kişilik: id – ego – superego ego: operasyonel birim bilişsel yetiler (kognitif fakülteler)

Kişilik:

Id – Ego – Superego

Ego: Operasyonel birimBilişsel yetiler (kognitif

fakülteler)

KENDİLİK GELİŞİMİ

Ego’nun girdi-çıktılardan yararlanarak

İlişkilerin enternalizasyonuyoluyla

ayrık bir kendilik duyumu

Sensory - motor ve kognitif - afektif

(duyu) (hareket) (biliş) (duygu)

akımlardan (4 kanal)

kendilik üretimi

- SAĞ HEMİSFER -K e n d i l i ğ i n m o n i t ö r i z a s y o n u

Beden imgesi sağ

Ego üretir ama hammadde olarak kullanır(kendisini o kabul eder)

Anneden türetme :

Mahler

Kendi çekirdeğinden üretip daha sonra

anneden ayırma:

Stern

Ayrışma:

S e m b i y o t i k f ü z y o n’dan

ortaya çıkış

Bireyselleşme:

B i r e y s e l ö z e l l i k l e r kazanma

A y r ı ş m a – B i r e y s e l l e ş m e d e

En sağlam bile

psikotikolabilir

Genetik, çevre’ye boyun eğer

En zayıf’ıçevre

bile kurtaramaz

Otistik aşama : 0-2 ay

Stimulus(uyarı) bariyeriHomeostatik denge :

Otonom sinir sistemi (fizyoloji)emmeyi refleks başlatıranne : otonom fonksiyonlara

yardımcıvejetatif

Hala rahimde

Sembiyotik aşama : (2-4 ay)

Düal ünite (ikili birlik)

Anneyi farkedince otistik dönemden çıkar; bulanık da olsa ilk kez nesne belirmeye başlar (görme/işitme net değil;

koku önemli)

Ortak sınırlar içinde bulunan iki vücutlu bir sistem(anne ihtiyaç gideren bir uzuv - kendi uzantısı-) Parça nesneOmnipotent hezeyan

Anneye yatırım: ilk duygulanımsal nesne bağı: nesne ilişkisi birimi (kaynaşmış)

Nesne bağlarını duygulanım kurar: Anlam dünyası afektiftir, kognitif değil

Bebek annenin beden, niyet, mood, emosyon ve arzularını kendi psişesini şekillendirmek için kullanır (ayna nöronları-erken özdeşim)

Limbik sistem (fizyoloji psikoloji) -anima-

emmeyi psikoloji (enerji ve güvenlik arayışı) başlatır: Arzu

annenin görevi: limbik sisteme yardımcı

Biological giver Affection giverpasif besleyici aktif bakım verici

Anneye yatırım

HOLDING

Annenin sıcaklığı ve onu sıkıca kavraması (kucaklanma)Annenin kalp atışı (güvenlik sinyali)Annenin sesinin tınısı (güvenli ortam)

Dünya ile kurulacak afektif bağ (anlam vs boşluk)

güvenli bir ortamda anne üzerinde gerçekleşir

Artık bu bağları yine annenin sağladığı güvenli bir ortam içinde dünyaya taşıma

zamanı gelmiştir.

Kritik bir dönem

Bu taşıma gerçekleşebilecek mi yoksa

afektif dunyamız annede hapis mi kalacak?

Ayrışma- bireyleşme (5-30 ay)

(Ego gelişimi)(Self gelişimi)

1-yumurtadan çıkma ve beden imgesi (3-8 ay)

2-egzersiz (10-15 ay)

3-yeniden yakınlaşma (15-22 ay)

4-konsolidasyon ve nesne sürekliliği (22-30 ay)

Yumurtadan çıkma: 6. ay

Beden algısı bebekte kendilik duyumunu başlatır. (benim vücudum!)

Duysal aparatın gelişmesi, görsel ve işitsel keskinliğin artması, nesneden ayrı bir kendilik duyumunu tetikler.

Bedenini hissetme kucaktaki pozisyon anne ile mesafe hareketlerde amaç

Sosyal gülümseme (ayna nöronları)Annenin incelenmesi

Anneyi diğer nesnelerden ayırmaYabancı korkusu

Egzersiz (10-17 ay.)

Erken dönemanne bir üs-ana gemi (cruising)halat : ayrılık anksiyetesi (yarıçap)kendi egosundan daha büyük zevk alır (bireyselleşme)refuel (bakma, dokunma, koklama, kendince iletişim) (ayrışma yok)▓ ayrışmaksızın bireyselleşme

Egzersiz (10-17 ay) -devam-

Geç dönem (lokomotor)

bilişdik hareket

Gözü kara aşık:dünya ile sevişmehünerlerini egzersizdüşme-vurmalar umurunda değil (gözü kara) insanın en mutlu dönemi (narsizmin tavan

yapması)anneyi unutma

@ yürüme: çocuk için küçük fakat bireysellik için dev bir adım

kimlik oluşturma yolunda ilk dev adım yeni bir bakış açısı

Egzersiz (10-17 ay) …devam

Geç dönem (lokomotor)

anneyi unuturkısa süreli yokluklarıanne ilgisi ve bedensel yakınlığı

Bazı genç kaşifler sarhoş gibidir. Kendi krallıklarını genişletmekten başka bir şey düşünmezler (Narsisizm)

Keşif gezisinden üsse dönüş: (yakıt ikmali) Yüz ifadesi, ses, onay davranışları, sıcak ten teması, kucaklanmaAnne meşgul, aklı başka yerde, kendilik aktivasyonu ile ilgileniyorsa …

Annenin libidinal ulaşılabilirliği bedava (koşulsuz sevgi)

Dünyayı keşif

anneyi unutma1 (bağımlı partner)

früstrasyona tahammül2

bireyselleşme (kimlik oluşumu)3

terk depresyonu4 (annenin yüklediği burukluk)

Terapiyi destekleyen motivasyon: 1, 2, ve 3 yardımcı; 4 baskılaycı

Dünya ile sevişme X kendisi ile sevişme (fallik dönemde)

Çocuğun nesne dünyası ve amaçları genişler

Kendi işlevleri ve bedenine narsisistik yatırımEn büyük yatırım

engellenme, eleştiri ve başarısızlıktan etk.mez

Yeniden yakınlaşma (18-24 ay)

Ayrılma ve bireyleşme ayrılma anksiyetesi terk depresyonu (tehdit değil gerçek)

Yapışma (clinging)Uzaklaşma (distancing)annenin cevabına ihtiyaç

cevapsız anne çıldırtır; hasta da cevapsız partner karşısında…

sürekli iğneler; karşısındakini çıldırtarak sadistik nesne konum...

Anne yokluğunda hareketlilik ve diğer insanlarla iletişime geçme (BL)

SAVUNMA : Nesneye odaklanma

Tatminsizlik – Tutarsızlık – Irritabilite - Öfke krizleri

Anneyle paylaşma - Anneye negativiteAnnenin peşinde – Yutulma korkusu

(ne onunla - ne onsuz)(Ana-kız ve Gelin-kaynana ilişkisi (kedi-köpek))

Çözümsüzlük hissi: Çaresizlik ve umutsuzluk

Anne ayarı: Optimum libidinal (duygusal)

ulaşılabilirlikAnnenin aşkı (koşs. sevgi) ve tahammül gücü Çocuğun

tahammül gücü

Borderline etiyoloji: Çocuğun gel-gitleriyle dalgalanan anne (kendisi hala yeniden yakınlaşma

evresindedir=borderline)çocuğun gelişen kendiliğini destekleyemez

Bu dönemde (üçlü ilişki)

Baba anneden ayrılırdaha belirgin hale gelir: Ödipale hazırlık

Baba ilgisiz/tutarsız anneye bir alternatif hale gelebilir

Narsisist babanın proje çocuğu, borderline’a alternatif

NARSISSISTIK PATOLOJİDE YENİDEN YAKINLAŞMA EVRESİ

İhtiyaçlarının karşılanmasında gecikme Bağımlılığa isyan (ayrılma isteği, fakat omnipotans

yaygarasına devam) Anneye karşı ambivalans

Anne bir uzantı : açgözlülük [yapışkan] Bağımlılığı inkar : memnuniyetsiz[uzaklaşma]

Ayrılma anksiyetesi Büyüklük hezeyanının tehlikeye girmesi

nedeniyle agresyon anneye karşı öfke (başkasına

yönlendirme) Anne ile dramatik kavgalar Annenin cevabı optimal kırılma(iyileşme

gelişir) maximal kırılma(bonzai)

Dank etme dönemi (burun sürtülmesi)

sınırlar ve çaresizlik*

sevişme hayal kırıklığı

Anne: Teselli

Hayal kırıklığı ve engellenme realitesi ilegrandiyoz kendilik ve omnipotent

nesne yapılarının uyumu

T a h a m m ü l B a s t ı r m a G ü c ü n ü a ş a r s a B ö l m e

YENİDEN YAKINLAŞMA KRİZİ‘ne karşı

İKİ MAJÖR SAVUNMA

re-fusion (yeniden kaynaşma için regresyon gerekir) anneyi uzantı olarak kullanıp ayrılığı inkar acının dinmesi daha kararlı (savunmanın içselleştirilmesini daha mümkün kılar) Gerçeklik karşısında şiddetli öfke: basit bir isteği yerine getirilmediğinde

kriz-narsissistik savunma -

clinging (anneye yapışma)(re-füzyon olanaksız; ayrılma gerçekleşmiş; daha üst organizasyon)savunmaların içselleştirilmesi daha zor (daha umutsuz, daha dengesiz)-borderline savunma-

Y a k ı n l ı k ve ö z e r k l i k arasında

dilemmaÖZERKLİK gelişiminin durması (DIŞ ODAKLI YAŞAM) : B İ R E Y S E L L E Ş E M E M E

NESNE SÜREKLİLİĞİ (24-36 ay)

Bireyselleşmenin konsolidasyonu

Bireyselleşme sancısı (uyumsuzluk) devam (Terk Dep.) ayrı kendilik ve nesne temsillerinin

konsolidasyonu

Gerçeklik testiGerçeklik testi Hayal kurma (gerçekten ayırt etme)

cinsel kimlik farkındalığı Kızlarda depresyona yatkınlık, anneye kızgınlık,

kırılma

Nesne sürekliliği Kompleks bilişsel fonksiyonlar

Sözel iletişim

Anal Dönem 18-42. aylar (Ego kuruluşunun tamamlanması ve kişilik)

Zaman algısı; hazzı erteleme

Kişilik ve patolojilerinin oluşumunda ayrışma-bireyleşme dönemi

Anal dönem, kişiliği mi yoksa bu kişiliğin savunmasını mı belirler?

(BorderOKKB )

Babanın sahneye girişi (çocuğun dünyasını genişletmesi, yeni seçenekler) Sosyallik (3. şahsın kabulü: dyadik ilişkiden çıkış)Ödipal döneme (yetişkinlerin medeniyeti ile hesaplaşmaya hazırlık)

yutulma ve kaybolma arasında Anneden optimal uzaklık (ayrılmanın kabüllenilmesi)

BORDERLINE KİŞİLİK

BOZUKLUĞU (annenin rolü)

Terapi mantığı (rasyonali)

defenses against

abandonment depression should be overcome

Real self begins to

emerge(self-activation)

Borderline anne: kendi terk depresyonu ile başedebilmek için çocuğun

regresif davranışına yapışır. Çocuğun bireyselleşmesini desteklemez. Narsissistik anne: sadece çocuğun kendisine hayranlığını destekler.

çocuk kendi projeksiyonları ile rezonans (in tune) halinde olmazsa geri çekilir. Libidinal (duygusal) ulaşılabilirliğini geri çeker. Çocuğun yakıt ikmalini zorlaştırır. Çocuk teslim olur. Bireyselleşmeyi bırakır

Şizoid anne: çöcuğun kendisine yakınlığına tahammül edemez ve uzaklaşır. Kendisi “iş bilir” olduğu için, çocuğu da buna zorlar (şizoid)

Antisosyal anne: çöcuğu ihmal eder veya kendi tatmini için bir araç olarak kullanır.

Çocuğun ona bağımlı oluşuna tahammül edemeyen anne çocuğu prematür bağımsızlığa iter (kırkık)

Annenin fiziksel cinsel tacizi Öngörülemez, dengesiz, anksiyöz, düşman anne Çocuğun kendiliğini tanımayan; onu depersonifiye eden, çocuğu olduğu

gibi kabullenmek istemeyen, ona projekte ettiği kişi imiş gibi davranan; çocuğun kendiliği harekete geçtikçe ortaya çıkan değişimlere cevapsız kalarak bu değişimleri aynasızlığa mahkum eden anne

Annenin empati kabızlığı : narsissizm, depresyon, psikoz

Bireyseleşme üzerine etkiler

Annenin çocuğu ~ besleme ~ doyurma ~ bakımını yapma ~ korumadaki

mükemmelliği

ζ duygusal olarak besleme ζ destekleme ζ çocuğun zuhur eden kendiliği ile rezonans

içinde olma

yeteneği ile zıtlık gösterebilir

Son ortak yol

Annenin libidinal geri çekilmesi

çocuğunbir parçasının

kaybı

Terk depresyonu

Ego ve self gelişiminde duraklama

EBEVEYN ÇOCUKannenin genetik libidinal bireyselleşme

bireyselleşme ulaşılabilirliği dürtüsü

“bireyselleşme” yi destekleyen

“iki vektör”

ÇOCUK KAYNAKLI FAKTÖRLER (TABİAT)

Kimi çocuklarınζ çok az desteğe ihtiyacı vardırζ çokça desteklenmeye (genetik dürtü yetersizliği)

ζ ideal bir desteği bile değerlendiremedikleri görülür

(Kleinien aggresivite)

Bakıcı (3. element) üzerinden anne etkisi

(Annenin zorunluğu varlığı mı, mümkün varlığı mı?)

İkincil bakıcı (substitute caretaker) annenin tavrını çocuğa taşıyan bir vektördür

(anne seçer, anne yönlendirir)

Anne zaafını da (örn. OKKB) libidinal ulaşılabilirliğini de bakıcı üzerinden çocuğa yansıtabilir

Kendilik gelişimi

İlk bir yıl içinde beyin hacmi 2,5 katına çıkar

Bebek anne karnında bir bitkiye benzersadece büyür ve gelişir (growth and development = neşvü nema)

vejetatif bir durumdadır (kortekssiz)

Somatik sensory-motor gelişme (bitkilikten çıkış)(iradi hareket)

Affekt matürasyonu=Limbik matürasyon

İki kritik dönem: 10-12 ay ve 14-16 ay14-16 ay arası gelişim iyiyse yeniden yakınlaşma krizine (15-22 ay)

girmez (Stern ve Schore)

Sensory - motor ve kognitif - afektif

(duyu) (davranış) (biliş) (duygu)

akımlardan (4 kanal)

kendilik üretimi

Ego bu 4 akışı izleyerek bir tasarım ortaya çıkarır

Emosyonel taşkınlığın olduğu yerde işlemlenemeyecek kadar büyük bir yüklenme vardır. (tahammül bariyerinin aşılması)

Zaman zaman oluşacak taşkınlığın teskin edilmesi frontolimbik inhibisyon(duyguları engelleme) ile mümkündür (emosyonel termostat).

Doğumda korteks henüz olmadığından, korteksin bu görevini sabırlı, anlayışlı, empatik bir bakıcının yerine getirmesi gerekmektedir. (kendilik nesnesi işlevi-dış destekleyen ego)

İlk iki yıllık beyin gelişimi: ego ve kendilik gelişimine dair önemli aşamaları içerir. Bu gelişim kendilik aktivasyonu gibi deneyim - yaşantılama ile yakından ilişkilidir.

Kernberg and Masterson

Kendilik aktivasyonu

Ayrılık anksiyetesi

Terk depresyonu

Kötü kendilik

Savunma

yapışmaYa da

uzaklaşma

İyi kendilik

Eğer affektte bir değişim gerçekleştirebilirsek…

afektin sahibi olan kendilik’te

dolayısıyla ona ilişik olan nesne temsilinde

dolayısıyla tüm nesne ilişkileri birimlerinde

dolayısıyla ittifak halinde olduğu egonun fonksiyolarından savunma mekanizmalarında

HAKİM TEMA KAYIP/KAYBETMEMEK İÇİN YAPIŞMA ( ödüllendirici ) ( cezalandırıcı )

giden anne

regressif ve yapışkan kızgın ve kınayan

davranıştan memnun olan AYRIŞMA BİREYSELLEŞMEye

tahammülsüz

ABANDONMENT DEPRESSION* feeling good, being taken care of homicidal rage, suicidal

depression

being loved, being fed panic, hopelessness/helplessness

gratifying the wish for reunion emptiness/void, guilt

(yeniden birleşme isteği)

akıllı ve uslu çocuk nesneyi haketmeyen

eşi benzeri olmayan onu kaybetmeye mahkum olan

çok özel

grandiyöz pis böcük

SAVUNMALAR

Savunmaların m a l i y e t i : “ G e r ç e k l i ğ e a d a p t a s y o n ”

TEDAVİEyleme vurmaların kendilikte meydana

getirdiği t a h r i p k a r lığın inkarı ile y ü z l e ş t i r

m e