ie m
isko
nsep
sie
dat
alle
ver
bind
ings
mol
ekul
es is
!!
Bei
de m
olek
ules
en
ioni
ese
stow
we
is V
ER
BIN
DIN
GS
, re
spek
tiew
elik
a.g
.v.
VE
RS
KIL
LEN
DE
che
mie
se
bind
ing!
Ont
hou
hier
die
begr
ippe
is
baie
abs
trak
vir d
ie le
erde
rs.
Hoe
mee
r vis
ueel
jy d
ie
begr
ippe
kan
maa
k, d
eur s
elfs
va
n m
odel
le te
geb
ruik
, hoe
m
eer l
ogie
s sa
l die
beg
rippe
vir
die
leer
ders
wee
s.
Bes
kryw
ings
van
mol
ekul
es
en io
nies
e st
oww
e m
aak
dit
bela
ngrik
om
hie
rdie
afd
elin
g te
do
en n
adat
che
mie
se b
indi
ng
afge
hand
el is
.
Die
term
e ee
nvou
dige
m
olek
ules
en
reus
emol
ekul
es
is v
erw
arre
nd (S
uike
r kan
nie
ge
sien
wor
d as
'n e
envo
udig
e m
olek
ule,
as
wat
er b
eskr
yf
wor
d as
'n e
envo
udig
e m
olek
ule
nie!
)
C12
H22
O11
teen
oor H
2O
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
37KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• W
anne
er d
ie e
lekt
rone
van
at
ome
oorg
edra
wor
d va
n ee
n at
oom
na
'n a
nder
ato
om
om p
ositi
ewe
en n
egat
iew
e io
ne te
vor
m, w
ord
die
ione
m
et io
nies
e bi
ndin
gs g
ebin
d en
die
vas
test
of w
at v
orm
, w
ord
'n io
nies
e st
of (o
f so
ut- o
f ion
iese
ver
bind
ing)
ge
noem
. In
die
reël
bes
taan
io
nies
e st
oww
e ge
woo
nlik
uit
beid
e m
etaa
lele
men
te (v
orm
po
sitie
we
ione
) en
ni
emet
aal-e
lem
ente
(vor
m
nega
tiew
e io
ne).
• W
anne
er m
etaa
lato
me
hulle
bui
tens
te e
lekt
rone
ve
rloor
en
'n ro
oste
r van
re
ëlm
atig
ges
pasi
eerd
e po
sitie
we
ione
vor
m e
n di
e bu
itens
te e
lekt
rone
vor
m 'n
w
olk
van
gede
loka
lisee
rde
elek
trone
wat
die
pos
itiew
e io
ne o
mrin
g, b
ind
die
atom
e de
ur m
etaa
lbin
ding
en
die
gevo
lglik
e gr
oep
atom
e st
aan
beke
nd a
s 'n
met
aal.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n m
olek
ules
geb
asee
r op
die
bost
aand
e be
skry
win
g, b
v.
Kov
alen
te m
olek
ulêr
e st
rukt
ure
best
aan
uit a
fson
derli
ke
mol
ekul
es s
oos:
suu
rsto
f, w
ater
, pet
rol,
CO
2, S
8, C
60
(Buc
kmin
ster
fulle
rene
of
'buc
kyba
lls').
Die
term
e ko
vale
nte
mol
ekul
êre
stru
ktur
e en
ko
vale
nte
netw
erks
truk
ture
ka
n ee
rder
geb
ruik
wor
d i.p
.v.
eenv
oudi
ge m
olek
ules
en
reus
e m
olek
ules
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
38 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Kov
alen
te n
etw
erks
trukt
ure
best
aan
uit r
euse
her
hale
nde
roos
ters
of n
etw
erke
van
ko
vale
nt g
ebin
de a
tom
e so
os: d
iam
ant,
grafi
et, S
iO2,
som
mig
e bo
orve
rbin
ding
s.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n io
nies
e st
oww
e (v
aste
stow
we,
sou
te, i
onie
se
verb
indi
ngs)
geb
asee
r op
die
bost
aand
e be
skry
win
g,
bv. '
n na
trium
chlo
riedk
rista
l, ka
lium
perm
anga
naat
kris
tal
ens.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n m
etal
e ge
base
er o
p di
e bo
staa
nde
besk
ryw
ing,
bv.
'n
met
aalk
rista
l soo
s 'n
stu
k ko
per o
f sin
k of
yst
er.
• H
erke
n m
olek
ules
van
af
mod
elle
(rui
mte
vulle
nde
mod
elle
, bal
-en-
stok
-m
odel
le, e
ns.)
• Te
ken
diag
ram
me
om
mol
ekul
es v
oor t
e st
el d
eur
sirk
els
te g
ebru
ik o
m a
tom
e aa
n te
dui
.
• S
tel m
olek
ules
voo
r deu
r:
Mol
ekul
êre
form
ules
vir
kova
lent
e m
olek
ulêr
e st
rukt
ure,
bv.
O2,
H2O
, C8H
18,
C12
H22
O11
,
Em
pirie
se fo
rmul
es v
ir ko
vale
nte
netw
erks
trukt
ure,
bv
. C a
s di
aman
t, gr
afiet
en
SiO
2 as
kwar
ts, g
las
of s
and.
• G
ee d
ie fo
rmul
e va
n 'n
m
olek
ule
vana
f 'n
diag
ram
va
n di
e m
olek
ule
en
omge
keer
d.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
39KABV
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Fisi
ese
en C
hem
iese
Ve
rand
erin
gD
ie e
iens
kapp
e va
n m
ater
ie b
epaa
l die
wis
selw
erki
ng tu
ssen
m
ater
ie e
n en
ergi
e.
'n C
hem
iese
ver
ande
ring
is 'n
ver
ande
ring
wat
die
tra
nsfo
rmas
ie v
an e
en o
f m
eer s
tow
we
na e
en o
f mee
r ve
rski
llend
e st
oww
e be
hels
.
3 ur
e
Ske
idin
g va
n de
eltji
es in
fisi
ese
vera
nder
ing
en c
hem
iese
ve
rand
erin
g.
• D
efini
eer '
nfisiese
vera
nder
ing
as 'n
ve
rand
erin
g w
at n
ie d
ie
chem
iese
aar
d va
n di
e st
of
vera
nder
nie
(gee
n nu
we
chem
iese
sto
ww
e w
ord
gevo
rm n
ie).
• B
eskr
yf d
at h
erra
ngsk
ikki
ng
van
mol
ekul
es p
laas
vind
ge
dure
nde fisiese
vera
nder
ing,
bv.
Bes
kryf
:
- m
olek
ules
as
gesk
ei
wan
neer
wat
er v
erda
mp
om w
ater
dam
p te
vor
m.
- di
e sk
ep v
an w
anor
de
soos
wan
neer
die
w
ater
mol
ekul
es
weg
bew
eeg
wan
neer
ys
smel
t a.g
.v. d
ie v
erbr
ekin
g va
n in
term
olek
ulêr
e kr
agte
.
- en
ergi
e ve
rand
erin
g ge
dure
nde
fisie
se
vera
nder
ing
as k
lein
in
ver
gely
king
met
die
en
ergi
e ve
rand
erin
g ge
dure
nde
chem
iese
ve
rand
erin
g.
- be
houd
van
mas
sa,
beho
ud v
an g
etal
le v
an
atom
e en
beh
oud
van
mol
ekul
es g
edur
ende
hi
erdi
e fis
iese
ve
rand
erin
gs.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
1. T
oon
mak
rosk
opie
s aa
n w
at
gebe
ur a
s ys
in 'n
gla
sbek
er
verh
it w
ord
tot v
loei
stof
en
verd
er to
t gas
.
2. T
oon
met
kle
in
plas
tiekb
alle
tjies
of a
lbas
ters
di
e ra
ngsk
ikki
ng v
an d
ie
deel
tjies
in y
s, in
wat
er e
n in
w
ater
dam
p aa
n.
3. S
keid
ings
reak
sies
soo
s di
still
asie
, filtr
asie
en
papi
er-
chro
mat
ogra
fie k
an g
ebru
ik
wor
d om
fisi
ese
vera
nder
ing
aan
te d
ui.
4. M
eng
yste
r en
swaw
el e
n sk
ei m
et 'n
mag
neet
.
5. V
erhi
t yst
er e
n sw
awel
met
'n
bra
nder
en
toet
s of
die
nu
we
stof
wat
gev
orm
het
re
gtig
'n n
uwe
chem
iese
sto
f is
met
nuw
e ei
ensk
appe
. (Is
di
e pr
oses
die
resu
ltaat
van
'n
che
mie
se re
aksi
e of
'n
fisie
se v
eran
derin
g?)
Mat
eria
le:
Bra
nder
, gla
sbek
er, y
s.
Alb
aste
rs o
f pla
stie
kbal
letji
es.
Verd
uide
lik d
ie p
rose
s va
n fis
iese
ver
ande
ring
d.m
.v. d
ie
kine
tiese
mol
ekul
êre
teor
ie.
Die
geb
ruik
van
mod
elle
om
ko
nsep
te te
dem
onst
reer
is
nood
saak
lik in
hie
rdie
afd
elin
g.
Dit
help
leer
ders
om
bin
ne-in
di
e su
bmik
rosk
opie
se w
êrel
d va
n m
ater
ie in
te “s
ien”
.
Verd
uide
lik d
ie
ener
giet
rans
form
asie
s (-
omse
tting
s) n
ouke
urig
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
40 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• D
efini
eer c
hem
iese
ve
rand
erin
g as
'n
vera
nder
ing
waa
rin d
ie
chem
iese
aar
d va
n di
e st
oww
e be
trokk
e ve
rand
er
(nuw
e ch
emie
se s
tow
we
wor
d ge
vorm
).
• B
eskr
yf v
oorb
eeld
e va
n 'n
ch
emie
se v
eran
derin
g, w
at
kan
insl
uit:
- D
ie o
ntbi
ndin
g va
n w
ater
stof
pero
ksie
d om
w
ater
en
suur
stof
te v
orm
.
- D
ie s
inte
sere
aksi
e w
at
plaa
svin
d w
anne
er
wat
erst
of b
rand
in
suur
stof
om
wat
er te
vo
rm. (
Waa
rom
bes
kou
ons
hier
die
reak
sies
as
chem
iese
ver
ande
rings
?)
Bes
kryf
• di
e en
ergi
e be
trokk
e in
hie
rdie
che
mie
se
vera
nder
ings
as
baie
gro
ter
as d
ie e
nerg
ie n
odig
tyde
ns
fisie
se v
eran
derin
g (b
v.
wat
erst
of w
ord
gebr
uik
as
bran
dsto
f vir
ruim
tetu
ie).
• D
ie b
ehou
d va
n m
assa
en
beh
oud
van
atom
e ge
dure
nde
hier
die
chem
iese
ve
rand
erin
gs, m
aar d
ie g
etal
m
olek
ules
bly
nie
beh
oue
nie.
Dui
hie
rdie
beg
rip a
an
met
dia
gram
me
van
die
deel
tjies
.
Prak
tiese
eks
perim
ente
:
1. V
oeg
H2O
2 by
man
gaan
diok
sied
(k
atal
isat
or) e
n va
ng
die
suur
stof
op
deur
die
af
waa
rtse
verp
lasi
ng v
an
wat
er in
die
pro
efbu
is. I
s hi
erdi
e 'n
fisi
ese
vera
nder
ing
of 'n
che
mie
se v
eran
derin
g?
(Ver
duid
elik
.)
2. G
ebru
ik d
ie a
ppar
aat
vir w
ater
stof
verb
rand
ing
en b
rand
wat
erst
of in
su
urst
of. I
s hi
erdi
e 'n
fisi
ese
vera
nder
ing
of 'n
che
mie
se
vera
nder
ing?
(Ver
duid
elik
.)
Mat
eria
le:
MnO
2, w
ater
stof
pero
ksie
d,
proe
fbui
se, g
asle
wer
ings
buis
, pr
op e
n w
ater
bak.
Sin
k,
sout
suur
en
prop
vir
wat
erst
ofve
rbra
ndin
g.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
41KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Beh
oud
van
atom
e en
mas
sa.
• Ill
ustre
er d
ie b
ehou
d va
n at
ome
en d
ie n
ie-b
ehou
d va
n m
olek
ules
ged
uren
de
chem
iese
reak
sies
deu
r ge
brui
k te
maa
k va
n m
odel
le
van
reag
eren
de m
olek
ules
(g
ekle
urde
alb
aste
rs
aanm
ekaa
rgep
lak
met
P
rest
ik is
vol
doen
de).
• Te
ken
diag
ram
me
wat
mol
ekul
es b
y su
bmik
rosk
opie
se v
lak
voor
stel
om
aan
te to
on
hoe
deel
tjies
her
rang
skik
in
chem
iese
reak
sies
en
atom
e be
houe
bly.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g
• B
ewys
dat
die
wet
van
be
houd
van
mat
erie
gel
d de
ur: 1
. loo
d(II)
nitra
at m
et
natri
umjo
died
te re
agee
r, en
2. n
atriu
mhi
drok
sied
met
so
utsu
ur te
reag
eer e
n 3.
'n
Cal
-C-V
ita-ta
blet
met
wat
er
te re
agee
r.
Mat
eria
le:
Pro
efbu
ise,
gla
sbek
er,
lood
(II)n
itraa
t, na
trium
jodi
ed,
natri
umhi
drok
sied
, sou
tsuu
r, br
oom
timol
blou
, 1 C
al-C
-Vita
-ta
blet
, 'n
plas
tieks
akki
e,
'n re
kkie
en
'n m
assa
met
er.
Alb
aste
rs e
n P
rest
ik o
f Jel
ly
Tots
en
tand
esto
kkie
s ka
n ge
brui
k w
ord
om B
ehou
d va
n M
assa
in c
hem
iese
re
aksi
ever
gely
king
s aa
n te
to
on.
Alle
sko
le m
ag m
iski
en n
ie
mas
sam
eter
s be
sit n
ie, m
aar
die
eksp
erim
ent k
an s
teed
s ge
doen
wor
d so
nder
die
di
rekt
e ve
rgel
ykin
g va
n m
assa
va
n re
agen
se e
n m
assa
van
pr
oduk
te.
0, 5
uur
Wet
van
kon
stan
te v
erho
udin
g•
Ste
l die
wet
van
kon
stan
te
verh
oudi
ngs
(sam
este
lling
).
• Ve
rdui
delik
dat
die
ve
rhou
ding
van
ato
me
in
'n s
pesi
fieke
ver
bind
ing
is
vas
soos
voo
rges
tel d
eur s
y ch
emie
se fo
rmul
e.
Eksp
erim
ent:
1. O
nder
soek
die
ver
houd
ing
waa
rin d
ie v
olge
nde
stow
we
verb
ind:
AgN
O3 e
n N
aCl;
Pb(
NO
3) 2 en
NaI
; en
FeC
l 3 en
NaO
H o
m p
rodu
kte
te
vorm
.
Mat
eria
le:
10 P
roef
buis
e, g
lasb
eker
, 2
prop
ette
, silw
erni
traat
, na
trium
chlo
ried,
lood
(II)
nitra
at, n
atriu
mjo
died
, yst
er(II
I)ch
lorie
d, n
atriu
mhi
drok
sied
, m
assa
met
er.
'n P
rope
t is
'n g
egra
deer
de
med
isyn
edru
pper
waa
rmee
vl
oeis
tof v
an e
en h
ouer
na
'n
ande
r hou
er o
orge
dra
wor
d.
4 U
RE
Voor
stel
ling
van
chem
iese
ve
rand
erin
gG
ebal
anse
erde
che
mie
se v
erge
lyki
ngs
verte
enw
oord
ig c
hem
iese
ve
rand
erin
g en
geh
oors
aam
die
Wet
van
Beh
oud
van
Mat
erie
. G
ebal
anse
erde
che
mie
se v
erge
lyki
ngs
is v
an fu
ndam
ente
le
bela
ng v
ir di
e ve
rsta
an v
an d
ie k
wan
titat
iew
e ba
sis
van
chem
ie.
Beg
in a
ltyd
met
'n g
ebal
anse
erde
che
mie
se re
aksi
ever
gely
king
vo
orda
t eni
ge k
wan
titat
iew
e st
udie
van
die
che
mie
se re
aksi
e ui
tgev
oer w
ord.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
42 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Geb
alan
seer
de c
hem
iese
ve
rgel
ykin
gs.
• S
tel c
hem
iese
ver
ande
rings
vo
or d
eur g
ebru
ik te
maa
k va
n re
aksi
ever
gely
king
s bv
. ve
rtaal
woo
rdve
rgel
ykin
gs n
a ch
emie
se v
erge
lyki
ngs
met
fo
rmul
es m
et n
askr
ifte
om
fase
s aa
n te
dui
(s),
(ℓ), (
g)
en (a
q)
• B
alan
seer
re
aksi
ever
gely
king
s de
ur
- ge
brui
k te
maa
k va
n m
odel
le v
an
reag
ensm
olek
ules
(g
ekle
urde
alb
aste
rs
aanm
ekaa
rgep
lak
met
P
rest
ik is
vol
doen
de) e
n he
rran
gski
k di
e at
ome
(in d
ie re
agen
se) o
m d
ie
prod
ukte
te v
orm
met
be
houd
van
ato
me.
- m
olek
ules
by
'n
subm
ikro
skop
ies
vlak
voo
r te
ste
l deu
r die
geb
ruik
va
n ge
kleu
rde
sirk
els
en e
envo
udig
die
sirk
els
te h
erra
ngsk
ik o
m d
ie
prod
ukm
olek
ules
te v
orm
te
rwyl
ato
me
beho
ue b
ly.
- in
spek
sie
van
die
reak
siev
erge
lyki
ngs.
• In
terp
rete
er g
ebal
anse
erde
re
aksi
ever
gely
king
s in
term
e va
n
- B
ehou
d va
n at
ome
- B
ehou
d va
n m
assa
(g
ebru
ik re
latie
we
atoo
mm
assa
s)
Eksp
erim
ent:
1. T
oets
die
Wet
van
B
ehou
d va
n M
ater
ie (e
n m
assa
). D
ie h
oeve
elhe
id
prod
ukte
is v
erw
ant a
an
die
hoev
eelh
eid
reag
ense
vo
lgen
s di
e ge
bala
nsee
rde
reak
siev
erge
lyki
ng
(nat
rium
wat
erst
ofka
rbon
aat
en v
erdu
nde
swaw
elsu
ur).
Mat
eria
le:
Gla
sbek
er, 2
pro
efbu
ise,
2
prop
ette
, wat
erba
k,
filtre
erpa
pier
, maa
tsili
nder
(10
ml),
lang
gas
lew
erin
gsbu
is,
prop
vir
gasp
rodu
ksie
, spu
it,
natri
umw
ater
stof
karb
onaa
t, ve
rdun
de s
waw
elsu
ur,
mas
sam
eter
.
Geb
ruik
che
mie
se re
aksi
es w
at
beke
nd is
aan
leer
ders
soo
s:
verb
rand
ings
reak
sies
, rea
ksie
s va
n m
etal
e en
nie
met
ale
met
suu
rsto
f (sw
awel
, ko
olst
of, e
n m
agne
sium
met
su
urst
of),
reak
sies
van
sur
e (m
et m
etal
e, m
etaa
loks
iede
, m
etaa
lkar
bona
te,
met
aalh
idro
ksie
de) e
n ee
nvou
dige
nee
rsla
grea
ksie
s en
redo
ksre
aksi
es.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
43KABV
GR
AA
D 1
0 FI
SIK
A (E
LEK
TRIS
ITEI
T &
MA
GN
ETIS
ME)
KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 U
RE
Mag
netis
me
0. 5
uur
Mag
neet
veld
van
per
man
ente
m
agne
te•
Verd
uide
lik d
at 'n
m
agne
etve
ld 'n
geb
ied
in
die
ruim
te is
waa
r 'n
ande
r m
agne
et o
f fer
rom
agne
tiese
m
ater
iaal
'n k
rag
sal
onde
rvin
d (n
ieko
ntak
).
• W
eet d
at 'n
ele
ktrie
se v
eld
'n g
ebie
d in
die
ruim
te is
w
aar '
n el
ektri
ese
ladi
ng 'n
el
ektri
ese
krag
sal
ond
ervi
nd.
Wee
t dat
die
gra
vita
siev
eld
'n g
ebie
d in
die
ruim
te is
w
aar '
n m
assa
'n g
ravi
tasi
e-kr
ag s
al o
nder
vind
. Ver
gely
k di
e m
agne
etve
ld m
et d
ie
elek
tries
e ve
ld e
n di
e gr
avita
siev
eld.
Ele
ktro
ne w
at b
inne
-in
enig
e vo
orw
erp
bew
eeg,
het
m
agne
etve
lde
wat
met
hul
le
gess
osie
er is
. In
die
mee
ste
mat
eria
le is
hie
rdie
vel
de in
en
ige
rigtin
g ge
rig, d
us is
die
ne
tto v
eld
nul.
In s
omm
ige
mat
eria
le (f
erro
mag
netie
s) is
da
ar s
omm
ige
gebi
ede
waa
r hi
erdi
e m
agne
etve
lde
eend
ers
gerig
is. I
n pe
rman
ente
m
agne
te is
daa
r bai
e ge
bied
e w
at e
ende
rs g
erig
is, d
us is
da
ar 'n
net
to (o
f res
ulta
nte)
mag
neet
veld
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
44 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Pol
e va
n pe
rman
ente
mag
nete
, aa
ntre
kkin
g en
afs
totin
g,
mag
neet
veld
lyne
.
• B
eskr
yf 'n
mag
neet
as
'n v
oorw
erp
wat
'n p
aar
teen
oorg
este
lde
pole
het
, na
amlik
noo
rd e
n su
id. S
elfs
as
die
voo
rwer
p in
kle
in
stuk
kies
ges
ny w
ord,
sal
elk
e st
ukki
e st
eeds
'n N
-poo
l en
'n
S-p
ool h
ê.
• P
as d
ie fe
it da
t gel
ykso
ortig
e m
agne
etpo
le m
ekaa
r af
stoo
t en
onge
lyks
oorti
ge
mag
neet
pole
mek
aar
aant
rek
toe,
om
die
ged
rag
van
mag
nete
te v
oors
pel
wan
neer
hul
le n
aby
aan
mek
aar g
ebrin
g w
ord.
• To
on d
ie v
orm
van
die
m
agne
etve
ld ro
ndom
'n
staa
fmag
neet
en
'n p
aar
ande
r sta
afm
agne
te w
at
naby
aan
mek
aar g
epla
as
is a
an, b
v. d
eur g
ebru
ik
te m
aak
van
yste
rvyl
sels
of
kom
pass
e. S
kets
m
agne
etve
ldly
ne o
m d
ie
vorm
, gro
otte
en
rigtin
g va
n di
e m
agne
etve
lde
van
vers
kille
nde
rang
skik
king
s va
n di
e st
aafm
agne
te te
wys
.
Aan
bevo
le p
rakt
iese
ak
tiwite
it vi
r inf
orm
ele
asse
sser
ing:
Bep
aal d
ie p
atro
on e
n di
e rig
ting
van
die
mag
neet
veld
ro
ndom
'n s
taaf
mag
neet
.
Mat
eria
le:
Vel A
4-pa
pier
, 'n
staa
fmag
neet
, ys
terv
ylse
ls
Mat
eria
le:
Vel A
4-pa
pier
, 'n
staa
fmag
neet
, ve
rske
ie k
lein
kom
pass
ies
Mag
neet
veld
e ve
rski
l van
gr
avita
siev
elde
en
elek
tries
e ve
lde
omda
t hul
le n
ie
geas
sosi
eer w
ord
met
'n
enke
le d
eeltj
ie s
oos
'n m
assa
of
'n la
ding
nie
. Dit
is n
ooit
moo
ntlik
om
net
'n n
oord
pool
of
net
'n s
uidp
ool i
n di
e na
tuur
te k
ry n
ie, m
.a.w
. 'n
mag
netie
se m
onop
ool b
esta
an
nie.
Op
subm
ikro
skop
iese
vla
k is
m
agne
etve
lde
'n p
rodu
k va
n di
e be
weg
ing
van
ladi
ngs.
Veld
lyne
is 'n
man
ier o
m
veld
e vo
or te
ste
l. H
oe d
igte
r ge
spas
ieer
die
vel
dlyn
e by
'n
punt
, hoe
ste
rker
is d
ie v
eld
by d
aard
ie p
unt.
Pyl
e w
at o
p di
e ve
ldly
ne g
etek
en w
ord,
dui
di
e rig
ting
van
die
veld
aan
. 'n
Mag
neet
veld
se
rigtin
g is
van
di
e no
ordp
ool n
a di
e su
idpo
ol.
Die
vel
dlyn
e kr
uis
mek
aar
nooi
t nie
en
kan
in a
l drie
di
men
sies
get
eken
wor
d.
Een
voud
ighe
idsh
alw
e w
ord
gew
oonl
ik s
legs
twee
di
men
sies
in 'n
ske
ts g
etoo
n.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
45KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 5
uur
Die
aar
de s
e m
agne
etve
ld,
kom
pas
• Ve
rdui
delik
hoe
'n
kom
pas
die
rigtin
g va
n 'n
m
agne
etve
ld a
andu
i.
• Ve
rgel
yk d
ie m
agne
etve
ld
van
die
aard
e m
et d
ie
mag
neet
veld
van
'n
staa
fmag
neet
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n w
oord
e en
di
agra
mm
e.
• Ve
rdui
delik
die
ver
skil
tuss
en
die
geog
rafie
se n
oord
pool
en
die
mag
netie
se n
oord
pool
va
n di
e aa
rde.
• G
ee v
oorb
eeld
e va
n ve
rsky
nsel
s w
at b
eïnv
loed
w
ord
deur
die
aar
de s
e m
agne
etve
ld, b
v. A
uror
a B
orea
lis (N
oord
erlig
), m
agne
etst
orm
s.
• B
espr
eek
kwal
itatie
f hoe
di
e aa
rde
se m
agne
etve
ld
besk
erm
ing
bied
teen
so
nwin
de.
Die
geo
grafi
ese
noor
d-en
sui
dpoo
l is
die
mee
s no
orde
like
en s
uide
like
punt
e va
n di
e aa
rde
se ro
tasi
e as
on
ders
keid
elik
.
Die
aar
de w
ente
l om
die
son
en
rote
er (o
f dra
ai) o
m s
y ei
e as
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
46 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
3 U
RE
Elek
tros
tatik
a
0. 5
uur
Twee
soo
rte la
ding
s•
Wee
t dat
alle
mat
eria
le
posi
tiew
e la
ding
s (p
roto
ne)
en n
egat
iew
e la
ding
s (e
lekt
rone
) bev
at.
• W
eet d
at 'n
voo
rwer
p w
at
'n g
elyk
e aa
ntal
ele
ktro
ne
en p
roto
ne h
et, n
eutra
al is
(g
een
netto
ladi
ng).
• W
eet d
at p
ositi
ef g
elaa
ide
voor
wer
pe 'n
ele
ktro
ntek
ort
het e
n ne
gatie
f gel
aaid
e vo
orw
erpe
'n o
orm
aat
elek
trone
het
.
• B
eskr
yf h
oe v
oorw
erpe
(is
olat
ors)
gel
aai k
an w
ord
deur
kon
tak
(of v
ryf)
- trib
o-el
ektri
ese
ladi
ng
Dit
is re
delik
om
die
twee
tipe
s la
ding
s “p
ositi
ef” e
n “n
egat
ief”
te n
oem
, wan
t wan
neer
die
la
ding
s by
mek
aar g
evoe
g w
ord,
is d
ie n
etto
ladi
ng n
ul
(m.a
.w. n
eutra
al).
Maa
k se
ker d
at le
erde
rs
wee
t dat
alle
voo
rwer
pe
beid
e po
sitie
we
en n
egat
iew
e la
ding
s be
vat.
Daa
r wor
d sl
egs
gesê
dat
'n v
oorw
erp
gela
ai is
w
anne
er d
it ek
stra
pos
itiew
e la
ding
s (e
lekt
ront
ekor
t) of
ne
gatie
we
ladi
ngs
(oor
maa
t el
ektro
ne) h
et.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
47KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Beh
oud
van
ladi
ng•
Wee
t dat
die
SI-e
enhe
id v
ir el
ektri
ese
ladi
ng d
ie c
oulo
mb
is.
• S
tel d
ie b
egin
sel v
an d
ie
beho
ud v
an d
ie la
ding
as
: Die
net
to la
ding
van
'n
geï
sole
erde
ste
lsel
bly
ko
nsta
nt g
edur
ende
eni
ge
fisie
se p
rose
s, b
v. a
s tw
ee
ladi
ngs
kont
ak m
aak
en d
an
skei
.
• P
as d
ie b
egin
sel v
an d
ie
beho
ud v
an la
ding
toe.
• W
eet d
at w
anne
er tw
ee
iden
tiese
gel
eide
nde
voor
wer
pe m
et la
ding
s Q
1 en
Q2 o
p ge
ïsol
eerd
e st
aand
ers
kont
ak m
aak,
dat
elk
een
dies
elfd
e fin
ale
ladi
ng n
a sk
eidi
ng s
al h
ê.
LET
WEL
: Hie
rdie
ver
gely
king
is
sle
gs w
aar v
an e
we
groo
t ge
leie
rs o
p ge
ïsol
eerd
e st
aand
ers.
1 uu
r
Ladi
ng k
wan
tiser
ing
• S
tel d
ie b
egin
sel v
an
ladi
ngkw
antis
erin
g.
• P
as d
ie b
egin
sel v
an
ladi
ngkw
antis
erin
g to
e.
Elk
e la
ding
in d
ie h
eela
l be
staa
n ui
t 'n
heel
geta
l ve
elvo
ude
van
die
elek
tron-
ladi
ng.
Q =
nq e
waa
r qe =
1.6
x 1
0-19 C
en
n 'n
he
elge
tal i
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
48 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
0. 5
uur
Kra
g ui
tgeo
efen
deu
r di
e la
ding
s op
mek
aar
(bes
kryw
end)
Aan
trekk
ing
tuss
en g
elaa
ide
en o
ngel
aaid
e vo
orw
erpe
(p
olar
isas
ie)
• O
ntho
u da
t soo
rtgel
yke
ladi
ngs
mek
aar a
fsto
ot e
n te
enoo
rges
teld
e la
ding
s m
ekaa
r aan
trek.
• Ve
rdui
delik
hoe
gel
aaid
e vo
orw
erpe
ong
elaa
ide
isol
ator
s ka
n aa
ntre
k as
ge
volg
van
die
pol
aris
asie
va
n m
olek
ules
bin
ne-in
die
is
olat
ors.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e:
1. V
ryf '
n ba
llon
teen
dro
ë ha
re o
m d
it te
laai
. Brin
g di
e ge
laai
de b
allo
n, g
evry
f te
en d
roë
hare
, nab
y 'n
st
room
gla
dvlo
eien
de w
ater
(la
min
êre
vloe
i).
2. D
emon
stre
er a
lleda
agse
vo
orbe
elde
van
die
effe
k va
n el
ektro
stat
ika.
Mat
eria
le:
Bal
lon,
pla
stie
kpen
, kle
in
stuk
kies
pap
ier,
'n s
troom
gl
advl
oeie
nde
wat
er.
In m
ater
iale
wat
uit
gepo
laris
eerd
e m
olek
ules
be
staa
n , k
an h
ierd
ie m
olek
ules
ro
teer
wan
neer
hul
le n
aby
'n
gela
aide
voo
rwer
p ge
brin
g w
ord,
sod
at d
ie e
en k
ant v
an
die
voor
wer
p m
eer p
ositi
ef e
n di
e an
der k
ant m
eer n
egat
ief
is, s
elfs
al b
ly d
ie v
oorw
erp
in
gehe
el n
eutra
al.
8 U
RE
Elek
trie
se s
troo
mba
ne
1 uu
r
emk,
pot
ensi
aalv
ersk
il (p
v)•
Defi
niee
r pot
ensi
aalv
ersk
il in
te
rme
van
wer
k ge
doen
en
ladi
ng: V
= W
/Q
• W
eet d
at d
ie s
pann
ing
gem
eet o
or d
ie te
rmin
ale
van
'n b
atte
ry, w
anne
er d
aar
geen
stro
om d
eur d
ie b
atte
ry
vloe
i nie
, die
em
k ge
noem
w
ord.
• W
eet d
at d
ie s
pann
ing
gem
eet o
or d
ie te
rmin
ale
van
'n b
atte
ry w
anne
er
daar
stro
om is
wat
de
ur d
ie b
atte
ry v
loei
, po
tens
iaal
vers
kil (
pv)
geno
em w
ord.
• W
eet d
at d
ie e
mk
en p
v ge
mee
t wor
d in
vol
ts (V
)
• D
oen
bere
keni
nge
en
gebr
uik
V =
W/Q
Prak
tiese
dem
onst
rasi
es:
Dem
onst
reer
hoe
om
em
k en
po
tens
iaal
vers
kil t
e m
eet:
Ste
l 'n
stro
omba
an o
p om
di
e em
k en
pot
ensi
aalv
ersk
il te
mee
t. K
ry le
erde
rs o
m te
pr
obee
r ver
klaa
r hoe
kom
daa
r te
enst
rydi
ghei
d is
.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpi
es, w
eers
tand
e,
batte
rye,
ska
kela
ars,
ve
rbin
ding
sdra
de, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s.
Indi
en m
oont
lik, g
ee le
erde
rs
die
gele
enth
eid
om m
eter
s in
stro
omba
ne te
ver
bind
. As
die
met
ers
mee
r as
een
skaa
l he
t, ve
rbin
d al
tyd
aan
die
groo
tste
ska
al e
erst
e so
dat
die
met
er n
ie b
eska
dig
wor
d de
ur w
aard
es te
mee
t wat
sy
bepe
rkin
gs o
orsk
ry n
ie.
Let d
aaro
p da
t spa
nnin
g en
po
tens
iaal
vers
kil s
inon
iem
is.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
49KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Stro
om•
Defi
niee
r die
stro
om, I
, as
die
tem
po w
aarte
en la
ding
vl
oei.
Dit
wor
d ge
mee
t in
ampè
re (A
), w
at d
iese
lfde
is
as c
oulo
mb
per s
ekon
de.
• B
erek
en d
ie s
troom
wat
vlo
ei
deur
geb
ruik
te m
aak
van
die
verg
elyk
ing:
• D
ui d
ie ri
gtin
g va
n di
e st
room
in
stro
omba
andi
agra
mm
e aa
n. (K
onve
nsio
nele
stro
om)
Die
rigt
ing
van
die
stro
om
in 'n
stro
omba
an is
van
die
po
sitie
we
kant
van
die
bat
tery
de
ur d
ie s
troom
baan
en
teru
g na
die
neg
atie
we
kant
van
die
ba
ttery
. In
die
verle
de is
dit
die
konv
ensi
onel
e st
room
gen
oem
om
dit
te o
nder
skei
van
die
rig
ting
van
elek
tronv
loei
. Maa
r no
u di
t is
vold
oend
e om
te
noem
dat
dit
die
rigtin
g va
n di
e st
room
is a
.g.v
. kon
vens
ie.
'n B
aie
alge
men
e w
anbe
grip
w
at b
aie
leer
ders
het
, is
dat '
n ba
ttery
die
selfd
e ho
evee
lhei
d st
room
lew
er
onge
ag w
aara
an d
it ve
rbin
d is
. Te
rwyl
die
em
k ge
prod
usee
r de
ur 'n
bat
tery
kon
stan
t is,
w
ord
die
hoev
eelh
eid
stro
om
wat
gel
ewer
wor
d be
paal
de
ur d
ie k
ompo
nent
e in
die
st
room
baan
.
1 uu
r
Met
ing
van
span
ning
(pv)
en
stro
om•
Teke
n 'n
dia
gram
om
te w
ys
hoe
om 'n
am
met
er k
orre
k te
ver
bind
om
die
stro
om
te m
eet d
eur '
n ge
gew
e st
room
baan
elem
ent.
• Te
ken
'n d
iagr
am o
m te
wys
ho
e om
'n v
oltm
eter
kor
rek
te v
erbi
nd o
m d
ie s
pann
ing
te m
eet o
or 'n
geg
ewe
stro
omba
anel
emen
t.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
es:
Ste
l 'n
stro
omba
an o
p om
die
st
room
vloe
i deu
r 'n
wee
rsta
nd
of 'n
glo
eila
mp
te m
eet e
n oo
k om
die
pot
ensi
aalv
ersk
il oo
r di
e gl
oeila
mp
of w
eers
tand
te
mee
t.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpi
es, w
eers
tand
e,
batte
rye,
ska
kela
ars,
ve
rbin
ding
sdra
de, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s
Maa
k se
ker d
at le
erde
rs w
eet
dat d
ie p
ositi
ewe
kant
van
di
e m
eter
ver
bind
moe
t wor
d aa
n di
e po
sitie
we
kant
van
di
e ba
ttery
. 'n
Am
met
er m
oet
in s
erie
ver
bind
wor
d m
et d
ie
betro
kke
stro
omba
anel
emen
t, en
'n v
oltm
eter
moe
t in
para
llel
verb
ind
wor
d m
et d
ie b
etro
kke
stro
omba
anel
emen
t.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
50 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Wee
rsta
nd•
Defi
niee
r wee
rsta
nd.
• Ve
rdui
delik
dat
die
wee
rsta
nd
die
teen
stan
d te
en d
ie v
loei
va
n el
ektri
ese
stro
om is
.
• D
efini
eer d
ie e
enhe
id v
an
wee
rsta
nd: e
en o
hm (Ω
) is
een
volt
per a
mpè
re.
• G
ee 'n
sub
mik
rosk
opie
se
besk
ryw
ing
van
wee
rsta
nd
in te
rme
van
elek
trone
wat
be
wee
g de
ur 'n
gel
eier
, bot
s m
et d
ie d
eeltj
ies
waa
ruit
die
gele
ier (
met
aal)
gem
aak
is
en in
die
pro
ses
kine
tiese
en
ergi
e oo
rdra
.
• S
tel e
n ve
rdui
delik
fakt
ore
wat
die
wee
rsta
nd v
an 'n
sto
f be
ïnvl
oed.
• Ve
rdui
delik
waa
rom
'n b
atte
ry
in 'n
stro
omba
an u
itein
delik
pa
p w
ord
deur
te v
erw
ys n
a di
e en
ergi
etra
nsfo
rmas
ies
wat
pla
asvi
nd in
die
bat
tery
en
die
wee
rsta
nde
in d
ie
stro
omba
an.
Een
van
die
bel
angr
ikst
e ui
twer
king
s va
n 'n
wee
rsta
nd
is d
at d
it el
ektri
ese
ener
gie
omsk
akel
in a
nder
vor
me
van
ener
gie,
soo
s hi
tte e
n lig
.
'n B
atte
ry w
ord
pap
as a
l sy
chem
iese
pot
ensi
ële
ener
gie
omge
skak
el is
na
ande
r vor
me
van
ener
gie.
2 ur
e
Wee
rsta
nde
in s
erie
• W
eet d
at d
ie s
troom
kon
stan
t is
deu
r elk
e w
eers
tand
in 'n
se
riest
room
baan
.
• W
eet d
at s
erie
stro
omba
ne
span
ning
sver
dele
rs g
enoe
m
wor
d om
dat d
ie to
tale
po
tens
iaal
vers
kil g
elyk
is
aan
die
som
van
die
po
tens
iaal
vers
kille
oor
al d
ie
indi
vidu
ele
kom
pone
nte.
• B
erek
en d
ie e
kwiv
alen
te
(tota
le) w
eers
tand
van
di
e w
eers
tand
e w
at
in s
erie
ver
bind
is:
12
...s
RR
R=
++
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t:
(Dee
l 1 e
n D
eel 2
)
Dee
l 1
Ste
l 'n
stro
omba
an o
p om
te
wys
dat
ser
iest
room
bane
sp
anni
ngsv
erde
lers
is, t
erw
yl
die
stro
om k
onst
ant b
ly.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpi
es, w
eers
tand
e,
batte
rye,
ska
kela
ars,
ve
rbin
ding
sdra
de, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s
Wan
neer
wee
rsta
nde
in s
erie
ge
skak
el w
ord,
die
n hu
lle a
s hi
nder
niss
e to
t die
vlo
ei v
an
ladi
ng e
n di
e st
room
deu
r di
e ba
ttery
wor
d ve
rmin
der.
Die
stro
om in
die
bat
tery
is
omge
keer
d ew
ered
ig a
an d
ie
wee
rsta
nd.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
51KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Wee
rsta
nd•
Defi
niee
r wee
rsta
nd.
• Ve
rdui
delik
dat
die
wee
rsta
nd
die
teen
stan
d te
en d
ie v
loei
va
n el
ektri
ese
stro
om is
.
• D
efini
eer d
ie e
enhe
id v
an
wee
rsta
nd: e
en o
hm (Ω
) is
een
volt
per a
mpè
re.
• G
ee 'n
sub
mik
rosk
opie
se
besk
ryw
ing
van
wee
rsta
nd
in te
rme
van
elek
trone
wat
be
wee
g de
ur 'n
gel
eier
, bot
s m
et d
ie d
eeltj
ies
waa
ruit
die
gele
ier (
met
aal)
gem
aak
is
en in
die
pro
ses
kine
tiese
en
ergi
e oo
rdra
.
• S
tel e
n ve
rdui
delik
fakt
ore
wat
die
wee
rsta
nd v
an 'n
sto
f be
ïnvl
oed.
• Ve
rdui
delik
waa
rom
'n b
atte
ry
in 'n
stro
omba
an u
itein
delik
pa
p w
ord
deur
te v
erw
ys n
a di
e en
ergi
etra
nsfo
rmas
ies
wat
pla
asvi
nd in
die
bat
tery
en
die
wee
rsta
nde
in d
ie
stro
omba
an.
Een
van
die
bel
angr
ikst
e ui
twer
king
s va
n 'n
wee
rsta
nd
is d
at d
it el
ektri
ese
ener
gie
omsk
akel
in a
nder
vor
me
van
ener
gie,
soo
s hi
tte e
n lig
.
'n B
atte
ry w
ord
pap
as a
l sy
chem
iese
pot
ensi
ële
ener
gie
omge
skak
el is
na
ande
r vor
me
van
ener
gie.
2 ur
e
Wee
rsta
nde
in s
erie
• W
eet d
at d
ie s
troom
kon
stan
t is
deu
r elk
e w
eers
tand
in 'n
se
riest
room
baan
.
• W
eet d
at s
erie
stro
omba
ne
span
ning
sver
dele
rs g
enoe
m
wor
d om
dat d
ie to
tale
po
tens
iaal
vers
kil g
elyk
is
aan
die
som
van
die
po
tens
iaal
vers
kille
oor
al d
ie
indi
vidu
ele
kom
pone
nte.
• B
erek
en d
ie e
kwiv
alen
te
(tota
le) w
eers
tand
van
di
e w
eers
tand
e w
at
in s
erie
ver
bind
is:
12
...s
RR
R=
++
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t:
(Dee
l 1 e
n D
eel 2
)
Dee
l 1
Ste
l 'n
stro
omba
an o
p om
te
wys
dat
ser
iest
room
bane
sp
anni
ngsv
erde
lers
is, t
erw
yl
die
stro
om k
onst
ant b
ly.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpi
es, w
eers
tand
e,
batte
rye,
ska
kela
ars,
ve
rbin
ding
sdra
de, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s
Wan
neer
wee
rsta
nde
in s
erie
ge
skak
el w
ord,
die
n hu
lle a
s hi
nder
niss
e to
t die
vlo
ei v
an
ladi
ng e
n di
e st
room
deu
r di
e ba
ttery
wor
d ve
rmin
der.
Die
stro
om in
die
bat
tery
is
omge
keer
d ew
ered
ig a
an d
ie
wee
rsta
nd.
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
Wee
rsta
nde
in p
aral
lel
• W
eet d
at s
pann
ing
kons
tant
is
oor
die
wee
rsta
nde
wat
in
para
llel v
erbi
nd is
.
• W
eet d
at 'n
par
alle
lle
stro
omba
an b
eken
d is
as
'n s
troom
verd
eler
om
dat
die
tota
le s
troom
in d
ie
stro
omba
an g
elyk
is a
an d
ie
som
van
die
taks
trom
e.
• B
erek
en d
ie e
kwiv
alen
te
(tota
le) w
eers
tand
van
di
e w
eers
tand
e w
at in
pa
ralle
l ver
bind
is d
eur
gebr
uik
te m
aak
van:
12
11
1...
pR
RR
=+
+
• W
eet d
at v
ir tw
ee
wee
rsta
nde
wat
in p
aral
lel
verb
ind
is, d
ie to
tale
w
eers
tand
ber
eken
kan
wor
d de
ur g
ebru
ik te
maa
k va
n:
12
12
p
RR
prod
uct
Rsu
mR
R=
=+
prod
uk
som
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t:
Dee
l 2
Ste
l 'n
stro
omba
an o
p om
te
wys
dat
par
alle
lle s
troom
bane
st
room
verd
eler
s is
, ter
wyl
die
po
tens
iaal
vers
kil k
onst
ant b
ly.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpi
es, w
eers
tand
e,
batte
rye,
ska
kela
ars,
ve
rbin
ding
sdra
de, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s
Wan
neer
wee
rsta
nde
in
para
llel v
erbi
nd is
, maa
k hu
lle
byko
men
de s
troom
roet
es o
op.
Die
stro
om d
eur d
ie b
atte
ry
neem
dus
toe
volg
ens
die
aant
al s
troom
takk
e.
NB
!
Doe
n sl
egs
bere
keni
nge
met
to
t 'n
mak
sim
um v
an d
rie
wee
rsta
nde
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 2
KW
AR
TAA
L 2:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (Fi
sika
): Vo
orge
skre
we
Fisi
ka-e
kspe
rimen
te D
eel 1
en
Dee
l 2: E
lekt
riese
stro
omba
ne m
et w
eers
tand
e in
ser
ie e
n pa
ralle
l om
po
tens
iaal
vers
kil e
n st
room
te m
eet
2. H
alfja
arek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
52 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 3
GR
AA
D 1
0
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
8 U
RE
Rea
ksie
s in
wat
erig
e op
loss
ing
Che
mie
se re
aksi
es k
an o
nder
soek
en
besk
ryf w
ord
deur
hul
le
stoï
giom
etrie
se, k
inet
iese
, ew
ewig
s-, e
n te
rmod
inam
iese
ei
ensk
appe
. Bai
e re
aksi
es in
Che
mie
en
die
reak
sies
in le
wen
de
sist
eme
wor
d ui
tgev
oer i
n w
ater
ige
oplo
ssin
g. O
ns s
al c
hem
iese
re
aksi
es b
estu
deer
wat
in w
ater
ige
oplo
ssin
gs p
laas
vind
waa
r w
ater
die
opl
osm
idde
l is.
2 ur
e
Ione
in w
ater
ige
oplo
ssin
g:
hulle
inte
raks
ies
en e
ffek.
•
Verd
uide
lik (m
et b
ehul
p va
n di
agra
mm
e w
at in
tera
ksie
s op
die
sub
mik
rosk
opie
s vl
ak
verte
enw
oord
ig) h
oe w
ater
in
sta
at is
om
ione
op
te lo
s.
Verw
ys n
a di
e po
lêre
aar
d va
n di
e w
ater
mol
ekul
e .
• S
tel d
ie o
plos
pros
es
voor
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n ge
bala
nsee
rde
reak
siev
erge
lyki
ngs
met
be
hulp
van
die
afk
ortin
gs
(s) e
n (a
q) w
aar t
oepa
slik
bv
. wan
neer
sou
t opg
elos
w
ord
in w
ater
en
ione
vor
m,
volg
ens
die
verg
elyk
ing:
NaC
l(s) →
Na+ (
aq) +
Cl- (a
q)
• D
efini
eer d
ie o
plos
pros
es
(sol
iede
ioni
ese
kris
talle
br
eek
in w
ater
op
in io
ne).
• D
efini
eer d
ie p
rose
s va
n hi
dras
ie w
aar i
one
omrin
g w
ord
met
wat
erm
olek
ules
in
wat
erig
e op
loss
ing.
(M
oeni
e in
term
olek
ulêr
e kr
agte
bes
pree
k ni
e.
Geb
ruik
die
pol
arite
it va
n di
e w
ater
mol
ekul
e en
die
ladi
ng
van
die
ione
in d
ie d
efini
sie.
)
Prak
tiese
wer
k:
• O
nder
soek
ver
skill
ende
tip
es o
plos
sing
s (ta
fels
out
in w
ater
, KM
nO4 i
n w
ater
, NaO
H in
wat
er,
KN
O3 in
wat
er) e
n sk
ryf g
ebal
anse
erde
ve
rgel
ykin
gs v
ir el
k (n
otee
r kl
eur,
tem
pera
tuur
en
oplo
sbaa
rhei
d) n
eer.
• O
nder
soek
die
ver
skill
ende
tip
es re
aksi
es in
wat
erig
e m
ediu
m e
n sk
ryf
geba
lans
eerd
e io
nies
e ve
rgel
ykin
gs v
ir di
e ve
rski
llend
e re
aksi
etip
es
neer
.
Akt
iwite
it:
1. V
erdu
idel
ik w
at b
edoe
l wor
d m
et io
onui
truili
ngre
aksi
es e
n ge
brui
k 'n
eks
perim
ent o
m
die
begr
ip v
an io
onui
truili
ngs-
reak
sies
te il
lust
reer
. P
b(N
O3) 2
+ N
aI →
PbI
2 +
NaN
O3
Mat
eria
le:
Not
a:
Die
che
mie
van
har
de w
ater
ka
n ge
brui
k w
ord
as 'n
to
epas
sing
van
ione
in w
ater
ige
oplo
ssin
g. H
ierd
ie o
nder
wer
p ka
n on
ders
oek
wor
d as
'n
prak
tiese
ond
erso
ek: (
nie
vir
eksa
men
doel
eind
es)
• W
at is
“har
de w
ater
”?
Hoe
kom
is d
it 'n
pro
blee
m?
Waa
r in
Sui
d-A
frika
is h
arde
w
ater
'n p
robl
eem
en
hoe
wor
d di
e pr
oble
em h
ante
er?
(Ver
duid
elik
die
che
mie
en
hoe
die
prob
leem
han
teer
w
ord)
.
• W
at is
suu
rreë
n - d
ie c
hem
ie
en d
ie im
pak
op o
ns le
wen
s en
om
gew
ing?
(Toe
pass
ing
van
ione
in w
ater
ige
oplo
ssin
g)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
53KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
1 uu
r
Ele
ktro
liete
en
die
omva
ng v
an
ioni
sasi
e so
os g
emee
t deu
r el
ektri
ese
gele
idin
g
• B
eskr
yf 'n
een
voud
ige
stro
omba
an o
m d
ie g
elei
ding
va
n op
loss
ings
te m
eet.
• D
ui d
ie v
erba
nd a
an tu
ssen
el
ektri
ese
gele
idin
gver
moë
en
:
- D
ie k
onse
ntra
sie
van
ione
in o
plos
sing
en
dit o
p sy
beu
rt m
et d
ie
oplo
sbaa
rhei
d va
n sp
esifi
eke
stow
we;
- D
ie s
oort
sto
f, aa
nges
ien
som
mig
e st
oww
e, s
oos
suik
er, o
plos
, maa
r dit
het g
een
invl
oed
op d
ie
gele
idin
g ni
e (e
lekt
riese
ge
leid
ing
is n
ie a
ltyd
'n
aand
uidi
ng v
an d
ie m
ate
van
oplo
sbaa
rhei
d ni
e).
Akt
iwite
it:
Vind
die
ver
skill
ende
defi
nisi
es
van
chem
iese
ver
ande
ring
en fi
sies
e ve
rand
erin
g in
di
e lit
erat
uur.
Bes
pree
k di
e de
finis
ies
en k
om to
t 'n
gevo
lgtre
kkin
g oo
r die
mee
s ko
rrek
te d
efini
sie.
Eksp
erim
ent:
Bep
aal d
ie e
lekt
riese
gel
eidi
ng
en d
ie fi
sies
e of
che
mie
se
vera
nder
ing
van
die
volg
ende
op
loss
ings
:
Los
onde
rske
idel
ik 5
00 m
g su
iker
, nat
rium
chlo
ried,
ka
lsiu
mch
lorie
d en
am
mon
ium
-ch
lorie
d op
in 1
ml w
ater
.
1. M
eet d
ie te
mpe
ratu
ur e
lke
keer
. Wat
ver
tel d
it vi
r jou
oor
di
e re
aksi
e w
at p
laas
vind
?
2. M
eet d
ie e
lekt
roni
ese
gele
idin
g va
n di
e op
loss
ings
.
3. V
erda
mp
die
wat
er a
gter
na.
Wat
ver
tel d
it vi
r jou
oor
die
re
aksi
e?
'n F
isie
se e
iens
kap
kan
gem
eet e
n w
aarg
enee
m w
ord
sond
er d
ie v
eran
derin
g va
n di
e sa
mes
telli
ng o
f die
iden
titei
t va
n di
e st
of.
Wat
er v
ersk
il va
n ys
net
in
voor
kom
s, n
ie in
sam
este
lling
ni
e. D
us v
an y
s to
t wat
er to
t w
ater
dam
p en
teru
g, is
'n
fisie
se v
eran
derin
g.
'n C
hem
iese
eie
nska
p va
n 'n
sto
f slu
it 'n
che
mie
se
vera
nder
ing
in w
aar d
ie
prod
ukte
van
die
reak
sie
heel
tem
al v
ersk
illen
de
chem
iese
en
fisie
se
eien
skap
pe h
et a
s di
e re
agen
se. D
ie s
ames
telli
ng
van
die
reag
ens
en d
ie p
rodu
k ve
rski
l van
mek
aar.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
54 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
3 ur
e
Nee
rsla
grea
ksie
s.
• S
kryf
geb
alan
seer
de
reak
siev
erge
lyki
ngs
om d
ie
neer
slag
van
ono
plos
bare
so
ute
te b
eskr
yf.
• Ve
rdui
delik
hoe
om
te to
ets
vir d
ie te
enw
oord
ighe
id
van
die
volg
ende
ani
one
in
oplo
ssin
g:
- C
hlor
ied
- met
die
geb
ruik
va
n si
lwer
nitra
at e
n sa
lpet
ersu
ur
- B
rom
ied
- met
die
geb
ruik
va
n si
lwer
nitra
at e
n sa
lpet
ersu
ur
- Jo
died
- m
et d
ie g
ebru
ik
van
silw
erni
traat
en
salp
eter
suur
- S
ulfa
at -
met
die
geb
ruik
va
n ba
rium
nitra
at e
n sa
lpet
ersu
ur
- K
arbo
naat
- m
et d
ie
gebr
uik
van
bariu
mni
traat
en
sal
pete
rsuu
r (ne
ersl
ag
los
op in
sal
pete
rsuu
r)
• Id
entifi
seer
'n io
on o
f ion
e in
'n o
plos
sing
van
af 'n
be
skry
win
g va
n di
e re
agen
se
wat
geb
ruik
is e
n de
ur
die
waa
rnem
ings
van
die
pr
oduk
te.
Eksp
erim
ent:
1. D
oen
kwal
itatie
we
anal
iset
oets
e va
n ka
tione
en
ani
one
(bv.
chl
orie
de,
brom
iede
, jod
iede
, sul
fate
, ka
rbon
ate)
.
2. B
erei
'n s
out (
bv. C
uCO
3) va
n di
e op
losb
are
reag
ense
.
Die
kle
m m
oet n
ie d
ie
pape
gaai
wer
k va
n di
e re
aksi
ever
gely
king
s of
toet
se
wee
s ni
e, m
aar w
el h
oe o
m
geba
lans
eerd
e ve
rgel
ykin
gs
akku
raat
te s
kryf
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
55KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
And
er c
hem
iese
reak
siet
ipes
in
wat
erig
e op
loss
ing
• Io
on u
itrui
lings
-rea
ksie
s
- N
eers
lagr
eaks
ies
- G
asvo
rmin
gsre
aksi
es
- S
uur-
basi
s-re
aksi
es
• en
redo
ksre
aksi
es w
at
elek
trono
ordr
agre
aksi
es
is. (
Geb
ruik
die
ladi
ng v
an
die
atoo
m a
s 'n
aan
duid
ing
van
elek
trono
ordr
ag. G
een
redo
ksre
aksi
eter
min
olog
ie
wor
d hi
er b
enod
ig n
ie.)
Geb
ruik
die
ladi
ng v
an d
ie
atoo
m o
m te
dem
onst
reer
ho
e di
e ve
rlies
of w
ins
van
elek
trone
'n in
vloe
d he
t op
die
tota
le la
ding
van
die
at
oom
.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1.
Iden
tifise
er C
HE
MIE
SE
R
EA
KS
IETI
PE
S
eksp
erim
ente
el:
- ne
ersl
agre
aksi
es
- ga
svor
min
gsre
aksi
es
- su
ur-b
asis
-rea
ksie
s
- re
doks
reak
sies
.
2.
Wat
is d
ie d
ryfk
rag
van
elke
tip
e re
aksi
e? (D
ie v
orm
ing
van
'n o
nopl
osba
re s
out,
die
vorm
ing
van
'n g
as, d
ie
oord
rag
van
prot
one,
die
oo
rdra
g va
n el
ektro
ne)
3.
Iden
tifise
er e
lke
reak
siet
ipe
in 'n
gro
ep v
an a
llerle
i ch
emie
se re
aksi
es.
Mat
eria
le:
Opl
osba
re s
oute
as
reag
ense
vi
r nee
rsla
g re
aksi
es, s
ure
en
basi
sse,
nat
rium
karb
onaa
t en
sou
tsuu
r, si
lwer
nitra
at
en n
atriu
mbr
omie
d,
natri
umm
etaa
l, m
anga
andi
oksi
ed, b
rand
er,
kope
r(II)
sulfa
at e
n du
n ko
perd
raad
.
Die
bas
iese
reak
siet
ipes
wor
d hi
er g
enoe
m o
m c
hem
iese
re
aksi
ever
gely
king
s m
aklik
er te
m
aak
vir l
eerd
ers.
Hie
rdie
afd
elin
g is
net
'n
inle
idin
g en
moe
t opp
ervl
akki
g ge
doen
wor
d. S
pand
eer
die
tyd
om b
egrip
pe s
oos
ioon
vorm
ing
goed
te o
nder
rig
om d
ie g
rond
slag
vir
graa
d 11
-w
erk
te lê
. Sur
e en
bas
isse
en
redo
ksre
aksi
es w
ord
wee
r in
graa
d 11
en
12 g
edoe
n.
Rea
ksie
tipes
wor
d ge
doen
om
be
wus
thei
d te
ske
p va
n di
e tip
es v
an re
aksi
es e
n om
dit
mak
liker
vir
leer
ders
te m
aak
om g
ebal
anse
erde
che
mie
se
verg
elyk
ings
te s
kryf
.
Ioon
uitru
iling
srea
ksie
s is
re
aksi
es w
aar d
ie p
ositi
ewe
ione
hul
ond
ersk
eie
nega
tiew
e io
ne u
itrui
l a.g
.v.
'n d
ryfk
rag
soos
die
vor
min
g va
n 'n
ono
plos
bare
sou
t in
nee
rsla
grea
ksie
s, d
ie
vorm
ing
van
'n g
as in
die
ga
svor
min
gsre
aksi
es, d
ie
oord
rag
van
prot
one
in 'n
suu
r-ba
sis-
reak
sie.
Die
geb
ruik
van
di
e te
rmin
olog
ie
enke
lver
plas
ings
reak
sies
en
dubb
elve
rpla
sing
srea
ksie
s le
i tot
wan
opva
tting
s oo
r re
doks
reak
sies
waa
r ve
rpla
sing
srea
ksie
s pl
aasv
ind
as g
evol
g va
n el
ektro
noor
drag
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
56 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
Verp
lasi
ng in
ioon
uitru
iling
s-re
aksi
es e
n ve
rpla
sing
in
redo
ksre
aksi
es v
ersk
il a.
g.v.
gee
n ve
rand
erin
g in
di
e ok
sida
sieg
etal
le v
an
elem
ente
(ioo
nuitr
uilin
gs-
reak
sies
) en
die
vera
nder
ing
in d
ie o
ksid
asie
geta
lle v
an
elem
ente
(in
verp
lasi
ng in
re
doks
reak
sies
).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
57KABV
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
8 U
RE
Kw
antit
atie
we
aspe
kte
van
chem
iese
ver
ande
ring
Leer
ders
moe
t bes
ef d
at a
s ge
volg
van
die
kle
in g
root
te v
an
die
atom
e, m
olek
ules
en
ione
, wor
d di
e ei
ensk
appe
van
hie
rdie
sp
esie
s di
kwel
s op
'n m
olba
sis
verg
elyk
. Avo
gadr
o se
kon
stan
te
is 'n
get
al w
at c
hem
ici a
lgem
een
gebr
uik
in d
ie v
erge
lyki
ng v
an
fisie
se e
n ch
emie
se e
iens
kapp
e. S
toïg
iom
etrie
is d
ie s
tudi
e va
n kw
antit
atie
we
sam
este
lling
van
che
mie
se s
tow
we
en d
ie
kwal
itatie
we
vera
nder
ings
wat
pla
asvi
nd ty
dens
die
che
mie
se
reak
sies
.
1 uu
r
Ato
omm
assa
en
die
MO
L-B
EG
RIP
; •
Bes
kryf
die
mol
as
die
SI-
eenh
eid
vir d
ie h
oeve
elhe
id
van
die
stof
.
• D
ui d
ie v
erba
nd a
an
tuss
en d
ie h
oeve
elhe
id
van
die
stof
en
sy re
latie
we
atoo
mm
assa
.
• B
eskr
yf d
ie v
erho
udin
g tu
ssen
die
mol
en
Avog
adro
se
get
al.
• Vo
rm 'n
beg
rip v
an d
ie
groo
tte v
an A
voga
dro
se
geta
l deu
r geb
ruik
te m
aak
van
gesk
ikte
ana
logi
eë.
• S
kryf
Avo
gadr
o se
get
al
neer
met
al d
ie n
ulle
om
'n
bete
r beg
rip te
kry
van
die
ho
evee
lhei
d.
• D
efini
eer m
olêr
e m
assa
.
• B
eskr
yf d
ie v
erw
ants
kap
tuss
en m
olêr
e m
assa
en
rela
tiew
e m
olek
ulêr
e m
assa
en
rela
tiew
e fo
rmul
emas
sa.
• B
erek
en d
ie m
olêr
e m
assa
va
n 'n
sto
f as
die
form
ule
gege
e w
ord.
Verw
ys te
rug
na a
toom
mas
sa
vroe
ër in
gra
ad 1
0.
Doe
n di
e m
olbe
grip
dee
glik
.
Not
a aa
n di
e on
derw
yser
: D
ie te
rm a
toom
mas
sa
moe
t geb
ruik
wor
d en
nie
at
oom
gew
ig n
ie.
Avog
adro
se
geta
l =
602
200
000
000
000
000
000
000
1 do
syn
= 12
eie
rs (b
v.)
1 gr
os =
144
eie
rs
1 m
iljoe
n =
1000
000
eie
rs
1 m
ol =
Avo
gadr
o se
get
al =
6,
022
x 10
23 e
iers
Mol
êre
mas
sa is
die
mas
sa
van
een
mol
van
eni
ge s
tof
onde
r bes
prek
ing.
Rel
atie
we
mol
ekul
êre
mas
sa
is d
ie m
assa
van
EE
N
MO
LEK
ULE
(bv.
, wat
er H
2O)
met
bet
rekk
ing
tot d
ie m
assa
va
n ko
olst
of -1
2.
Rel
atie
we
form
ulem
assa
is d
ie
mas
sa v
an E
EN
FO
RM
ULE
-E
EN
HE
ID (b
v. N
aCl)
van
'n
ioni
ese
stof
met
bet
rekk
ing
tot
die
mas
sa v
an k
ools
tof -
12.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
58 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
Mol
ekul
êre
en fo
rmul
emas
sas
• R
eden
eer k
wal
itatie
f en
pro
pors
ione
el d
ie
verw
ants
kap
tuss
en d
ie
geta
l mol
, mas
sa e
n m
olêr
e m
assa
.
• B
erek
en d
ie m
assa
, mol
êre
mas
sa e
n ge
tal m
ol v
olge
ns
die
verh
oudi
ng n
= m
/M
• B
epaa
l die
em
pirie
se
form
ule
vir '
n ge
gew
e st
of v
anaf
per
sent
asie
sa
mes
telli
ng.
• B
epaa
l die
get
al m
ol v
an d
ie
wat
er v
an k
rista
llisa
sie
in
sout
e so
os A
lCl 3.
nH2O
.
Eksp
erim
ent:
Doe
n 'n
eks
perim
ent o
m d
ie
wat
er v
an k
rista
llisa
sie
te
verw
yder
uit
kope
r(II)
sulfa
at o
f ko
balt(
II)ch
lorie
d en
bep
aal d
an
die
geta
l mol
wat
er w
at v
an d
ie
kris
talle
ver
wyd
er is
.
Verw
ys te
rug
na D
alto
n se
ber
eden
erin
g in
die
ge
skie
deni
s va
n di
e at
oom
teor
ie in
gra
ad 1
0.
2 ur
e
Die
bep
alin
g va
n di
e sa
mes
telli
ng v
an s
tow
we.
•
Bep
aal p
erse
ntas
ie
sam
este
lling
van
'n e
lem
ent
in 'n
ver
bind
ing.
• D
efini
eer e
n be
paal
ko
nsen
trasi
e as
mol
per
vo
lum
e.
• B
eskr
yf p
rakt
iese
kw
antit
atie
we
met
odes
vir
die
bepa
ling
van
chem
iese
sa
mes
telli
ng.
• B
epaa
l die
per
sent
asie
sa
mes
telli
ng v
anaf
die
ch
emie
se fo
rmul
e va
n di
e st
of.
Mat
eria
al:
Gla
sbek
er, s
pate
l, pr
opet
, w
ater
bak,
filtr
eerp
apie
r m
assa
met
er, n
atriu
m-
wat
erst
ofka
rbon
aat,
indi
kato
r, ve
rdun
de s
waw
elsu
ur.
Mat
eria
al:
Gla
sbek
er, s
pate
l, pr
opet
, br
ande
r, ve
rhitt
ings
taan
der,
mas
sam
eter
, asy
n,
kook
stee
ntjie
s, w
ater
, m
agne
sium
poei
er.
1 uu
r
Hoe
veel
heid
sto
f (m
ol),
mol
êre
volu
me
van
gass
e,
kons
entra
sie
van
oplo
ssin
gs.
• B
erek
en d
ie a
anta
l mol
van
'n
sou
t as
die
mas
sa g
egee
w
ord.
• D
efini
sie
van
mol
êre
volu
me
wor
d ge
stel
as:
1
mol
van
'n g
as b
esla
an 2
2,
4 dm
3 by
00 C (2
73 K
) en
1 at
mos
feer
(101
,3 k
Pa)
• B
erek
en d
ie m
olêr
e ko
nsen
trasi
e va
n 'n
op
loss
ing.
Verw
ys n
a ga
swet
te in
gra
ad
11. D
ruk
uit a
s S
I-een
hede
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
59KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
2 ur
e
Bas
iese
sto
ïgio
met
riese
be
reke
ning
e•
Doe
n be
reke
ning
e ge
base
er
op k
onse
ntra
sie,
mas
sa,
mol
, mol
êre
mas
sa e
n vo
lum
e.
• B
epaa
l die
teor
etie
se
opbr
engs
van
'n p
rodu
k in
'n
chem
iese
reak
sie,
wan
neer
jy
beg
in m
et 'n
bek
ende
m
assa
van
die
reag
ens
.
Maa
k se
ker d
at d
ie le
erde
rs d
ie
basi
ese
begr
ippe
ver
staa
n en
ho
u by
die
ver
klaa
rde
inho
ud
van
die
KA
BV-
doku
men
t.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
60 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0 FI
SIK
A (M
EGA
NIK
A) K
WA
RTA
AL
3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Vekt
ore
en s
kala
re
4 ur
e
Inle
idin
g to
t vek
tore
en
skal
are.
•
Maa
k 'n
lys
van
fisie
se
hoev
eelh
ede
byvo
orbe
eld
tyd,
mas
sa, g
ewig
, kra
g,
ladi
ng e
ns.
• D
efini
eer '
n ve
ktor
- en
'n
skal
aarh
oeve
elhe
id.
• O
nder
skei
tuss
en v
ekto
r- e
n sk
alaa
rhoe
veel
hede
.
• Ve
rsta
an d
at → F
ve
rteen
woo
rdig
die
kr
agve
ktor
, ter
wyl
F
verte
enw
oord
ig d
ie g
root
te
van
die
krag
fakt
or.
• G
rafie
se v
oors
telli
ng v
an
vekt
orho
evee
lhed
e.
• E
iens
kapp
e va
n ve
ktor
e so
os g
elyk
heid
van
vek
tore
, ne
gatie
we
vekt
ore,
add
isie
(o
ptel
) en
aftre
kkin
g va
n ve
ktor
e de
ur d
ie g
ebru
ik
van
die
krag
vekt
or a
s 'n
vo
orbe
eld.
NB
Vek
tore
wor
d ne
t in
een
dim
ensi
e ge
doen
.
• D
efini
eer r
esul
tant
e ve
ktor
.
• Vi
nd d
ie re
sulta
nte
vekt
or
grafi
es m
et b
ehul
p va
n di
e st
ert-a
an-k
op-m
etod
e so
wel
as
bere
keni
ng v
ir 'n
mak
sim
um v
an v
ier
krag
vekt
ore
net i
n ee
n di
men
sie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
61KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Bew
egin
g in
een
dim
ensi
e:
3 ur
e
Verw
ysin
gsra
amw
erk,
pos
isie
, ve
rpla
sing
en
afst
and.
•
Bes
kryf
die
beg
rip v
an 'n
ve
rwys
ings
raam
wer
k.
• Ve
rdui
delik
dat
'n
verw
ysin
gsra
amw
erk
'n h
erko
ms
en 'n
ste
l aa
nwys
ings
het
, bv.
oos
en
wes
of o
p en
af.
• D
efini
eer e
endi
men
sion
ele
bew
egin
g.
• D
efini
eer p
osis
ie re
latie
f to
t 'n
verw
ysin
gspu
nt e
n ve
rsta
an d
at d
ie p
osis
ie
posi
tief o
f neg
atie
f kan
wee
s.
• D
efini
eer a
fsta
nd e
n w
eet d
at a
fsta
nd 'n
sk
alaa
rhoe
veel
heid
is.
• D
efini
eer v
erpl
asin
g as
'n
vera
nder
ing
in p
osis
ie.
• W
eet d
at v
erpl
asin
g 'n
ve
ktor
hoev
eelh
eid
is m
et
rigtin
g va
naf a
anva
nklik
e po
sisi
e na
fina
le p
osis
ie.
• K
en e
n ill
ustre
er d
ie v
ersk
il tu
ssen
ver
plas
ing
en a
fsta
nd.
• B
erek
en a
fsta
nd
en v
erpl
asin
g vi
r ee
ndim
ensi
onel
e be
weg
ing.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e:
Geb
ruik
'n la
ng, r
egui
t sp
oor,
'n g
eboë
spo
or, '
n sp
eelg
oedk
arre
tjie
en 'n
m
eter
stok
om
die
beg
rip v
an
posi
sie,
afs
tand
en
verp
lasi
ng
te il
lust
reer
. Maa
k ka
rtonp
yle
om v
ekto
rhoe
veel
hede
voo
r te
stel
.
Mat
eria
al:
Lang
spo
or, s
peel
goed
karr
etjie
, m
eter
stok
, kar
ton,
skê
r, w
onde
rgom
(Pre
stik
), pa
pier
band
.
Bep
erk
prob
lem
e en
kon
teks
te
tot s
legs
1D
. Geb
ruik
die
si
mbo
ol x
(of y
) vir
posi
sie
en
Δx
(of Δ
y) v
ir ve
rpla
sing
om
te
bekl
emto
on d
at v
erpl
asin
g 'n
ve
rand
erin
g in
pos
isie
is.
Geb
ruik
D v
ir af
stan
d.
Bep
erk
prob
leem
oplo
ssin
g to
t sle
gs 1
D d
.w.s
. moe
t nie
vo
orbe
elde
of p
robl
eme
met
si
rkel
bew
egin
g do
en n
ie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
62 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
5 ur
e
Gem
idde
lde
spoe
d,
gem
idde
lde
snel
heid
, ve
rsne
lling
• D
efini
eer g
emid
deld
e sp
oed
as d
ie a
fsta
nd g
erei
s ge
deel
de
ur d
ie to
tale
tyd
en w
eet
dat d
ie g
emid
deld
e sp
oed
'n
skal
aarh
oeve
elhe
id is
.
• D
efini
eer g
emid
deld
e sn
elhe
id a
s di
e ve
rpla
sing
(o
f ver
ande
ring
in p
osis
ie),
gede
el d
eur d
ie ty
d w
at
dit n
eem
en
wee
t dat
die
ge
mid
deld
e sn
elhe
id 'n
ve
ktor
hoev
eelh
eid
is.
Geb
ruik
v a
s si
mbo
ol v
ir ge
mid
deld
e sn
elhe
id.
• B
erek
en d
ie g
emid
deld
e sp
oed
en g
emid
deld
e sn
elhe
id v
ir ee
ndim
ensi
onel
e be
weg
ing.
• H
erle
i tus
sen
vers
kille
nde
eenh
ede
van
spoe
d en
sn
elhe
id, b
v. m
·s-1, k
m·h
-1.
• D
efini
eer g
emid
deld
e ve
rsne
lling
as
die
vera
nder
ing
in s
nelh
eid
gede
el d
eur d
ie ty
d w
at d
it ne
em.
• O
nder
skei
tuss
en p
ositi
ewe
vers
nelli
ng, n
egat
iew
e ve
rsne
lling
en
vertr
agin
g.
• Ve
rsta
an d
at v
ersn
ellin
g ge
en in
ligtin
g oo
r die
rigt
ing
van
die
bew
egin
g ve
rska
f ni
e, d
it du
i sle
gs o
p ho
e di
e be
weg
ing
(sne
lhei
d)
vera
nder
het
.
Eksp
erim
ent:
Met
ing
van
snel
heid
Mat
eria
al:
Tydt
ikke
r en
papi
erba
nd,
krag
bron
, tro
llie,
sku
insv
lak,
re
torts
taan
der (
kolfs
taan
der)
, lin
iaal
.
Ons
beh
ande
l net
bew
egin
g w
at g
een
of 'n
kon
stan
te
vers
nelli
ng h
et. M
OE
NIE
pr
oble
me
met
ver
ande
ring
van
vers
nelli
ng in
slui
t nie
.
Wis
kund
ig w
ord
snel
heid
gede
finie
er a
s:
Vir u
nifo
rme
vers
nelle
nde
bew
egin
g in
een
dim
ensi
e is
gem
idde
lde
vers
nelli
ng
en o
ombl
iklik
e ve
rsne
lling
di
esel
fde
en s
al n
a ve
rwys
w
ord
as “v
ersn
ellin
g”.
Let d
aaro
p da
t die
sim
bool
wat
sa
amge
stel
de e
enhe
de s
kei,
kan
'n v
erm
enig
vuld
igin
gsko
l of
'n p
unt w
ees,
m·s
-1, m
/s e
n
m·s
-1 s
al a
anva
ar w
ord.
Let w
el: V
ertra
ging
bet
eken
da
t die
voo
rwer
p st
adig
er
bew
eeg.
Ver
snel
ling
bete
ken
dat d
ie v
oorw
erp
vers
nel
en d
us v
inni
ger b
ewee
g.
Neg
atie
we
vers
nelli
ng b
etek
en
nie
nood
wen
dig
dat d
ie
voor
wer
p st
adig
er b
ewee
g ni
e.
As
beid
e di
e ve
rsne
lling
en
die
snel
heid
van
'n v
oorw
erp
nega
tief i
s, s
al d
ie v
oorw
erp
vinn
iger
bew
eeg.
As
die
vers
nelli
ng n
egat
ief i
s en
die
sn
elhe
id is
pos
itief
, dan
sal
die
vo
orw
erp
stad
iger
bew
eeg.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
63KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Oom
blik
like
spoe
d en
sne
lhei
d en
die
be
weg
ings
verg
elyk
ings
2 ur
e
Oom
blik
like
snel
heid
, oo
mbl
iklik
e sp
oed,
•
Defi
niee
r oom
blik
like
snel
heid
as
die
verp
lasi
ng
(of v
eran
derin
g in
pos
isie
), ge
deel
deu
r 'n
infin
itesi
mal
e (b
aie
klei
n) ty
dint
erva
l.
• W
eet d
at o
ombl
iklik
e sn
elhe
id 'n
ve
ktor
hoev
eelh
eid
is.
• D
efini
eer o
ombl
iklik
e sp
oed
as d
ie g
root
te v
an d
ie
oom
blik
like
snel
heid
.
Oom
blik
like
snel
heid
is d
ie
grad
iënt
(hel
ling)
van
die
ra
akly
n by
'n p
unt o
p di
e x-
t-gr
afiek
.
6 ur
e
Bes
kryw
ing
van
bew
egin
g in
w
oord
e, d
iagr
amm
e, g
rafie
ke
en v
erge
lyki
ngs.
• B
eskr
yf in
woo
rde
en
onde
rske
i tus
sen
bew
egin
g m
et 'n
uni
form
e sn
elhe
id
en u
nifo
rme
vers
neld
e be
weg
ing.
• B
eskr
yf d
ie b
eweg
ing
van
'n v
oorw
erp
as s
y po
sisi
e te
enoo
r tyd
-, sn
elhe
id
teen
oor t
yd- e
n ve
rsne
lling
te
enoo
r tyd
-gra
fiek
gege
e w
ord.
• B
epaa
l die
sne
lhei
d va
n 'n
vo
orw
erp
vana
f die
gra
diën
t va
n di
e po
sisi
e te
enoo
r ty
dgra
fiek.
• W
eet d
at d
ie h
ellin
g va
n 'n
raak
lyn
aan
'n p
osis
ie
teen
oor t
ydgr
afiek
, die
oo
mbl
iklik
e sn
elhe
id o
p da
ardi
e sp
esifi
eke
tyd
gee.
• B
epaa
l die
ver
snel
ling
van
'n
voor
wer
p va
naf d
ie g
radi
ënt
van
die
snel
heid
ver
sus
tydg
rafie
k.
Aan
bevo
le p
roje
k vi
r for
mel
e as
sess
erin
g:
Vers
nelli
ng:
Jy k
an d
ie v
olge
nde
voor
beel
d of
eni
ge a
nder
ond
erw
erp
oor
vers
nelli
ng g
ebru
ik:
Rol
'n tr
ollie
teen
'n s
kuin
svla
k af
met
'n ty
dtik
kerli
nt g
eheg
aa
n di
e tro
llie.
Geb
ruik
die
da
ta o
m 'n
pos
isie
teen
oor
tydg
rafie
k te
stip
.
Die
vol
gend
e va
riasi
es k
an b
y di
e on
ders
oek
gevo
eg w
ord:
(i) V
arie
er d
ie h
oek
van
die
skui
nsvl
akhe
lling
en
bepa
al
wat
ter i
nvlo
ed d
ie h
ellin
g op
di
e ve
rsne
lling
het
.
Mat
eria
le:
Trol
lie, t
ydtik
kera
ppar
aat,
tydt
ikke
rlint
/pap
ierb
and,
ty
dtik
ker,
grafi
ekpa
pier
, lin
iaal
Die
kle
m m
oet w
ees
op
begr
ipsv
orm
ing
en to
etsi
ng
van
insi
g.
'n B
eskr
ywin
g va
n di
e be
weg
ing
(ver
teen
woo
rdig
de
ur 'n
gra
fiek)
moe
t die
vo
lgen
de in
slui
t, w
aar
moo
ntlik
, 'n
aand
uidi
ng
of d
ie v
oorw
erp
in d
ie
posi
tiew
e of
neg
atie
we
rigtin
g be
wee
g, v
inni
ger
bew
eeg,
sta
dige
r bew
eeg,
be
wee
g te
en 'n
kon
stan
te
spoe
d (u
nifo
rme
bew
egin
g)
of in
rust
oest
and
bly.
Die
drie
gr
afiek
e ve
rteen
woo
rdig
bai
e ve
rski
llend
e vo
orst
ellin
gs v
an
bew
egin
g.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
64 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• B
epaa
l die
ver
plas
ing
van
'n
voor
wer
p de
ur d
ie b
epal
ing
van
die
oppe
rvla
kte
onde
r 'n
snel
heid
ver
sus
tydg
rafie
k.
• G
ebru
ik d
ie
bew
egin
gsve
rgel
ykin
gs
om p
robl
eme
op te
los
vir
bew
egin
g in
een
dim
ensi
e (s
legs
hor
ison
taal
).
• D
emon
stre
er b
egrip
tuss
en
die
bew
egin
g va
n 'n
voe
rtuig
en
vei
lighe
idsk
wes
sies
, soo
s di
e ve
rwan
tska
p tu
ssen
sp
oed
en s
tilho
u af
stan
d.
(ii) H
ou d
ie h
oek
kons
tant
en
gebr
uik
oppe
rvla
kke
van
vers
kille
nde
mat
eria
le o
m
te b
epaa
l wat
ter i
nvlo
ed d
ie
vers
kille
nde
oppe
rvla
kke
op
die
vers
nelli
ng h
et. G
ladd
e en
gro
ww
e op
perv
lakk
e ka
n oo
k ve
rgel
yk w
ord.
Leer
ders
moe
t kan
rede
neer
, va
n gr
afiek
e na
woo
rde
en v
an
woo
rde
na g
rafie
ke.
Byv
oorb
eeld
, ver
wys
ing
na
die
gebr
uik
van
oppe
rvla
kte
onde
r 'n
snel
heid
-tyd-
kurw
e ho
ef n
ie m
oeili
k te
wee
s ni
e.
Voor
beel
de k
an k
onkr
eet
gem
aak
wor
d in
dien
die
be
reke
ning
van
ver
plas
ing
bepe
rk w
ord,
tot d
ie o
ptel
van
vi
erka
nte
(die
opp
ervl
akte
van
'n
vie
rkan
t ver
teen
woo
rdig
ve
rpla
sing
). 'n
Mot
or w
at te
en
20 m
. s-1 v
ir 3
seko
ndes
re
is, b
ewee
g 60
m. D
it w
ord
voor
gest
el d
eur d
ie s
om v
an
drie
vie
rkan
te m
et a
fmet
ings
20
m. s
-1 b
y 1
s.
Let w
el: D
ie v
olge
nde
bew
egin
gsve
rgel
ykin
gs is
ook
aa
nvaa
rbaa
r:
u =
begi
nsne
lhei
d
v =
final
e sn
elhe
id
NB
! Doe
n ge
en p
robl
eme
wat
lei t
ot k
wad
ratie
se
verg
elyk
ings
nie
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
65KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
a =
vers
nelli
ng
s =
verp
lasi
ng
t = ty
dsin
terv
al
Pro
blee
mop
loss
ings
trate
gieë
m
oet d
oelg
erig
gel
eer w
ord.
P
robl
eem
oplo
ssin
gs b
ehoo
rt 'n
ske
ts v
an d
ie fi
sies
e si
tuas
ie
in te
slu
it. P
yle
moe
t aan
dui
wat
ter r
igtin
g as
pos
itief
gek
ies
is. F
isie
se in
sig
en w
isku
ndig
e m
anip
uler
ing
beho
ort s
aam
be
klem
toon
te w
ord.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 3
KW
AR
TAA
L 3:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. F
isik
a pr
ojek
: Die
mee
t van
die
ver
snel
ling
van
'n v
oorw
erp
OF
Che
mie
pro
jek:
Sui
wer
ing
en d
ie k
wal
iteit
van
wat
er.
2. K
ontr
olet
oets
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
66 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 4
GR
AA
D 1
0
GR
AA
D 1
0 FI
SIK
A (M
EGA
NIK
A) K
WA
RTA
AL
4
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Ener
gie:
1. 5
ure
Gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie•
Defi
niee
r gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie v
an 'n
vo
orw
erp
as d
ie e
nerg
ie
wat
dit
het a
s ge
volg
van
sy
posi
sie
in d
ie g
ravi
tasi
evel
d m
et b
etre
kkin
g to
t 'n
verw
ysin
gspu
nt.
• B
epaa
l die
gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie v
an 'n
vo
orw
erp
deur
geb
ruik
te
maa
k va
n:
PEm
gh=
Fund
amen
teel
is d
aar s
legs
tw
ee v
orm
e va
n en
ergi
e na
amlik
pot
ensi
ële
en k
inet
iese
en
ergi
e (u
itges
luit
resm
assa
-en
ergi
e).
Ste
l lee
rder
s in
ken
nis
dat:
g =
9, 8
m/s
2
en d
at d
it ve
rder
in g
raad
11
en
12 b
estu
deer
sal
wor
d. H
ierd
ie
waa
rde
wor
d ge
brui
k om
gr
avita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie te
be
reke
n.
1. 5
ure
Kin
etie
se e
nerg
ie•
Defi
niee
r kin
etie
se e
nerg
ie
as d
ie e
nerg
ie w
at 'n
vo
orw
erp
besi
t as
gevo
lg v
an
sy b
eweg
ing.
• B
epaa
l die
kin
etie
se e
nerg
ie
van
'n v
oorw
erp
deur
geb
ruik
te
maa
k va
n:
21 2
KE
mv
=
Ste
l kin
etie
se e
nerg
ie v
oor a
s di
e en
ergi
e w
at 'n
voo
rwer
p he
t as
gev
olg
van
sy b
eweg
ing.
Die
selfd
e no
tasi
e w
at g
ebru
ik
wor
d vi
r die
kin
etie
se e
n po
tens
iële
ene
rgie
in F
isik
a,
sal o
ok g
ebru
ik w
ord
vir h
ierd
ie
begr
ippe
in C
hem
ie.
1 uu
r
Meg
anie
se e
nerg
ie
(ME
)
• D
efini
eer m
egan
iese
en
ergi
e as
die
som
van
die
gr
avita
sie-
pot
ensi
ële
en
kine
tiese
ene
rgie
.
Geb
ruik
ver
gely
king
:
MK
PE
EE
=+
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
67KABV
KW
AR
TAA
L 4
GR
AA
D 1
0
GR
AA
D 1
0 FI
SIK
A (M
EGA
NIK
A) K
WA
RTA
AL
4
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Ener
gie:
1. 5
ure
Gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie•
Defi
niee
r gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie v
an 'n
vo
orw
erp
as d
ie e
nerg
ie
wat
dit
het a
s ge
volg
van
sy
posi
sie
in d
ie g
ravi
tasi
evel
d m
et b
etre
kkin
g to
t 'n
verw
ysin
gspu
nt.
• B
epaa
l die
gra
vita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie v
an 'n
vo
orw
erp
deur
geb
ruik
te
maa
k va
n:
PEm
gh=
Fund
amen
teel
is d
aar s
legs
tw
ee v
orm
e va
n en
ergi
e na
amlik
pot
ensi
ële
en k
inet
iese
en
ergi
e (u
itges
luit
resm
assa
-en
ergi
e).
Ste
l lee
rder
s in
ken
nis
dat:
g =
9, 8
m/s
2
en d
at d
it ve
rder
in g
raad
11
en
12 b
estu
deer
sal
wor
d. H
ierd
ie
waa
rde
wor
d ge
brui
k om
gr
avita
sie-
pote
nsië
le e
nerg
ie te
be
reke
n.
1. 5
ure
Kin
etie
se e
nerg
ie•
Defi
niee
r kin
etie
se e
nerg
ie
as d
ie e
nerg
ie w
at 'n
vo
orw
erp
besi
t as
gevo
lg v
an
sy b
eweg
ing.
• B
epaa
l die
kin
etie
se e
nerg
ie
van
'n v
oorw
erp
deur
geb
ruik
te
maa
k va
n:
21 2
KE
mv
=
Ste
l kin
etie
se e
nerg
ie v
oor a
s di
e en
ergi
e w
at 'n
voo
rwer
p he
t as
gev
olg
van
sy b
eweg
ing.
Die
selfd
e no
tasi
e w
at g
ebru
ik
wor
d vi
r die
kin
etie
se e
n po
tens
iële
ene
rgie
in F
isik
a,
sal o
ok g
ebru
ik w
ord
vir h
ierd
ie
begr
ippe
in C
hem
ie.
1 uu
r
Meg
anie
se e
nerg
ie
(ME
)
• D
efini
eer m
egan
iese
en
ergi
e as
die
som
van
die
gr
avita
sie-
pot
ensi
ële
en
kine
tiese
ene
rgie
.
Geb
ruik
ver
gely
king
:
MK
PE
EE
=+
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Beh
oud
van
meg
anie
se
ener
gie
(in d
ie a
fwes
ighe
id
van
verk
wis
tend
e ('d
issi
pativ
e')
krag
te).
• S
tel d
ie w
et v
an d
ie b
ehou
d va
n en
ergi
e.
• S
tel d
at in
die
afw
esig
heid
va
n lu
gwee
rsta
nd, d
ie
meg
anie
se e
nerg
ie v
an 'n
vo
orw
erp
wat
in d
ie a
arde
se
gra
vita
siev
eld
bew
eeg,
ko
nsta
nt (b
ehou
e) is
.
• P
as d
ie b
egin
sel v
an d
ie
beho
ud v
an m
egan
iese
en
ergi
e to
e in
ver
skill
ende
ko
ntek
ste,
nl.
voor
wer
pe
wor
d la
at v
al o
f ver
tikaa
l op
waa
rts g
egoo
i, di
e be
weg
ing
van
'n s
kiet
lood
, tu
imel
trein
(“ro
ller c
oast
ers”
) en
sku
insv
lakp
robl
eme.
Geb
ruik
ver
gely
king
: !"
#$%&$'&(
)%*+$,-.*%/&$0&
1$!$23
$%&$45.%600&*7$
22
11
PK
PK
EE
EE
+=
+$
$ !88#
$%&$'&(
)%*+$,-.*%/&$0&
1$!$89
8$%&$45.%600&*7$
if
KK
net
EE
W!
=$
$ $
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e:
Die
om
skak
elin
g va
n en
ergi
e (k
wal
itatie
f)
Mat
eria
al:
'n L
engt
e pl
astie
kpyp
on
geve
er 2
0 m
m d
eurs
nee,
'n
alb
aste
r, m
aske
erba
nd,
maa
tban
d.
In b
ehou
d va
n en
ergi
e-pr
oble
me
kan
die
pad
wat
deu
r di
e vo
orw
erp
gevo
lg w
ord,
ge
ïgno
reer
wor
d. D
ie e
nigs
te
rele
vant
e ho
evee
lhed
e is
di
e vo
orw
erp
se s
nelh
eid
en
hoog
te b
o di
e ve
rwys
ings
punt
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
68 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
STE
LSEL
S) K
WA
RTA
AL
4
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Die
hid
rosf
eer
Die
hid
rosf
eer b
esta
an u
it di
e A
arde
se
wat
er. D
it w
ord
gevi
nd
as v
loei
bare
wat
er (o
pper
vlak
- en
onde
rgro
ndse
wat
er),
ys
(poo
lys,
ysb
erge
en
ys in
bev
rore
gro
ndla
e ge
noem
ysg
rond
), en
w
ater
dam
p in
die
atm
osfe
er.
Die
foku
s va
n hi
erdi
e af
delin
g m
oet n
ie d
ie c
hem
iese
ve
rgel
ykin
gs o
f eni
ge
pape
gaai
wer
k w
ees
nie,
maa
r m
oet t
oepa
ssin
g, in
terp
reta
sie
en o
mge
win
gs-im
pak
aanm
oedi
g.
8 ur
e
Die
sam
este
lling
en
inte
raks
ie
daar
van
met
and
er g
loba
le
stel
sels
.
• Id
entifi
seer
die
hid
rosf
eer
en g
ee 'n
oor
sig
van
die
inte
raks
ie d
aarv
an m
et
die
atm
osfe
er, l
itosf
eer e
n bi
osfe
er. W
ater
bew
eeg
deur
:
- lu
g (a
tmos
feer
)
- ge
stee
ntes
en
gron
d (li
tosf
eer)
- pl
ante
en
dier
e (b
iosf
eer)
- de
ur o
p te
los
en n
eer
te s
tort,
te v
erko
el e
n te
ve
rhit.
• Ve
rdui
delik
hoe
die
bou
van
da
mm
e di
e le
wen
s va
n di
e m
ense
en
die
ekol
ogie
in d
ie
stre
ek b
eïnv
loed
.
Akt
iwite
it:
Bes
tude
er d
ie e
kolo
gie
van
die
dam
me
wat
geb
ou is
om
wat
er
vir g
emee
nska
ppe
te v
oors
ien.
Vir h
ierd
ie a
ktiw
iteit
sal
leer
ders
moe
t sta
atm
aak
op
onde
rhou
de m
et m
ense
wat
al
vir
baie
jare
in d
ie g
ebie
d w
at h
ulle
ond
erso
ek, w
oon.
O
f hul
le m
oet s
taat
maa
k op
lit
erat
uur o
or d
ie g
ebie
de.
• Bes
tude
er d
ie e
kolo
gie
van
die
rivie
re in
jou
area
• Bes
tude
er d
ie e
kolo
gie
van
die
dam
me
wat
geb
ou
is o
m w
ater
te v
oors
ien
vir
gem
eens
kapp
e.
Ond
erso
ek h
oe d
ie b
ou v
an
dam
me
die
ekol
ogie
van
die
riv
iere
en
die
best
aan
van
die
men
se in
die
geb
iede
om
di
t, ve
rand
er h
et, d
eur d
ie
toep
assi
ng v
an d
ie w
eten
skap
w
at jy
van
jaar
gel
eer h
et.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g
Toet
s w
ater
mon
ster
s vi
r ka
rbon
ate,
chl
orie
de,
nitra
te, n
itrie
te, p
H e
n ky
k na
wat
erm
onst
ers
onde
r die
m
ikro
skoo
p.
Mat
eria
le
Geb
ruik
TE
TRA
-toet
sstro
kies
om
wat
er te
toet
s (k
oop
by
troet
eldi
erw
inke
l vir
vist
enke
). S
ilwer
nitra
at, m
ikro
skoo
p of
ve
rgro
otgl
as, fi
ltree
rpap
ier e
n tre
gter
.
Die
hid
rosf
eer i
s ni
e 'n
glo
bale
si
klus
nie
.
Die
kle
m m
oet w
ees
op d
ie
CH
EM
IE v
an d
ie h
idro
sfee
r.
Hie
rdie
ond
erw
erp
kan
gege
e w
ord
as 'n
pro
jek
om o
nder
rig-
tyd
te b
espa
ar.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
69KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Aan
bevo
le p
roje
k vi
r for
mel
e as
sess
erin
g.
Die
sui
wer
ing
en d
ie k
wal
iteit
van
wat
er.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 4
KW
AR
TAA
L 4:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. F
inal
e Ek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
70 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 1
GR
AA
D 1
1
GR
AA
D 1
1 FI
SIK
A (M
EGA
NIK
A) K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Vekt
ore
in tw
ee d
imen
sies
2 ur
e
Res
ulta
nte
van
lood
regt
e ve
ktor
e•
Teke
n 'n
ske
ts v
an d
ie
vekt
ore
verti
kaal
(y-a
s) e
n ho
rison
taal
(x-a
s) o
p di
e C
arte
sies
e vl
ak.
• Vo
eg d
ie k
o-lin
eêre
ver
tikal
e ve
ktor
e en
die
ko-
lineê
re
horis
onta
le v
ekto
re
bym
ekaa
r om
die
net
to
verti
kale
vek
tor (
Ry)
en d
ie
netto
hor
ison
tale
vek
tor (
Rx)
te v
erkr
y.
• S
kets
Rx e
n R
y op
die
C
arte
sies
e vl
ak•
Ske
ts d
ie re
sulta
nte
(R) d
eur
gebr
uik
te m
aak
van
die
ster
t-aan
-kop
- of s
tert-
aan-
ster
t-met
ode.
•
Bep
aal d
ie g
root
te v
an
die
resu
ltant
e m
et d
ie
gebr
uik
van
die
stel
ling
van
Pyt
hago
ras.
•
Vind
die
resu
ltant
e ve
ktor
gr
afies
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n di
e st
ert-a
an-
kop-
met
ode,
sow
el a
s de
ur b
erek
enin
ge (d
eur
kom
pone
ntm
etod
e)
vir '
n m
aksi
mum
van
vi
er k
ragv
ekto
re in
be
ide
eend
imen
sie
en
twee
dim
ensi
es.
• Ve
rsta
an w
at is
'n g
eslo
te
vekt
ordi
agra
m.
• B
epaa
l die
rigt
ing
van
die
resu
ltant
met
die
geb
ruik
van
ee
nvou
dige
trig
onom
etrie
se
verh
oudi
ngs.
Aan
bevo
le in
form
ele
asse
sser
ing
Eksp
erim
ent
Bep
aal d
ie re
sulta
nte
van
drie
ni
e-lin
eêre
kra
gvek
tore
.
Mat
eria
le:
Kra
gbor
d, v
ersk
illen
de g
ewig
te
(10
g to
t 200
g),
lyn
of to
u,
twee
kat
rolw
iele
.
Geb
ruik
voo
rbee
lde
wat
kra
g-
en v
erpl
asin
gsve
ktor
e in
slui
t. M
aak
seke
r dat
die
leer
ders
die
st
ellin
g va
n P
ytha
gora
s ke
n.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
71KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Res
olus
ie (o
f opl
os) v
an 'n
ve
ktor
in s
y ho
rison
tale
en
verti
kale
kom
pone
nte
• Te
ken
'n s
kets
van
die
vek
tor
op d
ie C
arte
sies
e vl
ak w
at
sy g
root
te e
n di
e ho
ek (θ
) tu
ssen
die
vek
tor e
n di
e x-
as
wys
.
• G
ebru
ik R
x = R
cos
(θ) v
ir di
e re
sulta
nte
x-ko
mpo
nent
.
• G
ebru
ik R
y =
Rsi
n (θ
) vir
die
resu
ltant
e y-
kom
pone
nt.
Geb
ruik
voo
rbee
lde
wat
kra
g-
en v
erpl
asin
gsve
ktor
e in
slui
t.
Maa
k se
ker d
at d
ie le
erde
rs
wee
t wat
die
bas
iese
beg
inse
ls
van
drie
hoek
smet
ing
is.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
72 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
23 U
RE
New
ton
se w
ette
en
toep
assi
ng v
an N
ewto
n se
w
ette
.
5 ur
e
Vers
kille
nde
soor
te k
ragt
e:
gew
ig, n
orm
ale
krag
, w
ryw
ings
krag
, toe
gepa
ste
krag
(s
toot
, tre
k), s
pann
ing
(toue
of
kabe
ls)
• D
efini
eer n
orm
ale
krag
, N,
as d
ie k
rag
wat
uitg
eoef
en
wor
d de
ur 'n
opp
ervl
ak o
p 'n
vo
orw
erp
in k
onta
k m
et d
ie
oppe
rvla
k.
• W
eet d
at d
ie n
orm
ale
krag
lo
odre
g op
die
opp
ervl
ak
wer
k, o
ngea
g of
die
vla
k ho
rison
taal
of s
kuin
s is
.
• D
efini
eer w
ryw
ings
krag
, f,
as d
ie k
rag
wat
teen
die
be
weg
ing
van
'n v
oorw
erp
wer
k en
dit
wer
k pa
ralle
l aan
di
e op
perv
lak
waa
rmee
die
vo
orw
erp
in k
onta
k is
.
• O
nder
skei
tuss
en s
tatie
se e
n ki
netie
se w
ryw
ings
krag
te.
• Ve
rdui
delik
wat
bed
oel w
ord
met
die
mak
sim
um s
tatie
se
wry
win
g, f sm
aks .
• B
erek
en d
ie w
aard
e va
n di
e m
aksi
mum
sta
tiese
w
ryw
ings
krag
vir
voor
wer
pe
in ru
s op
hor
ison
tale
en
skui
nsvl
akke
met
beh
ulp
van:
f smak
s
• W
eet d
at s
tatie
se w
ryw
ing
is:
• B
erek
en d
ie w
aard
e va
n di
e ki
netie
se w
ryw
ings
krag
vi
r die
bew
egen
de
voor
wer
p op
hor
ison
tale
en
skui
nsvl
akke
met
beh
ulp
van:
Aan
bevo
le o
nder
soek
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1.
Ond
erso
ek d
ie v
erho
udin
g tu
ssen
die
nor
mal
e kr
ag
en m
aksi
mum
sta
tiese
w
ryw
ings
krag
.
O
nder
soek
die
effe
k va
n ve
rski
llend
e op
perv
lakk
e op
mak
sim
um s
tatie
se
wry
win
gskr
ag d
eur d
ie
voor
wer
p di
esel
fde
te h
ou.
en
/of
2.
Ond
erso
ek d
ie v
erho
udin
g tu
ssen
nor
mal
e kr
ag e
n di
e kr
ag v
an d
inam
iese
w
ryw
ing.
Mat
eria
le:
Trek
skaa
l, 'n
paa
r blo
kke
van
dies
elfd
e m
ater
iaal
van
ve
rski
llend
e gr
ootte
s m
et h
ake
aang
eheg
aan
die
een
kan
t. Ve
rski
llend
e te
kstu
re: g
row
we
en g
ladd
e op
perv
lakk
e.
Vers
kille
nde
oppe
rvla
kke
teen
ve
rski
llend
e ho
eke
van
die
skui
nsvl
ak.
Die
kra
g va
n st
atie
se w
ryw
ing
kan
'n v
ersk
eide
nhei
d va
n w
aard
es v
an n
ul to
t 'n
mak
sim
um w
aard
e hê
, μ s N
. Die
kra
g va
n di
nam
iese
w
ryw
ing
op 'n
voo
rwer
p is
kon
stan
t vir
'n g
egew
e op
perv
lak
en is
gel
yk a
an μ
k N.
Wry
win
gskr
agte
kan
ve
rdui
delik
wor
d in
term
e va
n di
e in
eens
treng
elin
g va
n di
e on
reël
mat
ighe
de in
op
perv
lakk
e, w
at b
eweg
ing
bele
mm
er.
Inhe
emse
Ken
niss
tels
els
Die
eer
ste
men
se o
m v
uur
te m
aak
het d
it ge
doen
met
be
hulp
van
wry
win
g.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
73KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Kra
gted
iagr
amm
e,
vrye
ligga
amsk
etse
• W
eet d
at 'n
kra
gted
iagr
am
'n p
rent
jie v
an d
ie v
oorw
erp
(e) v
an b
elan
g is
, met
al d
ie
krag
te w
at o
p di
e vo
orw
erp
inw
erk,
as
pyle
aan
geto
on.
• W
eet d
at d
ie v
oorw
erp
van
bela
ng in
'n
vrye
ligga
amsk
ets,
as
'n
punt
get
eken
wor
d en
al d
ie
krag
te w
at d
aaro
p in
wer
k,
as p
yle
weg
van
die
pun
t ge
teke
n w
ord.
• O
ntbi
nd tw
eedi
men
sion
ele
krag
te (s
oos
die
gew
ig v
an
'n v
oorw
erp
met
bet
rekk
ing
tot d
ie s
kuin
svla
k) in
sy
para
llelle
(x) e
n lo
odre
gte
(y)
kom
pone
nte.
• D
ie re
sulta
nte
of n
etto
kra
g in
die
x-r
igtin
g is
'n v
ekto
r so
m v
an a
l die
kom
pone
nte
in d
ie x
-rig
ting.
• D
ie re
sulta
nte
of n
etto
kra
g in
die
y-r
igtin
g is
'n v
ekto
r so
m v
an a
l die
kom
pone
nte
in d
ie y
-rig
ting.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
74 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
11 u
re
New
ton
se e
erst
e, tw
eede
en
derd
e w
ette
. •
Ste
l New
ton
se e
erst
e w
et: '
n Vo
orw
erp
sal i
n 'n
toes
tand
va
n ru
s bl
y of
met
uni
form
e (m
et k
onst
ante
) sne
lhei
d vo
ortb
ewee
g, te
nsy
'n
onge
bala
nsee
rde
krag
(net
to
of re
sulta
nte)
daa
rop
inw
erk.
• B
espr
eek
waa
rom
di
t bel
angr
ik is
om
si
tple
kgor
dels
te d
ra, m
et
behu
lp v
an N
ewto
n se
eer
ste
wet
.
• S
tel N
ewto
n se
twee
de
wet
: Wan
neer
'n n
etto
kra
g,
F net,
toeg
epas
wor
d op
'n
voor
wer
p m
et m
assa
, m,
vers
nel d
it in
die
rigt
ing
van
die
netto
kra
g. D
ie
vers
nelli
ng, a
, is
dire
k ew
ered
ig a
an d
ie n
etto
kra
g en
om
geke
erd
ewer
edig
aan
di
e m
assa
.
→→
F net =
ma
• Te
ken
krag
tedi
agra
mm
e vi
r vo
orw
erpe
wat
in e
wew
ig (i
n ru
s of
bew
eeg
met
kon
stan
te
snel
heid
) is
en w
at v
ersn
el
(nie
-ew
ewig
).
• Te
ken
vrye
ligga
amsk
etse
vi
r voo
rwer
pe w
at in
ew
ewig
(in
rus
of w
at m
et k
onst
ante
sn
elhe
id b
ewee
g) is
en
wat
ve
rsne
l (ni
e-ew
ewig
).
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t vi
r for
mel
e as
sess
erin
g
Ond
erso
ek d
ie v
erw
ants
kap
tuss
en k
rag
en v
ersn
ellin
g (V
erifi
ërin
g va
n N
ewto
n se
tw
eede
wet
)
Mat
eria
le:
Trol
lies,
ver
skill
ende
mas
sas,
sk
uins
vlak
, rek
kies
, met
erst
ok,
tikke
rlint
appa
raat
, tyd
tikke
r en
grafi
ekpa
pier
.
Vir v
oorw
erpe
wat
in e
wew
ig
is (i
n ru
s of
bew
eeg
met
ko
nsta
nte
snel
heid
) moe
t al
le k
ragt
e la
ngs
die
vlak
van
be
weg
ing
en d
ie k
ragt
e in
die
rig
ting
lood
reg
op d
ie v
lak
van
bew
egin
g op
tel t
ot n
ul. H
ierd
ie
is 'n
and
er k
onte
ks w
aarin
di
e id
ee v
an s
uper
posi
sie
toeg
epas
kan
wor
d.
Wan
neer
'n v
oorw
erp
vers
nel,
moe
t die
ver
gely
king
Fne
t = m
a ap
art i
n di
e x-
en
y-rig
tings
to
egep
as w
ord.
As
daar
mee
r as
een
voo
rwer
p is
, moe
t 'n
vry
elig
gaam
sket
s vi
r elk
e vo
orw
erp
en N
ewto
n 2
moe
t ap
art g
etre
k w
ord
op e
lke
voor
wer
p .
LET
WE
L: D
ie s
om v
an d
ie
krag
te lo
odre
g op
die
vla
k va
n be
weg
ing
sal a
ltyd
opte
l tot
nul
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
75KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• P
as N
ewto
n se
wet
te to
e op
'n v
ersk
eide
nhei
d va
n ew
ewig
- en
nie-
ewew
ig-
prob
lem
e, in
slui
tend
'n
enke
le v
oorw
erp
wat
op
'n
horis
onta
le o
f sku
insv
lak
bew
eeg
(wry
win
glos
e en
gr
of),
verti
kale
bew
egin
g (h
ysba
kke,
vuu
rpyl
e, e
ns.)
en o
ok tw
eelig
gaam
stel
sels
so
os tw
ee m
assa
s w
at
verb
ind
is d
eur '
n lig
te
(weg
laat
bare
mas
sa) t
ou.
• Ve
rsta
an s
kynb
are
gew
ig.
• S
tel N
ewto
n se
der
de w
et:
Wan
neer
voo
rwer
p A
'n k
rag
uito
efen
op
voor
wer
p B
, oe
fen
voor
wer
p B
gel
ykty
dig
'n te
enoo
rges
teld
ger
igte
kr
ag v
an g
elyk
e gr
ootte
uit
op v
oorw
erp
A.
• Id
entifi
seer
aks
ie-r
eaks
ie-
pare
bv.
don
kie
trek
'n k
ar, '
n bo
ek o
p 'n
tafe
l.
• N
oem
die
eie
nska
ppe
van
die
aksi
e-re
aksi
e-pa
re.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
76 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
New
ton
se U
nive
rsel
e G
ravi
tasi
ewet
• S
tel N
ewto
n se
Uni
vers
ele
Gra
vita
siew
et.
• G
ebru
ik d
ie v
erge
lyki
ng
vir N
ewto
n se
Uni
vers
ele
Gra
vita
siew
et o
m d
ie k
rag
te
bere
ken
wat
twee
mas
sas
op
mek
aar u
itoef
en.
F = G
d2
m1 m
2
• B
eskr
yf g
ewig
as
die
grav
itasi
ekra
g w
at d
ie a
arde
op
eni
ge v
oorw
erp
op o
f na
by d
ie a
arde
se
oppe
rvla
k ui
toef
en.
• B
erek
en d
ie v
ersn
ellin
g as
ge
volg
van
gra
vita
sie
op
aard
e de
ur d
ie v
erge
lyki
ng:
g Aard
e =
GM
Aard
e
d2 Aard
e
NB
Hie
rdie
form
ule
kan
gebr
uik
wor
d om
g te
be
reke
n op
eni
ge p
lane
et
met
beh
ulp
van
die
toep
aslik
e pl
anet
êre
data
.
• B
erek
en g
ewig
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n di
e ui
tdru
kkin
g
w =
mg,
waa
r g d
ie
vers
nelli
ng a
s ge
volg
e va
n sw
aarte
krag
is. O
p di
e aa
rde
is d
ie w
aard
e va
n g
onge
veer
9.8
m·s
-2.
• B
erek
en d
ie g
ewig
van
'n
voo
rwer
p op
and
er
plan
ete
met
ver
skill
ende
w
aard
es v
an d
ie g
ravi
tasi
e-ve
rsne
lling
.
Eksp
erim
ent:
Verifi
eer d
ie w
aard
e va
n g
(ver
snel
ling
as g
evol
g va
n gr
avita
sie)
Tydt
ikke
rapp
araa
t, tik
kerli
nt
(ver
kies
lik s
elfk
oolp
apie
r),
stop
horlo
sie.
Out
omat
iese
dat
a-no
teer
-ap
para
at k
an g
ebru
ik w
ord
as
alte
rnat
iew
e m
ater
iaal
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
77KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• O
nder
skei
tuss
en m
assa
en
gew
ig. W
eet d
at d
ie e
enhe
id
van
gew
ig d
ie n
ewto
n (N
) is
en d
ie e
enhe
id v
an m
assa
ki
logr
am (k
g) is
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
78 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (M
ATER
IE &
MAT
ERIA
LE) K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Ato
om-k
ombi
nasi
es:
mol
ekul
êre
stru
ktuu
rD
ie ti
pe c
hem
iese
bin
ding
in 'n
ver
bind
ing
bepa
al d
ie fi
sies
e en
ch
emie
se e
iens
kapp
e va
n di
e ve
rbin
ding
. Deu
r die
bes
tude
ring
van
die
stru
ktur
e va
n at
ome,
mol
ekul
es e
n io
ne, e
n di
e bi
ndin
g in
el
emen
te e
n ve
rbin
ding
s, s
al le
erde
rs k
enni
s op
doen
van
'n p
aar
basi
ese
chem
iese
beg
inse
ls. D
eur t
e le
er v
an d
ie e
iens
kapp
e va
n m
etal
e, re
use-
ioni
ese
stow
we,
een
voud
ige
mol
ekul
êre
stow
we
en re
use-
kov
alen
te s
tow
we,
kan
jy w
aard
erin
g ve
rkry
vir
die
onde
rling
e ve
rban
d tu
ssen
bin
ding
, stru
ktur
e en
eie
nska
ppe
van
stow
we.
2 ur
e
'n C
hem
iese
bin
ding
(w
ord
besk
ou a
s di
e ne
tto
elek
trost
atie
se k
rag
wat
twee
at
ome
wat
ele
ktro
ne d
eel o
p m
ekaa
r uito
efen
)
• H
ersi
en d
ie ro
l van
mod
elle
in
die
wet
ensk
ap e
n be
skry
f di
e ve
rdui
delik
ings
van
ch
emie
se b
indi
ng in
hie
rdie
ku
rsus
as
'n to
epas
sing
van
'n
mod
el
• Le
i die
aan
tal v
alen
s-el
ektro
ne in
'n a
toom
van
die
el
emen
t af.
• S
tel a
tom
e vo
or m
et b
ehul
p va
n Le
wis
-dia
gram
me.
• Ve
rdui
delik
, met
ver
wys
ing
na d
iagr
amm
e w
at
elek
trost
atie
se k
ragt
e tu
ssen
pr
oton
e en
ele
ktro
ne to
on,
en in
term
e va
n en
ergi
e-oo
rweg
ings
, waa
rom
- tw
ee H
ato
me
'n H
2-m
olek
ule
vorm
, maa
r
- H
e vo
rm n
ie 'n
He 2-
mol
ekul
e ni
e.
• Te
ken
'n L
ewis
-dia
gram
vir
die
wat
erst
of-m
olek
ule
.
• B
eskr
yf 'n
kov
alen
te
chem
iese
bin
ding
as
'n
gede
elde
ele
ktro
npaa
r.
Akt
iwite
it:
Teke
n Le
wis
-dia
gram
me
van
die
elem
ente
en
bepa
al d
ie
geta
l bin
ding
s w
at d
ie e
lem
ent
kan
vorm
.
Geb
ruik
eni
ge to
epas
like
onde
rwys
er-o
nder
steu
ning
s-m
ater
iaal
om
uit
te b
rei o
p di
e ge
brui
k va
n m
odel
le in
die
w
eten
skap
, die
voo
rdel
e en
te
kortk
omin
gs d
aarv
an.
Die
rol v
an d
ie m
odel
le in
di
e w
eten
skap
is 'n
bai
e be
lang
rike
saak
, dit
moe
t bai
e go
ed h
ante
er w
ord.
Bin
ding
wor
d be
kend
gest
el in
gr
aad
10.
Beg
ryp
dat d
ie e
lekt
ron-
rang
skik
king
van
die
ato
om is
: as
bin
ne-e
lekt
rone
(gev
ulde
en
ergi
evla
kke,
ele
ktro
ne
naas
te a
an d
ie k
ern)
en
vale
ns-e
lekt
rone
(bui
tens
te
ener
giev
lak
elek
trone
).
****
****
****
****
****
**
NB
!!!: G
rote
r sta
bilit
eit a
s ge
volg
van
laer
pot
ensi
ële
ener
gie
(en
hoër
ent
ropi
e)
wor
d be
skou
as
die
hoof
rede
vir
bind
ing.
****
****
****
****
****
**
Die
bas
iese
beg
inse
l van
Le
wis
-dia
gram
me
is d
ie
“reë
l van
twee
”, w
at b
etek
en
twee
ele
ktro
ne w
ord
gebr
uik
vir b
indi
ng, e
erde
r as
die
“okt
et”-
reël
, wat
stre
ng v
an
toep
assi
ng is
sle
gs o
p di
e tw
eede
per
iode
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
79KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Bes
kryf
en
pas
eenv
oudi
ge
reël
s to
e om
bin
ding
svor
min
g af
te le
i, na
amlik
: 1.
ver
skill
ende
ato
me,
el
keen
met
'n o
ngep
aard
e va
lens
ie-e
lekt
ron,
kan
hi
erdi
e el
ektro
ne d
eel o
m 'n
ch
emie
se b
indi
ng te
vor
m.
2. v
ersk
illen
de a
tom
e m
et
gepa
arde
val
ensi
e-el
ektro
ne
beke
nd a
s en
kelp
are,
kan
ni
e hi
erdi
e vi
er e
lekt
ronp
are
deel
nie
en
kan
nie
'n
chem
iese
bin
ding
vor
m n
ie
(bv.
ede
lgas
se).
3. v
ersk
illen
de a
tom
e, m
et
onge
paar
de v
alen
sie-
elek
trone
kan
hie
rdie
el
ektro
ne d
eel e
n vo
rm
'n c
hem
iese
bin
ding
vir
elke
ele
ktro
npaa
r wat
ge
deel
wor
d (v
eelv
uldi
ge
bind
ings
vorm
ing)
. 4.
ato
me
met
'n o
nvol
ledi
ge
aant
al e
lekt
rone
in
hul v
alen
sies
kil k
an 'n
al
leen
paar
ele
ktro
ne
van
'n a
nder
ato
om
deel
om
'n k
oörd
inaa
t ko
vale
nte
bind
ing
of 'n
da
tiefk
oval
ente
bin
ding
(b
v. N
H4+ ,
H3O
+ ) te
vor
m.
• Te
ken
Lew
is-d
iagr
amm
e w
anne
er d
ie c
hem
iese
fo
rmul
e ge
gee
is, e
n di
e el
ektro
nkon
figur
asie
s te
ge
brui
k vi
r: -
eenv
oudi
ge m
olek
ules
(bv.
F 2,
H2O
, NH
3, H
F, O
F 2, H
OC
ℓ)-
mol
ekul
es m
et v
eelv
uldi
ge
bind
ings
bv.
(N2,
O2 e
n H
CN
).
Akt
iwite
it:
Bes
kryf
die
vor
min
g va
n di
e da
tiefk
oval
ente
(of k
oörd
inaa
t ko
vale
nte)
bin
ding
deu
r mid
del
van
elek
trond
iagr
amm
e de
ur
gebr
uik
te m
aak
van
H3O
+ en
NH
4+ as
voor
beel
de.
Beg
in m
et 'n
bek
ende
mol
ekul
e so
os w
ater
, H2O
, en
begi
n m
et
die
begr
ip tw
ee H
-ato
me
aan
'n O
-ato
om b
ind.
Dit
lei t
ot d
ie
“okt
et”-
reël
van
ele
ktro
ne. D
it ka
n w
eer l
ei to
t die
Lew
is-
elek
tron
-paa
r-vo
orst
ellin
g.
Die
“tw
ee e
lekt
rone
” per
bi
ndin
g is
net
so
onw
aar a
s di
e “o
ktet
”-re
ël. A
lbei
is e
gter
N
UTT
IGE
MO
DE
LLE
om
ch
emie
se b
indi
ngs
mee
te
verd
uide
lik.
Die
“okt
et”-
reël
is s
legs
pr
oble
mat
ies
indi
en d
it as
'n
abs
olut
e w
aarh
eid
gele
er
wor
d. D
it is
'n n
uttig
e re
ël
vir e
nige
ele
men
te, b
ehal
we
die
“d”-
blok
-ele
men
te. A
nder
ui
tson
derin
gs is
byv
oorb
eeld
B
F 3. D
ie “o
ktet
”-re
ël is
mee
r nu
ttig
as w
at d
it pr
oble
mat
ies
is, a
s di
t geb
ruik
wor
d as
'n
alge
men
e rig
lyn,
eer
der a
s 'n
re
ël.
Koö
rdin
aat k
oval
ente
of
datie
fkov
alen
te b
indi
ngs
moe
t N
IE in
det
ail g
edoe
n w
ord
NIE
, NE
T di
e de
finis
ie e
n 'n
vo
orbe
eld
van
die
begr
ip w
ord
vere
is.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
80 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Mol
ekul
êre
vorm
soo
s vo
orsp
el d
eur d
ie v
alen
sies
kil-
elek
tronp
aara
fsto
ting
(VS
EPA
)-te
orie
.
Noe
m d
ie b
elan
grik
ste
begi
nsel
s w
at g
ebru
ik w
ord
in
die
VS
EPA
.
Die
vyf
idea
le m
olek
ulêr
e vo
rme
volg
ens
die
VS
EPA
-m
odel
. (Id
eale
mol
ekul
êre
vorm
e w
ord
gevi
nd w
anne
er
daar
GE
EN
alle
enpa
re o
p di
e se
ntra
le a
toom
is n
ie, S
LEG
S
bind
ings
pare
.) A
is a
ltyd
die
sent
rale
ato
om e
n X
is d
ie
term
inal
e at
ome.
- lin
eêre
vor
m A
X2 (
bv. C
O2
en B
eCl 2)
- tri
gona
al p
lanê
re v
orm
AX
3 (b
v. B
F 3)
- te
traëd
riese
vor
m A
X4 (
bv.
CH
4)
- tri
gona
al b
ipira
mid
ale
vorm
A
X5 (
bv. P
Cl 5)
- ok
taëd
riese
vor
m A
X6 (
bv.
SF 6)
Mol
ekul
e m
et a
lleen
pare
op
die
sent
rale
ato
om K
AN
NIE
een
va
n di
e id
eale
vor
me
hê n
ie b
v.
wat
erm
olek
ule
.
Lei d
ie v
orm
van
die
vol
gend
e af
: - m
olek
ules
soo
s C
H4,
NH
3, H
2O, B
eF2 en
BF 3
- m
olek
ules
met
mee
r as
vier
bin
ding
s so
os P
Cℓ 5 e
n S
F 6 en
- m
olek
ules
met
vee
lvul
dige
bi
ndin
gs s
oos
CO
2 en
SO
2 en
C2H
2, d
eur v
an h
ulle
Le
wis
-dia
gram
me
gebr
uik
te m
aak
en d
ie V
SE
PA-
teor
ie te
geb
ruik
.
Akt
iwite
it:
1. B
ou d
ie v
yf id
eale
m
olek
ulêr
e vo
rme
met
'n
atoo
mm
odel
stel
of m
et J
elly
To
ts e
n ta
ndes
tokk
ies.
2. A
s jy
'n a
lleen
paar
op
die
sent
rale
ato
om h
et,
verw
yder
een
van
die
ta
ndes
tokk
ies.
Die
vor
m w
at
oorb
ly, v
erte
enw
oord
ig d
ie
vorm
van
die
mol
ekul
e .
3. A
s jy
twee
enk
elpa
re
op d
ie s
entra
le a
toom
he
t, ve
rwyd
er tw
ee
tand
esto
kkie
s. W
at is
die
vo
rm v
an d
ie s
trukt
uur?
H
ierd
ie s
trukt
uur
verte
enw
oord
ig d
ie m
olek
ule
(bv.
wat
er).
NO
TA:
As
jy 'n
alle
enpa
ar o
p di
e se
ntra
le a
toom
het
, ver
dwyn
ee
n “b
een”
van
die
idea
le
vorm
(ver
teen
woo
rdig
deu
r die
al
leen
paar
) en
dit s
al d
ie v
orm
va
n jo
u m
olek
ule
wee
s.
Bep
aal w
at d
ie le
erde
rs w
eet
oor d
ie V
SE
PA e
n w
at h
ulle
m
oet w
eet.
Definisie
Vale
nsie
skil-
elek
tronp
aar-
afst
otin
g (V
SE
PA)-
mod
el: i
s 'n
mod
el v
ir di
e vo
orsp
ellin
g va
n m
olek
ulêr
e vo
rme,
waa
rin
stru
ktur
ele
elek
tronp
are
rond
om e
lke
atoo
m g
eran
gski
k w
ord
om d
ie h
oeke
tuss
en d
ie
elek
tronp
are
te m
aksi
mee
r.
Stru
ktur
ele
elek
tronp
are
is
die
bind
ings
pare
plu
s di
e al
leen
pare
.
OF
Vale
nsie
skil-
elek
tronp
aar-
afst
otin
g (V
SE
PA)-
mod
el: i
s 'n
mod
el v
ir di
e vo
orsp
ellin
g va
n m
olek
ulêr
e vo
rme
waa
rin
elek
tronp
are
van
die
buite
nste
sk
il va
n 'n
bet
rokk
e at
oom
om
hie
rdie
ato
om g
eran
gski
k w
ord,
sod
at d
ie a
fsto
ting
tuss
en d
ie e
lekt
ronp
are
tot d
ie
min
imum
bep
erk
wor
d.
Let w
el: N
et d
ie L
ewis
-di
agra
mm
e va
n di
e m
olek
ule
is n
odig
om
te v
oors
pel w
at
die
mol
ekul
e vo
rm s
al w
ees
volg
ens
VS
EPA
. (K
enni
s va
n H
ibrid
isas
ie is
nie
nod
ig n
ie.)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
81KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Ele
ktro
nega
tiwite
it va
n at
ome
om d
ie p
olar
iteit
van
die
bind
ings
te v
erdu
idel
ik.
• Ve
rdui
delik
die
beg
rippe
:
- el
ektro
nega
tiwite
it
- ni
e-po
lêre
bin
ding
met
vo
orbe
elde
, bv.
H-H
- po
lêre
bin
ding
met
vo
orbe
elde
bv.
H-C
ℓ
• To
on p
olar
iteit
van
bind
ings
m
et b
ehul
p va
n ge
deel
telik
e la
ding
s aa
n δ+
H -
Cl δ
-
• Ve
rgel
yk d
ie p
olar
iteit
in
chem
iese
bin
ding
s m
et
behu
lp v
an 'n
tabe
l van
el
ektro
nega
tiwite
ite.
• M
et 'n
el
ektro
nega
tiwite
itsve
rski
l Δ
EN
> 2
. 1 s
al
elek
trono
ordr
ag p
laas
vind
en
die
bind
ing
sal i
onie
s w
ees.
• M
et 'n
el
ektro
nega
tiwite
itsve
rski
l Δ
EN
> 1
sal
die
bin
ding
ko
vale
nt e
n po
lêr w
ees.
• M
et 'n
el
ektro
nega
tiwite
itsve
rski
l Δ
EN
< 1
sal
die
bin
ding
ko
vale
nt e
n ba
ie s
wak
pol
êr
wee
s.
• M
et 'n
el
ektro
nega
tiwite
itsve
rski
l Δ
EN
= 0
sal
die
bin
ding
ko
vale
nt e
n ni
e-po
lêr w
ees.
• W
ys h
oe p
olêr
e bi
ndin
gs n
ie
alty
d le
i tot
pol
êre
mol
ekul
es
nie.
Akt
iwite
it:
1. K
yk n
a id
eale
mol
ekul
êre
vorm
e (b
ou m
et a
toom
-m
odel
ste
lle) m
et a
l die
ei
ndat
ome
(term
inal
e at
ome)
die
selfd
e, d
ie
bind
ingp
olar
iteit
(kyk
na
elek
trone
gatiw
iteit)
en
die
mol
ekul
êre
pola
ritei
t.
2. K
yk n
a di
e id
eale
m
olek
ulêr
e vo
rme
(bou
m
et a
toom
mod
elst
elle
) m
et V
ERSK
ILLE
ND
E ei
ndat
ome
(term
inal
e at
ome)
(kyk
na
elek
trone
gatiw
iteit)
en
mol
ekul
êre
pola
ritei
t.
Toon
ver
band
met
in
term
olek
ulêr
e kr
agte
aan
.
NO
TA:
Die
aan
duid
ings
van
el
ektro
nega
tiwite
itsve
rski
lle
wor
d ni
e as
abs
olut
e w
eten
skap
like
kenn
is b
esko
u ni
e, m
aar a
s 'n
rigl
yn v
ir le
erde
rs o
m te
bes
luit
oor d
ie
pola
ritei
t van
'n m
olek
ule
.
(Vir
onde
rwys
ers:
Alle
bin
ding
s he
t bei
de k
oval
ente
en
ioni
ese
kara
kter
.)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
82 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Bin
ding
sene
rgie
en
bind
ings
leng
te•
Gee
'n d
efini
sie
van
bind
ings
ener
gie.
• G
ee 'n
defi
nisi
e va
n bi
ndin
gsle
ngte
.
• Ve
rdui
delik
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
bin
ding
sene
rgie
en
bind
ings
leng
te.
• Ve
rdui
delik
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
die
ste
rkte
van
'n
bind
ing
tuss
en tw
ee c
hem
ies
gebi
nde
atom
e en
- di
e le
ngte
van
die
bin
ding
tu
ssen
hul
le
- di
e gr
ootte
van
die
geb
inde
at
ome
- di
e ge
tal b
indi
ngs
(enk
el,
dubb
el, t
rippe
l) tu
ssen
die
at
ome.
Toon
ver
band
aan
met
po
tens
iële
ene
rgie
-dia
gram
w
at g
ebru
ik w
ord
om
bind
ing
te v
erdu
idel
ik e
n to
on d
ie b
indi
ngse
nerg
ie e
n bi
ndin
gsle
ngte
op
die
diag
ram
aa
n.
PASO
P!!
Dat
die
Lew
is-v
oors
telli
ngs
nie
as fi
sies
e w
aarh
ede
besk
ou
wor
d in
che
mie
se b
indi
ng n
ie.
Daa
r is
GE
EN
fisi
ese
bind
ings
ni
e; d
ie c
hem
iese
bin
ding
ve
rteen
woo
rdig
net
'n g
ebie
d va
n ho
ë el
ektro
n-di
gthe
id e
n la
e po
tens
iële
ene
rgie
.
10 U
RE
Inte
rmol
ekul
êre
krag
teIn
'n v
loei
stof
of '
n va
stes
tof m
oet d
aar k
ragt
e tu
ssen
die
m
olek
ules
bes
taan
wat
die
oor
saak
is d
at h
ulle
mek
aar a
antre
k,
ande
rs s
ou d
ie m
olek
ules
weg
bew
eeg
van
mek
aar e
n so
u al
le
mat
erie
gas
se g
ewee
s he
t. H
ierd
ie k
ragt
e w
ord
inte
rmol
ekul
êre
krag
te (k
ragt
e tu
ssen
mol
ekul
es) g
enoe
m.
Let w
el: H
ierd
ie a
fdel
ing
kom
ko
rt na
ele
ktro
nega
tiwite
it en
pol
arite
it be
spre
ek is
. Die
af
delin
g ve
rska
f dus
goe
ie
rede
s vi
r die
bel
angr
ikhe
id v
an
boge
noem
de b
egrip
pe.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
83KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 ur
e
Inte
rmol
ekul
êre
krag
te (t
usse
n m
olek
ules
) en
inte
rato
mie
se
krag
te tu
ssen
ato
me
(che
mie
se
bind
ings
).
Fisi
ese
toes
tand
en
digt
heid
ve
rdui
delik
in te
rme
van
hier
die
krag
te IM
K.
Dee
ltjie
kin
etie
se e
nerg
ie e
n te
mpe
ratu
ur.
• N
oem
en
verd
uide
lik d
ie
vers
kille
nde
inte
rmol
ekul
êre
krag
te: (
i) io
on-d
ipoo
lkra
gte,
(ii
) ion
-geï
ndus
eerd
e-di
pool
krag
te e
n (ii
i) di
pool
-dip
oolk
ragt
e, (i
v)
dipo
ol-g
eïnd
usee
rde
dipo
olkr
agte
en
(v)
geïn
duse
erde
dip
oolk
ragt
e,
met
wat
erst
ofbi
ndin
gs a
s 'n
spe
sial
e ge
val v
an d
ie
dipo
ol-d
ipoo
lkra
gte.
Die
la
aste
drie
kra
gte
(wat
dip
ole
insl
uit)
is o
ok b
eken
d as
Van
de
r Waa
lskr
agte
.
• Ve
rdui
delik
wat
erst
ofbi
ndin
gs
(spe
sial
e di
pool
-dip
ool
krag
te).
• H
ersi
en d
ie b
egrip
van
'n
kova
lent
e m
olek
ule
.
• B
eskr
yf d
ie v
ersk
il tu
ssen
in
term
olek
ulêr
e kr
agte
en
inte
rato
mie
se k
ragt
e:
- m
et b
ehul
p va
n 'n
di
agra
m v
an 'n
gro
ep k
lein
m
olek
ules
;
- in
woo
rde.
• S
tel '
n ge
won
e ve
rbin
ding
, ge
maa
k va
n kl
ein
mol
ekul
es,
soos
wat
er, m
et b
ehul
p va
n di
agra
mm
e va
n di
e m
olek
ules
voo
r. G
ebru
ik d
it om
sub
mik
rosk
opie
se v
oor-
stel
lings
van
ys
(H2O
(s))
, w
ater
vloe
isto
f (H
2O (ℓ
)) e
n w
ater
dam
p (H
2O (g
)) te
wys
.
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t
vir f
orm
ele
asse
sser
ing
1. O
nder
soek
en
verd
uide
lik
inte
rmol
ekul
êre
krag
te
en d
ie g
evol
ge v
an
die
inte
rmol
ekul
êre
krag
te o
p ve
rdam
ping
, op
perv
laks
pann
ing,
op
losb
aarh
eid,
koo
kpun
te,
en k
apill
arite
it.
Akt
iwite
it:
1. L
ees
die
etik
ette
van
ve
rski
llend
e m
asjie
nolie
s en
m
otor
olie
:
15W
40
mul
tigra
ad
SA
E 3
0 m
onog
raad
Wat
bet
eken
die
15W
40 ?
W
at is
die
ver
skil
tuss
en d
ie
mon
ogra
ad e
n m
ultig
raad
ol
ie?
2. K
yk n
a di
e vl
oeis
tofv
lak
in 'n
maa
tsili
nder
(wat
er,
olie
, kw
ik, .
. .).
Wat
nee
m
jy w
aar i
n ve
rban
d m
et d
ie
men
isku
s? V
erdu
idel
ik.
Akt
iwite
it:
3. G
ebru
ik k
oper
en
grafi
et
en v
erdu
idel
ik h
oe
hitte
gele
idin
g in
bei
de
geva
lle w
erk.
Mat
eria
le:
Verd
ampi
ng v
an e
tano
l, w
ater
, nae
llakv
erw
yder
aar e
n br
ands
pirit
us.
Opp
ervl
aksp
anni
ng
van
wat
er, o
lie, g
liser
ien,
na
ella
kver
wyd
eraa
r en
bran
dspi
ritus
Opl
osba
arhe
id v
an
natri
umch
lorie
d, jo
dium
, ka
lium
perm
anga
naat
in w
ater
, et
anol
en
chlo
rofo
rm.
Koo
kpun
te v
an w
ater
, olie
, gl
iser
ien,
nae
llakv
erw
yder
aar
en b
rand
spiri
tus.
Kap
illar
iteit
van
wat
er, o
lie,
glis
erie
n, n
aella
kver
wyd
eraa
r en
bra
ndsp
iritu
s.
Visk
osite
it ra
ak p
robl
emat
ies
wan
neer
voo
rspe
lling
s ge
maa
k m
oet w
ord,
aan
gesi
en d
ie
inte
rmol
ekul
êre
krag
te n
ie d
ie
enig
ste
fakt
or is
wat
vis
kosi
teit
beïn
vloe
d ni
e.
Hie
rdie
afd
elin
g is
prim
êr
van
toep
assi
ng o
p kl
ein
kova
lent
e m
olek
ules
(vir
hier
die
doel
eind
es is
'n k
lein
m
olek
ule
'n m
olek
ule
wat
'n
vast
e m
olek
ulêr
e fo
rmul
e he
t - 'n
pol
imee
r is
nie
'n k
lein
m
olek
ule
nie)
. In
ioni
ese
verb
indi
ngs
is d
ie io
on-io
on
elek
trost
atie
se a
antre
kkin
g (4
00-4
000
kJ
mol
-1) g
rote
r as
enig
e va
n di
e in
term
olek
ulêr
e kr
agte
wat
hie
rond
er b
eskr
yf
wor
d.
Die
3 m
ees
alge
men
e tip
es
inte
rmol
ekul
êre
krag
te m
oet
besk
ryf w
ord
in h
ierd
ie
afde
ling:
Wat
erst
ofbi
ndin
g (1
0-40
kJ
mol
-1).
Wat
erst
ofbi
ndin
g vi
nd p
laas
wan
neer
w
ater
stof
ver
bind
is a
an 'n
at
oom
wat
'n b
aie
grot
er
elek
trone
gatiw
iteit
het b
v.
suur
stof
. Die
wat
erst
ofbi
ndin
g is
'n e
lekt
rost
atie
se a
antre
kkin
g tu
ssen
die
ged
eelte
like
nega
tiew
e la
ding
op
die
elek
trone
gatie
we
atoo
m e
n di
e ge
deel
telik
e po
sitie
we
ladi
ng
op d
ie w
ater
stof
atoo
m v
an
'n tw
eede
mol
ekul
e (m
et d
ie
aann
ame
dat d
aar n
ie tw
ee
sulk
e gr
oepe
op
'n e
nkel
e m
olek
ule
is n
ie).
Vo
orbe
eld
- wat
er.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
84 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• Ill
ustre
er d
ie s
telli
ng d
at
inte
rmol
ekul
êre
krag
te
toen
eem
met
toen
emen
de
mol
ekul
êre
groo
tte m
et
voor
beel
de, b
v. H
e, O
2, C
8H18
(pet
rol),
C23
H48
(k
ersw
as).
(Sle
gs v
ir Va
n de
r W
aals
krag
te.)
• Ve
rdui
delik
dig
thei
d va
n st
oww
e in
term
e va
n di
e aa
ntal
mol
ekul
es in
'n
volu
me-
eenh
eid,
ver
gely
k by
voor
beel
d ga
sse,
vl
oeis
tow
we
en v
aste
stow
we.
• Ve
rdui
delik
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
die
ste
rkte
van
in
term
olek
ulêr
e kr
agte
en
smel
tpun
te e
n ko
okpu
nte
van
stow
we
wat
bes
taan
uit
klei
n m
olek
ules
.
• Ve
rgel
yk d
ie s
mel
tpun
te
van
stow
we,
saa
mge
stel
uit
klei
n m
olek
ules
(kov
alen
te
mol
ekul
êre
stru
ktur
e) m
et
dié
van
groo
t mol
ekul
es
(kov
alen
te n
etw
erk
stru
ktur
e)
waa
r bin
ding
s ge
bree
k m
oet
wor
d vi
r sto
ww
e om
te s
mel
t.
• B
eskr
yf te
rmie
se u
itset
ting
van
'n s
tof e
n ho
e di
t ve
rban
d ho
u m
et d
ie
bew
egin
g va
n m
olek
ules
in
'n s
tof s
aam
gest
el u
it kl
ein
mol
ekul
es, b
v. a
lkoh
ol in
'n
term
omet
er.
• Ve
rdui
delik
die
ver
skill
e tu
ssen
term
iese
gel
eidi
ng in
ni
emet
ale
en m
etal
e.
Dip
ool-d
ipoo
l int
erak
sie
(5-2
5 kJ
mol
-1 d
.w.s
. sw
akke
r as
wat
erst
ofbi
ndin
g). H
ierd
ie
is d
ie k
lein
ele
ktro
stat
iese
aa
ntre
kkin
g w
at b
esta
an
tuss
en tw
ee p
erm
anen
te
dipo
le. V
oorb
eeld
I-C
l. Jo
dium
is
min
der e
lekt
rone
gatie
f as
chlo
or e
n jo
dium
het
dus
'n
gede
elte
like
posi
tiew
e la
ding
en
chl
oor '
n ge
deel
telik
e ne
gatie
we
ladi
ng. I
-CI s
al 'n
ho
ër k
ookp
unt h
ê as
I 2 of C
l 2.
Geï
ndus
eerd
e di
pool
-g
eïnd
usee
rde
dipo
ol
krag
te (o
f dis
pers
iekr
agte
of
Lon
don-
krag
te) (
0,05
-40
kJ m
ol-1).
Wan
neer
twee
nie
-po
lêre
mol
ekul
es m
ekaa
r nad
er
is d
aar '
n ef
fens
e ve
rste
urin
g (d
isto
rsie
) in
die
elek
tronw
olk
van
beid
e m
olek
ules
wat
lei
tot '
n kl
ein
aant
rekk
ing
tuss
en
die
twee
mol
ekul
es b
v. C
H4.
Hoe
gro
ter d
ie m
olek
ule,
hoe
gr
oter
is d
ie d
ispe
rsie
krag
. D
ispe
rsie
krag
te is
sle
gs
bete
keni
svol
in d
ie a
fwes
ighe
id
van
enig
e an
der i
nter
aksi
e.
Dit
is b
elan
grik
om
daa
rop
te
let d
at d
ie m
olek
ulêr
e gr
ootte
sl
egs
'n b
elan
grik
e fa
ktor
in
disp
ersi
ekra
gte
is.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
85KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Die
che
mie
van
wat
er.
(Mak
rosk
opie
se e
iens
kapp
e va
n di
e dr
ie fa
ses
van
wat
er
wat
ver
band
hou
met
hul
su
bmik
rosk
opie
se s
trukt
uur.)
• B
eskr
yf d
ie v
orm
van
die
w
ater
mol
ekul
e en
sy
polê
re
aard
.
• W
ater
se
unie
ke k
enm
erke
is
te d
anke
aan
die
w
ater
stof
bind
ings
in d
ie
vast
esto
f, vl
oeis
tof e
n ga
s-fa
se w
ater
.
• To
on d
ie g
etal
w
ater
mol
ekul
es in
1 li
ter
wat
er a
an.
• W
ater
stof
bind
ings
ver
eis
baie
ene
rgie
om
te b
reek
, du
s ka
n w
ater
bai
e en
ergi
e ab
sorb
eer v
oord
at d
ie w
ater
se
tem
pera
tuur
sty
g.
• D
ie w
ater
stof
bind
ings
wat
di
e w
ater
mol
ekul
es v
orm
, st
el w
ater
in s
taat
om
hitt
e te
abs
orbe
er v
an d
ie s
on.
Die
see
die
n as
rese
rvoi
r va
n w
arm
te e
n is
in s
taat
om
te
ver
seke
r dat
die
aar
de 'n
ge
mat
igde
klim
aat h
et.
• Ve
rdui
delik
dat
as
gevo
lg
van
sy p
olêr
e aa
rd e
n w
ater
stof
bind
ing
is d
aar
ster
k aa
ntre
kkin
gskr
agte
tu
ssen
die
wat
erm
olek
ules
w
at v
eroo
rsaa
k da
t wat
er 'n
ho
ë ve
rdam
ping
swar
mte
het
, (w
ater
ben
odig
bai
e en
ergi
e,
voor
dat d
it sa
l ver
dam
p) e
n 'n
bui
teng
ewoo
n ho
ër a
s ve
rwag
te k
ookp
unt w
anne
er
dit v
erge
lyk
wor
d m
et a
nder
hi
drie
de.
Akt
iwite
it:
1. B
ou 'n
wat
erm
olek
ule
met
alb
aste
rs e
n P
rest
ik
of m
et J
elly
Tot
s en
ta
ndes
tokk
ies
of m
et d
ie
atoo
mm
odel
stel
le.
2. B
ou m
odel
le v
an y
s,
wat
er e
n w
ater
dam
p m
et
atoo
mm
odel
stel
le. W
at
verte
l die
stru
ktuu
r van
di
e ve
rski
llend
e fa
ses
van
mat
erie
van
wat
er v
ir jo
u?
3. M
eet d
ie k
ookp
unt e
n sm
eltp
unt v
an w
ater
en
bepa
al d
ie v
erhi
tting
skur
we
en a
fkoe
lings
kurw
e va
n w
ater
.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
Ond
erso
ek d
ie fi
sies
e ei
ensk
appe
van
wat
er
(dig
thei
d, k
ookp
unt,
smel
tpun
t, ef
fekt
iwite
it as
opl
osm
idde
l, ...
)
'n B
aie
nutti
ge P
HE
T-si
mul
asie
va
n di
e fa
seve
rand
erin
gs v
an
wat
er is
bes
kikb
aar v
ir sk
ole
met
toeg
ang
tot d
ie in
tern
et.
Verd
uide
lik d
ie b
uite
ngew
one
eien
skap
pe v
an w
ater
en
die
uitw
erki
ng w
at d
it in
die
nat
uur
het.
Ond
erw
erp
pas
goed
in n
a be
grip
pe v
an p
olar
iteit
en IM
K.
Geb
ruik
die
wat
erm
olek
ule
om
bind
ing,
pol
arite
it, d
ie s
kake
l tu
ssen
die
fisi
ese
eien
skap
pe
en c
hem
iese
eie
nska
ppe,
IMK
, en
s. o
p te
som
.
Die
eie
nska
ppe
van
wat
er
spee
l 'n
bela
ngrik
e ro
l in
die
gebr
uik
van
die
volg
ende
tra
disi
onel
e ap
para
at:
(a) W
ater
sak
aan
die
buite
kant
va
n jo
u m
otor
of k
amee
l.
(b) K
leip
otte
en
kraf
fies
om k
os
of w
ater
te b
ewaa
r.
(c) “
Kos
kas”
of “
koel
kam
er”
om v
oeds
el k
oel t
e ho
u en
te
verh
oed
dat d
it sl
eg w
ord.
Verd
uide
lik h
oe d
ie e
iens
kapp
e va
n w
ater
die
funk
sie
van
die
appa
raat
beï
nvlo
ed.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
86 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• 'n
Afn
ame
in d
ie d
igth
eid
as
die
wat
er v
ries,
hel
p w
ater
om
die
tem
pera
tuur
van
die
A
arde
en
sy k
limaa
t gem
atig
te
hou
.
• D
ie d
igth
eid
van
die
ys is
m
inde
r as
die
digt
heid
van
di
e vl
oeis
tof.
Die
ys
dryf
op
die
wat
er e
n vo
rm 'n
is
oler
ende
laag
tuss
en d
ie
wat
er e
n di
e at
mos
feer
. Die
ys
laag
wee
rhou
die
wat
er
van
bevr
iesi
ng e
n on
derh
ou
akw
atie
se le
we
(wat
er is
die
en
igst
e vl
oeis
tof w
at v
ries
van
bo n
a on
der)
.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 1
KW
AR
TAA
L 1:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1.Eksperim
ent(Fisika):Ond
ersoekdieverwantskaptussenkragenversnelling(VerifieerN
ewtonsetw
eedewet)
2. K
ontr
olet
oets
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
87KABV
KW
AR
TAA
L 2
GR
AA
D 1
1
GR
AA
D 1
1 FI
SIK
A (G
OLW
E, K
LAN
K &
LIG
) KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
10 U
RE
Geo
met
riese
opt
ika:
3 ur
e
Bre
king
•
Her
sien
ing:
ver
duid
elik
w
eerk
aats
ing
• H
ersi
enin
g: S
tel d
ie w
et v
an
wee
rkaa
tsin
g.
• D
efini
eer d
ie s
poed
van
lig
as k
onst
ant w
anne
er d
it de
ur
'n g
egew
e m
ediu
m g
aan
met
'n
mak
sim
um w
aard
e va
n
c =
3 x
108 m
·s-1 in
'n
vaku
um.
• D
efini
eer l
igbr
ekin
g.
• D
efini
eer b
reki
ngsi
ndek
s as
c
nv
=
• D
efini
eer o
ptie
se d
igth
eid.
• W
eet d
at d
ie b
reki
ngsi
ndek
s ve
rwan
t aan
die
opt
iese
di
gthe
id is
.
• Ve
rdui
delik
dat
ligb
reki
ng
'n v
eran
derin
g va
n di
e go
lfsne
lhei
d in
ver
skill
ende
m
edia
is, t
erw
yl d
ie
frekw
ensi
e ko
nsta
nt b
ly.
• D
efini
eer N
orm
aal.
• D
efini
eer d
ie in
vals
hoek
.
• D
efini
eer d
ie b
reki
ngsh
oek.
• S
kets
stra
aldi
agra
mm
e om
di
e pa
d va
n 'n
ligs
traal
deu
r ve
rski
llend
e m
edia
aan
te
toon
.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e of
ek
sper
imen
t of o
nder
soek
:
Ond
erso
ek d
ie v
oortp
lant
ing
van
lig v
anui
t die
lug
na d
ie
glas
en
teru
g in
die
lug.
Ond
erso
ek d
ie v
oortp
lant
ing
van
die
lig v
an e
en m
ediu
m n
a 'n
and
er m
ediu
m.
Mat
eria
al:
Vier
kant
ige
glas
blok
, st
rale
kass
ie, k
leur
filte
rs,
glas
blok
ke m
et a
nder
vor
ms,
w
ater
, pap
ier,
potlo
od, l
inia
al,
grad
eboo
g.
Her
sien
spi
eëlw
eerk
aats
ing
gedo
en in
vor
ige
grad
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
88 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Sne
ll se
wet
• N
oem
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
die
inva
lsho
ek e
n di
e br
ekin
gsho
ek e
n di
e re
fraks
ie-in
deks
e va
n di
e m
edia
as
lig b
ewee
g va
n ee
n m
ediu
m n
a 'n
and
er m
ediu
m
(Sne
ll se
Wet
).
• P
as S
nell
se W
et to
e in
be
reke
ning
e w
aar l
igst
rale
w
at v
an e
en m
ediu
m n
a 'n
an
der m
ediu
m b
ewee
g.
• Te
ken
stra
aldi
agra
mm
e w
at
die
pad
van
die
lig a
anto
on
wan
neer
dit
van
'n m
ediu
m
met
'n h
oër b
reki
ngsi
ndek
s be
wee
g na
een
met
'n
laer
bre
king
sind
eks
en
omge
keer
d.
Aan
bevo
le p
roje
k vi
r for
mel
e as
sess
erin
g:
Bev
estig
Sne
ll se
Wet
en
bepa
al d
ie b
reki
ngsi
ndek
s va
n 'n
onb
eken
de v
aste
stof
va
n de
ursi
gtig
e m
ater
iaal
met
be
hulp
van
Sne
ll se
wet
.
Mat
eria
al:
Gla
sblo
k, s
trale
kiss
ie, 0
-360
0 gr
adeb
oog,
A4-
papi
er.
Mat
eria
al:
Gla
sblo
k, s
trale
kiss
ie, 0
-360
0
grad
eboo
g, A
4-pa
pier
, ve
rski
llend
e de
ursi
gtig
e vo
orw
erpe
.
Dit
is n
uttig
om
ana
logi
eë
te g
ebru
ik o
m te
ver
duid
elik
w
aaro
m li
ggol
we
inbu
ig n
a di
e no
rmaa
l, w
anne
er h
ulle
st
adig
er b
ewee
g (b
ewee
g in
'n m
ediu
m m
et 'n
hoë
r br
ekin
gsin
deks
) of w
egbu
ig
van
die
norm
aal w
anne
er h
ulle
vi
nnig
er b
ewee
g (in
'n m
ediu
m
met
'n la
er b
reki
ngsi
ndek
s).
Een
ana
logi
e is
'n g
rass
nyer
w
at b
ewee
g va
n 'n
geb
ied
met
ko
rt gr
as n
a 'n
geb
ied
met
lang
gr
as. D
ie w
iel i
n di
e la
ng g
ras
gaan
sta
dige
r as
die
wie
l in
die
kort
gras
, wat
ver
oors
aak
dat
rigtin
g w
at v
an d
ie g
rass
nyer
be
wee
g, b
inne
toe
buig
.
3 ur
e
Gre
nsho
eke
en to
tale
inte
rne
wee
rkaa
tsin
g•
Verd
uide
lik d
ie b
egrip
gr
ensh
oeke
.
• M
aak
'n ly
s va
n di
e vo
orw
aard
es w
at n
odig
is v
ir to
tale
inte
rne
wee
rkaa
tsin
g.
• G
ebru
ik S
nell
se W
et o
m d
ie
gren
shoe
ke b
y di
e op
perv
lak
tuss
en tw
ee g
egew
e m
ediu
ms,
te b
erek
en.
• Ve
rdui
delik
die
geb
ruik
van
op
tiese
ves
els
in e
ndos
kope
en
tele
kom
mun
ikas
ie.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g:
Bep
aal d
ie g
rens
hoek
e va
n 'n
vi
erka
ntig
e he
lder
gla
sblo
k.
Mat
eria
le:
Gla
sblo
k, s
trale
kiss
ie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
89KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 U
RE
2D e
n 3D
Wav
efro
nts
3 ur
e
Diff
raks
ie•
Defi
niee
r 'n
golff
ront
as
'n
denk
beel
dige
lyn
wat
gol
we
wat
in fa
se is
(bv.
alm
al o
p di
e kr
uin
van
hul s
iklu
s)
verb
ind.
• S
tel H
uyge
ns s
e be
gins
el.
• D
efini
eer d
iffra
ksie
as
die
verm
oë v
an 'n
gol
f om
uit
te
spre
i in
golff
ront
e as
hul
le
deur
'n k
lein
ope
ning
of o
m 'n
sk
erp
rand
(hoe
k) g
aan.
• P
as H
uyge
ns s
e be
gins
el
toe
om d
iffra
ksie
kw
alita
tief
te v
erdu
idel
ik. L
ig e
n do
nker
ge
bied
e ka
n be
skry
f wor
d in
te
rme
van
kons
trukt
iew
e en
de
stru
ktie
we
inte
rfere
nsie
va
n se
kond
êre
golw
e.
• Te
ken
'n s
kets
van
die
di
ffrak
siep
atro
on v
ir 'n
enk
ele
sple
et.
• Ve
rsta
an d
at d
ie g
raad
van
di
ffrak
sie
(ew
ered
ig is
aan
)
w
aar w
= s
plee
twyd
te.
• Ve
rsta
an d
at d
ie d
iffra
ksie
va
n lig
die
gol
fgea
ardh
eid
van
lig d
emon
stre
er.
Eksp
erim
ent/d
emon
stra
sie
Dem
onst
reer
diff
raks
ie m
et
behu
lp v
an 'n
enk
ele
sple
et.
Mat
eria
le:
Enk
elsp
leet
(lee
rder
s ka
n di
t do
en m
et b
ehul
p va
n 'n
kle
in
plat
vlak
spi
eël o
f met
die
ge
brui
k va
n 'n
kle
in re
ghoe
kige
pl
atvl
ak g
lasp
laat
wat
aan
di
e ee
n ka
nt s
war
t gev
erf i
s),
regu
it-gl
oeid
raad
gloe
ilam
p,
kleu
rfilte
rs.
Dit
is b
aie
nutti
g om
die
w
ater
golw
e in
'n g
olfte
nk
te g
ebru
ik o
m d
iffra
ksie
te
dem
onst
reer
.
Sny
'n e
nkel
sple
et u
it di
e ve
rf op
die
gla
spla
at o
f op
die
spie
ël-o
pper
vlak
te v
an d
ie
spie
ël m
et 'n
ske
rp m
es la
ngs
'n li
niaa
l.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
90 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (M
ATER
IE &
MAT
ERIA
LE) K
WA
RTA
AL
2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Idea
le g
asse
en
term
iese
ei
ensk
appe
: Va
n st
uden
te w
ord
verw
ag o
m d
ie id
eale
gas-
verg
elyk
ing,
wat
die
dr
uk, v
olum
e en
tem
pera
tuur
verh
oudi
ng v
an g
asse
bes
kryf
te
ken.
Die
kin
etie
se m
olek
ulêr
e te
orie
bes
kryf
die
bew
egin
g va
n at
ome
en m
olek
ules
en
verd
uide
lik d
ie e
iens
kapp
e va
n ga
sse.
1 uu
r
Bew
egin
g va
n de
eltji
es,
Kin
etie
se m
olek
ulêr
e te
orie
va
n ga
sse;
• B
eskr
yf d
ie b
eweg
ing
van
indi
vidu
ele
mol
ekul
es b
v.
- bo
tsin
gs m
et m
ekaa
r en
met
die
wan
de v
an d
ie
houe
r
- m
olek
ules
in 'n
gas
mon
ster
be
wee
g te
en v
ersk
illen
de
snel
hede
.
• Ve
rdui
delik
die
idee
van
“g
emid
deld
e sn
elhe
de” i
n di
e ko
ntek
s va
n m
olek
ules
van
'n
gas.
• B
eskr
yf 'n
idea
le g
as in
te
rme
van
die
bew
egin
g va
n m
olek
ules
.
• Ve
rdui
delik
hoe
'n w
are
gas
vers
kil v
an 'n
idea
le g
as.
• S
tel d
ie to
esta
nde
waa
rond
er
'n w
are
gas
idea
lega
s-ge
drag
nad
er.
• G
ebru
ik d
ie k
inet
iese
m
olek
ulêr
e te
orie
om
die
ga
swet
te te
ver
duid
elik
.
Inte
gree
r die
ond
errig
van
hi
erdi
e af
delin
g m
et d
ie
beha
ndel
ing
van
die
idea
le
gasw
ette
wat
vol
g.
Verb
ind
hier
die
afde
ling
met
di
e af
delin
g oo
r KM
T in
gra
ad
10.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
91KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 ur
e
Idea
le g
asw
et•
Bes
kryf
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
vol
ume
en d
ruk
vir
'n v
aste
hoe
veel
heid
gas
by
kon
stan
te te
mpe
ratu
ur
(Boy
le s
e W
et).
• B
eskr
yf d
ie v
erw
ants
kap
tuss
en v
olum
e en
te
mpe
ratu
ur v
ir 'n
vas
te
hoev
eelh
eid
gas
by
kons
tant
e dr
uk (C
harle
s se
W
et) e
n
• B
eskr
yf d
ie v
erw
ants
kap
tuss
en d
ruk
en te
mpe
ratu
ur
vir '
n va
ste
hoev
eelh
eid
gas
met
kon
stan
te m
assa
en
volu
me
(Gay
- Lu
ssac
).
PαT
of P
/T=K
- pr
aktie
s de
ur d
ie g
ebru
ik
van
'n v
oorb
eeld
.
- de
ur d
ie in
terp
reta
sie
van
'n ti
pies
e ta
bel v
an d
ie
resu
ltate
.
- de
ur d
ie g
ebru
ik v
an
rele
vant
e gr
afiek
e (d
ie b
eken
dste
lling
va
n di
e K
elvi
n-sk
aal
van
tem
pera
tuur
waa
r to
epas
lik).
- de
ur d
ie g
ebru
ik v
an
sim
bole
(“α”
) en
die
woo
rde
“dire
k ew
ered
ig”
en “o
mge
keer
d ew
ered
ig”
soos
van
toep
assi
ng.
- de
ur d
ie s
kryf
van
'n
toep
aslik
e ve
rgel
ykin
g
• K
ombi
neer
die
drie
gas
wet
te
in d
ie id
eale
gas
wet
, P
V =
nR
T
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1. V
erifi
eer B
oyle
se
wet
.
Eksp
erim
ent:
1. V
erifi
eer C
harle
s se
Wet
.
Mat
eria
le:
Dru
kmet
er, 1
0 m
l spu
it, 3
cm
si
likoo
nbui
se o
m s
puit
aan
druk
met
er te
heg
, wat
erba
k.
Mat
eria
le:
Bra
nder
, gla
sbek
er, 1
0 m
l spu
it,
prop
vir
spui
t, te
rmom
eter
(-
100 -1
000 C
), w
ater
bak,
ys.
Hie
rdie
afd
elin
g is
'n
uits
teke
nde
gele
enth
eid
om d
ie
verw
ants
kap
op m
akro
skop
iese
en
sub
mik
rosk
opie
se v
lakk
e te
to
on, b
v. v
erdu
idel
ik d
ie d
ruk-
volu
me-
verh
oudi
ng in
term
e va
n di
e de
eltji
ebew
egin
gs.
Dit
is 'n
bel
angr
ike
afde
ling
vir d
ie il
lust
rerin
g en
as
sess
erin
g va
n in
sig
in
die
onde
rsoe
kpro
ses.
Die
ve
rwan
tska
p tu
ssen
teor
ie e
n ek
sper
imen
t, di
e be
lang
rikhe
id
van
empi
riese
dat
a en
w
isku
ndig
e m
odel
lerin
g va
n ve
rwan
tska
ppe
kan
onde
rsoe
k w
ord.
Verb
ind
aan
die
vaar
digh
eids
afde
ling
in g
raad
10
(byl
aag
2).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
92 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• G
ebru
ik d
ie g
asw
ette
om
pr
oble
me
op te
los,
P
1V1/T
1 = P
2V2/T
2
• N
oem
die
toes
tand
e w
aaro
nder
die
idea
le g
asw
et
nie
van
toep
assi
ng is
op
'n
war
e ga
s ni
e en
ver
duid
elik
w
aaro
m.
• H
erle
i Cel
sius
na
Kel
vin
vir
gebr
uik
in d
ie id
eale
gas
wet
.
1 uu
r
Tem
pera
tuur
en
verh
ittin
g,
druk
; •
Verd
uide
lik d
ie te
mpe
ratu
ur
van
'n g
as in
term
e va
n di
e ge
mid
deld
e ki
netie
se e
nerg
ie
van
die
mol
ekul
es v
an d
ie
gas.
• Ve
rdui
delik
die
dru
k w
at
uitg
eoef
en w
ord
deur
'n g
as
in te
rme
van
die
bots
ing
van
die
mol
ekul
es m
et d
ie w
ande
va
n di
e ho
uer.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
93KABV
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
12 U
RE
Kw
antit
atie
we
aspe
kte
van
chem
iese
ver
ande
ring
Die
beh
oud
van
atom
e in
che
mie
se re
aksi
es le
i tot
die
beg
inse
l va
n di
e be
houd
van
mat
erie
en
die
verm
oë o
m d
ie m
assa
van
die
pr
oduk
te e
n re
agen
se te
ber
eken
.
(Sto
ïgio
met
rie)
3 ur
e
Mol
êre
volu
me
van
gass
e;
kons
entra
sie
van
oplo
ssin
gs.
• 1
mol
van
'n g
as b
esla
an 2
2,
4 dm
3 by
00 C (2
73 K
) en
1
atm
osfe
er (1
01, 3
kP
a)
• In
terp
rete
er g
ebal
anse
erde
re
aksi
ever
gely
king
s in
term
e va
n vo
lum
ever
wan
tska
ppe
vir g
asse
ond
er d
iese
lfde
toes
tand
e va
n te
mpe
ratu
ur
en d
ruk
(vol
ume
van
gass
e is
di
rek
ewer
edig
aan
die
get
al
deel
tjies
van
die
gas
se).
• B
erek
en m
olêr
e ko
nsen
trasi
e va
n 'n
opl
ossi
ng.
Eksp
erim
ent:
1. M
aak
stan
daar
dopl
ossi
ngs
van
alge
men
e so
ute.
Akt
iwite
it:
2. D
oen
titra
sieb
erek
enin
ge.
3. D
oen
neer
slag
bere
keni
ngs:
B
erek
en d
ie m
assa
van
die
ne
ersl
ag.
Maa
k 'n
vlo
eidi
agra
m v
an a
l die
st
oïgi
omet
riebe
reke
ning
e.
Toon
ver
wan
tska
p m
et d
ie
gasw
ette
aan
. Dru
k ui
t as
SI-
eenh
ede.
6 ur
e
Mee
r kom
plek
se
Sto
ïgio
met
riese
ber
eken
inge
. •
Voer
sto
ïgio
met
riese
be
reke
ning
e ui
t met
be
hulp
van
geb
alan
seer
de
verg
elyk
ings
, wat
be
perk
ende
reag
ense
kan
in
slui
t.
• D
oen
stoï
giom
etrie
se
bere
keni
ng o
m d
ie
pers
enta
sie
opbr
engs
in 'n
ch
emie
se re
aksi
e te
bep
aal.
• D
oen
bere
keni
nge
om
die
empi
riese
form
ule
en
mol
ekul
êre
form
ule
van
verb
indi
ngs
te b
epaa
l (h
ersi
en e
mpi
riese
form
ule
bere
keni
nge
gedo
en in
gr
aad
10).
• B
epaa
l die
per
sent
asie
C
aCO
3 in
'n o
nsui
wer
m
onst
er v
an s
eesk
ulpe
(s
uiw
erhe
id o
f per
sent
asie
sa
mes
telli
ng).
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1. B
epaa
l die
mas
sa P
bO2 w
at
bere
i is
van
'n s
eker
e m
assa
va
n P
b(N
O3) 2
Mat
eria
le:
Verh
ittin
gsta
ande
r, ho
rlosi
egla
s, p
roef
buis
e,
spat
el, p
rope
t, gl
asbe
ker,
bran
der,
tregt
er, fi
ltree
rpap
ier,
maa
tsili
nder
, roe
rsta
fie,
lood
(II)-
nitra
at, w
ater
, na
trium
hidr
oksi
ed, v
erdu
nde
salp
eter
suur
, mas
sam
eter
, bl
eikm
idde
l.
Geb
ruik
sub
mik
rosk
opie
se-
voor
stel
lings
om
te v
erdu
idel
ik
hoe
stoï
giom
etrie
se
verh
oudi
ngs
wer
k.
Ont
hou!
Mas
sam
eter
-eks
perim
ente
ka
n oo
k ge
doen
wor
d so
nder
m
assa
met
ers!
!
Ele
ktro
nies
e m
ini m
assa
met
er
is 'n
mas
sam
eter
ops
ie v
ir m
inde
r as
R30
0.
(0, 1
g to
t 500
g).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
94 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Volu
me
verw
ants
kapp
e in
ga
srea
ksie
s.
• D
oen
stoï
giom
etrie
se
bere
keni
nge
met
ont
plof
fings
as
reak
sies
waa
rtyde
ns 'n
gr
oot g
etal
mol
ekul
es in
die
ga
sfas
e ge
prod
usee
r wor
d,
soda
t daa
r is
'n m
assi
ewe
toen
ame
in v
olum
e is
, bv.
am
mon
ium
nitra
at in
myn
bou
of p
etro
l in
'n m
otor
silin
der.
2NH
4NO
3 → 2
N2(g
) +
4H2O
(g) +
O2(g
)
2C8H
18 +
25O
2 → 1
6CO
2 +
18H
2O
Gee
die
reak
siev
erge
lyki
ng
aan
leer
ders
en
gebr
uik
dit i
n st
oïgi
omet
riese
ber
eken
inge
.
• D
oen
as 'n
toep
assi
ng d
ie
funk
sion
erin
g va
n lu
gsak
ke.
Nat
rium
-asi
ed-r
eaks
ie:
2NaN
3(s) →
2N
a(s)
+ 3
N2(g
) D
ie re
aksi
ever
gely
king
moe
t ge
gee
wor
d aa
n le
erde
rs
wan
neer
dit
in b
erek
enin
ge
gebr
uik
wor
d.
Die
term
iese
ont
bind
ing
van
amm
oniu
mni
traat
.
2NH
4NO
3 → 2
N2(g
) + 4
H2O
(g)
+ O
2(g)
Hie
rdie
reak
siev
erge
lyki
ng
moe
t aan
leer
ders
geg
ee w
ord
wan
neer
dit
in b
erek
enin
ge
gebr
uik
wor
d.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 2
KW
AR
TAA
L 2:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (C
hem
ie):
Die
effe
k va
n in
term
olek
ulêr
e kr
agte
.
2. H
alfja
arek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
95KABV
KW
AR
TAA
L 3
GR
AA
D 1
1
GR
AA
D 1
1 FI
SIK
A (E
LEK
TRIS
ITEI
T &
MA
GN
ETIS
ME)
KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Elek
tros
tatik
a
3 ur
e
Cou
lom
b se
Wet
• S
tel C
oulo
mb
se w
et, w
at
wis
kund
ig u
itged
ruk
kan
wor
d as
F=
kQ1Q
2
r2
• Lo
s pr
oble
me
op d
eur
Cou
lom
b se
wet
te g
ebru
ik
om d
ie k
rag
te b
erek
en w
at
op 'n
ladi
ng u
itgeo
efen
wor
d de
ur e
en o
f mee
r lad
ings
in
een
dim
ensi
e (1
D) e
n tw
ee
dim
ensi
es (2
D).
Hie
rdie
is n
og 'n
kon
teks
w
aarin
sup
erpo
sisi
e to
egep
as
kan
wor
d - d
ie k
ragt
e as
gev
olg
van
vers
keie
and
er la
ding
s w
at
op 'n
ladi
ng u
itgeo
efen
wor
d ka
n ge
supe
rpon
eer w
ord
om
die
netto
kra
g w
at o
p di
e la
ding
ui
tgeo
efen
wor
d te
bep
aal.
Laat
die
leer
ders
vr
yelig
gaam
sket
se te
ken
wat
di
e kr
agte
wat
op
die
ladi
ngs
inw
erk,
toon
. Ver
bind
ook
aan
N
3 - t
wee
ladi
ngs
oefe
n kr
agte
va
n ge
lyke
gro
otte
op
mek
aar
in te
enoo
rges
teld
e rig
tings
uit.
Wan
neer
waa
rdes
in d
ie
verg
elyk
ing
van
Cou
lom
b se
w
et v
erva
ng w
ord,
is d
it ni
e no
dig
is o
m d
ie te
kens
van
die
la
ding
s in
te s
luit
nie.
In p
laas
da
arva
n, k
ies
'n p
ositi
ewe
rigtin
g. D
an s
al d
ie k
ragt
e w
at
neig
om
die
ladi
ng in
hie
rdie
rig
ting
te b
ewee
g, b
yget
el
wor
d, te
rwyl
die
kra
gte
wat
in
die
teen
oorg
este
lde
rigtin
g w
erk,
afg
etre
k w
ord.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
96 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Toon
die
ver
wan
tska
p m
et
graa
d 11
Meg
anik
a aa
n.
New
ton
se U
nive
rsel
e G
ravi
tasi
ewet
is, n
et s
oos
Cou
lom
b se
wet
ook
'n
omge
keer
de k
wad
ratie
se
wet
. Die
twee
ver
gely
king
s he
t die
selfd
e vo
rm. H
ulle
ve
rteen
woo
rdig
alb
ei d
ie k
rag
wat
inw
erk
deur
mid
del v
an 'n
ve
ld w
at d
eeltj
ies
(mas
sas
of
ladi
ngs)
op
mek
aar u
itoef
en.
Not
a:
Bep
erk
2D-p
robl
eme
tot
drie
ladi
ngs
in 'n
regh
oeki
ge
form
asie
en
kyk
na d
ie n
etto
kr
ag w
at u
itgeo
efen
wor
d op
di
e la
ding
wat
by
die
regt
e ho
ek g
epla
as is
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
97KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Ele
ktrie
se v
eld
• B
eskr
yf 'n
ele
ktrie
se v
eld
as
'n g
ebie
d in
die
ruim
te w
aar
'n e
lekt
riese
ladi
ng 'n
kra
g on
derv
ind.
Die
rigt
ing
van
die
elek
tries
e ve
ld b
y 'n
pun
t is
die
rigtin
g w
aarin
'n p
ositi
ewe
toet
slad
ing
(+1C
) sal
bew
eeg
as d
it by
die
pun
t gep
laas
w
ord.
• Te
ken
elek
tries
e ve
ldly
ne v
ir ve
rski
llend
e ko
nfigu
rasi
es
van
ladi
ngs.
• D
efini
eer d
ie g
root
te v
an d
ie
elek
tries
e ve
ld b
y 'n
pun
t as
die
krag
per
een
heid
slad
ing
E
= F
/q
→ E e
n → F
is v
ekto
re.
• Le
i af d
at d
ie k
rag
wat
op
'n
ladi
ng in
'n e
lekt
riese
vel
d in
wer
k, F
= q
E is
.
• B
erek
en d
ie e
lekt
riese
ve
ldly
ne b
y 'n
pun
t as
gevo
lg
van
'n a
anta
l pun
tladi
ngs,
de
ur g
ebru
ik te
maa
k va
n di
e ve
rgel
ykin
g
E=
kQ r2
om d
ie b
ydra
e to
t die
vel
d as
gev
olg
van
elke
ladi
ng te
be
paal
.
Bes
pree
k di
e fe
it da
t die
el
ektri
ese
veld
lyne
, soo
s m
agne
etve
ldly
ne (s
ien
graa
d 10
), 'n
man
ier i
s om
die
el
ektri
ese
veld
by
'n p
unt v
oor
te s
tel.
Pyl
e op
die
vel
dlyn
e du
i die
rigt
ing
van
die
veld
aa
n, m
.a.w
. die
rigt
ing
waa
rin
'n p
ositi
ewe
toet
slad
ing
sal
bew
eeg.
ele
ktrie
se v
eldl
yne
wys
dus
weg
van
pos
itiew
e la
ding
s en
na
nega
tiew
e la
ding
s to
e. V
eldl
yne
wor
d na
der a
an m
ekaa
r get
eken
w
aar d
ie v
eld
ster
ker i
s. O
ok
is d
ie h
oeve
elhe
id v
eldl
yne
wat
deu
r 'n
oppe
rvla
k ga
an
ewer
edig
aan
die
ladi
ng
wat
inge
slui
t wor
d de
ur d
ie
oppe
rvla
k.
Die
ele
ktrie
se v
elde
as
gevo
lg 'n
get
al la
ding
s ka
n ge
supe
rpon
eer w
ord.
Soo
s in
die
gev
al v
an b
erek
enin
ge
met
Cou
lom
b se
wet
, moe
t di
e te
ken
van
die
ladi
ng n
ie
in d
ie v
erge
lyki
ng v
ir di
e el
ektri
ese
veld
in v
erva
ng w
ord
nie.
In p
laas
daa
rvan
, kie
s 'n
po
sitie
we
rigtin
g, e
n te
l dan
die
by
drae
tot d
ie e
lekt
riese
vel
d as
gev
olg
van
elke
ladi
ng b
y of
tre
k di
t af,
afha
ngen
de d
aarv
an
of d
it, o
nder
skei
delik
, in
die
posi
tiew
e of
neg
atie
we
rigtin
g w
ys.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
98 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Elek
trom
agne
tism
e
3 ur
e
Mag
neet
veld
wat
ver
band
hou
m
et s
troom
drae
nde
gele
iers
• Ve
rska
f 'n
bew
ys v
ir di
e be
staa
n va
n 'n
mag
neet
veld
(B
) nab
y 'n
stro
omdr
aend
e ge
leie
r.
• G
ebru
ik d
ie R
egte
rhan
dreë
l om
die
mag
neet
veld
(B)
te b
epaa
l wat
gea
ssos
ieer
w
ord
met
: (i)
'n re
guit
stro
omdr
aend
e ge
leie
r, (ii
) 'n
stro
omdr
aend
e ge
leie
rlus
(enk
el) e
n (ii
i) 'n
sol
enoï
ed.
• Te
ken
die
mag
neet
veld
lyne
om
(i) '
n re
guit
stro
omdr
aend
e ge
leie
r, (ii
) 'n
stro
omdr
aend
e ge
leie
rlus
(enk
el) e
n (ii
i) 'n
sol
enoï
ed.
• B
espr
eek
kwal
itatie
f die
om
gew
ings
impa
k va
n oo
rhoo
fse
elek
tries
e ka
bels
.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e:
Laat
die
leer
ders
die
m
agne
etve
ld ro
ndom
'n
stro
omdr
aend
e ge
leie
r w
aarn
eem
.
Proj
ek:
Maa
k 'n
ele
ktro
mag
neet
.
Mat
eria
le:
Kra
gbro
n, g
elei
er,
reto
rtsta
ande
r, ka
rton,
ver
skei
e ko
mpa
sse.
Yst
ersp
yker
, dun
geï
sole
erde
ko
perd
raad
, tw
ee o
f m
eer D
-sel
-bat
tery
e, e
en
draa
dstro
per,
skui
fspe
lde.
'n E
envo
udig
e vo
rm v
an
bew
ys v
ir di
e be
staa
n va
n 'n
mag
neet
veld
nab
y 'n
st
room
drae
nde
draa
d is
dat
'n
kom
pasn
aald
wat
nab
y di
e ge
leie
r gep
laas
wor
d, s
al
uitw
yk.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
99KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Fara
day
se W
et.
• S
tel F
arad
ay s
e W
et.
• G
ebru
ik w
oord
e en
ske
tse
om te
bes
kryf
wat
geb
eur
wan
neer
'n s
taaf
mag
neet
in
'n s
olen
oïed
(wat
ver
bind
is
aan
'n g
alva
nom
eter
) in
gedr
uk o
f uitg
etre
k w
ord.
•
Geb
ruik
die
Reg
terh
andr
eël
om d
ie ri
gtin
g va
n di
e ge
ïndu
seer
de s
troom
in 'n
so
leno
ïed
te b
epaa
l wan
neer
di
e no
ord-
of s
uidp
ool v
an
'n m
agne
et in
gedr
uk o
f ui
tget
rek
wor
d.
• W
eet d
at v
ir 'n
lus
met
'n a
rea
A in
die
te
enw
oord
ighe
id v
an 'n
un
iform
e m
agne
etve
ld B
, di
e m
agne
tiese
vlo
ed (Ø
) w
at d
eur d
ie lu
s ga
an,
gede
finie
er w
ord
as: Ø
=
BA
cosθ
, waa
r θ d
ie h
oek
tuss
en d
ie m
agne
etve
ld B
en
die
nor
maa
l op
die
area
A
van
die
lus
is.
• W
eet d
at d
ie g
eïnd
usee
rde
stro
om v
loei
in 'n
rigt
ing
soda
t die
mag
neet
veld
wat
de
ur d
ie s
troom
ver
oors
aak
wor
d di
e ve
rand
erin
g in
m
agne
tiese
vlo
ed te
enw
erk.
•
Ber
eken
die
geï
ndus
eerd
e em
f en
die
geïn
duse
erde
st
room
vir
geva
lle w
at 'n
ve
rand
erin
g in
mag
neet
veld
in
slui
t deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n di
e ve
rgel
ykin
g vi
r Far
aday
se
Wet
:
waa
r Ø =
BA
cosθ
die
m
agne
tiese
vlo
ed is
.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Fara
day
se W
etM
ater
iale
: S
olen
oïed
, sta
afm
agne
et
galv
anom
eter
, ve
rbin
ding
sdra
de.
Bek
lem
toon
dat
Far
aday
se
Wet
die
geï
ndus
eerd
e em
k in
ver
band
brin
g m
et d
ie
tem
po v
an v
eran
derin
g va
n di
e vl
oed,
wat
die
pro
duk
is v
an d
ie m
agne
etve
ld e
n di
e dw
arss
nit-o
pper
vlak
te
waa
rdeu
r die
vel
dlyn
e ga
an.
Wan
neer
die
noo
rdpo
ol v
an
'n m
agne
et in
'n s
olen
oïed
in
gedr
uk w
ord,
ver
mee
rder
di
e vl
oed
in d
ie s
olen
oïed
, du
s sa
l die
geï
ndus
eerd
e st
room
'n g
epaa
rdga
ande
m
agne
etve
ld h
ê w
at u
it di
e so
leno
ïed
sal w
ys (i
n di
e te
enoo
rges
teld
e rig
ting
van
die
mag
neet
se
veld
). W
anne
er
die
noor
dpoo
l uitg
etre
k w
ord,
sa
l die
vlo
ed v
erm
inde
r, du
s sa
l die
geï
ndus
eerd
e st
room
'n
gepa
ardg
aand
e m
agne
etve
ld
hê w
at in
die
sol
enoï
ed s
al
inw
ys (i
n di
esel
fde
rigtin
g as
di
e m
agne
et s
e ve
ld) o
m te
pr
obee
r om
die
ver
ande
ring
teen
te s
taan
. D
ie ri
gtin
gs v
an s
trom
e en
die
ge
paar
dgaa
nde
mag
neet
veld
e ka
n al
mal
gev
ind
wor
d de
ur
sleg
s va
n di
e R
egte
rhan
dreë
l ge
brui
k te
maa
k. W
anne
er d
ie
ving
ers
van
die
regt
erha
nd in
di
e rig
ting
van
die
stro
om w
ys,
sal d
ie d
uim
in d
ie ri
gtin
g va
n di
e m
agne
etve
ld w
ys. W
anne
er
die
duim
in d
ie ri
gtin
g va
n di
e m
agne
etve
ld w
ys, s
al d
ie
ving
ers
in d
ie ri
gtin
g va
n di
e st
room
wys
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
100 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Elek
trie
se s
troo
mba
ne
4 ur
e
Ohm
se
Wet
• B
epaa
l die
ver
wan
tska
p tu
ssen
stro
om, s
pann
ing
en
wee
rsta
nd b
y 'n
kon
stan
te
tem
pera
tuur
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n 'n
een
voud
ige
stro
omba
an.
• N
oem
die
ver
skil
tuss
en
ohm
iese
- en
nie-
ohm
iese
- ge
leie
rs, e
n ge
e 'n
voo
rbee
ld
van
elk.
• D
oen
bere
keni
nge,
met
be
hulp
van
die
wis
kund
ige
uitd
rukk
ing
van
Ohm
se
wet
, R
= V
/I, v
ir st
room
bane
in
serie
en
para
llel.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g
Verk
ry s
troom
- en
span
ning
sdat
a vi
r 'n
wee
rsta
nd
en 'n
glo
eila
mp
en b
epaa
l w
atte
r een
geh
oors
aam
Ohm
se
wet
.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mp,
wee
rsta
nd,
verb
indi
ngsd
rade
, am
met
er e
n vo
ltmet
er
Mak
sim
um v
an v
ier
wee
rsta
nde.
Spa
nnin
g ≡
pote
nsia
alve
rski
l
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
101KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Dry
win
g en
Ene
rgie
• D
efini
eer d
ryw
ing
as d
ie
tem
po w
aarte
en e
lekt
riese
en
ergi
e ge
brui
k w
ord
in 'n
el
ektri
ese
stro
omba
an e
n w
ord
in w
att (
W) g
emee
t.
• W
eet d
at e
lekt
riese
dry
win
g ve
rkw
is in
'n to
este
l, is
ge
lyk
aan
die
prod
uk v
an
die
pote
nsia
alve
rski
l oor
die
to
este
l en
die
stro
om w
at
daar
deur
vlo
ei, d
.w.s
. P =
IV
• W
eet d
at d
ryw
ing
ook
gege
e ka
n w
ord
deur
P=I
2 R o
f P
=V2 /R
• Lo
s st
room
baan
prob
lem
e op
wat
han
del o
or d
ie b
egrip
va
n dr
ywin
g.
• W
eet d
at e
lekt
riese
ene
rgie
ge
gee
wor
d de
ur E
= P
t en
dat d
it ge
mee
t wor
d in
joul
es
(J).
• Lo
s pr
oble
me
op w
at d
ie
begr
ip v
an e
lekt
riese
ene
rgie
in
slui
t.
• W
eet d
at k
ilow
att-u
ur (k
Wh)
ve
rwys
na
die
gebr
uik
van
1 ki
low
att e
lekt
risite
it vi
r 1 u
ur
lank
.
• B
erek
en d
ie k
oste
van
el
ektri
site
itsve
rbru
ik v
ir di
e ge
gew
e dr
ywin
gspe
sifik
asie
s va
n di
e to
este
lle e
n di
e ty
dsdu
ur w
at h
ulle
geb
ruik
w
ord,
indi
en d
ie k
oste
van
1
kWh
gege
e w
ord.
Eksp
erim
ent/D
emon
stra
sie:
Ond
erso
ek d
ie d
ryw
ing
verk
wis
in
glo
eila
mpe
wat
óf i
n se
rie ó
f in
par
alle
l gek
oppe
l is
of b
eide
in
ser
ie e
n in
par
alle
l gek
oppe
l is
.
Mat
eria
le:
Glo
eila
mpe
, bat
tery
e,
gele
idin
gsdr
ade,
kro
kodi
l-kn
yper
s, g
loei
lam
phou
ers,
ba
ttery
houe
rs, a
mm
eter
s,
voltm
eter
s.
Laat
die
leer
ders
die
kos
te-
besp
arin
g sk
at w
at v
erkr
y ka
n w
ord
deur
die
ver
min
derin
g in
el
ektri
site
itsve
rbru
ik d
eur d
ie
afsk
akel
van
toes
telle
.
Mak
sim
um v
an v
ier
wee
rsta
nde
Opm
erki
ng:
Han
dboe
ke g
ebru
ik b
eide
kW
h E
N k
Whr
as
afko
rting
vir
kilo
wat
t-uur
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
102 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Ener
gie
en c
hem
iese
ve
rand
erin
g:
Ene
rgie
wor
d ui
tger
uil o
f om
gesi
t in
alle
che
mie
se re
aksi
es
en fi
sies
e ve
rand
erin
ge v
an m
ater
ie. T
erm
odin
amik
a is
die
w
eten
skap
van
hitt
e of
ene
rgie
vloe
i in
chem
iese
reak
sies
.
2 ur
e
Ene
rgie
vera
nder
inge
in
reak
sies
wat
ver
band
hou
m
et d
ie v
eran
derin
g va
n bi
ndin
gsen
ergi
e;
• Ve
rdui
delik
die
beg
rip
enta
lpie
en
sy v
erw
ants
kap
met
reak
sieh
itte
• D
efini
eer e
ksot
erm
iese
en
endo
term
iese
reak
sies
• Id
entifi
seer
dat
bre
king
van
bi
ndin
gsen
ergi
e be
nodi
g (e
ndot
erm
ies)
en
dat d
ie
vorm
ing
van
bind
ings
ener
gie
vrys
tel (
ekso
term
ies)
• K
lass
ifise
er (m
et re
de)
die
volg
ende
reak
sies
as
eks
oter
mie
s of
en
dote
rmie
s: a
sem
halin
g;
foto
sint
ese;
ver
bran
ding
van
br
ands
tow
we.
Aan
bevo
le p
roje
k vi
r for
mel
e as
sess
erin
g
1. O
nder
soek
end
oter
mie
se
reak
sies
soo
s by
voor
beel
d am
mon
ium
nitra
at e
n w
ater
, ka
lium
nitra
at e
n w
ater
en
mag
nesi
umsu
lfaat
en
wat
er;
EN
2. O
nder
soek
eks
oter
mie
se
reak
sies
soo
s by
voor
beel
d ka
lsiu
mch
lorie
d en
wat
er,
droë
kop
er(II
)sul
faat
en
wat
er e
n lit
ium
en
wat
er. (
Iden
tifise
er e
n ve
rdui
delik
die
toep
assi
ngs
van
ekso
term
iese
en
endo
term
iese
reak
sies
in
die
alle
daag
se le
we
en d
ie
indu
strie
).
Mat
eria
le:
Gla
sbek
er, t
erm
omet
er,
wat
erba
k, p
roef
buis
e,
spat
el, r
oers
tafie
, ka
lium
nitra
at, k
aliu
mbr
omie
d,
mag
nesi
umsu
lfaat
, am
mon
ium
nitra
at,
amm
oniu
mhi
drok
sied
, ba
rium
chlo
ried,
sitr
oens
uur,
asyn
, nat
rium
karb
onaa
t, na
trium
wat
erst
ofka
rbon
aat,
natri
umtio
sulfa
at, C
al-C
-Vita
-ta
blet
te.
Mat
eria
le:
Gla
sbek
er, t
erm
omet
er,
wat
erba
k, p
roef
buis
e, s
pate
l, ka
lium
perm
anga
naat
, kop
er(II
)su
lfaat
, liti
um, m
agne
sium
lint,
mag
nesi
umpo
eier
, ver
dund
e sw
awel
suur
, kal
sium
chlo
ried,
gl
iser
ien
Verb
ind
die
skep
van
'n
bind
ing
en d
ie v
erbr
ekin
g va
n 'n
bin
ding
aan
die
pot
ensi
ële-
ener
gie-
diag
ram
wat
voo
rhee
n in
bin
ding
geb
ruik
is.
1 uu
r
Eks
oter
mie
se e
n en
dote
rmie
se
reak
sies
; •
Ste
l dat
ΔH
> 0
vir
endo
term
iese
reak
sies
.
• S
tel d
at Δ
H<0
vir
ekso
term
iese
reak
sies
• Te
ken
vryh
andg
rafie
ke
van
endo
term
iese
reak
sies
en
eks
oter
mie
se re
aksi
es
(son
der a
ktiv
erin
gsen
ergi
e)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
103KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Akt
iver
ings
ener
gie.
•
Defi
niee
r akt
iver
ings
ener
gie
• Ve
rdui
delik
'n
reak
siep
rose
s in
term
e va
n en
ergi
ever
ande
ring
en
brin
g hi
erdi
e ve
rand
erin
g in
ver
band
met
ver
brek
ing
van
chem
iese
bin
ding
e en
di
e vo
rmin
g va
n ch
emie
se
bind
inge
en
met
die
“g
eakt
ivee
rde
kom
plek
s”
• Te
ken
vryh
andg
rafie
ke v
an
endo
term
iese
reak
sies
en
ekso
term
iese
reak
sies
(met
ak
tiver
ings
ener
gie)
Eksp
erim
ent:
1. O
nder
soek
die
beg
rip v
an
aktiv
erin
gsen
ergi
e de
ur
mag
nesi
umlin
t in
lug
of
suur
stof
te b
rand
. Tre
k 'n
ro
ww
e en
ergi
egra
fiek
van
jou
resu
ltate
. (G
rafie
k va
n di
e te
mpe
ratu
ur te
en d
ie
tyd)
12 U
RE
Tipe
s re
aksi
es:
Inte
raks
ies
tuss
en m
ater
ie g
ener
eer s
tow
we
met
nuw
e fis
iese
en
che
mie
se e
iens
kapp
e. C
hem
ikal
ieë
reag
eer o
p vo
orsp
elba
re
man
iere
en
chem
iese
reak
sies
kan
gek
lass
ifise
er w
ord.
C
hem
iese
reak
sies
en
hul t
oepa
ssin
gs h
et b
etek
enis
volle
im
plik
asie
s vi
r die
sam
elew
ing
en d
ie o
mge
win
g.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
104 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 ur
e
Suu
r-ba
sis
reak
sies
• G
ebru
ik d
ie s
uur-
basi
s-te
orie
ë va
n A
rrhe
nius
en
Low
ry-B
røns
ted
om s
ure
en
basi
sse
te d
efini
eer.
• D
efini
eer '
n su
ur a
s 'n
H+ -
sken
ker e
n 'n
bas
is a
s 'n
H+ -
ontv
ange
r in
'n re
aksi
e.
• Id
entifi
seer
gek
onju
geer
de
suur
-bas
is-p
are
• D
efini
eer '
n am
folie
t
• G
ee 'n
lys
van
nam
e en
fo
rmul
es v
an a
lgem
ene
sure
(ins
luite
nd s
outs
uur,
salp
eter
suur
en
swaw
elsu
ur
en a
syns
uur)
en
alge
men
e ba
siss
e (in
slui
tend
na
trium
karb
onaa
t, na
trium
wat
erst
ofka
rbon
aat
en n
atriu
mhi
drok
sied
).
• S
kryf
die
alg
ehel
e ve
rgel
ykin
g vi
r een
voud
ige
suur
en
met
aalh
idro
ksie
d-,
suur
en
met
aalo
ksie
d en
su
ur e
n m
etaa
lkar
bona
at-
reak
sies
nee
r en
brin
g di
t in
verb
and
met
dit
wat
geb
eur
op d
ie m
akro
skop
iese
en
subm
ikro
skop
iese
vla
k.
• W
at is
'n in
dika
tor?
Soe
k 'n
pa
ar n
atuu
rlike
indi
kato
re.
• G
ebru
ik s
uur-
basi
s-re
aksi
es
om s
oute
te p
rodu
seer
en
te
isol
eer,
bv. N
a 2SO
4; C
uSO
4 en
CaC
O3.
Eksp
erim
ent:
1. T
itras
ie (l
aat t
ot g
raad
12
of d
oen
'n e
envo
udig
e kw
alita
tiew
e tit
rasi
e hi
er e
n 'n
mee
r pra
ktie
s to
egep
aste
en
kw
antit
atie
we
titra
sie
in
graa
d 12
)
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g
2. V
ind
jou
eie
doel
treffe
nde
natu
urlik
e su
ur-b
asis
-in
dika
tor d
eur g
ekle
urde
pl
ante
te g
ebru
ik. D
oen
eksp
erim
ente
deu
r na
tuur
like
indi
kato
re te
ge
brui
k. (M
oet n
ie n
et ro
oi
kool
geb
ruik
nie
, ond
erso
ek
vers
kille
nde
gekl
eurd
e pl
ante
om
nuw
e in
dika
tore
te
vin
d w
at n
uttig
kan
wee
s en
ver
gely
k hu
l nut
as
suur
-ba
sis-
indi
kato
re).
3. B
erei
nat
rium
chlo
ried
sout
de
ur d
ie g
ebru
ik v
an s
uur-
basi
s-re
aksi
es. G
ebru
ik
suur
-bas
is-r
eaks
ies
om
sout
e te
pro
duse
er e
n te
is
olee
r.
4. W
at is
die
doe
l vir
die
gebr
uik
van
kalk
deu
r ge
mee
nska
ppe
wan
neer
pu
ttoile
tte g
ebou
of g
ebru
ik
wor
d?
5. W
at is
die
doe
l vir
die
gebr
uik
van
as in
put
toile
tte
wat
deu
r gem
eens
kapp
e ge
brui
k w
ord?
Mat
eria
le:
2 x
bure
tte o
f 2 x
Sw
ift
pipe
tte, s
iliko
onbu
ise,
2 x
2
ml s
puite
, gla
sbek
er, s
pate
l, w
ater
bak,
treg
ter,
proe
fbui
se,
horlo
sieg
las,
maa
tfles
, ge
dist
illee
rde
wat
er,
0,5
mol
/dm
3 na
trium
hidr
oksi
edop
loss
ing,
fe
nolft
aleï
enop
loss
ing,
ok
saal
suur
.
Her
sien
al d
ie b
egrip
pe o
or
sure
en
basi
sse
gedo
en v
anaf
gr
aad
4 to
t gra
ad 1
0.
Moe
t nie
'n in
-die
pte-
stud
ie
van
sure
en
basi
sse
doen
nie
. S
om a
lle v
orig
e ke
nnis
van
su
re e
n ba
siss
e op
. Her
sien
di
e m
akro
skop
iese
eie
nska
ppe
van
sure
en
basi
sse.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
105KABV
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 3
KW
AR
TAA
L 3:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g1.
Fis
ika
proj
ek O
F C
hem
ie p
roje
k 2.
Kon
trol
etoe
ts
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
106 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 4
GR
AA
D 1
1
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 4
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
5 ur
e
Red
oksr
eaks
ies;
•
Bep
aal d
ie o
ksid
asie
geta
l va
naf '
n ch
emie
se fo
rmul
e en
el
ektro
nega
tiwite
ite.
• Id
entifi
seer
'n o
ksid
asie
-re
duks
ie re
aksi
e en
pas
die
ko
rrek
te te
rmin
olog
ie to
e om
al
die
pro
sess
e te
bes
kryf
.
• B
eskr
yf o
ksid
asie
-re
duks
iere
aksi
es in
term
e va
n el
ektro
noor
drag
.
• B
eskr
yf o
ksid
asie
-re
duks
iere
aksi
es a
s da
t di
t alty
d 'n
ver
ande
ring
in
oksi
dasi
eget
al b
ehel
s.
• B
alan
seer
re
doks
reak
siev
erge
lyki
ngs
deur
geb
ruik
te m
aak
van
oksi
dasi
eget
alle
via
die
ioon
-el
ektro
n-m
etod
e.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
(1) D
oen
redo
ksre
aksi
es
wat
sin
tese
reak
sies
, on
tbin
ding
srea
ksie
s en
ve
rpla
sing
srea
ksie
s in
slui
t (d
oen
ten
min
ste
EE
N
sint
ese-
, EE
N o
ntbi
ndin
gs-
en E
EN
ver
plas
ings
reak
sie
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g).
(2) O
nder
soek
die
redu
sere
nde
aksi
e va
n w
ater
stof
sulfi
ed
en d
ie o
ksid
eren
de a
ksie
va
n ka
lium
perm
anga
naat
op
vers
kille
nde
stow
we.
Mat
eria
al:
Is a
fhan
klik
van
die
keu
se v
an
jou
reak
sies
.
Verb
ind
redo
ksre
aksi
es a
an
oksi
dasi
eget
alle
. In
hier
die
afde
ling
moe
t sor
g ge
dra
wor
d om
kle
m te
pla
as o
p di
e ve
rwan
tska
p tu
ssen
di
e si
mbo
liese
(che
mie
se
reak
sie-
verg
elyk
ings
), di
e m
akro
skop
iese
(wat
jy m
et jo
u oë
sie
n) e
n su
bmik
rosk
opie
se
(op
mol
ekul
êre
vlak
) vo
orst
ellin
gs v
an d
ie re
aksi
es.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
107KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Oks
idas
iege
tal v
an a
tom
e in
m
olek
ules
om
hul
le re
latie
we
“ryk
heid
” aan
ele
ktro
ne te
ve
rdui
delik
.
• Ve
rdui
delik
die
bet
eken
is v
an
‘oks
idas
iege
tal’.
• K
en o
ksid
asie
geta
lle to
e aa
n at
ome
in v
ersk
illen
de
mol
ekul
es s
oos
H2O
, C
H4,
CO
2, H
2O2,
HO
Cℓ
deur
geb
ruik
te m
aak
van
die
rigly
ne o
f reë
ls v
ir ok
sida
sieg
etal
le.
• G
ebru
ik d
ie re
ëls
van
oksi
dasi
e en
redu
ksie
om
ok
sida
sieg
etal
le a
an a
tom
e in
'n v
ersk
eide
nhei
d va
n m
olek
ules
en
ione
toe
te k
en.
Definisievanoksidasiegetal:
Die
oks
idas
iege
tal v
an
'n e
lem
ent i
s 'n
get
al w
at
toeg
eken
wor
d aa
n el
ke
elem
ent i
n 'n
ver
bind
ing
om
tred
te h
ou m
et d
ie u
itrui
l van
el
ektro
ne ty
dens
'n re
aksi
e.
Die
beg
rip v
an
oksi
dasi
etoe
stan
de (o
ok
oksi
dasi
eget
alle
gen
oem
) ve
rska
f 'n
man
ier o
m tr
ed
te h
ou m
et d
ie b
eweg
ing
van
elek
trone
in o
ksid
asie
-re
duks
ie-r
eaks
ies,
ver
al
redo
ksre
aksi
es w
aarb
y ko
vale
nte
stow
we
betro
kke
is.
Aan
elk
e at
oom
in ʼn
m
olek
ule
of 'n
ioon
wor
d 'n
ok
sida
siet
oest
and
toeg
eken
om
aan
te to
on h
oeve
el d
it ge
oksi
deer
of g
ered
usee
r is.
Tw
ee b
aie
nutti
ge re
ëls
oor
oksi
dasi
etoe
stan
de is
:
1. a
tom
e in
vry
-ele
men
te is
in
oksi
dasi
etoe
stan
d nu
l, en
2. in
een
voud
ige
ione
is d
ie
oksi
dasi
etoe
stan
d di
esel
fde
as d
ie la
ding
op
die
ioon
.
Gee
'n k
ort l
ys v
an re
ëls
of
rigly
ne o
m o
ksid
asie
geta
lle te
be
paal
.
In d
ie b
epal
ing
van
oksi
dasi
eget
alle
, geb
ruik
ee
nvou
dige
ver
bind
ings
. Bly
so
veel
as
moo
ntlik
by
katio
ne e
n an
ione
wat
in d
ie ta
belle
in d
ie
byla
ag g
egee
wor
d.
Vorm
'n g
rond
slag
vir
elek
troch
emie
in g
raad
12.
Ve
rbin
d di
t aan
gra
ad 1
2.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
108 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
1 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
STE
LSEL
S) K
WA
RTA
AL
4
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
8 U
RE
Ont
ginn
ing
van
die
litos
feer
of
die
aar
de s
e ko
rs:
Die
lito
sfee
r is
die
aard
e se
kor
s en
boo
nste
man
tel.
Die
kor
s be
staa
n ui
t nie
-her
nuba
re fo
ssie
lbra
ndst
oww
e (w
at o
ntst
aan
uit d
ie o
erfo
ssie
le w
at b
egra
we
is e
n on
derw
erp
is a
an in
tens
e dr
uk e
n hi
tte) e
n m
iner
ale,
en
hern
ubar
e gr
ondc
hem
ikal
ieë
(voe
ding
stow
we)
wat
nod
ig is
vir
plan
tlew
e.
Kie
s EE
N m
ynbo
u-ak
tiwite
it en
ont
wik
kel d
ie m
ynbo
u-ak
tiwite
it vo
lgen
s di
e st
ellin
gs w
at g
egee
wor
d.
Kie
s sl
egs
een
myn
bou-
aktiw
iteit.
Die
foku
s hi
er b
ehoo
rt di
e aa
rde
en s
y hu
lpbr
onne
, vo
lhou
bare
ene
rgie
, en
ons
vera
ntw
oord
elik
heid
teen
oor
toek
omst
ige
gesl
agte
te w
ees
en n
ie d
ie c
hem
ie o
f che
mie
se
reak
sies
nie
. Vaa
rdig
hede
wat
hi
er h
ante
er b
ehoo
rt te
wor
d is
an
alis
e, s
inte
se, e
ie m
enin
gs,
opso
mm
ing,
gev
olgt
rekk
ing,
en
ande
r.
8 ur
e
Myn
bou
en v
erw
erki
ng v
an
min
eral
e.
Die
keu
ses
is d
ie v
olge
nde:
Myn
boun
ywer
hede
vir
goud
, ys
ter,
fosf
aat,
stee
nkoo
l, di
aman
te, k
oper
, pla
tinum
, si
nk, c
hroo
m, a
sbes
en
man
gaan
• G
ee 'n
kor
t ges
kied
enis
van
di
e m
ensd
om o
or d
ie e
eue
heen
:
- K
oppe
l hul
le te
gnol
ogie
en
die
mat
eria
le w
at h
ulle
ge
brui
k he
t aan
hul
le
gere
edsk
ap e
n hu
l wap
ens
- Ve
rwys
na
die
bew
yse
van
hier
die
aktiw
iteite
in S
uid-
Afri
ka
- B
eskr
yf d
ie a
arde
se
kors
as
'n b
ron
van
die
mat
eria
le w
at d
ie m
ens
gebr
uik
- W
at is
bes
kikb
aar?
(die
ry
kdom
van
die
ele
men
te
op a
arde
)
• W
aar i
s di
t gev
ind?
(die
on
ewer
edig
e ve
rspr
eidi
ng
van
elem
ente
oor
die
at
mos
feer
, die
hid
rosf
eer,
die
bios
feer
en
die
litos
feer
)
• H
oe is
dit
gevi
nd?
(Sel
de a
s el
emen
te, n
oodw
endi
g as
m
iner
ale)
Eksp
erim
ent:
1. O
nder
soek
die
pro
ses
van
korr
osie
van
yst
er.
Akt
iwite
it:
2. B
eskr
yf d
ie m
etod
es v
ir di
e ek
stra
ksie
van
met
ale
uit
hul e
rts, s
oos
die
fisie
se
met
ode,
die
ver
hitti
ng a
lleen
en
ver
hitti
ng m
et k
ools
tof.
3. B
eskr
yf d
ie v
ersk
illen
de
vorm
e va
n ka
lsiu
mka
rbon
aat
in d
ie n
atuu
r.
Eksp
erim
ent:
4. O
nder
soek
die
uitw
erki
ng
van
hitte
, wat
er, e
n su
re o
p ka
lsiu
mka
rbon
aat.
Eksp
erim
ent:
5. O
ntw
erp
en v
oer
chem
iese
toet
se u
it vi
r ka
lsiu
mka
rbon
aat.
Mat
eria
le:
Gla
sbek
er, w
ater
bak,
pr
oefb
uise
, spa
tel,
bran
der,
solie
de m
etaa
l mon
ster
, la
kmoe
spap
ier,
elek
trode
s (Z
n,
Al,
Cu,
Pb)
, nat
rium
chlo
ried,
na
trium
hidr
oksi
ed,
kals
ium
chlo
ried,
na
trium
karb
onaa
t, am
mon
ium
hidr
oksi
ed,
verd
unde
sw
awel
suur
, m
agne
sium
lint,
14 y
ster
sp
yker
s (2
5 m
m),
14
gega
lvan
isee
rde
yste
rspy
kers
(2
5 m
m),
wat
te, V
asel
ine,
ve
rf, o
lie, w
ater
, mas
sam
eter
, tin
staa
f, st
aalw
ol.
Che
mie
en
die
invl
oed
daar
van
op d
ie s
amel
ewin
g en
die
om
gew
ing
is b
elan
grik
.
Verb
ind
aan
aspe
kte
van
chem
iese
reak
sies
- ok
sida
sie,
fa
ktor
e w
at 'n
uitw
erki
ng o
p te
mpo
’s v
an re
aksi
es h
et, e
ns.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
109KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
• H
oe w
ord
die
waa
rdev
olle
m
ater
iale
her
win
? (d
ie
nodi
ghei
d om
die
min
eral
e te
myn
en
verw
erk
en h
ulle
te
ske
i van
hul
om
gew
ing
en h
ulle
ver
wer
king
om
die
m
etal
e of
and
er w
aard
evol
le
mat
eria
le te
her
win
- ge
brui
k te
rme
soos
hul
pbro
nne,
re
serw
es, e
rts, e
rtslig
gaam
)
• B
eskr
yf d
ie h
erw
inni
ng v
an
goud
en
verw
ys n
a:
- w
aaro
m is
dit
is d
ie m
oeite
w
erd
om te
myn
?
- di
e lig
ging
van
die
hoo
f-m
ynbo
u-ak
tiwite
it in
Sui
d-A
frika
?
- di
e ve
rnaa
mst
e st
appe
in
die
pro
ses:
die
pvla
k-on
derg
rond
se m
ynbo
u;
skei
ding
van
die
erts
uit
ande
r rot
s
- di
e no
digh
eid
om d
ie
erts
drae
nde
rots
te m
aal
- di
e sk
eidi
ng v
an d
ie fy
n ve
rdee
lde
goud
met
aal
in d
ie e
rts d
eur
oplo
ssin
g in
'n n
atriu
m-
sian
ieds
uurs
tofm
engs
el
(oks
idas
ie) -
een
voud
ige
reak
siev
erge
lyki
ng
- di
e he
rwin
ning
van
die
go
ud d
eur n
eers
lag
(Zn)
(r
eduk
sie)
- ee
nvou
dige
re
aksi
ever
gely
king
(hie
rdie
m
etod
e is
ver
oude
rd,
myn
e ge
brui
k ge
aktiv
eerd
e ko
olst
of),
smel
ting
Eksp
erim
ent:
6. H
oe k
an o
ns 'n
oks
i-rei
nige
r ge
brui
k om
suu
rsto
f te
prod
usee
r?
7. H
oe k
an o
ns g
ebru
ik m
aak
van
oksi
-rei
nige
rs o
m 'n
m
etaa
l uit
sy e
rts te
kry
?
Bes
prek
ing
8. N
eem
dee
l aan
be
slui
tnem
ings
oefe
ning
e of
-b
espr
ekin
gs o
or k
wes
sies
w
at v
erba
nd h
ou m
et d
ie
bew
arin
g va
n na
tuur
like
hulp
bron
ne.
Prak
tiese
ond
erso
ek:
Die
leer
der k
an d
ie m
ynbo
u-ny
wer
hede
wat
nie
deu
r die
on
derw
yser
gek
ies
is n
ie,
onde
rsoe
k.
Gou
d; s
teen
kool
; kop
er; y
ster
; si
nk; m
anga
an; c
hroo
m,
plat
inum
en
Pt-g
roep
-met
ale
(PG
M’s
); di
aman
te.
OF
Prak
tiese
ond
erso
ek:
Kyk
wee
r na
die
perio
diek
e ta
bel e
n on
ders
oek
waa
r al
die
elem
ente
van
daan
kom
en
waa
rvoo
r dit
gebr
uik
wor
d,
met
spe
sial
e ve
rwys
ing
na
elem
ente
uit
die
litos
feer
.
Vrae
wat
gev
ra k
an w
ord:
Hoe
kom
is h
ierd
ie m
ynbe
dryf
be
lang
rik in
SA
?
Waa
r vin
d di
e m
ynbo
u-ak
tiwite
ite p
laas
?
Hoe
wor
d di
e m
iner
aal
ontg
in?
Bv.
myn
boum
etod
e,
hoof
stap
pe in
die
pro
ses,
m
etod
e va
n ve
rfyni
ng.
Waa
rvoo
r wor
d di
e m
iner
aal
gebr
uik?
Wat
is d
ie im
pak
van
die
myn
bedr
yf o
p S
A, b
v.
omge
win
g, e
kono
mie
se im
pak,
ve
iligh
eid,
ens
?
Vind
mee
r uit
oor M
apun
gubw
e op
die
inte
rnet
of b
iblio
teke
en
van
men
se w
at w
eet v
an
hier
die
plek
. Laa
t die
leer
ders
di
e kw
essi
es b
espr
eek
oor
die
omge
win
g en
die
myn
bou-
moo
ntlik
hede
in e
n ro
ndom
M
apun
gubw
e.
Vind
uit
of d
aar o
u m
yne
en
myn
bou-
aktiw
iteite
is w
aarv
an
ons
wee
t van
dag
en v
erge
lyk
die
impa
k in
die
ver
lede
op
die
omge
win
g m
et d
ie im
pak
van
die
huid
ige
myn
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
110 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
1In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
ls
Rig
lyne
vir
Ond
erw
yser
s
• B
espr
eek
ou m
ynbo
u-m
etod
es e
n di
e im
pak
op
die
omge
win
g va
n su
lke
met
odes
, bv.
Map
ungu
bwe.
• G
ee d
ie v
erna
amst
e st
appe
in
die
myn
boup
rose
s as
jy
een
van
die
ande
r myn
bou-
aktiw
iteite
gek
ies
het.
• B
eskr
yf d
ie
omge
win
gsim
pak
van
1.
myn
boub
edry
wig
hede
en
2.
min
eraa
lher
win
ning
saan
legt
e
• B
eskr
yf d
ie g
evol
ge v
an
die
huid
ige
groo
tska
alse
ve
rbra
ndin
g va
n fo
ssie
lbra
ndst
oww
e;
en w
aaro
m b
aie
wet
ensk
aplik
es e
n kl
imat
oloë
aa
rdve
rwar
min
g vo
orsp
el.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 4
KW
AR
TAA
L 4:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. F
inal
e Ek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
111KABV
GR
AA
D 1
2 VA
AR
DIG
HED
E VI
R P
RA
KTI
ESE
ON
DER
SOEK
E IN
FIS
IKA
EN C
HEM
IE K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Vaar
digh
ede
wat
nod
ig is
vir
prak
tiese
ond
erso
eke
(waa
rnem
ing,
bep
alin
g va
n vo
orso
rgm
aatre
ëls,
dat
a-in
sam
elin
g, d
atah
ante
ring,
ta
belle
, alg
emen
e tip
es
grafi
eke,
ana
lise,
skr
yf v
an
gevo
lgtre
kkin
gs, s
kryf
van
'n
hipo
tese
, ide
ntifi
serin
g va
n ve
rand
erlik
es, (
byvo
orbe
eld
onaf
hank
like-
, afh
ankl
ike-
ko
ntro
le v
eran
derli
ke))
.
• S
poor
die
his
torie
se
ontw
ikke
ling
van
'n
wet
ensk
aplik
e be
gins
el o
f te
orie
na.
•
Iden
tifise
er 'n
vra
ag w
at
bean
twoo
rd k
an w
ord
en
form
ulee
r 'n
hipo
tese
om
'n
wet
ensk
aplik
e on
ders
oek
te
rig.
• O
ntw
erp
'n e
envo
udig
e ek
sper
imen
t, in
slui
tend
ge
past
e ko
ntro
les.
•
Voer
labo
rato
rium
pros
edur
es
wat
ger
ig is
op
die
toet
s va
n 'n
hip
otes
e ui
t en
vers
taan
di
t. •
Kie
s ge
past
e ap
para
at e
n te
gnol
ogie
om
pre
sies
e en
ak
kura
te k
wan
titat
iew
e da
ta
in te
sam
el.
• Le
es 'n
term
omet
er, '
n sk
aal,
'n m
etrie
ke li
niaa
l, 'n
geg
rade
erde
sili
nder
, 'n
pipe
t, am
met
er, v
oltm
eter
, ga
lvan
omet
er, t
reks
kaal
, st
opho
rlosi
e en
'n b
uret
ko
rrek
. •
Not
eer w
aarn
emin
gs e
n da
ta
deur
geb
ruik
te m
aak
van
die
korr
ekte
wet
ensk
aplik
e ee
nhed
e.
• Vo
er d
ata
uit n
a di
e to
epas
like
vorm
van
dat
a-aa
nbie
ding
(bv.
ver
gely
king
, ta
bel,
grafi
ek o
f dia
gram
). •
Ont
leed
die
inlig
ting
in 'n
ta
bel,
grafi
ek o
f dia
gram
(bv.
be
reke
n di
e ge
mid
deld
e va
n 'n
reek
s va
n w
aard
es, o
f be
paal
die
hel
ling
van
'n ly
n).
Akt
iwite
it:
(1) O
ntle
ed d
ie k
ompo
nent
e va
n 'n
goe
d on
twer
pte
wet
ensk
aplik
e on
ders
oek.
(2
) Kie
s 'n
eks
perim
ent
en id
entifi
seer
gep
aste
ap
para
at o
m p
resi
ese
en
akku
rate
dat
a in
te s
amel
. (3
) Ver
dedi
g 'n
gev
olgt
rekk
ing
geba
seer
op
wet
ensk
aplik
e be
wys
e.
(4) B
epaa
l waa
rom
'n
gevo
lgtre
kkin
g vr
y is
van
vo
oroo
rdee
l. (5
) Ver
gely
k ge
volg
trekk
ings
w
at v
ersk
illen
de, m
aar
aanv
aarb
are
verk
larin
gs
vir d
iese
lfde
stel
van
ek
sper
imen
tele
dat
a bi
ed.
(6) O
nder
soek
met
odes
van
“k
en” o
f wee
t, w
at g
ebru
ik
wor
d de
ur m
ense
wat
nie
no
odw
endi
g w
eten
skap
likes
is
nie
.
Ond
erst
euni
ngsm
ater
iaal
wat
hi
erdi
e va
ardi
ghed
e on
twik
kel
beho
ort g
ebru
ik w
ord.
His
torie
se o
ntw
ikke
ling
bete
ken
die
stud
ie v
an a
l die
m
ense
wat
byg
edra
het
tot,
byvo
orbe
eld,
die
kon
sep
van
geba
lans
eerd
e ve
rgel
ykin
gs o
f at
oom
teor
ie.
Hie
rdie
afd
elin
g be
hoor
t on
derr
ig te
wor
d, te
rwyl
die
le
erde
rs s
elf '
n on
ders
oek
doen
. D
ie v
aard
ighe
de v
ir pr
aktie
se
onde
rsoe
ke m
oet o
ok
as 'n
kla
s be
spre
ek e
n ge
oefe
n w
ord
met
ger
eeld
e tu
ssen
pose
s de
ur d
ie lo
op v
an
die
jaar
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
112 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• B
epaa
l die
pre
sies
e en
di
e ak
kura
athe
id v
an
eksp
erim
ente
le re
sulta
te.
• O
ntle
ed e
kspe
rimen
tele
re
sulta
te e
n id
entifi
seer
m
oont
like
bron
ne v
an
beïn
vloe
ding
of '
n ek
sper
imen
tele
fout
.
• H
erke
n, o
ntle
ed e
n ev
alue
er
alte
rnat
iew
e ve
rkla
rings
vir
dies
elfd
e st
el w
aarn
emin
gs.
• O
ntw
erp
'n m
odel
, geb
asee
r op
die
kor
rekt
e hi
pote
se w
at
gebr
uik
kan
wor
d vi
r ver
dere
on
ders
oek.
• D
efini
eer k
wal
itatie
we
anal
ise
en g
ee 'n
pra
ktie
se
voor
beel
d.
• D
efini
eer k
wan
titat
iew
e an
alis
e en
gee
'n p
rakt
iese
vo
orbe
eld.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
113KABV
GR
AA
D 1
2 FI
SIK
A (M
EGA
NIK
A) K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
13 U
RE
Mom
entu
m &
Impu
ls
2 ur
e
Mom
entu
m•
Defi
niee
r mom
entu
m
• B
erek
en d
ie m
omen
tum
van
'n
bew
egen
de v
oorw
erp
deur
ge
brui
k te
maa
k va
n p
= m
v.
• B
eskr
yf d
ie v
ekto
raar
d va
n m
omen
tum
en
illus
treer
m
et 'n
paa
r een
voud
ige
voor
beel
de.
• Te
ken
vekt
ordi
agra
mm
e om
di
e ve
rhou
ding
tuss
en d
ie
aanv
ankl
ike
mom
entu
m,
die
final
e m
omen
tum
en
die
vera
nder
ing
in m
omen
tum
in
elk
van
die
bog
enoe
mde
vo
orbe
elde
in p
unt 3
, te
illus
treer
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
114 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
New
ton
se tw
eede
wet
ui
tged
ruk
in te
rme
van
mom
entu
m
• S
tel N
ewto
n se
twee
de w
et
in te
rme
van
mom
entu
m:
Die
net
to k
rag
wat
op
'n
voor
wer
p in
wer
k is
gel
yk a
an
die
tem
po v
an v
eran
derin
g va
n m
omen
tum
• D
ruk
New
ton
se tw
eede
wet
in
sim
bole
uit:
• Ve
rdui
delik
die
ver
wan
tska
p tu
ssen
net
to k
rag
en
vera
nder
ing
in m
omen
tum
vi
r 'n
vers
keid
enhe
id v
an
bew
egin
gs.
• B
erek
en d
ie v
eran
derin
g in
mom
entu
m w
anne
er
'n re
sulta
nte
krag
op
'n v
oorw
erp
inw
erk
en d
ie s
nelh
eid
in d
ie
rigtin
g va
n be
weg
ing
toen
eem
(bv.
2de
sta
dium
vu
urpy
lmot
oraa
ndry
win
g),
afne
em (b
v. re
mm
e w
ord
aang
ewen
d), d
ie ri
gtin
g va
n be
weg
ing
omke
er (b
v.
skop
'n s
okke
rbal
teru
g in
di
e rig
ting
waa
rvan
daan
dit
geko
m h
et).
Dit
is d
ie a
lgem
ene
vorm
van
N
ewto
n se
Tw
eede
Wet
. Die
vorm
ne
tF
ma
= is
sle
gs v
an
toep
assi
ng o
p di
e sp
esia
le
geva
l wan
neer
die
mas
sa
kons
tant
is, e
n m
oet a
s so
dani
g aa
ngeb
ied
wor
d.
Bek
lem
toon
dat
die
bew
egin
g va
n 'n
voo
rwer
p, e
n du
s sy
m
omen
tum
, sle
gs v
eran
der
wan
neer
'n n
etto
(res
ulta
nte)
kr
ag to
egep
as w
ord.
O
mge
keer
d 'n
net
to k
rag
vero
orsa
ak d
at 'n
voo
rwer
p se
bew
egin
g, e
n du
s sy
m
omen
tum
, ver
ande
r.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
115KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
5 ur
e
Beh
oud
van
mom
entu
m e
n el
astie
se e
n on
elas
tiese
bo
tsin
gs.
• Ve
rdui
delik
wat
bed
oel w
ord
met
'n s
tels
el (i
n Fi
sika
).
• Ve
rdui
delik
wat
bed
oel w
ord
met
inte
rne
en e
kste
rne
krag
te (w
anne
er o
ns in
'n
stel
sel w
erk)
.
• Ve
rdui
delik
dat
‘n g
eiso
leer
de
stel
sel,
‘n s
tels
el is
, waa
r ge
en n
etto
kra
g (e
kste
rne)
da
arop
inw
erk
nie.
• N
oem
die
wet
van
die
be
houd
van
mom
entu
m a
s:
Die
tota
le li
nieê
re m
omen
tum
va
n 'n
geï
sole
erde
ste
lsel
bly
ko
nsta
nt (w
ord
beho
u).
• O
nder
skei
tuss
en e
last
iese
en
one
last
iese
bot
sing
s.
• W
eet d
at k
inet
iese
ene
rgie
sl
egs
bew
aar w
ord
in 'n
el
astie
se b
otsi
ng.
• P
as d
ie b
ehou
d va
n m
omen
tum
toe
op b
otsi
ngs
tuss
en tw
ee v
oorw
erpe
wat
in
een
dim
ensi
e be
wee
g (la
ngs
'n re
guit
lyn)
met
di
e hu
lp v
an 'n
toep
aslik
e te
kenk
onve
nsie
.
Voor
gesk
rew
e Ek
sper
imen
t vi
r For
mel
e A
sses
serin
g:
Verifi
eer d
ie B
ehou
d va
n Li
neêr
e M
omen
tum
.
Aan
bevo
le d
emon
stra
sie
vir
info
rmel
e as
sess
erin
g:
Ond
erso
ek d
ie b
ehou
d va
n m
omen
tum
en
ener
gie
deur
die
ge
brui
k va
n N
ewto
n se
wie
g (k
wal
itatie
f)
Mat
eria
al v
ir vo
orge
skre
we
eksp
erim
ent:
Lugb
aan
met
bla
ser.
Twee
tro
llies
, kat
rol,
twee
foto
poor
te,
twee
reto
rtsta
ande
rs,
twee
ledi
ge ty
dhou
er,
met
erst
ok, s
war
t kaa
rt, s
tel v
an
gely
ke g
ewig
te
OF
Twee
vee
rbel
aaid
e tro
llies
, st
opho
rlosi
e, m
eter
stok
, tw
ee
hind
erni
sse
Mat
eria
al v
ir in
form
ele
asse
sser
ing:
New
ton
se w
ieg
'n S
tels
el is
'n k
lein
dee
ltjie
va
n di
e he
elal
wat
ons
oo
rwee
g w
anne
er 'n
spe
sifie
ke
prob
leem
opg
elos
wor
d. A
lles
buite
hie
rdie
ste
lsel
sta
an
beke
nd a
s di
e om
gew
ing.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
116 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Impu
ls•
Defi
niee
r im
puls
as
die
prod
uk v
an d
ie n
etto
kra
g en
di
e ko
ntak
tyd,
m.a
.w.
Impu
ls=
• W
eet d
at im
puls
'n
vekt
orho
evee
lhei
d is
.
• W
eet d
at
ʼn
vera
nder
ing
in m
omen
tum
is, b
v.
. Hie
rdie
ve
rhou
ding
wor
d na
ver
wys
as
die
impu
ls-m
omen
tum
-st
ellin
g
• G
ebru
ik d
ie im
puls
-m
omen
tum
-ste
lling
om
di
e kr
ag w
at u
itgeo
efen
w
ord,
die
tyds
duur
wat
die
kr
ag to
egep
as w
ord
en d
ie
vera
nder
ing
in m
omen
tum
vi
r 'n
vers
keid
enhe
id v
an
situ
asie
s w
at d
ie b
eweg
ing
van
'n v
oorw
erp
in e
en
dim
ensi
e in
slui
t, te
ber
eken
• P
as d
ie k
onse
p va
n im
puls
to
e op
vei
lighe
idso
orw
egin
gs
in d
ie a
lleda
agse
lew
e, b
v.
lugs
akke
, sitp
lekg
orde
ls e
n st
uitb
eddi
ngs.
'n B
aie
bela
ngrik
e to
epas
sing
va
n im
puls
is d
ie v
erbe
terin
g va
n ve
iligh
eid
en d
ie
verm
inde
ring
van
bese
rings
. In
baie
gev
alle
moe
t 'n
voor
wer
p to
t rus
geb
ring
wor
d va
naf '
n se
kere
aan
vank
like
snel
heid
. D
it be
teke
n da
t daa
r 'n
seke
re
spes
ifiek
e ve
rand
erin
g in
m
omen
tum
is. A
s di
e ty
d w
aarty
dens
die
mom
entu
m
vera
nder
, kan
toen
eem
, sal
di
e kr
ag w
at to
egep
as m
oet
wor
d, m
inde
r wee
s en
dus
sal
di
t min
der s
kade
ver
oors
aak.
D
it is
die
beg
inse
l agt
er
stui
tbed
ding
s vi
r vra
gmot
ors,
lu
gsak
ke, e
n di
e bu
ig v
an jo
u kn
ieë
as jy
van
'n s
toel
afs
prin
g en
op
die
gron
d la
nd.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
117KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
5 U
RE
Vert
ikal
e pr
ojek
tielb
eweg
ing
in e
en d
imen
sie
(1D
)
5 ur
e
Verti
kale
pro
jekt
ielb
eweg
ing
(1D
) voo
rges
tel i
n w
oord
e,
diag
ram
me,
ver
gely
king
s en
gr
afiek
e.
• N
aby
die
oppe
rvla
k va
n di
e aa
rde
en in
die
afw
esig
heid
va
n lu
gwee
rsta
nd.
• Ve
rdui
delik
dat
pr
ojek
tiele
vry
val
en
met
gr
avita
siev
ersn
ellin
g ‘g
’, af
waa
rts v
ersn
el m
et 'n
ko
nsta
nte
vers
nelli
ng o
ngea
g of
die
pro
jekt
iel o
pwaa
rts o
f af
waa
rts b
ewee
g of
by
die
mak
sim
um h
oogt
e is
.
• W
eet d
at p
roje
ktie
le
dies
elfd
e ty
d ne
em o
m
hul m
aksi
mum
hoo
gte
te
bere
ik v
anaf
die
pun
t van
op
waa
rtse
proj
eksi
e as
die
ty
d w
at d
it ne
em o
m te
rug
te v
al to
t by
die
punt
van
pr
ojek
sie.
Dit
staa
n be
kend
as
tyds
imm
etrie
.
• W
eet d
at p
roje
ktie
l-be
weg
ing
deur
'n e
nkel
e st
el v
erge
lyki
ngs
vir d
ie
opw
aarts
e en
afw
aarts
e be
weg
ing
besk
ryf k
an w
ord.
• G
ebru
ik
bew
egin
gsve
rgel
ykin
gs o
m
die
posi
sie,
sne
lhei
d en
ve
rpla
sing
van
'n p
roje
ktie
l op
eni
ge g
egew
e ty
d va
s te
st
el.
• Te
ken
posi
sie
teen
oor t
yd (x
vs
. t),
snel
heid
teen
oor t
yd (v
vs
. t) e
n ve
rsne
lling
teen
oor
tyd
(a v
s. t)
-gra
fieke
vir
1D-p
roje
ktie
lbew
egin
g.
• G
ee v
erge
lyki
ngs,
vir
posi
sie
teen
oor t
yd e
n sn
elhe
id
teen
oor t
yd, v
ir gr
afiek
e va
n 1D
-pro
jekt
ielb
eweg
ing.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t vir
info
rmel
e as
sess
erin
g:
Ond
erso
ek d
ie b
eweg
ing
van
'n v
alle
nde
ligga
am. T
eken
'n
grafi
ek v
an p
osis
ie te
enoo
r tyd
en
sne
lhei
d te
enoo
r tyd
vir
'n
vryv
alle
nde
voor
wer
p EN
Geb
ruik
die
dat
a om
die
ve
rsne
lling
as
gevo
lg v
an
grav
itasi
e te
bep
aal.
Mat
eria
le:
Tydt
ikke
rapp
araa
t, tik
kerli
nt,
mas
sa, p
latfo
rm.
Geo
utom
atis
eerd
e da
tano
terin
gsap
para
at k
an
gebr
uik
wor
d as
alte
rnat
ief.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
118 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• G
egew
e x
vs. t
, v v
s. t
of a
vs
. t g
rafie
ke, b
epaa
l pos
isie
, ve
rpla
sing
, sne
lhei
d of
ve
rsne
lling
by
enig
e ty
d t.
• G
egew
e x
vs. t
, v v
s. t
of a
vs
. t g
rafie
ke, b
eskr
yf d
ie
bew
egin
g va
n di
e vo
orw
erp,
bv
. gra
fieke
wat
'n b
al w
at
bons
toon
, wat
ver
tikaa
l op
waa
rts g
egoo
i wor
d, e
n w
at v
ertik
aal a
fwaa
rts g
egoo
i w
ord,
en
so a
an.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
119KABV
GR
AA
D 1
2 C
HEM
IE (M
ATER
IE &
MAT
ERIA
LE) K
WA
RTA
AL
1
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
12 U
RE
Org
anie
se m
olek
ules
: •
Defi
niee
r org
anie
se m
olek
ules
as
mol
ekul
es w
at k
ools
tofa
tom
e be
vat.
• B
eskr
yf k
ools
tof a
s di
e ba
sies
e bo
uste
en v
an o
rgan
iese
ve
rbin
ding
s w
at d
eur d
ie a
arde
se
lug,
wat
er, g
rond
en
lew
ende
or
gani
smes
, ins
luite
nd m
ense
her
sirk
ulee
r.
GE
EN
meg
anis
mes
van
re
aksi
es b
enod
ig S
LEG
S
reak
siev
erge
lyki
ngs.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
120 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Org
anie
se m
olek
ulêr
e st
rukt
ure
- fun
ksio
nele
gro
epe,
ve
rsad
igde
en
onve
rsad
igde
st
rukt
ure,
isom
ere;
• B
espr
eek
die
spes
iale
ei
ensk
appe
van
koo
lsto
f w
at d
it m
oont
lik m
aak
om 'n
ve
rske
iden
heid
van
bin
ding
s te
vor
m.
• G
ee g
ekon
dens
eerd
e st
rukt
uurfo
rmul
es,
stru
ktuu
rform
ules
en
mol
ekul
êre
form
ules
vir
alka
ne e
n ve
rbin
ding
s w
at
die
volg
ende
funk
sion
ele
groe
pe b
evat
: koo
lsto
f-ko
olst
of d
ubbe
lbin
ding
s,
kool
stof
-koo
lsto
f tri
ppel
bind
ings
, alk
ielh
alie
de,
alko
hole
, kar
boks
iels
ure,
es
ters
, ald
ehie
de e
n ke
tone
(to
t 8 k
ools
tofa
tom
e).
• Ve
rdui
delik
die
term
e fu
nksi
onel
e gr
oep,
ko
olw
ater
stof
en
hom
oloë
re
eks.
•
Verd
uide
lik d
ie te
rme
vers
adig
de, o
nver
sadi
gde
en
isom
eer
• Id
entifi
seer
ver
bind
ings
w
at v
ersa
dig,
onv
ersa
dig
en is
omer
e is
(tot
8
kool
stof
atom
e)•
Isom
ere
is b
eper
k to
t st
rukt
uuris
omer
e: 1
. ke
tting
isom
ere
(ver
skill
ende
ke
tting
s), 2
. pos
isio
nele
is
omer
e (v
ersk
illen
de
posi
sies
van
die
selfd
e fu
nksi
onel
e gr
oep)
en
3. fu
nksi
onel
e is
omer
e (v
ersk
illen
de fu
nksi
onel
e gr
oepe
). O
ntho
u A
LLE
m
oont
like
isom
ere
het
DIE
SE
LFD
E m
olek
ulêr
e fo
rmul
e.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
tvi
r inf
orm
ele
asse
sser
ing
1. G
ebru
ik d
ie re
aksi
es
van
alka
ne e
n al
kene
m
et b
room
wat
er e
n ka
lium
perm
anga
naat
om
ve
rsad
igde
en
onve
rsad
igde
m
olek
ules
aan
te d
ui.
2. B
erei
alk
yne
en
onde
rsoe
k di
e re
aksi
es
met
bro
omw
ater
en
kaliu
mpe
rman
gana
at.
And
er E
kspe
rimen
te3.
Ver
gely
king
van
fisi
ese
eien
skap
pe v
an d
ie
volg
ende
ver
bind
ings
: pr
opaa
n, b
utaa
n, p
enta
an,
etan
ol, p
ropa
n-1-
ol e
n bu
tan-
1-ol
. (G
ebru
ik v
ir id
entifi
serin
g va
n fis
iese
ei
ensk
appe
: sm
eltp
unt,
kook
punt
, dam
pdru
k.)
4. S
oek
en to
on in
ligtin
g oo
r die
beg
inse
ls e
n to
epas
sing
s va
n di
e al
koho
l as
emve
rklik
kerto
ets.
(o
psio
nele
toep
assi
ng)
Mat
eria
le:
Visu
ele
hulp
mid
dels
wat
ve
rkry
kan
wor
d: s
imul
asie
s en
ani
mas
ies
van
orga
nies
e m
olek
ules
en
orga
nies
e re
aksi
es
'n P
aar k
erne
kspe
rimen
te is
ge
ïden
tifise
er o
m s
pesi
fieke
ko
nsep
te te
illu
stre
er e
n di
e ve
rske
iden
heid
van
ver
dere
ek
sper
imen
te is
bes
kikb
aar a
s on
derw
yser
s di
t wil
gebr
uik.
Ve
rwys
na
graa
d 11
ve
elvu
ldig
e bi
ndin
gs.
Kle
m m
oet g
elê
wor
d op
ve
rski
llend
e vo
orst
ellin
gs
van
orga
nies
e ve
rbin
ding
s:
mak
rosk
opie
se,
subm
ikro
skop
iese
en
sim
bolie
se v
erte
enw
oord
igin
g en
die
ska
kels
tuss
en h
ulle
Illus
treer
ook
hul
3D
-orië
ntas
ie
met
beh
ulp
van
mod
elle
de
ur h
ulle
te b
ou (a
lbas
ters
en
Pre
stik
of J
elly
tots
en
tand
esto
kkie
s),
Wys
reak
sies
wat
pla
asvi
nd
met
die
mod
elle
.Ve
rdui
delik
die
fisi
ese
eien
skap
pe m
et d
ie m
odel
le.
Mol
ekul
êre
form
ule
= C
5H12
O1
Stru
ktur
ele
form
ule
= w
aar A
L di
e bi
ndin
gs g
etoo
n w
ord.
G
ekon
dens
eerd
e st
rukt
uurfo
rmul
e =
waa
r S
OM
MIG
E v
an d
ie
bind
ings
get
oon
wor
d C
H3C
H2C
H2C
H2C
H2O
H.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
121KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
IUPA
C-b
enam
ing
en fo
rmul
es,
• G
ee d
ie IU
PAC
-naa
m
wan
neer
die
form
ule
gege
e is
• G
ee d
ie fo
rmul
e w
anne
er d
ie
IUPA
C-n
aam
geg
ee is
• N
aam
gew
ing
is b
eper
k to
t ver
bind
ings
met
die
fu
nksi
onel
e gr
oepe
alk
ane,
al
kene
, alk
yne,
alk
ielh
alie
de,
alde
hied
e, k
eton
e, a
lkoh
ole,
ka
rbok
siel
sure
en
este
rs,
tot '
n m
aksi
mum
van
8
kool
stof
atom
e in
die
m
oede
rket
ting
(d.w
.s. d
ie
lang
ste
ketti
ng).
• O
rgan
iese
ver
bind
ings
w
ord
bepe
rk to
t een
tip
e fu
nksi
onel
e gr
oep
per v
erbi
ndin
g en
tot
'n m
aksi
mum
van
twee
fu
nksi
onel
e gr
oepe
va
n di
esel
fde
soor
t per
ve
rbin
ding
.
• D
ie e
nigs
te
subs
titue
ntke
tting
s w
at
toeg
elaa
t wor
d in
ben
amin
g en
reak
sies
is: m
etie
l- en
et
ielg
roep
e
• 'n
Mak
sim
um v
an D
RIE
su
bstit
uent
ketti
ngs
(alk
iels
ubst
ituen
te)
wor
d to
egel
aat o
p di
e m
oede
rket
ting.
Pra
ktie
se o
nder
soek
of
eksp
erim
ent o
or d
ie fi
sies
e ei
ensk
appe
van
org
anie
se
mol
ekul
es.
Akt
iwite
it:
1. T
eken
stru
ktuu
rform
ules
en
skry
f sis
tem
atie
se n
ame
vir
alka
ne, a
lken
e, a
lkoh
ole
en
karb
oksi
elsu
re
2. B
ou m
olek
ulêr
e m
odel
le v
an
eenv
oudi
ge a
lkan
e, a
lken
e,
alko
hole
en
karb
oksi
elsu
re
(geb
ruik
ato
omm
odel
stel
le)
3. B
ou m
olek
ulêr
e m
odel
le v
an
verb
indi
ngs
met
ver
skill
ende
fu
nksi
onel
e gr
oepe
.
4. B
ou m
olek
ulêr
e m
odel
le v
an
but-2
-een
5. B
ou m
olek
ulêr
e m
odel
le v
an
buta
n-2-
ol o
f pro
pano
ësuu
r su
ur
Verw
ys n
a In
term
olek
ulêr
e kr
agte
in g
raad
11.
Sik
loal
kane
, sik
loal
kene
en
diee
n w
ord
toeg
elaa
t ond
er
dies
elfd
e re
ëls
wat
van
to
epas
sing
is o
p al
die
and
er
orga
nies
e m
olek
ules
.
Nom
mer
die
lang
ste
ketti
ng
en b
egin
by
die
punt
naa
ste
aan
die
funk
sion
ele
groe
p m
et d
ie a
lkie
lsub
stitu
ente
op
die
laag
ste
geno
mm
erde
ko
olst
ofat
ome
van
die
lang
ste
ketti
ng. R
angs
kik
subs
titue
nte
in a
lfabe
tiese
vol
gord
e in
die
na
am v
an d
ie v
erbi
ndin
g. D
ui
die
geta
l van
die
koo
lsto
fato
om
aan
waa
rop
die
subs
titue
nt
vers
kyn
in d
ie v
erbi
ndin
g.
Leer
leer
ders
die
bet
eken
is
van
die
prim
êre,
sek
ondê
re e
n te
rsiê
re a
lkoh
ole.
Vir e
ster
s ka
n da
ar
8 ko
olst
oww
e in
die
al
kiel
groe
p (v
an d
ie a
lkoh
ol)
en 8
koo
lsto
ww
e in
die
ka
rbok
siel
groe
p (v
an d
ie
karb
oksi
elsu
ur) w
ees.
Bei
de
kant
e va
n di
e es
ter m
oet
onve
rtak
wee
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
122 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Verw
ants
kapp
e tu
ssen
st
rukt
uur e
n fis
iese
ei
ensk
appe
.
• H
erke
n en
pas
toe
op
gege
we
voor
beel
de, d
ie
verw
ants
kap
tuss
en:
- Fi
sies
e ei
ensk
appe
en
inte
rmol
ekul
êre
krag
te
(eta
nol,
dim
etie
lete
r, et
anoë
suur
, eta
an, c
hlor
o-et
aan)
- Fi
sies
e ei
ensk
appe
en
aant
al e
n tip
e fu
nksi
onel
e gr
oepe
(eta
nol,
dim
etie
lete
r, et
anoë
suur
, et
aan,
chl
oro-
etaa
n)
- Fi
sies
e ei
ensk
appe
en
ketti
ngle
ngte
(met
aan,
et
aan,
pro
paan
, but
aan,
he
ksaa
n, o
ktaa
n)
- Fi
sies
e ei
ensk
appe
en
verta
kte
ketti
ngs
(pen
taan
, 2-
met
ielb
utaa
n; 2
, 2-
dim
etie
lpro
paan
).
Die
fisi
ese
eien
skap
pe
wat
oor
wee
g m
oet w
ord
is s
mel
tpun
t, ko
okpu
nt,
dam
pdru
k, fi
sies
e to
esta
nd
digt
heid
, mol
ekul
êre
vorm
, vl
amba
arhe
id e
n re
uk.
Die
IMK
wat
oor
wee
g m
oet
wor
d is
wat
erst
ofbi
ndin
gs e
n Va
n de
r Waa
ls-k
ragt
e.
1 uu
r
Toep
assi
ngs
van
orga
nies
e ch
emie
• A
lkan
e is
ons
bel
angr
ikst
e (fo
ssie
l-) b
rand
stow
we.
D
ie v
erbr
andi
ng v
an
alka
an (o
ksid
asie
) is
hoog
s ek
sote
rmie
s en
ko
olst
ofdi
oksi
ed e
n w
ater
w
ord
gepr
odus
eer:
al
kane
+ O
2 → H
2O +
CO
2 m
et ∆
H<0
• 'n
Est
er is
'n p
rodu
k va
n 'n
suu
rgek
atal
isee
rde
kond
ensa
sie
tuss
en 'n
al
koho
l en
'n k
arbo
ksie
lsuu
r.
• Id
entifi
seer
die
alk
ohol
en
die
karb
oksi
elsu
ur w
at g
ebru
ik is
om
'n g
egew
e es
ter v
oor t
e be
rei e
n om
geke
erd,
en
skry
f 'n
ver
gely
king
om
hie
rdie
vo
orbe
reid
ing
voor
te s
tel.
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t
vir f
orm
ele
asse
sser
ing
1. B
erei
ver
skill
ende
est
ers
en
iden
tifise
er d
ie e
ster
s de
ur
die
reuk
.
Mat
eria
le:
Pro
efbu
ise,
wat
erba
k,
glas
beke
r, br
ande
r, pr
oefb
uish
ouer
, pro
pette
, sp
atel
, met
anol
, eta
nol,
pent
anol
, asy
nsuu
r, sa
lisie
lsuu
r, ge
kons
entre
erde
sw
awel
suur
, ens
.
Geb
ruik
vei
lighe
idsd
ata
om
die
eien
skap
pe v
an o
rgan
iese
ve
rbin
ding
s te
leer
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
123KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Sub
stitu
sie,
add
isie
en
elim
inas
ie.
(SLE
GS
alk
ane,
alk
ene,
al
kyne
, alk
ohol
e, h
alo-
alka
ne,
karb
oksi
elsu
re e
n es
ters
)
Bes
kryf
die
krit
eria
wat
geb
ruik
m
oet w
ord
om o
rgan
iese
re
aksi
es te
kla
ssifi
seer
as
elim
inas
ie-,
subs
titus
ie- o
f ad
disi
erea
ksie
vol
gens
st
rukt
uurv
eran
derin
g.
Add
isie
reak
sies
:
Onv
ersa
digd
e ve
rbin
ding
s (a
lken
e, s
iklo
alke
ne)
onde
rgaa
n ad
disi
erea
ksie
s:
- H
idro
halo
gene
ring:
Add
isie
van
HX
aan
'n a
lkee
n bv
. C
H2 =
CH
2 +
HC
ℓ → C
H3 -
CH
2Cℓ
Rea
ksie
kond
isie
s:
HX
(X =
Cℓ,
Br,
I) by
gevo
eg
by a
lkee
n; g
een
wat
er m
oet
teen
woo
rdig
wee
s ni
e.
(Tyd
ens
addi
sie
van
HX
aan
onv
ersa
digd
e ko
olw
ater
stow
we,
bin
d di
e H
-ato
om a
an d
ie C
-ato
om w
at
reed
s di
e gr
oter
get
al H
-ato
me
het.
Die
X-a
toom
bin
d aa
n di
e m
eer g
esub
stitu
eerd
e C
-ato
om.)
- H
alog
ener
ing:
Add
isie
van
X2 (X
= C
ℓ, B
r) a
an
alke
ne b
v.
CH
2 =
CH
2 +
Cℓ 2 →
CH
2Cℓ-
CH
2Cℓ
Rea
ksie
kond
isie
s: X
2 (X
= C
ℓ, B
r) b
ygev
oeg
by a
lkee
n
Eksp
erim
ent:
• B
erei
eta
nol v
an e
teen
• D
emon
stre
er d
ie
hidr
ogen
erin
g va
n pl
anta
ardi
ge o
lies
om
mar
garie
n te
vor
m
Her
roep
som
mig
e or
gani
ese
verb
indi
ngs
wat
deu
r men
se
in h
ul h
uise
gep
rodu
seer
wor
d bv
. alk
ohol
van
sor
ghum
bie
r of
drui
we
of m
out o
f rys
.
Waa
rom
lei o
orm
atig
e fe
rmen
tasi
e to
t suu
rvor
min
g?
Hoe
wor
d su
ur p
ap g
emaa
k?
Wat
is d
ie re
agen
se e
n w
at is
di
e pr
oduk
te?
Onv
ersa
digd
e ve
rbin
ding
s on
derg
aan
addi
sier
eaks
ies
om v
ersa
digd
e ve
rbin
ding
s te
vo
rm b
v.
CH
2=C
H2 +
Cℓ 2 →
CH
2Cℓ-
CH
2Cℓ
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
124 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
- H
idra
sie:
Add
isie
van
H2O
aan
alk
ene
bv.
CH
2 =
CH
2 +
H2O
→ C
H3 -
C
H2O
H
Rea
ksie
kond
isie
s: H
2O
in o
orm
aat e
n 'n
kle
in
hoev
eelh
eid
HX
of a
nder
ste
rk
suur
(H3P
O4)
as k
atal
isat
or
(Tyd
ens
addi
sie
van
H2O
aan
onv
ersa
digd
e ko
olw
ater
stow
we,
bin
d di
e H
-ato
om a
an d
ie C
-ato
om w
at
reed
s di
e gr
oter
get
al H
-ato
me
het.
Die
OH
-gro
ep b
ind
aan
die
mee
r ges
ubst
ituee
rde
C-a
toom
.)
- H
idro
gene
ring:
Add
isie
van
H2 aa
n al
kene
bv.
C
H2 =
CH
2 +
H2 →
CH
3 - C
H3
Rea
ksie
kond
isie
s: a
lkee
n op
gelo
s in
'n n
ie-p
olêr
e op
losm
idde
l met
die
kat
alis
ator
(P
t, P
d of
Ni)
in 'n
H2-a
tmos
feer
Elim
inas
ie re
aksi
es:
Vers
adig
de v
erbi
ndin
gs
(hal
oalk
ane,
alk
ohol
e, a
lkan
e)
onde
rgaa
n el
imin
asie
reak
sies
• D
ehid
roha
loge
nerin
g:
Elim
inas
ie v
an H
X v
anaf
'n
halo
alka
an b
v.
CH
2Cℓ-C
H2C
ℓ → C
H2 =
CH
Cℓ
+ H
Cℓ
Vers
adig
de v
erbi
ndin
gs
onde
rgaa
n el
imin
asie
reak
sies
om
onv
ersa
digd
e ve
rbin
ding
s te
vor
m b
v.
CH
2Cℓ-C
H2C
ℓ → C
H2=
CH
Cℓ +
H
Cℓ
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
125KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Rea
ksie
kond
isie
s: v
erhi
t ond
er
reflu
ks (d
ampe
kon
dens
eer e
n ke
er te
rug
na d
ie re
aksi
efles
ty
dens
ver
hitti
ng) i
n 'n
ge
kons
entre
erde
opl
ossi
ng v
an
NaO
H o
f KO
H in
sui
wer
eta
nol
as d
ie o
plos
mid
del d
.w.s
. war
m
etan
olie
se N
aOH
/KO
H
(Indi
en m
eer a
s ee
n el
imin
asie
pr
oduk
moo
ntlik
is, i
s di
e be
lang
rikst
e pr
oduk
die
een
w
aar d
ie H
-ato
om v
anaf
die
C
-ato
om m
et d
ie k
lein
ste
geta
l H
-ato
me
verw
yder
is.)
- D
ehid
rasi
e va
n al
koho
le:
Elim
inas
ie v
an H
2O v
anaf
'n
alko
hol b
v.
CH
3 - C
H2O
H →
CH
2 =
CH
2 +
H2O
Rea
ksie
kond
isie
s:
Suu
rgek
atal
isee
rde
dehi
dras
ie
- ver
hitti
ng v
an a
lkoh
ol m
et
'n o
orm
aat g
ekon
sent
reer
de
H2S
O4 (
of H
3PO
4).
(Indi
en m
eer a
s ee
n el
imin
asie
prod
uk m
oont
lik is
, is
die
bela
ngrik
ste
prod
uk d
ie e
en
waa
r die
H-a
toom
van
af d
ie
C-a
toom
met
die
kle
inst
e ge
tal
H-a
tom
e ve
rwyd
er is
.)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
126 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• K
raki
ng v
an
kool
wat
erst
oww
e:
Opb
reek
van
gro
ot
kool
wat
erst
ofm
olek
ules
in
klei
ner e
n m
eer b
ruik
bare
del
e.
Rea
ksie
kond
isie
s: h
oë d
ruk
en te
mpe
ratu
re s
onde
r 'n
kata
lisat
or (t
erm
iese
kra
king
), of
laer
tem
pera
ture
en
druk
in
die
teen
woo
rdig
heid
van
'n
kata
lisat
or (k
atal
ities
e kr
akin
g).
Subs
titus
iere
aksi
es:
- O
nder
linge
om
skak
elin
g tu
ssen
alk
ohol
e en
ha
loal
kane
:
Rea
ksie
s va
n su
re m
et
alko
hole
om
hal
oalk
ane
te
prod
usee
r waa
r HX
(X =
Cℓ,
Br)
di
e su
ur is
.
Rea
ksie
kond
isie
s:
- Te
rsiê
re a
lkoh
ole
wor
d om
gesk
akel
na
halo
alka
ne
met
die
geb
ruik
van
HB
r of
HC
ℓ by
kam
erte
mpe
ratu
ur,
bv.
C(C
H3) 3O
H +
HB
r →
C(C
H3) 3B
r + H
2O
- D
ie re
aksi
e w
erk
die
best
e m
et te
rsiê
re a
lkoh
ole.
P
rimêr
e en
sek
ondê
re
alko
hole
reag
eer s
tadi
g en
te
en h
oë te
mpe
ratu
re.
Rea
ksie
s va
n ba
siss
e m
et
halo
alka
ne (h
idro
lise)
om
al
koho
le te
pro
duse
er b
v.
C(C
H3) 3B
r + K
OH
→
C(C
H3) 3O
H +
KB
r
Twee
tipe
s ve
rsad
igde
st
rukt
ure
kan
onde
rling
e om
gesk
akel
wor
d de
ur
subs
titus
ie b
v.
• C
(CH
3) 3OH
+ H
Br →
C
(CH
3) 3Br +
H2O
• C
(CH
3) 3Br +
KO
H →
C
(CH
3) 3OH
+ K
Br
• S
kryf
ver
gely
king
s vi
r een
voud
ige
subs
titus
iere
aksi
es in
or
gani
ese
chem
ie:
• C
H4 +
Cℓ 2 →
CH
3Cℓ +
HC
ℓ
• C
H3C
ℓ + H
2O →
CH
3OH
+
HC
ℓ
Ond
ersk
ei tu
ssen
die
prim
êre,
se
kond
êre
en te
rsiê
re
kool
stow
we.
'n P
rimêr
e ko
olst
of is
'n k
ools
tofa
toom
w
at a
an E
EN
and
er
kool
stof
atoo
m g
ebin
d is
. 'n
Sek
ondê
re k
ools
tof i
s 'n
ko
olst
ofat
oom
wat
aan
TW
EE
an
der k
ools
tofa
tom
e ge
bind
is
. 'n
Ters
iêre
koo
lsto
f is
'n
kool
stof
atoo
m w
at a
an d
rie
ande
r koo
lsto
fato
me
gebi
nd is
.
Byv
oorb
eeld
:
CH
3CH
2CH
3 koo
lsto
f 1 e
n 3
is p
rimêr
e ko
olst
oww
e, w
ant
hulle
is s
legs
geb
onde
aan
een
an
der k
ools
tofa
toom
.
Koo
lsto
f 2 is
'n s
ekon
dêre
ko
olst
of, w
ant d
it is
ver
bind
aan
tw
ee a
nder
koo
lsto
fato
me.
In d
ie C
(CH
3) 3X is
die
sen
trale
ko
olst
of in
hie
rdie
ver
bind
ing
'n te
rsiê
re k
ools
tof,
wan
t dit
is v
erbi
nd a
an d
rie a
nder
ko
olst
oww
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
127KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Rea
ksie
kond
isie
s:
-H
aloa
lkaa
n op
gelo
s in
et
anol
voo
r beh
ande
ling
met
wat
erig
e na
trium
hidr
oksi
ed e
n ve
rhitt
ing
van
die
men
gsel
;
-D
iese
lfde
hidr
olis
erea
ksie
vi
nd s
tadi
ger p
laas
so
nder
die
alk
ali,
d.w
.s.
as H
2O b
ygev
oeg
wor
d by
die
hal
oalk
aan
opge
los
in e
tano
l. (S
terk
ge
kons
entre
erde
bas
is s
al
elim
inas
ie v
eroo
rsaa
k.)
• H
aloa
lkan
e va
naf a
lkan
e.
Rea
ksie
kond
isie
s: X
2 (X
= B
r, C
ℓ) by
gevo
eg b
y al
kane
in d
ie
teen
woo
rdig
heid
van
lig
of
hitte
.
Eksp
erim
ent:
1. A
lkan
e en
alk
ene
reag
eer m
et b
room
en
kaliu
mpe
rman
gana
at
(sub
stitu
sie
en a
ddis
ie)
Sle
gs d
ie re
aksi
e va
n al
kene
m
et k
aliu
mpe
rman
gana
at in
al
kalie
se o
plos
sing
beh
oort
gedo
en te
wor
d. D
ie re
sulta
at
van
die
reak
sie
is 'n
dio
l en
dus
'n a
ddis
iere
aksi
e.
Mat
eria
le:
Pro
pette
, pro
efbu
ise,
sol
iede
pr
oppe
, spa
tel,
heks
aan,
he
ksee
n, b
room
wat
er,
kaliu
mpe
rman
gana
at,
verd
unde
sou
tsuu
r, ch
loro
form
.
'n P
rimêr
e al
koho
l is
wan
neer
die
-OH
ver
bind
is
aan
'n p
rimêr
e ko
olst
ofat
oom
(C
H3C
H2C
H2O
H).
'n S
ekon
dêre
alk
ohol
is
wan
neer
die
-OH
ver
bind
is
aan
'n s
ekon
dêre
koo
lsto
f (C
H3C
H(O
H)C
H3)
en 'n
Te
rsiê
re a
lkoh
ol is
die
-OH
ve
rbin
d aa
n 'n
ters
iêre
koo
lsto
f (C
(CH
3) 3OH
)
• B
eskr
yf a
ddis
iere
aksi
es w
at
bela
ngrik
is in
die
bed
ryf,
bv.
addi
siep
olim
eris
asie
reak
sies
om
pol
i-etil
een,
pol
ipro
pile
en,
en P
VC
te p
rodu
seer
.
Gee
sle
gs E
EN
RE
AK
SIE
.
Ska
kel m
et re
aksi
es w
at in
di
e in
dust
rie g
ebru
ik w
ord:
su
bstit
usie
, add
isie
en
elim
inas
ie,
Sas
ol -
polim
ere.
Slu
it sl
egs
hier
die
drie
reak
sie
tipes
in, e
n ni
e ve
rder
e sp
esifi
eke
reak
sies
nie
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
128 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Pla
stie
ke e
n po
limer
e(S
LEG
S B
AS
IES
E
PO
LIM
ER
ISA
SIE
as
toep
assi
ng
vir o
rgan
iese
che
mie
)
Org
anie
se m
akro
mol
ekul
es:
• B
eskr
yf d
ie te
rm p
olim
eer;
mak
rom
olek
ule,
ket
ting,
m
onom
eer,
funk
sion
ele
groe
pe.
• Ill
ustre
er d
ie re
aksi
e om
'n
pol
imee
r te
prod
usee
r d.
m.v
. 'n
addi
sier
eaks
ie
deur
geb
ruik
te m
aak
van
polim
eris
asie
van
SLE
GS
et
een
om p
olite
en te
pr
odus
eer:
nC
H2=
CH
2 → -(
-CH
2-CH
2-)n
• W
at is
die
indu
strië
le
gebr
uik
van
polit
een?
(M
aak
druk
botte
ls ('
sque
eze
bottl
es')
plas
tieks
akki
es,
film
s, s
peel
goed
, en
elek
tries
e is
olas
ie) P
olite
en
se h
erw
inni
ngsn
omm
er is
4.
• Ill
ustre
er d
ie re
aksi
e om
'n
polim
eer t
e pr
odus
eer d
.m.v
. ko
nden
sasi
erea
ksie
met
di
e re
aksi
e om
'n p
olië
ster
te
ver
vaar
dig.
Pol
ilakt
iese
su
ur (P
LA) i
s 'n
inte
ress
ante
po
limee
r om
dat d
ie
mon
omee
r wat
geb
ruik
wor
d vi
r hie
rdie
pol
imee
r kom
van
di
e bi
olog
iese
ferm
enta
sie
van
plan
tmat
eria
al (i
n te
enst
ellin
g m
et a
nder
m
onom
ere
wat
van
pe
trole
um a
f kom
) en
hier
die
polim
eer i
s bi
oafb
reek
baar
. H
ierd
ie p
olim
eer (
PLA
) w
ord
mee
stal
geb
ruik
vir
verp
akki
ngsm
ater
iaal
en
omda
t dit
bioa
fbre
ekba
ar
is, h
et d
it di
e po
tens
iaal
om
gro
ndop
vulli
ng-
afva
lver
wyd
erin
g-pr
oble
me
te
verli
g.
Eksp
erim
ent
1. O
nder
soek
pla
stie
k en
hu
l fisi
ese
eien
skap
pe e
n he
rwin
ning
sget
alle
. 2.
Voe
r 'n
eksp
erim
ent o
m 'n
ad
disi
epol
imee
r te
bere
i, ui
t. A
ktiw
iteite
: 1.
Soe
k na
inlig
ting
en
lees
arti
kels
oor
die
on
tdek
king
van
pol
i-ete
en
en d
ie o
ntw
ikke
ling
van
addi
siep
olim
ere.
2.
Bou
fisi
ese
of
reke
naar
mod
elle
van
ad
disi
epol
imer
e.
3. S
oek
na e
n aa
nbie
ding
van
in
ligtin
g oo
r om
gew
ings
ake
verw
ant a
an d
ie g
ebru
ik v
an
plas
tiek
4. D
oen
'n o
pnam
e om
die
ho
evee
lhed
e en
tipe
s va
ste
afva
l geg
ener
eer b
y di
e hu
is
of s
kool
te o
nder
soek
en
stel
m
etod
es v
oor o
m h
ierd
ie
afva
l te
verm
inde
r.
Sle
gs 'n
bew
usth
eid
van
polim
ere
wor
d va
n le
erde
rs
vere
is.
Maa
k le
erde
rs b
ewus
van
m
ater
iaal
gem
aak
van
polim
ere.
W
at is
Kev
lar e
n M
ylar
? W
at
is d
ie fu
nksi
es v
an h
ierd
ie
mat
eria
al e
n w
aarv
oor w
ord
hulle
geb
ruik
? W
ie h
et d
ie
mat
eria
al o
ntde
k of
uitg
evin
d?W
aarv
an w
ord
win
dske
rms
(mot
orru
ite) g
emaa
k?W
aarv
an w
ord
rem
blok
ke
gem
aak?
Bes
pree
k di
e ve
rski
llend
e po
limer
e w
at g
ebru
ik w
ord
in
plaa
s va
n gl
as.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
129KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
n H
OCO
RC
OH
O+
nH
OC
H2C
H2O
HCO
RC
OC
H2C
H2O
O
n
+2
nH
2O
n H
OCO
RC
OH
O+
nH
OC
H2C
H2O
HCO
RC
OC
H2C
H2O
O
n
+2
nH
2O
• Id
entifi
seer
die
mon
omee
r (w
at g
ebru
ik w
ord
om 'n
po
limee
r te
prod
usee
r) v
an
die
stru
ktuu
rform
ule
van
'n g
edee
lte v
an 'n
ket
ting.
G
ebru
ik N
ET
die
volg
ende
po
limer
e om
mon
omer
e te
id
entifi
seer
: pol
ivin
ielc
hlor
ied
(PV
C),
polis
tiree
n, p
olite
en,
en p
oliv
inie
lase
taat
(PVA
). (B
eper
k to
t die
iden
tifika
sie
van
mon
omer
e).
• Id
entifi
seer
'n p
olim
eer
as d
ie p
rodu
k va
n 'n
ad
disi
e- o
f kon
dens
asie
-po
limer
isas
ie re
aksi
e va
n di
e st
rukt
uurfo
rmul
e (g
ebru
ik n
et
polit
een
en p
olila
ktie
se s
uur)
.
Eksp
erim
ente
1. B
erei
deu
r pol
imer
isas
ie
- sili
koon
rubb
er v
an
natri
umsi
likaa
t en
etie
lalk
ohol
.
2. B
erei
deu
r pol
imer
isas
ie -
polim
erie
se s
waw
el d
.w.s
. pl
astie
se s
waw
el.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1. K
ruis
skak
elin
g tu
ssen
po
limer
e - p
oliv
inie
lalk
ohol
en
nat
rium
bora
at o
m “s
lym
” te
maa
k
2. K
ruis
skak
elin
g tu
ssen
po
limer
e - w
it ho
utly
m e
n bo
raks
om
"Sill
y P
utty
" te
maa
k
Mat
eria
al:
PVA
en
natri
umbo
raat
Wit
hout
lym
(Alc
olin
, of R
ed
Dev
il) e
n bo
raks
poei
er,
voed
selk
leur
sel,
leë
jogu
rthou
ers,
gla
sbek
er,
roer
stafi
e.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 1
KW
AR
TAA
L 1:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (C
hem
ie):
Ber
eidi
ng v
an e
ster
s
2. K
ontr
olet
oets
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
130 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 2
GR
AA
D 1
2
GR
AD
E 12
FIS
IKA
(MEG
AN
IKA
) KW
AR
TAA
L 2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
10 U
RE
Wer
k, E
nerg
ie &
Dry
win
g
2 ur
e
Defi
nisi
e va
n W
erk
• D
efini
eer d
ie w
erk
wat
ged
oen
wor
d de
ur 'n
kra
g op
'n
voor
wer
p as
: W
=F∆x
Cos
θ.
• W
eet d
at w
erk
'n
skal
aarh
oeve
elhe
id is
en
gem
eet w
ord
in jo
ule
(J).
• B
erek
en d
ie n
etto
wer
k w
at
verr
ig w
ord
op 'n
voo
rwer
p de
ur d
ie d
efini
sie
van
wer
k to
e te
pas
op
elke
kra
g w
at o
p di
e vo
orw
erp
inw
erk,
terw
yl
dit v
erpl
aas
wor
d, e
n da
n al
die
ska
lare
hoe
veel
hede
by
mek
aar t
e te
l.
• P
ositi
ewe
netto
wer
k w
at
verr
ig w
ord
op 'n
ste
lsel
sal
di
e en
ergi
e va
n di
e st
else
l ve
rmee
rder
en
nega
tiew
e ne
tto w
erk
wat
ver
rig w
ord
op
die
stel
sel s
al d
ie e
nerg
ie v
an
die
stel
sel v
erm
inde
r. A
LTER
NAT
IEW
E M
ETO
DE
VIR
DIE
BEP
ALI
NG
VA
N D
IE
NET
TO W
ERK
. 1.
Tek
en 'n
kra
gted
iagr
am w
at
sleg
s di
e kr
agte
toon
wat
pa
ralle
l aan
die
vla
k w
erk.
Ig
nore
er lo
odre
gte
krag
te.
2. B
erek
en d
ie re
sulta
nte
krag
(p
aral
lel a
an d
ie v
lak)
3. B
erek
en d
ie n
etto
wer
k w
at
gedo
en is
op
'n v
oorw
erp
deur
di
e pr
oduk
te n
eem
van
die
re
sulta
nte
krag
(par
alle
l aan
di
e vl
ak) w
at o
p vo
orw
erp
inw
erk
en d
ie v
erpl
asin
g va
n di
e vo
orw
erp
al la
ngs
die
vlak
.
Bek
lem
toon
die
ver
skil
tuss
en
die
alle
daag
se g
ebru
ik v
an d
ie
woo
rd “w
erk”
en
die
gebr
uik
daar
van
in F
isik
a. S
legs
die
ko
mpo
nent
van
die
toeg
epas
te
krag
wat
par
alle
l aan
die
be
weg
ing
is, v
errig
wer
k op
'n
voor
wer
p. S
o, b
yvoo
rbee
ld,
verr
ig 'n
per
soon
wat
'n s
waa
r bo
ek v
asho
u, g
een
wer
k op
die
bo
ek n
ie.
Kra
gte
lood
reg
op d
ie v
erpl
asin
g va
n di
e vo
orw
erp
verr
ig g
een
wer
k op
die
voo
rwer
p ni
e om
dat
θ=90
o (c
osθ=
0)
Kra
gte
para
llel (
in d
ie ri
gtin
g va
n)
aan
die
voor
wer
p se
ver
plas
ing
verr
ig p
ositi
ewe
wer
k op
die
vo
orw
erp,
om
dat θ
=0o (c
osθ=
1)
Kra
gte
anti-
para
llel (
teen
die
rig
ting
van)
aan
'n v
oorw
erp
se
verp
lasi
ng (b
v. w
ryw
ing)
ver
rig
nega
tiew
e w
erk
op d
ie v
oorw
erp
omda
t θ=1
80o (
cosθ
= −1
)
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
131KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Wer
k-en
ergi
este
lling
• W
eet d
at d
ie n
etto
wer
k w
at v
errig
is o
p 'n
voo
rwer
p ve
roor
saak
'n v
eran
derin
g in
die
voo
rwer
p se
kin
etie
se
ener
gie
- die
wer
k-en
ergi
este
lling
-
!"#$%&$'&(
)%*+$,-.*%/&$0&
1$!$23
$%&$45.%600&*7$
22
11
PK
PK
EE
EE
+=
+$
$ !88#
$%&$'&(
)%*+$,-.*%/&$0&
1$!$89
8$%&$45.%600&*7$
if
KK
net
EE
W!
=$
$ $
• P
as d
ie w
erk-
ener
gies
telli
ng
toe
op v
oorw
erpe
op
horis
onta
le e
n sk
uins
vlak
ke
(wry
win
gloo
s en
gro
f).
NO
TA: '
n K
onta
kkra
g ve
rrig
net
w
erk
op 'n
voo
rwer
p te
rwyl
dit
in k
onta
k bl
y m
et d
ie v
oorw
erp.
B
yvoo
rbee
ld, '
n pe
rsoo
n w
at
'n tr
ollie
sto
ot, v
errig
wer
k op
di
e tro
llie,
maa
r die
pad
ver
rig
geen
wer
k op
die
ban
de v
an
'n m
otor
as
hulle
dra
ai s
onde
r om
te g
ly n
ie (d
ie k
rag
wor
d ni
e to
egep
as o
or e
nige
afs
tand
ni
e, o
mda
t 'n
ande
r stu
kkie
van
di
e ba
nd e
lke
oom
blik
aan
die
pa
d ra
ak).
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
132 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Beh
oud
van
ener
gie
met
ni
e-ko
nser
wat
iew
e kr
agte
te
enw
oord
ig.
• D
efini
eer k
onse
rwat
iew
e kr
agte
en
gee
'n v
oorb
eeld
.
• D
efini
eer n
ie-k
onse
rwat
iew
e kr
agte
en
gee
voor
beel
de.
• W
eet d
at w
anne
er s
legs
ko
nser
wat
iew
e kr
agte
te
enw
oord
ig is
, meg
anie
se
ener
gie
beho
ue b
ly.
• W
eet d
at w
anne
er n
ie-
kons
erw
atie
we
krag
te
teen
woo
rdig
is, m
egan
iese
en
ergi
e (s
om v
an d
ie
kine
tiese
en
pote
nsië
le)
nie
beho
ue b
ly n
ie, m
aar
die
tota
le e
nerg
ie (v
an d
ie
stel
sel)
nog
stee
ds b
ehou
e bl
y.
• Lo
s pr
oble
me
(doe
n be
reke
ning
e) m
et
beho
ud v
an e
nerg
ie (m
et
verk
wis
tend
e kr
agte
te
enw
oord
ig) o
p, d
eur
gebr
uik
te m
aak
van
die
verg
elyk
ing:
• G
ebru
ik d
ie b
osta
ande
ve
rwan
tska
p om
aan
te to
on
dat i
n di
e af
wes
ighe
id v
an
nie-
kons
erw
atie
we
krag
te,
meg
anie
se e
nerg
ie
beho
ue b
ly.
'n K
rag
is 'n
kon
serw
atie
we
krag
as
die
netto
wer
k (w
at
verr
ig w
ord
deur
die
kra
g in
die
rigt
ing
van
bew
egin
g va
n 'n
voo
rwer
p in
'n g
eslo
te
sist
eem
, wat
beg
in e
n ei
ndig
op
die
selfd
e pu
nt),
nul i
s.
Sw
aarte
krag
is 'n
voo
rbee
ld
van
'n k
onse
rwat
iew
e kr
ag.
Voor
beel
de v
an n
ie-
kons
erw
atie
we
krag
te s
luit
in lu
gwee
rsta
nd, w
ryw
ing,
sp
anni
ng e
n to
egep
aste
kr
agte
.
Wnc
ste
l die
wer
k vo
or w
at
verr
ig w
ord
deur
nie
-ko
nser
wat
iew
e kr
agte
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
133KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
3 ur
e
Dry
win
g•
Defi
niee
r dry
win
g as
die
te
mpo
waa
rteen
wer
k ve
rrig
w
ord.
• B
erek
en d
ie k
rag
wat
be
trokk
e is
wan
neer
wer
k ve
rrig
wor
d.
• Ve
rsta
an d
ie g
emid
deld
e dr
ywin
g w
at b
enod
ig w
ord
om 'n
voo
rwer
p aa
n di
e be
wee
g te
hou
teen
'n
kons
tant
e sp
oed
lang
s 'n
gro
ww
e ho
rison
tale
op
perv
lak
of 'n
gro
ww
e sk
uins
vlak
en
doen
be
reke
ning
e m
et
Pav
= F
v av
• B
erek
en d
ie m
inim
um
dryw
ing
wat
deu
r ‘n
elek
tries
e m
otor
ben
odig
w
ord
om w
ater
uit
‘n b
oorg
at,
van
‘n b
epaa
lde
diep
te, t
een
‘n b
epaa
lde
tem
po te
pom
p,
met
beh
ulp
van
Aan
bevo
le p
rakt
iese
on
ders
oek
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g:
Voer
een
voud
ige
eksp
erim
ente
ui
t om
die
wer
k w
at v
errig
wor
d de
ur m
et 'n
ste
l tra
ppe
op te
lo
op (o
f op
te h
ardl
oop)
te
bepa
al. D
eur d
ie ty
d te
bep
aal
om te
loop
en
te h
ardl
oop
(die
selfd
e st
el tr
appe
) kan
'n
men
s di
e ko
nsep
van
dry
win
g ve
rryk
.
Mat
eria
le:
Ste
l tra
ppe,
sto
phor
losi
e,
maa
tban
d (5
m) o
f met
erst
ok,
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
134 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AD
E 12
FIS
IKA
(GO
LWE,
KLA
NK
& L
IG) K
WA
RTA
AL
2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Dop
pler
-effe
k (r
elat
iew
e be
weg
ing
tuss
en b
ron
en
waa
rnem
er)
4 ur
e
Met
kla
nk e
n ul
trakl
ank
• S
tel d
ie D
oppl
er-e
ffek
vir
klan
k en
gee
alle
daag
se
voor
beel
de.
• Ve
rdui
delik
(met
beh
ulp
van
toep
aslik
e ill
ustra
sies
) w
aaro
m 'n
kla
nk s
e to
onho
ogte
toen
eem
w
anne
er d
ie b
ron
van
die
klan
k na
'n lu
iste
raar
bew
eeg
en a
fnee
m w
anne
er d
it w
eg
bew
eeg.
• G
ebru
ik d
ie v
erge
lyki
ng
f L=
v±
v L
v±
v S
f S
om d
ie fr
ekw
ensi
e va
n kl
ank
waa
rgen
eem
deu
r ‘n
luis
tera
ar (L
) te
bere
ken,
w
anne
er Ó
F di
e br
on Ó
F di
e lu
iste
raar
bew
eeg.
• B
eskr
yf to
epas
sing
s va
n di
e D
oppl
er-e
ffek
met
ul
trakl
ankg
olw
e in
die
m
edis
yne,
bv.
om
die
te
mpo
van
blo
edvl
oei o
f die
ha
rtklo
p va
n 'n
fetu
s in
die
ba
arm
oede
r te
mee
t.
Prak
tiese
Dem
onst
rasi
e:
Dem
onst
reer
die
Dop
pler
-effe
k.
Mat
eria
le:
Ste
mvu
rk, fl
uit (
of k
lein
kl
ankb
ron)
, tou
Dop
pler
-toep
assi
ngs
sal ó
f 'n
bew
egen
de b
ron
(stil
staa
nde
waa
rnem
er) o
f 'n
bew
egen
de
waa
rnem
er (s
tilst
aand
e br
on)
behe
ls.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
135KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Met
lig
- roo
i ver
skui
win
gs
in d
ie h
eela
l (be
wys
e vi
r die
ui
tbre
iden
de h
eela
l).
• N
oem
dat
die
lig
wat
ui
tges
traal
wor
d de
ur b
aie
ster
re v
ersk
uif i
s na
die
rooi
of
lang
er g
olfle
ngte
/laer
fre
kwen
sieg
ebie
d, a
s ge
volg
va
n di
e be
weg
ing
van
die
bron
van
lig.
• P
as d
ie D
oppl
er-e
ffek
toe
op
hier
die
“roo
i ver
skui
win
gs”
om to
t die
gev
olgt
rekk
ing
te
kom
dat
die
mee
ste
ster
re
weg
van
die
aar
de a
f bew
eeg
en d
at d
ie h
eela
l dus
bes
ig is
om
uit
te b
rei.
Gee
n be
reke
ning
e m
oet
gedo
en w
ord
op ro
oi
vers
kuiw
ings
nie
.
Ele
ktro
mag
netie
se s
pekt
rum
- d
ie ro
oi g
ebie
d va
n di
e sp
ektru
m s
tem
oor
een
met
'n
laer
frek
wen
sie
en d
ie b
lou
gebi
ed m
et 'n
hoë
r fre
kwen
sie
lig.
Mat
erie
en
Mat
eria
le -
emis
sies
pekt
ra e
n be
spre
ek
die
feit
dat s
terr
e lig
uits
traal
m
et fr
ekw
ensi
es w
at b
epaa
l w
ord
deur
hul
le s
ames
telli
ng.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
136 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AD
E 12
CH
EMIE
(CH
EMIE
SE V
ERA
ND
ERIN
G) K
WA
RTA
AL
2
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Tem
po e
n O
mva
ng v
an
Rea
ksie
:
2 ur
e
Rea
ksie
tem
po e
n fa
ktor
e w
at d
ie te
mpo
beï
nvlo
ed
(aar
d va
n re
ager
ende
st
oww
e, k
onse
ntra
sie
[dru
k vi
r gas
se],
tem
pera
tuur
en
die
teen
woo
rdig
heid
van
'n
kata
lisat
or);
• Ve
rdui
delik
wat
bed
oel w
ord
met
reak
siet
empo
• N
oem
die
fakt
ore
wat
di
e te
mpo
van
che
mie
se
reak
sies
beï
nvlo
ed (g
root
te
van
die
reak
sie-
oppe
rvla
kte
(vas
test
of),
kons
entra
sie
(opl
ossi
ng),
druk
(gas
), te
mpe
ratu
ur, k
atal
isat
or
en a
ard
van
reag
eren
de
stow
we)
.
• Ve
rdui
delik
in te
rme
van
die
bots
ings
teor
ie h
oe
die
vers
kille
nde
fakt
ore
'n
invl
oed
op d
ie te
mpo
van
ch
emie
se re
aksi
es h
et.
Eksp
erim
ente
:
Bep
aal d
ie:
1. E
ffek
van
vers
kille
nde
kons
entra
sies
- as
yn e
n ko
ekso
da
2. E
ffek
van
tem
pera
tuur
- as
yn e
n ko
ekso
da, A
lka
Sel
tzer
of C
al-C
-Vita
3. E
ffek
van
tem
pera
tuur
en
kons
entra
sie
- kal
ium
joda
at
(0. 0
1 M
), op
losb
are
stys
el, (
Na 2S
2O3)
en H
2SO
4 (jo
dium
klok
reak
sie)
4. E
ffek
van
die
kata
lisat
or
- wat
erst
ofpe
roks
ied
en
man
gaan
diok
sied
, die
bra
nd
van
'n s
uike
rblo
kkie
met
en
son
der d
ompe
ling
in
geak
tivee
rde
kool
stof
. Die
by
voeg
ing
van
'n s
tukk
ie
kope
r by
die
reak
sie
tuss
en
sink
en
HC
l sal
die
tem
po
vers
nel.
Mat
eria
le:
Hie
rdie
afd
elin
g m
oet b
aie
goed
ged
oen
wor
d; g
rond
ige
begr
ip v
an h
ierd
ie a
fdel
ing
gee
die
gron
dsla
g vi
r lat
ere
indr
inge
nde
kenn
is.
Kop
pel c
hem
iese
ste
lsel
s gr
aad
12 a
an in
dust
riële
pr
oses
se.
Bai
e nu
ttige
PH
ET-
sim
ulas
ies
van
reak
siet
empo
is
besk
ikba
ar. O
ok a
nder
soo
s G
reen
bow
e-si
mul
asie
s vi
r re
doks
reak
sies
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
137KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Mee
t van
reak
siet
empo
• S
tel g
eski
kte
eksp
erim
ente
le
tegn
ieke
voo
r vir
die
mee
t van
die
tem
po v
an
'n g
egew
e re
aksi
e, m
et
inbe
grip
van
die
met
ing
van
gasv
olum
es, t
roeb
elhe
id
(bv.
nee
rsla
gvor
min
g),
vera
nder
ing
van
kleu
r en
die
vera
nder
ing
van
die
mas
sa
van
die
reak
sieh
ouer
.
Eksp
erim
ent
1. B
epaa
l die
reak
siet
empo
en
die
invl
oed
van
al d
ie te
mpo
fa
ktor
e in
die
reak
sie
van
Zn
en H
Cl.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
2. B
epaa
l die
kw
antit
atie
we
reak
siet
empo
en
teke
n gr
afiek
e va
n di
e re
aksi
e tu
ssen
Na 2S
2O3 e
n H
Cl.
Troe
belh
eid
is s
elde
kw
antit
atie
f akk
uraa
t, m
aar d
it is
nut
tig.
Mat
eria
le:
Nat
rium
sulfi
et, v
erdu
nde
sout
suur
, 5 p
roef
buis
e,
glas
beke
r, pr
opet
, 2,5
ml
spui
t, w
it pa
pier
, pot
lood
, st
opho
rlosi
e of
sel
foon
met
'n
sto
phor
losi
efun
ksie
, ys,
br
ande
r, sp
atel
, gra
fiekp
apie
r.
Dit
is 'n
bel
angr
ike
afde
ling
ter
illus
trasi
e en
die
ass
esse
ring
van
begr
ip ra
kend
e di
e on
ders
oekp
rose
s, d
ie
verw
ants
kap
tuss
en te
orie
en
eksp
erim
ent,
die
bela
ngrik
heid
va
n em
pirie
se d
ata
en
wis
kund
ige
mod
elle
ring
van
verw
ants
kapp
e. O
nder
rig o
or
prak
tiese
ond
erso
eke
moe
t de
el v
orm
van
hie
rdie
afd
elin
g.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
138 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Meg
anis
me
van
reak
sie
en v
an
kata
lise;
•
Defi
niee
r akt
iver
ings
ener
gie
- die
min
imum
ene
rgie
wat
no
dig
is v
ir 'n
reak
sie
om
plaa
s te
vin
d. B
otse
nde
mol
ekul
es m
oet,
afge
sien
va
n di
e re
gte
orië
ntas
ie,
'n k
inet
iese
ene
rgie
gel
yk
aan
of g
rote
r as
die
aktiv
erin
gsen
ergi
e va
n 'n
re
aksi
e hê
, voo
r die
reak
sie
kan
plaa
svin
d.
• G
ebru
ik 'n
gra
fiek
wat
die
ve
rspr
eidi
ng v
an m
olek
ulêr
e en
ergi
eë to
on (g
etal
dee
ltjie
s te
enoo
r hul
le k
inet
iese
en
ergi
e) o
m te
ver
duid
elik
ho
ekom
net
som
mig
e m
olek
ules
gen
oeg
ener
gie
het o
m te
reag
eer,
en v
erde
r ho
e di
e by
voeg
ing
van
'n
kata
lisat
or e
n ve
rhitt
ing
van
die
reag
ense
die
tem
po
beïn
vloe
d.
• Ve
rdui
delik
(in
eenv
oudi
ge
term
e) h
oe s
omm
ige
kata
lisat
ors
funk
sion
eer d
eur
op s
o 'n
wys
e te
reag
eer m
et
die
reag
ense
dat
die
reak
sie
'n a
ltern
atie
we
roet
e va
n la
er
aktiv
erin
gsen
ergi
e vo
lg.
Akt
iwite
it:
Geb
ruik
gep
aste
met
odes
, va
ardi
ghed
e en
tegn
ieke
, so
os d
ie m
ikro
- of k
lein
-ska
al-
chem
iete
gnie
k, o
m d
ie v
erlo
op
van
'n re
aksi
e te
bes
tude
er.
Mat
eria
le:
Akt
iver
ings
ener
gie
is b
aie
bela
ngrik
en
rele
vant
vir
goei
e be
grip
van
reak
siet
empo
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
139KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Che
mie
se E
wew
ig
2 ur
e
Che
mie
se e
wew
ig e
n fa
ktor
e w
at e
wew
ig b
eïnv
loed
; •
Verd
uide
lik w
at b
edoe
l wor
d m
et:
- O
op e
n ge
slot
e si
stem
e.
- 'n
Om
keer
bare
reak
sie
- D
inam
iese
ew
ewig
• N
oem
die
fakt
ore
wat
'n
invl
oed
het o
p di
e po
sisi
e va
n 'n
ew
ewig
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1. O
nder
soek
ew
ewig
en
die
fakt
ore
wat
ew
ewig
be
ïnvl
oed
op d
ie e
wew
ig
van
CoC
l 2 en
H2O
2. D
ie o
ntw
erp
en u
itvoe
ring
van
'n e
kspe
rimen
t om
die
ef
fek
van
pH te
ond
erso
ek
op e
wew
igst
else
ls s
oos:
B
r 2(aq)
+ H
2O(l)
H
OB
r(aq
) +
H+ (
aq) +
Brˉ
(aq)
C
r 2O72-
(aq)
+ H
2O(l)
2CrO
42-(a
q) +
2H
+ (aq
)
Mat
eria
al
5 pr
oefb
uise
, kob
altc
hlor
ied,
et
anol
, silw
erni
traat
, na
trium
chlo
ried,
ver
dund
e so
utsu
ur, w
ater
, ys,
gla
sbek
er,
spat
el, b
rand
er.
Geb
ruik
vlo
eist
ofda
mpe
wew
ig
in 'n
ges
lote
sis
teem
om
om
keer
baar
heid
te il
lust
reer
.
4 ur
e
Ew
ewig
kons
tant
e;
• N
oem
die
fakt
ore
wat
'n
invl
oed
het o
p di
e w
aard
e va
n di
e ew
ewig
skon
stan
te K
c
• S
kryf
'n u
itdru
kkin
g ne
er
vir d
ie e
wew
igsk
onst
ante
w
anne
er d
ie v
erge
lyki
ng v
ir di
e re
aksi
e ge
gee
is.
• Vo
er b
erek
enin
ge u
it ge
base
er o
p K
c-waa
rdes
.
• Ve
rdui
delik
die
bet
eken
is v
an
hoë
en la
e w
aard
es v
an d
ie
ewew
igsk
onst
ante
.
Akt
iwite
it:
1. S
oek
vir i
nlig
ting
oor
kwes
sies
wat
ver
band
hou
m
et c
hem
iese
ew
ewig
.
2. O
nder
soek
voo
rbee
lde
van
omke
erba
re e
n on
omke
erba
re re
aksi
es.
3. O
nder
soek
die
effe
k va
n ve
rand
erin
ge in
ko
nsen
trasi
e of
tem
pera
tuur
op
die
che
mie
se e
wew
ig
d.m
.v. '
n re
kena
arsi
mul
asie
.
In d
ie b
erek
enin
g va
n K
c wor
d di
e ge
brui
k va
n kw
adra
tiese
ve
rgel
ykin
gs n
ie to
egel
aat n
ie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
140 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Toep
assi
ng v
an
ewew
igsb
egin
sels
. •
Noe
m L
e C
hate
lier s
e be
gins
el. G
ebru
ik L
e C
hate
lier s
e be
gins
el
om d
ie u
itwer
king
van
ve
rand
erin
ge in
dru
k,
tem
pera
tuur
en
kons
entra
sie
(gem
eens
kapl
ike
ioon
effe
k)
op d
ie k
onse
ntra
sies
en
hoev
eelh
ede
van
elke
sto
f in
'n e
wew
igsm
engs
el te
id
entifi
seer
en
te v
erdu
idel
ik.
Verd
uide
lik d
ie g
ebru
ik
van
'n k
atal
isat
or e
n di
e in
vloe
d da
arva
n op
'n
ewew
igsm
engs
el.
• In
terp
rete
er s
legs
ee
nvou
dige
gra
fieke
van
ew
ewig
.
• P
as d
ie b
egin
sels
van
re
aksi
etem
po e
n ew
ewig
to
e op
bel
angr
ike
indu
strië
le
toep
assi
ngs,
bv.
Hab
er-
pros
es.
Definisie:
Le C
hate
lier s
e be
gins
el
stel
dat
'n v
eran
derin
g in
en
ige
van
die
fakt
ore
wat
ew
ewig
stoe
stan
de v
an 'n
si
stee
m b
epaa
l, sa
l ver
oors
aak
dat d
ie s
iste
em o
p so
'n
wys
e ve
rand
er te
n ei
nde
die
effe
k va
n di
e ve
rand
erin
g te
ve
rmin
der o
f tee
n te
wer
k.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
141KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Sure
en
basi
sse
8 ur
e
Suu
r-ba
sis-
reak
sies
• Ve
rdui
delik
wat
bed
oel w
ord
met
sur
e en
bas
isse
• N
oem
suu
r-ba
sis-
mod
elle
(A
rrhe
nius
, Low
ry-B
røns
ted)
.
• S
kryf
die
reak
siev
erge
lyki
ngs
van
wat
erig
e op
loss
ings
van
su
re e
n ba
siss
e ne
er
• G
ee g
ekon
juge
erde
suu
r-ba
sisp
are
vir g
egew
e ve
rbin
ding
s.
• B
epaa
l die
ben
ader
de p
H
van
sout
e in
sou
thid
rolis
e.
• G
ee d
ie n
eutra
lisas
iere
aksi
es
van
alge
men
e la
bora
toriu
m
sure
en
basi
sse.
• H
oe w
erk
indi
kato
re?
Wat
is
die
gebi
ed v
an m
etie
lora
nje,
br
oom
timol
blou
en
feno
lftal
eïen
indi
kato
re?
• Vo
er e
envo
udig
e su
ur-
basi
stitr
asie
s ui
t.
• D
oen
bere
keni
nge
geba
seer
op
titra
sier
eaks
ies
• N
oem
'n p
aar a
lgem
ene
ster
k en
sw
ak s
ure
en
basi
sse.
• Ve
rdui
delik
die
pH
-ska
al.
• B
erek
en p
H-w
aard
es v
an
ster
k su
re e
n st
erk
basi
sse.
• D
efini
eer d
ie b
egrip
van
Kw
.
• O
nder
skei
tuss
en s
terk
en
geko
nsen
treer
de s
ure.
Akt
iwite
ite e
n ek
sper
imen
te
1. S
oek
vir v
oorb
eeld
e va
n su
re e
n ba
siss
e w
at
natu
urlik
voo
rkom
en
hul
chem
iese
sam
este
lling
.
2. O
nder
soek
die
uitw
erki
ng
van
verd
unde
sur
e op
m
etal
e, m
etaa
lkar
bona
te,
met
aalw
ater
stof
karb
onat
e,
met
aalo
ksie
de e
n m
etaa
lhid
roks
iede
(h
ersi
enin
g va
n gr
aad
11).
3. S
oek
na in
ligtin
g oo
r die
ge
vaar
like
aard
van
sur
e en
ba
siss
e.
4. O
nder
soek
die
uitw
erki
ng
van
verd
unde
bas
isse
op
wat
erig
e m
etaa
lione
om
m
etaa
lhid
roks
iedn
eers
lae
te
vorm
.
5. V
oer e
kspe
rimen
te u
it om
di
e ko
rrod
eren
de a
ard
van
geko
nsen
treer
de s
ure
en
basi
sse
(dre
insk
oonm
aker
s,
batte
rysu
ur, s
wem
bads
uur,
ens.
) te
onde
rsoe
k.
6. O
nder
soek
die
te
mpe
ratu
urve
rand
erin
g in
'n
neu
tralis
asie
pros
es.
Daa
r is
'n n
uttig
e an
imas
ies
van
titra
sies
bes
kikb
aar o
m
hier
te g
ebru
ik (b
v. G
reen
bow
e-an
imas
ies)
Sur
e en
bas
isse
wor
d in
gr
aad
11 in
gele
i en
in m
eer
deta
il hi
er g
edoe
n, in
slui
tend
be
reke
ning
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
142 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• O
nder
skei
tuss
en
geko
nsen
treer
de e
n ve
rdun
de s
ure.
• Ve
rdui
delik
die
out
o-io
nise
ring
van
wat
er.
• Ve
rgel
yk d
ie K
a- en
Kb-
waa
rdes
van
ste
rk e
n sw
ak
sure
en
basi
sse.
• Ve
rgel
yk s
terk
en
swak
sur
e de
ur te
kyk
na
(1) p
H (2
) ge
leid
ing
(3) r
eaks
iete
mpo
.
• K
yk n
a di
e to
epas
sing
van
su
re e
n ba
siss
e in
die
chl
oor-
alka
li-be
dryf
(sle
gs c
hem
iese
re
aksi
es)
• K
yk n
a di
e to
epas
sing
va
n su
re e
n ba
siss
e in
die
ch
emie
van
har
e. (W
at is
di
e pH
van
har
e? W
at is
'n
perm
anen
te g
olw
ings
room
en
hoe
wer
k di
t? W
at is
'n
haar
onts
pann
er e
n ho
e w
erk
dit?
Bes
pree
k ve
rski
llend
e m
anie
re o
m h
are
te k
leur
.)
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t
vir f
orm
ele
asse
sser
ing
7. B
erei
ding
van
'n s
tand
aard
-op
loss
ing
vir v
olum
etrie
se
anal
ise.
Vo
er s
uur-
basi
s-tit
rasi
es u
it m
et b
ehul
p va
n ge
skik
te
indi
kato
re, b
v. o
ksaa
lsuu
r te
en n
atriu
mhi
drok
sied
met
fe
nolft
aleï
en a
s in
dika
tor.
8. G
ebru
ik 'n
titra
sie-
eksp
erim
ent o
m d
ie
kons
entra
sie
te b
epaa
l va
n as
ynsu
ur in
asy
n of
die
kon
sent
rasi
e va
n na
trium
hidr
oksi
ed in
dr
eins
koon
mak
er.
9.
Doe
n su
ur-b
asis
-titra
sie-
eksp
erim
ente
om
die
te
enw
oord
ighe
id v
an s
uur
te b
epaa
l in
'n v
erbi
ndin
g (%
eta
noës
uur i
n as
yn,
ens.
)
Mat
eria
al
25 m
l vol
umet
riese
maa
tfles
, m
assa
met
er, s
pate
l, ok
saal
suur
, wat
er, h
orlo
sieg
las,
bu
ret (
of tw
ee S
wift
-pip
ette
), pr
oefb
uise
, nat
rium
hidr
oksi
ed,
glas
beke
r, ap
para
atst
aand
er,
feno
lftal
eïen
as
indi
kato
r, tre
gter
.
pH-m
eter
s en
dat
anot
eerd
ers
kan
ook
gebr
uik
wor
d in
tit
rasi
es a
s di
t bes
kikb
aar i
s.
Reg
uitm
aak
van
hare
Mid
dels
om
har
e re
guit
te
maa
k, h
et 'n
hoë
pH
, som
s 13
. D
it is
gew
oonl
ik 'n
ste
rk b
asis
, N
aOH
. As
dit n
ie b
ehoo
rlik
gebr
uik
wor
d ni
e, k
an d
it di
e ko
pvel
bes
eer o
f bra
nd.
(Kyk
na
“The
trut
h ab
out h
air
rela
xers
” op
die
inte
rnet
.)
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 2
KW
AR
TAA
L 2:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (C
hem
ie):
Hoe
geb
ruik
jy d
ie ti
trasi
e va
n ok
saal
suur
teen
nat
rium
hidr
oksi
ed o
m d
ie k
onse
ntra
sie
van
die
natri
umhi
drok
sied
te
bepa
al?
OF
Eks
perim
ent (
Fisi
ka):
Die
beh
oud
van
lineê
re m
omen
tum
. (H
ierd
ie e
kspe
rimen
t beh
oort
afge
neem
te w
ord
tyde
ns d
ie o
nder
rig v
an d
ie a
fdel
ing
oor m
omen
tum
, maa
r wor
d fo
rmee
l gea
sses
seer
in k
war
taal
2)
2. H
alfja
arek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
143KABV
KW
AR
TAA
L 3
GR
AA
D 1
2
GR
AD
E 12
FIS
IKA
(ELE
KTR
ISIT
EIT
& M
AG
NET
ISM
E) K
WA
RTA
AL
3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 U
RE
Elek
trie
se s
troo
mba
ne
4 ur
e
Inte
rne
wee
rsta
nd e
n se
rie- e
n pa
ralle
lnet
wer
ke•
Los
prob
lem
e op
(doe
n be
reke
ning
e) w
at s
troom
, sp
anni
ng e
n w
eers
tand
in
slui
t vir
stro
omba
ne
wat
rang
skik
king
s va
n w
eers
tand
e in
ser
ie e
n pa
ralle
l bev
at.
• N
oem
dat
'n w
erkl
ike
batte
ry
inte
rne
wee
rsta
nd h
et.
• D
ie s
om v
an d
ie s
pann
ings
oo
r die
eks
tern
e st
room
baan
pl
us d
ie s
pann
ing
oor d
ie
inte
rne
wee
rsta
nd is
gel
yk
aan
die
emk:
ε =
Vsp
anni
ng +
Vin
tern
e w
eers
tand
of
• Lo
s st
room
baan
prob
lem
e op
(d
oen
bere
keni
nge)
waa
rin
die
inte
rne
wee
rsta
nd v
an
die
batte
ry in
ag
gene
em
moe
t wor
d.
• Lo
s st
room
baan
prob
lem
e op
, (do
en b
erek
enin
ge) m
et
'n in
tern
e w
eers
tand
, wat
se
rie-p
aral
leln
etw
erke
van
w
eers
tand
e in
slui
t.
Voor
gesk
rew
e ek
sper
imen
t vi
r for
mel
e as
sess
erin
g:
(dee
l 1 e
n de
el 2
)
Inte
rne
Wee
rsta
nd, S
erie
- en
Para
lleln
etw
erke
Dee
l 1
Bep
aal d
ie in
tern
e w
eers
tand
va
n 'n
bat
tery
.
Dee
l 2
Ste
l 'n
serie
-par
alle
lnet
wer
k m
et b
eken
de w
eers
tand
e op
. Bep
aal d
ie e
kwiv
alen
te
wee
rsta
nd m
et b
ehul
p va
n 'n
am
met
er e
n 'n
vol
tmet
er e
n ve
rgel
yk m
et d
ie te
oret
iese
w
aard
e.
Aan
bevo
le P
rakt
iese
O
nder
soek
vir
info
rmel
e as
sess
erin
g:
Ste
l 'n
serie
-par
alle
lnet
wer
k op
m
et 'n
am
met
er in
elk
e ta
k en
in
die
eks
tern
e st
room
baan
en
voltm
eter
s oo
r elk
e w
eers
tand
, ta
k en
bat
tery
, pla
as s
kake
laar
s in
elk
e ta
k en
in d
ie e
kste
rne
stro
omba
an. G
ebru
ik h
ierd
ie
stro
omba
an o
m k
orts
luiti
ngs
en
oop
stro
omba
ne te
ond
erso
ek.
Mat
eria
le:
Bat
tery
, ver
bind
ings
drad
e,
wee
rsta
nd, v
oltm
eter
, am
met
er
en s
kake
laar
.
Mat
eria
le:
Bat
tery
, ver
bind
ings
drad
e,
vers
keie
wee
rsta
nde
van
vers
kille
nde
waa
rdes
, vo
ltmet
er, a
mm
eter
en
skak
elaa
r.
Mat
eria
le:
Bat
tery
, ver
bind
ings
drad
e,
vers
keie
wee
rsta
nde
van
vers
kille
nde
waa
rdes
, ver
skei
e vo
ltmet
ers,
ver
skei
e am
met
ers,
sk
akel
aars
, 'n
leng
te
laew
eers
tand
-dra
ad.
Som
mig
e bo
eke
gebr
uik
die
term
“ver
lore
spa
nnin
g” o
m te
ve
rwys
na
die
vers
kil t
usse
n di
e em
k en
die
term
inaa
l-sp
anni
ng. D
it is
mis
leid
end.
Die
sp
anni
ng is
nie
“ver
lore
” nie
dit
is o
or d
ie in
tern
e w
eers
tand
va
n di
e ba
ttery
, maa
r 've
rlore
' vi
r geb
ruik
in d
ie e
kste
rne
stro
omba
an.
Die
inte
rne
wee
rsta
nd v
an
die
batte
ry k
an h
ante
er w
ord
net s
oos
nog
'n w
eers
tand
in
serie
in d
ie s
troom
baan
. Die
so
m v
an d
ie s
pann
ings
oor
di
e ek
ster
ne s
troom
baan
plu
s di
e sp
anni
ng o
or d
ie in
tern
e w
eers
tand
is g
elyk
aan
die
em
k:
ε =
Vsp
anni
ng +
Vin
tern
e w
eers
tand
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
144 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Elek
trod
inam
ika
4 ur
e
Ele
ktrie
se m
asjie
ne
(gen
erat
ors,
mot
ors)
• N
oem
dat
gen
erat
ors
meg
anie
se e
nerg
ie n
a el
ektri
ese
ener
gie
omsi
t en
mot
ors
elek
tries
e en
ergi
e na
m
egan
iese
ene
rgie
om
sit.
• G
ebru
ik F
arad
ay s
e W
et
om te
ver
duid
elik
waa
rom
'n
stro
om g
eïnd
usee
r wor
d in
'n s
poel
wat
ged
raai
w
ord
(ger
otee
r wor
d) in
'n
mag
neet
veld
. •
Geb
ruik
woo
rde
en s
kets
e om
die
bas
iese
beg
inse
l van
'n
WS
-gen
erat
or (a
ltern
ator
), w
aarin
'n s
poel
meg
anie
s in
'n m
agne
etve
ld g
erot
eer
wor
d, te
ver
duid
elik
. •
Geb
ruik
woo
rde
en s
kets
e om
te v
erdu
idel
ik h
oe 'n
GS
-ge
nera
tor w
erk
en h
oe d
it ve
rski
l van
'n W
S-g
ener
ator
. •
Verd
uide
lik w
aaro
m 'n
st
room
drae
nde
spoe
l wat
in
'n m
agne
etve
ld g
epla
as
is (m
aar n
ie p
aral
lel m
et
die
veld
nie
) sal
dra
ai
deur
te v
erw
ys n
a di
e kr
ag
uitg
eoef
en o
p be
weg
ende
la
ding
s de
ur 'n
mag
neet
veld
en
die
wrin
gkra
g va
n di
e sp
oel.
• G
ebru
ik w
oord
e en
ske
tse
om d
ie b
asie
se b
egin
sel
van
'n e
lekt
riese
mot
or te
ve
rdui
delik
. •
Gee
voo
rbee
lde
van
die
gebr
uik
van
WS
- en
GS
-ge
nera
tors
. •
Gee
voo
rbee
lde
van
die
gebr
uik
van
mot
ors.
Proj
ek:
Bou
'n e
envo
udig
e el
ektri
ese
gene
rato
r.
Proj
ek:
Bou
'n e
envo
udig
e el
ektri
ese
mot
or.
Mat
eria
le:
Em
alje
-om
huld
e ko
perd
raad
, 4
groo
t ker
amie
k-bl
okm
agne
te,
karto
n (v
erpa
kkin
g), g
root
sp
yker
, 1, 5
V 2
5 m
A gl
oeila
mp.
Mat
eria
le:
2 st
ukki
es d
un a
lum
iniu
m
stro
ke (3
cm
x 6
cm
), 1,
5
m v
an d
ie e
mal
je o
mhu
lde
kope
rdra
ad, 2
leng
tes
kope
rdra
ad, '
n rin
gmag
neet
(uit
'n o
u lu
idsp
reke
r) 'n
(6 c
m x
15
cm) b
lok
hout
, sku
urpa
pier
en
duim
spyk
ers.
Die
bas
iese
beg
inse
ls v
an
die
wer
king
van
'n m
otor
en
'n
gene
rato
r is
dies
elfd
e, b
ehal
we
dat '
n m
otor
ele
ktrie
se e
nerg
ie
omsk
akel
na
meg
anie
se
ener
gie
en 'n
gen
erat
or
meg
anie
se e
nerg
ie o
msk
akel
na
ele
ktrie
se e
nerg
ie. B
eide
m
otor
s en
gen
erat
ors
kan
verd
uide
lik w
ord
in te
rme
van
'n s
poel
wat
in 'n
mag
neet
veld
ro
teer
. In
'n g
ener
ator
is d
ie
spoe
l ver
bind
aan
'n e
kste
rne
stro
omba
an e
n w
ord
meg
anie
s ge
draa
i, w
at 'n
ver
ande
rend
e vl
oed
tot g
evol
g he
t wat
'n
emk
indu
seer
. In
'n W
S-
gene
rato
r is
die
twee
ent
e va
n di
e sp
oel v
erbi
nd a
an 'n
gl
yrin
g w
at k
onta
k m
aak
met
bo
rsel
s te
rwyl
dit
draa
i. D
ie
rigtin
g va
n di
e st
room
ver
ande
r m
et e
lke
halw
e dr
aai v
an d
ie
spoe
l. 'n
GS
-gen
erat
or w
ord
op d
iese
lfde
man
ier g
ebou
as
'n W
S-g
ener
ator
, beh
alw
e da
t di
e gl
yrin
g in
twee
del
e ve
rdee
l is
, gen
aam
d 'n
kom
mut
ator
. D
ie s
troom
in d
ie e
kste
rne
stro
omba
an v
eran
der d
us n
ie
van
rigtin
g ni
e. In
'n m
otor
, on
derv
ind
'n s
troom
drae
nde
spoe
l in
'n m
agne
etve
ld 'n
kra
g op
bei
de k
ante
van
die
spo
el,
wat
'n w
ringk
rag
laat
ont
staa
n,
wat
dit
laat
dra
ai.
'n O
pmer
king
oor
wrin
gkra
g:
Wee
t dat
die
mom
ent v
an
'n k
rag
of w
ringk
rag,
die
pr
oduk
van
die
afs
tand
van
af
die
steu
npun
t (sp
ilpun
t) en
di
e ko
mpo
nent
van
die
kra
g lo
odre
g op
die
voo
rwer
p is
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
145KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
4 ur
e
Wis
sels
troom
• Ve
rdui
delik
die
voo
rdel
e va
n w
isse
lstro
om.
• S
kryf
uitd
rukk
ings
vir
die
stro
om e
n sp
anni
ng in
'n
WS
-stro
omba
an.
• D
efini
eer d
ie w
gk (w
orte
l-ge
mid
deld
e-kw
adra
at)-
waa
rdes
vir
stro
om e
n sp
anni
ng a
s
m
ax 2rm
s
II
= e
n m
ax 2rm
s
VV
=
onde
rske
idel
ik, e
n ve
rdui
delik
hoe
kom
hie
rdie
w
aard
es n
uttig
is.
• W
eet d
at d
ie g
emid
deld
e dr
ywin
g ge
gee
wor
d de
ur:
1m
axm
ax2
avrm
srm
sP
IV
IV
==
(v
ir 'n
sui
wer
resi
stie
we
stro
omba
an).
• Te
ken
'n g
rafie
k va
n sp
anni
ng te
enoo
r tyd
en
stro
om te
enoo
r tyd
vir
'n W
S-
stro
omba
an.
• Lo
s pr
oble
me
op (d
oen
bere
keni
nge)
deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n di
e be
grip
pe v
an
,,
rms
rms
avI
VP
Die
gro
otst
e vo
orde
el v
an W
S
is d
at d
ie s
pann
ing
vera
nder
ka
n w
ord
met
beh
ulp
van
trans
form
ator
s (to
este
l wat
ge
brui
k w
ord
om d
ie a
mpl
itude
va
n 'n
WS
-toev
oer t
e ve
rhoo
g of
ver
laag
). D
it be
teke
n da
t die
sp
anni
ng v
erho
og k
an w
ord
by k
rags
tasi
es n
a 'n
bai
e ho
ë sp
anni
ng, s
odat
ele
ktrie
se
ener
gie
oorg
edra
kan
wor
d de
ur k
ragl
yne
teen
'n la
e st
room
en
dus
lae
ener
gie
verli
es e
rvaa
r wee
ns v
erhi
tting
. D
ie s
pann
ing
kan
dan
wee
r ve
rlaag
wor
d vi
r geb
ruik
in
gebo
ue, s
traat
ligte
, ens
ovoo
rts.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
146 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AD
E 12
FIS
IKA
(MAT
ERIE
& M
ATER
IALE
) KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Opt
iese
ver
skyn
sels
en
eien
skap
pe v
an m
ater
iale
4 ur
e
Foto
-ele
ktrie
se e
ffek.
•
Bes
kryf
die
foto
-ele
ktrie
se
effe
k as
die
pro
ses
wat
pl
aasv
ind
wan
neer
lig
op 'n
m
etaa
l sky
n en
dit
elek
trone
af
gee.
• G
ee d
ie b
elan
grik
heid
van
di
e fo
to-e
lekt
riese
effe
k: d
it be
vest
ig d
ie k
wan
tum
teor
ie
en d
it ill
ustre
er d
ie d
eeltj
ie-
aard
van
lig.
• D
efini
eer d
ie a
fsny
frekw
ensi
e,
f o
• D
efini
eer d
ie w
erkf
unks
ie
en w
eet d
at d
ie w
erkf
unks
ie
mat
eria
al s
pesi
fiek
is.
• W
eet d
at d
ie a
fsny
frekw
ensi
e oo
reen
stem
met
'n m
aksi
mum
go
lflen
gte
• P
as d
ie fo
to-e
lekt
riese
ve
rgel
ykin
g to
e:
max
oE
WK
E=
+, w
aar
Ehf
=en
o
oW
hf=
21
max
max
2(
)K
Em
v=
• W
eet d
at d
ie g
etal
ele
ktro
ne
wat
per
sek
onde
afg
egee
w
ord,
ver
mee
rder
met
die
in
tens
iteit
van
die
inva
llend
e st
ralin
g.
Prak
tiese
dem
onst
rasi
e:
Foto
-ele
ktrie
se e
ffek.
Mat
eria
le:
Kw
ikon
tladi
ngsl
amp,
fo
tose
nsiti
ewe
vaku
umbu
is;
stel
ligfi
lters
; stro
omba
an o
m
vertr
agen
de s
pann
ing
oor
die
foto
buis
te p
rodu
seer
; os
sillo
skoo
p, a
mm
eter
.
Verb
ind
aan
die
benu
tting
van
so
nene
rgie
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
147KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• W
eet d
at in
dien
die
fre
kwen
sie
van
die
inva
llend
e st
ralin
g on
der d
ie a
fsny
-fre
kwen
sie
is, d
an s
al 'n
to
enam
e in
die
inte
nsite
it va
n di
e st
ralin
g ge
en e
ffek
hê n
ie,
d.w
.s. d
it sa
l nie
ver
oors
aak
dat e
lekt
rone
afg
egee
wor
d ni
e.
• Ve
rsta
an d
at d
ie fo
to-
elek
tries
e ef
fek
die
deel
tjie-
aard
van
lig
dem
onst
reer
.
2 ur
e
Em
issi
e- e
n ab
sorp
sies
pekt
ra•
Verd
uide
lik d
ie b
ron
van
atoo
mem
issi
espe
ktra
(van
on
tladi
ngsb
uise
) en
hulle
un
ieke
ver
wan
tska
p m
et e
lke
elem
ent.
• B
ring
die
lyne
op
die
atoo
m-
spek
trum
in v
erba
nd m
et d
ie
elek
trono
orga
nge
tuss
en
ener
gie-
vlak
ke.
• Ve
rdui
delik
die
ver
skil
tuss
en a
toom
abso
rpsi
e- e
n at
oom
emis
sies
pekt
ra.
Toep
assi
ng o
p st
erre
kund
e.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
148 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
2 C
HEM
IE (C
HEM
IESE
VER
AN
DER
ING
) KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
8 U
RE
Elek
troc
hem
iese
reak
sies
:
2 ur
e
Ele
ktro
litie
se s
elle
en
galv
anie
se s
elle
; •
Defi
niee
r die
gal
vani
ese
sel i
n te
rme
van:
se
lfond
erho
uden
de e
lekt
rode
re
aksi
es e
n om
skak
elin
g va
n ch
emie
se e
nerg
ie n
a el
ektri
ese
ener
gie
• D
efini
eer d
ie e
lekt
rolit
iese
se
l in
term
e va
n:
elek
trode
reak
sies
wat
vo
lgeh
ou w
ord
deur
'n
toev
oer v
an e
lekt
riese
en
ergi
e en
die
om
skak
elin
g va
n el
ektri
ese
ener
gie
na
chem
iese
ene
rgie
.
• D
efini
eer o
ksid
asie
en
redu
ksie
in te
rme
van
elek
trono
ordr
ag (e
- ).
• D
efini
eer o
ksid
eerm
idde
l en
redu
seer
mid
del i
n te
rme
van
oksi
dasi
e en
redu
ksie
.
• D
efini
eer a
node
en
kato
de
in te
rme
van
oksi
dasi
e en
re
duks
ie.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
1. O
nder
soek
die
ele
ktro
lise
van
wat
er e
n na
trium
jodi
ed.
Aan
bevo
le e
kspe
rimen
t
vir i
nfor
mel
e as
sess
erin
g
2. V
ind
die
galv
anie
se s
el m
et
die
hoog
ste
pote
nsia
al (Z
n,
Cu,
Al,
Pb)
.
3. O
nder
soek
die
redu
ksie
van
m
etaa
lione
en
halo
gene
.
Mat
eria
le:
Wat
erba
k, e
lekt
rode
s vi
r di
e el
ektro
lise
van
wat
er,
proe
fbui
se, g
elei
ding
sdra
de,
9 vo
lt ba
ttery
, stro
omin
dika
tor
(LE
D),
wat
er e
n na
trium
jodi
ed
en n
atriu
msu
lfaat
.
Mat
eria
le:
Sin
k, lo
od, a
lum
iniu
m e
n ko
pere
lekt
rode
s, s
inks
ulfa
at,
kope
rsul
faat
, loo
dnitr
aat,
natri
umhi
drok
sied
en
kaliu
mni
traat
.
Her
sien
die
redo
ksre
aksi
es
best
udee
r in
graa
d 11
.
Verb
ind
met
:
Gra
de 1
1 ok
sida
sieg
etal
le e
n G
rade
11
redo
ksre
aksi
es.
GE
BR
UIK
EN
KE
LPY
LE
in re
doks
che
mie
se
reak
siev
erge
lyki
ngs
en
halfr
eaks
ies,
maa
r WE
ET
dat a
lle c
hem
iese
reak
sies
va
n na
ture
om
keer
baar
(e
wew
igre
aksi
es) i
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
149KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Verb
and
tuss
en s
troom
en
reak
siet
empo
en
die
verb
and
tuss
en p
oten
siaa
lver
skil
en
ewew
ig v
an d
ie s
el re
aksi
e.
• G
ee e
n ve
rdui
delik
die
ve
rwan
tska
p tu
ssen
stro
om
in 'n
ele
ktro
chem
iese
sel
en
die
tem
po v
an d
ie re
aksi
e
• N
oem
dat
die
po
tens
iaal
vers
kil v
an d
ie
sel (
Vse
l) ve
rwan
t is
aan
die
mat
e w
aarto
e di
e sp
onta
ne
selre
aksi
e ew
ewig
ber
eik
het.
• S
tel e
n ge
brui
k di
e kw
alita
tiew
e ve
rwan
tska
p tu
ssen
Vse
l en
die
kons
entra
sie
van
die
prod
uk- e
n re
agen
sion
e vi
r die
spo
ntan
e re
aksi
e,
nl. V
sel n
eem
af s
oos
die
kons
entra
sie
van
die
prod
ukio
ne to
enee
m e
n di
e ko
nsen
trasi
e va
n di
e re
agen
sion
e ne
em a
f tot
dat
ewew
ig b
erei
k w
ord
waa
r V
sel =
0 (d
ie s
el is
‘pap
’).
(Sle
g kw
alita
tiew
e be
hand
elin
g. N
erns
t ve
rgel
ykin
g is
NIE
nod
ig
NIE
).
Illus
treer
pro
sess
e su
bmik
rosk
opie
s.
Le C
hate
lier s
e be
gins
el
kan
gebr
uik
wor
d om
die
ve
rsku
iwin
g in
ew
ewig
te
verk
laar
.
1 uu
r
Beg
rip v
an d
ie p
rose
sse
en
redo
ksre
aksi
es w
at p
laas
vind
in
sel
le;
• B
eskr
yf d
ie b
eweg
ing
van
ione
deu
r die
opl
ossi
ngs
in
die
selk
ompa
rtem
ente
; di
e el
ektro
nvlo
ei in
die
ek
ster
ne s
troom
baan
van
di
e se
l;
die
halfr
eaks
ies
by d
ie
elek
trode
s; e
n
die
funk
sie
van
die
sout
brug
in
gal
vani
ese
selle
.
• G
ebru
ik s
elno
tasi
e of
di
agra
mm
e om
'n g
alva
nies
e se
l voo
r te
stel
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
150 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Sta
ndaa
rdel
ektro
depo
tens
iale
; •
Gee
die
sta
ndaa
rdto
esta
nde
waa
rond
er s
tand
aard
-el
ektro
depo
tens
iale
bep
aal
wor
d.
• B
eskr
yf d
ie s
tand
aard
-w
ater
stof
elek
trode
en
verd
uide
lik s
y ro
l as
die
verw
ysin
gsel
ektro
de
• Ve
rdui
delik
hoe
sta
ndaa
rd-
elek
trode
pote
nsia
le
bepa
al k
an w
ord
deur
ge
brui
k te
maa
k va
n di
e ve
rwys
ings
elek
trode
en
noem
die
kon
vens
ie m
et
betre
kkin
g to
t pos
itiew
e en
ne
gatie
we
waa
rdes
.
• G
ebru
ik d
ie T
abel
va
n S
tand
aard
-R
eduk
siep
oten
sial
e om
di
e em
k va
n 'n
sta
ndaa
rd-
galv
anie
se s
el te
ber
eken
.
• G
ebru
ik 'n
pos
itiew
e w
aard
e va
n di
e st
anda
ard-
emk
as 'n
aan
duid
ing
dat
die
reak
sie
spon
taan
ond
er
stan
daar
dtoe
stan
de is
.
Seln
otas
ies
kan
gebr
uik
wor
d om
gal
vani
ese
selle
voo
r te
stel
,
bv. v
ir di
e si
nk-k
oper
-sel
kan
di
e vo
lgen
de n
otas
ie g
ebru
ik
wor
d:
Zn/Z
n2+//C
u2+/C
u
by k
onse
ntra
sies
van
1
mol
/dm
3 .
Oks
idas
ie b
y di
e an
ode
aan
die
linke
rkan
t ges
kei d
eur d
ie
sout
brug
(//)
met
redu
ksie
by
die
kato
de a
an d
ie re
gter
kant
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
151KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Skr
yf v
an v
erge
lyki
ngs
wat
oks
idas
ie- e
n re
duks
ie
halfr
eaks
ies
en re
doks
reak
sies
vo
orst
el.
• Vo
orsp
el d
ie h
alfs
el w
aarin
ok
sida
sie
sal p
laas
vind
w
anne
er d
it ve
rbin
d is
aan
'n
ande
r hal
fsel
.
• Vo
orsp
el d
ie h
alfs
el w
aarin
re
duks
ie s
al p
laas
vind
as
dit v
erbi
nd is
aan
'n a
nder
ha
lfsel
.
• S
kryf
ver
gely
king
s ne
er v
ir re
aksi
es w
at b
y di
e an
ode
en
kato
de p
laas
vind
.
• Le
i die
alg
ehel
e se
lreak
sie
af d
eur t
wee
hal
freak
sies
te
kom
bine
er
• B
eskr
yf, d
eur g
ebru
ik te
m
aak
van
halfr
eaks
ies
en d
ie
verg
elyk
ing
vir d
ie a
lgeh
ele
selre
aksi
e, d
ie v
olge
nde
elek
trolit
iese
pro
sess
e:
- D
ie o
ntbi
ndin
g va
n ko
perc
hlor
ied;
- 'n
Een
voud
ige
voor
beel
d va
n el
ektro
plat
erin
g (b
v.
die
raffi
nerin
g va
n ko
per)
.
Verb
ind
met
:
Oks
idas
iege
talle
in g
raad
11.
GE
BR
UIK
EN
KE
LPY
LE in
re
doks
-che
mie
se v
erge
lyki
ngs
en h
alfre
aksi
es, m
aar W
EE
T da
t alle
che
mie
se re
aksi
es
van
natu
re o
mke
erba
ar
(ew
ewig
srea
ksie
s) is
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
152 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
1 uu
r
Oks
idas
iege
talle
en
toep
assi
ng
van
oksi
dasi
eget
alle
• H
ersi
en v
an g
raad
11
en b
rei
uit i
n gr
aad
12
• B
eskr
yf, d
eur g
ebru
ik te
m
aak
van
halfr
eaks
ies
en d
ie
verg
elyk
ing
vir d
ie a
lgeh
ele
selre
aksi
e, d
ie u
itleg
van
di
e be
trokk
e se
l met
beh
ulp
van
'n s
kem
atie
se d
iagr
am
en p
oten
siël
e ris
iko’
s vi
r die
om
gew
ing
van
die
volg
ende
el
ektro
litie
se p
rose
sse
wat
in
die
indu
strie
geb
ruik
wor
d:
- D
ie p
rodu
ksie
van
chl
oor
(die
che
mie
se re
aksi
es v
an
die
chlo
oral
kali-
indu
strie
).
- D
ie h
erw
inni
ng v
an
alum
iniu
mm
etaa
l uit
baux
iet.
(Sui
d-A
frika
ge
brui
k ba
uxie
t uit
Aus
tralië
.)
Die
toep
assi
ngs
moe
t vo
orbe
elde
uit
die
wer
klik
e le
we
vers
kaf v
an w
aar
elek
troch
emie
geb
ruik
wor
d in
die
indu
strie
. Die
indu
strie
se
lf ho
ef n
ie b
estu
deer
te
wor
d ni
e, m
aar a
sses
serin
g m
oet g
edoe
n w
ord
deur
die
ch
emie
se re
aksi
es te
geb
ruik
w
at in
die
nyw
erhe
id g
ebru
ik
wor
d.
Gee
die
che
mie
se re
aksi
es
aan
die
leer
ders
en
moe
t nie
ve
rwag
dat
die
leer
ders
die
re
aksi
es u
it di
e ko
p m
oet k
en
nie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
153KABV
GR
AD
E 12
CH
EMIE
(CH
EMIE
SE S
YSTE
MS)
KW
AR
TAA
L 3
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
6 U
RE
Che
mie
se in
dust
rie
6 ur
e
Die
kun
smis
-indu
strie
(N, P
, K).
• M
aak
'n ly
s, v
ir pl
ante
, van
(a)
drie
nie
- m
iner
aalv
oedi
ngst
oww
e,
voed
ings
tow
we
wat
nie
ui
t die
gro
nd v
erkr
y w
ord
nie:
C, H
en
O e
n hu
l br
onne
, die
atm
osfe
er
(CO
2) en
reën
(H2O
)
(b)
drie
prim
êre
voed
ings
tow
we
N, P
en
K e
n hu
l bro
n, d
ie g
rond
(c)
Hie
rdie
voe
ding
stow
we
is m
iner
aal
voed
ings
tow
we
wat
in
wat
er o
plos
in d
ie g
rond
en
deu
r die
wor
tels
van
pl
ante
gea
bsor
beer
w
ord.
Kun
smis
is n
odig
, w
ant d
aar i
s ni
e al
tyd
geno
eg v
an h
ierd
ie
voed
ings
tow
we
in d
ie
gron
d vi
r die
ges
onde
gr
oei v
an p
lant
e ni
e.
• Ve
rdui
delik
die
funk
sie
van
N, P
en
K in
pla
nte
• G
ee d
ie b
ron
van
N (g
uano
), P
(bee
nmee
l) en
K (D
uits
e m
yne
voor
en
na d
ie E
erst
e W
êrel
door
log)
• In
terp
rete
er d
ie N
:P:K
ku
nsm
isve
rhou
ding
Akt
iwite
it:
Bes
tude
er d
ie s
toïg
iom
etrie
va
n di
e ve
rvaa
rdig
ing
van
N, P
, K
in d
ie in
dust
rie.
• D
ie g
ehal
te v
an w
ater
bron
ne
in d
ie la
nd h
et b
aie
aand
ag
in d
ie n
uus
geni
et in
ons
la
nd. R
ivie
re w
as tr
adis
ione
el
bron
ne v
an s
koon
wat
er.
Doe
n 'n
ond
erso
ek n
a di
e oo
rsak
e va
n hi
erdi
e ho
ë be
soed
elin
g va
n riv
iere
nab
y jo
u.
• B
epaa
l hoe
veel
men
se m
aak
staa
t op
kuns
mis
vir
hul
tuin
e in
jou
area
, bep
aal o
f di
e ge
brui
k va
n an
orga
nies
e ku
nsm
is v
erm
eerd
er h
et.
Ond
erso
ek o
f dit
in v
erba
nd
gebr
ing
kan
wor
d m
et d
ie
kwal
iteit
van
die
wat
er in
die
riv
ier n
aby
jou
dorp
ie, d
orp,
st
ad.
• B
espr
eek
die
voor
dele
va
n an
orga
nies
e be
mes
tings
tow
we.
• B
espr
eek
alte
rnat
iew
e vi
r ano
rgan
iese
be
mes
tings
tow
we
(IKS
).
• B
espr
eek
hoe
die
publ
iek
kan
help
om
eut
rofik
asie
te
voor
kom
.
Bep
erk
die
deta
il in
hie
rdie
af
delin
g to
t toe
pass
ings
.
Verb
ind
met
:
Gr 1
1: L
itosf
eer -
myn
bou
en
min
eraa
lpro
sess
erin
g (v
eral
fo
sfat
e en
kal
ium
sout
e)
Suu
r-en
-bas
is-r
eaks
ies
- ver
al
neut
ralis
asie
Gr 1
2 re
aksi
etem
po e
n om
vang
van
die
reak
sies
; ch
emie
se s
tels
els;
SA
SO
L - d
ie
verv
aard
igin
g va
n ku
nsm
is
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
154 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• B
eskr
yf e
n ve
rdui
delik
(r
eaks
iete
mpo
’s, o
pbre
ngs,
ne
utra
lisas
ie, .
. .),
deu
r m
idde
l van
die
geb
ruik
van
ch
emie
se v
erge
lyki
ngs
waa
r van
toep
assi
ng,
hier
die
aspe
kte
van
die
indu
strië
le v
erva
ardi
ging
van
ku
nsm
is, g
egee
dia
gram
me,
vl
oeid
iagr
amm
e en
sovo
orts
:
N2 -
frak
sion
ele
dist
illas
ie
van
lug
H2 -
by
SA
SO
L va
n st
eenk
ool
en s
toom
NH
3 - H
aber
-pro
ses;
HN
O3 -
die
Ost
wal
d-pr
oses
;
H2S
O4 -
insl
uite
nd d
ie
kont
akpr
oses
;
H3P
O4;
Ca
(H2P
O4) 2
(sup
erfo
sfat
e)
NH
4NO
3; (N
H4) 2S
O4;
H2N
CO
NH
2 (u
reum
);
• G
ee b
ronn
e va
n po
tas
(gem
ynde
inge
voer
de
kaliu
mso
ute
soos
K2S
O4,
KN
O3,)
• E
valu
eer d
ie g
ebru
ik v
an
anor
gani
ese
kuns
mis
op
men
se e
n di
e om
gew
ing.
• Ve
rbin
d S
AS
OL
aan
die
prod
uksi
e va
n ku
nsm
is,
d.w
.s. a
mm
oniu
mni
traat
(k
unsm
is e
n pl
ofst
of)
Ken
nis
van
eutro
fikas
ie w
ord
verw
ag.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
155KABV
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• D
efini
eer e
utro
fikas
ie
• B
espr
eek
alte
rnat
iew
e vi
r an
orga
nies
e ku
nsm
is s
oos
gebr
uik
deur
som
mig
e ge
mee
nska
ppe.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 3
KW
AR
TAA
L 3:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. E
kspe
rimen
t (Fi
sika
): In
tern
e W
eers
tand
, Ser
ie- e
n Pa
ralle
lnet
wer
ke.
2. P
roef
eksa
men
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
156 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
KW
AR
TAA
L 4
GR
AA
D 1
2
GR
AA
D 1
2 FI
SIK
A
Tyd
Ond
erw
erpe
Gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Meg
anik
a, E
lekt
risite
it en
M
agne
tism
e, G
olw
e, K
lank
en
Lig
• K
onso
lidee
r die
wet
te e
n be
gins
els
wat
ged
ek is
in d
ie
graa
d 11
-sill
abus
, nl.
1. N
ewto
n se
Wet
te
(New
ton
1, 2
, 3 e
n N
ewto
n se
Gra
vita
siew
et)
en T
oepa
ssin
g va
n N
ewto
n se
Wet
te
2. E
lekt
rost
atik
a (C
oulo
mb
se W
et e
n E
lekt
riese
ve
ld)
3. E
lekt
riese
stro
omba
ne
(Ohm
se
Wet
, Dry
win
g en
E
nerg
ie)
• D
oen
verd
ere
geïn
tegr
eerd
e pr
oble
emop
loss
ing-
aktiw
iteite
.
Pro
blee
mop
loss
inga
ktiw
iteite
w
at e
nige
van
die
vol
gend
e in
tegr
eer:
ener
gie,
mom
entu
m,
elek
trost
atik
a en
/of m
egan
ika.
2 ur
e
Meg
anik
a, E
lekt
risite
it en
M
agne
tism
e, G
olw
e, K
lank
en
Lig
• A
lgem
ene
hers
ieni
ng e
n ko
nsol
idas
ie.
• E
ksam
enw
enke
by
voor
beel
d di
e ge
brui
k va
n ty
d, n
omm
erin
g va
n an
twoo
rde
op v
rae
in d
ie
eksa
men
vrae
stel
, ens
.
• H
ersi
enin
g va
n pr
oble
emop
loss
ing-
stra
tegi
eë d
eur g
ebru
ik
te m
aak
van
rele
vant
e pr
oble
emop
loss
ing-
aktiw
iteite
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
157KABV
GR
AA
D 1
2 C
HEM
IE
Tyd
Ond
erw
erpe
gra
ad 1
2In
houd
, Beg
rippe
&
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
2 ur
e
Org
anie
se c
hem
ie•
Kon
solid
eer d
ie g
ebru
ik v
an
die
IUPA
C-n
ame,
funk
sion
ele
groe
pe, o
rgan
iese
reak
sies
, is
omer
e, m
onom
ere
en
polim
ere,
add
isie
reak
sies
en
kond
ensa
sie-
reak
sies
van
po
limer
e.
• D
oen
verd
ere
geïn
tegr
eerd
e pr
oble
emop
loss
ing-
aktiw
iteite
.
1 uu
r
Rea
ksie
tem
po e
n E
wew
ig•
Her
sien
fakt
ore
wat
re
aksi
etem
po e
n ew
ewig
be
ïnvl
oed;
hoe
om
re
aksi
etem
po te
mee
t; ho
e om
die
ew
ewig
skon
stan
te te
be
reke
n en
die
waa
rde
van
Kc i
n be
reke
ning
e te
geb
ruik
; ef
fek
van
Le C
hate
lier s
e be
gins
el.
1 uu
r
Sur
e &
Bas
isse
en
Ele
ktro
chem
ie•
Alg
emen
e he
rsie
ning
en
kons
olid
erin
g.
• E
ksam
enw
enke
vir
byvo
orbe
eld
die
gebr
uik
van
tyd,
nom
mer
ing
van
antw
oord
e op
vra
e in
die
vr
aest
el, e
ns.
• H
ersi
enin
g va
n pr
oble
emop
loss
ings
trate
gieë
de
ur g
ebru
ik te
m
aak
van
rele
vant
e pr
oble
emop
loss
ing-
aktiw
iteite
.
ASS
ESSE
RIN
G
KW
AR
TAA
L 4
KW
AR
TAA
L 4:
Voo
rges
krew
e Fo
rmel
e A
sses
serin
g
1. F
inal
e Ek
sam
en
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
158 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
AFDELING 4: ASSESSERING
4. 1 INLEIDING
Assessering is 'n deurlopende, beplande proses van identifisering, insameling en interpretasie van inligting met betrekking tot die leerders se prestasie deur gebruik te maak van verskillende vorme van assessering. Dit behels vier stappe: generering en versameling van bewyse van prestasie; evaluering van hierdie bewyse; notering van die bevindinge en die gebruik van hierdie inligting om te verstaan en daardeur te help met die ontwikkeling van die leerders ten einde die onderrig-leer-proses te verbeter.
Assessering behoort beide informeel (Assessering vir Leer) en formeel (Assessering van Leer) te wees. In beide gevalle moet gereelde terugvoer aan die leerders gegee word om die leerervaring te versterk. Assessering is 'n proses wat individuele leerders se verkryging van kennis (inhoud, begrippe en vaardighede) in 'n vak meet, deur die data en inligting verkry uit die proses in te samel, te analiseer en te interpreteer om:
• die onderwyser in staat te stel om betroubare beoordelings te maak met betrekking tot 'n leerder se vordering
• om leerders in te lig oor hulle sterk punte, swak punte en vordering
• onderwysers, ouers en belanghebbendes te help met die neem van besluite oor die leerproses en die vordering van leerders
Assessering behoort afgebeeld te word teen die inhoud, begrippe en vaardighede, sowel as die doelwitte wat gespesifiseer is vir Fisiese Wetenskappe. In beide informele en formele assesserings is dit belangrik om te verseker dat gedurende die verloop van die skooljaar:
• al die vakinhoud gedek word
• bereiking van vaardighede ingesluit word
• 'n verskeidenheid van verskillende assesseringsvorme gebruik word
4. 2 INFORMELE OF DAAGLIKSE ASSESSERING
Die doel van assessering vir leer is om deurlopend inligting in te samel oor 'n leerder se prestasie sodat dit gebruik kan word om hulle leer te verbeter.
Informele assessering is 'n daaglikse monitering van die leerders se vordering. Dit word gedoen deur waarnemings, besprekings, praktiese demonstrasies, leerder-onderwyser-konferensies, informele klaskamer-interaksies, ensovoorts. Informele assessering kan so eenvoudig wees soos om gedurende 'n les te stop en die leerders dop te hou, of om met die leerders te gesels oor hoe die leer besig is om te vorder. Informele assessering behoort gebruik te word om terugvoer aan leerders te verskaf en om inligting deur te gee vir die beplanning van onderrig, maar dit hoef nie aangeteken te word nie. Dit moet nie los gesien word van die leeraktiwiteite wat in die klaskamer plaasvind nie. Leerders of onderwysers kan hierdie assesseringstake merk.
Selfassessering and eweknie-assessering betrek leerders aktief by assessering. Dit is belangrik omdat dit leerders die geleentheid bied om te leer uit en te reflekteer oor hulle eie prestasie. Die resultate van die daaglikse informele assesseringstake word nie formeel aangeteken nie tensy die onderwyser dit wil doen. Die resultate van daaglikse assesseringstake word nie in ag geneem vir bevordering en sertifiseringsdoeleindes nie.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
159KABV
Informele, voortdurende assesserings behoort gebruik te word om die verkryging van kennis en vaardighede te struktureer en behoort 'n voorloper te wees vir formele take in die Assesseringsprogram.
4. 3 FORMELE ASSESSERING
Grade Formele skoolgebaseerde assesserings
Finale eksamens
R - 3 100% n. v. t.
4 - 6 75% 25%
7 - 9 40% 60%
10 - 11 25% wat 'n halfjaareksamen insluit 75%
12 25% wat 'n halfjaar- en proefeksamen insluit Eksterne eksaminering: 75%
Alle assesseringstake wat saam 'n formele assesseringsprogram vir die jaar vorm, word beskou as Formele Assessering. Formele assesseringstake word gemerk en formeel aangeteken deur die onderwyser vir bevorderings- en sertifiseringsdoeleindes. Alle Formele Assesseringstake is onderworpe aan moderering vir kwaliteitsversekeringsdoeleindes en om te verseker dat gepaste standaarde gehandhaaf word.
Formele assessering voorsien onderwysers van 'n sistematiese manier om te evalueer hoe goed leerders besig is om te vorder in 'n graad en in 'n spesifieke vak. Voorbeelde van formele assesserings sluit in toetse, eksamens, praktiese take, projekte, mondelinge aanbiedings, demonstrasies, opvoerings, ensovoorts. Formele assesseringstake vorm deel van 'n jaarlange formele Assesseringsprogam in elke graad en vak.
4. 3. 1 Kontroletoetse & eksamens
Kontroletoetse en eksamens word onder beheerde toestande binne 'n gespesifiseerde tydsduur geskryf. Vrae in toetse en eksamens behoort prestasie te assesseer op verskillende kognitiewe vlakke met 'n klem op prosesvaardighede, kritiese denke, wetenskaplike beredenering en strategieë om probleme te ondersoek en op te los in 'n verskeidenheid wetenkaplike, tegnologiese, omgewings- en alledaagse kontekste. Eksamenvraestelle en kontroletoetse in die Fisiese Wetenskappe in Grade 10-12 sou kon bly by die gewigstoedeling van kognitiewe vlakke gegee in Tabel 1. (Sien BYLAE 1 vir 'n gedetailleerde beskrywing van die kognitiewe vlakke.)
KOGNITIEWE VLAK BESKRYWING VRAESTEL 1 (FISIKA) VRAESTEL 2 (CHEMIE)
1 Herroep 15% 15%
2 Begrip 35% 40%
3 Analise, Toepassing 40% 35%
4 Evaluering, Kreasie 10% 10%
Table 1: Aanbevole gewigstoedeling van kognitiewe vlakke vir eksamens en kontroletoetse
4. 3. 2 Praktiese ondersoeke & eksperimente
Praktiese ondersoeke en eksperimente behoort te fokus op die praktiese aspekte en die prosesvaardighede vereis vir wetenskaplike ondersoek en oplossing van probleme. Assesseringsaktiwiteite behoort ontwerp te word sodat leerders geassesseer word oor hulle gebruik van wetenskaplike ondersoekvaardighede soos beplanning, waarneming en insameling van inligting, begrip, sintetisering, veralgemening, hipotetisering en kommunikasie van resultate en gevolgtrekkings. Praktiese ondersoeke behoort prestasie te assesseer op verskillende kognitiewe vlakke met 'n
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
160 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
fokus op prosesvaardighede, kritiese denke en wetenskaplike beredenering, sowel as strategieë om probleme te ondersoek en op te los in 'n verskeidenheid wetenskaplike, tegnologiese, omgewings- en alledaagse kontekste.
Die verskil tussen 'n praktiese ondersoek en 'n eksperiment is dat 'n eksperiment uitgevoer word om 'n bekende toerie te verifieer of te toets, terwyl 'n ondersoek 'n eksperiment is wat uitgevoer word om 'n hipotese te toets, d.w.s. die resultaat of uitkoms is nie vooraf bekend nie.
4.3.3 Projekte
'n Projek is 'n geïntegreerde assesseringstaak wat fokus op prosesvaardighede, kritiese denke en wetenskaplike beredenering, sowel as strategieë om probleme te ondersoek en op te los in 'n verskeidenheid wetenskaplike, tegnologiese, omgewings- en alledaagse kontekste. Dit vereis dat 'n leerder die wetenskaplike metode volg om óf 'n toestel, óf 'n model te produseer, óf 'n praktiese ondersoek uit te voer.
'n Projek sal slegs een van die volgende behels:
(i) Die vervaardiging van 'n toestel, byvoorbeeld 'n elektriese motor
(ii) Die bou van 'n fisiese model ten einde 'n uitdaging wat jy geïdentifiseer het, op te los deur gebruik te maak van begrippe in die VOO-Fisiese Wetenskappe kurrikulum
(iii) 'n Praktiese ondersoek
Let wel:
Die leerder het die opsie om ‘n plakkaat, as deel van die voorlegging van sy/haar projek, in te sluit.
Die assesseringshulpmiddels wat gebruik word en wat die assesseringskriteria vir elke taak spesifiseer, sal voorgeskryf word deur die aard van die taak en die fokus van die assessering. Assesseringshulpmiddels kan een of 'n kombinasie van rubrieke, kontrolelyste, waarnemingskedules en memoranda wees.
VEREISTES VIR GRAAD 10, 11 EN 12 PRAKTIESE WERK
In graad 10 en 11 sal leerders TWEE voorgeskrewe eksperimente doen vir formele assessering (EEN Chemie- en EEN Fisika-eksperiment) en EEN projek oor Fisika of Chemie. Dit gee 'n totaal van DRIE formele assesserings in praktiese werk in Fisiese Wetenskappe in elk van graad 10 en 11.
In graad 10 en 11 word dit aanbeveel dat leerders VIER eksperimente vir informele assessering (TWEE Chemie- en TWEE Fisika-eksperimente) doen. Dit gee 'n totaal van VIER informele assesserings in praktiese werk in Fisiese Wetenskappe in elk van graad 10 en 11.
In graad 12 sal leerders DRIE voorgeskrewe eksperimente vir formele assessering (EEN of TWEE Chemie- en EEN of TWEE Fisika-eksperimente) doen. Dit gee 'n totaal van DRIE formele assesserings in praktiese werk in Fisiese Wetenskappe in graad 12.
In graad 12 word dit aanbeveel dat leerders DRIE eksperimente doen vir informele assessering (TWEE Chemie- en EEN Fisika-eksperiment, OF EEN Chemie- en TWEE Fisika-eksperimente). Dit gee 'n totaal van DRIE informele assesserings in praktiese werk in Fisiese Wetenkappe in graad 12.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
161KABV
Graad 10
Tabel 2: Praktiese werk vir graad 10
Praktiese werk Chemie Fisika
Voorgeskrewe eksperimente (formele assessering) 1 1
Projek (formele assessering) EEN, óf Fisika óf Chemie
Eksperimente (informele assessering) 2 2
TOTAAL 7 praktiese aktiwiteite
Graad 11
Tabel 3: Praktiese werk vir graad 11
Praktiese werk Chemie Fisika
Voorgeskrewe eksperimente (formele assessering) 1 1
Projek (formele assessering) EEN, óf Fisika óf Chemie
Eksperimente (informele assessering) 2 2
TOTAAL 7 praktiese aktiwiteite
Graad 12
Tabel 4: Praktiese werk vir graad 12
Praktiese werk Chemie Fisika
Voorgeskrewe eksperimente (formele assessering) 1 2
OF Voorgeskrewe eksperimente (formele assessering) 2 1
Projek (formele assessering) GEEN
Eksperimente (informele assessering) 1 2
OF Eksperimente (informele assessering) 2 1
TOTAAL 6 praktiese aktiwiteite = 3 Chemie & 3 Fisika
Die vorme van assessering wat gebruik word, moet gepas wees vir die ouderdoms- en ontwikkelingsvlak. Die ontwerp van hierdie take moet die inhoud van die vak dek en 'n verskeidenheid take insluit wat ontwerp is om die doelwitte van die vak te bereik.
4. 4 ASSESSERINGSPROGAM
Die Assesseringsprogram word ontwerp om die formele assesseringstake in alle vakke in 'n skool oor 'n kwartaal te versprei.
4. 4. 1 Formele assesseringsprogram vir grade 10 en 11
Bykomend tot daaglikse assessering behoort onderwysers 'n jaarlange Assesseringsprogram te ontwikkel vir elke graad. Die leerder se prestasie in hierdie Assesseringsprogram sal gebruik word vir bevorderingsdoeleindes in grade 10 en 11. In grade 10 en 11 is die assesserings skoolgebaseer of intern.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
162 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Die punte behaal in elk van die assesseringstake wat deel vorm van die Assesseringsprogram moet aan die ouers gerapporteer word. Hierdie punte sal gebruik word om die bevordering van leerders in grade 10 en 11 te bepaal. Tabelle 5 en 6 illustreer 'n assesseringsplan en die gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogram vir Fisiese Wetenskappe in grade 10 en 11.
Tabel 5: Assesseringsplan en gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogram vir graad 10
PROGRAM VAN ASSESSERING VIR GRAAD 10
ASSESSERINGSTAKE
(25%)
JAAREIND-ASSESSERING
(75%)
KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
Tipe Punt Tipe Punt Tipe Punt
Finale eksamen(2 x 150 punte wat 'n
totaal van 300 punte gee vir Vraestelle 1 en 2)
Eksperiment 20 Eksperiment 20
Projek: ENIGE EEN VAN:
Vervaardiging van 'n toestel/bou van 'n model/praktiese
ondersoek
20
Kontroletoets 10 Halfjaareksamen 20 Kontroletoets 10
Totaal: 30 punte Totaal: 40 punte Totaal: 30 punte Totaal: 300 punte
Totaal = 400 punte
FINALE PUNT = 25% (ASSESSERINGSTAKE) + 75% (FINALE EKSAMEN) = 100%
Tabel 6: Assesseringsplan en gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogram vir graad 11
PROGRAM VAN ASSESSERING VIR GRAAD 11
ASSESSERINGSTAKE (25%)
JAAREIND-ASSESSERING
(75%)
KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
Tipe Punt Tipe Punt Tipe Punt
Finale eksamen(2 x 150 punte wat 'n
totaal van 300 punte gee vir Vraestelle 1 en 2)
Eksperiment 20 Eksperiment 20
Projek: ENIGE EEN VAN:
Vervaardiging van 'n toestel/bou van 'n model/praktiese
ondersoek
20
Kontroletoets 10 Halfjaareksamen 20 Kontroletoets 10
Totaal: 30 punte Totaal: 40 punte Totaal: 30 punte Totaal: 300 punte
Totaal = 400 punte
FINALE PUNT = 25% (ASSESSERINGSTAKE) + 75% (FINALE EKSAMEN) = 100%
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
163KABV
4. 4. 2 Formele assesseringsprogram vir graad 12
Assessering bestaan uit twee komponente: 'n Assesseringsprogram wat 25% van die totale punt vir Fisiese Wetenskappe insluit, en 'n eksterne eksamen wat die oorblywende 75% van die punt insluit. Die Assesseringsprogram vir Fisiese Wetenskappe bestaan uit ses take wat intern geassesseer word. Gesamentlik sluit die Assesseringsprogram en die eksterne assessering die jaarlikse assesseringsplan vir graad 12 in. Tabel 7 illustreer die assesseringplan en die gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogram vir Fisiese Wetenskappe in graad 12.
Die Assesseringsprogram is die skoolgebaseerde assesseringsprogram (SBA).
Tabel 7: Assesseringsplan en gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogam vir Graad 12
ASSESSERINGS PROGRAM VIR GRAAD 12 (SBA) EKSTERNE ASSESSERING
ASSESSERINGSTAKE (25%)
JAAREIND-ASSESSERING
(75%)
KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
Tipe Punt Tipe Punt Tipe PuntFinale Eksamen
(2 x 150 punte wat 'n totaal van 300 punte gee
vir Vraestelle 1 en 2)
Eksperiment 15 Eksperiment 15 Eksperiment 15
Kontroletoets 10 Halfjaareksamen 20 Proefeksamen 25
Totaal: 25 punte Totaal: 35 punte Totaal: 40 punte Totaal: 300 punte
Totaal = 400 punte
FINALE PUNT = 25% (ASSESSERINGSTAKE) +75% (FINALE EKSAMEN)=100%
4.4.3 JAAREIND-EKSAMENS
4.4.3. 1 Grade 10 en 11 (intern)
Die jaareind-eksamenvraestelle vir grade 10 en 11 moet intern opgestel, nagesien en gemodereer word, tensy anders bepaal deur die Provinsiale Departemente van Onderwys.
Die intern opgestelde, nagesiende en gemodereerde eksamen sal uit twee vraestelle bestaan.
Tabelle 8 en 9 toon die gewigstoedelings van vrae oor die kognitiewe vlakke en die spesifikasies en voorgestelde gewigstoedelings van die inhoud vir jaareind-eksamens (twee vraestelle) vir grade 10 en 11.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
164 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
Tabel8:Gewigstoedelingvanvraeoordiekognitiewevlakke,diespesifikasieenvoorgesteldegewigstoedelingvan die inhoud vir die jaareind-eksamen vir Graad 10
GRAAD 10
Vraestel Inhoud PunteTotale Punte/
Vraestel
Duur(Ure)
Gewigstoedeling van vrae oor die kognitiewe vlakke
Vlak 1 Vlak 2 Vlak 3 Vlak 4
VRAESTEL 1: FISIKA-FOKUS
Meganika 75
150 2 15% 35% 40% 10%Golwe, Klank & Lig 40
Elektrisiteit & Magnetisme 35
VRAESTEL 2: CHEMIE-FOKUS
Chemiese Verandering 60
150 2 15% 40% 35% 10%Chemiese Stelsels 20
Materie & Materiale 70
Tabel9:Gewigstoedelingvanvraeoordiekognitiewevlakke,diespesifikasieenvoorgesteldegewigstoedeling van die inhoud vir die jaareind-eksamen vir Graad 11
GRAAD 11
Vraestel Inhoud Punte
Totale Punte/Vrae-stel
Duur(Ure)
Gewigstoedeling van vrae oor die kognitiewe vlakke
Vlak 1 Vlak 2 Vlak 3 Vlak 4
VRAESTEL 1: FISIKA-FOKUS
Meganika 68
150 3 15% 35% 40% 10%Golwe, Klank & Lig 32
Elektrisiteit & Magnetisme 50
VRAESTEL 2: CHEMIE-FOKUS
Chemiese Verandering 70
150 3 15% 40% 35% 10%Chemiese Stelsels 20
Materie & Materiale 60
4. 4. 3. 2 Graad 12 (eksterne assessering)
Die eksterne eksamens word ekstern opgestel, by die skole geadministreer onder toestande soos gespesifieer in die Nasionale beleid vir die uitvoer, administrasie en bestuur van die Nasionale Senior Sertifikaat: 'n Kwalifikasie op Vlak 4 van die Nasionale Kwalifikasie Raamwerk (NKR). Die eksamens word egter ekstern nagesien.
Die kerninhoud soos omskryf in die Fisiese Wetenskappe Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring (KABV)-dokument is verpligtend en sal geëksamineer word in Vraestelle 1 en 2. Let op dat al die onderwerpe in die graad 12-kurrikulum geëksamineer kan word in die jaareind-eksamen, asook geselekteerde onderwerpe uit die grade 10 en 11. In Tabel 10 word 'n lys gegee van die geselekteerde inhoud, omskryf vir grade 10 en 11 in die KABV-dokument, wat ook in die graad 12 finale eksamen geëksamineer kan word.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
165KABV
Tabel 10: Onderwerpe uit grade 10 en 11 wat geëksamineer kan word in graad 12.
Geselekteerde Graad 10 en 11 Onderwerpe wat Eksamineerbaar is in graad 12
Fisika uit Graad 11 Chemie uit Grade 10 en 11
1. Newton se Wette (Newton se 1e, 2e en 3e wette en Newton se Universele Gravitasiewet) en Toepassing van Newton se Wette
2. Elektrostatika (Coulomb se Wet en Elektriese veld)
3. Elektriese stroombane (Ohm se Wet, Drywing en Energie)
1. Voorstelling van chemiese verandering (graad 10)
2. Intermolekulêre kragte (graad 11)
3. Stoïgiometrie (graad 11)
4. Energie en verandering (graad 11)
Veelvuldigekeuse-vrae kan opgestel word in eksamenvraestelle. Sodanige vrae moet egter 'n maksimum gewigstoedeling van 10% hê. Die eksamenvraestel mag ook bestaan uit konseptuele tipe vrae.
Die finale jaareind-eksamen word nasionaal opgestel, nagesien en gemodereer.
Die nasionaal opgestelde, nagesiende en gemodereerde eksamen sal bestaan uit twee vraestelle:
• Vraestel 1: Fisika-fokus (3 ure, 150 punte)
• Vraestel 2: Chemie-fokus (3 ure, 150 punte)
• Al die vrae sal fokus op die inhoud soos gestel in die Nasionale Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring.
• Vrae sal die verskillende vlakke van die Fisiese Wetenskappe Assesseringstaksonomie (BYLAE 1) reflekteer soos gepas vir die vraestel.
Tabel 11 toon die gewigstoedeling van vrae oor die kognitiewe vlakke en die spesifikasie en voorgestelde gewigstoedeling van die inhoud vir die graad 12-jaareind-eksamens (oor die twee vraestelle).
Tabel 11: Gewigstoedeling van vrae oor die kognitiewe vlakke, die spesifikasie en voorgesteldegewigstoedeling van die inhoud vir die graad 12-jaareind-eksamen
GRADE 12
Vraestel Inhoud PunteTotale Punte/
Vraestel
Duur(Ure)
Gewigstoedeling van vrae oor die kognitiewe vlakke
Vlak 1 Vlak 2 Vlak 3 Vlak 4
VRAESTEL 1: FISIKA-FOKUS
Meganika 63
150 3 15% 35% 40% 10%
Golwe, Klank & Lig 17
Elektrisiteit & Magnetisme 55
Materie en Materiale 15
VRAESTEL 2: CHEMIE-FOKUS
Chemiese Verandering 84
150 3 15% 40% 35% 10%Chemiese Stelsels 18
Materie en Materiale 48
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
166 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
4. 5 VERSLAGDOENING EN RAPPORTERING
Verslagdoening is 'n proses waartydens 'n onderwyser die leerder se vlak van prestasie in 'n spesifieke assesseringstaak dokumenteer. Dit dui die leerder se vordering aan met betrekking tot die bereiking van die kennis en vaardighede soos voorgeskryf in die Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring. Verslagdoening van 'n leerder se prestasie behoort bewyse te verskaf van die leerder se konseptuele vordering in 'n graad en sy/haar gereedheid om oor te gaan of bevorder te word na die volgende graad. Verslagdoening van leerderprestasie behoort gebruik te word om die vordering gemaak deur onderwysers en leerders in die onderrig- en leerproses te verifieer.
Rapportering is 'n proses om leerderprestasie aan leerders, ouers, skole, en ander belanghebbendes te kommunikeer. Leerderprestasie kan op verskillende wyses gerapporteer word, insluitende rapporte, ouervergaderings, skool besoekdae, ouer-onderwyser-konferensies, telefoonoproepe, briewe, klas- en skoolnuusbriewe, ensovoorts. Onderwysers in alle grade doen verslag in persentasie teenoor die vak. Die verskillende prestasievlakke en hulle ooreenstemmende persentasiebande word in Tabel 12 getoon.
Table 12: Kodes en persentasies vir verslaggewing in Graad R tot Graad 12
Let wel: Die sewe-punt-skaal moet duidelike beskrywings hê wat gedetailleerde inligting vir elke vlak gee. Onderwysers moet die werklike punte aanteken teenoor die taak deur gebruik te maak van 'n rekordblad, en persentasies aanteken teenoor die vak op die leerders se rapporte.
PRESTASIEVLAK PRESTASIEBESKRYWINGSPUNTE
%
7 Uitmuntende prestasie 80 - 100
6 Verdienstelike prestasie 70 - 79
5 Beduidende prestasie 60 - 69
4 Voldoende prestasie 50 - 59
3 Matige prestasie 40 - 49
2 Basiese prestasie 30 - 39
1 Ontoereikende prestasie 0 - 29
4. 5. 1 Verslagdoening en Rapportering in die eerste, tweede en derde kwartale
Van skole word vereis om kwartaalliks terugvoer te gee aan ouers oor die Assesseringsprogram deur 'n formele verslaggewingsinstrument soos 'n rapport. Die skedule en die rapport behoort die algehele vlak van die prestasie van 'n leerder aan te dui. Skole behoort die volgende gewigstoedelings slegs vir rapporteringdoeleindes te gebruik en slegs in die eerste, tweede en derde kwartale van grade 10, 11 en 12:
Praktiese werk Kontroletoets/halfjaareksamen/proefeksamen
Gewigstoedeling 25% 75%
4.5.2 Verslagdoening en rapportering oor die Assesseringstake en SBA in die Assesseringsprogram.
Van skole word ook vereis om kwartaalliks terugvoer aan ouers en leerders te gee oor die punte wat deur die leerders in die Assesseringstake behaal is, soos genoem in tabelle 5 en 6 en die SBA take, soos genoem in tabel 7. Hierdie deel van die rapportering moet streng voldoen aan die vereiste gewigstoedeling soos genoem in tabelle 5, 6 en 7.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
167KABV
4. 5. 3 Verslagdoening en rapportering aan die einde van die akademiese jaar
Die gewigstoedeling van take in die Assesseringsprogram moet streng gevolg word wanneer die FINALE PUNT van die leerder bereken word aan die einde van die akademiese jaar vir bevorderingsdoeleindes in elk van grade 10, 11 en 12.
4. 6 MODERERING VAN ASSESSERING
Moderering verwys na die proses wat verseker dat die assesseringstake regverdig, geldig en betroubaar is. Moderering moet op skool-, distriks-, provinsiale en nasionale vlakke geïmplementeer word. Omvattende en toepaslike modereringpraktyke moet in plek wees vir die gehalteversekering van alle vakassesserings
Alle graad 10- en 11-take moet intern gemodereer word. Die vakhoof of hoof van die departement vir Fisiese Wetenskappe by die skool sal gewoonlik hierdie proses bestuur.
Alle graad 12-take moet ekstern gemodereer word. Die vakhoof of hoof van die departement vir Fisiese Wetenskappe by die skool sal gewoonlik hierdie proses bestuur.
4.7 Algemeen
Hierdie dokument moet in samehang met die volgende gelees word:
4.7.1 Die Nasionale beleid met betrekking tot die program- en bevorderingsvereistes vir die Nasionale Kurrikulumverklaring Graad R-12; en
4.7.2 Die beleidsdokument, Nasionale Protokol vir Assessering Graad R-12
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
168 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
AA
NH
AN
GSE
L 1:
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E A
SSES
SER
ING
TA
KSO
NO
MIE
D
ie v
olge
nde
tabe
l bie
d ‘n
moo
ntlik
e hi
ërar
gie
van
kogn
itiew
e vl
akke
wat
geb
ruik
kan
wor
d om
te v
erse
ker d
at ta
ke g
elee
nthe
de in
slui
t vir
leer
ders
om
op
vers
keie
vl
akke
te p
rest
eer e
n ge
reed
skap
vir
die
asse
sser
ing
van
die
leer
ders
op
die
vers
kille
nde
vlak
ke. D
ie w
erkw
oord
e w
at in
die
vyf
de k
olom
hie
rond
er v
oork
om k
an n
uttig
w
ees
by d
ie fo
rmul
erin
g va
n vr
ae w
at v
erba
nd h
ou m
et d
ie k
ogni
tiew
e vl
akke
in d
ie e
erst
e ko
lom
.
BES
KRY
WIN
G V
AN
KO
GN
ITIE
WE
VLA
KVE
RD
UID
ELIK
ING
VAA
RD
IGH
EDE
VER
TOO
NA
KSI
E W
ERK
WO
OR
DE
SKEP
PIN
G
4
Die
leer
der s
kep
nuw
e id
ees
en
inlig
ting
met
beh
ulp
van
die
kenn
is w
at
voor
heen
gel
eer i
s, o
f bek
end
is. O
p di
e ui
tgeb
reid
e ab
stra
kte
vlak
, maa
k di
e le
erde
r ska
kelin
gs n
ie n
et b
inne
die
ge
gew
e va
kgeb
ied
nie,
maa
r ook
ver
der
as d
ie v
ak e
n ve
ralg
emee
n en
dra
die
be
gins
els
en id
ees
onde
rligg
end
aan
die
spes
ifiek
e on
derw
erp
oor.
Die
leer
der
wer
k m
et v
erba
nde
en a
bstra
kte
idee
s.
• G
ener
erin
g
• B
epla
nnin
g
• P
rodu
serin
g
• O
ntw
erp
• U
itvin
ding
• U
itdin
k (b
eram
ing)
• M
aak
Uitd
ink,
ber
aam
, uitv
ind,
voo
rste
l, ko
nstru
eer,
skep
, maa
k, o
ntw
ikke
l, fo
rmul
eer,
verb
eter
, bep
lan,
ont
wer
p,
prod
usee
r, vo
orsp
el, o
pste
l, on
tsta
an,
verb
eel
EVA
LUER
ING
Die
leer
der m
aak
besl
uite
wat
geb
asee
r is
op
‘n in
-die
pte
besi
nnin
g, k
ritie
k en
ev
alue
ring.
Die
leer
der w
erk
op d
ie
uitg
ebre
ide
abst
rakt
e vl
ak.
• K
ontro
lerin
g
• D
ie v
orm
ing
van
hipo
tese
s
• K
ritis
erin
g
• E
kspe
rimen
terin
g
• B
eoor
delin
g
• To
etsi
ng
• O
pspo
ring
(ont
dekk
ing)
• M
onite
ring
Kom
bine
er, i
nteg
reer
, ver
ande
r, he
rran
gski
k, v
erva
ng, v
erge
lyk,
vo
orbe
rei,
vera
lgem
een,
her
skry
f, ka
tego
risee
r, sa
amst
el, r
ekon
stru
eer,
orga
nise
er, r
ever
dig,
arg
umen
teer
, pr
iorit
isee
r, be
oord
eel,
grad
eer,
valid
eer,
verw
erp,
ass
esse
er w
aard
e, o
rden
, be
slui
t, kr
itise
er.
AN
ALI
SER
ING
3
Die
leer
der t
oon
waa
rder
ing
vir d
ie
bela
ngrik
heid
van
die
del
e in
ver
houd
ing
tot d
ie g
ehee
l. Ve
rske
ie a
spek
te v
an
die
kenn
is w
ord
geïn
tegr
eer,
die
leer
der
toon
‘n d
iepe
r beg
rip e
n di
e ve
rmoë
om
‘n g
ehee
l in
sy s
ames
telle
nde
dele
af
te b
reek
. Ele
men
te w
at d
eel i
s va
n ‘n
geh
eel w
ord
geïd
entifi
seer
en
die
verh
oudi
ngs
tuss
en d
ie e
lem
ente
wor
d he
rken
.
• O
rgan
iser
ing
• Ve
rgel
ykin
g
• D
ekon
stru
erin
g (o
ntbi
ndin
g)
• To
ewys
ing
• O
orsi
ggew
ing
• B
evin
ding
• S
trukt
urer
ing
• In
tegr
erin
g
Ont
leed
, ske
i, or
den,
ver
duid
elik
, ver
bind
, kl
assi
fisee
r, ra
ngsk
ik, v
erde
el, v
erge
lyk,
ki
es, s
ien
verb
and,
afb
reek
, kon
trast
eer,
onde
rske
i, te
ken,
illu
stre
er, i
dent
ifise
er,
oors
ig g
ee, u
itwys
, ver
houd
ing
aand
ui,
bevr
aagt
eken
, beo
orde
el, a
rgum
ente
er,
verd
edig
, deb
atee
r, kr
itise
er, t
oets
, ek
sam
inee
r, on
ders
oek,
eks
perim
ente
er
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
169KABV
BES
KRY
WIN
G V
AN
KO
GN
ITIE
WE
VLA
KVE
RD
UID
ELIK
ING
VAA
RD
IGH
EDE
VER
TOO
NA
KSI
E W
ERK
WO
OR
DE
TOEP
ASS
ING
3
Die
leer
der h
et d
ie v
erm
oë o
m k
enni
s en
va
ardi
ghed
e in
and
er b
eken
de s
ituas
ies
en n
uwe
situ
asie
s te
geb
ruik
(of t
oe te
pa
s).
• Im
plem
ente
ring
• D
oen
• G
ebru
ik
• U
itvoe
ring
toep
as, d
emon
stre
er, b
erek
en, v
olto
oi,
illus
treer
, too
n, o
plos
, ond
erso
ek,
aanp
as, s
ien
die
verb
and,
ver
ande
r, kl
assi
fisee
r, ek
sper
imen
teer
, ont
dek,
ko
nstru
eer,
man
ipul
eer,
voor
bere
i, pr
odus
eer,
teke
n, m
aak,
ops
tel,
bepa
al,
orde
n, in
terp
rete
er
BEG
RIP
2
Die
leer
der v
erst
aan
die
bete
keni
s va
n in
ligtin
g de
ur d
ie in
terp
reta
sie
en o
ordr
ag
van
wat
gel
eer i
s.
• In
terp
rete
ring
• Ve
rkla
ring
• Ve
rgel
ykin
g
• Ve
rdui
delik
ing
• Ve
rban
dsie
ning
• K
lass
ifise
ring
opso
m, b
eskr
yf, i
nter
pret
eer,
teen
stel
, as
sosi
eer,
onde
rske
i, sk
at, d
iffer
ensi
eer,
besp
reek
, uitb
rei,
vers
taan
, om
skak
el,
verd
uide
lik, g
ee v
oorb
eeld
, her
skry
f, afl
ei
(sie
n ve
rban
d), h
ersi
en,w
aarn
eem
, gee
ho
ofide
e
ON
THO
U1
Die
leer
der i
s in
sta
at o
m fe
ite e
n an
der
aang
elee
rde
inlig
ting
te h
erro
ep, t
e on
thou
en
te h
erha
al.
• H
erke
nnin
g
• ‘n
Lys
maa
k va
n
• B
eskr
ywin
g
• Id
entifi
serin
g
• O
nttre
kkin
g
• H
erro
epin
g
• B
enam
ing
lys,
defi
niee
r, ve
rtel,
besk
ryf,
iden
tifise
er,
wys
, wee
t, ge
e by
skrif
te, v
ersa
mel
, kie
s,
repr
odus
eer,
pas,
her
ken,
ond
erso
ek,
aanh
aal,
bena
am
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
170 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
BYL
AA
G 2
Dit
wor
d aa
nbev
eel d
at h
ierd
ie v
aard
ighe
de in
less
e in
gra
ad 1
0 ge
ïnko
rpor
eer w
ord,
om
die
vaa
rdig
hede
te s
lyp
wat
nod
ig is
vir
suks
esvo
lle o
nder
rig e
n le
er.
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Voor
af o
f in
kon
teks
Vaar
digh
ede
vir F
isie
se
Wet
ensk
apW
eten
skap
geb
ruik
wis
kund
e om
vra
e te
ond
erso
ek, p
robl
eme
op te
los,
en
bevi
ndin
ge te
kom
mun
ikee
r. W
eten
skap
pros
es-
vaar
digh
ede
sal a
an d
ie s
tude
nte
die
agte
rgro
nd e
n nu
uski
erig
heid
ver
skaf
om
bel
angr
ike
kwes
sies
in d
ie w
êrel
d om
hu
lle te
ond
erso
ek.
VOO
RA
FGA
AN
DE
WIS
KU
ND
IGE
KEN
NIS
EN
WET
ENSK
APL
IKE
VAA
RD
IGH
EDE
Hie
rdie
afd
elin
g is
bed
oel
as 'n
bek
ends
telli
ng v
an
defin
isie
s en
'n o
psom
min
g va
n w
isku
ndig
e en
and
er
vaar
digh
ede
beno
dig
deur
le
erde
rs. D
it is
bed
oel a
s 'n
ver
wys
ing
om te
geb
ruik
w
anne
er v
aard
ighe
de in
ko
ntek
s ge
leer
wor
d.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
171KABV
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Wet
ensk
aplik
e no
tasi
e•
Wet
ensk
aplik
e no
tasi
e is
'n
man
ier o
m b
aie
groo
t of b
aie
klei
n ge
talle
aan
te b
ied
in 'n
ko
mpa
kte
en k
onse
kwen
te
vorm
wat
ber
eken
inge
ve
reen
voud
ig.
• In
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e w
ord
'n g
etal
uitg
edru
k as
di
e pr
oduk
van
twee
get
alle
: N
x10n
N is
die
syf
erte
rm, w
aar N
tu
ssen
1 e
n 9,
999
…. .
is.
10n i
s di
e ek
spon
ensi
ële
term
en
is 'n
hee
ltalli
ge m
ag v
an
10.
• 'n
Gro
ot g
etal
het
'n
posi
tiew
e ek
spon
ensi
ële
term
, bv.
106
• 'n
Kle
in g
etal
het
'n
nega
tiew
e ek
spon
ensi
ële
term
, bv.
10-5
• O
ptel
en
aftre
k,
verm
enig
vuld
igin
g en
del
ing
met
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e.
• M
agte
van
get
alle
uitg
edru
k in
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e en
w
orte
ls v
an g
etal
le u
itged
ruk
in w
eten
skap
like
nota
sie.
Akt
iwite
ite:
1.
Gee
leer
ders
TIE
N
geta
lle e
n vr
a da
t hul
le
die
geta
lle in
die
kor
rekt
e w
eten
skap
like
nota
sie
skry
f.
2.
Laat
leer
ders
be
reke
ning
e m
et g
etal
le
in w
eten
skap
like
nota
sie
doen
.
3.
Wan
neer
met
sak
reke
naar
s ge
wer
k w
ord,
kon
trole
er
die
wet
ensk
aplik
enot
asie
-kn
oppi
es o
p di
e sa
krek
e-na
ars.
Ver
skill
ende
sa
krek
enaa
rs w
erk
vers
kille
nd, e
n le
erde
rs v
ind
dit s
oms
moe
ilik
om h
een
en w
eer t
usse
n ge
talle
en
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e op
di
e sa
krek
enaa
r te
gaan
.
Wet
ensk
aplik
e to
erus
ting;
en
ige
toep
aslik
e to
erus
ting
uit d
ie h
uis.
Han
dboe
ke,
bibl
iote
ekbo
eke,
ko
eran
tarti
kels
, eni
ge a
nder
hu
lpbr
onm
ater
iale
insl
uite
nd
die
Inte
rnet
Hie
rdie
ond
erw
erp
beho
ort
Che
mie
- en
Fisi
ka-to
epas
sing
s in
te s
luit.
Dit
mag
dal
k ni
e pe
r se
geë
ksam
inee
r wor
d ni
e,
maa
r mag
geï
nteg
reer
wor
d in
an
der v
rae
deur
die
res
van
die
silla
bus.
CH
EM
IE e
n FI
SIK
A m
oet d
ie
tyd
wat
aan
die
ond
erw
erp
span
deer
wor
d, d
eel.
Ond
erw
yser
s be
hoor
t di
e ve
rwan
tska
p tu
ssen
w
eten
skap
like
nota
sie
in
Wis
kund
e en
wet
ensk
aplik
e no
tasi
e in
Fis
iese
W
eten
skap
pe a
an te
dui
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
172 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Om
skak
elin
g va
n ee
nhed
e•
'n O
msk
akel
ings
fakt
or d
ruk
die
ekw
ival
ensi
e va
n 'n
m
etin
g in
twee
ver
skill
ende
ee
nhed
e ui
t (1
cm =
10
mm
).
• M
aak
'n ly
s va
n di
e se
we
basi
seen
hede
(len
gte,
m
assa
, tyd
, tem
pera
tuur
, el
ektri
ese
stro
om,
ligin
tens
iteit,
hoe
veel
heid
va
n 'n
sto
f) en
hul
ond
ersk
eie
SI-e
enhe
de.
• Id
entifi
seer
alg
emen
e om
skak
elin
gsfa
ktor
e in
m
assa
, len
gte,
vol
ume,
te
mpe
ratu
ur e
n dr
uk.
• H
erke
n ve
rski
llend
e sk
ale
van
met
ing
en s
kake
l hul
le
om: t
empe
ratu
ur (C
elsi
us e
n K
elvi
n), l
engt
e, (k
m, m
, cm
, m
m) m
assa
(kg,
g) e
n dr
uk
(kP
a, a
tm).
• G
ebru
ik v
an
omsk
akel
ings
fakt
ore
en d
oen
van
bere
keni
nge.
• G
ebru
ik v
an
omsk
akel
ings
fakt
ore
in
dim
ensi
onel
e an
alis
e.
• D
ra d
ata
oor n
a di
e ko
rrek
te
eenh
ede
en d
imen
sies
de
ur g
ebru
ik te
maa
k va
n om
skak
elin
gsfa
ktor
e en
w
eten
skap
like
nota
sie.
Akt
iwite
ite:
1. D
oen
omsk
akel
ings
met
di
e vo
lgen
de g
esel
ekte
erde
vo
orvo
egse
ls w
at in
die
m
etrie
ke s
tels
el g
ebru
ik
wor
d: g
iga-
, meg
a-, k
ilo-,
desi
-, se
nti-,
mill
i-, m
ikro
-, na
no-,
pico
-, en
fem
to-.
Dit
is a
lgem
een
beke
nd
dat l
eerd
ers
nala
tig is
met
ee
nhed
e in
die
ant
woo
rde
van
bere
keni
nge.
Oef
en d
imen
sion
ele
anal
ise
met
leer
ders
met
mat
ighe
id
om d
ie h
omog
ene
aard
van
ve
rgel
ykin
gs te
bew
ys.
Dim
ensi
onel
e an
alis
e be
klem
toon
die
bel
angr
ikhe
id
en b
etek
enis
van
die
kor
rekt
e ge
brui
k va
n ee
nhed
e.
Wee
s st
reng
oor
die
ant
woo
rde
van
bere
keni
nge
met
die
ko
rrek
te e
enhe
de.
Nee
m k
enni
s va
n af
gele
ide
eenh
ede
en g
edefi
niee
rde
eenh
ede.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
173KABV
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Die
ver
ande
ring
van
die
onde
rwer
p va
n di
e fo
rmul
e•
Iden
tifise
er d
ie k
orre
kte
form
ule
vir d
ie p
robl
eem
on
der b
esko
uing
.
• Id
entifi
seer
wat
geg
ee w
ord
in 'n
pro
blee
m e
n w
at g
evra
w
ord.
• Ve
rand
er d
ie o
nder
wer
p va
n 'n
geg
ewe
form
ule
na
enig
e an
der v
eran
derli
ke o
f ko
nsta
nte
wat
in d
ie fo
rmul
e vo
orko
m.
Akt
iwite
ite:
Bes
kou
die
form
ule
vir d
igth
eid
best
udee
r in
graa
d 9:
D
= m
/V. A
s jy
die
dig
thei
d en
di
e vo
lum
e he
t, ho
e ka
n jy
die
m
assa
ber
eken
?
Wat
is te
mpo
? To
epas
sing
s in
Fi
sika
(bv.
dry
win
g) e
n C
hem
ie
(bv.
reak
siet
empo
’s)
• D
ie te
mpo
waa
rteen
iets
ge
beur
, is
die
vera
nder
ing
wat
oor
'n ty
dper
k pl
aasv
ind.
• Te
mpo
is v
eran
derin
g pe
r sek
onde
, of d
it no
u ve
rand
erin
g in
mas
sa, o
f ve
rand
erin
g in
sne
lhei
d, o
f ve
rand
erin
g in
kon
sent
rasi
e,
of v
eran
derin
g in
ene
rgie
is.
Byv
oorb
eeld
:
- D
ryw
ing
is d
ie h
oeve
elhe
id
ener
gie
gele
wer
per
ty
dsee
nhei
d (jo
ule
per
seko
nde
= W
att).
- R
eaks
iete
mpo
is
die
vera
nder
ing
in
kons
entra
sie
van
'n
reag
ens
per t
ydse
enhe
id.
Eksp
erim
ent:
1. D
ie re
aksi
e tu
ssen
as
yn e
n ba
kpoe
ier h
et
kool
stof
diok
sied
as
een
van
die
prod
ukte
. Bep
aal d
ie
tem
po v
an d
ie re
aksi
e de
ur
mid
del v
an d
ie v
olum
e ga
s w
at g
epro
duse
er w
ord
teen
ty
d.
2. T
empe
ratu
ur k
an o
ok
gebr
uik
wor
d as
'n
vera
nder
like
in d
ie re
aksi
e tu
ssen
asy
n en
bak
poei
er.
Die
voo
rbee
lde
vers
kaf i
s ni
e di
e en
igst
es w
at b
eski
kbaa
r is
nie
; voe
g as
sebl
ief j
ou e
ie
voor
beel
de b
y, w
aar m
oont
lik.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
174 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Dire
kte
en o
mge
keer
de
ewer
edig
heid
• E
wer
edig
heid
of v
aria
sie
is 'n
man
ier o
m s
eker
e ve
rhou
ding
s tu
ssen
twee
ve
rand
erlik
es te
bes
kryf
: y is
di
rek
ewer
edig
aan
x o
f y is
om
geke
erd
ewer
edig
aan
x.
• O
rgan
isee
r waa
rnem
ings
in
'n d
atat
abel
, ana
lisee
r die
da
ta v
ir te
nden
se o
f pat
rone
, en
inte
rpre
teer
die
tend
ense
of
pat
rone
, deu
r geb
ruik
te
maa
k va
n w
eten
skap
like
kons
epte
.
• In
terp
rete
er 'n
gra
fiek
wat
sa
amge
stel
is u
it da
ta w
at
eksp
erim
ente
el v
erkr
y is
om
ve
rhou
ding
s te
iden
tifise
er:
dire
k of
om
geke
erd.
• K
ies
gesk
ikte
een
hede
, sk
ale,
en
mee
tger
eeds
kap
vir p
robl
eem
situ
asie
s w
at
ewer
edig
e be
rede
nerin
g en
di
men
sion
ele
anal
ise
insl
uit.
Akt
iwite
ite:
1. T
eken
die
gra
fiek
van
die
data
wat
ver
sam
el is
uit
die
reak
sie
tuss
en a
syn
en
bakp
oeie
r. D
ie v
orm
van
die
gr
afiek
hou
ver
band
met
di
e ve
rhou
ding
tuss
en d
ie
volu
me
en ty
d of
vol
ume
en
tem
pera
tuur
.
2. H
erke
n di
e vo
rm v
an
die
grafi
ek v
ir di
rekt
e en
om
geke
erde
ew
ered
ighe
id.
3.
'n G
rafie
k va
n di
gthe
id
sal '
n be
ter e
wer
edig
heid
ge
e tu
ssen
die
mas
sa e
n di
e vo
lum
e vi
r 'n
vast
e ho
evee
lhei
d st
of.
Net
'n a
lgem
ene
opm
erki
ng:
Kon
sept
ueel
kan
dit
moe
ilik
wee
s om
te o
nder
rig o
p hi
erdi
e st
adiu
m, a
fhan
gend
e va
n w
aar d
ie le
erde
r se
Wis
kund
e-in
houd
-ken
nis
is. H
ulle
het
hoo
fsaa
klik
gr
aad
9 W
isku
nde.
Hie
rdie
is
bela
ngrik
e va
ardi
ghed
e, m
aar
kies
ver
sigt
ig e
envo
udig
e vo
orbe
elde
. Sle
gs e
envo
udig
e vo
orbe
elde
moe
t aan
vank
lik
onde
rrig
wor
d en
mee
r ko
mpl
ekse
voo
rbee
lde
late
r. To
epas
sing
kan
han
teer
wor
d w
anne
er d
ie in
houd
ond
errig
w
ord,
bv.
New
ton,
of g
asw
ette
.
Let w
el:
Net
die
aan
vank
like
tem
po v
an
die
asyn
/bak
poei
er-r
eaks
ie
(die
vol
ume
gas
wat
vor
m te
en
tyd)
sal
dire
k ew
ered
ig w
ees.
S
oos
die
kons
entra
sies
van
die
re
agen
se v
erm
inde
r, sa
l die
re
aksi
e st
adig
er w
ord.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
175KABV
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Bre
uke
en v
erho
udin
gs•
Bre
uke
is g
etal
le, o
f al
gebr
aïes
e ui
tdru
kkin
gs,
wat
die
kw
osië
nt is
van
twee
he
elge
talle
of a
lgeb
raïe
se
uitd
rukk
ings
. 'n
Bre
uk
wor
d ge
skry
f as
a/b
waa
r a
beke
nd s
taan
as
die
telle
r en
b b
eken
d st
aan
as d
ie
noem
er.
• Ve
rhou
ding
is d
ie k
wos
iënt
va
n tw
ee h
oeve
elhe
de
gesk
ryf a
s a:
b o
f a/b
, sod
at
hulle
rela
tiew
e gr
ootte
s be
klem
toon
wor
d.
Akt
iwite
it:
1. G
ebru
ik e
nige
gew
one
voor
wer
p en
ver
deel
die
vo
orw
erp
in 'n
aan
tal g
elyk
e de
le. N
eem
, byv
oorb
eeld
, 'n
A4-
blad
sy, '
n ko
ek, '
n 30
cm
lin
iaal
of '
n st
ok. V
erde
el 'n
A
4-pa
pier
in 5
gel
yke
dele
. A
s jy
twee
del
e va
n di
e pa
pier
hou
en
die
res
vir j
ou
vrie
nd g
ee, h
oeve
el v
an d
ie
blad
sy h
et jy
? (J
y he
t tw
ee
stuk
ke u
it vy
f moo
ntlik
e st
ukke
.) La
at d
ie k
las
'n
oplo
ssin
g vi
r die
pro
blee
m
uitw
erk
voor
dat j
y hu
lle d
ie
reël
s va
n br
euke
leer
.
2. G
ebru
ik 'n
blo
k of
'n
dobb
elst
een
om d
ie
verd
elin
g va
n 'n
kub
us te
de
mon
stre
er.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
176 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Die
geb
ruik
en
bete
keni
s va
n ko
nsta
ntes
in v
erge
lyki
ngs,
bv.
ve
rand
erin
g va
n 'n
ver
houd
ing
na 'n
ver
gely
king
.
• 'n
Kon
stan
te is
'n
hoev
eelh
eid
wat
in 'n
ge
gew
e ko
ntek
s 'n
vas
te
waa
rde
aann
eem
.
• Ve
rhou
ding
of v
aria
sie
is 'n
man
ier o
m s
eker
e ve
rwan
tska
ppe
tuss
en tw
ee
vera
nder
likes
te b
eskr
yf.
y is
dire
k ew
ered
ig a
an x
be
teke
n y
= kx
vir
'n e
en o
f an
der k
onst
ante
k, e
n y
is
omge
keer
d ew
ered
ig a
an x
be
teke
n y
= k/
x (o
f xy
= k)
vir
een
of a
nder
kon
stan
te k
.
• Vo
orbe
elde
hie
rvan
is
New
ton
se G
ravi
tasi
ewet
, en
die
idea
le g
asw
et.
(PV
=nR
T w
aar R
=
gask
onst
ante
)
Akt
iwite
it:
1. K
an jy
'n k
onst
ante
bep
aal
vana
f die
gra
fiek
van
die
data
wat
ver
sam
el is
uit
die
reak
sie
tuss
en a
syn
en
bakp
oeie
r? D
ie v
orm
van
di
e gr
afiek
ver
tel j
ou ie
ts o
or
die
verh
oudi
ng tu
ssen
die
vo
lum
e en
tyd
of v
olum
e en
te
mpe
ratu
ur. W
at v
an d
ie
grad
iënt
van
die
gra
fiek?
Let w
el:
Net
die
aan
vank
like
tem
po v
an
die
asyn
/bak
poei
er re
aksi
e (d
ie v
olum
e ga
s w
at te
en
tyd
gepr
odus
eer w
ord)
sal
di
rek
ewer
edig
wee
s. S
oos
die
kons
entra
sies
van
die
re
agen
se a
fnee
m, s
al d
ie
reak
sie
stad
iger
wor
d . D
ie
grad
iënt
ver
ande
r.
Soor
tgel
yk:
'n G
rafie
k va
n di
gthe
id s
al 'n
be
ter e
wer
edig
heid
gee
tuss
en
die
mas
sa e
n di
e vo
lum
e vi
r 'n
vas
te h
oeve
elhe
id s
tof.
Jou
kons
tant
e sa
l die
waa
rde
van
die
digt
heid
wee
s.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
177KABV
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Vaar
digh
ede
vir p
rakt
iese
ond
erso
eke
in F
isik
a en
Che
mie
Vaar
digh
ede
wat
nod
ig is
vir
prak
tiese
ond
erso
eke
(waa
rnem
ing,
bep
alin
g va
n vo
orso
rgm
aatre
ëls,
dat
a-in
sam
elin
g, d
atah
ante
ring,
ta
belle
, alg
emen
e tip
es
grafi
eke,
ana
lise,
skr
yf v
an
gevo
lgtre
kkin
gs, s
kryf
van
'n
hipo
tese
, ide
ntifi
serin
g va
n ve
rand
erlik
es, (
byvo
orbe
eld
onaf
hank
like-
, afh
ankl
ik- e
n ko
ntro
leve
rand
erlik
e).
• S
poor
die
his
torie
se
ontw
ikke
ling
van
'n
wet
ensk
aplik
e be
gins
el o
f te
orie
na.
• Id
entifi
seer
'n v
raag
wat
be
antw
oord
kan
wor
d en
fo
rmul
eer '
n hi
pote
se o
m 'n
w
eten
skap
like
onde
rsoe
k te
rig
.
• O
ntw
erp
'n e
envo
udig
e ek
sper
imen
t, in
slui
tend
ge
past
e ko
ntro
les.
• Vo
er la
bora
toriu
mpr
osed
ures
w
at g
erig
is o
p di
e to
ets
van
'n h
ipot
ese
uit e
n ve
rsta
an
dit.
• K
ies
gepa
ste
appa
raat
en
tegn
olog
ie o
m p
resi
ese
en
akku
rate
kw
antit
atie
we
data
in
te s
amel
.
• Le
es 'n
term
omet
er, '
n sk
aal,
'n m
etrie
ke li
niaa
l, 'n
ge
grad
eerd
e si
linde
r, 'n
pip
et
en 'n
bur
et k
orre
k.
• Te
ken
waa
rnem
ings
en
da
ta a
an, d
eur g
ebru
ik
te m
aak
van
die
korr
ekte
w
eten
skap
like
eenh
ede.
• Vo
er d
ata
uit n
a di
e to
epas
like
vorm
van
dat
a-aa
nbie
ding
(bv.
ver
gely
king
, ta
bel,
grafi
ek o
f dia
gram
).
Akt
iwite
it:
1.
Ont
leed
die
kom
pone
nte
van
'n g
oed
ontw
erpt
e w
eten
skap
like
onde
rsoe
k.
2.
Kie
s 'n
eks
perim
ent
en id
entifi
seer
gep
aste
ap
para
at o
m p
resi
ese
en
akku
rate
dat
a in
te s
amel
.
3.
Verd
edig
'n g
evol
gtre
kkin
g ge
base
er o
p w
eten
skap
like
bew
yse.
4.
Bep
aal w
aaro
m 'n
ge
volg
trekk
ing
vry
is v
an
voor
oord
eel.
5.
Verg
elyk
gev
olgt
rekk
ings
w
at v
ersk
illen
de, m
aar
aanv
aarb
are
verk
larin
gs
vir d
iese
lfde
stel
ek
sper
imen
tele
dat
a bi
ed.
6.
Ond
erso
ek m
etod
es
van
“ken
” wat
geb
ruik
w
ord
deur
men
se
wat
nie
noo
dwen
dig
wet
ensk
aplik
es is
nie
.
Ond
erst
euni
ngsm
ater
iaal
wat
hi
erdi
e va
ardi
ghed
e on
twik
kel,
beho
ort g
ebru
ik w
ord.
His
torie
se o
ntw
ikke
ling
bete
ken
die
stud
ie v
an a
l die
men
se w
at
byge
dra
het t
ot, b
yvoo
rbee
ld,
die
kons
ep v
an g
ebal
anse
erde
ve
rgel
ykin
gs o
f ato
omte
orie
.
Hie
rdie
afd
elin
g be
hoor
t ge
doen
te w
ord,
terw
yl d
ie
leer
ders
sel
f 'n
onde
rsoe
k do
en.
Die
vaa
rdig
hede
vir
prak
tiese
on
ders
oeke
moe
t ook
as
'n
klas
bes
pree
k en
geo
efen
wor
d m
et g
eree
lde
tuss
enpo
ses
deur
die
loop
van
die
jaar
.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
178 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• O
ntle
ed d
ie in
ligtin
g in
'n
tabe
l, gr
afiek
of d
iagr
am (b
v.
bere
ken
die
gem
idde
lde
van
'n re
eks
waa
rdes
, of b
epaa
l di
e he
lling
van
'n ly
n).
• B
epaa
l die
pre
sisi
e en
di
e ak
kura
athe
id v
an
eksp
erim
ente
le re
sulta
te.
• O
ntle
ed e
kspe
rimen
tele
re
sulta
te e
n id
entifi
seer
m
oont
like
bron
ne v
an
beïn
vloe
ding
of '
n ek
sper
imen
tele
fout
.
• H
erke
n, o
ntle
ed e
n ev
alue
er
alte
rnat
iew
e ve
rkla
rings
vir
dies
elfd
e st
el w
aarn
emin
gs.
• O
ntw
erp
'n m
odel
, geb
asee
r op
die
kor
rekt
e hi
pote
se w
at
gebr
uik
kan
wor
d vi
r ver
dere
on
ders
oek.
• D
efini
eer k
wal
itatie
we
anal
ise
en g
ee 'n
pra
ktie
se
voor
beel
d.
• D
efini
eer k
wan
titat
iew
e an
alis
e en
gee
'n p
rakt
iese
vo
orbe
eld.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
179KABV
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
• O
ntle
ed d
ie in
ligtin
g in
'n
tabe
l, gr
afiek
of d
iagr
am (b
v.
bere
ken
die
gem
idde
lde
van
'n re
eks
waa
rdes
, of b
epaa
l di
e he
lling
van
'n ly
n).
• B
epaa
l die
pre
sisi
e en
di
e ak
kura
athe
id v
an
eksp
erim
ente
le re
sulta
te.
• O
ntle
ed e
kspe
rimen
tele
re
sulta
te e
n id
entifi
seer
m
oont
like
bron
ne v
an
beïn
vloe
ding
of '
n ek
sper
imen
tele
fout
.
• H
erke
n, o
ntle
ed e
n ev
alue
er
alte
rnat
iew
e ve
rkla
rings
vir
dies
elfd
e st
el w
aarn
emin
gs.
• O
ntw
erp
'n m
odel
, geb
asee
r op
die
kor
rekt
e hi
pote
se w
at
gebr
uik
kan
wor
d vi
r ver
dere
on
ders
oek.
• D
efini
eer k
wal
itatie
we
anal
ise
en g
ee 'n
pra
ktie
se
voor
beel
d.
• D
efini
eer k
wan
titat
iew
e an
alis
e en
gee
'n p
rakt
iese
vo
orbe
eld.
GR
AA
D 1
0: IN
LEID
ING
TO
T FI
SIES
E W
ETEN
SKA
PPE
VAA
RD
IGH
EDE
VIR
FIS
IESE
WET
ENSK
APP
E LE
ERD
ERS
Tyd
Ond
erw
erpe
: Gra
ad 1
0In
houd
, Beg
rippe
en
Vaar
digh
ede
Prak
tiese
Akt
iwite
iteH
ulpm
idde
lsR
igly
ne v
ir O
nder
wys
ers
Mod
elle
in w
eten
skap
• Ve
rsta
an w
at d
ie d
oel v
an
mod
elle
is.
• H
erke
n m
odel
le w
at g
ebru
ik
wor
d in
die
wet
ensk
ap.
• H
erke
n ho
e m
odel
le
vera
nder
met
die
ont
dekk
ing
van
nuw
e in
ligtin
g.
Akt
iwite
it:
Die
doe
l van
mod
elle
is o
m 'n
m
oeili
ke c
hem
iese
kon
sep
te
verd
uide
lik e
n/of
ver
eenv
oudi
g.
Noe
m a
l die
mod
elle
in C
hem
ie
waa
rvan
jy w
eet,
bv.
• H
oe h
et d
ie a
toom
mod
el
vera
nder
deu
r die
jare
?
• W
ie b
yged
ra h
et to
t die
pe
riodi
eke
tabe
l (di
t is
ook
net '
n m
odel
om
che
mie
se
inlig
ting
voor
te s
tel)?
• M
odel
le v
ir ch
emie
se
bind
ing,
ens
.
Om
mod
elle
tasb
aar t
e m
aak,
m
oet j
y ko
nkre
te v
oorb
eeld
e in
slui
t.
Bai
e ke
nnis
wor
d de
ur m
idde
l va
n m
odel
le o
orge
dra.
O
ns g
ebru
ik 'n
mod
el a
s 'n
ve
rdui
delik
ing
van
'n b
egrip
to
t 'n
bete
r ver
duid
elik
ing
en/o
f mod
el g
efor
mul
eer i
s,
geba
seer
op
nuut
ont
dekt
e in
ligtin
g en
gek
onst
ruee
rde
kenn
is.
Veili
ghei
dsda
ta•
Ken
die
ver
duid
elik
ings
vir
die
geva
arsi
mbo
le.
• W
eet h
oe o
m d
ie
veili
ghei
dsda
ta v
an d
ie
chem
ikal
ieë
te in
terp
rete
er
en to
e te
pas
.
• K
en d
ie re
ëls
vir v
eilig
heid
in
labo
rato
ria.
Geb
ruik
Mer
ck s
e ve
iligh
eids
inlig
ting
of d
ie
veili
ghei
dsre
gula
sies
van
die
In
tern
e A
rbei
dsor
gani
sasi
e (IA
O)
Bas
iese
trig
onom
etrie
se
vaar
digh
ede
• D
efini
eer d
ie s
in, c
os e
n ta
n va
n 'n
hoe
k.
• D
oen
eenv
oudi
ge
toep
assi
ngs
en b
erek
enin
ge
met
die
waa
rdes
(soo
s di
e be
reke
ning
van
kra
g ko
mpo
nent
e).
Trig
onom
etrie
is n
odig
om
se
kere
Fis
ika-
prob
lem
e op
te
los.
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
180 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
BYL
AA
G 3
: Per
iodi
eke
tabe
l
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
181KABV
BYL
AA
G 4
: K
atio
on- e
n A
nioo
ntab
el
TAB
EL 1
Tabl
e of
Cat
ions
/Tab
el v
an K
atio
ne
wat
erst
of (h
ydro
gen)
H+
beril
lium
(ber
ylliu
m)
Be2+
alum
iniu
m (a
lum
iniu
m)
Al3+
chro
om (V
I) [c
hrom
ium
(VI)]
Cr6+
litiu
m (l
ithiu
m)
Li+
mag
nesi
um (m
agne
sium
)M
g2+ch
room
(III)
[chr
omiu
m (I
II)]
Cr3+
man
gaan
(VII)
[man
gane
se (V
II)]
Mn7+
natri
um (s
odiu
m)
Na+
kals
ium
(cal
cium
)C
a2+ys
ter (
III) [
iron
(III)]
Fe3+
kaliu
m (p
otas
sium
)K
+ba
rium
(bar
ium
)B
a2+ko
balt
(III)
[cob
alt (
III)]
Co3+
silw
er (s
ilver
)A
g+tin
(II)
[tin
(II)]
Sn2+
kwik
(I) [
mer
cury
(I)]
Hg+
lood
(II)
[lead
(II)]
Pb2+
kope
r (I)
[cop
per (
I)]C
u+ch
room
(II)
[chr
omiu
m (I
I)]C
r2+
amm
oniu
mN
H4+
man
gaan
(II)
[man
gane
se (I
I)]M
n2+
yste
r (II)
[iro
n (II
)]Fe
2+
koba
lt (II
) [co
balt
(II)]
Co2+
nikk
el (n
icke
l)N
i2+
kope
r (II)
[cop
per (
II)]
Cu2+
sink
(zin
c)Zn
2+
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
182 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
TAB
EL 2
Tabl
e of
Ani
ons/
Tabe
l van
Ani
one
oksi
ed (o
xide
)O
2-
fluor
ied
(fluo
ride)
F -pe
roks
ied
(per
oxid
e)O
22-
chlo
ried
(chl
orid
e)C
l-ka
rbon
aat (
carb
onat
e)C
O32-
brom
ied
(bro
mid
e)B
r-su
lfied
(sul
phid
e)S
2-
jodi
ed (i
odid
e)I-
sulfi
et (s
ulph
ite)
SO
32-
hidr
oksi
ed (h
ydro
xide
)O
H-
sulfa
at (s
ulph
ate)
SO
42-
nitri
et (n
itrite
)N
O2-
tiosu
lfaat
(thi
osul
phat
e)S
2O32-
nitra
at (n
itrat
e)N
O3-
chro
maa
t (ch
rom
ate)
CrO
42-
wat
erst
ofka
rbon
aat (
hydr
ogen
car
bona
te)
HC
O3-
dich
rom
aat (
dich
rom
ate)
Cr 2O
72-
wat
erst
ofsu
lfiet
(hyd
roge
n su
lphi
te)
HS
O3-
man
gana
at (m
anga
nate
)M
nO42-
wat
erst
ofsu
lfaat
(hyd
roge
n su
lpha
te)
HS
O4-
oksa
laat
(oxa
late
)(C
OO
) 22-/C
2O42-
diw
ater
stof
fosf
aat (
dihy
drog
en p
hosp
hate
)H
2PO
4-w
ater
stof
fosf
aat (
hydr
ogen
pho
spha
te)
HP
O42-
hipo
chlo
riet (
hypo
chlo
rite)
ClO
-ni
tried
(nitr
ide)
N3-
chlo
raat
(chl
orat
e)C
lO3-
fosf
aat (
phos
phat
e)P
O43-
perm
anga
naat
(per
man
gana
te)
MnO
4-fo
sfied
(pho
sphi
de)
P3-
aset
aat (
acet
ate)
(eth
anoa
te)
CH
3CO
O-
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
183KABV
BYL
AA
G 5
: Opl
osba
arhe
idst
abel
Opl
osba
re v
erbi
ndin
gsU
itson
derin
ge
Om
trent
alle
sou
te v
an N
a+ , K
+ en
NH
4+
Alle
sou
te v
an C
l- , B
r- en
I-H
alid
e va
n A
g+ , H
g 22+ e
n P
b2+
Verb
indi
ngs
wat
F- b
evat
Fluo
ride
van
Mg2+
, Ca2+
, Sr2+
, Ba2+
en
Pb2+
Sou
te v
an
ni
traat
, NO
3-
chlo
raat
, ClO
3-
pe
rchl
oraa
t, C
lO4-
as
etaa
t, C
H3C
OO
-
KC
lO4
Sou
te v
an s
ulfa
at, S
O42-
Sul
fate
van
Sr2+
, Ba2+
en
Pb2+
Ono
plos
bare
ver
bind
ings
Uits
onde
ringe
Alle
sou
te v
an
ka
rbon
aat,
CO
32-
fo
sfaa
t, P
O43-
oksa
laat
, C2O
42-
ch
rom
aat,
CrO
42-
su
lfied
, S2-
Die
mee
ste
met
aalh
idro
ksie
des
OH
- en
ok
sied
es, O
2-
Sou
te v
an N
H4+ e
n al
kali
met
aalk
atio
ne
FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 10-12
184 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING (KABV)
top related