grafologia - ztciim.uph.edu.pl · grafologia wykład 5. pojęcie ekspertyzy dokumentów jest bardzo...
Post on 17-Feb-2019
223 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Grafologia
Wykład 5
Pojęcie ekspertyzy dokumentów jest bardzo szerokie. W kryminalistyce przez dokument rozumie się każdy przedmiot, który od innych przedmiotów różni się tym, że została na nim utrwalona treść intelektualna za pomocą pisma. Pismo w kryminalistyce, to każdy znak, który utrwala treść intelektualną, niezależnie od tego czy należy do alfabetu i od tego, jak został naniesiony. W przypadku ekspertyzy dokumentu rozróżniamy: - ekspertyzę techniczną, - ekspertyzę pisma ręcznego. Taki podział podyktowany jest przede wszystkim sposobami badań oraz możliwościami technicznymi.
Ekspertyza techniczna dokumentu obejmuje problem badań: a) podłoża dokumentu – papierów i innych materiałów służących za podłoże,
b) przyrządów służących do nanoszenia pisma na podłoże ( pióro, długopisy, mazaki, ołówki, urządzenia techniczne służące do nakładania znaków na podłoże,
c) środków kryjących – za takie uważamy przede wszystkim wszelkiego rodzaju atramenty, pasty długopisowe oraz wszelkiego rodzaju środki chemiczne, służące do utrwalania znaków pisarskich na podłoże,
d) środków identyfikacji, środków zabezpieczających dokumenty szczególnego rodzaju.
Zagadnienia związane z ekspertyzą dokumentów są istotne, bowiem: • coraz częściej fałszuje się dokumenty i coraz częściej robi się to
profesjonalnie, • problematyka związana z ekspertyzą dokumentów oraz analizą
pisma ręcznego jest różnie traktowana przez organy ścigania; zwłaszcza w przypadku sądów mamy do czynienia z
,,neografologią’’. Neografologia (psychologiczna analiza pisma) – dziedzina psychologii zajmująca się ustalaniem związków między grafizmem a dominantami osobowościowymi. Grafologia jako technika projekcyjna ma swoje naukowe podstawy w psychologii ekspresji i wyrazu.
W kryminalistyce za dokument uważamy każdą rzecz, na której za pomocą pisma została utrwalona treść intelektualna, treść myślowa człowieka i co zrobił nanosząc na przedmiot jakieś znaki, które mogą być odczytane przez człowieka, który je naniósł albo przez szersze grono osób. Za pismo w kryminalistyce uważa się każdy znak, za pomocą którego została na dokumencie utrwalona treść intelektualna. Za pismo więc uważa się nie tylko pismo alfabetyczne, partykularne, ręczne, ale i wszelkiego rodzaju techniki. W związku z powyższym za dokument w kryminalistyce uważa się również taśmę magnetofonową, płytę gramofonową, karty płatnicze itp. Do pisma zaliczamy również znaki zabezpieczające dokumenty, np. znaki wodne na papierze.
Dokument składa się zazwyczaj z trzech podstawowych części: 1. z podłoża – którym do niedawna najczęściej był papier;
2. ze znaków graficznych;
3. Ze środków, za pomocą których te znaki graficzne są nanoszone i
później mogą być odczytane. Poza tym niektóre dokumenty, zwłaszcza specjalnego znaczenia, posiadają specjalne znaki zabezpieczające.
Pismo ludzkie zawiera wiele cech, pomiarowych i opisowych, z części
z nich człowiek zdaje sobie sprawę, są to np. wysokość czy szerokość
pisma, jego pochylenie. Ale oprócz tego w piśmie znajduje się cały
szereg cech wykorzystywanych do identyfikacji, z których nie zdajemy
sobie sprawy. "To są np. znaki diakrytyczne, czyli to, jak piszemy
kropki, przecinki, w którym kierunku piszemy ogonki w +ą+ czy +ę+"
Pismo ręczne
Wśród cech z reguły nieuświadamianych znajdziemy - takie cechy
pisma jak topografię, czyli, w jaki sposób zapisujemy kartkę papieru,
czy więcej miejsca zostawiamy z prawej strony, czy z lewej, czy
równomiernie ją zapisujemy, gdzie stawiane są nagłówki tekstu, gdzie
data, gdzie stawiany jest podpis, czy pojawiają się wcięcia w
akapitach. "To są pewne cechy nawykowe pisma, którą bardzo trudno
sobie uświadomić, a co za tym idzie - zamaskować" .
Pismo ręczne
Kolejnym badanym elementem jest tzw. impuls pisma. "Czyli ile
znaków piszemy za jednym pociągnięciem ręki. Ten impuls może
wskazywać, że piszemy tylko fragment litery (tak robią dzieci),
pojedynczą literę, sylabę, albo wyraz, aż do całego zdania. Choć to
ostatnie zdarza się obecnie coraz rzadziej. Osoby, które dużo i często
piszą mają tzw. wyższą klasę pisma, czyli ich pismo jest bardziej
sprawne i wyćwiczone„.
Pismo ręczne
Bada się także nacisk środka pisarskiego (długopisu, pióra itp.) na
papier, a także np. adiustacje, tj. sposób inicjowania i kończenia liter,
wiązanie pisma, czyli sposób łączenia ze sobą znaków itp.
na cechy pisma mamy ograniczony wpływ. Po pierwsze, nie jesteśmy
w stanie zmieniać cech, o których istnieniu nie wiemy. Po drugie –
możemy je zmieniać tylko w pewnym zakresie i kierunku. Każdy
człowiek ma określone zdolności manualne, wyrażające się m.in. w
tym, w jaki sposób pisze. O ile każdy będzie w stanie pisać w sposób
mniej zborny, czyli maskować pismo, obniżając jego klasę, o tyle nie
jesteśmy w stanie naturalnej klasy podwyższyć, tak jak nie będziemy
w stanie bez przygotowania skoczyć w dal 8 metrów.
Pismo ręczne
Przy tego typu badaniach bardzo ważny jest materiał porównawczy.
"Materiał porównawczy musi być adekwatny. Oznacza to np.
analogiczny rodzaj zapisu w stosunku do dokumentu, którego
autentyczność jest badana, czyli jeśli np. bada się życiorys, to materiał
porównawczy powinien być też tzw. tekstem długim. Jeśli
sprawdzamy autentyczność podpisu, to musimy mieć materiał
porównawczy w formie podpisów,
Pismo ręczne
Materiał porównawczy powinien być znacznie obszerniejszy niż
materiał dowodowy (kwestionowany), na przykład dla jednego
podpisu kwestionowanego powinno być to kilkadziesiąt podpisów,
dla jednej strony tekstu długiego – co najmniej kilka stron materiału
porównawczego, bo człowiek stosuje różne rozwiązania graficzne.
"Anegdotycznie mówi się, że jeśli mamy dwa identyczne podpisy, to
przynajmniej jeden z nich będzie sfałszowany„.
Kolejnym ważnym wymogiem jest to, żeby materiał porównawczy
pochodził z okresu, z którego pochodzi materiał, którego
autentyczność badamy. Bo pismo człowieka zmienia się w czasie.
Pismo ręczne
W teorii i praktyce kryminalistycznej słusznie podkreśla się duże
znaczenie prawidłowo skompletowanego materiału porównawczego.
Postulat odpowiedniości jest spełniony, gdy dysponuje się w
badaniach dwoma podstawowymi jego rodzajami: bezwpływowym
oraz pobranym na polecenie.
bezwpływowy: rękopisy (zapisy i podpisy) sporządzone w
sytuacjach i sprawach niemających związku z prowadzonym
postępowaniem .
pobrany na polecenie: protokolarnie pobrane próby pisma
(zapisów/podpisów) od danej osoby przez wnioskodawcę
Pismo ręczne
Metoda kaligraficzna jest jedną z najstarszych metod i opiera się na
charakterystycznym sposobie kreślenia liter (podobieństwo budowy
kształtu liter).
Metody badania pisma ręcznego
Metoda sygnalityczna – tzw. opisowo – porównawcza. Bada się w tej
metodzie rysunek liter w zależności od liter sąsiednich. Odmienność
kreślenia liter zależy od ich położenia w wyrazie.
Metody badania pisma ręcznego
W metodzie sygnalitycznej uwzględniamy liczne cechy pomijane w
metodzie kaligraficznej takie jak: sposób wiązania liter, kąt nachylenia
pisma, szerokość, wysokość, naciskowość pisma.
Litery podzielić można także w tej metodzie według innego
kryterium, a mianowicie w zależności od tego czy rozmieszczone są w
ramach jednego poziomu:
a) - litery śródlinijne,
b) - litery nadlinijne,
c) - litery podlinijne.
Metody badania pisma ręcznego
Metody badania pisma ręcznego
Metoda grafometryczna jest wyrazem dążenia do wykorzystania w
badaniach pisma cech niezależnych. Metodę tą zapoczątkował i
rozwinął E. Locard – francuski kryminolog. Stwierdził on, że człowiek
w związku z tym, że ma określone nawyki ( także w odniesieniu do
pisania ) co prowadzi do tego, że nie zmienia on proporcji pomiędzy
wymiernymi elementami pisma. Wiadomo, że każdy zmienia wielkość
pisma i wobec tego wielkość bezwzględna pisma nie ma większego
znaczenia, natomiast nie zmienia stosunków wielkościowych, które
można analizować w drodze pomiarów.
Metody badania pisma ręcznego
E. Locard stwierdził, że najłatwiej i najpewniej można dojść do
wyników, gdy dokona się rozłożenia pisma na składniki wymierne i
porówna otrzymane w drodze pomiarów wyniki. W przypadku pisma
występują cztery wartości dające się badać w drodze pomiarów; są to:
1. wielkość – stosunek wielkości do szerokości,
2. kierunki – podawane w wielkościach kątowych – podaje się kąt,
jaki tworzy litera z tzw. linią podstawową wiersza,
3. przerwy – oderwanie od podłoża; cecha ta bardzo mocno wiąże się
z tzw. impulsem,
4. kształt znaków liter – ale liter tylko charakterystycznych.
Metody badania pisma ręcznego
Podstawowe zasady metody grafometrycznej są następujące:
Pomiary wyrażane są w dziesiątych częściach milimetra,
Pomiary są pożyteczne gdy są porównywalne,
Wyniki wyrażamy za pomocą wykresów i elementów obliczanych
statystycznie,
Podstawę opinii stanowi wymierzenie na autentycznych tekstach
wielkości tego samego elementu pisma i przedstawienia go w
postaci krzywej; następnie wykreślamy krzywą dla dokumentu
podejrzanego i tak otrzymane krzywe porównujemy.
Metody badania pisma ręcznego
Metoda graficzno-porównawcza jest najmłodszą metodą badania
pisma. Wykształciła się w latach 20 XX wieku. Jej powstanie przypisano
radzieckiemu uczonemu Winbergowi. Wychodzi ona z następującego
założenia – między pismem a mową piszącego istnieje jedność i w
związki z tym, biegły przeprowadzając ekspertyzę pisma powinien
badać nie tylko grafizm, ale i język jakim posługuje się piszący.
Metody badania pisma ręcznego
Przy badaniu graficzno – porównawczym należy zwrócić uwagę na
analizę:
- leksykalną i gramatyczną,
- składniową,
- morfologiczną tekstu.
- topograficzną tekstu – czyli rozmieszczenie pisma na podłożu
dokumentu,
- materiałową,
- innych cech, tzw. ogólnych i szczególnych cech pisma ręcznego.
Metody badania pisma ręcznego
Metody badania pisma ręcznego
Na drodze badań grafologicznych można ustalić takie cechy autora jak:
płeć, wiek, stan zdrowia, użycie alkoholu lub środków odurzających,
środowisko autora, poziom umysłowy i wykształcenie a nawet
pochodzenie z określonego rejonu kraju.
W badaniach pisma wykorzystuje się także takie cechy jak , dialekt,
błędy ortograficzne, gramatyczne i językowe, specyficzne zwroty,
interpunkcję oraz częstotliwość używania określonych zwrotów lub
słów.
Pismo ręczne
Drugi rodzaj badań sprawdzających autentyczność dokumentów to badania techniczne. "To są bardzo ważne badania, a jak bardzo ważne, to pokazuje sprawa z 1982 r. tzw. dzienników Hitlera. Wtedy to trzy niezależne ośrodki badawcze uznały, że te dokumenty są autentyczne. Trzy zespoły ekspertów z całego świata stwierdziły, że na pewno napisał je Hitler. Po czym się okazało - co pokazały badania techniczne - że papier, na którym to napisano i nitka, którą były zszyte zeszyty były wyprodukowane grubo po wojnie. A zapisy na dokumentach dotyczyły przecież okresu wojny„.
Badania techniczne
Konrad Kujau, autor fałszerstwa
Czy możliwe jest określenie czasu powstania zapisu lub stwierdzenie,
że niektóre z jego fragmentów powstały wcześniej bądź później?
przykład
Tekst pierwotny
przykład
Tekst dopisany
przykład
Tekst kwestionowany z zaznaczonymi odstępami międzywyrazowymi i
prawym marginesem (inne odstępy w tekście pierwotnym i opisanym
przykład
inna szerokość wstęg i pisma w wierszach
przykład
7-literowe wyrazy tekstu
pierwotnego
7-literowy wyraz dopisany
przykład
tekst porównawczy
przykład
tekst porównawczy
top related