hafiÐ okkar ! varnir gegn mengun frá skipum

Dr. Kristján Geirsson

HAFIÐ OKKAR !Varnir gegn mengun frá skipum

Kristján GeirssonUmhverfisstofnun

Dr. Kristján Geirsson

Meginefni fyrirlesturs

• Inngangur• Mengun frá skipum• Viðbúnaður og viðbrögð• Áfram veginn

Dr. Kristján Geirsson

Meginefni fyrirlesturs

• Inngangur• Mengun frá skipum

– Olía– Sorp og skólp– Loftmengun– Kjölfestuvatn

• Viðbúnaður og viðbrögð• Áfram veginn

Dr. Kristján Geirsson

Meginefni fyrirlesturs

• Inngangur• Mengun frá skipum• Viðbúnaður og viðbrögð

– Vöktun og eftirlit– Viðbúnaður við bráðamengun– Viðurlög við mengun

• Áfram veginn

Dr. Kristján Geirsson

Meginefni fyrirlesturs

• Inngangur• Mengun frá skipum• Viðbúnaður og viðbrögð• Áfram veginn

– Stjórnvöld– Sjómenn

Dr. Kristján Geirsson

Óhöpp tankskipa20%

Rekstur tankskipa28%

Rekstur annarra skipa44%

Niðurrif1%

Óhöpp annarra skipa 1%

Olíubirgðastöðvar5%

Slippstöðvar1%

Uppruniolíumengunar

Náttúrulegt aðstreymi

11%

Skipaferðir24%

Olíuvinnsla í hafi 2%

Afrennsli af landi50%

Andrúmsloft13%

Dr. Kristján Geirsson

Olíumengun

MARPOL 73/78• I. viðauki – endurbættur 1. jan 2007

– Smíði og búnaður skipa– Rekstur skipa– Viðkvæm hafsvæði (sérhafsvæði)– Viðbúnaður og viðbrögð við óhöppum

Dr. Kristján Geirsson

Rusl frá skipum

Dr. Kristján Geirsson

Skólpmengun frá skipum

• IV. Viðauki MARPOL 73/78• Tók gildi þann 27. september 2003. • Ísland enn ekki aðili að viðaukanum• Bann við losun skólps í höfnum• Kröfur um móttöku og skil skólps til hafna• Getur valdið vandræðum við siglingar til

Evrópu

Dr. Kristján Geirsson

Loftmengun frá skipum

• VI. Viðauki MARPOL 73/78• Ísland ekki aðili að viðaukanum• Meginþættir viðaukans:

– Ósoneyðandi efni– Köfnunarefnisoxíð– Brennisteinn í olíu (4,5%)– Reikul lífræn efnasambönd– Brennsla úrgangs um borð í skipum

Dr. Kristján Geirsson

Loftmengun frá skipum

Önnur efni• Gróðurhúsalofttegundir (CO2)

iðnaður og starfsemi

40%

annað1%

úrgangur6%landbúnaður

14%

fiskiskip19%

samgöngur20%

Dr. Kristján Geirsson

Loftmengun frá skipum

Önnur efni• Gróðurhúsalofttegundir (CO2)• Díoxín

fiskiskip28%

brennsla úrgangs

39%

annað18%

iðnaður14%

samgöngur1%

Dr. Kristján Geirsson

Loftmengun frá skipum

Önnur efni• Gróðurhúsalofttegundir (CO2)• Díoxín• PAH

Dr. Kristján Geirsson

Kjölfestuvatn

• Alþjóðlegur samningur (ekki í gildi)• Umfang vandamálsins hér er óþekkt• Nokkur dæmi þó til:

Dr. Kristján Geirsson

Sandrækja finnst við Ísland

Dr. Kristján Geirsson

Flundru vex fiskur um hrygg

Dr. Kristján Geirsson

Viðbúnaður og viðbrögðvið mengun

Viðbúnaður og viðbrögðvið mengun

Dr. Kristján Geirsson

Eftirlit með mengun

• Gervitunglamyndir• Flugvélar• Sjálfvirkt staðsetningarkerfi• Hert eftirlit og viðurlög

Dr. Kristján Geirsson

Eftirlit með gervitunglum

Dr. Kristján Geirsson

Dr. Kristján Geirsson

Skip

Slóðolíuflekks

Dr. Kristján Geirsson

Olíuflekkir í Miðjarðarhafi1999-2004

Dr. Kristján Geirsson

Olíumengun innan umhverfis-verndarsvæðis við strendur

Frakklands (ZPE)

Dr. Kristján Geirsson

Viðbrögð við bráðamengun

• Vákort• Neyðarafdrep skipa• Viðbragðsáætlanir• Æfingar• Greiðsla kostnaðar

Dr. Kristján Geirsson

Vá fyrir stafni?

• Aukin skipaumferð til Austfjarða• Sigling olíuskipa um íslenska lögsögu• NA-leiðin• Olíuvinnsla

Dr. Kristján Geirsson

Vákortaf suður og vesturströnd Íslands

Verkefni unnið á vegum bráðamengunarnefndar umhverfisráðuneytisins

Dr. Kristján Geirsson

Loðna

Þorskur

NáttúrufarBorgarfjörður-Löngufjörur

Dr. Kristján Geirsson

Eftirlit og viðurlög

• Bandaríkin – hert viðurlög upp úr 1990• Evrópa – hert viðurlög 2003 (tilskipun)

– Til skoðunar hér á landi• Strangara eftirlit á alþjóðavísu

– Hafnarríkiseftirlit (Port State)– Siglingaöryggisstofnun Evrópu (EMSA)– Samskipti milli ríkja

Dr. Kristján Geirsson

Áfram veginn

Hlutverk og verkefni stjórnvalda• Skýr löggjöf• Virkt eftirlit og vöktun• Viðbúnaður og skipulag viðbragða

Dr. Kristján Geirsson

Áfram veginn

Hvað get ég gert?• Hugarfar sjómanna• Umhverfisstefna útgerða

– Meðferð sorps og annars úrgangs– Mengunarvarnabúnaður– Olíunotkun, m.a. í höfnum– Almenn virðing fyrir hafinu– Fræðsla og kynning

Dr. Kristján Geirsson

www.helmepa.gr

Dr. Kristján Geirsson

Áfram veginn

Hvað get ég gert?• Hugarfar sjómanna• Umhverfisstefna útgerða• Mengun frá landi

– Stjórnvöld– Fyrirtæki– Sveitarfélög– Einstaklingar

Dr. Kristján Geirsson

Takk fyrir

www.ust.is/mengunhafs

Dr. Kristján GeirssonUmhverfisstofnun

kristjan@ust.is