kardiyovaskuler hastaliklar: epidemiyoloji, risk faktorleri ve kontrol programlari

Kardiyovasküler Hastalıklar

Ateroskleroza Bağlı Olanlar Ateroskleroza Bağlı Olmayanlar

1. İskemik Kalp Hastalığı veya Koroner Arter Hastalığı

2. Serebrovasküler Hastalık3. Hipertansiyon ve periferik vasküler

hastalığı içeren aorta ve arterlerin hastalıkları

1. Konjenital Kalp Hastalığı2. Romatizmal Kalp Hastalığı3. Kardiyomiyopatiler4. Kardiyak aritmiler

Küresel Ölüm Nedenleri

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Erkekler Kadınlar

Kalp Krizi, İnme ve Diğer Kardiyovasküler Hastalıklara Bağlı ÖlümlerinKadın ve Erkeklerde Dağılımı

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Erkeklerdeki Kardiyovasküler Hastalık Yükünün Küresel Dağılımı (DALY)

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Kadınlardaki Kardiyovasküler Hastalık Yükünün Küresel Dağılımı (DALY)

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa Göre Anjina Pektoris Sıklığı

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa GöreKoroner Kalp Hastalığı Sıklığı

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Bölgelere GöreKoroner Kalp Hastalığı Sıklığı

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Yaşa GöreSerebrovasküler Hastalık Sıklığı

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Ülkemizde Kadın ve Erkeklerde Bölgelere GöreSerebrovasküler Hastalık Sıklığı

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Kalp krizleri ve inmeler

Risk Faktörleri > 2 milyar kişi

Davranışsal Risk Faktörleri

Sigara Kullanımı

Fiziksel aktivite azlığı

Sağlıksız diyet

Zarar verici düzeyde alkol kullanımı

Metabolik Risk Faktörleri

Artmış kan basıncı

Artmış kan şekeri

Artmış kan lipidleri

Aşırı kiloluluk ve obezite

Diğer Risk Faktörleri

Yoksulluk ve düşük eğitim düzeyiİleri yaşCinsiyetGenetik mirasPsikolojik faktörlerDiğer (homosistinemi vb)

Romatizmal Kalp Hastalığı

Konjenital Kalp Hastalığı

Diğerleri

SigaraTamamen Önlenebilir Risk Faktörü

Erkeklerde Günlük Sigara Tüketimi

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Kadınlarda Günlük Sigara Tüketimi

SigaraTamamen Önlenebilir Risk Faktörü

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Zarar Verici Düzeyde Alkol Kullanımı

Kadınlarda ve Erkeklerde Kişi Başına Düşen Alkol Tüketimi

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

25 yaş üstü erkeklerde yüksek kan basıncı prevelansı

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

25 yaş üstü kadınlarda yüksek kan basıncı prevelansı

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

25 yaş üstü erkeklerde yüksek kan şekeri

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

25 yaş üstü kadınlarda yüksek kan şekeri

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Artmış Kan Kolesterol DüzeyiKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Erkeklerde hiperkolesterolemi prevelansı

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Kadınlarda hiperkolesterolemi prevelansı

Artmış Kan Kolesterol DüzeyiKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Sağlıksız Beslenme

Meyve ve sebze tüketimi

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Fiziksel Aktivite Azlığı

Erkeklerde yetersiz fiziksel aktivite

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Kadınlarda yetersiz fiziksel aktivite

Fiziksel Aktivite Azlığı

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Obezite

VKİ ≥ 25 kg/m2 olan erkekler

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Obezite

VKİ ≥ 25 kg/m2 olan kadınlar

Kaynak: WHO, Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, 2011

Türkiye’deki Kadın ve Erkeklerin Sigara Kullanma Durumu

SigaraTamamen Önlenebilir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’deki Kadın ve Erkeklerde Günde İçilen Sigara Adedi

SigaraTamamen Önlenebilir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de Alkollü İçecek Kullanım Durumu

Zarar Verici Düzeyde Alkol Kullanımı

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de ölçümlerle elde edilen sonuçlar ve öyküye göre toplumda kan basıncı dağılımı

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de cinsiyet ve yaş gruplarına göre hipertansiyon prevelansı

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de cinsiyet ve yerleşim yerine göre hipertansiyon prevelansı

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de hipertansiyonu olan kişilerde cinsiyete göre kontrolde ve tedavide olma oranları

Yüksek Kan BasıncıKVH’da En Önemli Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de cinsiyete göre öykü ve APG sonuçları

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa göre öykü ve APG sonuçları

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre diyabet prevelansı

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de diyabetli bireylerde yaşa göre kontrolde ve tedavide olma durumu

Artmış Kan ŞekeriKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa göre yüksek kolesterol görülme sıklığı

Artmış Kan Kolesterol DüzeyiKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yüksek kolesterol farkındalık, tedavi ve kontrol sıklığı

Artmış Kan Kolesterol DüzeyiKVH’da Önemli Bir Risk Faktörü

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre yemeğin tadına bakmadan tuz atma

Sağlıksız Beslenme

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre günde 5 porsiyon ve üstü meyve – sebze tüketimi

Sağlıksız Beslenme

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türk erkeklerinde yaş gruplarına göre fiziksel aktivite

Fiziksel Aktivite Azlığı

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türk kadınlarında yaş gruplarına göre fiziksel aktivite

Fiziksel Aktivite Azlığı

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Türkiye’de yaşa ve cinsiyete göre TV ya da bilgisayar başında 4 saat üzerinde zaman geçirme sıklığı

Fiziksel Aktivite Azlığı

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Obezite

Türk erkeklerinde yaş gruplarına göre obez ve aşırı kilolu olma durumu

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

OBEZİTE

Türk kadınlarında yaş gruplarına göre obez ve aşırı kilolu olma durumu

Kaynak: THSK, Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013

Fiziksel Hareketliliği

Artırma

Sağlıklı Beslenme

Tütün Kontrolü

Ülkemizde Risk Faktörlerinden Birincil Korunmaya Yönelik Programlar

• Toplumda %90 sigara karşıtı bir tutum oluşturmak

Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına

Yönelik Önlemler

• Ulusal bırakma oranını izleme ve yükseltme

• Bırakma oranının özel gruplarda izlenmesi ve bu gruplarda bırakma oranının %50 üzerine çıkarılması

• Hamilelerdeki bırakma oranını %90 üzerine çıkarmak

Sigarayı Bırakma

• Pasif etkilenimin aktif içicilik kadar zarar olduğu bilgisini topluma yaymak

• Kamuya açık alanlar ve işyerlerinde tütün mamülleri tüketiminin tamamen engellenmesi

• Gece, çocuk, ergen ve diğer risk gruplarındaki pasif etkilenimin anlamlı ölçüde azaltılması

Sigara Dumanından Pasif Etkilenimin

Önlenmesi

• 15 yaş altı gençlerin sigara içme oranının sıfıra indirilmesi

• 15-24 yaş grubundaki gençlerin sigara içme durumunun mevcut durumun yarısına indirilmesi

Gençlerin Ulaşılabilirliği

Ulusal Tütün Kontrolü Programına Yönelik Hedefler

Sigara İle İlgili Ülkemizdeki Yasal Düzenlemeler

• Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi

• Ulusal Tütün Kontrolü Programı

• 5727 sayılı “Tütün Mamüllerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”

• 4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun”

• Toplumun sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesi

• Besinlerin yeterli ve dengeli tüketiminin sağlanması

• Beslenme bozukluklarına bağlı hastalıkların önlenmesi

Sağlıklı Beslenmenin Sağlanması ve Obezitenin

Önlenmesi

• Toplumun beslenme düzeyini geliştirecek programların hazırlanması ve uygulanması

• Çocuk ve ergenlerde sağlıklı beslenmenin geliştirilmesi

Türkiye’de Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat

Programının Uygulanması (Türkiye Obezite ile Mücadele

ve Kontrol Programı)

• Çocuk ve ergenlerde fiziksel hareketlilik bilincinin oluşturulması

• Yetişkinlerde fiziksel hareketlilik bilincinin oluşturulması

Toplumda Fiziksel Hareketliliğin Sağlığa Olumlu

Katkıları Konusunda Farkındalık Oluşturmak

Sağlıklı Beslenmeye ve Fiziksel Hareketliliğe Yönelik Hedefler

SAĞLIK BAKANLIĞI DİYABET KONTROLÜ ÇALIŞMALARI

• Diyabet Minimum Sağlık Veri Seti

• Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Epidemiyoloji Çalışması (TURDEP)

• Ulusal İnsülin Eğitim Programı

• Türkiye Diyabet Kontrol Programı (St Vincet Bildirisi, WHO Euro)

• Diyabetik Ayak Tanısı Alan Vakaların Evde Takip Tedavi ve İzlenmesi Projesi – DIAFOOT

Risk Faktörleri Koruma ve Önlemeye

Yönelik

Örgütlenmeve İnsangücü Planlaması ve

Eğitime Yönelik

Acil Tedavi ve Kardiyopulmoner

Resusitasyon’a (CPR) Yönelik

Cihaz Yönetimine

Yönelik

İlaç Yönetimine

Yönelik

Çocuk Kalp ve Damar Hastalıklarına

Yönelik

Kardiyovasküler Cerrahiye

Yönelik

Serebrovasküler Hastalıklara

(İnme) Yönelik

Rehabilitasyon, Palyatif Tedavi ve Evde Bakım Hizmetlerine

Yönelik

Sürveyans, Araştırmalar ve

Geleceğe Yönelik Uygulamalara

Yönelik

Kurumlar ve Sektörler Arası

İşbirliğine Yönelik

İkincil ve Üçüncül Koruma Yönelik Hedefler ve Stratejiler

Kalp ve damar hastalığı olanlarda doktor tarafından yaşam biçimi değişikliği önerileri verilme durumu

Kaynak: Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013