health promoting hospital : hphenvocc.ddc.moph.go.th/uploads/occupational health/moh sem...ล...

1

หลกอาชวอนามยในโรงพยาบาล

พญ. นภค ดวงจมพล

หวหนากลมงานอาชวเวชกรรม

โรงพยาบาลมหาราช นครราชสมา

วตถประสงค

• ทราบถง – หลกการจดบรการอาชวอนามยในโรงพยาบาล

– แนวทางการจดบรการอาชวอนามยเบองตนส าหรบโรงพยาบาล

– แนวทางในการคนหาปจจยเสยงในการท างาน

– แนวทางการปองกนอบตเหตจากการท างานของบคลากร

ลกษณะหรอปจจยทท าใหผทปฏบตงานในโรงพยาบาลมโอกาสประสบอนตรายหรอเกดโรคจากการท างาน • ลกษณะงานทท ามความเสยงตอสขภาพ โดยเฉพาะปจจยทางชวภาพ สารเคม ความเครยด และอบตเหตตางๆ

• สภาพการท างานขาดการออกแบบหรอมาตรการเพอปองกนการเกดโรคหรอการบาดเจบ

• การสมผสสงคกคามสขภาพมตลอดเวลาไมมวนหยด

• ลกษณะการท างาน ทตองเปนงานกะ

ความส าคญของอาชวอนามยในโรงพยาบาล

กระบวนการในการท างาน

• ประกอบดวยขนตอนตางๆดงตอไปน

• การจ าแนกชนดของการท างานและสงคกคามตอสขภาพภายในโรงพยาบาล (Work process and work instruction)

• การประเมนความเสยงจากการท างาน (Risk assessment)

• การปองกนอนตรายจากการท างาน (Prevention) • การรกษาโรคและการบาดเจบจากการท างานและการแกไขสภาพการท างาน (Treatment and environment correction)

4

กระบวนการในการท างาน

• การฟนฟสขภาพหลงเกดการบาดเจบจากการท างาน (Rehabilitation)

• การแกไขเมอความเสยงเกดขนแลว – ประกอบดวย

– การเลกการกระท าทเปนความเสยง

– ถาเลกไมไดกจ าเปนทจะลดความเสยงทจะเกดตอไป

– ถายงมโอกาสเกดความเสยงอย จ าเปนตองมการกระจายความเสยง เชน การจดหาประกนชวต ประกนวนาศภย

5

หลกการจดบรการสขภาพ อาชวอนามยและความปลอดภยในโรงพยาบาล

• การจดบรการสขภาพใหเหมาะสมและเออตอการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรมทก าหนด และสภาพปญหาสขภาพอนามยและความปลอดภยของบคลากร

• ประเมนและระบสงแวดลอมในการท างานทเปนสงคกคามตอสขภาพ โดยน าขอมลมาวางแผนในการควบคมปองกนโรคและอนตรายจากการท างาน

• เผยแพรประชาสมพนธความรแกบคลากร ใหสขศกษาและในเรองทเกยวของกบสขภาพอนามยเพอความปลอดภยในการท างานของบคลากร

6

หลกการจดบรการสขภาพ อาชวอนามยและความปลอดภยในโรงพยาบาล

• การจดชองทางในการใหค าปรกษาแนะแนวทางดานสขภาพอนามยและความปลอดภย

• ด าเนนการปองกนอบตเหต อบตภย และเฝาระวงโรคเพอปองกนและควบคมโรคแกบคลากร มขอมลระบสาเหตของการเกดอบตเหตหรอการเจบปวยจากการท างานของบคลากรในหนวยงาน

• มการจดการเฝาระวงดานสขภาพและสงแวดลอมจากการท างานของหนวยงาน

• มการประเมนสถานะสขภาพของบคลากรเพอเปนขอมลพนฐานและขอเสนอแนะในการจดคนใหเหมาะสมกบลกษณะงาน

7

8

ส ารวจสภาพปญหา

วตถประสงค

คนหาความเสยงของ

สงแวดลอมในการท างาน

- สงแวดลอมในการท างานม

ความปลอดภย/มการปรบปรง

แกไข

9

ตรวจสงแวดลอมในการท างาน

วตถประสงค

ประเมนระดบคาของ

สงแวดลอม

- การหามาตรการปรบปรงแกไข

สงแวดลอมทเปนความเสยง

การส ารวจสถานประกอบการ (Walk-through survey)

คอ กจกรรมตองกระท าเพอทจะไดเหนดวยตาตนเอง โดยการเขาไปในสถานทท างานเพอดวาคนท างานหรอผทเกยวของท าอะไร และท าอยางไร มโอกาสเกดอะไรกบบคคลนนไดบาง

วตถประสงคของการส ารวจสถานประกอบการ (ส าหรบแพทยอาชวเวชศาสตร)

• เพอน าขอมลไปใชในการวางแผนการจดบรการ โดยเฉพาะการตรวจประเมนสขภาพ

• เพอสอบสวนโรค

• เพอจดท าขอเสนอแนะในการปองกนและควบคมโรค

• เพอท าการตรวจตามกฎหมายหรอการควบคมคณภาพ

การส ารวจสถานประกอบการ 1. สงแวดลอมในการท างาน

2. ความปลอดภยในการท างาน

3. พฤตกรรมสขภาพ

สงคกคามตอสขภาพ (Hazard)

ผลกระทบของอนตราย (Harm)

ความเสยง (Risk)

14

แสงสวาง เสยงดง

ความรอน รงส เปนตน

สารเคม โลหะหนก

ยาเคมบ าบด เปนตน

ทาทางการท างาน ยกของ

หนก ความเครยด เปนตน

วณโรค เชอรา ไวรส

สารคดหลงผปวย เปนตน

ชวภาพ

เคม กายภาพ

การยศาสตร

- ซกฟอก

- จายกลาง - โภชนศาสตร - กายอปกรณ

- รงสวนจฉย/รกษาเวชศาสตร

นวเคลยร

- ศนยเครองมอแพทย - พยาธวทยา - กายอปกรณ

- หอผปวยเคมบ าบด - ซอมบ ารง

- ซกฟอก - หองผาตด - จายกลาง - โภชนศาสตร - หอผปวย/ OPDฯลฯ

- โภชนศาสตร - หอผปวย - ตกน าเกลอ - ศนยเปล

การตรวจสขภาพ

15

ประเภทของการตรวจสขภาพ

• การตรวจสขภาพกอนการจางงาน (Pre-employment health examination) • การตรวจกอนการเขาท างาน (Pre-placement health examination) • การตรวจสขภาพระหวางการท างานเปนระยะๆ (Periodic health examination) • การตรวจสขภาพประจ าป หรอการตรวจสขภาพทวไป • การตรวจสขภาพภายหลงจากการหยดลาปวยหรอเมอมปญหาสขภาพ (Post-

sickness absent health examination or Return to work health examination) • การตรวจสขภาพเมอจะเปลยนงานหรอลาออกจากงาน (Job transfer health

examination or Pre-retirement health examination)

ขอแตกตางของการตรวจกอนจางงานและแรกรบเขาท างาน

ขอแตกตางของการตรวจกอนจางงานและแรกรบเขาท างาน

สวนใหญนายจางเปนผระบวาตรวจอะไรบาง

การตรวจสขภาพตามความเสยงในงานอาชวอนามย

• ตรวจแรกรบเขาท างาน เพอจดใหเหมาะกบประเภทของงาน

• ตรวจเปนระยะ ๆ เพอหาความผดปกตของสขภาพในระยะเรมแรก เปนการปองกนไมใหโรคลกลาม

• ตรวจประเมนสขภาพหลงการเจบปวย เพอทจะใชเปนแนวทางในการจดเตรยมสภาพการท างานใหเหมาะสมกบผ ปวยทจะกลบเขาไปท างาน

องคประกอบในการตรวจสขภาพ

• การซกประวต

• การตรวจรางกาย

• การตรวจพเศษอนๆ

- การตรวจตวอยางทางชวภาพหรอการตรวจทางหองปฏบตการ เชน หนวยผสมยาเคมบ าบด ตรวจหาความเขมขนของเลอด ภาวะโลหตจาง ปละ 2 ครง หนวยเสยงทสมผสสารคดหลง ตรวจหาไวรสโรคตบอกเสบ บ เปนตน

-การตรวจโดยใชเครองมอทางดานอาชวอนามย

- การตรวจอนๆ เชน การตรวจทางจตวทยา

25

ตรวจสขภาพกอนเขางาน

วตถประสงค

Put the right man

0n the right job

• ลกษณะงาน/ต าแหนงงาน

• ก าหนดคณลกษณะบคคลท

หนวยงานตองการ

26

วตถประสงค

คนหาภาวะสขภาพในระยะเรมแรก

• จดสรรบคลากรใหเขารบการตรวจ

ตามก าหนดเวลา

• ตดตามภาวะสขภาพหลงการตรวจ

ตรวจสขภาพประจ าป

ตรวจสขภาพทวไปตามระเบยบกระทรวงการคลง ตรวจสขภาพตามความเสยงของลกษณะงาน

การตดตามผปวยจากผลการตรวจสขภาพ

27

28

ตดตามผทพบปญหาสขภาพจากตรวจสขภาพประจ าป: กรณระดบคาปรอทเกนมาตรฐาน

จนท.สารปรอท

เกนมาตรฐาน

สอบสวนโรค ใหความรผปฏบตงาน

สอน/สาธตการใส PPE ตรวจสงแวดลอม ผเชยวชาญใหค าแนะน า

29

การดแลสขภาพ

กรณพบ

สารปรอทเกน

การวางแผนดแล

(1) สอบสวนโรค/ตรวจหาสารปรอท ในผปฏบตงานและบคคลในครอบครว

(2) ประชมรวมกบหนวยงานเพอวางแผนแกไขปญหา

(3) สรปสภาพปญญารวมกบหนวยงาน - สถานท Calibrate ปรอทไมเหมาะสม / ผปฏบตงานใช PPE ไมถกตองเหมาะสม

- ไมมเครองมอตรวจวดสารปรอทในสงแวดลอม/ผปฏบตงานขาดความรเกยวกบ

อนตรายจากสารปรอท

วธการปฏบต (1) ยายจด Calibrate ปรอท ไปในพนททเหมาะสมทกครงทมการ Calibrate ปรอท (2) เพมรอบการตรวจหาสารปรอทในรางกายเพมเตมชวงทมการ Calibrate ปรอทจ านวนมาก (3) ตรวจสารปรอทในสงแวดลอมทกป (OUT source) (4) ผปฏบตงานสวมใส PPE ทถกตองเหมาะสมทกครงทปฏบตงาน (5) จป.หนวยงานเฝาระวงการเจบปวยของบคลากรในหนวยงาน

การด าเนนการปรบปรงแกไข

(1) ใหความร/สนบสนนการใช PPE ทถกตองเหมาะสม (2) จป.หนวยงานเฝาระวงอาการผดปกตบคลากรในหนวยงาน (3) เชญผเชยวชาญใหขอแนะน า (4) OUT source ตรวจสารปรอทในสงแวดลอม (5) ยายจด Calibrate ปรอท /ลดการสมผสในบคคลทไมเกยวของ

การประเมนผล/ผลลพธ (1) หนวยงานมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทถกตองเหมาะสมใชงานอยางเพยงพอ (2) ผปฏบตงานมความตระหนกและสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทถกตองเหมาะสมทกครงทมการ Calibrate ปรอท (3) ผลการตรวจหาสารปรอทตกคางในรางกายและในสงแวดลอมไมเกนคามาตรฐาน

การเฝาระวงรายเดอนและการตดตามผปวย

30

31

มแนวทางการปองกนการเจบปวยในบคลากร

คนอนทมความเสยงเดยวกน

เฝาระวงสขภาพรายเดอน

วตถประสงค

คนหาโรคท เกดจากการ

ท างานในระยะเรมแรก

32

จนท. แพถงมอ

รายงานการเฝาระวงรายเดอน สอบสวนโรค

- รายงานการสอบสวนกบหนวยงาน

ทเกยวของ

- หนวยงานจดหาถงมอชนดไมแพ

เชน ถงมอไนไตรด กบจนท. เฉพาะ

คนทมอาการ

การสรางเสรมพฤตกรรมความปลอดภยในการท างาน

33

34

- ความเสยงของหนวยงาน

- บคลากรทมพฤตกรรมเสยง

- สนนสนนการพฒนาตนเอง

โครงการอนรกษหลง

วตถประสงค

คนท างานมความปลอดภย

ในขณะปฏบตงาน

สรางเสรมพฤตกรรมความปลอดภยในการท างาน

35

โครงการอนรกษ

การไดยน

โครงการการท างานท

ปลอดภยกบสารเคม

36

วตถประสงค

- ทมสหสาขาวชาชพ

- ประสทธภาพในการด าเนนงาน

เจาหนาทความปลอดภยหนวยงาน

คณะท างานอาชวอนามย

เครอขาย

คณะท างาน

อาชวอนามย

• สนบสนนกจกรรมตาม

บทบาทของเจาหนาท

ความปลอดภยประจ า

หนวยงาน

• สรางขวญก าลงใจ

37

เครอขายเจาหนาทความปลอดภยประจ าหนวยงาน

การคนหาปจจยเสยงในการท างาน

38

Risk assessment-Risk management model

Issue Identification

Hazard Assessment - Hazard Identification - Dose-response Assessment

Exposure Assessment

Risk Characterisation

Risk Management

Review And

Reality check

Review And

Reality check

Hazard Assessment

Hazard Identification • การระบถงประเภทของผลกระทบตอสขภาพทเกดจากสง

คกคาม โดยใชขอมลทางพษวทยา ระบาดวทยา Dose response Assessment • การระบความสมพนธระหวางระดบของการรบสมผสตอ

สารเคม กบ อบตการณหรอความรนแรงของผลกระทบตอสขภาพ โดยใชขอมลทางพษวทยา ทงในเชงปรมาณและคณภาพ

Exposure Assessment

• เปนการประมาณการ (ทงในเชงคณภาพและปรมาณ) ถงขนาด ความถ ระยะเวลา เสนทาง ของการรบสมผสจากสงคกคาม 1 ชนด หรอมากกวา ในประชากรทงหมด หรอ เฉพาะกลม หรอ แตละบคคล

Exposure Assessment Approaches

Questionnaires Models Env.

Monitoring Biological Monitoring

Personal Monitoring

Diaries

Indirect Methods Direct Methods

Pharmacokinetics Pharmacodynamic

Models

Exposure Models

Migration Measures

Exposure Estimates

Risk assessment-Risk management model

Issue Identification

Hazard Assessment - Hazard Identification - Dose-response Assessment

Exposure Assessment

Risk Characterisation

Risk Management

Review And

Reality check

Review And

Reality check

Risk Characterisation

เปนขนตอนสดทายในกระบวนการประเมนความเสยง • รวบรวมขอมลจากการประเมนสงคกคาม และการประเมน

การรบสมผส • อธบายความเสยงทเกดขนตอบคคล และประชากรกลม

ตางๆ ในลกษณะของธรรมชาต และความรนแรงของผลกระทบตอสขภาพ

• สอสารการประเมนความเสยงตอผบรหาร แลกเปลยนองคความรกบผเชยวชาญ

Risk assessment-Risk management model

Issue Identification

Hazard Assessment - Hazard Identification - Dose-response Assessment

Exposure Assessment

Risk Characterisation

Risk Management

Review And

Reality check

Review And

Reality check

Risk Management

• เปนกระบวนการประเมนทางเลอกของการแกไขปญหาทไดจากการประเมนความเสยง

• การตดสนใจจะขนกบขอมลหลายๆดานประกอบกน ไดแก ขอมลทางวทยาศาสตร สงคม เศรษฐกจ เปนตน

ประเภทของสงคกคาม

สงคกคามทางกายภาพ

สงคกคามทางเคม

สงคกคามทางชวภาพ

สงคกคามทางการยศาสตร

สงคกคามทางจตวทยาสงคม

สงคกคามทางกายภาพ

• ความรอน

• ความรอนเขาสรางกายทางผวหนง ทงโดยการน าความรอน การพาความรอน และการแผรงสความรอน

• กฎหมายไทยก าหนดไววา ภายในสถานประกอบการทมลกจางท างานอย จะมสภาพความรอนทท าใหอณหภมของรางกายลกจางสงกวา 38 องศาเซลเซยส มได

ตวอยางหนวยงานทสมผสความรอน

• ซกฟอก

• จายกลาง

• โภชนาการ

• ก าเนดไอน า

• รกษาความปลอดภย

ตารางแสดงมาตรฐานระดบความรอน

• ความหนกเบาของงาน มาตรฐานระดบความรอนคาเฉลยอณหภมเวทบลบโกลบ (WBGT) ก าหนดเปนองศาเซลเซยส งานเบา 34.0 งานปานกลาง 32.0 งานหนก 30.0

• งานเบา หมายความวา ลกษณะงานทใชแรงนอยหรอใชก าลงงานทท าใหเกดการ

เผาผลาญอาหารในรางกายไมเกน 200 กโลแคลอรตอชวโมง • งานปานกลาง หมายความวา ลกษณะงานทใชแรงปานกลางหรอใชก าลงงานทท า

ใหเกด การเผาผลาญอาหารในรางกายเกน 200 กโลแคลอรตอชวโมง ถง 350 กโลแคลอรตอชวโมง

• งานหนก หมายความวา ลกษณะงานทใชแรงมากหรอใชก าลงงานทท าใหเกดการเผาผลาญอาหารในรางกายเกน 350 กโลแคลอรตอชวโมง

สงคกคามทางกายภาพ

• เสยงดง

• เสยงดงคอ เกน 90 dBA ในเวลา 8 ชวโมงการท างาน

• เวลานานคอนานอยางนอย 1 ป หรอท างานในททมเสยงดงตดตอกนอยางนอย 3 วนในหนง สปดาห เปนเวลา 40 สปดาห ตอป

• เสยงดงมากทนท คอ เสยงดงเกน 140 dBA ทเกดขนทนท

ตวอยางหนวยงานทสมผสเสยงดง

• กายอปกรณ ซกฟอก

• EMS โภชนาการ

• เภสชกรรม ทนตกรรม • ทนตกรรมชมชน งานสนาม

• จายกลาง ซอมบ ารง • หองตดเฝอก หองผสมนม

• เครองก าเนดไอน า

มาตรฐานระดบเสยงทยอมใหลกจางไดรบตลอดเวลาการท างานในแตละวน

กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอมในการท างานเกยวกบความรอน แสงสวาง และเสยง พ.ศ. 2549

มาตรฐาน Background noise หองตรวจการไดยน

การตรวจทางหองปฏบตการ

• ก าหนดใหลกจางทตองสมผสเสยงเฉลยตลอด 8 ชวโมงทระดบ 85 เดซเบล หรอมากกวา ตองเขารวมโครงการอนรกษการไดยน

• เมอสญเสยการไดยนในระยะแรก ภาพบนทกการไดยน (Audiogram) มลกษณะเปนรปอกษร ว คอ มจดตก (notch) ทบรเวณ 4,000 เฮรทซ (3,000 – 6,000 เฮรทซ) โดยพจารณาเทยบกบ 2,000 และ 8,000 เฮรทซ ซงมกเปนทงสองขางพอ ๆ กน (bilateral)

59

สงคกคามทางกายภาพ

• แสงสวาง

• สวนใหญเปนปญหาแสงสวางไมเพยงพอ – งานทไมตองการความละเอยดปรมาณความเขมของแสงสวางไมต ากวา 50 ลกซ

– งานทตองการความละเอยดเลกนอยปรมาณความเขมของแสงสวางไมต ากวา 100 ลกซ

– งานทตองการความละเอยดปานกลางปรมาณความเขมของแสงสวางไมต ากวา 200 ลกซ

• ตวอยางหนวยงาน – Back office และ หอผ ปวย

สงคกคามทางกายภาพ

• ความสนสะเทอน • ความสนสะเทอนเปนพลงงานหลกทใชเพองานบางชนด เชน การกระแทกเพอขดหรอเจาะ การพมพดด การทบ การเคาะ การต

• บางครงความสนสะเทอนเปนพลงงานซงไมใชพลงงานหลกในการท างานนน เชน การขบรถ

• อาจแบงเปน 3 กลมคอ – ความสนสะเทอนทงรางกาย

– ความสนสะเทอนเฉพาะสวน (มอและแขน) – อาการเมารถเมาเรอ (motion sickness)

สงคกคามทางกายภาพ

• รงส – รงสวนจฉย

– รงสรกษา

– เวชศาสตรนวเคลยร

สงคกคามทางชวภาพ

• เชอโรค – แบคทเรย

– รา

– ไวรส

• เลอด สงคดหลง

• ตวอยางหนวยงานทมความเสยง – โภชนาการ, จายกลาง, ซกฟอก, หองผาตด, หอผ ปวย, ขยะตดเชอ และบ าบดน าเสย

สงคกคามทางชวภาพ

• หน แมลงสาบ

• ตวอยางหนวยงานทพบความเสยง – โภชนาการ

สงคกคามทางเคม

สารเคม

• พยาธวทยากายวภาค หองผาตด

• จายกลาง ทนตกรรม และทนตกรรมชมชน • ศนยเครองมอแพทย วสญญ

• กายอปกรณ ซอมบ ารง

• ซกฟอก บ าบดน าเสย • เภสชกรรมและเคมบ าบด

สงคกคามทางเคม

• ฝ น

• หองตดเฝอก

• กายอปกรณ

• จายกลาง • ซกฟอก

การยศาสตร

• ออกแรงยกวสด/สงของทมน าหนกมาก

• ออกแรงยกของดวยทาทางบดเอยวตว

• ทาทางหรอการเคลอนไหวทฝนธรรมชาต

• ยน/นงท างานอยกบทตดตอกนจนมผลตอการบาดเจบกลามเนอ

• นงท างานอยกบทตลอดเวลา โดยมโตะ/เกาอทไมเหมาะสม

• มรปแบบการท างานซ าๆ ( 2 ครง/นาท) • การใชแรงดงหรอดนทตองออกแรงมากเพอเคลอนยายสงของ

• การใชวสด/อปกรณทไมเหมาะสมกบการหยบจบ

ตวอยางหนวยงานทมสงคกคามดานการยศาสตร

• ซกฟอก EMS • โภชนาการ สนาม

• ซอมบ ารง ศนยเปล

• รกษาความปลอดภย บ าบดน าเสย

• หอผ ปวย หองผาตด

จตวทยาสงคม

• ความเครยด

• ความรนแรงจากคนไขหรอญาต

• ตวอยางหนวยงานทสมผสสงคกคามดานจตวทยาสงคม – หอผ ปวย – หองผาตด

– ผ ปวยนอก

– ER

– EMS

การประเมนความเสยงอยางงาย โดยใชแบบประเมนความเสยง

ขนตอนในการประเมนความเสยงและจดการความเสยง การเตรยมการ

การระบสงคกคาม

จ านวนคนทไดรบผลกระทบ ประมาณคาความรนแรง ประมาณคาโอกาสเสยง

การจดระดบความเสยง

ความเสยงยอมรบ ไดหรอไม

การจดระดบความเสยง

การจดระดบความเสยง

การจดระดบความเสยง

ด าเนนการตอไป พรอมกบความเสยงทมอย

ไมได ได

ระดบความเสยงทเกดขน

พจารณาไดจากองคประกอบ

• ความรนแรงของความเปนอนตราย • โอกาส/ความเปนไปไดของการเกดอนตราย

ระดบความเปนอนตราย ความรนแรง รายละเอยด

เลกนอย (1)

ไมมการบาดเจบ, บาดเจบทปฐมพยาบาลเบองตน (รวมถง แผลทถกของมคมบาด, แผลถลอกเลกนอย, ระคายเคอง, การเจบปวยแบบเกดอาการไมสบายกายเพยงชวคราว)

ปานกลาง (2)

การบาดเจบ/ปวยทตองรกษา มผลท าใหอวยวะบางสวนไมสามารถท าหนาทไดเหมอนเดม หรอสญเสยประสทธภาพการท างาน (รวมถง บาดแผลฉกขาด แผลไฟไหม เคลดขดยอก กระดกหกเลกนอย แขนสวนบนผดปกต ผวหนงอกเสบ หหนวก)

มาก (3)

เสยชวต, บาดเจบรนแรง หรอเกดโรคทเปนแลวมโอกาสเสยชวต (รวมถง พการ กระดกหกมาก มะเรงทเกดจากการท างาน โรคทเกดขนแบบเฉยบพลนและถงแกชวต)

การจดระดบโอกาส โอกาส รายละเอยด

เกดไดนอยมาก (1)

แทบจะไมมโอกาสเกด หรอคาดวาเกดขนนอยมาก เนองจากผปฏบตงานไดปฏบตตามขนตอนการท างานทปลอดภยอยางเครงครด หรอมมาตรการปองกนควบคมทเหมาะสม

เกดไดบางครง/ ปานกลาง

(2)

เปนไปไดทจะเกดขน เนองจากผปฏบตงานบางคนไปปฏบตตามขนตอนการท างานทปลอดภย หรอมาตรการในการปองกนควบคมมขอบกพรอง หรอยงไมมนใจถงประสทธภาพในการปองกนควบคม

เกดขนบอยครง/ มาก (3)

เปนททราบวาอนตรายเกดขนบอย หรอมสถตการเจบปวย/อบตเหตเกดขน หรอเกดขนกบคนจ านวนมาก หรอเกอบจะเกดอบตเหต (Near miss) บอยมาก แมยงไมเหนความสญเสยทแทจรง แตมแนวโนมทจะเกด ท าใหเสยขวญก าลงใจในการท างาน

การก าหนดคาความเสยง ความเสยง = คะแนนความเปนอนตราย x คะแนนของโอกาสเกดอนตราย

ความเปนอนตราย

อนตรายเลกนอย (1)

อนตราย ปานกลาง (2)

อนตรายมาก (3)

โอกาสของการเกดอนตราย

โอกาสเกดไดนอยมาก/ไมนาจะเกด (1)

ความเสยงเลกนอย (1)

ความเสยงทยอมรบได (2)

ความเสยง ปานกลาง (3)

โอกาสเกดขนไดปานกลาง/บางครง (2)

ความเสยงทยอมรบได (2)

ความเสยง ปานกลาง (4)

ความเสยงสง (6)

โอกาสเกดขนไดมาก/บอยครง (3)

ความเสยง ปานกลาง (3)

ความเสยงสง (6)

ความเสยงทยอมรบไมได

(9)

การปองกนอบตเหตจากการท างานของบคลากร

93

94

อบตเหตของบคลากรในโรงพยาบาล

• จากรายงานสถานการณ โรคและสงคกคามสขภาพของบคลากรในโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข ป พ.ศ. 2553

• พบวาม อตราการประสบอบตเหตและโรคจากการท างาน เทากบ 42.70 ตอบคลากร 1,000 คน

• ความเครยดจากการท างาน, อบตเหตเขมหรออปกรณ แหลมคมทม, ความผดปกตของกระดกและกลามเนอ คดเปนอตราการประสบอบตเหตและโรคจากการ ท างานตอบคลากร 1,000 คน เทากบ 13.58, 11.81, และ 11.12 ตามล าดบ (กรมควบคมโรค, 2553: 36)

95

อบตเหตของบคลากรในโรงพยาบาล

• บคลากรทมโอกาสไดรบอบตเหต สมผสเลอด สารคดหลงและบาดเจบจากการท างานสวนใหญคอพยาบาล (เพชรไสว ลมตระกล, ประสบสข ศรแสนปาง, สรอย อนสรณธรกล, ปยนช บญเพม, อสาห ศภรพนธ, และ สมจต แดนสแกว, 2546)

• สาเหตสวนใหญเกดจาก พฤตกรรมในการท างาน เชน – ความเรงรบในการปฏบตงาน – ไมใชอปกรณในการปองกนตนเอง หรอใชอปกรณ ไมเหมาะสม

• การสรางเสรมความปลอดภยทตว บคลากรใหมความร และทศคตในดานความปลอดภยทด มความส าคญตอการปฏบตงานทปลอดภยของ บคลากร (สรญญา กลวงศ, 2552 ; อครชาต ตณสลา นนท, 2546)

96

การควบคมปองกน

• ควบคมทแหลงตนเหต (Source)

• ควบคมททางผาน/การบรการจดการ(Pathway) • ควบคมทตวผปฏบตงาน (Receiver)

การควบคมปองกน

• แหลงตนเหต (Source)

– ใชสารหรอวตถทเปนพษหรออนตรายนอยกวา

– เปลยนกระบวนการท างาน

– ปดกระบวนการทเปนพษ

– แยกกระบวนการทเปนอนตรายออก

การควบคมปองกน

• ควบคมททางผาน/การบรการจดการ(Pathway) – เกบรกษาความเปนระเบยบเรยบรอย

– ตดตงสญญาณเตอนระดบอนตราย

การควบคมปองกน

• ควบคมทตวผปฏบตงาน (Receiver)

– ใหการศกษาและอบรมความร

– ผลดเปลยนหมนเวยนผปฏบตงาน

– ปดคลมผปฏบตงานทอนตรายหรอแยกสวนอนตราย

– ตดตงสญญาณเตอนอนตรายทจะเกดกบผปฏบตงาน

– ใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ( Protective Personal

Equipment : PPE )

– มาตรการควบคมทางการแพทย

แนวปฏบตส าหรบบคลากร

• ในการปองกนการไดรบบาดเจบจากเขมทมต าและของมคมบาด และการสมผสเลอดและสารคดหลง

• จดสงแวดลอมใหเหมาะสม แสงสวาง 200 Lux

• เตรยมอปกรณใหครบ ของมคมอยในบรเวณทสะดวก มองเหนงาย เชน วางไวบนถาด

• บรเวณททงของมคม ตองใกล สะดวก สามารถทงของมคมไดทนท หากตองการน ากบมาใชซ า ตองมทรองรบ เกบปลอดภย

• ประเมนผ ปวยกอนท ากจกรรม

101

แนวปฏบตส าหรบบคลากร

• ชแจงผ ปวยและญาต ใหทราบถงหตถการทจะท า ขอความรวมมอผ ปวยไมดนขณะท าหตถการ

• สวมถงมอทกครงทท าหตถการทมเขมหรอของมคม

• ใชกอซหรอส าลปราศจากเชอรองมอขณะหกหลอดแกวบรรจยา ปองกนการถกหลอดแกวบาดมอ

• จดล าดบการปฏบตงาน ปองกนความสบสน

• มสตตลอดเวลาการท าหตถการ ระวงการชน กระทบ กระแทกจากบคคลอน

102

แนวปฏบตส าหรบบคลากร

• ไมสงเขม หรอ ของมคมดวยมอตอมอโดยตรง

• หลกเลยงการสวมปลอกเขมคน หากจ าเปนใหสวมปลอกเขมคนโดยใชเทคนคมอเดยว

• ไมจบเขมดวยมอโดยตรง

• ขณะเยบแผล ไมใชมอกดแผลไว

• การใสใบมด ใหใชคมจบใบมดใสดาม

103

แนวปฏบตส าหรบบคลากร

• หลงท าหตถการเสรจสน

• แยกเครองมอมคมออกจากอปกรณชนดอน

• ปลดใบมดโดยใช คมส าหรบจบใบมด

• ทงของมคม เขม ใบมด ลงในภาชนะรองรบของมคมเฉพาะ

• หามวางหรอ หงาย สวนแหลมคมขน หรอ ยนออกมานอกภาชนะรองรบ

• ภาชนะทงของมคม ไมบรรจเกน 3 ใน 4 ของภาชนะ • ควบคมการจดการมลฝอยของมคม อยางมประสทธภาพและความปลอดภยตอประชาชน และไมเปนอนตรายตอสงแวดลอม

104

ตวอยาง KPIs (Key performance indicators)

• KPIs ดานความปลอดภย • จ านวนผไดรบอบตเหตตอป

• จ านวนการท างานทไมสอดคลองกบแนวทางทก าหนดตอป

• รายงานอบตเหตตอป

• จ านวนรายงานอบตเหตทไมถงแกชวตตอป

• รายงานการแกไขความไมสอดคลองตอแนวทางปฏบตตอเดอน

• รอยละของการแกไขเหตผดปกตทไดรบรายงานภายในชวงเวลาทก าหนด

• รอยละของอบตเหตทเกดการเสยชวตตอการเกดอบตเหตทงป

105

ตวอยาง KPIs (Key performance indicators)

• ดานผลลพธ

• เวลาทเสยไป(เปนชวโมง) จากอบตเหตทไมถงแกชวตตอป

• เวลาทเสยไป(เปนชวโมง) จากอบตเหตทงหมดรวมทเสยชวตตอป

106

107

Thank You