imię i nazwisko · a 1 warszawa, 01 .02.2016 dr anna jakubowicz -bryx uniwersytet kazimierza...
Post on 01-Mar-2021
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Stro
na1
Warszawa, 01.02.2016 dr Anna Jakubowicz-Bryx Uniwersytet Kazimierza Wielkiego ul. Chodkiewicza 30 85-064 Bydgoszcz
Autoreferat
I. Informacje podstawowe
1. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe:
1988 – magister pedagogiki w zakresie nauczania początkowego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna
w Bydgoszczy, temat pracy: Sprawność językowa uczniów klasy trzeciej a poprawność pisania
promotor dr Krystyna Lenartowska, recenzent: doc. dr Edmund Stucki
1993 – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki – Wyższa Szkoła Pedagogiczna
w Bydgoszczy, temat rozprawy: Wykorzystanie pamięciowej strategii organizowania materiału dla
podnoszenia efektywności nauczania ortografii w klasach początkowych, promotor – prof. dr hab.
Roman Ossowski; recenzenci: prof. dr hab. Mieczysław Oryl, dr hab. Bronisław Rocławski
Inne:
- 1992 – Studia Podyplomowe Glottodydaktyki – Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy
- 1989 – Studia Podyplomowe w zakresie Nauczania Początkowego – Wyższa Szkoła Pedagogiczna
w Bydgoszczy
2. Informacje o zatrudnieniu
1 grudnia 1987 – nadal – Uniwersytet Bydgoski im. Kazimierza Wielkiego
Nauczyciel akademicki – asystent, adiunkt, starszy wykładowca w Zakładzie Pedagogiki
Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej;
W latach 1.10.1999-28.02.2003 – Kierownik tego Zakładu;
Kierownik Studiów Podyplomowych Kwalifikacyjnych Wczesnej Edukacji – I etap kształcenia;
Od 1.09.2012 – Prodziekan ds. studiów niestacjonarnych Wydziału Pedagogiki i Psychologii.
1.09.1988-31.08.1991 – Szkoła Podstawowa nr 7 w Bydgoszczy ½ etatu
nauczyciel nauczania początkowego
1.10.1994-30.09.1998 – Kolegium Nauczycielskie w Wałczu ¼ etatu
nauczyciel akademicki
Stro
na2
II. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16. Ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r.
o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65,
poz. 595 ze zm.)
1. Tytuł osiągnięcia naukowego: Świadomość pisma u dzieci pięcioletnich, Wyd. UKW
Bydgoszcz 2015, s. 206, ISBN 978-83-8018-014-7.
recenzenci wydawniczy: prof. dr hab. Barbara Bokus, prof. dr hab. Bożena Muchacka
2. Omówienie celu naukowego w/w pracy i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego wykorzystania
CCEELLUU NNAAUUKKOOWWYY::
DDZZIIEECCKKOO PPRRZZEEDDSSZZKKOOLLNNEE WW ŚŚWWIIEECCIIEE JJĘĘZZYYKKAA PPIISSAANNEEGGOO
Jednym z elementów przygotowania dziecka do szkoły jest opanowanie przez nie
podstawowych umiejętności niezbędnych w procesie pisania. Szczególnie istotne jest to z punktu
widzenia współczesnych społeczeństw, których wybijająca się cechą jest wszechobecność pisma.
Niebagatelną kwestią dla zrozumienia istoty umiejętności pisania, jest uświadomienie dziecku
zasady, że sam fakt pisania to nie jest tylko i wyłącznie powielanie w dowolny sposób pierwotnie
spostrzeganych kształtów liter. Wszak dziecko może znajdować różne sposoby odwzorowywania
graficznego liter i wyrazów, nie każda jednak z tych strategii postępowania pozwoli w perspektywie
równie skutecznie korzystać z pisma jako techniki rejestrowania informacji. Można przypuszczać,
że odpowiednie sposoby wdrażania dzieci w świat znaków dostarczą wystarczających kompetencji,
zaszczepią dziecku ideę samodoskonalenia, będą źródłem nowych doświadczeń i przyniosą tym
samym oczekiwane rezultaty kształcenia.
Za punkt wyjścia do badań podjętych w pracy przyjęto kwestię pomocy dziecku
w opanowaniu trudnej sztuki pisania oraz działań jakie należy przedsięwziąć na wczesnych etapach
edukacji, by przygotować je do komunikowania się za pomocą pisma, wykorzystując naturalną
aktywność dziecka oraz jego dotychczasową wiedzę na ten temat. W publikowanych w literaturze
badaniach nad przyswajaniem umiejętności pisania dominują głównie prace anglojęzyczne.
Nieliczne jak do tej pory dotyczą języka polskiego (Brzezińska 1987, Rocławski 1995, Krasowicz-
Kupis 2004). Tym bardziej zatem przedmiot monografii wydaje się być uzasadnionym. Rozprawa
z pewnością stanowić może wkład w badania poświęcone świadomości pisma oraz jej znaczenia
jako komponentu dojrzałości do nauki czytania i pisania. Świadomość pisma u dzieci jawi się
bowiem jako złożony, wieloaspektowy przedmiot badań, słabo poznany i zaznaczony w teorii
pedagogicznej i w praktyce, mający jednak szczególne znaczenie w okresie zachodzących przemian
rozwojowych dzieci w wieku przedszkolnym.
W okresie przedszkolnym odrębnym językiem jest pisana odmiana języka, kiedy to dziecko
zaczyna dostrzegać, że otoczenie – poza językiem mówionym – komunikuje się ze sobą również za
pomocą innej formy przekazu. Wcześniejsze doświadczenia dziecka z językiem mówionym, po
opanowaniu technicznej strony zapisu, mogą zostać przeniesione na formę pisemną przy udziale
systematycznie prowadzonego procesu dydaktycznego, którego początkowe etapy pojawiają się już
w edukacji przedszkolnej. Odpowiednie ujmowanie wszelakich zjawisk językowych sprzyja w tym
okresie rozwoju odpowiedniemu wychowaniu językowemu dzieci. Każda umiejętność, którą
dziecko nabywa podczas swojego dorastania, łączy się bowiem nierozerwalnie z innymi dzięki
posiadaniu których wzbogaca swoje życie.
Stro
na3
Dziecko w wieku przedszkolnym przejawia zdecydowanie twórczy stosunek do języka, co
wyraża się niejednokrotnie tym, że nie tylko nie naśladuje wypowiedzi dorosłych, ale przede
wszystkim tworzy je samodzielnie. Stwarza sytuacje, w których używając języka sprawnie
przechodzi ze świata realnego w fikcyjny i z powrotem. Można więc zastanowić się nad tym, że
skoro dziecko chce dążyć do samodzielnego odkrywania pewnych prawideł rządzących językiem,
to w jakim miejscu zaczyna się rola rodziców czy nauczycieli, którzy mają kierować zdobywaniem
przez nie kompetencji językowych. Tu pojawiła się w moich rozważaniach kwestia możliwości
zbliżenia kompetencji językowych do kompetencji aksjolingwistycznych. Kompetencje
aksjolingwistyczne wiążą się bowiem z przekształceniami w ramach kompetencji językowej –
rozpoczętej podczas edukacji i kompetencji docelowej – odpowiadającej gramatyce dorosłego
człowieka w zakresie leksykalno-gramatycznym, komunikacyjnym i kulturowym. „Obecność cech
aksjologicznych we wszystkich częściach języka znajduje potwierdzenie, ponieważ środki,
z których buduje się zdania, tj. słowa, utarte zwroty frazeologiczne, są już „z góry” nasycone
wartościami, i z tego powodu nacechowanie aksjologiczne jest stałym komponentem naszego
mówienia” (Głowiński 1986). Zatem nasycenie zabaw i ćwiczeń ukierunkowanych na rozwijanie
i doskonalenie wszelkich funkcji niezbędnych w procesie pisania odpowiednimi wartościami służyć
będzie wspieraniu zainteresowania dziecka w wieku przedszkolnym pisaniem. Nauczyciel,
dobierając sposób pracy zgodny z predyspozycjami dziecka, pomoże mu stworzyć odpowiedni
fundament do budowania w kolejnych latach świadomego używania języka.
Interdyscyplinarność pojęcia świadomość pisma implikuje różnorodne obszary jej
zastosowania. W pracy przyjęłam, że świadomość pisma jest częścią świadomości językowej.
Takich konotacji pojęcia można doszukać się w poglądach wielu badaczy (Birnbaum, Emig 1983;
Scherfer 1983; Gajda 1987; Porayski-Pomsta 1994; Sillamy 1994; Zgółka 1996; Wojtak, Siwiec
1999; Miller 2000; Wood, McLemore 2001; Wood 2004; Both-de Vries, Bus 2004; Krasowicz-
Kupis 2006; Bugajski 2006; Maćkowiak 2012; Markowski 2014). Z punktu widzenia przedmiotu rozprawy pojęcie świadomości pisma odnoszę do szeroko
rozumianej świadomości funkcji pisma i zasad nim rządzących. Dotyczy takiego momentu
w rozwoju dziecka, w którym to zaczyna ono odkrywać funkcje spełniane przez alfabet, podejmuje
pierwsze próby samodzielnego pisania i czytania oraz nabiera pewnych umiejętności prowadzących
do narastania świadomości językowej.
Przyjmuję, że świadomość pisma to znajomość zasad pisania charakteryzująca dzieci,
pozwalająca im na swobodne władanie tą umiejętnością i nieskrępowane tworzenie i rozumienie
nowych wypowiedzi w języku pisanym. Jest to poziom świadomości, którego nie ogranicza
wykazywany przez dzieci brak znajomości praw związanych z funkcjonowaniem języka pisanego
w edukacji.
Bez pisma umysł człowieka piśmiennego nie mógłby pracować tak, jak to czyni – i to nie
tylko wtedy, gdy angażuje go czynność pisania, lecz nawet wówczas, gdy komponuje myśli
w oralną formę. Bardziej niż jakikolwiek inny pojedynczy wynalazek pismo przekształca
świadomość. Pismo powołuje do życia to, co nazywa się językiem "bezkontekstowym" lub
„dyskursem autonomicznym”, który – oderwany od swego autora – nie może być analizowany tak
jak mówienie i któremu nie można w ten sam sposób zadawać pytań (Ong 1988, s. 159).
W kontekście tych rozważań niezwykle ważnym elementem procesu dydaktyczno-wychowawczego
staje się kształtowanie gotowości do podjęcia nauki pisania, którą to gotowość należy kształtować
począwszy od wieku przedszkolnego. Opanowanie przez dzieci umiejętności pisania wymaga
wcześniejszego zdobycia wielu umiejętności cząstkowych.
Stro
na4
Dzieci w wieku przedszkolnym zaczynają orientować się w zasobach własnych
umiejętności, potrafią poradzić sobie w nowych, trudnych sytuacjach, są w stanie zaprezentować
posiadaną wiedzę w sposób przemyślany i dostępny dla innych. Dotyczy to również przygotowania
i w konsekwencji opanowania umiejętności pisania. Należy podkreślić, że podstawowa rola
przedszkola w zakresie uczenia się dziecka polega w głównej mierze na stwarzaniu sprzyjających
okoliczności dla zdobywana przez dziecko wiadomości i umiejętności z własnej jego potrzeby.
Przedszkole, jako miejsce znaczące w rozwoju dziecka, powinno zaspokajać potrzeby dzieci
o różnym tempie rozwoju, pochodzących z różnych rodzin oraz niejednorodnych kulturowo
środowisk.
W kontekście tych rozważań podjęłam dyskurs na temat tego, jak pomóc dziecku
w opanowaniu trudnej sztuki pisania, jakie działania przedsięwziąć na wczesnych etapach edukacji,
by przygotować je do komunikowania się za pomocą pisma, wykorzystując naturalną aktywność
dziecka oraz jego dotychczasową wiedzę na ten temat.
Opierając się na tych założeniach rozpatruję świadomość pisma w dwóch kontekstach:
1. analiza materiałów programowych, z jakich korzystają nauczyciele przedszkolni;
Celem poznawczym w tej części pracy jest uzyskanie informacji o wartości edukacyjnej
programu pracy nauczycieli na szczeblu wychowania przedszkolnego, mającego wspomóc rozwój
dziecka i przygotować je do edukacji szkolnej w odniesieniu do jednego z elementów kształcenia
wynikającego z zadania stosowania metod wspomagających gotowość szkolną w zakresie
świadomości pisma u dzieci pięcioletnich. Celem praktycznym jest weryfikacja programów zajęć
edukacyjnych opartych na funkcjonujących programach wychowania przedszkolnego, a także
zbadanie ich wartości, przyczyniających się bezpośrednio do podnoszenia wiedzy merytorycznej
i metodycznej nauczycieli w zakresie gotowości szkolnej, a w szczególności jednego z jej
elementów czyli poziomów, jakie dzieci przechodzą w procesie nabywania języka pisanego.
2. badanie świadomości pisma u dzieci pięcioletnich, czyli w okresie przygotowania do
rozpoczęcia obowiązku szkolnego;
Celem poznawczym jest tu uzyskanie informacji o poziomie rozwoju dzieci w wieku
przedszkolnym w kontekście przygotowania ich do edukacji szkolnej w odniesieniu do jednego
z elementów kształcenia wynikającego z zadania stosowania metod wspomagających gotowość
szkolną w zakresie świadomości pisma u dzieci pięcioletnich. Celem praktycznym jest możliwość
przyszłej weryfikacji programów zajęć przedszkolnych w celu przyczynienia się bezpośrednio do
podnoszenia gotowości szkolnej poprzez badanie poziomów, jakie dzieci przechodzą w procesie
nabywania języka pisanego.
Podjęcie takiej tematyki wydaje się niezwykle istotne w kontekście zmian następujących
w systemie oświaty oraz nałożenia na przedszkola obowiązku przygotowania dzieci do podjęcia
nauki szkolnej.
SSTTUUDDIIUUMM OOSSIIĄĄGGNNIIĘĘTTYYCCHH WWYYNNIIKKÓÓWW WWRRAAZZ ZZ OOMMÓÓWWIIEENNIIEEMM IICCHH EEWWEENNTTUUAALLNNEEGGOO
WWYYKKOORRZZYYSSTTAANNIIAA
Każde dziecko musi zdobyć umiejętność selekcjonowania nadchodzących informacji.
Przygotowanie go do rozpoczęcia nauki czytania i pisania w początkowych latach nauki szkolnej
uzależnione jest od wielu czynników i może być interpretowana w różnorodny sposób. Odnosząc
się do prezentowanych w literaturze teoretycznych analiz omawianego problemu, można zauważyć,
że ukształtowanie świadomości pisma jest prezentowane w różnorodnych ujęciach. Dla
rozważanego omawianym opracowaniu zagadnienia za punkt wyjścia obrano założenie, że
Stro
na5
świadomość pisma, jaką dysponują dzieci w wieku przedszkolnym, jest naturalnie włączona
w proces dydaktyczno-wychowawczy przedszkola.
Pierwsza grupa problemów dyskutowanych w rozprawie związana jest z możliwością jaką
dają nauczycielom publikowane programy wychowania przedszkolnego w zakresie wspomożenia
ich w rozwijaniu świadomości pisma i jej komponentów.
Za najważniejszy rezultat poznawczy w zakresie rozpatrywanego problemu miejsca języka
pisanego w materiałach edukacyjnych dla okresu przedszkolnego należy uznać fakt, iż mamy do
czynienia ze zdecydowanie zbyt powierzchownym traktowaniem przez autorów programów
wychowania w przedszkolu kwestii związanych z rozwijaniem poszczególnych aspektów
nabywania świadomości posługiwania się pismem. Omawiane w książce programy nauczania nie
spełniają w pełnym zakresie warunku sprawnego i prawidłowego zrealizowania treści
wychowawczo-dydaktycznych sprzyjających wielostronnemu kształceniu dzieci w przedszkolu
w kontekście świadomości pisma. Programy są poprawne pod względem merytorycznym
i dydaktycznym. Pozwalają skutecznie rozwijać niektóre kompetencje dzieci, jednakże
problematyka kluczowych kompetencji związanych z rozwijaniem świadomości pisma jest
potraktowana dość marginalnie.
Aspekty, składające się na jakość kształcenia i wychowania podejmowanego w placówkach
przedszkolnych, powinny być zwykle przedmiotem starania pracowników tam zatrudnionych.
Jakość nauczania i wychowania na poziomie edukacji przedszkolnej głównie dotyczy więc
nauczycieli i ich funkcjonowania w systemie opieki nad dzieckiem i wczesnej edukacji. Analiza
wypowiedzi nauczycieli na podstawie przeprowadzonej ankiety wskazuje jednak na zbyt
powierzchowne zapoznawanie się z programami nauczania. Pedagodzy przedszkolni powinni
wykazywać się wyjątkową świadomością, sięgając po materiały programowe, które stanowią
podstawę ich pracy.
Najważniejszą refleksją, która się nasuwa jako postulat teoretyczny prowadzonych analiz
nad zawartością programów wychowania w przedszkolu, jest sugestia ich ponownego
dopracowania tak, aby nauczyciele praktycy otrzymali materiał, który pozwoli im na kształtowanie
kompetencji dzieci we wszystkich zakresach objętych procesem dydaktyczno-wychowawczym
w przedszkolu.
Druga grupa problemów badawczych poruszanych w rozprawie dotyczy zagadnień
związanych z poziomem świadomości pisma charakteryzującym dzieci będące w okresie
poprzedzającym przygotowanie do nauki czytania i pisania. W tej części rozprawy skupiono się na
wyjaśnieniu i scharakteryzowaniu opinii i doświadczeń dzieci pięcioletnich związanych z językiem
pisanym. Podjęto próbę ustalenia jaką wiedzą o języku pisanym dysponują badane dzieci. Istotnym
z punktu widzenia badanego problemu było również zbadanie w jakim stopniu pięcioletnie dzieci
potrafią powiązać prezentowane obrazy z towarzyszącymi im literami.
W efekcie przeprowadzonej analizy i interpretacji wyników badań empirycznych
dotyczących opinii i doświadczeń dzieci z językiem pisanym wysunięto następujące wnioski.
Dzieci pięcioletnie mają częste doświadczenia z językiem pisanym, ich wiedza na ten temat jest
kluczowa dla rozumienia przez nie języka pisanego.
Dzieci pięcioletnie doskonale rozumieją związki pomiędzy dźwiękami a literami oraz
pomiędzy literami a obrazami.
Dzieci pięcioletnie dysponują znaczną wiedzą na temat form i funkcji pisma.
Wiedza o piśmie u dzieci pięcioletnich ma silny kontekst społeczny.
Stro
na6
Akwizycja pisma obserwowana u badanych dzieci nasuwa spostrzeżenia, że w dość
szerokim zakresie potrafią wykorzystywać posiadaną wiedzę związaną z językiem pisanym. Ich
opinie i doświadczenia w omawianym zakresie pozwalają na korzystanie z podstawowej wiedzy
o zasadach rządzących umiejętnością pisania. Można zatem mówić o wczesnym narastaniu
świadomości pisma wyrażającej się w tym przypadku dostrzeganiem różnych sposobów
operowania środkami wyrazu właściwymi dla pisma, a także elementarną wiedzą dotyczącą
segmentacji. Z pewnością stanowi to doskonałą podstawę do kształtowania początkowych
kwalifikacji związanych z nabywaniem i rozwijaniem umiejętności pisania, jakie będą podstawą
pracy w szkole podstawowej.
Biorąc pod uwagę to, że badania dyskutowane w książce dotyczą ważnej umiejętności
związanej z nabywaniem sprawności czytania i pisania, można stwierdzić, że dla ponad połowy
badanych pięciolatków uzyskane wyniki są istotnym sygnałem, że proces nauczania w klasie
pierwszej może u nich przebiegać bez zagrożenia ryzykiem trudności w pisaniu i czytaniu. Co
więcej przeprowadzone badania pokazały, że część z nich podejmuje próby czytania – a więc już
zna część liter. Niewątpliwie źródłem tej wiedzy mogą być rodzice oraz i członkowie dalszej
rodziny, którzy dbają o kontakt dzieci ze słowem pisanym. Fakt ten nie może umykać uwadze
nauczycieli, którzy powinni skierować w stronę rodziców odpowiednie wskazówki, by świadome
oddziaływanie na rozwój dziecka odbywał się we współpracy z programem prowadzonym
w placówkach przedszkolnych.
Sformułowane w pracy spostrzeżenia i refleksje wskazują na ważność i sens prowadzenia
poszukiwań w zakresie treści i rozwiązań edukacyjnych, obejmujących zagadnienie świadomości
pisma dzieci przedszkolnych i przygotowania ich do rozpoczęcia systematycznej nauki czytania
i pisania. Warto również sięgać po nowe rozwiązania, które będą skierowane na unowocześnienie
procesu dydaktycznego realizowanego w przedszkolach, a rezultatem takiego postępowania
z pewnością będzie odniesienie sukcesu przez dzieci w nim uczestniczące. Pozwoli to na rozwój ich
umiejętności, wiadomości i szeroko rozumianych kompetencji niezbędnych w realizowaniu
własnych pomysłów, które zapewnią sprawne funkcjonowanie w dynamicznie zmieniającym się
społeczeństwie, w jakim przyjdzie im żyć za kilkanaście lat. Dzieci muszą nauczyć się nie tylko
technicznej strony umiejętności czytania i pisania, ale także, jak z nich korzystać jako narzędzia do
sprawniejszego myślenia i rozumowania.
III. Informacje o pozostałych osiągnięciach
1. Omówienie osiągnięć naukowo-badawczych
Początek mojej pracy naukowo-badawczej to prace związane z przygotowywaniem na
czwartym i piątym roku studiów materiałów do pracy magisterskiej. Ze szczególnym
zainteresowaniem przyglądałam się osiągnięciom dzieci w zakresie wybranych elementów edukacji
polonistycznej wpływających na poziom wiedzy i umiejętności językowych uczniów. Zagadnienie
obejmujące określenie determinantów sprawności językowej uczniów klas niższych stało się
przedmiotem moich pierwszych poczynań badawczych. Zaowocowały one przygotowaniem
i obroną w 1988 roku pod kierunkiem Dr Krystyny Lenartowskiej pracy magisterskiej pod tytułem
Sprawność językowa uczniów klasy trzeciej a poprawność pisania.
Stro
na7
W trakcie piątego roku studiów moja działalność badawcza oraz wykazywane
zainteresowanie pracą naukową zostało zauważone. Czego wynikiem było otrzymanie propozycji
od ówczesnych władz dziekańskich podjęcia pracy na stanowisku asystenta w Zakładzie Nauczania
Początkowego. Wraz z pracą na uczelni, przez trzy pierwsze lata, pracowałam również w Szkole
Podstawowej nr 14 w Bydgoszczy. Jako nauczyciel nauczania początkowego zdobyłam wówczas
spore doświadczenie i praktykę w zakresie dydaktyki i metodyki pracy z uczniami w młodszym
wieku szkolnym. Dodatkową wiedzę i umiejętności w zakresie wczesnoszkolnego kształcenia
zdobyłam także w trakcie Studiów Podyplomowych w zakresie Nauczania Początkowego, które
ukończyłam w czerwcu 1989 roku oraz w trakcie Studiów Podyplomowych Glottodydaktyki,
których dyplom otrzymałam w lutym 1992 roku.
Praca podjęta w szkole na szczeblu wczesnoszkolnym oraz wiedza zdobyta w trakcie
studiów podyplomowych nasunęła mi wówczas sporo materiału do rozważań na temat poziomu
wiedzy i umiejętności językowych uczniów w klasach niższych oraz możliwości doskonalenia
kompetencji dzieci w młodszym wieku szkolnym w zakresie sprawności językowej, które to
zagadnienie stało się wiodącym tematem moich zainteresowań naukowych i badawczych w dalszej
karierze zawodowej i działaniach empirycznych.
BADANIA NAUKOWE – PUBLIKACJE
Badania naukowe koncentruję wokół problematyki wczesnej edukacji. Podstawowe kierunki
mojej pracy naukowo-badawczej obejmują zagadnienia dotyczące następujących obszarów. Są to:
1. Kształtowanie kompetencji polonistycznych dzieci w wieku przedszkolnym
i wczesnoszkolnym.
W szczególności:
nauka czytania i pisania oraz ich determinanty,
kompetencje leksykalne dzieci i ich uwarunkowania,
upodobania literackie i czytelnictwo dzieci młodszych,
umiejętności ortograficzne uczniów we wczesnej edukacji.
2. Prace badawcze związane z różnorodną tematyką obejmującą kształcenie na poziomie
edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
W szczególności:
kształcenie kompetencji dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w różnych
obszarach aktywności,
rodzina i jej miejsce w procesie edukacji,
kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej i postaw patriotycznych,
jakość podręczników wykorzystywanych w edukacji.
3. Problematyka kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji
wczesnoszkolnej.
Mój dorobek naukowo-badawczy, wraz z monografią będącą podstawowym osiągnięciem
naukowym, obejmuje w zestawieniu:
Stro
na8
Rodzaj publikacji łączna
liczba prac
liczba prac
z punktacją
MNiSW
łączna wartość
punktacji MNiSW
ogółem 98 60 337
Artykuły w czasopiśmie polskim 22 6 22
Artykuły w czasopiśmie zagranicznym 1 0 0
Monografia w języku polskim 8 6 114
Recenzja 6 0 0
Zredagowane monografie w języku polskim 4 4 24
Rozdział w monografii w języku polskim 47 38 140
Rozdział w monografii w języku kongresowym 10 7 37
Z analizy bibliometrycznej mojego dorobku naukowego wynika, że łączna liczba
uzyskanych przeze mnie punktów wynosi 337, z czego 334 to uzyskane po uzyskaniu tytułu
doktora.
Indeks Hirscha wynosi 3, a liczba cytowań na podstawie Google Scholar wynosi 22.
Poniżej dokonam charakterystyki wymienionych obszarów wraz z prezentacją prac
wykonanych w ramach poszczególnych zagadnień. Wszystkie omówione poniżej publikacje
wydano po uzyskaniu tytułu doktora nauk humanistycznych. Wszystkie prezentowane tu prace
są recenzowane przed publikacją.
OBSZAR 1.
Kształtowanie kompetencji polonistycznych dzieci w wieku przedszkolnym
i wczesnoszkolnym
Monografie:
L.p. Tytuł
1. Jakubowicz A., Strategia organizowania materiału a efektywność nauczania ortografii w klasach początkowych, WSP Bydgoszcz 1994, s.126, ISBN 85-7096-071-5
2. Polański E., Jakubowicz A., Dyka F., Ortografia i interpunkcja w nauczaniu początkowym, Wyd. Juka Łódź 1996, s.248, ISBN 83-86083-53-0
3. Jakubowicz A., Lenartowska K., Metody nauki czytania i pisania we współczesnych elementarzach polskich, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 1997, s. 44, ISBN 83-9606148-6-3
4. Jakubowicz A., Lenartowska K., Plenkiewicz M., Czytanie w początkowych latach szkolnej edukacji, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 1999, s. 94, ISBN 83-88079-01-8
5. Jakubowicz A., Zabawy i gry ortograficzne w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 2000, s. 104, ISBN 83-88079-03-4
6. Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje leksykalne uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. UKW, Bydgoszcz 2006, s. 374 , ISBN 83-7096-567-9
Prace pod redakcją:
L.p. Tytuł
7. Jakubowicz-Bryx A., (red.), Edukacja czytelnicza wyzwaniem współczesnej pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Wyd. UKW Bydgoszcz 2011, ss. 220, ISBN 987-83-7096-823-6
Stro
na9
Rozdziały w monografiach:
L.p. Tytuł
8. Jakubowicz A., Upodobania literackie uczniów klas trzecich środowiska wielkomiejskiego, W: Lenartowska K., Prusak P., (red.), Studia pedagogiczne Zeszyt 23(8), WSP Bydgoszcz 1994, s. 33-40, ISNN 0239-5037.
9. Jakubowicz A., Trwałość percepcji lektur dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym u uczniów klasy czwartej, W: Lenartowska K., Szefler E., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 25(9), WSP Bydgoszcz 1994, s.103-110 ISNN 0239-5037.
10. Jakubowicz A., Umiejętności ortograficzne uczniów klasy trzeciej w zakresie opanowania pisowni wyrazów związanych z zasadą historyczną, W: Plenkiewicz M. L., Smolińska-Rębas H., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 27(10), WSP Bydgoszcz 1994, 65-72, ISNN 0239-5037.
11. Jakubowicz A., Poziom umiejętności ortograficznych uczniów kończących edukację początkową, W: Makarewicz J., Żuchelkowska K., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 29(11), WSP Bydgoszcz 1994, s.113-126, ISNN 0239-5037.
12. Jakubowicz A., Wykorzystanie strategii pamięciowych w początkowym nauczaniu ortografii, W: Polański E., Uryga Z., (red.), Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego tom 14, UJ i WSP w Krakowie, Katowice - Kraków 1995, s. 119-136,
13. Jakubowicz A., Strategie pamięciowe w początkowym nauczaniu ortografii, W: Kida J., (red.), Kształcenie języka dziecka w młodszym wieku szkolnym, WSP Rzeszów 1997, s.119-130, ISBN 83-86246-24-3.
14. Jakubowicz A., Lenartowska K., Zainteresowanie ilustracją do wybranej lektury u uczniów klasy drugiej szkoły podstawowej, W: Kida J., (red.), Problemy kształcenia literackiego w edukacji wczesnoszkolnej, WSP Rzeszów 1997, s.77-84, ISBN 83-87288-45-4.
15. Jakubowicz A., Idea „Whole language” naturalny proces nauki języka na poziomie wczesnoszkolnym, W: Kida J., (red.), Nowatorskie tendencje w edukacji wczesnoszkolnej, WSP Rzeszów 1998, s.277-287, ISBN 83-87288-53-5.
16. Jakubowicz A., Poziom umiejętności wypowiadania się dzieci sześcio- i siedmioletnich, W: Jakubowicz A., Lenartowska K., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 35(14), WSP Bydgoszcz 1999, s. 157-169, ISNN 0239-5037.
17. Jakubowicz A., Rola gier i zabaw w usuwaniu niepowodzeń w początkowej edukacji ortograficznej, W: Kielar-Turska M., Muchacka B. , (red.), Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy, AP Kraków, AGAT-PRINT 1999, s. 289-297, ISBN 903-369.
18.
Jakubowicz-Bryx A., Słownictwo wypowiedzi pisemnych uczniów klas początkowych (z badań nad opowiadaniem i opisem), W: Michalewska M., Kisiel M., (red.), Problemy edukacji lingwistycznej. Teoria i praktyka edukacyjna w zmieniającej się Europie., Tom I, Kształcenie języka ojczystego, IMPULS, Kraków 2002, s.73-85, ISBN 83-7308-112-7.
19. Jakubowicz-Bryx A., Podręcznik w edukacji wczesnoszkolnej jako środek wspomagający doskonalenie słownictwa uczniów, W: Synowiec H. (red.), W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej, Wyd. Uniwersytet Śląski, Katowice 2002, s.559-566, ISBN 83-226-1145-5.
20. Jakubowicz-Bryx A., Rozumienie słownictwa zadań tekstowych przez uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Jakóbowski J., Jakubowicz-Bryx A., (red.), Integracja w edukacji. Dylematy teorii i praktyki Wyd. AB, Bydgoszcz 2002, s.344-355,, ISBN 83-7096-445-1.
21. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych zawartych w podręczniku na proces rozwoju mowy dziecka, W: Jakubowicz-Bryx A. (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku, Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s. 73-82, ISBN 83-7096-539-3.
22. Jakubowicz-Bryx A., Zasób słownictwa uczniów klas niższych i jego konsekwencje dydaktyczne, W: J. Kida (red.), Język, kultura, nauczanie i wychowanie, Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2004, ss. 129-134, ISBN 83-7338-139-2.
23. Jakubowicz-Bryx A., Możliwości wykorzystania bajek i baśni w kształceniu językowym dzieci młodszych, W: J. Kida (red.), Kultura, literatura i sztuka w edukacji językowej w świetle badań empirycznych, Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2007, ss. 318-325, ISBN 978-83-7338-272-5.
24. Jakubowicz-Bryx A., Wczesnoszkolna edukacja lingwistyczna w kontekście dydaktyki inspirowanej konstruktywizmem, W: Filipiak E., (red.), Język a edukacja, Forum dydaktyczne nr 3-4, wyd. UKW, Bydgoszcz, 2008 , ss. 45-50, ISNN 1985-5509.
25. Jakubowicz-Bryx A., Występowanie i przyczyny utrzymywania się mowy sytuacyjnej oraz mowy gestów w wypowiedziach uczniów klasy pierwszej, W: Kowalski M., Olczak A., (red), Edukacja w przebiegu życia. Od dzieciństwa do starości, IMPULS, Kraków 2010, ss. 251-261, ISBN 978-83-7587-374-4.
Stro
na1
0
26.
Jakubowicz-Bryx A., Historyjka obrazkowa jako element aktywizujący rozwój leksykalny i rozumienie treści u dzieci siedmioletnich, W: Ratajek Z., Zbróg Z., (red.), Prorozwojowe aspekty kształcenia językowego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Studia Pedagogiczne – Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, Wyd. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego, t. 20, Kielce 2011, ss. 199-208.
27. Jakubowicz-Bryx A., Wiedza matek na temat profilaktyki wad wymowy a występowanie wad wymowy u dzieci uczęszczających do przedszkola W: Szuścik U., Skibska J., Kochanowska E., (red.), Profilaktyka, diagnoza i terapia w teorii i praktyce edukacyjnej, Wydawnictwo Libron, Bielsko Biała 2014, s. 265-273, ISBN 978-83-64275-41-8.
Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:
L.p. Tytuł
28. Jakubowicz A., Gry i zabawy w nauczaniu języka ojczystego (z badań nad ortografią), W: Balážová E., Ligas Š., (red.), Hra – prostriedok formovania osobnosti, Uniwersytet Mateja Bela- Bańska Bystrzyca - Słowacja 1999. s. 80-90, ISBN 80-8055-266-5.
29.
Jakubowicz-Bryx A., The usage of the computer games in the early school teaching spelling /dokument elektroniczny/, W: Spiel und Spielzeug in der Gegenwart - Play and Toys Today. 22nd World Play Conference/ Egon Schmuck, Franz Böttcher, Alfred Schubert (red.) - Erfurt: Universität Erfurt, Thüringer Institut für Akademische Weiterbildung e. V. - cop 2001. - 1 dysk optyczny (CD-ROM) ISBN 3-934822-25-8. brak stron (razem 6)
30.
Jakubowicz-Bryx A., Rola bohaterów literackich w kształtowaniu postaw uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Prídavková A., Klimovič M., (red.), Komplexnosť a integrita v predprimárnej, primárnej a špeciálnej edukácii, Vydavateľstvo Prešovskej Univerzity, Prešov 2012, s. 69-75. ISBN 978-80-555-0664-7 .
Artykuły w czasopismach:
L.p. Tytuł
31. Jakubowicz A., Kształtowanie umiejętności ortograficznych uczniów klasy trzeciej (na przykładzie wyrazów z rz po spółgłoskach), Wychowanie Na Co Dzień, Toruń 1994, nr 6, s. I-VI (wkładka metodyczna), ISNN 1230-7785
32. Jakubowicz A., Metody nauki czytania i pisania w elementarzach, Wychowanie Na Co Dzień nr 4-5(31-32), Toruń 1996, s. III-V (wkładka metodyczna), ISNN 1230-7785.
33. Jakubowicz-Bryx A., Nauka ortografii może być wesołą zabawą, Przedszkolak i uczeń, nr 3, Bydgoszcz 2000, s.10-12, ISNN 1509-9040.
34. Jakubowicz-Bryx A., Początkowa nauka czytania i pisania, Życie Szkoły, 2009 nr 8, ISNN 0137-7310.
35. Jakubowicz-Bryx A., Historia pewnego elementarza – dla dzieci, młodzieży i żołnierzy, Życie Szkoły, 2010 nr 7, ISNN 0137-7310.
Zagadnienia kształcenia polonistycznego we wczesnej edukacji należą do jednych
z najważniejszych aspektów nauczania. Są też pierwszym i zasadniczym obszarem badawczym
prezentowanym w moich publikacjach.
Ważny przedmiot moich zainteresowań stanowi problematyka początkowej nauki czytania
i pisania. Główny nurt prowadzonych przeze mnie badań dotyczy możliwości doskonalenia procesu
nauki czytania i pisania we wczesnej edukacji. Analiza rynku wydawniczego w zakresie dostępnych
elementarzy oraz prowadzone obserwacje samego procesu nauki odbywającego się w szkole
podstawowej skłoniły mnie do opracowania spójnej pozycji monograficznej przedstawiającej
możliwości stosowania określonych metod nauki czytania i pisania w klasie pierwszej oraz
rozdziałów w monografiach i artykułów poruszających zagadnienie przygotowania do nauki
czytania i pisania, także w ujęciu historycznym (pozycje: 3, 32, 34, 35 w wykazie powyżej).
W roku 1996 miałam okazję uczestniczyć w dwumiesięcznym pobycie studyjnym w Izraelu
w Hajfie, którego wiodącym tematem była początkowa nauka czytania i pisania, i jej
uwarunkowania (temat pobytu: The Young Child Education – The Young Child with Reading
Difficulties). Miałam okazję poznać stosowaną w znacznej części szkół na terenie Izraela oraz USA
Stro
na1
1
metody naturalnego procesu nauki języka zwanej „Whole language” oraz mogłam obserwować
w trakcie tego pobytu pracę nauczycieli stosujących tę metodę. Doświadczenia w tym zakresie
opisałam w kilku artykułach oraz w jednym z rozdziałów książki poświęconej czytaniu. W ten
zakres wpisuje się również praca pod moją redakcją, która jest przeglądem współczesnego
podejścia do niezwykle ważnych obszarów zagadnień, jakimi są czytanie i czytelnictwo, leżących
u podstaw prawidłowego funkcjonowania dziecka w otaczającej go rzeczywistości (pozycje: 4, 7,
15 w wykazie powyżej).
Doniosłe znaczenie przypisywane słownictwu jako niezbędnemu elementowi procesu
komunikacji skłoniło mnie do uczynienia przedmiotem własnych badań również poziomu leksyki
uczestników wczesnej edukacji. Kompetencje leksykalne traktuję jako istotny element składowy
ogólnej sprawności językowej dziecka. Rozwijanie osobniczego języka dotyczy bowiem
przyswajania sobie przez dziecko coraz obszerniejszych zasobów słownictwa oraz większych
zespołów różnorodnych schematów składniowych. Kształcenie języka jest koniecznym warunkiem
dla odniesienia przez dziecko sukcesu w przedszkolu i w szkole oraz zapewnia przede wszystkim
powodzenie w komunikowaniu się z otoczeniem społecznym. Taki kierunek postępowania będzie
z pewnością sprzyjać bogaceniu ich zasobu leksykalnego, korzystnie wpływać na motywację do
podejmowania różnorodnych działań werbalnych. Zasób leksykalny jest swego rodzaju
magazynem, z którego dziecko może czerpać wyrazy w celu posługiwania się nimi w procesie
mówienia i pisania. Stąd też szczegółowe badania struktury słownictwa uczniów klas początkowych
powinny stanowić dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej podstawę do prowadzenia procesu
dydaktyczno-wychowawczego. W konsekwencji powyższych rozważań i dyskusji na temat
kompetencji leksykalnych na poziomie wczesnej edukacji powstało szereg publikacji
prezentujących rezultaty prowadzonych przeze mnie badań empirycznych (pozycje: 6, 16, 18, 19,
20, 21, 22, 24, 25, 26, 27 w wykazie powyżej).
Zagadnienie kształcenia literackiego w badaniach pojawia się od początku moich działań
empirycznych. Upodobania literackie uczniów klas niższych czy też trwałość percepcji lektur dla
dzieci w wieku wczesnoszkolnym u uczniów klasy czwartej to przykłady badań empirycznych
prowadzonych w początkach pracy naukowej. Publikowane artykuły związane z tą tematyką
ukazały się w 1994 roku. Prowadziłam też badania związane z możliwościami wykorzystania bajek
i baśni w kształceniu językowym dzieci młodszych – w szczególności procedura badawcza
obejmuje zagadnienia związane z oddziaływaniem różnorodnych form przekazu bajek i baśni na ich
percepcję u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz możliwości wykorzystania
tychże form w kształceniu języka młodych czytelników. Badałam również pewne elementy zawarte
w książkach i ich oddziaływanie na zainteresowanie lekturą uczniów klas niższych. Badania
dotyczyły między innymi efektywności czytania informacji z ilustracji oraz interpretacji treści
ilustracji. W tym obszarze badawczym opublikowałam szereg rozdziałów w monografiach
i artykułów: pozycje: 7, 8, 9, 14, 30 w wykazie powyżej.
W kręgu szczególnych zainteresowań leżały zawsze zagadnienia związane z nabywaniem
umiejętności w zakresie poprawności ortograficznej oraz jej determinantami na szczeblu edukacji
wczesnoszkolnej. Diagnoza poprawności pisania dzieci w wieku wczesnoszkolnym należy do
ważnych aspektów kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej. Jasne i precyzyjne
określenie poziomu umiejętności ortograficznych i interpunkcyjnych uczniów oraz wskazanie
prawidłowości i przemian, jakim podlegają, stwarzają moim zdaniem możliwości podjęcia
stosownych poczynań, by oddziaływanie nauczyciela na pisownię dziecka stało się w większym niż
dotychczas stopniu skuteczne i uwzględniało naturalne prawidłowości rozwoju dzieci. Podjęcie
badań obejmujących problematykę kompetencji ortograficznych wynikało z interesujących mnie
Stro
na1
2
szczególnie pewnych aspektów związanych z ustaleniem uwarunkowań opanowania nawyków
poprawnego pisania i wynikających z nich konsekwencji dydaktycznych. W następstwie rozważań
i dyskusji nad prawidłowościami pisania powstały: trzy monografie autorskie oraz szereg
rozdziałów w monografiach i artykułów (pozycje: 1, 2, 5, 10, 11, 12, 13, 17, 28, 29, 31, 33
w wykazie powyżej).
OBSZAR 2.
Prace badawcze związane z różnorodną tematyką obejmującą kształcenie na poziomie
edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej
Prace pod redakcją:
L.p. Tytuł
1. Jakubowicz A., Lenartowska K., (red.), Poszukiwanie alternatywnych koncepcji związanych z edukacją dzieci młodszych, Studia Pedagogiczne Zeszyt 35(14), WSP Bydgoszcz 1999 s. 263, ISNN 0239-5037.
2. Jakubowicz-Bryx A., Jakóbowski J., (red.), Integracja w Edukacji. Dylematy teorii i praktyki Wyd. AB, Bydgoszcz 2002, s.604, ISBN 83-7096-445-1
3. Jakubowicz-Bryx A., (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s. 154, ISBN 83-7096-539-3
Artykuły w czasopismach punktowanych:
L.p. Tytuł
4. Jakubowicz-Bryx A., Aktywność twórcza dzieci w działaniach plastycznych w edukacji wczesnoszkolnej, Wychowanie na co dzień nr 3 (246), 2014, s. 15-20, ISSN 1230-7785.
5. Jakubowicz-Bryx A., Integracja społeczności szkolnej w kontekście zaangażowania rodziców w edukację na poziomie klas niższych, Przegląd Pedagogiczny, nr 1, 2015, s. 98-110, ISSN: 1897 - 6557, ISBN 978-83-8018-047-5
Rozdziały w monografiach:
L.p. Tytuł
6. Jakubowicz-Bryx A., Sześciolatek w szkole – opinie rodziców i nauczycieli na temat miejsca dziecka sześcioletniego w systemie edukacji, W: Leżańska W., Tyl A., (red.), Pytania o przyszłość kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki, Łódź 2004, ss. 271-280, ISBN 83-917256-6-9.
7. Jakubowicz-Bryx A., Multimedialne programy komputerowe w opinii uczniów klas niższych, W: Jankowski K., Sitarska B., Tkaczuk C. (red.) Media i metody wspomagające jakość kształcenia, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2005, ss. 241-250, ISBN 83-7051-356-5.
8. Jakubowicz-Bryx A., Aspiracje edukacyjne rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów klas trzecich, W: Siwek H., (red.), Efektywność kształcenia zintegrowanego. Implikacje dla teorii i praktyki, Wyd. KOMANDOR - WSP TWP , Katowice 2007 , ss. 268-272, ISBN 83-88278-86-X.
9. Jakubowicz-Bryx A., Wiedza studentów edukacji wczesnoszkolnej o procesie twórczej edukacji oraz możliwości jego rozwoju, W: Zwolińska E. (red.), Twórcze aspekty edukacji, Wyd. UKW , Bydgoszcz 2007, ss. 215-226.
10. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ rozumienia pojęcia patriotyzmu na kształtowanie postaw patriotycznych uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Denek K., Koszczyc T., Wiesner W., (red.), Edukacja jutra, Tom 1, wyd. Wrocław 2008, ss. 421-427, ISBN 978-83734-055-6.
11. Jakubowicz-Bryx A., Kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej uczniów w klasach niższych, W: Denek K., Koszczyc T., Oleśniewicz P., (red.), Edukacja jutra, Tom 1, wyd. Wrocław 2009, ss. 427-436, ISBN 978-83734-058-7.
12. Jakubowicz-Bryx A., Uczeń zdolny w edukacji wczesnoszkolnej w świetle nowych dokumentów ministerialnych oraz programów nauczania, W: Łaszczyk J., Jabłonowska M., (red.), Zdolności i twórczość jako perspektywa współczesnej edukacji, Wydawnictwo Universitas Rediviva, Warszawa 2009, ss. 55-63, ISBN 978-83-929503-0-1.
13.
Jakubowicz-Bryx A., Wiedza o miejscu zamieszkania uczniów klasy III szkoły podstawowej jako element edukacji regionalnej, W: Lewowicki T., (red.), Edukacja XXI wieku. Efektywność metody projektu w nauczaniu, Artes Liberales. Zeszyty naukowe Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2009, s. 117-131, ISNN 1734-5707.
Stro
na1
3
14. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ sytuacji rodziny wiejskiej na możliwości rozwoju biosocjokulturalnego dziecka w młodszym wieku szkolnym, W: Włoch S. (red.), Wczesna edukacja dziecka – perspektywy i zagrożenia, Uniwersytet Opolski, Opole 2009, ss. 481-489, ISBN 978-83-7395-350-5.
15. Jakubowicz-Bryx A., Nauczanie języków obcych w klasach I-III w opinii uczestników procesu edukacyjnego, W: Denek K., Kamińska A., Kojs W., Oleśniewicz P. (red.), Edukacja Jutra. Proces wychowania w szkole i poza nią, wyd. Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2010, ss. 86-100, ISBN 978-83-61991-68-7.
16. Jakubowicz-Bryx A., Determinanty wychowania patriotycznego dzieci w młodszym wieku szkolnym, W: Grzeszkiewicz B., (red.), Dziecko w kontekstach edukacyjnych, wyd. volumina.pl Daniel Krzanowski, Szczecin 2010, ss. 69-82, ISBN 978-83-62355-27-3.
17. Jakubowicz-Bryx A., Kształtowanie zdolności manualnych u dzieci w wieku przedszkolnym, W: Skowrońska-Kruszewska A., (red.), Edukacja elementarna. Wyzwania, konteksty, dylematy, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego, Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa 2010, ss. 268-277, ISBN 978-83-7455-136-6.
18. Jakubowicz-Bryx A., Rodzina jako wartość przedstawiana w podręcznikach edukacji wczesnoszkolnej, W: Ogrodzka-Mazur E., Szuścik U., Gajdzica A., (red.), Edukacja małego dziecka, Tom 1, Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy, Impuls, Cieszyn-Kraków 2010, ss. 176-190, ISBN 978-83-7587-468-6.
19. Jakubowicz-Bryx A., Umiejętność konstruowania zadań tekstowych przez uczniów klas trzecich, W: Marek E., Łuczak J. (red.), Diagnoza i terapia psychopedagogiczna w edukacji dziecka, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2010, ss. 131-140, ISBN 978-83-7726-002-9.
20. Jakubowicz-Bryx A., Czas wolny a zainteresowania uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Adamek I., Grochowalska M., Żmijewska E., (red). Relacje i konteksty (w) edukacji elementarnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010, ss. 268-276, ISBN 978-83-7271-623-1.
21. Jakubowicz-Bryx A., Udział rodziców w edukacji szkolnej dziecka na przykładzie dwóch środowisk, W: Parczewska T., (red.), Psychopedagogiczne aspekty rozwoju i edukacji małego dziecka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 47-66
22. Jakubowicz-Bryx A., Opinie rodziców o wykorzystywaniu podręczników w edukacji przedszkolnej, W: Guz S., Zwierzchowska I., (red.) O pomyślny start szkolny dziecka, WSP TWP Warszawa 2010, s. 426-434 ISBN 978-83-61121-19-0.
23. Jakubowicz-Bryx A., Rozbudzanie motywacji do uczenia się matematyki, w: Adamek I., Zbróg Z. (red.), Wczesna edukacja dziecka wobec wyzwań współczesności, LIBRON, Kraków 2011, ss. 69-84 ISBN 978-83-62196-20-3.
24. Jakubowicz-Bryx A., Multimedialne programy edukacyjne i ich wykorzystanie w edukacji wczesnoszkolnej, W: Siwek H., Bereźnicka M. (red.), System integralny w edukacji dziecka. Konteksty i konsekwencje zmian, Wydawnictwo „Comandor”, Warszawa 2011, ss. 276-282, ISBN 978-83-61121-57-2.
25. Jakubowicz-Bryx A., Obraz rodziny w wypowiedziach pisemnych dzieci w młodszym wieku szkolnym, W: Kowalik-Olubińska M. (red.), Dzieciństwo i wczesna edukacja w dynamicznie zmieniającym się świecie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012, ss. 125-141, ISBN 978-83-7780-565-7.
26. Jakubowicz-Bryx A., Wartość poznawcza podręczników w kształtowaniu wiedzy proekologicznej u uczniów klasy I, W: Gąsiorek K., Paśko I., (red.), Poznawanie świata w edukacji dziecka, Wydawnictwo naukowe AP, Kraków 2012, s. 242-255, ISBN 987-83-7271-756-6.
27.
Jakubowicz-Bryx A., Znajomość pojęć z przyrody nieożywionej uczniów klasy trzeciej, W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P., (red.), Edukacja jutra. Uwarunkowania współczesnej szkoły, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2013, s. 173-183, ISBN 978-83-61991-4.
28. Jakubowicz-Bryx A., Rola programów telewizyjnych w wychowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym w opiniach rodziców W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P. (red.), Edukacja jutra. Aspekty edukacji szkolnej, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2014, ss. 131-142, ISBN 978-83-61991-87-8.
Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:
L.p. Tytuł
29. Jakubowicz-Bryx A., Rola nauczyciela w rozwijaniu aktywności twórczej dzieci w młodszym wieku, W: Bednarova J., (red.), Tvořivost učitele v primárním vzdělávání, Uniwersytet Liberec, 2008, ss. 100-106, ISBN 978-80-7372-422-1.
30. Jakubowicz-Bryx A., Poziom rozwoju czynności samoobsługowych dzieci w wieku przedszkolnym, W: Hornáčková V. (red.), Dítě předškolního věku a jeho paidagogos, Univerzita Hradec Králové, 2009, ss. 88-93, ISBN 978-80-7041-647-1.
31. Jakubowicz-Bryx A., Miejsce edukacji technicznej we współczesnych programach do nauczania zintegrowanego, W: Kancír J., Zelova V., (red.), Príprava učiteľov v procese školských reformie, Univerzita v Prešove, Prešov 2009, ss. 606-612, ISBN 978-80-555-0024-9.
Stro
na1
4
32. Jakubowicz-Bryx A., Miejsce edukacji matematycznej w nowych programach kształcenia zintegrowanego, W: Novak B., (red.), Mathematical Education in a Context of Changes in Primary Scholl, Acta Universitatis Palackianae Olomucensis, Ołomuniec 2010, ss. 128-132, ISBN 978-80-244-2511-5.
33. Jakubowicz-Bryx A., Zabawy i gry dydaktyczne w edukacji matematycznej uczniów klas niższych, w: Pěchoučková S. (red.), Tvořivost v počátečním vyučování matematiky, ZČU, Pilzno 2011, s. 95-99. ISBN 978-80-7043-992-0.
34.
Jakubowicz-Bryx A., Rola motywacji w procesie uczenia się języka obcego w edukacji wczesnoszkolnej, W: Doušková A., Porubský Š., Huľová Z., (red.), Učitelia a primárna edukácia včera, dnes a zajtra. Problémy a perspektivy primárnej edukacie, Wyd. Univerzita Mateja Bela , Bańska Bystrzyca 2011, ss. 321-326, ISBN 978-80-557-0116-5.
35.
Jakubowicz-Bryx A., Gry i zabawy matematyczne jako czynnik wspomagający ocenianie we wczesnej edukacji matematycznej, W: Matematika v primárnej škole - rôzne cesty, rovnaké ciele, (red,) Tomková B., Mokriš M., Vydavateľstvo Prešovskej Univerzity, Prešov 2013, s. 96-100, ISBN 978-80-555-0765-1.
36.
Jakubowicz-Bryx A., Możliwości budowania wiedzy i umiejętności matematycznych z wykorzystaniem podręcznika Nasz elementarz w opiniach nauczycieli wczesnej edukacji, Studia Scientifica Facultatis Paedagogicae Universitas Catholica Ružombeork , rocznik 14, numer 2, Vydavateľstvo Katolickej Univerzity, Ružomberok 2015, s.88-93, ISBN 1336-2232.
Badanie optymalnych kierunków działania na początkowych szczeblach kształcenia jest
problemem zawsze aktualnym. Stąd też często w swoich poczynaniach badawczych
prezentowanych w publikacjach obserwowałam i opisywałam przemiany w zakresie wczesnej
edukacji, podejmowane dyskusje oraz chęć wymiany informacji na temat nurtujących mnie
zagadnień i problemów obejmujących szereg rodzajów aktywności podejmowanych przez
podmioty uczestniczące w procesie wczesnej edukacji.
Początkowy okres rozwoju dziecka to okres, w którym należy kształtować właściwy
stosunek do podejmowanych wysiłków edukacyjnych, szacunek dla wiedzy oraz poczucie
odpowiedzialności za swoje postępowanie. Nauka we wczesnym okresie edukacji spełnia ważne
zadanie w całokształcie celów kształcenia, gdyż uczniowie opanowują elementarne pojęcia oraz
umiejętności i nawyki, które staną się podstawą do nauki różnych przedmiotów w kolejnych latach
edukacji. Stąd też w celu profesjonalizacji własnej pracy dydaktycznej prowadzonej na Uczelni
podjęłam szereg badań empirycznych, które stały się podstawą do opracowania znaczącej części
publikacji związanych z większością rodzajów aktywności ucznia na poziomie wczesnej edukacji.
Znalazły się zatem zagadnienia związane z wczesną edukacją matematyczną, przyrodniczą,
techniczną, plastyczną, a także dotyczące nauki języków obcych. W tym obszarze znalazły się także
publikacje dotyczące czasu wolnego, zdolności manualnych dzieci oraz wykorzystania
multimediów w edukacji (pozycje: 1, 2, 3, 4, 7, 9, 12, 13, 15, 17, 19, 20, 23, 24, 26, 27, 29, 30, 31,
32, 33, 34, 35, 36 w wykazie powyżej).
Znaczące miejsce zajmują także publikacje obejmujące zagadnienia związane z udziałem
rodziców w procesie nauczania i wychowania. Zmiany w systemie edukacji ujawniły korzystne
tendencje zachodzące w relacjach rodzice-szkoła. Działania ukierunkowane są na rodzinę, która
zabiega o to, by kształcenie ich dzieci było efektywne i odbywało się w poczuciu bezpieczeństwa
i wolności. Aktywne włączenie rodziców do współpracy z nauczycielami na poziomie wczesnej
edukacji jest bardzo ważnym elementem w procesie przemian, jakie dokonują się w systemie
oświaty. To dorośli tworzą dziecku dobre lub złe warunki rozwoju i wychowania. Dlatego
współpracy z rodzicami powinna towarzyszyć troska o zaspokajanie aktualnych potrzeb
i przyszłych losów dziecka. Część publikacji prezentuje badania dotyczące aspektu zaangażowania
rodziców w proces edukacji oraz postrzeganie tego zjawiska przez różne podmioty procesu edukacji
(pozycje: 2, 3, 5, 6, 8, 14, 18, 21, 25, 28 w wykazie powyżej).
Ważnym, podejmowanym w publikacjach zagadnieniem, jest także kształtowanie poczucia
tożsamości regionalnej i postaw patriotycznych we wczesnej edukacji. Za cel wychowania
Stro
na1
5
patriotycznego uznawać należy, zrozumienie przez wychowanków, że patriotyzm jest głównym
składnikiem tożsamości narodowej, warunkiem budowania postawy odpowiedzialności za naród
i państwo oraz warunkiem troski o kulturę narodową i jej rozwój. Jednym z priorytetowych celów
staje się zainteresowanie wychowanków problematyką narodu i ojczyzny oraz rozwijanie u nich
emocjonalnego stosunku do Polski, objawiającego się na przykład poczuciem dumy narodowej.
Podczas kształtowania emocjonalnego stosunku do ojczyzny należy pamiętać, że uczucia rozwijają
się wraz z całym rozwojem osobowości dziecka. Tym zagadnieniom poświęciłam również badania
empiryczne prezentowane w publikacjach: pozycje: 10, 11, 13, 16 w wykazie powyżej.
Ten obszar badań naukowych to również wydawnictwa poświęcone badaniom empirycznym
związanym z jakością wykorzystywanych we wczesnej edukacji podręczników. Aktywność
dziecka, jego świadoma działalność jest ważnym czynnikiem wszechstronnego rozwoju.
Podręczniki odpowiadające poszczególnym grupom wiekowym według założeń ich twórców mają
być idealnym sposobem zwiększenia pola aktywności dziecka (pozycje: 1, 2, 3, 22 w wykazie
powyżej).
OBSZAR 3.
Problematyka kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej
Monografie:
L.p. Tytuł
1. Jakubowicz-Bryx A., Sobieszczyk M., Tradycje i współczesność w edukacji wczesnoszkolnej. Biogramy twórców koncepcji pedagogiki wczesnoszkolnej, Oficyna Wydawnicza Mirosław Wrocławski, Bydgoszcz 2011, s. 221, ISBN 987-83-62611-16-4
Artykuły w czasopismach punktowanych:
L.p. Tytuł
2. Jakubowicz-Bryx A., Źródła kompetencji zawodowych nauczycieli wczesnej edukacji, Wychowanie na co dzień nr 7-8/2012, s. 23-28, ISSN 1230-7785.
Rozdziały w monografiach:
L.p. Tytuł
3. Plenkiewicz M., Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje dydaktyczne nauczycieli wczesnej edukacji, W: Jakubowicz-Bryx A. (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku, Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s.25-34, ISBN 83-7096-539-3.
4. Jakubowicz-Bryx A., Znajomość idei integracji wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w 10 lat od wprowadzenia reformy oświaty, W: Adamek I., Żmijewska E. (red.), Nauczyciel w systemie edukacyjnym teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009, ss. 138-145, ISBN 978-83-7271-559-3.
5. Jakubowicz-Bryx A., Nauczyciel jako organizator procesu edukacyjnego uczniów w kształceniu zintegrowanym – refleksje po 10 latach od wprowadzenia reformy oświaty, W: Jaszczyszyn E., Szada-Borzyszkowska J., (red.), Edukacja dziecka. Mity fakty, Trans Humana, Białystok 2010, ss. 132-139, ISBN 978-83-61209-39-3.
6. Jakubowicz-Bryx A., Poradniki metodyczne jako źródło wiedzy nauczycieli w edukacji wczesnoszkolnej, W: Bonar J., (red.), Nauczyciel wczesnej edukacji. Oczekiwania społeczne i praktyka edukacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu łódzkiego, Łódź 2011, ss. 166-184 ISBN 978-83-7525-559-1.
7.
Jakubowicz-Bryx A., The Professional Competences of a Contemporary Early-school Teacher, W: Denek K., Kamińska A., Łuszczuk W., Oleśniewicz P. (red.), Education of Tomorrow. From Nursery School to the professional Activity, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2012, ss. 53-65 ISBN 978-83-61991-14-4.
Stro
na1
6
8.
Jakubowicz-Bryx A., Nauczyciele edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej w oczach rodziców, W: Krauze-Sikorska H., Klichowski M., Kuszak K. (red.), Świat małego dziecka. Rozwój – edukacja – terapia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, s. 209-225, ISBN 978-83-232-2620-8.
9.
Jakubowicz-Bryx A., Opinie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej o stosowanych metodach nauczania, W: Adamek I., Olszewska B. (red.), Pomiędzy dwiema edukacjami. Nauczyciel wczesnej edukacji dziecka wobec czasu zmiany, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Łódź 2014, s. 119-132, ISBN 978-83-62684-64-9.
10.
Jakubowicz-Bryx A., Opinie nauczycieli o możliwościach oddziaływania własnym przykładem we wczesnej edukacji, W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P., (red.), Wokół problemów wychowania i kształcenia dzieci najmłodszych, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2015, ss. 57-68, ISBN 978-83-64788-20-8.
Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:
L.p. Tytuł
11. Jakubowicz-Bryx A., Przewodniki metodyczne w opinii nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, W: Burkovičová R. (red.), Aktuální otázky preprimárního a primárního vzdělávání, Universitas Ostraviensis, Ostrawa 2010, ss. 280-290, ISBN 978-80-7368-771-7.
12.
Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w zakresie wykorzystywania pracy domowej do rozwijania doświadczeń poznawczych dziecka, W: Perný J. (red.), Klíčové kompetence a jejich reflexe v přípravě učitelů primárního vzdělávání, Technická univerzita, Liberec 2010, ss. 49-57, ISBN 978-80-7372-699-7.
Artykuły w czasopismach:
L.p. Tytuł
13. Jakubowicz-Bryx A., Zdobywanie i budowanie autorytetu przez nauczycieli wczesnej edukacji, Roczniki Pedagogiczne Tom 6(42), numer 2 − 2014, s. 83-96.
Ostatni z prezentowanych tu nurtów prowadzonych przeze mnie badań dotyczy kształcenia
i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W dokonującym się nieustannie
procesie zmian oświatowych wiele uwagi poświęca się problemowi kompetencji nauczyciela.
Nadrzędnym celem wczesnej edukacji jest wspomaganie dziecka w jego całościowym rozwoju
fizycznym, intelektualnym, estetycznym i emocjonalnym, tak by było przygotowane, na miarę
swoich możliwości, do życia w zgodnie z ludźmi, z przyrodą i samym sobą. Cele obejmują swym
zakresem całość oddziaływań edukacyjnych warunkujących: odkrywanie i nabywanie wiedzy,
doświadczanie przeżyć w różnych aspektach życia, rozwijanie wyobraźni dziecka i jego
kreatywności. Nauczyciel realizując omówione powyżej cele powinien stwarzać dzieciom
możliwości zaspokojenia naturalnej ciekawości świata, organizować im spotkania z
rzeczywistością, dostarczać okazji do zdziwienia, zabezpieczyć poczucie bezpieczeństwa i wolności
a także odważnie i pomysłowo projektować sytuacje dydaktyczne. W konsekwencji powyższych
rozważań i dyskusji na temat kompetencji nauczyciela wczesnej edukacji powstało szereg
publikacji prezentujących rezultaty prowadzonych przeze mnie badań empirycznych. Wszystkie
pozycje prezentuję w powyższym zestawieniu.
Szczegółowy spis publikacji wraz z podaniem punktacji MNiSW znajduje się w załączniku 1.
ORGANIZACJA KONFERENCJI
W okresie pracy naukowej brałam udział w organizacji 2 ogólnopolskich konferencji
naukowych oraz jednej z udziałem gości zagranicznych. Były to konferencje:
Stro
na1
7
1. 16-17 maja 2001 – Akademia Bydgoska (obecnie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego) –
konferencja ogólnopolska, temat konferencji: Integracja w edukacji. Dylematy teorii i praktyki
– funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu organizacyjnego.
2. 20 październik 2010 – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego – konferencja ogólnopolska
z udziałem gości zagranicznych, temat konferencji: Współczesne konteksty nauki czytania
i edukacji czytelniczej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. 100-lecie wydania
pierwszego elementarza Mariana Falskiego – funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu
naukowego i organizacyjnego.
3. 19-20 października 2015 – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Uniwersytet Mikołaja
Kopernika Toruniu – konferencja ogólnopolska, temat konferencji: Wychowanie do życia
wartościowego jednostki i wspólnoty – funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu
organizacyjnego.
UDZIAŁ W KONFERENCJACH
Do osiągnięć naukowych chciałabym zaliczyć także udział w konferencjach
międzynarodowych i ogólnopolskich. Uczestnictwo w nich zawsze wiązało się z przygotowaniem
referatu.
Typ konferencji Liczba konferencji
Konferencja krajowa ogólnopolska lub międzynarodowa 53
Konferencja zagraniczna 14
Pobyty studyjne poza granicami kraju 3
Konferencje krajowe, w których uczestniczyłam organizowane były w następujących
ośrodkach naukowych (podaję aktualną nazwę Uczelni): Uniwersytet Warszawski (2010),
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1998, 2012), Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
w Bydgoszczy (1997, 2001, 2003, 2005, 2007, 2010, 2015), Uniwersytet Łódzki (2004, 2010),
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (1995), UMCS w Lublinie (2009, 2013), Uniwersytet
Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (1997, 2011), Uniwersytet Opolski (2008), Uniwersytet
Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (1995, 1996, 2008, 2009, 2011, 2012), Uniwersytet
Humanistyczno-Przyrodniczy Jan Kochanowskiego w Kielcach (1994, 2009), Akademia
Pedagogiki Specjalnej w Warszawie (2009), Uniwersytet Śląski w Katowicach (2000, 2009),
Uniwersytet Rzeszowski (1993, 1977, 2003, 2005), Akademia Podlaska w Siedlcach (2005),
Uniwersytet w Białymstoku (2008), Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (2008,
2009), Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (2009), PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim
(2009), Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku (2009), WSP TWP
w Warszawie (2006, 2010), Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej (2014),
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi (2014), Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu (2010,
2012, 2013, 2015).
Konferencje zagraniczne, w których uczestniczyłam organizowane były w następujących
ośrodkach naukowych: Erfurt – Niemcy – udział w 22 światowym kongresie: Play and Toys Today
(2001), Univerzita Karlova w Pradze – Czechy (2011), Uniwersytet Mateja Bela Bańska Bystrzyca
– Słowacja (1999, 2010), Uniwersytet w Presovie – Słowacja (2009, 2012, 2013), Uniwersytet
w Libercu – Czechy (2008, 2010), Uniwersytet w Hradec Kralove – Czechy (2009), Uniwersytet
w Ostrawie – Czechy (2010), Uniwersytet w Ołomuńcu – Czechy (2010), ZČU w Pilznie – Czechy
(2011), Catholic University, Ružomberok – Słowacja (2015).
Stro
na1
8
Pobyty studyjne odbyłam w: Uniwersytecie Wiedeńskim (1993), Mozyrskim Państwowym
Uniwersytecie Pedagogicznym – Białoruś (1995), Haifa – organizator – Ministerstwo Edukacji
w Izraelu (1996).
Szczegółowy spis wraz z podaniem tytułów wygłoszonych referatów znajduje się
w załączniku 2.
2. Działalność dydaktyczna, organizacyjna, popularyzatorska oraz współpraca
międzynarodowa
Działalność dydaktyczna
1. Liczba prac magisterskich i licencjackich na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych oraz
podyplomowych, które zostały napisane pod moim kierunkiem i zakończone pozytywnym
wynikiem egzaminów dyplomowych:
Rodzaj pracy Liczba prac
magisterska 334
licencjacka 195
dyplomowa na studiach podyplomowych 83
RAZEM 612
2. Prowadzenie zajęć ze studentami kierunku Pedagogika wczesnoszkolna studiów Io, kierunku
Pedagogika IIo stopnia, kierunku Logopedia studiów I
o oraz studiów podyplomowych we
wszystkich formach dydaktycznych, tj. wykładach, konwersatoriach, laboratoriach oraz
seminariach dyplomowych. Były i są to w następujące przedmioty:
Język polski dla nauczycieli,
Metodyka edukacji polonistycznej i projektowanie,
Komunikacja społeczna i językowa w edukacji,
Pedagogika wczesnoszkolna,
Modele wspierania aktywności edukacyjnej w kształceniu zintegrowanym,
Innowacje w edukacji wczesnoszkolnej,
Śródroczna praktyka pedagogiczna,
Seminarium dyplomowe (licencjackie i magisterskie).
Członkostwo w zespołach eksperckich i organizacjach:
1. Członek Zespołu Edukacji Elementarnej, który działa przy Komitecie Nauk Pedagogicznych
PAN pod przewodnictwem prof. APS dr hab. J. Bałachowicz.
2. Członek Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i od 2005 roku – wiceprzewodnicząca
oddziału bydgoskiego oraz Członek Zarządu Głównego.
Pełnienie funkcji wybieralnych i mianowanych na uczelni:
1. Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych w kadencji 2012-2016.
2. Członek Uczelnianego Zespołu ds. Jakości Kształcenia w kadencji 2012-2016.
3. Członek Uczelnianego Zespołu ds. Realizacji Standardów Kształcenia Nauczycieli – 10.2011-
11.2013r.
Stro
na1
9
4. Przewodnicząca (od 1.10.2014) a wcześniej (od 1.10.2012) członek Wydziałowej Komisji ds.
Dydaktyki i Jakości Kształcenia.
5. Członek Rady Programowej ds. Kierunku Pedagogika Wczesnoszkolna – od 2012 – nadal.
6. Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu Roboczego do obsługi procesu zarządzania ryzykiem
– od 2013 – nadal.
Opieka nad specjalnością, kierowanie studiami doktoranckimi, studiami podyplomowymi
1. Kierownik studiów podyplomowych – od 2006 roku – nadal.
2. Opiekun specjalności pedagogika wczesnoszkolna – od powstania – nadal.
3. Opiekun roczników studentów studiów licencjackich i magisterskich – z krótkimi przerwami
– przez cały okres pracy.
Dokształcanie się związane z specjalnością, dorobkiem naukowym i pracą organizacyjną na
Uczelni – udział w seminariach i konferencjach szkoleniowych
1. 24 marzec 2004 – Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, Egzaminy zewnętrzne
w reformującym się szkolnictwie – udział w dyskusji
2. 9 czerwiec 2009 – Ministerstwo Edukacji Narodowej – Fundusze unijne dla oświaty – Warszawa
– udział w dyskusji
3. 23-24 wrzesień 2011 – Centralna Komisja Egzaminacyjna – Warszawa – Trzecioklasiści i ich
nauczyciele na podstawie badań 2006-2011; konferencja organizowana w ramach Działania 3.2
Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych, Priorytet III „Wysoka jakość systemu oświaty”, PO
KAPITAŁ LUDZKI, konferencję projektu Badania uwarunkowań zróżnicowania wyników
egzaminów zewnętrznych. – udział w dyskusji
4. 20-22 październik 2011 – Centralna Komisja Egzaminacyjna – Warszawa – Trzecioklasiści i ich
nauczyciele – w świetle badań 2006-2011; konferencja organizowana w ramach Działania 3.2
Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych, Priorytet III „Wysoka jakość systemu oświaty”, PO
KAPITAŁ LUDZKI, konferencję projektu Badania uwarunkowań zróżnicowania wyników
egzaminów zewnętrznych – udział w dyskusji
5. 7 listopada 2014 – Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Warszawa – Seminarium „Wspólne
studia – korzyść czy kłopot?” – udział w dyskusji
6. 27 listopada 2014 – Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego; Akademia Edukacji
Praktycznej „Meritum” – Warszawa – Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa –
Systemy zapewniania jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym w świetle wymogów
akredytacji zewnętrznej – udział w dyskusji
7. 29 styczeń 2015 – Fundacja Instytut Rozwoju Szkolnictwa Wyższego – Warszawa – Warsztat –
“Uznawanie efektów uczenia się” – udział w dyskusji
8. 6 marca 2015 – Grupa PWN – Warszawa – Seminarium szkoleniowe „Jak interpretować prawo
autorskie na uczelni” – udział w dyskusji
Autorstwo (współautorstwo) koncepcji specjalności, modułów specjalizacyjnych, studiów
podyplomowych realizowanych na UKW
— Opracowanie i modyfikacja planu i programu studiów podyplomowych Wczesnej edukacji –
kierownik studiów.
— Współpraca przy opracowaniu i modyfikacjach planu i programu studiów Io na kierunku
Pedagogika wczesnoszkolna.
Stro
na2
0
— Współpraca przy opracowaniu i modyfikacjach planu i programu studiów IIo na kierunku
Pedagogika o specjalności Pedagogika wczesnoszkolna.
W okresowych ocenach dokonywanych przez Dziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii
otrzymuję zawsze ocenę wyróżniającą. Składają się na nią tak osiągnięcia naukowe, jak
i dydaktyczne oraz organizacyjne. Moja praca naukowa, dydaktyczna i organizacyjna zostały
uhonorowane otrzymaniem nagród Rektora UKW:
7.10.1993 – Nagroda indywidualna IIo Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy za
osiągnięcia naukowe i dydaktyczne
1.10.2003 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora Akademii Bydgoskiej za wyróżniające się
osiągnięcia naukowe
14.10.2010 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora UKW za wyróżniające się osiągnięcia
organizacyjne
24.10.2011 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora UKW za wyróżniające się osiągnięcia za
osiągnięcia naukowe i organizacyjne
27.08.2012 – Nagroda zespołowa IIo Rektora UKW za znaczące osiągnięcia organizacyjne
13.09.2013 – Nagroda zespołowa IIo Rektora UKW za znaczącą działalność organizacyjną
Otrzymałam również z rąk Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Srebrny Krzyż Zasługi (6.06.2002).
Współpraca międzynarodowa – przedstawiona szczegółowo w części związanej z osiągnięciami
naukowymi.
PODSUMOWANIE
Obszar moich zainteresowań badawczych oraz związanych z nimi działań empirycznych
skoncentrowałam na różnorodnych aspektach związanych z procesem dydaktyczno-
wychowawczym na poziomie wczesnej edukacji. Zdobyte doświadczenie w zakresie struktur
poznawczych determinujących rozwój potencjału dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku
szkolnym stwarza fundamenty dla późniejszych dociekań analitycznych, które z pewnością staną
się istotą mojej dalszej pracy naukowej.
top related