fjárbinding í birgðum - inventory management in icelandic
Post on 15-Dec-2014
348 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Thomas Möller
12 leiðir til að lækka birgðir
og minnka fjárbindingu
5.11.2013 1
Af hverju allar þessar birgðir ?
5.11.2013 Thomas Möller 2013 2
Birgðir eru allstaðar !
5.11.2013 Thomas Möller 2013 3
Heimilin: 8 daga birgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 4
Matvöruverslunin: 25 daga birgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 5
Heildsalan: 60 - 180 daga birgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 6
Framleiðslan: 0 til 300 daga birgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 7
“samkeppnisaðilinn er að velta birgðum sínum 6 sinnum ….við erum að velta okkar birgðum aðeins þrisvar.
Við verðum að auka veltuhraðinn í 6
…….og það strax á þessu ári!” 5.11.2013 Thomas Möller 2013 8
Birgðir á Íslandi 2007 (verslun í sviga)
• Heildarbirgðir fyrirtækja: 196.000 millj (93.600)
• Birgðir hlutfall af eigin fé: 36% (43 %)
• Birgðahaldskostnaður: 49.000 millj (23.400)
• Birgðahaldskostnaður í % af hagn:47,8% (89,4%)
• Veltuhraði birgða: 4 ( 5.5)
Heimild: Fræði birgðanna, Ingjaldur Hannibalsson, prófessor – fyrirlestur hjá Hugur/Ax – 29 apríl 2010 í Reykjavík 5.11.2013 9
Rót vandans….of miklar birgðir !
• Vörubirgðir eru 34% af veltufjármunum í USA
• Vörubirgðir eru um 90 % af “working capital”
• Fyrir hvern 1 $ af GNP er 0.40 $ af birgðum
J.Van Mieghem, Kellogg
5.11.2013 Thomas Möller 2013 10
Current Assets - Current Liabilities = Working Capital
Hvers vegna vörubirgðir ? • Sveiflur í eftirspurn
• Óvissa • Langur afhendingartími • Jafna bil milli framboðs og eftirspurnar • Hagkvæmni stærðar
• Innkaupavenjur • Flutningaleiðir
• Þjónustustig • Söluherferðir • Hásölutími framundan
• Spákaupmennska • Árstíðarsveiflur
• Öryggisbirgðir • Ónákvæmar spár um eftirspurn • Ómarkviss innkaup
5.11.2013 Thomas Möller 2013 11
• Of miklar birgðir
– Útsölur
– Afslættir
– Úrelding
– Geymslukostnaður
– Fjármagnskostnaður
• Of litlar birgðir:
– Töpuð sala
– Lágt þjónustustig
– Töpuð framlegð
– Léleg þjónusta
– Óánægðir viðskiptavinir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 12
Birgðastýring - 3 megin ákvarðanir
5.11.2013 13
1. Hversu mikið á að panta?
2. Hvenær á að panta?
3. Hvernig á að stýra kerfinu?
Thomas Möller 2013
“Worldwide logistics costs 2002”
5.11.2013
Worldwide logistics expenditures represent about 10-15% of the total world GDP. Source: Adapted from P.O Roberts, Supply Chain Management: New Directions for Developing Economies
Thomas Möller 2013 14
Vörustjórnunarkostnaður er breytilegur milli landa
5.11.2013
Logistics Costs and Economic Development Logistics costs can amount to 30% of delivered costs in less advanced economies. Comparatively, in advanced economies it can be as low as 9.5%. The differences are attributed to the nature of the economy as well as to the efficiency of the distribution system.
Thomas Möller 2013 15
Af hverju að minnka birgðir?
• Þær koma fram á efnahagsreikningi
• Það þarf að fjármagna þær
• Það þarf að geyma þær
• Það er dýrt að halda birgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 16
Birgðir og arðsemi
5.11.2013
SALA
KVSV
Kostnaður v. innkaupa
Framleiðslu-
kostnaður.
Flutningskostn
Dreifingarkostn.
Annar kostn.
Hagnaður
Sala
Markaðsstarf - Þjónustugæði
Eftirlit með afhendingum Val á birgjum Fækkun birgja Pantanastýrð framleiðsla Framleiðsluskipulag (layout) Val á dreifileiðum Skipulag flutninga Staðlaðar flutningseiningar
Hráefnislager
Vörur í vinnslu
SÖLUVÖRUR
Lagerhúsnæði
ökutæki
Tækjabúnaður
Fjárbinding
Aðrir fjármunir
Bundið fé
Veltuhraði fjármagns
Hagnaðarstig
Arðsemi
Innkaupaáætlun Hagkv. innkaupamagn Sveigjanlegt framleiðslukerfi Uppröðun véla Miðlægar birgðastöðvar Framleiðsla stofna Ákvörðun þjónustustigs Vörugeymslur Flutningatæki
Sala
-
+
÷
÷
x
Thomas Möller 2013 17
12 leiðir til að lækka birgðir
5.11.2013 18
5.11.2013 Thomas Möller 2013 19
12 leiðir til að lækka birgðir
1. Láttu aðra annast birgðirnar
2. Láttu Pareto skoða birgðirnar
3. Notaðu réttu mælikvarðana
4. Frestaðu lokaútfærslu
5. Lækkaðu þjónustustigið
6. Fækkaðu vörunúmerum
7. Minnkaðu öryggisbirgðirnar
8. Styttu afgreiðslutímann
9. Pantaðu minna í einu
10. Spáðu betur – haltu fókus
11. Miðstýrðu innkaupum
12. Framkvæmdastjóri innkaupa
5.11.2013 Thomas Möller 2013 20
1. Láttu aðra annast birgðirnar !
• Fá greiðslufrest fram yfir greiðsludag frá kaupanda (“negative working capital”)
• Innheimta fyrst….og framleiða svo ( DELL)
5.11.2013 Thomas Möller 2013 21
“vendor managed inventory”
• Birgðum til smásala er stýrt af birgjum
• Birgjar eiga vöruna þar til hún er seld
– Minni fjárþörf smásalans
• Matvara
• Rekstrarvörur í iðnaði – sjálfsalar afgreiða vörur
• Bensín og dísil
5.11.2013 Thomas Möller 2013 22
Stýrð birgðaþjónusta • Birgjar stýra rekstrarvörum
• Bjóða “geymslukerfi fyrir lykilvörur” í iðnaði
• Innanbúðar “útibú” í verksmiðjunni
• Smávörur í sjálfsala
5.11.2013 Thomas Möller 2013 23
2. Láttu Pareto skoða birgðirnar !
• Sumar vörur eru mikilvægari en aðrar ABC (80%, 15%, 5%) sýnir forgangsröðina
• ABC greining eftir
– sölu, framlegð eða hagnaði
• Fylgstu með A vörum í rauntíma
• Eru birgðir A vöru undir 50%
– Þá ertu með of lítið af A birgðum
• Þekktu hinar 3 tegundir birgða:
– Öryggisbirgðir – Áfyllingarbirgðir – Umframbirgðir
5.11.2013 Thomas Möller 2013 24
5.11.2013 Thomas Möller 2013 25
ABC greining á fjölda seldra eininga í Aðföngum
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Hlutfall vörunúmera
Hlu
tfall
af
seld
um
ein
ing
um
A
vörur
B
vörur
C
vörur
A Vara
80% af magni 20% af
vörunúmerum
B vara
15% af magni 30% af
vörunúmerum
C vara
5% af magni 50%
vörunúmerum
ABC-greining
5.11.2013 26 Thomas Möller 2013
Á hverju lifum við
5.11.2013 27
100 %
145 %
15 % 55 % 100 %
Hagnaður
Vörutegundir
Framlag vörutegunda til hagnaðar
Thomas Möller 2013
3. Notaðu réttu mælikvarðana
• Mældu veltuhraðann og birgðadagana reglulega
• Reiknaðu líka birgðahaldskostnaðinn
• Notaðu GMROI til að bera saman vöruflokka (framlegð/meðalbirgðir)
• Mældu þjónustustigið og afhendingaröryggið
• Mældu árangur í sölu, birgðahaldi, framleiðslu og fjárbindingu
• Berðu saman við aðra í þínum geira (benchmarking)
• Hvaða vörur eru ekki að hreyfast
• Þróun vörunúmerafjölda
5.11.2013 Thomas Möller 2013 28
Veltuhraði birgða – hvað segir hann?
• Hár veltuhraði getur leitt til: • Aukinnar sölu – stöðugt að koma nýjar vörur,
• Minnkar áhættu á að vörur verði úreldar
• Peningar losna til að kaupa nýjar vörur
• Skemmtilegra að selja nýjar vörur – betri mórall!
• Að kaupa lítið í einu eykur veltuhraða – en getur hækkað pöntunar- og flutningskostnað (gámataxtar lægri en brettataxtar)
• Of miklar birgðir kosta pening (allt að 35%!)
5.11.2013 Thomas Möller 2013 29
Birgðadagar er betri mælikvarði
• Veltuhraði er fortíðarupplýsingar
• Birgðadagar taka mið af stöðunni í dag
• Segir hvað við eigum birgðir til margra daga
• Eðlilegt: – Mjólk, grænmeti, ávextir 2 dagar
– Þurrvara frá innlendum birgjum 7-15 dagar
– Annað …..allt að 60 dagar
• Tæki til að fækka birgðadögum: – Semja við birgja um smáar afgreiðslur
– Fylgjast vel með sölu, panta oft
30 5.11.2013 Thomas Möller 2013
GMROI – mælikvarði sem vörustjórnun getur haft áhrif á
5.11.2013
Framlegð 50% x Sala/meðalbirgðir. 4 = GMROI er 50 x4 = 200
Thomas Möller 2013 31
5.11.2013 Thomas Möller 2013 32
GMROI
5.11.2013 33
Dæmi: Mjólk hefur 1,33 % framlegð og Sala/meðalbirgðir 150 Kaffi hefur 50% framlegð og Sala/meðalbirgðir= 4 Hvor varan er betri fyrir okkur? Ef við tökum framlegðar% - þá er það kaffið Ef við tökum Sala/meðalbirgðum - þá er það mjólkin Ef við tökum GMROI þá er Mjólk = 150 * 1,33 = 200 Kaffi = 4 * 50 = 200
Thomas Möller 2013
GMROI – mælikvarði sem vörustjórnun getur haft áhrif á
5.11.2013
Framlegð = hagstæð innkaup + hagstæðir flutningar
vinsælar vörur + hagstætt söluverð
_______ Meðalbirgðir = góð birgðastýring, góðar söluspár,
áreiðanleg aðföng, skipulagður miðlager ofl
Thomas Möller 2013 34
4. FRESTUN – “postponement” Postponement is a business strategy that maximizes possible benefit and minimizes risk by delaying further investment into a product or service until the last possible moment. An example of this strategy is Dell Computers' build-to-order online store.
The postponement strategy dictates that the firms should postpone the creation or delivery of the final product as long as possible.
5.11.2013 Thomas Möller 2013 35
5. Má lækka þjónustustigið ?
• Er þörf á allri þessari þjónustu ?
• Er þörf á svona stuttum afhendingartíma ?
• Spurðu viðskiptavinininn um raunverulegar þarfir
• Hvernig nota þeir vörurnar ?
• Þurfa viðskiptavinirnar allt strax…..eða hluta pöntunar síðar
• Hvað er samkeppnin að gera
• Leyfðu tískuvörum að klárast (ZARA)
5.11.2013 Thomas Möller 2013 36
6. Fækkaðu vörunúmerum
• Eru etv of margar tegundir af sömu vörutegund
• Er hægt að fresta endanlegum frágangi (“postponement”)
• Geta 3PL fyrirtæki séð um að pakka í endanlegar umbúðir
• Þarf að bjóða sömu vöruna í 2-4-8-16 pakka
• Haltu FÓKUS !!
5.11.2013 Thomas Möller 2013 37
5.11.2013 Thomas Möller 2013 38
Lærðu af ALDI – “simple living”
• Fá vörunúmer (700-1300 SKU)– grunnþarfir fólks
• Litlar verslanir – nálægt heimilum
• Enginn lager í versluninni
• Vörur með stöðuga eftirspurn
• Vörur með langan líftíma
• Daglegar afhendingar
• Notkun á “cross docking”
• Mjög litlar öryggisbirgðir
• Hár veltuhraði birgða – (52?)
5.11.2013 Thomas Möller 2013 39
Hentu úreltum birgðum
• Úreltar birgðir eru “sokkinn kostnaður”
• Það kostar að geyma birgðir – úreltar birgðir taka pláss
• Taktu á vandanum strax – annars vex hann !
• Afskrifaðu og hentu úreltum birgðum!
• Lærðu af mistökunum!
5.11.2013 Thomas Möller 2013 41
Líftími vöru
5.11.2013 Thomas Möller 2013 42
7. Minnkaðu öryggisbirgðirnar
• Orsök hárra öryggisbirgða: - hvað er til bragðs ?
– Óvissa um flutningstíma áreiðanlegri flutningsaðili
– Óvissa um afhendingartíma skiptast á uppl við birgja
– Óvissa um eftirspurn - gerðu betri söluspár !
– Of hátt þjónustustig 95% dugar yfirleitt!
5.11.2013 Thomas Möller 2013 43
Afgreiðslutími birgja
5.11.2013 44
1 v 2 v 3 v 4 v 5 v 6 v
0
10
20
30
40
50
60
1 v 2 v 3 v 4 v 5 v 6 v 8 v 9 v
0
5
10
15
20
25
30
Góður birgi Slæmur birgi
Thomas Möller 2013
8. Styttu afhendingartímann
Pöntunartími + afgreiðslutími + flutningstími = afhendingartími
• Pantaðu oftar – og minna í einu
• Fáðu birgjana til að eiga mikilvægar vörur á lager
• Láttu birgjana vita af söluspám þínum
• Notaðu hraðari flutningsleiðir
• Minnkaðu sveiflur í afhendingartímum
• 25% stytting í afhendingartíma = 13% minnkun birgða
5.11.2013 Thomas Möller 2013 45
5.11.2013 Thomas Möller 2013 46
9. Prófaðu smærri pantanir
• Smærri og tíðari pantanir = minni lager
• Þekktu áhrif af minnkun pantanamagns
• Minni pöntun – dýrari flutningar
5.11.2013 Thomas Möller 2013 47
5.11.2013 Thomas Möller 2013 48
Lágmörkun heildarkostnaðar
5.11.2013 Thomas Möller 2013 49
10. Giskaðu minna - gerðu betri spár
• “Kaupa inn það sem seldist í gær” - Fylltu lagerinn upp í x” dugar ekki lengur
• Spár eru aldrei réttar – reyndu að lágmarka mistökin
• Þekktu “sigurvegarana” og sinntu þeim vel
• Sölusagan segir ekki allt
• Forðastu svipuáhrif “bullwhip effect”
• Hvað ræður eftirspurn næstu mánaða ?
• Hvaða markaðsaðgerðir eru í farvatninu.
5.11.2013 Thomas Möller 2013 50
Snjóboltinn “bullwhip effect”
5.11.2013 51
Sala
Pöntun til heild- sala
Pöntun til framl.
Framleitt
magn
10% aukning
25% aukning
35% aukning
50% aukning
Thomas Möller 2013
Bullwhip effect - svipuáhrif
• Verða til þegar – birgjar og kaupendur samræma ekki birgðaþörf og eftirspurnaráætlanir
– Hver hlekkur í keðjunni kaupir meira en þörf er á ef litlar eftirspurnarupplýsingar liggja fyrir
• Helstu orsakir: – Tafir og óvissa um afhendingartíma
– Leiðir til stærri pantana + hærri öryggisbirgða
– „the shortage game“ – pantað meira en þörf krefur
– Útsölur og söluátök, gjafadagar og „kringluköst“
5.11.2013 Thomas Möller 2013 52
Inventory in the supply chain - the bullwhip effect !
Babies Kmart, Safeway
Etc. Wholesalers
Information about customer demands becomes increasingly distorted as it moves upward the supply
chain
Flow of demand information
P&G
53 5.11.2013 Thomas Möller 2013
Hvernig er hægt að bregðast hratt við óskum og þörfum neytenda
• Hafa gott upplýsingakerfi og koma upplýsingum upp keðjuna til framleiðenda
• Sjálfvirk aðvörun þegar öryggisbirgðum er náð
• Fylgjast með hegðun viðskiptavinarins
• Nota EDI, UPC (www.gs1.is), Rfid, ECR ofl.
5.11.2013 Thomas Möller 2013 54
Spá byggð á sölusögu
5.11.2013 Thomas Möller 2013 55
AGR kerfið
5.11.2013 Thomas Möller 2013 56
Innkaup byggð á raunsölu
5.11.2013 Thomas Möller 2013 57
push eða pull
5.11.2013 Thomas Möller 2013 58
5.11.2013 Thomas Möller 2013 59
11. Miðstýrðu meira ! • Færri lagerar – minni birgðir
– Öryggisbirgðum fækkar – og þær minnka
– Pöntunarmagn minnkar
– Pöntunartíðni eykst – birgðir minnka
• Takmarkaðu heimildir innkaupafólks
5.11.2013 Thomas Möller 2013 60
Tvær leiðir vöru til smásölu
5.11.2013
Framleiðandi
Heildsali
Millilager
smásölu
Smásölu-
verslun
Aðföng Bakkinn Vöruhótel Eimskips Vörumiðstöð Samskipa Vörudreifing N1
Innnes Ölgerðin Isam Asbjörn Ora MS Vífilfell OJK
Hagar Norvik Samkaup FK Melabúðin Kostur Olís N1 Skeljungur
Thomas Möller 2013 61
Dreifingarmiðstöðvar á Íslandi
5.11.2013
Aðföng er birgða- og dreifingarstöð á matvælamarkaði á Íslandi. Starfsemi fyrirtækisins felst í innkaupum, birgðahaldi og dreifingu fyrir matvöruverslanir Haga.
Thomas Möller 2013 62
Útvistun vörustjórnunar
• 3PL þjónusta: móttaka, geymsla, vinnsla
• Vöruhótel
5.11.2013 Thomas Möller 2013 63
Kostir miðlægs lagers:
• Nákvæmari innkaup • sameinaðar spár fyrir allar verslanir í sömu keðju
• Minni birgðir í kerfinu • Birgðir vöru x á einum stað, dagleg dreifing skv eftirspurn, minni lagerþörf í hverri
verslun.
• Minni hætta á vöruþurrð eða yfirbirgðum
• Lagerfermetri er ódýrari en búðarfermetri
• Söluundirbúningur auðveldari og ódýrari
5.11.2013 Thomas Möller 2013 64
Hvor leiðin er betri..fer eftir:
• Eðli vöru • (verðmæti, umfang, ferskvara, fatnaður...)
• Eðli eftirspurnar • Jöfn, ójöfn, árstíðarvara
• Lágmörkun heildarkostnaðar • Flutningur, geymsla, pöntunarkostnaður
• Þjónustukröfum • Tíð afhending á ferskvöru, grunnvara, þjónustuvara
5.11.2013
Varan skal vera í búðinni þegar kúnninn vill fá hana!
Thomas Möller 2013 65
12 –Framkvæmdastjóri innkaupa
• Framkvæmdastjóri innkaupa ( procurement )
• Samningatækni, vöruþekking, vörustjórnun, “procurement”
• Miðstöð fjárbindingar !
5.11.2013 Thomas Möller 2013 66
Innkaupastjórnun helstu áherslur í dag
• Innkaupastjórnun – “strategist” svið í fyrirtækjum
• Innkaupaákvörðun: með stærstu ákvörðunum
• Betri innkaupastjórnun: – Hefur áhrif á kostnað um allt fyrirtækið
– Getur bætt þjónustu og samkeppnishæfni
– Getur bætt nýtingu fjármagns og minnkað fjárþörf
• Langtímasamband við birgja – “partnership”
5.11.2013 Thomas Möller 2013 67
Mikilvægi innkaupa í USA – 1996 meðaltal
Matl. = 53.2 % Eqpt. = 3.5%
Total = 56.7%
20.8%
Other Expenses
18.9%
Profit before Taxes 3.6%
Cost of materials and equipment purchased
Wages, salaries, and employee benefits
Source: Dobler and Burt, 1996 5.11.2013 Thomas Möller 2013 68
Mismunandi markmið
5.11.2013 69
Innkaupastjóri
Fjármálastjóri
Sölustjóri - Verslunarstjóri Lagerstjóri
Þjóna þörfum og kröfum neytenda um margbreytileika vöruvals og stuttan afgreiðslutíma.
Þjóna kröfum birgðahalds um að halda birgðum í lágmarki með litlum innkaupalotum og réttum vörunúmerum.
Arðsemi eiginfjár Lágmörkun heildarkostnaðar Lítil fjárbinding Lítil rýrnun Þjóna þörfum og kröfum
sölufólks um lágt kostnaðarverð Tryggja nægar birgðir hverju sinni af sem flestum vörutegundum
Thomas Möller 2013
12 leiðir til að lækka birgðir
1. Láttu aðra annast birgðirnar
2. Láttu Pareto skoða birgðirnar
3. Notaðu réttu mælikvarðana
4. Frestaðu lokaútfærslu
5. Lækkaðu þjónustustigið
6. Fækkaðu vörunúmerum
7. Minnkaðu öryggisbirgðirnar
8. Styttu afgreiðslutímann
9. Pantaðu minna í einu
10. Spáðu betur – haltu fókus
11. Miðstýrðu innkaupum
12. Framkvæmdastjóri innkaupa
Thomas Möller 2013 70
71 5.11.2013 Thomas Möller 2013
top related