just peace ฉบับที่ 7 ประจำเดือน มิถุนายน พศ....

2

บอกอ

ขอค

ย

กองบรรณาธการ คณะทำงานยตธรรมเพอสนตภาพ

สำนกงานปตตาน เลขท 22/186 ถ.หนองจก ต.รสะมแล อ.เมอง

จ.ปตตาน โทร. 073-331-254

e-mail: asman@wgjp.org

website : wgjp.org

กองบรรณาธการ คณะทำงานยตธรรมเพอสนตภาพ

สำนกงานปตตาน เลขท 22/186 ถ.หนองจก ต.รสะมแล อ.เมอง

จ.ปตตาน โทร. 073-331-254

e-mail: asman@wgjp.org

website : wgjp.org

คณะทำงานยตธรรมเพอสนตภาพ

ศกรเสวนา

รายงานพเศษ

สพเพเหระ

ในนมอะไร

ลกนาย ก.

งานนำเสนอรายงานเรอง บทบาทและ

ความทาทายของผหญงมสลม

ทามกลางความรนแรงในจงหวด

ชายแดนภาคใตของประเทศไทย น.3

ผหญงมสลมในบรบทความรนแรง

บทสะทอนความเปนสมยใหม น.4

ในคนวนอนมดมด น.6

เมอถงยคท ‘สงคมไทย’ ตองลมรส

สงครามกลางเมอง น.11

ศกษา“ภมวฒนธรรม”เพอเขาถง

และเขาใจชายแดนใต กบบทวพากษ

“คนใน”ใหคดนอกกรอบ น.14

สวสดครบ

ปลายเดอนทแลว เกดเหตไมคาดคดขน

ภายในคายองคยทธฯ เมอมเหตนายสไลมาน

แนซา เสยชวตในสภาพผกคอตายในหองควบคม

ตว เปนกรณแรกทผถกควบคมตวฆาตวตาย

นบตงแตเกดเหตการณความขดแยงระหวาง

รฐกบกลมขบวนการแบงแยกดนแดน แตใน

มมมองของชาวมสลมทวไป ไมเชอวาจะมการฆา

ตวตายเพอปกปดความลบเพราะวาอสลามหาม

การฆาตวตายอยางเดดขาดและเชอวาผทฆาตว

ตายจะไมมสทธขนสวรรค ดงนนเจาหนาททเกยว

ของจะตองออกมาชแจงขอสงสยของสงคมวา

การตายไมไดเกดจากการกระทำของเจาหนาทรฐ

อยางไรกตามผลการชนสตรของหนวย

งานตางๆยงไมเรยบรอย ดงนนเมอผลการชน

สตรศพออกมา หวงวาจะสามารถตอบขอสง

สยของสงคมไดดวยหลกวทยาศาสตร และเพอ

ใหความเปนธรรมแกผตายและเจาหนาทรฐ

ภาพปกโดย:องคณา นละไพจตร

3

work

ing

grou

p on

just

ice

for p

eace

คณ ะ ท ำ ง า น ย ต ธ ร ร ม เ พ อ ส น ต

ภาพไดมการจดงานนำเสนอรายงาน

เรอง“บทบาทและความทาทายของผหญงมส

ลมทามกลางความขดแยงในสามจงหวดชายแ

ดนภาคใตของประเทศไทย” ในวนองคารท

25 พฤษภาคม 2553 ทโรงแรมซ.เอส

ปตตาน เพอสะทอนปญหาของผหญงในหลาย

มต ไมวาจะเปนผหญงทไดรบผลกระทบจาก

ความรนแรงโดยเจาหนาทรฐ จากกองกำลง

ไมทราบฝายผหญงในครอบครวผถกบงคบให

สญหาย รวมถงผหญงทอยในกลมของผใช

ความรนแรง นอกเหนอจากนนยงฉายภาพ

ปญหาทผหญงมสลมตองเผชญในฐานะท

เปนลกสาว ภรรยา หรอมารดา อปสรรคของ

การเขาถงกลไกความคมครองจากการใชกฎ

หมาย อสลามปญหาเศรฐ กจ ท ผหญง

ตองเผชญ ไปจนถงการคามนษยและความรน

แรงในครอบครว

4

จากทไดทำวจยเรองบทบาทของผ

หญงมสลมโดยใชประเดนวเคราะห หลกของ

Gender islam คอในเรองของบทบาทหนาท

ของชายและหญงตามทหลกศาสนากำหนด

มาซงในมมมองของคนตางศาสนกกมองวา

ผหญงมสลมถกกดข ผหญงมสลมไมเหมอน

คนอน แตทฤษฏทนำมาใชในการแยกคอก

คอ ความเหนท มองวาผ หญงและผ ชาย

จะมบทบาทและหนาทตามแตละเพศทแตก

ตางกน จะใหนำหนกกบเรองนเพราะเกยว

กบเรองผหญงกบภาวะสมยใหมนสงคมโดย

ทวไปจะแบงผหญงมสลมเปน 4 ประเดน

ประเดนแรกทมองวาหลกการ

อสลามกดขผหญงมสลม มมมองทวานทกคน

ตองมสทธเทาเทยมกนเหมอนกนทงหมด

มองวาผหญงมสลมจะถกกดข มมมองทสอง

คอจะมองวาจรงๆแลวหลกการอสลามไมได

กดข หลกการตาง ๆ โดยจรง ๆ แลวเทาเทยมกน

แตผชายเปนคนตความ ทมปญหาคอผชาย

เปนคนตความ สวนกลมทสามมองวาผ

หญงอสลามทำอะไรกไดไมไดถกกดขก

เหมอนคนทว ๆ ไป สวนกลมทสจะมองวาผ

หญงและผชายมบทบาทและหนาททตางกน

คอเทาเทยมกนในฐานะเปนมนษย แตมบท

บาทและหนาทตางกนในเรองของGender

คอเรองของเพศสภาพ สถานะของเพศ แต

ตามความเขาใจของผคนคอบทบาททางเพศ

Gender ทวไปกบ Gender อสลามกมหลก

คดไมตางกนคอทงผหญงผชายกมบทบาท

และหนาทของกนและกนคอหลกคดของแต

ละเพศ

ในอสลามระบออกมาในกรอาน

อยางชดเจนวาในสงคมมองเรองนเปนยงไง

Gender อสลามมองวา อสลามของเพศผชาย

และผ หญงเปนอยางไร บทบาทคอการ

เปนผนำครอบครว ผหญงคอการเปนแมบาน

กจการในบานกจะไมแตกตางกบGender

ทวไป แตของอสลามจะชดเจนกวา

แตในมมมองจรง ๆ แลวกตองยอน

ไปดในตวบทและหลกการของศาสนาดวย

วามนกตองเชอมโยงกบวถของอสลามและ

เรองผหญงมสลมในบรบทความรนแรง

บทสะทอนความเปนสมยใหม

เปดประเดนโดย ฮาฟสสา สาและคณะทำงานยตธรรมเพอสนตภาพ

5

วถของมนษยอยแลว จะเกยวของกบวถชวต

ทดำเนนไปโดยหลกการของผหญง กไดวาง

ไวแลววาระบบเปนไปตามหลกการอสลาม

แตในความเปนสมยใหมมนกมเรองของหลก

การชารอะหและหลกกฎหมาย เกยวกบความ

เหนของอลามาอหรอผรมาอธบายประกอบ

กนดวย สวนการทำงานนอกบานนนกเปน

การตความกนไป อลามาอทเขายดสายกลาง

กมการเปรยบเทยบวาสามารถทำงานนอก

บานได แตอาจมขอหามวาตองไดรบความ

ยนยอมจากสาม ซงการวางตวนนตองอยท

บรบทของครอบครวในการทจะกำหนด

ซงโดยทวไปแลวเมอพดถงผหญง

ในอดมคตผชายสวนใหญจะมองเหนถงผ

หญงทจะมาเปนคชวตมากกวา เปนผหญงท

สามารถดแลครอบครวได สวนการทำงาน

นอกบานกเปนอกเรองหนงแลวแตตามความ

เหมาะสมของแตละคน แตถาการจะทำงาน

นอกบานตองไดรบความยนยอมจากสาม

ถาสามไมยนยอมกไมสามารถทจะออกมา

ทำงานได แตหนาททบานผหญงกตองไม

ขาดตกบกพรอง คอการเลยงลกการทำงาน

ในบานทเปนหนาทของภรรยาอยแลวแต

สามกตองเขาใจวาเมอคณอนญาตใหเขาทำ

งานนอกบานแลวคณกตองเขาใจวางานเขา

ไมเพยบพรอมหรอวาอะไร คณกตองพรอม

ทจะยอมรบในสงทผดพลาดไปบาง อนนนก

ตองยอมรบในสงทผดพลาดซงกนและกน

แตสำหรบผหญง เชนกนในขณะทสาม

อนญาตใหคณทำงานนอกบาน เรากตองทำ

พฤตกรรมใหเหมาะสมกบคนทมครอบครว

แลว

ยกตวอยางกรณหนงทเกดขนใน

ภาคใตทจะมองเหนถงบาทของผหญงใน

สถานการณความรนแรงไดมากขน ทสามเขา

เสยชวตจากเหตการณความไมสงบขณะทม

อายได 24 ป หลงจากทสามเขาเสยไปจากท

เขาเคยอยแตในบาน ดแลกจการครอบครว

จนทำใหเขาคดวาความคดเขาโตกวางขน

โดยท มคนจากขางนอกมามากข น มาม

กจกรรมเสรมสรางศกยภาพของตนเองมาก

ขน จนคดวาตนเองกพงตนเองได เขาบอกว

าความรนแรงทำใหเขาเปนผนำมากขน

เนองจากตองทำหนาทแทนสามทเสยไป

ดแลลก ดแลบาน ตองทำงานทกอยาง จากท

เคยแบมอขอแตสามจนมาสการพงตนเอง

จนคดวาอยากจะลงสมครเปนผใหญบาน

เพราะตอนนรจกคนจากภายนอกมากขน ได

ทำโครงการเขาสหมบานซงในชวงแรกๆนน

ไ ม ค อ ย ไ ด ร บ ก า ร ย อ ม ร บ เ ท า ท ค ว ร

ชาวบานจะพดวา พอสามตายกออกขางนอก

บานมากขน แตเพราะการวางตวดจนไดรบ

การยอมรบ เปนตวอยางทผหญงคนหนงท

ตอสจนเอาชนะความกลวและมบทบาททาง

สงคมมากขนภายใตเหตการณความไมสงบ

ในภาคใต

6

“ในคนวนอนมดมด”

7

รายงานพเศษ

แถวรถเกราะขบเคลอนเกลอนถนนแถวทหารชมพลเดนดาหนากระบอกปนยน

ยาวจอเขามาเสยงปนแตกนำตาและความตายตาคนไหวหวนสนสะทานตาคนนแดง

ฉานโฉดกระหายตาคนปวดราวและเสยดาย ตาคนนโหดรายและเลอดเยน

ปากถกปดเอยออนเสยงวอน ขอปากทสงเมนตอความทกขเขญปากถกปดทวง

ถามตามประเดนปากทส งกลบเหนเปนวนวาย มอหยาบกรานอานทกขจงลกส

มอกมปนยนขขอกฎหมาย มอหยาบกรานแคนขนจนลมตาย มอกมปนสองสายจะเหนยว

ไก.....

ไมวาจะเรยกวา “กบฏ” “สงครามประชาชน” หรอ “การลกขนส” ความเปนจรง

พนฐานของสงทกำลงเกดขนกคอ พวกเขายอมตาย แตไมยอมใหคณปกครอง

ในภาวะเชนน คณมทางเลอกไมมาก หากไมฆาพวกเขาใหตายราบคาบไป กตองปรบ

การปกครองใหรองรบความเรยกรองตองการของพวกเขาบางตามแตจะเจรจาตอรอง

กนได

รนพผผานเหตการณทำนองนมาหลายครงเคยบอกวาการเมองไทยกลาวให

ถงทสดแลวกเปนเรองแคน คอมคนหมดความกลว ลกขนและบอกวากไมยอมใหมง

ขมเหงรงแกอกตอไป เอาไงกเอากนหากผทลกขนมจำนวนมากพอและเขมแขงพอจน

งดกนไมลงแลว ผมอำนาจกคอยๆ เรยนรทจะปรบตว

“ในคนวนอนมดมด”โดย เกษยร เตชะพระทมา : http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1274437899&grpid=&catid=02

8

อดตการฆาฟนทผานพน บรรจบผลเปนการฆาฟนใหม

แผนดนเคยฝงกลบศพปใคร ลกหลานยงคลงไคลใครฆากน

คนเคยเชอดเลอดเขยนประวตศาสตร พลกหนาใหมยงวาดดวยเลอดนน

บทเรยนทใครใครรไมทน กคอชวตนนราคาแพง

จากตอสสนตอหงสา เมอแรงมากแรงไปไลยทธแยง

จากเลอกตงยบสภามาเปลยนแปลง กลายเปนความรนแรงจลาจล

เลอดเขาตาเรารมจนคลมคลง สนสตยบยงยดเหตผล

ผปกครองทองคำขวญนำชน เกยรตแหงการฆาคนกองกำจาย.....

มการเคลอนไหวกอการรายตอรฐบาลอยางตอเนองตงแตกอนเรมการชมนม

ของ นปช.รอบลาสดกรณระเบดปวนเมองและการยงเอม 79 นบรอยครงนบแตเดอน

กมภาพนธศกนเปนตนมาจนมผบาดเจบลมตายทรพยสนเสยหายมากมายทำใหมอาจ

เขาใจเปนอนไปได โดยเฉพาะเมอการกอการรายดงกลาวเกดขนควบขนานไปกบการ

ชมนมของ นปช. กยงทำใหแยกแยะกลมกอการรายออกจากการชมนมทางการเมอง

โดยสงบยากขน

การกอการราย (Terrorism) หมายถง [การใชหรอขมขทจะใชความรนแรง

(violence or threats of violence)+ตอเปาหมายพลเรอน (civilian targets)+ซงกอให

เกดความหวาดกลวสยองขวญในหมสาธารณชนทวไป (fear)+เพอบรรลเปาหมายทาง

การเมอง (political ends)] อาจสรปยอเพอความเขาใจวา [T = V+C+F+P]

การกอการรายยอมบอนทำลายหลกนตธรรม (the rule of law) โดยตรง ไมม

ระบอบเสรประชาธปไตยใดดำเนนงานการเมองภายใตเงาคกคามของการกอการราย

ได นอกจากน มนยงกอปญหามากวาเพอตอสเอาชนะการกอการราย รฐจะสามารถ

ผกมดจำกดตวเองอยภายในกรอบของกฎหมายไดหรอไม?

แนนอนวาในทางปฏบต มนเปนเรองยากและมกกอใหเกดปฏกรยาจากฝาย

รฐผรบผดชอบดานความมนคงในทำนอง “บามากบาไป” อยางเชนการอมหาย, ทรมาน

และยงทงผตองสงสยกอการรายจงหวดชายแดนภาคใตในสมยรฐบาลทกษณ หรอการ

ทรฐบาลบชผลกเปดไฟเขยวใหซไอเอและกองทพอเมรกนใชวธลกพาตว, ทรมานและ

ลอบสงหารผตองสงสยกอการรายในประเทศตางๆ เปนตน

9

ทวาในทางกลบกน หากรฐปกปองหลก

นตธรรมจากการกอการรายดวยวธการ

ทละเมดกฎหมายเสยเองเชนน มนจะม

เปนการบอนทำลายหลกนตธรรมอน

เปนเปาประสงคแตแรกของตนเองลง

ไปละหรอ?

รฐจะปกปองหลกนตธรรมดวยการบอน

ทำลายหลกนตธรรมไดอยางไร?

หากรฐตอสปราบปรามการกอการรายโดยกลม (group terrorism) ดวยการท

เจาหนาทฝายความมนคงของรฐ [ใชความรนแรงหรอขมขวาจะใชความรนแรง (vio-

lence or threats of violence) ตอพลเรอน (civilian targets) อนกอใหเกดความหวาด

กลวทวไปในหมมวลชน (fear) เพอบรรลเปาหมายการเมองไมวาจะเปนการสลายการ

ชมนมหรอ “ขอพนทคน” หรอ “กระชบพนท” (political ends)] ซงกคอ [V+C+F+P]

แลว มนจะมกลายเปนการกอการรายโดยรฐ (state terrorism) ไปหรอ? และถากระนน

รฐตางอะไรในทางศลธรรมจากกลมกอการรายเถอนเหลานนเลา?

การลอบสงหารเสธ.แดงและการทผบาดเจบลมตายแทบทงหมดในปฏบตการ

กระชบพนทชมนมราชประสงคของ ศอฉ. หลายวนทผานมาลวนเปนพลเรอน ทำให

จำเปนตองตงคำถามเหลาน

อยาลมวาขอสรปของการตอสกบการกอการรายในประเทศตางๆ ทวโลกรวม

ทงประเทศไทยเองในอดตกคอไมสามารถเอาชนะการกอการรายโดยมาตรการความ

มนคงอยางเดยวได หากตองใชมาตรการทางการเมองเปนหลกและประกอบดวย

มาตรการความมนคงเปนรอง โดยขจดเงอนไขทางการเมองของการกอการรายให

หมดสนไป จนมวลชนทเปนฐานรองรบสนบสนนการกอการรายไมเหนประโยชนหรอ

ความจำเปนของการกอการรายอก แลวหนมาเดนหนทางตอสทางการเมองแบบสนต

วธแทน จากนจงจะสามารถแยกปลา (กลมกอการราย) ออกจากนำ (มวลชน)

และจดการกบปลา (ยตกลมกอการราย) ได

10

ผมเหนวาปฏบตการกระชบพนท/ขอพนทคนทราชประสงคนบแต 13 พฤษภาคม

ศกนเปนตนมาสงผลตรงกนขามกบขางตน การสงทหารตดอาวธสงครามเบาประจำ

กายและรถเกราะไปตงดานประจนหนากบผชมนมเรอนรอยเรอนพนทสวนใหญอยาง

มากกมแคกอนหน หนงสตก นอตเหลก ลกแกว ไม ยางรถยนต ระเบดเพลง บงไฟ

ประทดยกษ รถมอเตอรไซค รถแทกซนน ยงแปลกแยกผชมนมจากฝายเจาหนาทและ

รฐบาลมากขน ยงเพมความเกลยดกลวหวาดระแวงไมไวใจกนระหวางสองฝายมากขน และ

ในทางกลบกนกยงผลกพวกเขาไปแสวงหาความคมกนใตรมกำลงไฟของปนและระเบด

เอม 79 ในมอกลมกอการรายมากขน ยงทำใหผชมนมหนไปพงพายกยองกลมกอการ

รายเปนอศวนฮโรผปกปองคมครองพวกเขาจากเจาหนาทรฐผดจะมงรายหมายเอา

ชวตเขาเหนยวแนนขนอก นหรอทรฐบาลและ ศอฉ.ตองการ?

กมปนาทเสยงปนจงครนครน คละคลงควนฝนตลบและศพหาม

ธารเลอดเฉกเชอไฟโชนไหมลาม เปลวสงครามแรงลกทกแผนดน

คนทขดขดไปใจครกครน คนทแคนจบปนจำโหดหน

คนตอคนเขนฆาเปนอาจนต ความเปนคนคอยสนจากหวใจ

หยาดนำตา ทกหยดถวนประมวลมาคงบาไหล

บนแผนดนดาลเดอดดวยเลอดไฟ ยอมใจใครใจใครไมคงทน

เกลยดมงเกลยดมนเกลยดกนเกลอน กระหายเลอดเชอดเฉอนกนปปน

กลวศตรกลวตายและกลวตน สตวหรอคนคนหรอสตวอศจรรย.....

แลวใครทสวดออนวอนพระเจา ถงญาตมตรของเขาดวยเสยขวญ

ใครทองกวหวอดหดหครน ใครนอนกลวตวสนสดขมตา

ใครเฝาครนคำนงถงลกผว ใครรองไหเมอเสยหวทหารกลา

ประชาชนประชาชนธรรมดา ผไหลบาแบกหาบบาปสงคราม.....

ในหลายปทผานมา คนไทยฆากนมากมายเกนไปแลว

หยดฆาเถอะครบ กอนจะไมมประเทศไทยเหลอใหลกหลานเราไดอยกนตอไป

11

สพเพเหระ เมอถงยคท ‘สงคมไทย’ ตองลมรส สงครามกลางเมอง

สขม เฉลยทรพย

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

เมอถงยคท‘สงคมไทย’ ตองลมรส

สงครามกลางเมอง

เมอตนเดอนพฤษภาคม 2553ท

ผานมาหากมใครกลาววาประเทศไทยจะ

เกด “สงครามกลางเมอง” เชอวาคงเปน

คำกลาวทใครไดยนกตางคดวาเปนสงท

เหลอเชอและเปนไปไมได(พลางนกในใจ

วา“สยามเมองยม”หรอจะเปน“สยามเมอง

สงคราม”) แตเหตการณการปะทะเดอด

ระหวางรฐบาลกบฝาย นปช. รวมถงการ

กอกวนโดยการเผาบานเผาเมองของกลม

คนทไมประสงคดตอประเทศลวนเปน

ภาพสะทอนททำใหคนไทยจำตองยอมรบ

วา ณ.วนน เขายคท สงคมไทย ตองลมรส

สงครามกลางเมอง

Paul collier และ Ank hoeffler

ศาสตราจารย ดานเศรษฐศาสตรแหงมหา

วทยาลยออกฟอรด ผเชยวชาญดานสงคราม

กลางเมองกลาววา

สงครามกลางเมอง(civil war)

หมายถงสงครามทเกดภายในขอบเขต

ของประเทศหรอเพยงแหงเดยว ตางจาก

สงครามปกตทเปนสงครามระหวางรฐ

สงครามกลางเมองเปนสงครามทประชาชน

ในประเทศเดยวกนหยบอาวธขนมา

ประหตประหารกนเอง โดยมเปาหมายเพอ

ชงอำนาจรฐหรอขบเคลอนนโยบายตามท

ตวเองตองการ ความเสยหายของสงคราม

กลางเมองนนมแนวโนมวาจะรนแรงทง

ในแงจำนวนผเสยชวตรวมไปถงความเสย

หายทางเศรษฐกจจำนวนมหาศาล

ประเทศทเกดสงครามกลางเมองตองใช

เวลายาวนานในการเยยวยากวาจะกลบ

เขามาแขงขนในตลาดโลกไดอกครงหนง

สภาวการณทประเทศจะเกดสงครามกลาง

เมองไดงายทสด คอ สภาวะทประชาชน

ในประเทศแบงแยกเปน 2 ฝายอยางชด

เจน(ไมวาจะเปนในแงชาตพนธ ศาสนา

หรออดมการณ) และแตละฝายมขนาดหรอ

จำนวนใกลเคยงกน สงคมทมลกษณะเปน

สองขวเชนน จะมโอกาสเกดสงครามกลาง

เมองไดงายกวาสงคมทแบงออกเปนขว

เลกๆจำนวนมาก หรอสงคมทประชาชน

ทงประเทศมชาตพนธเดยวกน

อยางไรกตาม แมความขดแยงท

เปนตนเหตของสงครามกลางเมองนน โดย

ทวไปมกมหลายสาเหตประกอบกน แต

สาเหตหลกคอความขดแยงทางความคด

วถชวต ความเชอ ซงอาจเปนผลตอเนอง

มาจากความขดแยงทางชาตพนธเชนเผา

12

ทมฬ-สงหล ในศรลงกาความขดแยงทาง

ศาสนา เชนอสลาม-ฮนด ในแควนแคชเมยร

ของอนเดยหรอความขดแยงทางอดมการณ

ทางการเมองเชน ประชาธปไตย-คอมมวนสต

ในหลายๆ ประเทศชวงสงครามเยน ลกษณะ

ของสงครามกลางเมองนนจะยดเยอกวา

ความขดแยงภายในประเทศรปแบบอนๆ

อยางการเดนขบวนประทวง หรอการจด

ตงขบวนการเปลยนแปลงสงคม

จากการศกษาพบวาระยะเวลา

เฉลยของสงครามกลางเมองกอนสงคราม

โลกครงทสองจะอยทประมาณ 1 ปครงใน

ขณะทสงครามกลางเมองหลงสงคราม

โลกครงทสองจะรนแรงและยาวนานขน

ถง 4 ป โดยเฉลย สงครามกลางเมองบาง

แหงอาจยาวนานเกน 20 ป โดยหยดตอ

สกนเปนระยะแตความขดแยงในภาพรวม

ยงคงอย ตวอยางเชนสงครามกลางเมอง

ในประเทศแองโกลาซ งยาวนานถ ง

28ป(1974-2002)หรอสงครามกลางเมอง

ในโมซมบก มระยะเวลา 25 ป(1977-

2002)

เมอพจารณานยามของPaul col-

lier และ Anke Hoeffler กรดานสงคราม

กลางเมองแลวกคงไมมใครกลาปฏเสธวา

สงคมไทยกำลงเขาสยคแหงสงครามกลาง

เมอง ซงแมในขณะนรฐบาลจะสามารถ

ควบคมสถานการณการชมนมประทวง

ของฝาย นปช. และการกอความไมสงบ

ไดดขนเรอยๆ ตามลำดบ แตในความเปน

จรงสภาพของสงคมไทยขณะนน น ก

มสภาพไมตางจากสมรภมรบซงการทำ

สงครามใตดน สงครามเยนหรอสงคราม

กลางเมอง แตบทสรปทตามมากคงม

สภาพทไมแตกตางกนกคอความเสยหาย

หายนะของประเทศและสภาพจตใจท

บอบชำของคนไทย

ดงนน แนวทางการฟนฟสภาพ

จตใจของคนไทยทกระดบ เพอฟนฟสนต

ภาพใหเกดขนอกครงถอเปนสงสำคญ

มากกวาดวยซำ หรอไมจรง? แนวทาง

การเจรจาเพอยตความขดแยงนนถอเปน

แคหนงในวธทใชเพอยตปญหาเฉพาะ

หนา แตการแกปญหาระยะยาวแบบยง

ยนนน อาจจำเปนตองอาศย 10 แนวทาง

ในการสรางคานยมแหงความสมานฉนท

และความเทาเทยม อนเปนแนวคดของ

Velerie Braithwaite ประกอบดวยการ

สรางชวตทดสำหรบประชาชน หรอปรบ

ปรงสวสดการใหแกกลมคนทตองการ

ความชวยเหลอ การกำหนดกฎหมายท

มาจากประชาชน หรอการมสวนรวมของ

ประชาชนในการตดสนใจตอสงทกระทบ

ตอชมชนหรอบานเมอง การสรางความ

รวมมอกบนานาชาตโดยทกชาตทำงาน

รวมกนเพ อชวยเหลอซ งกนและกน

การสรางความกาวหนาทางสงคมและ

การปฏรปทางสงคมซงเปนการเปลยนชวต

13

ใหดขน การสรางโลกใหมสนตภาพและปราศ

จากสงคราม การสรางโลกแหงความสวย

งาม ทงความงามของธรรมชาตและศลปะ

เสยงเพลง วรรณกรรม หรอแมแต

จตรกรรม การใหความสำคญของศกดศร

ของมนษยทเทาเทยมกน การทคนใน

สงคมไดรบโอกาสทเทาเทยม การสราง

ความเทาเทยมกนทางเศรษฐกจ หรอการ

ลดชองวางระหวางคนรวยกบคนจนและ

การอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม การปอง

กนการทำลายความงามและทรพยากร

ธรรมชาต

ทกลาวไปทงหมดนผเขยนมไดม

เจตนาทจะตอกยำ กระหนำซำเตม สงคม

ไทยทแสนจะบอบชำใหบอบชำมากกวา

เดม มไดมเจตนาเพยงวากลาว ตเตยน

กลาวโทษวา รฐบาลหรอฝาย นปช.

ฝายใด ผด หรอ ถก

แตการเสนอแนะแนวทางในการ

แกไขปญหาดงกลาวในเชงทฤษฎ สอให

ผอานและคนไทยทกทานยอมรบความ

จรง มสต รจกดำรงชวตอยอยางตนตว

และระแวดระวง แตไมตนตระหนก เพราะ

คงถงเวลาทคนในสงคมไทยจำตองยอม

รบแลววา ความแตกตางทางความคดท

ลกลามเปนความแตกแยก ความขดแยง

จนทำไปสการใชความรนแรงกำลงเปน

วกฤตปญหาทางสงคม ทเปนแผลกลด

หนอง แผลเรอรง มะเรงราย ทบอนทำลาย

ประเทศชาตบานเมองไปอกนานแสน

นาน แลวยงตราบใดทคนไทยยงใชอารมณ

อยเหนอเหตผล ใชกฎหมอยเหนอกฎ

หมาย เชอวาอยาวาแตชาตนเลยชาต

หนา หรออกกชาต สงคมไทย กคงยากท

จะสงบสขเฉกเชนในอดต

สดทายหวงวาขอเขยนนจะทำ

ให รฐบาล ฝาย นปช. ผทเกยวของทกฝาย

และประชาชนมสตและใชสต ตลอดจน

ความจรงใจในการแกปญหาแมแตถาทก

ฝายมความจรงใจ กเชอวาปญหาทกอยาง

นาจะมทางออก เปนอกหนงคนไทยทเอา

ใจชวยประเทศไทยในยคแหงสงคราม

กลางเมอง อยางจรงใจ

ตพมพครงแรกใน:นสพ.มตชนรายวน

ฉบบวนองคารท 25 พฤษภาคม 2553 หนา 6

14

ลกน

าย ก

. ศกษา“ภมวฒนธรรม”เพอเขาถงและ

เขาใจชายแดนใต กบบทวพากษ

“คนใน”ใหคดนอกกรอบ ณฏฐพชร ทศนรงเรอง / รตนนท เหลาอารกษพบล

จตตปภสสร บตรประโคน

โตะขาวภาคใต สถาบนอศรา

แมจะกดปมเปดงานกนหลงเหตการณ

รนแรงทางการเมองทกรงเทพฯ จนสง

ผลใหความสนใจของผคนทวไปตองาน

สมมนาเรอง“ภมวฒนธรรมใน 3 จงหวดชาย

แดนภาคใต” นอยไปนด แตนนกไมไดทำให

เนอหาและสาระของงานหยอนรสชาตลง

แตประการใด

งานสมมนาทเกยวกบทองถนชาย

แดนภาคใตครงน จดโดยมลนธเลก-ประไพ

วรยะพนธ รวมกบสำนกงานกองทนสนบ

สนนการวจย(สกว.) เมอวนพธท 26 และ

วนพฤหสบดท 27 พ.ค. 2553 ทหองประชม

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏสวน

ดสต กรงเทพฯ

ภายในงานมการเปดตวหนงสอ

จากงานวจยชด “การศกษาทองถนอยาง

มสวนรวม”จำนวน 4 เลมไดแก เลาขาน

ตำนานใต,ความทรงจำในอาวปตตาน,

ยาลอเปนยะลา และเรองเลาจากหมบาน

เชงเขาบโด กรณบานตะโหนด

ศ.ดร.สวสด ตนตระรตน ผอำนวยการ

สกว.กลาววา นอกจาก สกว.จะสนบสนน

เรองการวจยแลว ยงมภารกจสอสารผล

งานวจยรปแบบตางๆ ออกสสงคม เพอให

นำไปตอยอดจากสงทไดศกษามา โดย

เฉพาะงานจากสามจงหวดชายแดนใต

ถอเปนยทธศาสตรหนงของ สกว. เพอ

สรางความรความเขาใจและคลคลาย

ปญหาตางๆ ทเกดขนในพนท

“หลายโครงการเราสนบสนนใหคน

ในพนททำวจยดวยตวเอง โดยใชกระบวน

การวจยเปนเครองมอหนงในการสะทอน

ปญหาความรสกนกคด วธคด จารตประเพณ

และประวตศาสตร เพอใหการแกปญหา

ตรงจดและตรงกบความตองการของคน

ในพนทอยางแทจรง” ศ.ดร.สวสด กลาว

และวา

“งานวจยทองถนถอเปนงานวจยท

ชาวบานเปนคนตงโจทย หาขอมลแลวนำ

มาสงเคราะห โดยจะมพเลยงเขาไปชวย

แนะนำ ซงงานวจยในลกษณะนมทกภาค

แตยงไมครอบคลมทกจงหวดทงยงม

15

โครงการวจยอนๆของสามจงหวดภาคใต

หลายโครงการ มวธการทำงานทลงไปถง

ระดบชาวบาน ซง สกว.กตองการสอไปยง

รฐบาลโดยเฉพาะทหารใหไดรบรสงทเรา

กำลงทำ หวงวาจะเกดผลมองเหนมต

ปญหาทางสงคมวฒนธรรมทหลากหลาย”

“รวมคด-รวมทำ”สรางความปรองดอง

ดร.ม.ร.ว.อคน รพพฒนประธาน

มลนธชมชนไท กลาวถงความแตกตาง

ระหวางงานวจยเชงปรมาณกบงานวจย

เชงคณภาพวา งานวจยเชงปรมาณจะใช

แบบสอบถาม ทำออกมาเปนสถต แตก

ตางกบการทำวจยแบบทนกมานษยวทยา

ทำคอ เขาไปศกษาอยางใกลชดพยายาม

เขาใจคนในทองถน ซงแบบหลงนทำยาก

“งานวจยแบบทใหชาวบานเปนนกวจย

รวมคด รวมทำ เปนเรองนาสนใจ ผทม

ความรอาจคดวาไมใชงานวจยมองวาคน

ทำไมไดจบปรญญา แตจรงๆ แลวกคองาน

วจยแบบหนงเหมอนกน ชาวบานทเปนนก

วจยรวมรดกวาเสยดวยซำเขารจกสภาพ

ภม ประเทศ ว ฒนธรรม ประเพณ

ทำใหงานวจยออกมาด และยงทำใหรความ

คดของชาวบานจรงๆ สดทายกจะสงเสรม

ใหชาวบานเปนตวของตวเองเขาใจสภาพ

ชมชน คดแกปญหาและพฒนาไดดวยตว

เอง”

ดร.ม.ร.ว.อคน กลาวตอวา งานวจย

เชงคณภาพจะชวยสรางความปรองดอง

ใหเกดขนในประเทศได ยงหากรฐนำไป

ใชในการวางแผนแกไขปญหาจรงๆ โดย

เฉพาะปญหาภาคใตกมโอกาสทจะสำเรจ

ได เพราะมาจากความรความเขาใจของ

ชาวบานเอง

“หากเราทำวจยใหเขาถงความรสก

ของชาวบาน ไมใชเอาแตสถต โดยเราตอง

เขาใจคนวาคนมความรสกอยางไรอะไร

ทำใหเกดความเคยดแคน ความปวดราว

ซงหาไมไดจากงานวจยทางสถตกจะมอง

เหนปญหาทงหมด และกำหนดแนวทาง

แกไขไดอยางถกตอง”

“ในสามจงหวดชายแดนภาคใตม

เรองชมชนศรทธาคอการปรองดองกนเอง

ทำรวมกบผนำศาสนาและองคกรปกครอง

สวนทองถนหลายหมบานประสบความ

สำเรจ แตเสนอรฐแลวรฐกลบไมเอา เพราะ

มการแยงชงงบประมาณระหวางทหารกบ

ตำรวจเงนไมถงทองถน”ประธานมลนธ

ชมชนไท กลาว

มองแบบ“ภมวฒนธรรม”

ดาน รศ.ศรศกร วลลโภดม

ทปรกษามลนธเลก-ประไพ วรยะพนธ

นกประวตศาสตรทองถนอาวโส กลาวถง

“การศกษาทองถนโดยมมมองภมวฒนธรรม”

วา ทผานมาเราศกษาพนทแบบนกภม

ศาสตร คอใชมมมองแบบแผนททวไป ทำ

ใหเหนแควาพนทตรงไหนมอะไร โรงงาน

16

จะตงตรงไหนแตมองไมเหนชาวบาน แต

หากเราศกษาทองถนโดยมมมองของภม

วฒนธรรมโดยดงชาวบานเขามามสวนรวม

ชาวบานจะมองแบบหนอนแลเหนสภาพ

พนททงหมด

“ยกตวอยางการวาดแผนทอาวปตตาน

หากวาดโดยชาวบาน เขาจะอธบายราย

ละเอยดทำใหคนรนหลงเขาใจภมวฒนธรรม

ของทองถนมากขน เขารวานแหลมนก

(ดานหนงของอาวปตตาน) เขาสามารถ

อธบายไดดวยวาทำไมถงเรยกแหลมนก

เพราะเมอกอนมนกบนมาตามฤดกาล แต

วนนมโรงงานอตสาหกรรมมาตงทำใหไม

มนกแลว เปนตน”

ภมปญญาชาวบานแกปญหาทองถน

ขณะท ผศ.ดร.สกร หะยสาแม รอง

คณะบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขต

ปตตาน กลาวถงปญหาการรกลำทรพยากร

สวนรวมของคน 3 จงหวดภาคใตวา ทรพยากร

สวนใหญกำลงเปลยนแปลงไป เนองจาก

การครอบครองพ นท ท งบนดน ในนำ

และในอากาศ เชน การแยงชงททำกนใน

อาวปตตาน มชาวบานกวา 10,000 ครวเรอน

40,000 คน ชาวประมงกวา 2,000 ชวต

เรอประมงกวา 2,300 ลำ อยในพนทเพยง

72 ตารางกโลเมตร มการจบจองกนเกอบ

หมด และเรมมการขายทดนในทะเลซงไม

มเอกสารอะไรเลยแตมนายทนและชาว

บานพยายามปดอาวใหตนเขน

“การแกความตนของอาวปตตาน

เปนเรองทเหนอความสามารถของมนษย

มองวาทายทสดจะกลายเปนพนดนจาก

การทบถมของตะกอน ปญหาตอนนคอ

จะทำอยางไรเพอยนหยดรกษาอาวปตตาน

ใหเปนพนทสาธารณะตอไปใหไดเพราะ

ถามโฉนดนำเมอไหรความขดแยงจะรน

แรงยงขน”

ดร.สกร ยงกลาวถงการประกาศเขต

อทยานทบททำกนวาแมจะมปญหานใน

หลายๆ พนททวประเทศ แตท 3 จงหวด

ภาคใตมวธการแกปญหาของชาวบานทนา

สนใจ เชน กรณเทอกเขาบโด (พนทหลกๆ

ทมปญหาคอ อ.บาเจาะ จ.นราธวาส) หลง

จากประกาศเขตอทยานฯไดไมนานไดเกด

การรวมกลมกนเปนเครอขายชาวบาน

มการเดนสำรวจดวยจพเอสเพอหาตำแหนง

ใชตนไมเปนหลกฐานวาทำกนกนมานาน

กอนรฐจะประกาศเขตอทยานฯ จนสดทาย

ทางราชการตองออกโฉนดให

อยาตดกบดก “คนใน”

ผศ.ดร.วฒนา สกณศล อาจารย

คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

กลาวในหวขอ “การศกษาทองถนสาม

จงหวดชายแดนใตในมมมองนกวชาการ

จากภายนอก” โดยเลาประสบการณตรง

17

ของตนเองจากการเขาไปทำงานในพนท

“เคยเขาไปศกษาชมชนบานดาโตะ

(อ.ยะหรง จ.ปตตาน) โดยจางนกศกษา

มสลมทพดมลายไดใหเขาเปนคนถามและ

ฟงชาวบาน จากนนกแปลใหเราฟงแตแทนท

นกศกษาจะแปลคำตอคำ กลายเปนวานก

ศกษาไปสอนชาวบานใหรวาสงทชาวบาน

พดเขาใจและใหความคดเหนนนไมถก

ตอง แลวพยายามอธบายวาสงทถกตอง

คออะไร เชน เมอถามถงประเพณวฒนธรรม

ซงการปฏบตของชาวบานไมถกตองตาม

หลกศาสนา นกศกษาทเปนลามกจะสอน

ชาวบาน กอนจะหนกลบมาแปลสรปสนๆ

ใหเราฟงในสงทเปนความเชอของตนเอง

พอเราถามวาทำไมคยกนยาว แตแปลสน

นกศกษาบอกวาทชาวบานพดไมถกตอง

เขาตองแกไข”

จากประสบการณดงกลาว ทำให

ผศ.ดร.วฒนา เหนวา ความแตกตางทาง

วฒนธรรมภายในกลมมลายมสลมเปน

อปสรรคทกางกนระหวาง“คนใน”ดวยกน

เอง เพราะฝายหนงเชอวาตวเองถกตอง

มากกวาอกฝายหนงและ “คนใน” มหลาย

ระดบซงลกษณะหลายระดบนเองทำให

แนวคดทวา “คนใน” ยอมเขาใจ “คนใน”

ดวยกน ไมไดเปนจรงเสมอไป

ผศ.ดร.วฒนา ยงตงขอสงเกตวา

เมอมงานศกษาเรองมสลมโดย “คนนอก”

มกจะถกโตแยงจาก “คนใน” วาไมเขาใจ

เขาไมถง และไมรเรองดเทากบคนมสลม

ดวยกน แตคนทโตแยงกไมไดผลตงาน

วชาการททำความเขาใจและสรางความ

เขาใจตอชมชนและสงคมของตนเองอยาง

มพลวตเพยงพอ ขณะทงานศกษาของนก

วชาการมสลมสวนใหญจะคอนขางจำกด

อยแตในกรอบศาสนา ไมสนใจชมชนทำให

ไมรวาชาวบานชมชนและสงคมนนอย

อยางไร มความเปนมาอยางไร เปลยน

แปลงและปรบตวอยางไร นอกจากหวขอ

จะแคบแลว ขนบความคดบางอยางมผล

ใหการผลตงานวชาการมจำนวนนอยมาก

นกวชาการจากมหาวทยาลยเชยงใหม ยง

แสดงความเหนถงหนงสอจากงานวจย

ชด “การศกษาทองถนอยางมสวนรวม” ทง

4 เลม โดยเฉพาะเรอง “จากยาลอเปนยะลา”

วา ไดฉายภาพการเปลยนแปลงทเกดขน

ทงดานเศรษฐกจการเมองและส งคม

วฒนธรรม ซงการเปลยนแปลงนเองไดสง

ให “ภายใน” สงคมปรแตกและขดแยงกน

การศกษาทงหมดนโตแยงกบชดคำอธบาย

ทมองเหนแต “ปจจยภายนอก” เทานนท

สงผลกระทบตอการเปลยนแปลง“ภาย

ใน” สงคมมสลม เพราะ “ปจจยภายใน”

ในแตละมตของสงคมสงผลควบคกบ

“ปจจยภายนอก”

“ทำไมการเปลยนแปลงในสงคมจง

มทศทางถดถอย ตกตำ และออนแอลงมาก

ลำพงแตการอธบายวาสาเหตมาจากปจจย

18

ภายนอกนนคงไมเพยงพอตอการทำความ

เขาใจ อาจตองกลบมาตรวจสอบ และ

วพากษวจารณกนภายในสงคมใหมาก

ขนหรอไม” ผศ.ดร.วฒนา ตงคำถาม

นกวชาการจากมหาวทยาลยเชยงใหม

ยกตวอยางทงทายจากประสบการณการ

ศกษาชมชนประมงพนบานในพนทชาย

แดนภาคใต

“เคยไปคยกบชาวประมงพนบาน

วามภมปญญาอะไรบาง ชาวบานตอบวา

ไมมภมปญญาอะไรเลย การถามตอบเชน

นเปนวธวจยทเรยกวาสมภาษณเชงลก

ตงอยบนพนฐานของการใหความสำคญ

กบมมมองของชาวบาน เสยงชาวบาน

และนยามความหมายรวมถงคณคาอดม

การณทางสงคมถาเรายดเพยงวาใหชาว

บาน ตอบชาวบานเทานนทรดคำตอบของ

การวจยนกคงสรปวา ชาวบานไมมภมปญญา

อะไรเลยเพราะชาวบานตอบอยางนน”

“แตเมออาศยวธวจยอนเขาไปรวม

ศกษาดวยเชนการสงเกตการณอยางมสวน

รวม กจะพบวาการทำประมงของชาวบาน

ตองใชองคความรหลายอยาง เชน การใช

เครองมอจบปลาและวธการทใชเรยกวา

เปนนวตกรรมเลยกวาได ทำใหเหนวา

ชาวบานมภมปญญา แตการทเขาทำอยทก

เมอเชอวน มนเปนสงทร ๆ กนอยแลว

กเลยไมสนใจและมองขามไปคดวาไมม

อะไร ไมใชภมปญญา”

กรณตวอยางนทำใหเหนวา “คนนอก”

ท ไม ไดมประสบการณแบบเดยวกบ

“คนใน” สามารถมองเหนสงทเปนปกต

ไมมอะไร หรอเปนเรองททำๆ กนมาอยาง

มระยะหางเพยงพอตอการรบรความคมชด

ของสงเหลานนตางไปจากชาวบาน ทง

หมดจงขนอยกบวาใชกรอบการวเคราะห

ใดเขาไปศกษามากกวา

นบเปนประเดน “ทาทาย” ท

นาคดและสานตอไมนอยทเดยว!

--------------------------ทมา: http://www.isranews.org

19

ความคลมเครอเจอจาวในขาวสารสมองบานบาบาถาหลงใหล

ยากแยกแยะแกะประเดนเหนขางในคนใชไกลกวนหมนใหวนวาย

นกสทธฯ นงยลเพราะตนตางรแตขางเลยวลดชองกฎหมาย

ขาราชการเกยรวางเพราะตางนายสอทงหลายขายสเบยงเพอเลยงตว

เปนผลกรรมทำไวคนไทยกอคนไทยกรบผลทชนหว

ใครมานำทำตามเพราะความกลวใครทำชวหนหนเดยวดเอง

ควนจางจางกางกนคนเราอยอยากจะรความจรงใหตรงเผงตองยนหยดคงมนไมหวนเกรง

แลวกาวไปตามเพลงประชาธปไตย

ทมา: http://th-polpoet.blogspot.com/search/label/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%B2

โปสก

ารด

รณรง

ค ใ

หป

ระเท

ศไท

ยลงน

ามแล

ะให

สตยา

บน

อน

สญญ

าระห

วางป

ระเท

ศวา

ดวย

การ

คม

ครอ

งบค

คลท

กคน

จากา

รบงค

บให

สญห

าย