incubate jaarverslag 2012
Post on 24-Mar-2016
225 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
ART PARTICIPATE EDUCATE DEBATE FILM THEATER MUSIC
JAARVERSLAG 2012
In 2012 was Incubate voor het eerst in
haar achtjarig bestaan een avond uitverkocht.
Op donderdag 13 september waren er geen dag-
kaarten meer verkrijgbaar. Die avond speelden
onder meer theatergroep Zoogdier, de band
Sleepy Sun en pianist Nils Frahm. De groeiende
bekendheid van het festival en de uitgenodigde
artiesten zorgden ervoor dat Incubate 2012 drukker
werd bezocht dan andere edities.
De schaalvergroting was in het programma
het best zichtbaar in de uitbreiding naar de
Dommelsch Zaal van Poppodium 013 voor
drie dagen. Daar stonden artiesten als Mogwai,
Yann Tiersen en Buzzcocks, maar ook minder voor de hand
liggende niche–artiesten als Laibach, Fields of the Nephilim
en Nurse With Wound. Tevens vond er het Pure Hubs project
plaats. Hierbij werkten Frankfurtse techno-artiesten samen met
de jonge Tilburgse videokunstenaar Michelle van Mill. Zij lieten
zich inspireren door landelijke plekken in Frankfurt, Kent,
Antwerpen en Tilburg en verwerkten deze inspiratie in hun
beelden en muziek.
Qua participatie deden er bijvoorbeeld meer dan 300 kunstenaars
mee aan de open source expo, drie keer zoveel vergeleken met
de voorgaande editie. Ook het publieksbereik van deze expositie
werd hierdoor groter en diverser. Maar ook (en misschien juist)
in het kleine, kwetsbare en intieme blijft Incubate investeren:
de hoog gewaardeerde Poolse blackmetalband MGLA deed haar
eerste buitenland optreden op Incubate, we koppelden opkomende
producers als Xander Harris en d’Eon aan Indiase mc’s en
zangeressen, en we hadden de Deense synthpopsensatie Vår,
waarvoor toonaangevend Brits muziekmagazine NME naar
Tilburg kwam. Dit leidde tot een primeur voor een Nederlands
festival; een drie pagina groot artikel in het blad.
In 2012 vielen we ook weer in de prijzen. Eerst wonnen we in
april de prijs voor Leukste stadsevenement van Nederland,
waarmee we ondermeer de intocht van Sinterklaas in Dordrecht
versloegen. En een week later wonnen we de Gouden Struis,
de prijs voor beste marketingactie in de podiumkunsten, met
ons socialmediasysteem ‘Loyal Class’. Daarnaast werden we bij
de European Festival Awards genomineerd in twee categorieën.
We zijn hier erg trots op en zijn blij dat zowel het publiek als de
organisaties om ons heen zien dat Incubate zich blijft ontwikkelen
en onderscheiden. In 2011 namen piano’s een week lang het
straatbeeld van Tilburg over. In 2012 hingen er honderden
portretten van Tilburgse moeders. Niet alleen in het centrum,
maar ook daarbuiten. Dit was het project Inside Out van de Franse
kunstenaar JR. Het project dreef op enthousiasme van Tilburgers,
Tilburgse organisaties en vrijwilligers. Door de grote inzet van
iedereen werd het de grootste versie van het project ooit. We
willen de crew en vrijwilligers extra bedanken die, ondanks vele
tegenslagen, vol enthousiasme (en soms tegen de klippen op)
achter het project hebben gestaan.
Misschien was 2012 het eerste jaar dat je van Incubate hoorde.
Omdat vrienden je meenamen naar Tilburg, Omdat de optredende
artiesten je aanspraken of omdat je met ons samenwerkte.
Dat is helemaal niet vreemd: Elk jaar neemt het aantal bezoekers
van Incubate, het aantal en soort partners, en de omvang van onze
projecten toe. Daarmee blijven we werken aan de reikwijdte en de
impact van het festival. Maar misschien ben je al jaren trouwe
bezoeker of werkte je al vaker met ons samen. Ook dat is niet
vreemd, aangezien veel van onze bezoekers terug blijven komen
en veel partners van Incubate meegroeien. Veel bezoekers nemen
bij hun herhaalbezoek vrienden mee. Hier komt een groot deel van
de groei van Incubate vandaan. Dit is de lijn die we in 2006 zijn
ingeslagen en die nog steeds werkt.
Aan al die duizenden mensen die Incubate tot een bijzondere
ervaring maakten, een belevenis die intens binnen de Tilburgse
bevolking, maar ook binnen de nationale vakpers, wordt gewaar-
deerd. dank jullie wel. Jullie zijn Incubate.
Gedurende het festival is niet alleen de bezoeker het middel-
punt van ons universum maar ook de Tilburger, de sponsor, de
beleidsmaker, de locatie, de partner, de vrijwilliger, de journalist,
de ondernemer, de student en al die anderen die ervoor zorgen
dat Incubate kan slagen. Na het thema van vorig jaar, ‘We Are
Incubate’, hebben we de volgende stap gezet en de aandacht
verlegd van ‘we’ naar ‘you’. Van meedoen naar actief meeden-
ken. DIY (Do It Yourself) kan een lege slogan zijn, maar ook
een aanzet tot actie. Waar Incubate eerder over participatie ging,
meerijden, draaide 2012 om activatie: zelf sturen en gas geven.
Zo wordt Incubate steeds meer een festival van ons allemaal,
waarin iedereen mee kan doen. Juist die deelname van zoveel
verschillende mensen leidt voor iedereen tot een groter en duur-
zaam iets. Wij zijn afhankelijk van het publiek en onze partners.
Samenwerking leidt tot grotere en mooiere projecten. Jij maakte
radio, jij sprak in debatten, jij droeg poëzie voor, jij stemde of kapi-
talisme werkt, jij hielp de karaokezanger zijn stem te behouden
voor zeven dagen, jij werd lid van Damo Suzuki’s grootste band
ter wereld, jij leverde eigen werk aan de Open Source Expo, jij
zette succesvol een eigen project op. Samen maakten we de beste
Incubate tot nu toe, en samen gaan we op weg om dat in 2013 te
overtreffen.
2deerd. dank jullie wel. Jullie zijn Incubate.2deerd. dank jullie wel. Jullie zijn Incubate.
VOO
RWO
ORD
dagenmuziek artiestenbeeldende kunstfi lmsdans/theather actssprekers en panelsnationaliteiten actslocatieskampeerdersbetalende bezoekersbezoekers gerelateerde activiteiteneducatie deelnemersbezoekers gratis voorstellingen Incubatetotaal aantal bezoekerspageviews website*likes op facebook (alle acounts)volgers twitter (alle acounts)volgers soundcloud (alle acounts)eigen projecteninternationale persaandacht (landen)mediapartnersmedewerkersvrijwilligersstagiar(e)slogeeradressentotaal budget
* bron: Google Analytics
245
nvt.nvt.nvt.nvt.
97
nvt.1.300
–––
1.300–
nvt.nvt.nvt.
–21
425
––
6.500
8151
5911
1427
nvt.2.700
––
16.00018.700
–nvt.nvt.nvt.
1710104245
130
125.000
8192201772
2532
nvt.3.672
15.981–
15.46935.122
650.7874.0001.000
nvt.168
1551
709
34552.332
724116**
1728
352923
7.7434.402
26119.5670
208.0761.850.468
6.5826.6063.000
3810
747
4678
31837.187
285
nvt.nvt.nvt.nvt.
911
nvt.2.600
–––
2.600–
nvt.nvt.nvt.
1324
35–
1822.500
8276
41551
3534
nvt.3.5481.448
–25.59530.591
–nvt.nvt.nvt.
127
144763
761
298.587
8181221707
2331
nvt.7.821
3.089125
33.92844.963
1.442.3195.0005.000
55722101038121
942
595.427
723421**
39***7
1931
28155
5.8952.653
698179.349193.380
2.771.9638.7008.4154.191
29129
49550
740
927.291
** excl. Open Source Expo
Aantal: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
*** excl. Korte fi lms
FEITEN INCUBATE 2012
THEMA: YOU ARE INCUBATE
JaarverslagINCUBATE 2012
TEKST: INCUBATEVORMGEVING: TIJN DE KOK
STICHTING INCUBATEPOSTBUS 3275000 AH TILBURGNEDERLAND
Publiek — foto: Remco Brinkhuis
2
In 2011 was de Open Source Expo al een
groot succes met 113 deelnemende kunstenaars
en honderden bezoekers. De Open Source Expo
van 2012 had op alle gebieden meer impact.
De opzet van de Open Source Expo: Iedereen
kan zich aanmelden en doet uiteindelijk mee.
Curator Merijn Denkers ging met de ingezonden
werken aan de slag. Hij richtte de expositie in en
zorgde voor samenhang tussen de kunstwerken.
Daarbij keek hij niet naar de herkomst van het
werk: hij plaatste werken bij elkaar die op basis
van inhoud, afbeelding, werkwijze en stijl
bij elkaar pasten. Voor de Open Source Expo
gebruikten we de Koepelhal, een voormalige NS-
werkplaats van 2000m2 op de spoorzone. Anders
dan in het Faxx-gebouw, waar de Open Source
Expo in 2011 plaatsvond, moest de expositie
nu vanaf de grond opgebouwd worden. We verzorgden zelf de
wanden en de belichting. Hiermee transformeerden we de plek
van een oude loods tot een expositieruimte met museale uitstraling.
Met 295 deelnemende kunstenaars heb je als organisatie een enorm
bereik. In plaats van papieren flyers maakten we voor iedere
kunstenaar een individuele digitale f lyer, met zijn/haar eigen
naam bovenaan. Veel kunstenaars deelden deze f lyer uit in hun
eigen netwerk. Hierdoor hadden we een enorm breed bereik. Dit
weerspiegelde zich ook in de ongekend hoge bezoekersaantallen
voor beeldende kunst. Doordeweeks waren er gemiddeld 350
bezoekers per dag. In het weekend 650 per dag. Hiermee verdub-
belden we het verwachte aantal bezoekers van 1.500 naar zo’n
3.350.
De reacties van de deelnemers op de Open Source Expo waren
bijzonder positief. Ze waren zeer tevreden over de indeling van
de expositie en de duidelijke communicatie in de voorbereidingen.
Ook vonden ze het vaak bijzonder dat hun werk eindelijk in een
goede context en onder goede omstandigheden te zien was. De
Open Source Expo trok een enorme diversiteit aan bezoekers.
Van buurtbewoners tot bezoekers die ‘hun’ kunstenaar kwamen
zoeken. Van jong tot oud. Vermeldenswaardig is dat we door het
informele karakter van de expo veel bezoekers aantrokken die
normaal niet zo snel betrokken zijn bij beeldende kunst.
“De Open Source Expo blijkt een gouden greep om het festival te integreren in de stad, je kweekt er bergen goodwill mee en het is er de hele dag een komen en gaan van publiek en deelnemers.” – Trendbeheer.com
3
OPEN
SOU
RCE EXPO
LEEFTIJD : tussen de 11 en 72 jaar oud
BEROEP : zowel amateurs als professionele kunstenaars
WOONPLAATS : Bijna de helft woonachtig in tilburg. andere deelnemers kwamen uit omringende steden, randstad en uit groningen. Er waren zelfs enkele inzendingen uit belgië & duitsland.
totaal 295 deelnemersaan de Open Source Expo.
Formaten varieerden van ansichtkaart tot vliegtuig.
“Doordat er voor iedereen plek is in de tentoonstelling is er voor iedereen wel iets te zien. Alles kan en mag, en dat levert een rijkdom op aan ideeën. Er zitten een hoop frisse werken tussen; ook een hoop die we niet zien in de ‘gewone’ kunstwereld. […] Hierdoor zijn er natuurlijk ook werken te zien die minder boeiend zijn, maar het levert wel een veel spannendere tentoonstelling op. Open Source Expo is rauw, wild, maar dus ook fris en dat door en voor iedereen.” – Lostpainters.nl
AWARDS:* IN 2012 WORDT INCUBATE OPNIEUW GENOMINEERD VOOR DE EUROPEAN FESTIVAL AWARDS IN DE CATEGORIE ‘BEST INDOOR FESTIVAL’ EN ‘BEST MEDIUM-SIZED FESTIVAL’
* IN MEI 2012 LEUKSTE STADSEVENEMENT VAN NEDERLAND GEWONNEN BIJ DE NATIONALE EVENEMENTENPRIJZEN, EN DAARMEE DE INTOCHT VAN SINTERKLAAS VERSLAGEN.
* IN MEI 2012 WINT INCUBATE DE GOUDEN STRUIS VOOR ‘BESTE MARKETINGACTIE BINNEN DE PODIUMKUNSTEN’.
4
New Jacks richt zich op jonge
kunstenaars die nog niet, of minder
dan vijf jaar geleden, zijn afgestudeerd
en een link met Noord-Brabant hebben.
Dit jaar deden we dat voor de tweede keer
in nauwe samenwerking met het bkkc
(Brabants Kenniscentrum voor Kunst en
Cultuur). De expositie vond plaats in het
pand van bkkc aan de Spoorlaan, waar
ook het Incubate Ticket & Info Center
zich bevond, en duurde van 6 tot 30
september. Nieuw deze editie was dat we
kozen voor een “open call”: Kunstenaars
konden zichzelf aanmelden door het
uit bij het ingetogen en melancholische
werk van Erik van Liere. Hij toonde
op betonnen platen gelijmde foto’s van
oude Brabantse schuren en boerderijen.
Robert Lombarts maakte een studie
waarin hij zichzelf tot een stenen beeld
maakte door zich in te smeren met een
mengsel van stoepkrijt. Hiervan was op
de New Jacks 4.0 expositie een grote foto
te zien, en een vijftal papieren maskers.
Dit werk speelde op een ingetogen manier
met het ogenschijnlijke gewicht van de
stenen in de afbeelding in relatie tot het
werkelijke gewicht van het papier. Jordy
Koevoets liet een Wedding & Divorce
Wall zien, geïnspireerd door de trouw-
cultuur in Las Vegas en vormgegeven
kunstenaar zelf veel heeft losgemaakt
doordat het project anders verliep dan
verwacht. In eerste instantie waren de
toespelingen op gevoelens van uitbuiting,
machtsmisbruik en de rol van de seksen
minder duidelijk door de keuze voor
een mannelijke performer. Wanneer
je dit werk echter tegenover Capaldi’s
eerdere werken zet, maakt het de
discussie die zij vaak aanwakkert
over de sekseverschillen alleen maar
sterker. Gecombineerd met de open
houding van de kunstenaar waarmee
zij gesprekken over het werk aanging
tijdens Incubate is er niet anders te con-
cluderen dan dat 7 Hours, 7 Days een
geslaagd project is geweest.
“Wat zeker de moeite waard is, is de live installatie van Leah Capaldi, een kunstenares die vaker van mensen gebruik maakt in haar werken. Deze keer heeft ze een performer zo gek gekregen om zeven dagen lang, zeven uur per dag karaoke te zingen. Deze man staat in een, met doeken afgedichte hoek, van de koepelhal. Het publiek wordt uitgenodigd om een paar nummers met hem mee te zingen. Op verschillende schermen is zijn marathon-performance live te volgen. Het zou zeker interessant zijn om op de laatste Incubate-dag even een kijkje te nemen in de Koepelhal, om te zien hoe de performer, én zijn stem, eraan toe zijn.” – Tilburgers.nl
Inside Out is een project
van de Franse kunstenaar
JR. JR is een fotograaf
afkomstig uit de skate- en
graffiti–scene van Parijs.
Geïnspireerd door straat-
kunstenaars begon hij zijn
eigen projecten en werken.
JR presenteert zijn werk
altijd in de openbareruimte;
op de gebouwen van de
buitenwijken van Parijs, op de buiten-
muren van musea als MoMa of Tate
Modern, of op huizen in de sloppen-
wijken van Brazilië.
Het project bestaat uit portretten van
personen op posters van 90 cm breed
en 135 cm hoog. De kunstenaar drukt
deze zelf zodat hij de kwaliteit van
de posters kan bewaken. Vervolgens
worden de posters opgestuurd en
in de openbare ruimte opgehangen.
Het doel van de kunstenaar is om de
wereld binnenstebuiten te keren, door
poster van gewone mensen op zeer
zichtbare plekken te hangen. Hij won
er de prestigieuze TED-prijs mee. In
Tilburg werd de grootste versie van het
ten einde lopende project uitgevoerd.
Het project is uitdrukkelijk bedoeld om
uitgevoerd te worden door een gemeen-
schap en in samenwerking. Dit sloot
perfect aan bij het thema van Incubate
2012, waarin activatie centraal stond,
en de lange termijnvisie van Incubate
die om samenwerken met het publiek
en partners draait.
Als thema van het project in Tilburg kozen
we ‘Tilburgse moeders’, om zo een brede
groep van de Tilburgse bevolking aan te
spreken. Door op een aantal plekken in
de stad een grote hoeveelheid portretten
te presenteren, werd het project erg goed
zichtbaar in de openbare ruimte. Om
de honderden portretten in het stads-
centrum te presenteren gebruikten we
steigertorens van vijf meter hoog. Daar-
naast presenteerden we ook op raam-
ruimtes in het centrum, om zo steeds
groepen portretten te bundelen. Qua
aantallen was ons doel van het project
om vijfhonderd posters op te hangen.
Het plan was om dit aantal te verdub-
belen via sponsoring en bijdragen van
deelnemers.
Om zo’n groot project te doen slagen
hadden we natuurlijk veel hulp nodig.
We begonnen dan ook ver van te voren
met de eerste bijeenkomsten en wisten
zo een groot gedeelte van de stad
enthousiast te krijgen. Op deze manier
verzamelden we ongeveer 1.300
deelnemers voor het project. Meer dan
het dubbele van onze initiële inzet.
Maar we merkten ook meteen een
aantal knelpunten. Moeders stonden
niet te trappelen om op de foto te gaan,
sommigen vonden de eigen bijdrage
van 10 euro aan het project te veel, de
douane hield om onduidelijke redenen
een grote partij posters uit New York
tegen en praktisch gezien was het
een enorme operatie om in één nacht
Het werk van de jonge
Engelse kunstenares Leah
Capaldi bevindt zich
ergens tussen performance
en sculptuur, de grenzen
tussen die twee vervagend.
Haar performances zijn
vaak een reactie op de
invloed van onze cultuur
op ons zelfbeeld in relatie
tot thema’s als exploitatie,
macht en verlangen. In
haar werk daagt ze
geldende overtuigingen en
stereotyperingen uit binnen
de context van geslachtsrol-
len en politieke en sociale
opvattingen.
De performance 7 Hours, 7
Days werd gedurende Incu-
bate in een aparte ruimte in
de Koepelhal opgevoerd,
waar ook de Open Source
Expo en de officiële open-
ing plaatsvonden. Dit was
de eerste keer dat Capaldi
het werk buiten Engeland
uitvoerde. Een mannelijke
performer zong zeven uur per dag,
en zeven dagen op rij, een van de 82
(door Capaldi uitgekozen) liefdesliedjes.
Achter elkaar. Het oorspronkelijke plan
was om dit in de openbare ruimte te
doen. Maar de kunstenares werd volgens
de regels gezien als straatmuzikant,
waardoor ze geen vaste plek in de
meer dan duizend posters te laten ver-
schijnen in de stad. Op de ochtend van
10 september, toen het festival startte,
was te zien dat er enorm hard gewerkt
was de nacht ervoor. De steigertorens
werkten uitstekend als blikvangers,
maar waren nog niet allemaal compleet.
Reacties waren daarom uiteenlopend.
Sommigen van de deelnemers hadden
andere verwachtingen, waren in de
veronderstelling dat ze de posters na
het project konden ophalen. Praktisch
was dit echter onmogelijk, omdat de
posters met behangplaksel waren
bevestigd. Dit hadden we vooraf ook
gecommuniceerd.
Visueel was het project een succes
omdat de openbare ruimte op
ongekende wijze werd ingenomen door
kunst. En in de festivalweek, tevens
verkiezingsweek, waren de contrasten
tussen de politieke plakposters en de
portretten van moeders erg duidelijk.
De lokale en nationale pers pikte het
project goed op, ondanks de verkiez-
ingsperiode. Er werd op sociale media
veel gepraat en gepost over de foto’s en
de deelnemers. Het publieksbereik was
groot en de ontvangst van het project
was bijna unaniem lovend.
Het laatste deel van het project wordt
op Moederdag 2013 uitgevoerd. Dan
kunnen inzenders van de “verloren”
moeders, die door de douane werden
tegengehouden, hun posters ophalen.
openbare ruimte kon krijgen. Drie
camera’s registreerden de performance.
Deze beelden werden via internet en op
televisieschermen buiten de afgesloten
ruimte gestreamd. Bezoekers konden
kiezen: bleven zij op veilige afstand
kijken naar de schermen, of gingen
ze de ruimte binnen om onderdeel
te worden van de performance? Een-
maal binnen kon de bezoeker blijven
staan om te kijken naar de ‘klassieke’
lijdende artiest, omdat de performance
lichamelijk zwaar was, of om hem te
ondersteunen door voor een of meerdere
nummers de zangpartijen van hem
INSID
E OU
T
LEAH
CAP
ALD
I – 7
HO
URS
, 7 D
AYS
NEW JACKS 4.0
over te nemen. De performer werd
hiermee een speelbal in de handen
van het publiek, dat daarmee de loop
en sfeer van de performance bepaalde.
De participatie van het publiek bij
dit kunstproject was enorm. Naast
reguliere Incubate bezoekers waren
veel mensen die langskwamen, nadat
ze in de stad of zelfs in de trein gehoord
hadden, dat er sprake was van een
‘karaoke kunstproject’. Er waren zelfs
mensen die gedurende de week regel-
matig terug kwamen om de zanger te
steunen tijdens zijn zware inspanning.
Mooi is dat dit project ook bij de
inzenden van een projectplan. Er kwamen
35 projectvoorstellen binnen, waaruit we
samen met het bkkc en hulp van kunst-
collectief Whatspace vijf kunstenaars
selecteerden.
De deelnemende kunstenaars waren Jordy
Koevoets, Petra van Noort, Erik van Liere,
Angela de Weijer en Robert Lombarts. De
aansluiting bij het festival kwam vooral bij
het werk van Angela de Weijer goed naar
voren. Zij maakte een installatie waarvoor
ze geluiden opnam gedurende het festival
en deze opnamen in kleine kastjes op de
muur van het bkkc tentoonstelde in een
vereenvoudigde plattegrond van Tilburg.
De link met Noord-Brabant kwam mooi
ANDEREN OVER INCUBATE:“Het meest avontuurlijke festival van Nederland” — Oor, 7 september 2012
“De Gouden Struis is in het leven geroepen om het vak beter te maken en juist allebei de cases doen dat, ieder op een unieke wijze. Wij vonden het niveau van Incubate’s Loyal Class zelfs zo hoog dat zij zelfs buiten de branche als voorbeeld kan dienen.” —De jury van De Gouden Struis, 29 mei 2012
“ I’m really curious how they will top this year’s edition. But there’s one thing for sure; they’ll do it, mark my words! ” — Metalrage.com 25 september
Inside Out — foto: William van der Voort
New Jacks 4.0 — foto: William van der Voort
We presenteerden de
Europese première van
Steve Lambert’s werk
Capitalism works for me
TRUE/FALSE. Dit monu-
mentale werk van 6,5 meter
breed bij 2,7 meter hoog is
vooral een sociaal project.
In Amerika reisde het werk
rond in verschillende grote
steden tot aan de presiden-
tiële verkiezingen. Steve
Lambert maakt onderdeel
uit van het Center for Artis-
tic Activism en de School
for Creative Activism.
Tijdens Incubate was hij
voor de eerste keer te gast
in Nederland.
Het werk bestaat uit het
woord Capitalism in grote
letters op een verrijdbare
installatie, met daaronder
de stelling “works for me!”.
Daarnaast hangen score-
bordjes onder de woorden
True en False. Op straat
werd aan voorbijgangers
gevraagd om een stem uit
te brengen op de stelling
en hun keuze kort te mo-
tiveren. Hierin ging het
niet zozeer om de uitkomst
van het aantal voor en
tegens, maar meer om een
dialoog of een discussie
op gang te brengen over
het onderwerp kapitalisme.
Jongerenorganisatie en
vertegenwoordigers van
politieke partijen namen
plaats bij het werk en
gingen in gesprek met
het langslopende publiek.
Het is aan al deze vrijwilligers te
danken dat er conversatie rondom
het kunstwerk op gang kwam. De
installatie werd gepresenteerd op een
zeer zichtbare plek: voor de Openbare
Bibliotheek Tilburg Centrum op een
kruising recht tegenover het gemeente-
huis. De timing van het project had niet
beter kunnen zijn, namelijk in de week
van de landelijke verkiezingen.
Het originele kunstwerk was in deze
periode in Amerika in gebruik en het
bleek te kostbaar om het kunstwerk naar
Nederland te verschepen. Uiteindelijk
is besloten hier in Nederland een
tweede versie te laten bouwen. Dit bleek
een enorme klus te zijn. Achteraf bleek
zelfs dat Steve Lambert er zelf geen
vertrouwen in had dat het zou lukken
in de korte tijd. Toen hij op vrijdag
kwam kijken was hij dan ook bijzonder
onder de indruk dat het was gelukt
en over de oplossing die wij hadden
gevonden voor dezelfde problemen
waar hij tegen aan was gelopen. Zo
moest het kunstwerk iedere ochtend
naar buiten en ‘s avonds weer binnen
gezet worden omdat het vandalisme-
gevoelig is. Het originele kunstwerk
duurde drie uur om op te bouwen. Deze
Europese versie wordt in 15 minuten
opgebouwd.
“Razend spannend festival dat vaak bijzondere muzikanten, kunstenaars en projecten (dit jaar o.a. Steve Lamberts Capitalism Works For Me! True/False) naar Nederland weet te halen. Overvol program met jonge honden en oude helden. Gaat u komend jaar naar Incubate trek dan minimaal een dag uit voor de muziek en een voor de kunst. Woont u inTilburg en omstreken dan is er geen ontkomenaan, dan neemt u een week vakantie in eigen stad.” — Niels Post van Trendbeheer.com
met de kitscherige beeldtaal die Koevoets
vaak gebruikt in zijn werk. Een zeer
in het oog springend werk naast de
soberdere inzendingen van de anderen.
Een ander werk met het huwelijk als
thema was de grote muurschildering over
importbruiden van Petra van Noort.
De muurschildering toonde meerdere
vrouwen die zich aanboden met in het
midden een bruidspaar. Het was bijzonder
dat het huwelijk tweemaal in de ex-
positie naar voren kwam. Er werd ook
gedacht dat de schildering van Van
Noort zich verhield tot het werk van
Koevoets. Dit was echter niet het geval.
Beide werken zijn geselecteerd als twee
losstaande projecten omdat wij het
sterke en hele verschillende verhalen
vonden. Evenals vorige editie opende
New Jacks 4.0 ook dit jaar vóór het festival.
Met dj Edwin Jacobs (directeur van het
Centraal Museum te Utrecht) en een
Mexicaans tostada-buffet werd de opening
goed bezocht door zo’n 150 mensen;
van Incubate-vrijwilligers tot politici en
festivalbezoekers tot kunstenaars (die
net eigen werk voor de Open Source
Expo hadden afgeleverd). De expositie is
goed ontvangen, al werd opgemerkt dat
de zogenoemde ‘white cube’ van bkkc
misschien wat Incubate-sfeer mist. Een
andere mening was dat de werken van
de verschillende kunstenaars op zichzelf
mooi waren, maar zich te braaf tot elkaar
verhielden. Hierdoor werd de expositie
niet echt spannend.
Er is gekozen om het Incubate Ticket
& Info Center ook naar het bkkc te
verplaatsen,waardoor alle bezoekers
van het festival door de New Jacks 4.0
expositie kwamen. Hierdoor bleef de
ruimte levendig zonder ooit te vol te
worden en zijn functie te verliezen. Tevens
zorgde de komst van het Incubate Ticket &
Info Center ervoor dat de openingstijden
ruim werden verlengd, in het weekend tot
00.30 wat resulteerde in een mogelijkheid
om de expositie in alle rust te kunnen
bekijken. Iets wat dan ook door vele
bezoekers, al dan niet in combinatie met
een bezoek aan het Ticket & Info Center,
werd gedaan.
STEVE LAMBERT – C
APITALISM W
ORKS FO
R ME TRU
E/FALSE
SANTIAGO SIERRA –
DESTROYED WORD
Een van de meest controversiële
hedendaagse kunstenaars, Santiago
Sierra, was te gast op Incubate voor een
speciaal project en een masterclass. In
Tilburg voerde hij een onderdeel uit
van zijn nieuwe werk ‘Destroyed Word’.
Daarvoor liet hij op tien plaatsen ter
wereld afzonderlijk vier meter hoge
monumentale letters van het woord
‘Kapitalism’ (sic.) oprichten om ze daarna
te laten vernietigen door middel van
een kenmerk van het kapitalisme in de
lokale economie. Aangezien Brabant
bekend staat als de varkensschuur van
Europa, werd de letter hier gebouwd
van varkensvoer. De vernietiging van
de ‘S’ vond in Tilburg dan ook plaats
door varkens. Zij aten de letter op. In de
aanloop naar het project stuitten we
al vrij snel op een aantal praktische
problemen met de bouw van de letter.
In overleg met projectleider Jan Wirken
en Sierra werd er geëxperimenteerd
met verschillende soorten voeding. Al
snel werd duidelijk dat het eerste plan,
waarbij de varkens de letter in de stad
zouden opeten, tot grote problemen
zou gaan leiden. Niet alleen zouden
de varkens daarna geslacht moeten
worden omdat ze uit de ‘vaste voedings-
keten’ gehaald werden, maar het vlees
van de varkens zou om diezelfde reden
onbruikbaar worden voor consumptie.
Daarom besloten we uit te wijken naar
de biologische boerderij De Beukentuin
te Hoogeloon, waar de varkens in hun
eigen omgeving de enorme ‘S’ op
konden eten. Door de samenwerking
met Fontys Hogeschool was er een groot
aantal aanmeldingen van studenten
die graag met Sierra aan dit project
wilden werken. Daarvan werden
uiteindelijk zes studenten gekozen uit
verschillende leerjaren, beoordeeld
op hun schriftelijke motivatie, die mee-
holpen aan het bouwen van de vier meter
hoge letter. Als bouwmateriaal werd
gekozen voor gefermenteerd gras op
een houten stellage. Sierra was bijzonder
te spreken over de accuraatheid van de
voorbereidingen en de nauwgezette
naleving van de door hem geleverde
specificaties van de letter. Om festival-
bezoekers naar de vernietiging van de
letter te laten kijken zetten we een gratis
bus in die tussen het centrum van Tilburg
en De Beukentuin pendelde. De aanzet
van het vernietigingsmoment werd
daarom gadegeslagen door een groot
aantal bezoekers. Festivalbezoekers en
nieuwsgierige mensen uit de omgeving,
aangevuld met internationale pers en
staf van Fontys Hogeschool, stonden
gezamenlijk naar de eerste twee uur van
de vernietiging te kijken. Het opeten
van de letter bleek langer te duren dan
gepland en de varkens namen met bijna 5
Thanks again for everything, what a great weekend! i’ll defi nitely be there again. — Marian Mayland (vrijwilliger uit Duitsland)
Vanmorgen afscheid genomen van mijn gasten na eerst Pierre, mijn kat, uit hun camper ge-haald te hebben. Hij vond het ook erg gezellig. — Kees Bril (Host voor journalist John Henning en zijn vriendin, die met hun camper in zijn tuin stonden)
Also to say our host, Henia Heller was absolutely fantastic - put your favourite artists to stay with her next year! — Thread Pulls (Band die bij onze trouwe host Henia sliep)
Santiago Sierra – The Destroyed Word — foto: Veldhino
Steve Lambert – Capitalism works for me — foto: William van der Voort
vijf dagen ruim de tijd om te smullen
van hun favoriete voedsel. De camera
bleef lopen en legde de vernietiging
vast, zodat dit project, als onderdeel van
een groter geheel, getoond kon worden
op het Melbourne Festival te Australië.
De documentatie van het gehele project
was te zien tijdens het festival in de
Openbare Bibliotheek, waar meer dan
42.000 bezoekers per maand komen.
MASTERCLASSBij de workshop/masterclass kozen we
in overleg voor een losse presentatie van
Sierra en zijn eerdere werk, waarbij de
deelnemers doorlopend vragen konden
stellen over de praktische en ethische
aard van zijn werk. Het tweede deel
van de ochtend vertelden deelnemers
over hun eigen werk en praktijk, waarbij
Sierra interrumpeerde en gevraagd of
ongevraagd advies gaf over hun con-
cepten en de uitwerking daarvan. In de
nasleep van deze masterclass werd aan
de deelnemers gevraagd een project-
voorstel te doen voor Incubate 2013,
waarbij Sierra en zijn assistent wederom
praktische tips gaven en discussieerden
over concepten en ethiek.
6
Terwijl het onopvallende acts lijken
te zijn, tonen ze de absurde, tragisch-
komische kant van het leven.
“Voor ons gaat de titel van dit project over het willen geloven in iets (bijvoorbeeld een gebeurtenis) dat wellicht onwaarschijnlijk is, maar dat, indien het waar is, een nieuwe kijk op kunst of zelfs het dagelijks leven mogelijk maakt.” — pietmondriaan.com
De performance-avond vond plaats
in NS16 wat een uitstekende ruimte
bleek te zijn. Er waren geen ingrepen
in de ruimte zelf nodig omdat de per-
formances bestonden uit interventies
van de kunstenaars zelf. De opzet
was om met zijn allen een drankje
te drinken en te kletsen, en dat er
op -soms spontane en soms gezette
tijden– een performance plaatsvond.
Pablo Wendel tapte gedurende de
dag stroom af op verschillende
plekken waarmee hij s avonds andere
performances van stroom voorzag.
Dit was dus een vrij subversieve en
haast onzichtbare guerrilla-actie. De
performance van David Sherry was juist
heel fysiek. Een zelfgemaakte ladder
reikte tot zijn voorhoofd. Aan het
einde van de ladder bevond zich een
deurtje, waarachter een gang naar
binnen liep. Het deed denken aan de
film Being John Malkovich, en was
een uitnodiging om Sherry’s gedachte-
wereld te komen bekijken. Terwijl
Sherry nog aan het andere eind van
de ruimte stond, begon Jean Charles
Kaffee ‘t Buitenbeentje, waarin we met
het uitnodigen van dichters een dwars-
doorsnede gaven van wat er momenteel
gaande is in de Nederlandse poëzie-
wereld; een Open Source programma,
waarbij het publiek zelf haar poëzie
kon opsturen; en het radioprogramma
Neonlight.
De avonden in ‘t Buitenbeentje, op
woensdag en donderdag van de
festivalweek, boden een diverse line-up
van dichters. Met veteranen als Gijs
ter Haar en A.C.G. Vianen, met aan-
stormend talent en organisator van de
Rotterdamse poetry slam Renato
Miguel Santos; met politiek activiste
Joke Kaviaar en met de uit Breda
afkomstige undergrounddichter Peter
Lauwerijssen. Trancegezelschap BOT,
Kollektief De Losse Klos en SP!T
boden afwisseling in de vorm van
crossovers op het grensvlak met muziek.
Daarnaast traden enkele dichters op
die geselecteerd waren vanuit het Open
Source programma. Beide avonden
werden goed bezocht, heel de kroeg zat
vol met publiek dat ook respectvol stil
was, hetgeen bij literaire avonden in
cafés altijd maar afwachten is.
Voor Open Source Poetry werden
mensen via persberichten, posters en
sociale media opgeroepen hun poëzie
in te sturen. Uiteindelijk kregen we
vijftig inzendingen, van verrassende
kwaliteit. Al deze inzendingen werden in
de aanloop naar het festival gepubliceerd
op het Incubate blog. Een deskundige
jury beoordeelde de inzendingen en
selecteerde enkele favorieten, die uit-
genodigd werden op te komen treden
tijdens de avonden in Kaffee ‘t Buiten-
beentje. Hieraan voorafgaand kregen
deze dichters een workshop van één
van de professionals die op diezelfde
avond zouden optreden.
Van iedere inzending van Open
Source Poetry werd bovendien één
gedicht voorgedragen door één van
de juryleden. De opnames van al die
gedichten werden vervolgens aan een
viertal muzikanten gegeven, die er
muziek bij maakten. Het resultaat
hiervan werd gedurende de festival-
week uitgezonden op Incubate Radio,
in het programma Neonlight; dagelijks
van middernacht tot een uur.
“I WANT TO BELIEVE” – PIETMONDRIAAN.COM
Pietmondriaan.com is een kunstblog,
eind 2009 opgericht door Michiel
Huijben en Simon Kentgens. Tijdens
Incubate organiseerden zij een
performance-avond met de titel “I
want to believe”. Ze nodigden een
vijftal internationale kunstenaars uit,
wiens werk in feite een verhaal, een
anekdote vormt. De deelnemende
kunstenaars waren Bas Schrevers (NL),
David Sherry (UK), Jean Charles de
Quillacq (FR), JODI (NL) en Pablo
Wendel (DE). Hun performances
zijn ontleend aan alledaagse situaties.
PARTICIPATIEIn 2012 kregen bezoekers
de mogelijkheid om niet
alleen als uitvoerder aan
Incubate mee te doen,
maar ook op creatief en
organisatorisch vlak. Al
begin november 2011
werd via het netwerk en de
community van Incubate
een oproep geplaatst om
ideeën in te leveren voor
Incubate 2012. We zien
het publiek niet als een
passieve groep gebruikers,
maar als creatieve mensen
met goede ideeën die ze
graag delen. Een ander
doel was om de diversiteit
van Incubate verder te
verhogen: er zijn altijd ontwikkelingen
die buiten de randen van ons eigen
zichtveld plaatsvinden. Daarom riepen
we iedereen op om het programma nog
completer en interessanter te maken
voor 2012. Uit alle inzendingen zijn
drie plannen uitgevoerd.
WILLUM GEERTS: SURROUND SOUND #2.0
Surround Sound #2.0 is een geluids-
interventie in de publieke ruimte
waar, door middel van langgerekte
crescendo’s en decrescendo’s, een
soundtrack ontstaat die zich langzaam
uit het aanwezige stadsgeluid los
wrikt en het vervolgens overstijgt.
De Amsterdamse kunstenaar Willum
Geerts voerde eerder een performance
van zijn Surround Sound uit in Hanoi,
Vietnam. Op Incubate is Surround
Sound #2.0 uitgevoerd, waarin hij de
eerdere performance verder heeft uit-
gewerkt. Op vier verschillende locaties
in de Tilburgse binnenstad werden
vier unieke geluidsstukken uitgevoerd,
die speciaal voor deze locaties waren
gecomponeerd. Ze werden ten gehore
gebracht vanaf elektrische scooters,
waarvan de berijders een speciaal
ontworpen motorhelm met megafoon
droegen, die de verschillende tonen
van de compositie voortbrachten. Bij
iedere voorstelling stond een vlag in
het middelpunt waar het publiek zich
kon verzamelen. Op deze plek stonden
luisteraars midden in de voorstelling,
en werd er een effect van surround
sound gecreëerd doordat de scooters
uit verschillende kanten aankwamen
en weer wegtrokken. Het resultaat: vier
verschillende performances met vier
unieke muziekstukken op vier locaties,
met ook vier keer een totaal ander
publiek. Op een aantal buurtbewoners
na, die het langsrijdende geluid niet
altijd konden waarderen, waren de
reacties van het publiek – zowel Incu-
bate-publiek als toevallige passanten
- erg positief.
INCUBATE POETRYVoor het eerst had Incubate dit jaar een
poëzieprogramma. Oud-’Nachtdichter
van Tilburg’ Daan Taks organiseerde
twee avondvullende programma’s in
de Quillacq zijn performance. Dit was
een duidelijke reactie op het werk van
David. Met een klerenhanger waaraan
een blauwe blouse hing in zijn mond,
nam hij plaats tussen het publiek en
leunde een gevonden keukentrap
tegen zijn voorhoofd. Zo bleef hij drie
kwartier lang staan, proberend Sherry
te spiegelen. Maar De Quillacq had
grote moeite om net zo stil te blijven
staan als Sherry. Tijdens de perfor-
mances van Sherry en De Quillacq
begon een groep mensen rare poses
aan te nemen en hun smartphone in
de gaten te houden. Op hun telefoon
verschenen via de app ZYX opdrachten
om bepaalde poses aan te nemen of
handelingen uit te voeren. De app is
een spel dat tijdens openingen gespeeld
dient te worden. Deze performance is
tijdens ‘I want to believe’ twee keer
uitgevoerd. De laatste performance
van de avond door Bas Schevers
bestond uit meerdere handelingen die
je als typisch ‘museumbezoeker-gedrag’
zou kunnen omschrijven en vonden
allemaal in één minuut tegelijkertijd
plaats. Een plug werd in de stereotoren
geplugd, waardoor een luide, storende
knarstoon ontstond. Het werd stil in
het publiek, maar ergens in de ruimte
hoorde je iemand met een ring tegen
een bierflesje tikken, terwijl iemand
anders dezelfde maat met zijn hakken
tikte. Op de wc begon iemand te zingen.
Iemand maakte een foto van de
fotograaf die de avond documenteerde,
en zette hem iedere keer op de foto
wanneer de fotograaf een foto nam.
Iemand liep een minuut lang rondjes
om een pilaar. Een vrouw inspecteerde
aandachtig een lege muur. Aan het eind
van de minuut vielen twee wijnglazen
precies tegelijkertijd op de grond, maar
ieder in een andere hoek van de ruimte.
Deze performance is ook twee keer
opgevoerd en toch heeft niemand de
hele performance (alle handelingen
tegelijkertijd) kunnen zien. Voor zowel
het publiek als voor de kunstenaars en
voor Incubate was het een zeer geslaagde
avond met zo’n negentig bezoekers.
De performance-avond heeft ook een
hoop bezoekers getrokken die normaal
niet naar Incubate zouden komen en
andersom waren er een hoop Incubate-
bezoekers die normaal niet naar
dergelijke performance–evenementen
zouden gaan. pietmondriaan.com
heeft een eigen publicatie samengesteld
van de avond. Deze is te vinden op:
http://pietmondriaan.com/2012/10/31/
download-i-want-to-believe/
MOVE ANY MOUNTAINHet project “Move Any Mountain”
bestond uit twee onderdelen: concerten
in verschillende zorgcentra en een
kennismakingstour over het festival
met een bus. Beide onderdelen richtten
zich op verschillende groepen ouderen.
We wilden met de kennismakingstour
vooral actieve 55-plussers bereiken
door de tour aan te bieden met een bus.
Hierdoor konden ook mensen mee die
niet zo gemakkelijk twee uur kunnen
lopen. De concerten in de verzorgings-
huizen waren gericht op mensen van
PART
ICIP
ATE–
PRO
JEC
T
“I must say, in 12 years of writing, I don’t think I’ve dealt with such a friendly bunch of people behind a festival! Even some of the supposedly ‘cool’ fests in the UK like ATP can be a bit of an ordeal!” — Adam Kennedy, journalist for Drowned in Sound, 2012 Kennedy reisde speciaal vanuit Abu Dhabi af naar Tilburg voor een bezoek aan Incubate en versloeg het voor Drowned In Sound, een Britse weblog met 150.000 unieke bezoekers per maand.
“Van maandag 10 tot en met zondag 16 september is Tilburg het toneel van het meest avontuurli-jke festival van Nederland: Incubate! Maar liefst 309 (!) artiesten spelen verdeeld over veertien podia door de hele stad. Incubate is een muzikale verrassingstocht. ” —OOR, september 2012 Oor is het bekendste popmuziekblad van Nederland, en heeft een oplage van 15.000.
Publiek bij Japandroids — foto: Paul Verhagen
boven de 70. Door culturele instellingen
wordt deze grote groep vaak vergeten,
terwijl ze wel heel nieuwsgierig zijn.
De meeste mensen hadden al eens van
Incubate gehoord, en wisten in meer
of mindere mate waar we mee bezig
zijn. Dit komt omdat het een doelgroep
is die veel regionaal nieuws leest en
kijkt. Daardoor is het dus extra leuk
om op deze manier eens aandacht aan
deze mensen te schenken met een goed
programma en door uit te leggen wat
we doen.
VERZORGINGSHUIZENDe concertmiddag vond plaats bij
verschillende zorgcentra: woon-zorg
centrum Padua, servicecentrum ‘t
Laar en MFA de Poorten. Padua is
als zorgcentrum een prijswinnaar op
het gebied van gastvrijheid, ‘t Laar is
een particulier servicecentrum, en De
Poorten is geen verzorgingshuis maar
een wijkcentrum dat bekend staat om de
heel actieve houding en het aanbieden
van vernieuwende activiteiten voor
ouderen. We nodigden Frank Fairfield,
Leif Vollebekk en Meindert Talma uit
om op te treden. Alle drie traden ook
op in het reguliere Incubateprogramma.
Tijdens de middagen hebben we gemerkt
dat er een grote interesse was vanuit de
huizen en het buurtcentrum. Alle drie
de middagen werden zeer goed bezocht.
In Padua waren er tachtig bezoekers,
in ‘t Laar 140 en in MFA De Poorten
zo’n 110. Door de bewoners werd heel
verschillend gereageerd. Sommige
mensen vonden het hinderlijk dat twee
van de artiesten niet in het Nederlands
zongen of vonden het te luid. Maar we
merkten ook dat veel bewoners herin-
neringen ophaalden aan concerten
waar ze vroeger heen gingen. Er bleken
ook veel echte muziekkenners in de
zaal te zitten die bijvoorbeeld veel
konden vertellen over de Amerikaanse
walsen van Frank Fairfield. Het groot-
ste compliment was misschien wel dat
een mevrouw vanuit Padua later in de
week nogmaals naar het optreden in
De Poorten kwam omdat ze zo genoten
had tijdens het eerste concert.
KENNISMAKINGSTOURDe twee kennismakingstours vonden
plaats op 15 en 16 september. Met een
bus reden we anderhalf uur door de
stad en werd er verteld over het festival,
de totstandkoming en de projecten.
Maar ook over onderdelen die niet
voor iedereen even zichtbaar zijn, zoals
de educatieprojecten. Op drie loca-
ties tijdens de tour werd uitgestapt:
bij Poppodium 013, bij de Pauluskerk
en bij de Koepelhal. Daar werden de
locatie en de functie van de locatie in het
festival uitgelegd. Beide tours hadden
ongeveer 25 deelnemers. De reacties
op de tour waren erg positief. Veel
deelnemers hadden wel van Incubate
gehoord maar hadden het nog nooit
bezocht. Ze vonden het leuk om te
horen over wie het festival maakten
en wat we allemaal deden, maar ook
onze maatschappelijke inzet werd erg
positief beoordeeld. Door Incubate
iets inzichtelijker te maken via deze
tour introduceerden we het festival bij
nieuwe ambassadeurs. Dat merkten we
omdat er tourdeelnemers waren die na
afloop kaartjes kochten voor diezelfde
avond. Ook waren er mensen die na
de tour nog naar enkele locaties terug-
keerden om er uitgebreider te kijken. En
veel deelnemers gaven gelijk aan geïn-
teresseerd te zijn in de volgende editie
van het festival maar ook de tour zelf.
DAMO SUZUKI’S NETWORKDamo Suzuki (Japan, 1950) was in de
vorige eeuw de zanger van de invloed-
rijke Duitse krautrockpioniers Can.
Hij verzorgde de vocalen op een van
de meest grensverleggende albums
uit de vroege jaren ’70, ‘Tago Mago’,
en wordt internationaal geroemd om
zijn intensieve, krachtige zangstijl
en eigenzinnigheid. Sinds 1983 heeft
Damo een eigen project, Damo Suzuki’s
Network, waarbij hij live speelt met
lokale muzikanten die hij ‘soundcarriers’
noemt. Zijn netwerk bestaat inmiddels
al uit duizenden muzikanten. Op
Incubate deed Damo Suzuki voor het
eerst meerdere optredens op één plek
en voor het eerst trad hij op met maar
liefst twaalf muzikanten, in plaats van
de gebruikelijke zes a zeven. Suzuki
vond vooral het aantal deelnemers erg
spannend, de kans op chaos lag op de
loer. Gelukkig wist hij iedere dag de
deelnemers zodanig te leiden, dat het
uiteindelijk een spannende eenheid
werd. Op vrijdag werd meer het idioom
gebruikt van Suzuki’s voormalige band
Can, terwijl op zaterdag de set meer
akoestisch en jazzy was. Damo Suzuki
werd op de conferentie door Mojo
magazine geïnterviewd voor publiek
waarbij hij uitlegde dat hij zonder
voorkennis wil beginnen. Ook hoopt hij
dat de muzikanten hun eigen muziek
tijdens het optreden uit hun hoofd
bannen en zich volledig overgeven aan
waar de anderen hen naartoe leiden.
Suzuki spreekt zijn soundcarriers
liever niet van te voren en wil ze ook
geen inhoudelijke aanwijzingen geven.
Tijdens Incubate heeft Damo Suzuki’s
Network drie keer in De NWE Vorst
opgetreden met drie verschillende bezet-
tingen. Muzikanten van elk niveau,
van elke muzikale achtergrond of
leeftijd konden zich voorafgaand aan
het festival opgeven om een avond met
hem mee te spelen en daarmee toe te
treden tot zijn netwerk. Ook deden
Incubate-muzikanten mee. Maximaal
twaalf muzikanten konden per optre-
den meedoen. Het was geen enkel
probleem om die plekken vol te krijgen.
Voornamelijk via de blog, Facebook en
Twitter hebben we het project onder de
aandacht gebracht, wat leidde tot veel
aanmeldingen. Muzikanten die we zelf
benaderden toonden ook zonder uit-
zondering enthousiasme. Er ontstond
een interessante mix van lokale en
internationale muzikanten: zo speelde
er bijvoorbeeld een toetsenist die nog
nooit eerder voor publiek had gespeeld
samen met twee leden van festival-
headliner Mogwai. En naast een
student van de Rockacademie en een
bevriende geluidskunstenaar speelden
er leden van Mi Ami, Messer, Thread
Pulls, Evangelista en nog vele andere
bands mee. Ook het instrumentarium
was erg divers: naast de nodige gitaren
waren onder andere een tuba, dwars-
f luit, viool en een cracklebox te horen.
Geïmproviseerde muziek is voor veel
mensen vaak een brug te ver, maar
doordat we artiesten op Incubate
mixten met enthousiaste participanten
werden de drie concerten goed bezocht.
Op vrijdag, de dag dat leden van
Mogwai op het laatste moment nog
waren toegevoegd aan Damo Suzuki’s
Network, waren er zeker 150 mensen
in de zaal. De drie optredens waren
compleet verschillend, zowel qua
bezetting als qua geluid. Het waren
drie unieke, compleet geïmproviseerde
optredens waarbij het erg mooi was om
te zien hoe de muzikanten, die elkaar
vaak nog nooit eerder ontmoet had-
den, zonder voorbereiding toch zeer
overtuigend met elkaar en met Damo
Suzuki muziek hebben gemaakt. We
kregen achteraf heel veel enthousiaste
reacties van de deelnemers. Suzuki zei
zelf over zijn drie dagen op Incubate:
“Thank you so much for inviting me and give me such an opportunity to have three shows with three amazing international soundcarriers. The three shows were all very special and will stay in my memory.” — Damo Suzuki
Damo Suzuki — foto: Victor van der Griendt777Damo Suzuki — foto: Victor van der Griendt7Damo Suzuki — foto: Victor van der Griendt
“I’ve just got in from a festival held in a small college town in the Netherlands called Tilburg. Incubate is about as good as it gets when it comes to showcasing contemporary left-fi eld art and extreme music. There’s only really Supersonic in Birmingham that’s comparable.I have no utopian leanings whatsoever and I mistrust anyone who thinks human a� airs are only one philosophy, religion or political creed away from a Golden Period of enlightenment where we all stand round wearing white robes, holding scrolls, saying wry things and listening to whale music.
But I do think a lot of people could take a leaf out of the Tilburg book. It’s a new town that works. It’s always clean. Handsome men and hot women cycle everywhere. There’s art or something resembling art in every window you pass. Art is also on every other billboard and in most public spaces. Tilburg is like a cross between Harlow and Oxford. [...] And that’s before I mention the largest and longest-running gay-friendly funfair in all of the Benelux Regions.”— John Doran in Vice (Uk), 19 september 2012
EDU
CAT
E AFTER SCHOOL AVANT-GARDEEen van de succesverhalen van Incubate is het
middagprogramma voor jonge kinderen. Leerlin-
gen, kunstenaars, ouders en leerkrachten zijn zeer
te spreken over deze reeks, waarbij internationale
avant-garde kunstenaars aan de slag gaan met
kinderen van het basisonderwijs en de naschoolse
opvang: voorgaande jaren was dat bijvoorbeeld
drummen met Han Bennink, een middag over
ruimtevaart met Felix Kubin en schilderen met Kati Heck.
Dit jaar drumde Will Guthrie samen met de kinderen. Zo vormden
ze een alternatieve drumband. Floris Vanhoof maakte muziek met
stukken fruit en groente en zette de kinderen daarbij aan het werk
als prei-drummer of selderij-eter om dat geluid dan weer live te
bewerken. Het Franse duo Gangpol & Mit maakte samen met de
kinderen een korte tekenfilm met bijpassende soundtrack terwijl
Bertin met de kinderen robotpakken ging maken en een heuse
robotoptocht liet plaatsvinden. Op vrijdag waren lichtkunstenaars
Wiersma & Smeets te gast die een interactieve voorstelling brachten
waarin de kinderen zelf een rol speelden met kleine lampjes. Ten
slotte maakte schilder Levi van Huygevoort met dezelfde klas een
grote stoepkrijttekening, waarbij hij tot veel pret van de leerlingen
rollebollend voordeed hoe ver je daarin kunt gaan. After School
Avant-Garde is een duidelijk voorbeeld van hoe een festival als
Incubate op een originele manier kan omgaan met kunst voor
jongeren. De gevraagde kunstenaars vonden de samenwerking
met de kinderen op Incubate een meerwaarde voor hun bezoek
aan Tilburg. Ouders, kunstenaars en deelnemers waren unaniem
positief over de middagen.
CHRISTIAN FALSNAES & DE NIEUWSTE SCHOOL: ELIXERDe jonge Deense kunstenaar Christian Falsnaes maakte de laatste
jaren veel indruk met zijn performances. Hij zet het publiek letterlijk
aan het werk om mening en betekenis te geven aan zijn eigen werk.
Daarbij is het belangrijk dat het publiek buiten de gevestigde
sociale structuren treedt om een nieuwe rol aan te nemen. Het gaat
Falsnaes om het avontuur en de beleving. Hij vraagt het publiek
de muren te lijf te gaan met spuitbussen, dansjes in te studeren,
hem te dragen of hem te assisteren in zangstukken. Wij vroegen
Falsnaes een dag aan de slag te gaan met leerlingen van het Reeshof
College en ’s avonds een performance met hen te doen op het
festival. Door organisatorische problemen bij het Reeshofcollege
kon die school echter niet deelnemen aan het project. Daarom
vroegen we De Nieuwste School om hun plek in te nemen. De
leerlingen kregen les over performance art, kregen stagedive-les
en leerden hoe ze zelf een korte performance konden maken.
DEBATE
10101010
Falsnaes hamerde daarbij op overgave en intensiteit en nam de
leerlingen mee in zijn wereld, maar paste zijn performance en
methode wel aan aan de jonge leeftijd van de deelnemers. Toen
het op woensdagavond tijd was voor de uitvoering liet Falsnaes
de leerlingen performances doen met de toeschouwers. Hij liet ze
dansen en rennen en nam uiteindelijk iedereen mee naar buiten
om in koor op straat leuzen te scanderen. Als slotstuk werd
iedereen gevraagd te gaan zitten en volgde een korte meditatieve
oefening om iedereen weer te kalmeren en weer te laten landen
op aarde. Een zeer geslaagde dag voor leerlingen, Falsnaes en
bezoekers.
HIGH SCHOOL DAYWe willen middelbare scholieren graag in contact brengen met
de diversiteit van het festival en de eigenzinnige artiesten en
kunstenaars. Daarom stellen we ons festival gedurende een
dag voor hen open. Uiteindelijk deden er 689 leerlingen van vijf
verschillende scholen mee aan dit project dat bestond uit een
inleiding op de school zelf en een programma op het festival op
woensdag 12 september. Met leerlingen van Fontys Hogeschool en
Incubate-medewerkers werd een korte presentatie samengesteld
en daarna werd er in de klassen verteld wat Incubate is en werd er
uitleg gegeven over het programma. We boden hiermee de eerste
twee stappen aan van activatie: ‘communicatie’ en ‘presentatie’.
Ook vertelden we over de mogelijkheden tot participatie die het
festival biedt. Door hun contact met het festival informeel te
houden zetten we in op de intrinsieke motivatie van de leerling,
niet op het festivalbezoek als extracurriculair onderdeel van hun
formele leerproces.
Belangrijke onderdelen van het scholierenprogramma waren een
bezoek aan de Open Source Expo, waar Incubate-medewerkers
klassikaal rondleidingen gaven, een bezoek aan een theaterstuk
van Jaime Ibanez in de Hall of Fame en een performance van Sur-
round Sound #2.0 in het Wilhelminapark. Voor veel leerlingen
was dit de eerste kennismaking met het festival en is die, aan de
ontvangen reacties te merken, door beide partijen erg goed bevallen.
DIY CONFERENCE“But Incubate isn’t just about the music. The worthy Tilbur-gians have got a DIY Conference in the works, where Simon Reynolds will talk DIY Pop Culture as part of the keynote, and other kickass speakers will set you on the fast track to Cool University” — De Amerikaanse website Tiny Mixtapes in april 2012
over Incubate en de DIY Conference.
Dit jaar duurde de succesvolle conferentie van Incubate voor
het eerst twee dagen. De conferentie stond in het teken van Do
It Yourself-ethiek en hedendaagse ontwikkelingen binnen het
culturele veld die hiermee samenhangen. Dit resulteerde in een
uitgebreid programma met vooraanstaande sprekers als Simon
Reynolds (auteur van het veelbesproken Retromania en schrijver
voor o.a. The New York Times, Spin, The Guardian en Mojo)
over de geschiedenis en toekomst van DIY in popcultuur, Mark
Fisher over alternatieven voor kapitalisme en een live Q&A met
Damo Suzuki (ex-zanger van de legendarische krautrockband
Can) over zijn Damo Suzuki ‘s Network, waarmee hij ook drie
optredens deed op het festival. Daarnaast waren er panels als
What’s Wrong with Selling Out?, How To Run Your Record
Label en The Avant Garde is Only Good If You Can Fuck, Dance
or Take Drugs To It, die in samenwerking met toonaangevende
media als Gonzo(Circus) en The Quietus werden georganiseerd.
Met het sluiten van Midi Theater in Tilburg, de plek van de
conferentie in 2010 en 2011, moest er allereerst een nieuwe
locatie gevonden worden. Theater De NWE Vorst bleek meer
dan geschikt om de conferentie twee dagen onderdak te bieden.
Gekozen werd per dag voor drie blokken van een uur verspreid
over de middag, met daartussen ruimte voor een pauze van een
half uur of drie kwartier zodat er genoeg tijd was voor een drankje
of om met elkaar in gesprek te raken. Hierdoor kon de bezoeker
een eigen route uitstippelen binnen het programma dat soms in
vijf verschillende ruimtes tegelijkertijd plaatsvond.
Net als bij het festival werd er binnen de opzet van de conferentie
gekozen om verschillende media, culturele organisatie en andere
partners te betrekken bij het programma. Niet alleen als panelleden
of voorzitters, maar ook om het programma inhoudelijk
mee vorm te geven. Zo organiseerde het gezaghebbende
Britse medium The Quietus panels over avant-garde en
authenticiteit met panelleden als Simon Reynolds, Aidan Moffat
(ex-Arab Strap) en saxofonist Mats Gustafsson, organiseerde het
Nederlands/Vlaamse tijdschrift Gonzo(Circus) het panel ‘DIY,
Independence... Do You Even Care?’, nam het Go Short film-
festival deel aan een discussie over korte films, zat het Tilburgse
Reflections Records naast Sacred Bones uit New York en andere
internationale onafhankelijke platenmaatschappijen in het panel
‘How To Run Your Record Label’, en nam de organisatie van de
Zomerexpo deel aan een debat over beeldende kunst, open source
en de rol van de curator anno 2012. Freshheads, al jaren een
belangrijke samenwerkingspartner van Incubate, gaf gedurende
twee dagen zelf een sprekersprogramma vorm over de aandacht-
spunten van zowel Incubate als Freshheads: DIY en nieuwe
media. Resultaat waren presentaties met titels als ‘It’s The End Of
The Web As We Know It’ en ‘You Are The Media: Why Artists
Have To Become Creators Of Media’. Dit zorgde voor grote
betrokkenheid van veel deelnemende partijen en een grote diver-
siteit binnen het programma van de conferentie, waarmee we ook
de achterban van de partners bereikten.
In totaal werden er dit jaar 226 bezoekers verwelkomd op de DIY
Conference in verhouding tot de 194 bezoekers in 2011. Dit is iets
minder dan gehoopt, maar we zien dit ook als investering: een
publiek heb je niet zomaar, daar moet je aan bouwen. Zeker in
het zuiden, waar verder weinig tot geen artistiek-inhoudelijke
conferenties zoals de onze plaatsvinden. En een stijging van het
bezoekersaantal met 17% is dan zeker een mooi resultaat. Net
als de andere jaren was een belangrijk onderdeel binnen de opzet
van de conferentie de Pay What You Want-tactiek voor tickets.
Hierdoor had de bezoeker zelf de mogelijkheid om de waarde van
het programma te bepalen. Dit betekende ook dat in het publiek
zowel studenten en beginnende artiesten als professionals
aanwezig waren, precies wat we willen bereiken met deze opzet.
De betalingen voor de conferentie liepen uiteen van 2 tot 60 euro.
De gemiddelde prijs per bezoeker betrof dit jaar 8,75 euro . Dit is
1,55 euro hoger dan vorig jaar, waar de gemiddelde prijs 7,20 euro
per ticket was. Dit jaar besteedde onder andere de Volkskrant
(met een hele pagina), NRC Handelsblad (ook met een volledige
pagina), NRC Next, Brabants Dagblad, EHPO, The Quietus en
3voor12 vooraf aandacht aan de conferentie. De video-opnames
van keynotesprekers zijn terug te vinden op de website van de
Incubate DIY Conference: www.incubate-innovation.orgAfter School Avant-Garde — foto: William van der Voort
Bij deze dankjewel voor je goede zorgen! Gewoon de informatie die ik super op tijd kreeg en het mailtje achteraf. Misschien de normaalste zaak van de wereld, maar als het er niet is, wordt het gemist. Ik hoop dat je net zo genoten hebt van Incubate als ik. – Kim Lucassen (Vrijwilliger)
“Misschien moet ik een carrièreswitch maken.”— Prof. T.B.W. Wagenaar (Wendy ‘TostiBakker’ Wagenaar, n.a.v. success van haar tostisessies)
11
FILM
“One of the many great aspects to this festival is their creativity with the panel and conference side of things. Instead of bringing Reynolds over for his millionth reading from Retromania, he delivered a fascinating keynote speech about the origins, and limitations, of DIY culture. It became, as did this panel, part of the overall ferment of ideas that rolled through the Tilburg streets like one of their hot citizens on two wheels.” —The Quietus over de Incubate DIY Conference 2012.
De focus van ons filmprogramma lag in 2012 op de korte film.
De korte film krijgt naar onze mening nog te weinig aandacht
in het reguliere bioscoop- en festivalcircuit, zeker in Nederland.
Zo programmeerden we iedere weekdag tijdens Incubate een
blok korte films in de Filmfoyer, verdeeld in thematische blokken.
Tijdens de speciale ‘Long Night of Short Films’ op zaterdagavond
in de NWE Vorst vulden we een hele nacht met korte films. Ook
werkten we prettig samen met Go Short, het enige festival in
Nederland dat zich volledig richt op korte films. Zij presenteerden
op zondag twee blokken korte film in de NWE Vorst. Het Open
Film programma was dit jaar het logische en kwalitatief hoog-
staande vervolg op het Open Source Film programma van 2011.
Naast korte films toonden we van maandag tot en met donderdag
iedere avond een lange film, en draaiden we op zondag middag
twee documentaires. De filmprogramma’s werden, vooral door
de week, goed bezocht. Het publiek lijkt nog niet specifiek voor
film te komen, maar men komt voor het gehele festival en pikt
toch een filmblok mee. Dit past uitstekend in het beeld dat wij
voor ogen hebben: een brede programmering waarbij veel mensen
bij verschillende disciplines gaan kijken.
SHORT FILMSHet vertonen van korte films werkte goed binnen de festival-
dynamiek van Incubate. Het goed gevulde Incubate-programma
zorgt ervoor dat men vaak niet de tijd kan vinden om een hele
langspeelfilm te kijken. Men trekt zijn eigen plan en loopt van
muziek naar film naar kunstperformance. Veel mensen komen dus
na aanvang van een film binnen en/of gaan eerder weg. Bij korte
films werkt dit prima, mensen kunnen in- en uitlopen en zo een of
meerdere korte films kijken. De onderverdeling in thema’s bleek ook
goed te werken. Men kent de titels van de korte films vaak niet en
door het hele blok een thematische titel te geven wordt nieuwsgierig-
heid gewekt. Zo kan het publiek zich beter een beeld vormen van de
verschillende programma’s. Het publiek was erg enthousiast over de
gescreende films. De filmblokken waren, ondanks de thematische
verbanden, erg divers; in een blok kon zowel een animatiefilm, een
verhalende film, een documentaire als een meer experimentele film
voorkomen. Alle films sloten goed aan bij Incubate in de zin dat het
alleen films waren met een grote dosis originaliteit, gemaakt door
regisseurs die niet bang zijn om buiten de gebaande paden te treden
en nieuwe wegen in te slaan.
OPEN AIR CINEMAOp de weekdagen was er iedere avond een langspeelfilm in de
tuin van De NWE Vorst gepland (op maandag draaide de lang-
speelfilm in de Filmfoyer). Door slecht weer konden deze films
helaas niet buiten plaatsvinden, en werden ze binnen gedraaid. Er
was redelijk wat interesse voor de lange films maar er was minder
publiek dan bij de korte films eerder op de avond. Dit kan ook te
maken hebben met het late tijdstip, en dat er op dit tijdstip meer
concurrentie was van het muziekprogramma. Opvallend was
dat bij de lange films mensen vaak later binnenkwamen en voor
het einde van de film weggingen. De films in het lange filmpro-
gramma zijn gevarieerd in stijl. Dit jaar draaiden we twee docu-
mentaires, twee speelfilms en een animatiefilm. Het zijn films
die niet meekomen in het reguliere bioscoopcircuit en vaak ook
niet in het Nederlandse festivalcircuit. Tijdens Incubate waren
deze films slechts eenmaal te zien, een unieke kans dus. De films
kwamen van over de hele wereld, onder andere uit de Verenigde
Staten, Japan en IJsland.
LONG NIGHT OF SHORT FILMSOp zaterdagnacht was het tijd voor de Long Night of Short Films,
een filmnacht compleet gevuld met korte films. Het programma
was een goed werkende combinatie van experimentele films en
verhalende films. Ondanks de timing (prime-time zaterdagnacht,
tegenover misschien wel het sterkste muzikale programma van de
week) was de zaal goed gevuld. Een deel van het publiek bleef de
hele nacht, daarnaast was er veel in en uitloop van mensen die een
paar films kwamen kijken.
FILM OP ZONDAGOp zondag werden er in de middag twee documentaires vertoond
in de kleine zaal van de NWE Vorst, en in de vroege avond
presenteerde Go Short twee korte filmblokken. Op zondag was
er bij de individuele films minder publiek dan de rest van de
week, wellicht had dat te maken met het muziekprogramma dat
eerder begint. Opmerkelijk was dat ‘The Ballad of Genesis and
Lady Jaye’, een documentaire die een duidelijke link heeft met
het Incubate-muziekprogramma, wél goed bezocht werd. Wat
onderstreept dat de Incubate-bezoeker meerdere disciplines
bezoekt, en niet alleen voor het muziekprogramma komt
Op zondagmiddag was er de Nederlandse pre-première van
‘Mathildes Misses’, een Belgische documentaire die een aantal
dakloze vrouwen in Brussel volgt tijdens de voorbereidingen
voor de ‘miss homeless verkiezing’. Deze film was niet eerder
in Nederland te zien. Deze film is gemaakt onder een Creative
Commons licentie, wat inhoudt dat men vrij is de film te
kopiëren en te verspreiden. Deze instelling sluit goed aan bij het
gedachtegoed van Incubate, en het was dus ook zeer passend dat
deze pre-première juist op het Incubate festival kon plaatsvinden.
De samenwerking met Go Short is goed bevallen. De filmblokken
vulden de Incubate-filmprogrammering goed aan. Een van
de directrices van het Go Short-festival was aanwezig om een
introductie te geven, en een van de filmmakers (Simon Ellis) was
aanwezig voor een Q&A na screening van zijn film. Deze Q&A
bleek een goede toevoeging te zijn, en werd erg op prijs gesteld
door het publiek.
OPEN FILMIn 2011 presenteerden we de eerste Open Source Film, het film-
programma waarvoor iedereen eigen films in kon sturen en die
allemaal werden gedraaid. Deze formule had veel sterke kanten,
zoals de mooie verzameling eigenzinnige films die het opleverde,
maar de presentatie van de films (achter elkaar in een bioscoop)
zorgde ervoor dat mensen zich gedwongen voelden om al deze
films te kijken. We besloten dat enige selectie wenselijk was. Daarom is voor 2012 besloten om het Open Source aspect niet tot uiting te laten komen in het vertonen van álles dat ingezonden wordt, maar het principe van internet en sociale media aan te nemen. Media als Twitter en Facebook hebben ervoor gezorgd dat men gewend is geraakt om overal direct een mening over te geven. De rolverdeling van maker, curator, jury en publiek is verleden tijd. Hierdoor kan iedereen de rol aannemen die bij hem of haar past. Men kan de rol van maker aannemen door filmpjes te uploaden naar bijvoorbeeld youtube of vimeo. Of de rol van curator door video’s te selecteren voor een zelfgemaakt kanaal of blog. Vervolgens kan de rol van jury worden aangenomen door deze video’s te ‘liken’. Met als resultaat dat de video ‘viral’ gaat, en door een grote groep mensen gezien wordt. Met het Incubate Open Film programma creëerden wij een soortgelijke situatie binnenhet festival. Iedereen kon films insturen. Incubate selecteerde deze films en stelde er evenwichtige filmblokken mee samen. Het publiek kreeg de kans om films te ‘liken’ en de film met de meeste likes won de Incubate Film Award.
Deze aanpak werkte goed: de kwaliteit van de blokken was veel beter dan vorig jaar door de selectie. De eigenzinnigheid van de films is gebleven. Zo leverde het een unieke selectie aan film-materiaal op. De opdeling in thematische blokken (op techniek) geeft het publiek meer houvast om een keuze te maken uit het Open Film aanbod. Ondanks deze opdeling bestond ieder blok toch uit compleet verschillende films. Hier kwamen veel enthousiaste reacties uit het publiek over. Op zondagavond was de uitreiking van de eerste Incubate Film Award. De winnende makers, Raoul en Raimke Groothuizen, waren aanwezig om deze publieksprijs in ontvangst te nemen.
SOLAR CINEMADe Solar Cinema, de buitencinema-installatie op zonne-energie vertoonde een combinatie van films uit het Open Film programma van Brabantse makers en een selectie van films die door bkkc zijn voorgedragen. Deze buitenvertoningen liepen erg goed. Solar Cin-ema stond op vrijdag- en op zaterdagavond buiten bij Poppodium 013, waar de meeste grote concerten tijdens Incubate plaatsvinden. Met name de zaterdagavond telde hierdoor veel bezoekers, die ook zeer enthousiast over het concept en de films waren.
“Tegelijkertijd is Incubate het meest toegankelijke en Tilburgse festival van de stad. Incubate is overal: van Sounds, Little Devil, 013 en The Hall of Fame tot Paradox V39 en Faxx. Waar de Kermis honderd-duizenden bezoekers door de aorta van de stad pompt, raast Incubate door de aderen en haar-vaten. En het is het festival met -vermoedelijk- het hoogste aantal vrijwilligers in de stad. Bands en andere gasten van het festival slapen bij mensen in de stad om de kosten laag te houden.
Honderden mensen hebben logees, hielpen posters plakken, ontvangen gasten, schrijven mee aan de website, leiden rond, maken eten. Incubate brengt niet alleen een programma, Incubate zegt: ‘Dit is ook jullie festival, help mee om het een succes te maken’. Iedereen kan Incubate zijn.Sterker, dat is een van de pijlers van het festival, en de stad Tilburg is een voorwaarde. Overzichtelijk centrum, alles op loopafstand, geen toeristenstad. Organisator Joost Heijthuijsen houdt het niet
voor mogelijk dat een festival als Incubate in Amsterdam zou kunnen worden gehouden, zeg rond het Leidscheplein. Het zou verzuipen in de chaos, in de toeristenstroom. Incubate is on-Tilburgs en puur Tilburgs tegelijk.” — Rik Goverde in Brabants Dagblad, 16 september 2012
12
ZEEBELT IN RESIDENCE: ‘IF... THEN’
Nog een primeur op
Incubate 2012: een volledig
theater programma, samen-
gesteld door productie-
huis Zeebelt uit Den
Haag onder de noemer
‘Zeebelt in Residence’.
Hun tijdelijke thuisbasis in Tilburg
was de Hall of Fame. Daarnaast
waren er ook performances te zien
in De NWE Vorst, de Sudiozaal van
Theaters Tilburg en het Factorium.
Het gevarieerde programma bevatte
voorstellingen en performances van
verschillende jonge en vernieuwende
theatermakers, die theatervormen ver-
mengden met andere kunstdisciplines
zoals muziek, beeldende kunst, dans en
film. Op de eerste dag trapten Andreas
Bachmair en Johanna Biesewig af.
Zij zijn beiden afgestudeerd aan de
mimeopleiding in Amsterdam. Hun
performance If… then trok helaas
nog maar een klein aantal bezoekers,
mogelijk in verband met de opening
waar veel mensen bleven hangen tot
later in de avond. Maar de mensen in
het publiek werden aangenaam verrast
met een speelse, originele, knusse en
pakkende voorstelling over de levens
van de makers. Het publiek werd hier
en daar als figurant gebruikt en zo
wisten de twee acteurs het publiek, dat
in het begin nog wat afwachtend was,
mee te nemen in hun verhaal en kon-
den ze uiteindelijk op een overtuigend
applaus rekenen.
‘LAUGHIN WHILE DRINKIN SOUR MILK’
En succes vertelt zich door. Zo werd het
iedere Incubate-dag een stukje drukker bij
de theatervoorstellingen. Publieksfavoriet
van de week bleek Jaime Ibanez met
Laughin while drinkin sour milk op de
woensdag. In een charmant steenkolen
Engels vertelde hij absurdistische en
droogkomische verhalen. Terwijl hij ze
illustreerde met zelf gemaakte installaties,
zoals een man in een roeibootje en een
leeuwenkop die een hoofd opat. Een
voorstelling vol verrassend leuke vondsten
en zeer krachtig in al zijn eenvoud. In
het nagesprek wist Jaime het publiek nog
meer te vertellen over zijn werkwijze
en visie op de performancekunst.
Op donderdag werd een groot publiek,
dat die avond voor een deel uit studenten
van de Fontys Academie voor Theater
bestond, getrakteerd op een surrealisti-
sche mix van muziek, beeldende kunst
en tekst met Achterna gedragen van Petra
van der Schoot en Piet-Jan van Rossum.
En op de vrijdag was de traktatie extra
zoet; theatermaakster Stephanie Pan
liet in haar monoloog You Are Here
alle kijkers elkaar een stukje van haar
zelfgemaakte chocoladetaart geven,
een smakelijk welkomstgeschenk bij
haar voorstelling. Na dit eerste deel
begon een stuk muziek, waarin Step-
hanie hartverscheurend op haar taiko
sloeg, tot ze letterlijk niet meer kon. Tot
slot mocht haar publiek plaatsnemen
op een reusachtige jurk, waar ze zich in
geworsteld had. Daar serveerde ze nog
een prachtig gezongen lied, waarna het
publiek stilletjes en onder de indruk de
zaal weer verliet.
Ola Maciejewska sloot de dag erna
het theaterprogramma bij de Hall of
Fame af, met een performance in het
skatepark. Maar ondertussen was
doorlopend in de NWE Vorst ook nog
een ander hoogtepunt van Zeebelt te
zien; Instant Fiction van Sarah van
Lamsweerde. In de foyer waren drie
schermen opgehangen en een aantal
beveiligingscamera’s. Publiek dat zich
in de foyer of in de tuin bevond kon
zichzelf terugzien op de schermen,
voorzien van ondertitels uit films en tv-
series door Sarah. Een vreemde gewaar-
variërend van discussieprogramma,
experimentele geluidscollages, een
inbelprogramma of Nederlandstalige
popmuziek. Zo maakten Willem de
Ridder en WORM live hoorspelen.
Met het programma ‘De Platenkast
van...’ zoomden we in op ons centrale
thema: You Are Incubate. Een dagelijks
programma waarbij de platenkasten
van Tilburgers werden besproken met
de eigenaren ervan, uiteraard omlijst
met muziek uit de besproken platenkast.
Zo sprak Ad Waal, eigenaar van dart-
speciaalzaak ‘Dartcorner’, over zijn
fascinatie voor Queen en ‘walk on
theme tunes’ van darters bij kam-
pioenschappen en vertelde Angelique
Spaninks, directrice MU en STRP
festival, over haar affectie voor de bands
Psychic TV en Chris & Cosey, en hoe het
was om vorig jaar Incubate mee te maken.
Net als in 2011 was radiopiraat Perry
Witteveen anchorman van Incubate
Radio, met zijn programma ‘De Herrie
van Perry’ dat dagelijks in de morgen
te horen was en een eigen selectie
aan voornamelijk Nederlandstalige
muziek liet horen. Dit keer nam Perry
Bram Vermeer mee die speciaal voor
Incubate extra jingles had gemaakt.
De livestream van Incubate Radio is
tijdens het festival 11.246 keer bekeken,
en de reikwijdte van onze zendmast via
105.9 FM in de lokale ether was tot ver
over de stadsgrenzen van Tilburg.
LEIF VOLLEBEKK OP ‘T SCHOPPassend bij het open karakter dat we
nastreven is er dit jaar gekozen om de
residentie op biologische boerderij ‘t
Schop open te maken. Dat wil zeggen,
artiesten konden met een projectvoorstel
komen en het beste voorstel werd
uitgevoerd. Het aantal voorstellen
dat hieruit voortvloeide was helaas
beperkt. Wij kregen vaak te horen
dat de eisen waaraan het plan moest
voldoen erg beperkend werkten. De
belangrijkste elementen die in het plan
moesten voorkomen waren het werken
met de lokale community en te proberen
een gateway naar Hilvarenbeek te creëren.
Dit laatste bleek een welhaast onmogelijke
opgave als je zowel ‘t Schop als
Hilvarenbeek niet kent.
Uiteindelijk kozen we voor de jonge
Canadese singer–songwriter Leif
Vollebekk. Vollebekk werkte met de
lokale harmonie en speelde meerdere
middagen op het kerkorgel van Hilva-
renbeek. Vollebekk werkte daarnaast
mee op de boerderij, ging met de familie
Van den Broek mee naar het Hilvaren-
beekse bierfestival en deed optredens
in drie Tilburgse verzorgingstehuizen
(samen met Meindert Talma en Frank
Fairfield, zie ‘Move Any Mountain’)
en bij de Eat-In. Als afsluiting van
zijn verblijf in Hilvarenbeek speelde
Vollebekk een lunchconcert op ‘t Schop.
Hier speelde hij voor een mix van
dorpsbewoners en Incubate-bezoekers.
De Incubate-bezoekers werden met een
huifkar van het centrum van Tilburg
de Sac aanstormende Nederlandse
talenten optraden op het Hollandse
Nieuwe-podium. Een hoogtepunt was
op woensdag het optreden van King
Midas Sound. Deze relatief onbekende
dubband uit Engeland trok 013 vol met
nieuwsgierigen om een overweldigende
performance te geven die het maximale
haalde uit het geluidssysteeem met een
overdonderend basgeluid. De avon-
tuurlijke muziekliefhebber was even
daarvoor al uitgedaagd in Paradox met
de solodrumset van Will Guthrie en de
experimentele gitaarmuziek van Bill
Orcutt. Of had in Cul de Sac genoten
van de Frietboerism-labelavond: een
avond vol underground maar kwali-
tatief hoogwaardige elektronica en
instrumentale hiphop uit Nederland.
De donderdag gaat de geschiedenis in
als de eerste keer dat een dag op Incu-
THEA
TER
Open Source Radio — foto: Victor van der Griendt
wording, maar bijzonder komisch
om te zien hoe een alledaags tafereel
ineens kan veranderen in een spannende
filmscène. En door de plek kwamen ook
alle bezoekers van de DIY Conference
ermee in aanraking, naast de gewone
festivalbezoeker. Theater moet wellicht
nog even echt ontdekt worden door
het Incubate-publiek, maar Zeebelt
in Residence was zonder twijfel een
geslaagd nieuw project.
MUZIEKPROGRAMMA WEEKENDHet meest opvallende aan de muziek
programmering in het weekend was
voor velen waarschijnlijk de toevoeging
van de grote zaal van Poppodium 013
gedurende drie dagen. Daar traden
grote publiekstrekkers als Mogwai,
Yann Tiersen, Fields of the Nephilim
en Buzzcocks op. Dit droeg sterk bij
aan het recordaantal bezoekers dat
Incubate dit jaar haalde en bood tevens
context en meerwaarde aan optredens
die op andere locaties plaatsvonden.
Tijdens het optreden van Yann Tiersen
speelden noise-acts Consumer Elec-
tronics en Con-Dom voor een volle
Stage01 en was het erg druk bij het
optreden van MV&EE met hun zelf-
gemaakte licht- en geluidsinstallatie in
het Duvelhok.
We kozen dit jaar uitdrukkelijk voor
een mix van oude helden als Nurse
With Wound en Chris & Cosey en
jong talent als The Haxan Cloak en
Raime. Op zondag openden we met
oudgediende Silver Apples, gevolgd
door opkomende bands als Japandroids
en The Men, en waren punkpioniers
Buzzcocks de afsluiter. Ook in de
danceprogrammering was dit zichtbaar
met grotere namen als Moodymann,
MUSIC
Nathan Fake, Anthony Rother en
Johannes Heil tegenover opkomende
artiesten als Ital, Rudi Zygadlo en
Nguzunguzu. Dit zorgde voor een
interessante variatie in bezoekers-
groepen. Doordat Poppodium 013 met
drie zalen het centrum van het festival
vormde, met locaties als Cul de Sac,
Extase en V39 om de hoek, bleven veel
mensen in deze buurt hangen. Hierdoor
was het bij bepaalde concerten in de
Pauluskerk en De NWE Vorst relatief
rustig.
MUZIEKPROGRAMMA WEEKNiet alleen in het weekend kozen
we voor de combinatie van oude en
nieuwe helden. Door de week heen kon
het contrast nauwelijks groter zijn met
op maandag grindcoregrondleggers
Napalm Death – na dertig jaar nog altijd
een steengoede liveband, zo bleek – en
op dinsdag rapper Kid Ink, de ghost-
writer van P. Diddy, die een wervelende
solocarrière is begonnen. In 013 speelde
Nederlandse grindcoreband Dr. Doom
haar afscheidsoptreden terwijl in Cul
bate uitverkocht raakte. In 013 speelden
psychedelische rockbands Pretty Light-
ning en Sleepy Sun, maar écht druk was
het bij A Winged Victory For The Sullen
en Nils Frahm, beiden grote namen in
de neo-klassieke pianomuziek. In het
net verbouwde Paradox paste er letterlijk
niemand meer bij. Desondanks speelden
beide artiesten voor een muisstille zaal, wat
aangeeft hoezeer het Incubatepubliek de
artiesten respecteert en voor cultuur komt.
OPEN SOURCE RADIONet als vorig jaar maakten we ook dit jaar
weer een hele week radio. 10080 minu-
ten, of 168 uur, waren 38 verschillende
programma’s te horen via 105.9 FM en
via de goed bekeken internetstream op
de Incubate-website. Voor Open Source
Radio kon iedereen zich aanmelden
om tijdens Incubate live een radioshow
te presenteren of om een van tevoren
opgenomen radioshows in te sturen.
Onder de inzendingen en aanmeldingen
waren zowel professionals als liefhebbers.
Het radiostation was een week lang een
viering van diversiteit met programma’s
In the Netherlands this fall, a magical dream festival awaits. Fans of indie goth or post-punk and other sad people will want to book a flight to lovely Tilburg, where from September 10-16 one can enter the wardrobe known as Incubate Festival and wander out through the other side into a wonderful post-punk Narnia. “the post-punk Narnia known as Incubate Fest”— Tiny Mixtapes quote eind april
Please accept my thanks for taking me on as a volunteer! It was a wonderful experience and I’m certainly looking forward to next year’s Incubate! — Barbora Kerkova (Vrijwilliger, internationale student uit Tsjechië)
13
naar ‘t Schop vervoerd en konden daar
genieten van een biologische lunch.
Ondanks dat Leif Vollebekk een minder
bekende artiest is dan Peter Broderick
het jaar ervoor, kon hij bij dit optreden
op een zeer ruime belangstelling rekenen.
LOUDER THAN WAR / INCENDIARY MAGAZINE / SMIKKELBAARD
John Robb is journalist voor onder
andere BBC en The Guardian.
Daarnaast heeft hij zijn eigen online
magazine Louder Than War. Vorig
jaar speelde Robb op Incubate met zijn
band Goldblade en mailde ons daags na
het festival dat hij zo’n goede tijd had
gehad en vol ideeën zat voor zijn eigen
gecureerde podium. Wij gaven hem de
ruimte om een driedaags programma
in Café Extase te cureren. Hierbij
kreeg hij spontaan hulp van Richard
Foster van het in Nederland gevestigde
Incendiary Magazine. Onder de titel
‘Cultural Cringe’ kozen zij artiesten uit
die volgens hen nergens passen. Ze zijn
oud, lelijk, zingen Welsh, zijn nog nooit
de eigen stad uit geweest of passen
om een andere reden nergens tussen.
Het werd een bont programma met
onder andere het eerste Nederlandse
optreden in meer dan twintig jaar van
John Robb’s eigen band The Membranes.
Maar ook spacerock van Gnod uit
Manchester, Ierse anarcho-punk van
Paranoid Visions, jong talent Fawn
Spots uit York, opkomende Nederlandse
band Nouveau Vélo en onverstaanbare
gitaarrock van Plant Duw uit Wales.
Het vlak voor Incubate opgerichte
platenlabel Smikkelbaard bracht drie
platen uit tijdens Incubate, onder
meer die van Gul Night Out. Hiermee
werd het een officiële releaseparty
en hielp Marcel van Smikkelbaard
mee met de promotie van dit project.
Naast de negen artiesten in Extase
presenteerden Louder Than War en
Incendiary ook een panel op de DIY
Conference. Ze nodigden oud-British
Sea Power manager Roy Wilkinson
uit om te praten over zijn boek Do It
For Your Mum. Door de aanwezigheid
van Roy Wilkinson konden we British
Sea Power overtuigen op Incubate te
komen spelen.
SACRED BONES / POSH ISOLATIONToen we onze wensenlijst aan het
maken waren kwamen we erachter
dat wij vrijwel iedere band die op het
New Yorkse Sacred Bones label uitge-
bracht wordt voor het festival wilden
uitnodigen. Wij vroegen hen daarom
om een programma voor ons samen te
stellen. Net als bij Louder Than War
werd halverwege het proces een tweede
naam toegevoegd aan het curatorschap.
Sacred Bones wilde veel bands van
het Deense Posh Isolation records
programmeren. Er werd gekozen voor
een Posh Isolation programma op
zaterdag en een Sacred Bones pro-
gramma op zondag. Nu kwam de
hele Kopenhaagse scene naar Tilburg
en maakte vooral Vår een enorme
journalisten bleken erg onder de indruk
van het festival en schreven mooie
stukken over hun tijd op Incubate.
TOSTI SESSIONSDoor Merijn Bisschops van De Link was
een gevarieerd programma samengesteld
met onder meer bewerkingen van tra-
ditionele Chinese muziek (Filip Kimho
Duo), composities voor f luit (Susanne
Borsch) en harp (Miriam Overlach)
en het enige panfluit / gitaar duo
ter wereld (Duo Verso). Hedendaags
gecomponeerde muziek kampt met een
imagoprobleem: het zou ontoegankelijk
zijn voor een niet-ingevoerd publiek.
Al jaren zoeken we daarom in samen-
werking met De Link naar een concept
waarbij deze soms zware en serieuze
muziek op een lichtvoetige manier aan
een breed publiek getoond wordt.
Dit jaar noemden we het Tosti Sessions,
de locatie zou de Bomenlounge in het
Faxx-gebouw worden, waar de Tos-
tibar tosti’s verkoopt. Helaas moest
om logistieke redenen het programma
bezoekers de nodige servicekosten op
een baan van acht plekken en scheelt
het de nodige handling bij het indelen
van de banen. Muzikale invulling van
de avond was er zoals altijd van heavy
metal-dj Patchman Marco. Met zijn
muziek op de achtergrond werden de
nodige strikes en, later op de avond,
vooral gutterballs geworpen. Prijzen
waren er voor onder meer ‘Beste team-
outfit’, ‘Meeste punten’, en ‘Hardste
Worp’. De winnaars gingen naar huis
met een prijzenpakket gesponsord door
Suburban Records, een van de vele
trouwe deelnemers aan het bowlinge-
vent. Dolfijnbowling Tilburg gaf aan
dat er geen enkel evenement is waarbij
de personeelsroosters zó snel vol zitten
als bij Heavy Metal Bowling. Zoals
de bedrijfsmanager achteraf mailde:
“We zien jullie volgend jaar graag weer terug.”
PURE HUBSIn samenwerking met een aantal
Europese partners vond tijdens
Incubate de pilot plaats van het Pure
Hubs–project. De grens tussen stad
de focus per specifiek gebied ligt op
herkenbare delen van de hubs (denk
bijvoorbeeld aan het kreupelhoutbos in
het Pure Hubs gebied van Kent). Deze
beelden werden live gecombineerd met
een optreden van vier grote techno-
artiesten uit Frankfurt, wat meteen de
connectie tussen stad en platteland in
een tastbaar concept weergeeft. Het
werk van deze techno-artiesten gaat
per definitie over het grootstedelijke,
over uitgestrekte klanklandschappen
die meer te maken hebben met de oude
industrie dan met de oase van rust van
het platteland. Wij kozen daarbij voor
Heiko Laux, die gekoppeld werd aan
Tilburg; Anthony Rother, die gekoppeld
werd aan Kent; Johannes Heil, die
gekoppeld werd aan Antwerpen; en
Pete Namlook, die werkte met beelden
van zijn thuisgebied Frankfurt. In de
grote zaal van Poppodium 013 werden
debeelden van Van Mil voor een jong
publiek gebeamd op een stellage van
twaalf schermen, die steeds de dj
omringden. De beeldtaal was afwijkend
van wat de meeste feestgangers of
concertbezoekers normaal voorgeschoteld
krijgen, en werkte erg goed. Meer dan
zeshonderd bezoekers zagen hoe Van
Mil tot diep in de nacht met de beelden
steeds de muziek aanvulde en omgekeerd,
en hoe zij de prachtige natuur van de
Pure Hubs-gebieden in beeld bracht
en mixte op de beats van de dj’s. Een
mooie pilot voor een formule die zeker
nog uitgediept en aangevuld kan wor-
den.
GLOBAL MASHUPS 2012We startten de site generationbass.com
om ontwikkelingen binnen niet–Westerse
dancemuziek te documenteren en te
ontsluiten voor een zo groot mogelijk
publiek. Met deze formule werd
ongekend resultaat behaald. Inmiddels
trekt het maandelijks gemiddeld
150.000 blogbezoekers, op het moment
van schrijven kent het blog in totaal
meer dan vier miljoen bezoekers en zijn
we het leidende blog op het gebied van
niet–Westerse dance en zogenaamde
‘global bass’. In 2011 zetten we deze
digitale ontwikkeling om naar de
fysieke ontwikkeling van artiesten. We
brachten niet–Westerse muzikanten
en producers naar Nederland voor
een ontmoeting met toonaangevende
Westerse producers. Ze werkten samen
in een studio aan techniek, arrangemen-
ten en gezamenlijke tracks en traden ’s
avonds op tijdens Incubate, en de dagen
erna op andere plekken in Nederland.
Hoewel de fysieke samenwerkingsver-
banden kort waren, hadden ze veel effect
in het traject erna. Langdurige samen-
werkingsverbanden tussen artiesten
volgden.
In 2012 werkten we in samenwerking
met Hivos deze ingeslagen weg verder
uit. Met de focus op India en Indonesië
wilden we een langduriger traject uit-
zetten. De fysieke kennismaking tussen
niet–Westerse en Westerse muzikanten
op Incubate was daarbij niet het einddoel,
maar slechts een tussenstation in een
traject van een jaar. Het einddoel is dit
traject het uitbrengen van een verzamel-
album, dat via de site en community
van Generation Bass uitgebracht werd.
Eerdere verzamelalbums van Generation
Bass werden gerecenseerd in bijvoor-
beeld The Guardian, New York Times,
kregen aandacht van MTV op twee
continenten en werden besproken en
gedraaid op BBC Radio 1. Dit soort
aandacht kan voor deze artiesten het
verschil zijn tussen een carrière in de
muziek en hobbyisme én geeft daar-
naast een boost aan hun plaatselijke
community.
De optredens op Incubate pakten net
als vorig jaar weer goed uit. De duo’s
klikten op menselijk en op artistiek
niveau en brachten interessante inhou-
delijke stukken zonder de dansvloer uit
het oog te verliezen. Als locatie voor
de live-shows was dit keer gekozen
voor Studio, met een club-achtige
setting. De optredens in Den Haag en
Rotterdam werden ook goed bezocht,
Publiek bij het Posh Isolation Event — foto: Tom Roelofs (gepubliceerd in de oktober editie van NME magazine)
indruk. The Quietus schreef in haar
lijvige Incubate-recensie een volledige
paragraaf over Vår, noemden het hun
favoriete nieuwe band en gezaghebbend
Engels muziekblad NME ruimde drie
pagina’s in voor een verslag over de
band met grote foto’s van hun optreden
op Incubate. Op zondag waren vooral
Cult Of Youth en The Men de namen
die veel mensen aan elkaar tipten.
Beide shows waren stampvol. The Men
hebben we zelfs naar de grotere Kleine
Zaal moeten verplaatsen (vanuit de
Stage01) zodat iedereen die dat wilde de
band kon zien. De samenwerking met
Sacred Bones bleek niet alleen artistiek
een groot succes te zijn. Het label heeft
erg goede mediaconnecties en nodigde
journalisten van grote Amerikaanse
blog Stereogum en tijdschriften als
NME en Rolling Stone uit. Deze
verplaatst worden naar het Duvelhok,
zonder Tostibar. Vanaf dag één kwamen
er mensen die tosti’s wilden eten en
teleurgesteld waren dat de in de pro-
grammagids beloofde culinaire tosti’s
er niet waren. Op eigen initiatief bakte
vrijwilliger Wendy vervolgens dagelijks
tosti’s en werd het steeds drukker bij
de sessies. Waar op maandag ongeveer
twintig bezoekers waren, stonden er
donderdag al veertig.
HEAVY METAL BOWLINGDe zesde editie van Heavy Metal
Bowling, traditiegetrouw op de Incubate
donderdag, was weer een groot succes.
In een nieuwe recordtijd van elf uur
waren alle 144 beschikbare plekken
uitverkocht. De verkoop ging voor het
eerst grotendeels per baan in plaats van
per ticket. Hierdoor bespaarden we
en platteland is de afgelopen jaren op
verschillende manieren opgezocht,
opgerekt en uitgediept, maar een
element dat achterblijft is mensen
in contact te brengen met hun eigen
verbeelding en esthetische concepties
over deze gebieden. Zeker de jongere
generatie, opgegroeid met snelle
beeldcultuur en in een tijd waarin juist
het stedelijke (urban culture) als ‘cool’
gepresenteerd wordt, haakt vaak af als
het gaat om het rurale. Om dit proces
te stimuleren werd gewerkt met het
volgende concept: De jonge Tilburgse
videokunstenaar Michelle van Mil ging
aan de slag met de Pure Hubs-gebieden bij
Kent, Tilburg, Antwerpen en Frankfurt
(de vier grootste en meest stedelijke van
de hubs) en maakte hier uitgebreide
video-opnamen. Deze bewerkte ze en
rangschikte ze in vier delen, waarbij
“Een keer per jaar wordt het rustige stadje Tilburg overspoeld door een bende moeilijke alts, half-alts, kunstenaars, krakers en linksdraaiende natuurmensen uit Duitsland. Juist, het is Incubate! ‘s Lands enige festival dat er een beetje toe doet, als je het mij vraagt.” — Koen van Bommel in Vice (NL), 17 september 2012, Vice wordt gelezen door “trendsettende stadsbewoners van 18-34 jaar met een
gemiddelde eeftijd van 24 jaar.” Het internationale marketingonderzoek The Cassandra Report heeft VICE verkozen tot de #1 trendsetter in 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 en 2008.
krant, NRC Handelsblad, nrc.next,
en diverse weblogs over het festival.
Brabants Dagblad vulde zelfs zeven
dagen lang een hele pagina over Incubate
wat resulteerde in meer dan veertig
Brabants Dagblad-artikelen over ons
dit jaar. Een ongekende hoeveelheid.
Wat onze eigen uitingen betreft hadden
we dit jaar weer een onderscheidende
vormgeving van de hand van art director
Ingo Oszkinat. Naar aanleiding van
het thema over activatie: You Are
Incubate, moest Incubate tastbaarder
worden. Dit kwam tot uiting in de
‘gescheurde’ papieren stijl in off-white
die over de hele communicatielinie
werd doorgevoerd. Voor de herken-
baarheid werden posters van specifieke
artiesten in deze stijl doorgetrokken
en door Nederland en België verspreid.
De Gemeente Tilburg heeft dit jaar ook
weer veel voor onze communicatie bete-
kend. Door Incubate zelf de Tilburg
Trakteert-posters op te laten maken
en veel kansen aan te reiken om via
verschillende communicatie-uitingen
een groter publiek te bereiken en
een betere service te kunnen bieden.
Voorbeelden hiervan zijn de mupi’s
in de grote steden, toegang tot gratis
wifi voor bezoekers van Incubate door
de gehele binnenstad, een groot bord
langs de A58 en stationsspreads op
verschillende treinstations. Hiervoor
zijn we de gemeente zeer dankbaar. De
festivalguide was dit jaar interactief
voor mensen met een smartphone.
Met behulp van gesponsorde Layar-
technologie konden video’s en websites
bekeken worden door pagina’s in de
festival guide te scannen met een
smartphone. Incubate heeft dit als
een van de weinige festivals (naast
Lowlands) geïmplementeerd.Dit was
een leuke manier om mensen bekend
te laten worden met programma dat
ze niet kennen, maar was voor veel
mensen toch nog te vooruitstrevend
of onbekend. Omdat de technologie
heel nieuw is, werkte het ook nog niet
optimaal. Of we dit in de toekomst weer
zullen gebruiken hangt dan ook af van
het feit of er meer organisaties gebruik
van zullen maken, zodat men ermee
vertrouwd raakt en de technologie
verbeterd
Naast de mobiele website ontwik-
kelde internetpartner Freshheads, als
verrassing, buiten ons medeweten om
een festival app, die precies voor het fes-
tival klaar was. De app zag er prachtig
uit en werkte, met name op de iPhone,
waar hij voor gebouwd werd, erg soe-
pel. Op ons aandringen werd er op het
laatste moment ook een Androidversie
gemaakt. De app maakt gebruik van de
open API die we in 2011 ontwikkelden
en werd 882 keer gedownload voor
iPhone en 393 keer voor Android. We
kunnen deze app voor komende edities
gemakkelijk weer inzetten dankzij de
open API.
Eindhoven 2018) met daarin tweets
over Incubate. Niet van onszelf maar
van bezoekers, Tilburgers, partners en
artiesten.
Door de grote werkdruk en de hoeveelheid
aan te communiceren programma’s, is
het aantal mensen dat heeft meegewerkt
aan de marketing van Incubate weer
toegenomen. Zo was er dit jaar voor het
eerst een ontwerpstagiair, begonnen de
marketingstagiairs voor het tweede
half jaar al in of zelfs voor augustus, en
hielpen er 765 mensen via Loyal Class
op de sociale media mee om Incubate
onder de aandacht te brengen. Voor
deze laatste actie wonnen we zelfs de
Gouden Struis voor beste marketingactie
binnen de podiumkunsten, evenals
Parkstadtheater. De jury over hun
keuze: “De Gouden Struis is in het
leven geroepen om het [marketing]
vak beter te maken en juist allebei de
cases doen dat, ieder op een unieke
wijze. Wij vonden het niveau van deze
2 inzendingen zelfs zo hoog dat zij
zelfs buiten de branche als voorbeeld
dienen. [...]“Loyal Class” ademt de
open cultuur van het internet. De
bezoekers zijn als het ware zelf onderdeel
van de organisatie. Opvallend is hoe
de campagnes elkaar aanvullen en van
elkaar kunnen leren. Wij zijn dan ook
benieuwd te zien wat de verdere ont-
wikkeling gaat zijn.” Dus niet alleen
werd Incubate verkozen tot ‘Leukste
stadsevenement van Nederland’ bij
de Nationale Evenementenprijzen, en
versloegen we daarmee De Intocht van
Sinterklaas, ook de innovatieve manier
waarop we ons publiek willen bereiken
en behouden is opgevallen. We zijn erg
trots dat we deze waardering krijgen
vanuit collega’s, na de positieve reacties
vanuit publiek, partners en artiesten
over onze werkwijze.
Na een drukke voorbereiding maakten
we dit jaar de eerste artiesten, waaronder
de Buzzcocks, bekend tijdens een uit-
verkochte Incubated. In het buitenland
had The Quietus de primeur voor de
Engelstalige wereld en de Duitstalige
volgers werden door Visions bediend.
De dag na Incubated had Brabants
Dagblad de primeur door als eerste
Nederlandstalige medium over Incubate
2012 te berichten, waarna vele media
hen volgden. Dit reflecteert ook de
strategie van Incubate: door zowel
geïnteresseerde en toonaangevende
buitenlandse media en de trouwe en
lokaal zeer invloedrijke media een
voorsprong te geven, konden andere
media niet achterblijven. Een zeer
geslaagd experiment. Ook klopten veel
verschillende media bij ons aan. Zo
werd muziekcurator Peter Meeuwsen
op aanvraag van Pinguin Radio een
week lang hoofdprogrammeur van het
radiostation voorafgaand aan Incubate
en schreven 3VOOR12, OOR, The
Quietus, NME en Gonzo(Circus)
uitgebreid over het festival in de
aanloop naar september. Tijdens het
festival schreven onder meer de Volks-
vlag van Incubate. Met als titel Incu-
bate Scene Report stond maandelijks
één Nederlandse en een Europese
muziekscene centraal op ons blog
en op een concertavond in café Cul
de Sac. Op het blog bestond Incubate
Scene Report uit een serie diepgravende
artikelen waarin de muziekscenes van
steden als Groningen, Haarlem, Eind-
hoven, Nijmegen, Utrecht, Rotterdam,
Kopenhagen, Antwerpen, Gent en
Bristol in kaart werden gebracht. Op
de avonden in Cul de Sac speelden
telkens twee bands uit de Nederlandse
stad die centraal stond. Verschillende
bands (Earth Control, Those Foreign
Kids, Wolvon) die we ontdekten via
Incubate Scene Report speelden later
in het jaar op het festival. De opkomst
bij de optredens was zeer wisselend.
De Groningen-avond was zeer goed
bezocht, terwijl de Nijmegen-avond
vrijwel leeg was. In de toekomst blijven
we ons actief verdiepen in lokale
scenes. Deze zullen hun plek niet meer
vinden op een aparte avond, maar in de
context van het festival of als onderdeel
van Incubated.
CULTUURNACHTOok tijdens de tweede editie van de
Cultuurnacht deed Incubate weer mee.
Vorig jaar nog in Gifgrond, dit jaar
zetten we Cul de Sac op zijn kop, met
een veelbesproken optreden van onze
favoriete bodybuilder Rummelsnuff
en een weergaloos optreden van
andere Incubate-alumni My Disco uit
Australië. De Cultuurnacht was stijf
uitverkocht. Een nadeel van dit grote
succes was dat we sommige vaste
Incubate-bezoekers moesten teleurstel-
len, die niet op tijd een kaartje hadden
gehaald.
De marketing van Incubate
draait om public relations.
Niet in de traditionele
markting betekenis, waar-
mee wordt bedoeld relaties
met de pers, maar juist
direct met het publiek.
Zelfs voordat het thema
You Are Incubate er was,
stond de gebruiker bij
Incubate al centraal als
actieve deelnemer in het
proces om Incubate onder
de aandacht te krijgen.
Kernpunten in onze mar-
ketingstrategie waren de
wiki-website, het open
source businessmodel en
de vroege inzet op soci-
ale media, en zijn nog
steeds van groot belang
voor de manier waarop
Incubate met haar trouwe
achterban omgaat. Dat
zijn geen hersenloze
consumenten maar juist
waardevolle individuen. Daarom
plaatsten we vijf dagen lang advertenties
in de nrc.next voorafgaand aan Incu-
bate (in nauwe samenwerking met
De Incubated-serie werd in 2012 door
Incubate geprogrammeerd in opdracht
van Paradox met als doel het verbreden
van het podiumkunstenaanbod in
Tilburg en Nederland, en het trekken
van een bredere doelgroep naar
Paradox. Incubate verzorgde naast
het programma ook de productie en
promotie van de serie. Na de eerste
series is er in de laatste reeks gekozen
om de avonden meer thematisch op
te bouwen. Zo stonden er op Incuba-
ted 14 drie ‘ambient’-artiesten en op
Incubated 18 twee ‘metal’-artiesten.
Binnen die genre-omschrijvingen
waren de stijlen wel weer divers.
Waar we vorig jaar nog schreven dat
de helft van de Incubated-bezoekers
afkomstig uit Tilburg is, is het opval-
lend dat dat inmiddels nog maar een
kwart was in 2012. Naast Utrecht,
Rotterdam, Nijmegen en Amsterdam
bereiken we nu meer publiek uit Breda,
Den Bosch, Eindhoven, Den Haag,
Groningen, Antwerpen en Brussel.
Dit is waarschijnlijk te danken aan de
iets grotere namen die exclusief gepro-
grammeerd werden. Voor artiesten als
Shining, Circle en Malcolm Middleton,
die alle drie hun enige Nederlandse
show in Tilburg deden kwamen veel
mensen van ver gereisd. Incubated
15 met Shining was uitverkocht. De
andere optredens werden ook zeer goed
bezocht. De tweejarige Incubated-serie
in opdracht van Paradox is na editie
18 tot zijn einde gekomen. De serie is
vanaf editie 19 verder gegaan in een
nieuw jasje. Niet meer met een vaste
locatie, niet meer op een vaste dag en
niet meer met een vaste prijs. Het doel
is om artiesten naar Tilburg te brengen
die je hier normaal gesproken niet
snel zult zien. Door niet meer met een
vaste locatie en avond te werken, zijn
we zeer f lexibel en kunnen we net op
aanbod inspringen waar dat voorheen
niet ging. De eerste avond die op deze
manier werd geprogrammeerd was in
samenwerking met 013 en is zeer goed
bevallen.
FRISSE ORENBegin januari 2012 vond de tweede
editie van Frisse Oren plaats, het gratis
festival georganiseerd door Tilburgse
podiumkunstinstellingen. Waar we
vorig jaar het programma in de foyer
verzorgden, deden we dat nu in de
kleine zaal van 013. We toonden er
twee veelbelovende post-punkbands:
het Belgische Ping Pong Tactics en
het Nederlandse Rats On Rafts, die
een paar maanden eerder hun door-
braakoptreden gaven op Incubate. Het
onvaste stemgeluid van de zanger van
Ping Pong Tactics zorgde voor een
langzaam leeg lopende zaal, terwijl
Rats On Rafts de zaal voltrok en het
publiek aan het dansen kreeg.
INCUBATE SCENE REPORTIn februari begon Tibor Bijl zijn stage bij
Incubate met als opdracht het creëren
van een eigen concertserie onder de
met name die in Rotterdam. De samen-
werking met Worm voor het Wereld
van Witte de With festival, leverde de
muzikanten veel nieuwe vrienden en
netwerkcontacten op. De komende
tijd gaan we verder met de opnamen,
remixen en het uiteindelijke album,
om de Indiase en Indonesische muzi-
kanten zo goed mogelijk gebruik te
laten maken van de mogelijkheden die
de samenwerkingsverbanden bieden.
INCUBIOSVanaf februari 2012
begonnen we met het
programmeren van een
maandelijkse filmavond
in de Hall of Fame te
Tilburg, onder de naam
Incubios. Uitgangspunt
van deze maandelijkse
avond was een laagdrem-
pelige filmavond, waar onbekende
films te zien zijn die niet terug te
vinden zijn in het Nederlandse bio-
scoopcircuit en vaak ook niet in het
Nederlandse festivalcircuit. Deze films
zijn vaak ook niet terug te vinden op
het internet: een unieke kans dus
voor het zien van films die normaal
gesproken onder de radar blijven. Dit
waren stuk voor stuk films die een
originaliteit en een artistieke kwaliteit
bezitten die aansluit bij de artistieke
waarden van Incubate. Per avond werd
een korte film gecombineerd met een
lange film of documentaire. In de vijf
edities van Incubios die hebben plaats-
gevonden, draaiden er in totaal tien
films, waarvan er twee bij de Incubios
hun Nederlandse première beleefden.
Een van deze premières was de film
‘Goliath’, de eerste langspeelfilm van de
Amerikaanse filmmakers the Zellner
Bros., die in eigen land veel bekendheid
genieten door hun korte films met zeer
eigenzinnige humor. De combinatie
van een korte met een lange film bleek
goed te werken, het publiek kwam
meestal voor de lange film maar was
vaak positief verrast door de korte film.
Op deze manier draagt de Incubios bij
aan de erkenning voor en waardering
van de korte film binnen Nederland,
en biedt Incubios een podium aan
films die in Nederland weinig of
geen vertoningsmogelijkheid hebben.
INCUBATEDDe concertserie Incubated in Paradox
bestond dit jaar uit zes optredens, op
elke eerste donderdag van de maand,
uitgezonderd de drie maanden voor het
festival. De laatste Incubated van het
jaar vond plaats in 013 en markeerde
het begin van een nieuwe formule.
Incubated 13: Malcolm Middleton + LuikIncubated 14: The Caretaker + Library Tapes + SleepingdogIncubated 15: Shining + PterodactylIncubated 16: The Strange Boys + Woody & PaulIncubated 17: Sic Alps + Dan SartainIncubated 18: Circle + Harvey MilkIncubated 19: US Girls + Slim Twig
PROJEC
TS
14Incubated 17:14Incubated 17:Incubated 18:14Incubated 18:Incubated 19:
14Incubated 19:
De overweldigende hoeveelheid positieve recensies over Incubate en Tilburg in de internationale pers zorgde ervoor dat Brabants Dagblad op 22 september 2012 een groot artikel schreef over de goede naam die de stad dankzij festivals als Incubate in het buitenland heeft.
PUBL
IC R
ELAT
ION
S (M
ARKE
TIN
G)
15
VERMELD IN/OP/DOOR:Brabants Dagblad: elke festivaldag een volledige paginanrc.nextNRC Handelsbladde Volkskrant
Verenigd Koninkrijk
ACTIEF OP SOCIALE MEDIA
MERK/OPERATING SYSTEM SMARTPHONE
IN BEZIT VAN EEN SMARTPHONE
0.2%ZEER TELEURSTELLEND
1.6%5.4%
41.1% 51.7%ZEER POSITIEF
GEVOEL OVER INCUBATE 2012
Middelbaar voortgezet onderwijs
Hoger voortgezet onderwijs
eigen blog
geen van bovengenoemde media
31.5%
68.5%
3voor12, elke week hooikoorts, en daarnaast artikelen over onder andere Chris & Cosey.Pinguin Radio: Peter Meeuwsen was een week lang hoofdprogrammeur.the Quietus
3FMPitchforkStereogumNMEVisions, met meerdere festivalupdates
Gonzo(Circus)DJ BroadcastSubbacultchaLouder Than WarIncendiary Magazine
Vi.been vele anderen.
INTERNE ORGANISATIE2012 was het jaar waarin
mede–oprichter en directielid
Frank Kimenai afscheid
nam van Incubate. Wij
willen hem bedanken voor
de passie, gedrevenheid,
het lef, de visie en het
plezier waaraan we met zijn
allen aan Incubate hebben
gebouwd. Zonder hem zou
het festival niet zijn wat
het nu is. Tevens was 2012 het jaar van
de eerste Incubaby’s. Muziekprogram-
meur Peter Meeuwsen en hoofd productie
Tineke de Mug kregen beiden jongetjes. Een
heuglijk feit. Tineke was zelfs uitgerekend
tijdens het festival, wij danken de rest van
het productieteam voor het overnemen van
haar taken. Doordat ons hoofd productie en
ons directielid financiën binnen een jaar om
verschillende redenen wegvielen was 2012
spannend. We stelden ons langer het doel
om een stabiele organisatie te worden, die
niet afhankelijk is van individuele personen,
maar van een collectieve inspanning. In
2012 hebben we bewezen dat deze manier
van werken bij ons hoort. In de toekomst
zullen we blijven werken om een wendbare
organisatie met servant leadership te worden,
zoals in ons beleidsplan beschreven is. Het
vertrek van Frank Kimenai grepen we aan om
nog eens kritisch naar de interne organisatie
te kijken. We besloten in de praktijk te
gaan werken vanuit een platte staforganisatie,
waarbij de taken productie, financiering,
financiën, artistiek en marketing zijn opge-
nomen. Deze verandering van functiege-
richt werken naar taak- en projectgericht
werken pakte goed uit, omdat het leidde
tot minder overleg over schijven en minder
interne vergaderingen. Deze verandering
van werken leidde tot een positieve bij-
drage aan de interne sfeer (we innoveerden
bijvoorbeeld tosti’s) maar ook tot een grote
output. Incubate werd door het gebruiken
van nieuwe plekken als De Koepelhal, en
de Dommelsch Zaal van 013, maar ook door
nieuwe projecten in verzorgingstehuizen
stukken groter. Toch konden we juist door
die groei een persoonlijke organisatie blijven
DIRECTIEDe directie van Stichting Incubate bestond
in 2012 uit de volgende personen en functies:
Vincent Koreman
Artistieke leiding
Nevenfuncties in 2012:
Docent Film aan Fontys–
Hogeschool voor de Kunsten,
Muzikant, DJ en Producer
Joost Heijthuijsen
Beleid, marketing en financiering
Nevenfuncties in 2012:
Adviseur Fonds Podiumkunsten
Lid Artistiek team Brabantstad
Culturele Hoofdstad 2018
Adviseur ontwikkeling Strijp-S
Gastcolumnist Brabants Dagblad
Frank Kimenai
Operations en financiën.
Tot zijn vertrek in mei 2012.
Daarna overgenomen door Barry Spooren.
Nevenfuncties in 2012:
Bestuurdslid Area51
Barry Spooren
Financiën, Fondsenwerving en
Beleidsondersteuning, Coördinator DIY
conference vanaf juni 2012.
MEDEWERKERSGedurende het jaar werkt er een team van
freelancers voor Stichting Incubate. Dit team
bestaat uit de volgende personen en functies:
ARTISTIEKJantien Borsboom – Filmcurator
Merijn Denkers – Curator beeldende kunst
Peter Meeuwsen – Programmeur muziek
PRODUCTIETineke de Mug – Hoofd productie
MARKETINGJelle Agema – Hoofd PR en marketing
Erik Luyten – Online marketing en ticketing
STAFFVoor verschillende projecten en klussen heb-
ben de volgende mensen het afgelopen jaar
meegewerkt aan de verschillende Incubate
activiteiten:
die in al haar vezels betrokken blijft bij, en
in dienst staat van, de cultuur die wij brengen.
VRIJWILLIGERSVrijwilligers betekenen ontzettend veel voor
Incubate. Maar we hebben ook geleerd dat
wij veel betekenen voor onze vrijwilligers.
Regelmatig horen we hoe fijn zij het vinden
dat we hen, ongeacht hun afkomst, leef-
tijd of interesses, de mogelijkheid bieden
bij te dragen aan Incubate. Veel gehoorde
dankwoorden gaan over het feit dat ze
ervaring op kunnen doen, interessante
mensen achter de artiesten ontmoeten en
dat ze aan iets bijzonders meewerken. Zo
verschillend als onze vrijwilligers zijn, zo
verschillend zijn de taken. Naast bijvoor-
beeld het controleren van polsbandjes bij de
entree, zijn er ook meer specifieke functies.
Denk aan handige Harries en Henriëttes die
klussen aan (de locaties van) kunstprojecten
of radioliefhebbers die de radiostudio opbou-
wen. Elk jaar zijn er ook vrijwilligers die uit
eigen initiatief projecten opzetten, zoals dit
jaar het bakken van tosti’s in het Duvelhok.
Met meer dan driehonderd artiesten en
veel internationale journalisten is de vraag
naar slaapplekken groter dan wat de Til-
burgse hotels aankunnen. We zijn dan ook
erg dankbaar voor de vele mensen die een
slaapplaats bieden aan Incubate-artiesten.
En die groep wordt elk jaar groter. Denk
hierbij aan internationale studenten die
een jaar in Tilburg wonen en hun studen-
tenkamer willen delen. Of aan gezinnen
en mensen met een fulltime baan die tijd
en ruimte vrijmaken voor onze artiesten
en journalisten. Zolang het festival groeit,
groeit ons vrijwilligers-team – nu zo’n twee-
honderd mensen, waaronder ook mensen
uit België, Tsjechië en Duitsland – mee.
Volgend jaar blijven we dan ook opletten dat
de vrijwilligerscoördinator en assistenten
vaak kunnen langskomen tijdens een dienst
en checken hoe het werk verloopt. Ook is
het belangrijk dat de drempel voor mensen
die goede initiatieven hebben laag blijft en
dat getalenteerde vrijwilligers op de hoogte
zijn van deze mogelijkheid. Zo kunnen wij
blijven groeien, in omvang én in kwaliteit.
PROJECTMANAGEMENTTim van Akkerveeken (Inside Out productie)
Bas van Duren (Inside Out)
Milou Posthumus (Inside Out)
Veerle Lavoir (New Jacks, Move Any Mountain,
kennismakingstour)
Mark van Soest (Global Mashups)
Marinke Kerkhoff (Damo Suzuki’s Network)
Natasha Taylor (Incubate Radio)
Katrien Ligt (Leah Capaldi’s ‘7 Hours 7 Days’)
Jan Wirken (The Destroyed Word)
Daan Taks (Incubate Poetry)
Loes Everink (Glocal)
Minke van Hoof (theaterprogramma)
MARKETINGDyon Schlebos (distributie promotiemateriaal)
Ingo Oszkinat (art-director)
Lotte Monfrooij (sponsoronderzoek)
Miriam van Ommeren (teksten festival guide)
Marlies van Randwijk (teksten festival guide,
theaterprogramma)
Jasper Willems (teksten website)
Brent Oostrum (programmateksten)
PRODUCTIEWout Hoste (technische productie)
Cees Thomassen (technische productie)
Marnix Baert (artiestenproductie)
Loes Hermans (facilitaire productie)
Steph Byrne (vrijwilligerscoördinatie)
Mark Smith (recordings)
Niki van Rooy (ticket lounge coördinatie)
Lenny van Keulen (horeca)
Evelien Rombouts (kassabewaarder)
STAGIAIR(E)SIn 2012 bood Stichting Incubate weer aan een
groot aantal stagiair(e)s van verschillende
opleidingen een plek om mee te bouwen
aan hun en onze toekomst. Dit waren:
Yannick Verhoeven
Stein Damen
Björn Roetman
Joost van de Pas
Bob Verhagen
Suzanne Keurntjes
Thomas Scholing
Gijs Garenfeld
Jaimy Lucardie
RAAD VAN TOEZICHTStichting Incubate werkt volgens de gedrags-
regels voor culturele organisaties, zoals deze
beschreven zijn in de gedragscode Cultural
Governance. Wij volgen het Raad van Toe-
zicht model, waarbij het bestuurlijk proces
en dagelijkse leiding in handen is van de
directie, die op grote lijnen wordt gestuurd
en gecontroleerd door een Raad van Toezicht.
De Raad van Toezicht bestond per balans-
datum uit:
Dhr. M. ten Harmsen van der Beek (voorzitter)
Nevenfuncties in 2012:
Algemeen Secretaris Cultureel Verdrag
Vlaanderen Nederland, Creative Director
bij Harmsen van Beek, Algemeen lid
Bestuur bij Tromp Percussion Eindhoven,
Vertrouwenspersoon bij Incubate, Voorzit-
ter Bestuur Stichting Het MakersHuis bij
Het Bossche Makershuis, lid Provinciale
Staten van Noord Brabant bij Provinciale
Staten Noord Brabant, voorzitter Commissie
Economische Zaken en Bestuur, woord-
voerder financiën, Commissie Mobiliteit
en Financiën, Voor een volledig overzicht:
nl.linkedin.com/in/marijntenharmsenvanderbeek
Dhr. M. van Gaasbeek (penningmeester)
Nevenfuncties in 2012:
Projectleider WORMstation bij WORM,
Projectleider WORM@VOC bij WORM,
Marketing en communicatie bij WORM,
Redacteur, schrijver bij Passionate, Krakatau,
Erasmus Magazine, R’Uit Magazine
Dhr. A. Hardorff (secretaris)
Nevenfuncties in 2012:
opleidingsmanager Leisure Management
bij NHTV Breda University of Applied
Sciences, gemeenteraadslid en vicefractie-
voorzitter / member of the Breda City
Council, vice fractieleider bij PvdA, DJ bij
Café Thomas Eindhoven
Dhr. B. Bollmann (algemeen lid)
Nevenfuncties in 2012:
Marketing & Communications Manager
Lowlands festival en Pitch festival bij Mojo
Concerts
Dhr. B. van Heur (algemeen lid)
Nevenfuncties in 2012:
Assistent professor bij Cosmopolis, Depart-
ment of Geography, Vrije Universiteit Brussel
Mevr. A. Spaninks (algemeen lid)
Nevenfuncties in 2012:
Trok zich terug in verband met haar nieuwe
aanstelling als directeur van STRP festival.
ORG
ANIS
ATIE
Fotocredits pagina 8–9: Veldinho, William van der Voort, Victor Mcklin, Erik Luyten en Suzanne Hoff — Incubate Jaarverslag 2012 van Stichting Incubate is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Unported licentie. Gebaseerd op een werk op www.incubate.org.
BEDRIJVEN WAAR WE VEEL AAN TE DANKEN HEBBEN:
top related