güneş (the sun)

1

๏ Güneş Nedir?

๏ Fiziksel ve Kimsyasal Özellikleri

Fiziksel özellikleri

Kimyasal özellikleri

Kimyasal bileşimi

๏ Güneşin iç yapısı

๏ Çekirdek

๏ Işınsal

๏ Isıyayımsal

๏ Işıkyuvar

๏ Renkyuvar

๏ Korona

๏ Güneş nereye gidiyor?

๏ Güneşin yaşı

๏ Güneşin Dünyaya etkileri

๏ Güneş olayları

๏ Güneş lekeleri

๏ Prominanslar

๏ Güneş Patlamaları

๏ Koronal delikleri

๏ Koronal kütle atımları

๏ Proton olayları ve kutup ışıkları

๏ Güneş Sistemi

Sunum İçeriği

2

Güneş Nedir?

๏ Güneş Güneş sistemininmerkezinde yer alan yıldızdır.

๏ Güneş, Samanyolu'da bilinen200 milyar yıldızdan birisidir.

๏ Güneşten çıkan bir ışık demetidünyamıza 8dk’da varır.

๏ Orta büyüklükte olan Güneştek başına Güneş Sistemi'ninkütlesinin % 99,8'ini oluşturur

๏ Günışığı şeklinde Güneş'tenyayılan enerji;fotosentez yoluyla Dünyaüzerindeki hayatın varolmasını sağlar

๏ Günümüzde Güneşhakkındaki bütün bilgilerimizNASA'nın sayesindedir.

๏ Ayrıca güneş üstündekiyapılan tüm çalışmalar ABDdenetimindedir.

3

Güneş Nereye Gidiyor?

๏ Güneş, Solar Apex adıverilen bir yörüngeboyunca Vega Yıldızı’naharaket eder.

๏ Saatte 720.000 km birhızla hareket etmektedir.

4

๏ Bu, Güneş'in günde 17milyon 280 bin kmyol katettiğini gösterir.

๏ Güneş'le birlikte tümgezegenler ve uydularıda aynı mesafeyi katederler.

Fiziksel Özellikleri

๏ Güneş'in çapı dünyanın çapının 109 katıdır(1.5 milyon km)

๏ Hacmi dünyanın 1,3 milyon katı ve ağırlığı 333.000 katı kadardır.

1,5 milyon km

Saatte 70.000km

5

๏ Güneş kendi ekseni etrafında 70.000 km/s hızla döner.

๏ Bir turunu ise 25 günde tamamlar.

๏ Dünyaya olan uzaklığı 149.6 milyon km’dir.

๏ Dünyamız güneşteki toplam ısının 2 milyarda birini alır.

Kimyasal Özellikleri

๏ Güneşin kütlesel olarak büyük bir kısmı H ve He den oluşmuştur.

๏ Güneş plazma hâlindedir.

๏ Ortalama yoğunluk≈1,409 103 kg/m³

6

๏ Etkin yüzey sıcaklığı:5.778 C

๏ Corona sıcaklığı =~5 106 C

๏ Çekirdek sıcaklığı =~15,7 106 C

Kimyasal Bileşimi

Hidrojen70%

Helyum24%

Oksijen1%

Karbon

Demir KükürtNeon

Nitrojen

Silikon Magnezyum5%

7

Güneşin Yaşı

๏ Yıldızlarında canlılar gibi yaşamsal döngüleri vardır.

๏ Günümüz teorileri Güneş’in yaklaşık 4,6 milyar yıl önce,

๏ Yıldız patlamalarından arda kalan toz ve gazı da içeren

bir gaz bulutun çökmesiyle oluştuğunu kabul eder.

๏ Bizim yıldızımız olan güneşin şu anda genç bir yıldız

olduğunu söylenebilir.

Şuanda

Milyar yıl

8

Güneşin Yapısı

9

Çekirdek

๏ Güneş çekirdeği merkezden

0,2 güneş yarıçapına

kadar uzanır.

๏ Yoğunluğu 150.000 kg/m³

๏ Sıcaklığı da 14.600.000 C

kadardır .

10

๏ Yakın zamandaki SOHO

misyonunun getirdiği bilgiler

çekirdekte ışınsal bölgeye

doğru daha hızlı bir dönme

hızı olduğunu belirtmektedir.

Işınsal Bölge

๏ Işınsal bölgede ki madde, çekirdekteki yoğun ısıyı dışarı doğru radyasyonla taşır

๏ Isı ışınım(radyasyon) yoluyla iletilir.

11

๏ Hidrojen(H) ve helyum (He) iyonları açığa çıkarır.

๏ Güneş ışığının oluştuğu bölge burasıdır.

Isıyayımsal Bölge

๏ Isıyayımsal bölge kimyasal

reaksiyonlarla ısının

üretildiği yerdir.

๏ Yüzeye çıkan madde

soğuyunca tekrar

ısıyayımsal bölgenin

başladığı yere çöker.

12

๏ Isıyayımsal bölgede bulunan

termal sütunlar Güneş'in

yüzeyinde belirli bir iz

bırakır(Güneş lekeleri)

๏ Bu termal sütunların

büyüklüğü dünyamızın 50 –

70 katıdır.

Işıkyuvar

๏ Işıkyuvar, Güneş'in görünen yüzeyi, hemen altında görünen ışığa opakolduğu katmandır.

13

๏ Işıkyuvarın üzerinde görünen günışığı uzaya serbestçe yayılır ve enerjisi Güneş'ten uzaklaşır.

๏ Işıkyuvar Dünya üzerinde bulunan havadan daha az opaktır.

Renkyuvarı

๏ Renkyuvarı (veya kromosfer), Güneş'in , ışıkyuvarının üzerine bulunan ince bir katmanıdır.

๏ Derinliği 10.000 km'ye yaklaşan bu katman görsel olarak ışıkyuvardan daha belirgindir.

14

๏ Adını kırmızımsı rengine borçuludur.

๏ Bu aslında güneşin tutulma esnasında yalın gözle görülen renktir.

Korona

๏ Korona hacim olarak Güneş'ten çok daha büyük olan dış gazyuvarı katmanıdır.

๏ Korona tüm Güneş Sistemi'ni ve günyuvarınıkaplayan güneş rüzgârına pürüzsüzce geçiş yapar.

15

๏ Sıcaklığı birkaç milyon derece civarındadır.

๏ Güneş tutulması sırasında görünen kısmıdır.

Güneş'te Neler Oluyor?

Güneş üzerinde gözlenen aktif bölgelerin üstünde ki çalışmalar bu bölgelerde çeşitli olaylar olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bunlar :

Güneş lekeleri

Güneş patlamaları

Koronal delikler

Koronal kütle atımları

Parçacık olayları

Geniş ölçekli manyetik alanlar

Güneş çevrimleri ve uzun dönemli aktivite değişimleridir.

16

Güneş Lekeleri

Güneş lekeleri, Güneş'in yüzeyinde (ışıkyuvarda), gözlemlenen bölgelerdir.

Dışları ile içlerinin farklı sıcaklıkta olması nedeniyle Renk değişimi gözlemlenir.

Güneş'in üzerinde görünür güneş lekelerinin sayısı sabit değildir ama «Güneş döngüsü» denen 11 yıllık bir döngü içinde değişiklik gösterir

17

Güneş Lekeleri

Maksimum

192 (1961)

18

Prominanslar

Bir başka etkinlik göstergesi, prominans denen gaz uzantılarıdır; bunlar etkin bölgelerin yukarısında, soğuk gaz sütunlarıdır.

Bir çok prominans uzaya önemli miktarda güneş maddesi bırakır.

Bunlar bildiğimiz anlamdaki ateş değil, manyetik kuvvet alanlarına sahip Hidrojen bulutlarıdır.

19

Koronal Delikler

Koronal delikler, güneşin X-ışınlarında gözlenmesi sırasında geniş kara delikler halinde görülürler.

Bu delikler güneş yüzeyi üzerindeki tek kutuplu geniş magnetik alan hücrelerinin bulunduğu yerlerde yer alırlar.

Güneş lekelerinin maksimumunun ardından gelen yıllarda daha fazla sayıda gözlenirler.

20

Koronal Delik Resimleri

21

Güneş Patlamaları

Enerji salınımı bakımından güneş yüzeyi üzerinde meydana gelen en şiddetli olaylardan biridir.

Patlamalar, yerden yapılan görsel bölge gözlemlerinde güneş üzerinde parlak alanlar olarak, gözlenirler.

22

Yaşam süreleri bir kaç dakika ile bir kaç saat arasında değişir.

Bunlar güneş sistemimizde gözlenen, en şiddetli patlama olaylarıdır.

En

so

n G

ün

eş P

atla

ma

sı

23

Yakın Tarihteki Güneş Patlamaları

18 Temmuz 20116 Haziran 2011

24

Koronal Kütle Atımları

Güneş atmosferinin en dış katmanı korona çok güçlü magnetik alanlarla yapılanmıştır.

25

Kapalı bir yapıya sahip olan bu magnetikalanlar, genellikle güneş leke gruplarının üzerinde gelişen olaylarla birdenbire açık duruma geçebilirler.

Bu aniden gelişen çok şiddetli patlama sırasında söz konusu madde 700-1000 km/s lik hızlarla ivmelenir.

Güneşin Dünyaya Etkileri

Güneş rüzgarı gezegenlerarası ortamda saniyede 250-1000 km’ye ulaşan hızlarda akmaktadır.

Gezegenler arasında akan güneş rüzgarıyla gezegenlerin manyetik alanları farklı biçimlerde etkileşmektedirler.

26

Bu olayların Dünya’da gözlenen sonucu manyetik fırtınalardır.

Ayrıca güneş aktivitesinin değişimine bağımlı olarak kutup ışıması (Aurora)ve proton olayları da gözlenen sonuçlardandır.

Proton Olayları &Kutup Işıkları

Proton Olayları: Güneş patlamalarının ardından 30 dk’da enerji yüklü

protonlar Dünyaya ulaşmaktadır. Hızlanan bu protonlar atmosferin üst katmanlarına kadar

sızmaktadırlar.

Kutup ışıkları: Kutup ışıkları, Dünyada

görüldüğü zaman ortaya çıkan dinamik ve olağanüstü bir görüntüdür.

Hızlanan bu parçacıklar Dünya atmosferine kutup bölgelerine yakın yerlerden girmektedir.

27

Güneş

Merkür Venüs Dünya

Ay

Mars

Jüpiter

Satürn Uranüs Neptün

Güneş Sistemi

28

30