koncepcja - komunikacja - a.kozuszekw zakresie komunikacji ze światem dorosłych. 10. zapobieganie...

KONCEPCJA ZAJĘĆ

„KOMUNIKACJA”

OPRACOWAŁA: AGATA KOŻUSZEK

I. Informacje wstępne:

Koncepcja zajęć prowadzonych w Gdańskim Liceum Autonomicznym w ramach

projektu “„Kreatywni i innowacyjni uczniowie konkurencyjni na rynku pracy”

dofinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Pomorskiego na lata 2014-2020.”

- nazwa przedmiotu: Komunikacja

- planowana liczba godzin: 30

- autor programu: Agata Kożuszek

II. Wstęp:

- ogólna charakterystyka zajęć

Zajęcia komunikacji mają pomóc uczniom odnaleźć się w świecie informacji i relacji.

Powinny pomóc ten świat porządkować. W trakcie zajęć uczniowie będą mogli się

otworzyć, wyzwolić swoją kreatywność , a jednocześnie nauczyć się radzić sobie

z emocjami towarzyszącymi różnym sytuacjom komunikacyjnym, z którymi spotykają

się na co dzień i które czekają ich w dorosłym życiu. W programie zajęć

uwzględniono również nowy aspekt komunikacji związany z rozwojem

i wykorzystywaniem nowoczesnych technologii. Duży nacisk zostanie położony na

rozwój innowacyjności, wzmocnienie inicjatywności uczniów. Zajęcia pozwolą

uczniom uświadomić sobie, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa komunikacja

i świadome budowanie relacji. Istnieje możliwość realizacji poszczególnych tematów na

więcej niż jednej godzinie lekcyjnej, w związku z czym realizacja koncepcji może być

wydłużona.

- charakterystyka odbiorcy

Zajęcia skierowane są do uczniów klas pierwszych liceum, czyli młodzieży, która stoi

u progu dorosłości. Uczniowie ci potrzebują wsparcia w sferze komunikacji,

ponieważ powoli przejmują od rodziców zadania współpracy ze światem

zewnętrznym w zakresie organizacji i planowania własnego procesu edukacji. Wielu

z nich już na etapie szkoły średniej rozpoczyna współpracę z przyszłymi

potencjalnymi pracodawcami, np. w formie wolontariatu czy stażu. Jednocześnie są

przedstawicielami pokolenia, które funkcjonuje już nie tylko w kontaktach

bezpośrednich, ale także zapośredniczonych poprzez nowoczesne technologie.

Edukacja szkolna powinna wyposażać uczniów nie tylko w wiedzę teoretyczną, ale

także kompetencje umożliwiające sprawne funkcjonowanie w grupie, społeczeństwie

i na rynku pracy.

- niezbędne warunki realizacji programu (lokal, wyposażenie, pomoce

dydaktyczne itp.)

Zajęcia powinny odbywać się w sali lekcyjnej ze stałym dostępem do Internetu oraz

wyposażonym w sprzęt multimedialny. W trakcie zajęć wykorzystywana będzie

mobilna pracownia iPadowa, macbookowa oraz szkolna pracownia komputerowa

a także mikrofony, kamery oraz sprzęt nagłaśniający. Sala lekcyjna powinna

umożliwiać prowadzącemu zmiany aranżacji przestrzeni i miejsc pracy uczniów, aby

zapewnić warunki stosowania do rozmaitych form i metod pracy. Uczniowie powinni

znać przestrzeń, w której odbywają się zajęcia, aby czuli się w niej komfortowo,

podejmując aktywności wymagające otwartości, kreatywności i innowacyjności.

III. Cele edukacyjne

- cele ogólne zgodne z założeniami projektu

1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji

kluczowych niezbędnych na rynku pracy.

2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością̨ wykorzystania narzędzi

TIK.

3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności.

- cele szczegółowe

1. Poprawa skuteczności komunikowania się uczniów w sytuacjach typowych

i nietypowych.

2. Poznanie własnego stylu komunikacji i interpersonalnej i wzmocnienie

poczucia pewności siebie.

3. Wzmocnienie postawy asertywności uczniów.

4. Poznanie technik radzenia sobie ze stresem w kontaktach z innymi ludźmi.

5. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania sytuacji manipulacji.

6. Podniesienie kompetencji w zakresie doboru środków wyrazu i sposobów

komunikacji w zależności od sytuacji komunikacyjnej.

7. Poznanie metod eleganckiej i zarazem skutecznej komunikacji internetowej.

8. Poznanie narzędzi komunikacji z wykorzystaniem nowoczesnych

technologii.

9. Zachęcenie uczniów do podejmowania aktywności i samodzielności

w zakresie komunikacji ze światem dorosłych.

10. Zapobieganie nieporozumieniom i konfliktom z nich wynikających.

IV. Treści nauczania

zagadnienie ogólne tematy z uwzględnieniem zagadnień

szczegółowych

liczba

godzin

podnoszone

kompetencje

IK/IT*

Komunikacja

interpersonalna

1. Wszystko jest komunikatem.

Wprowadzenie do zagadnienia.

2. Elementy składowe procesu

komunikacji. (Jakobson)

3. Style komunikacji.

3 1. IK

2. IK/IT

3. IK/IT

Słuchanie i odbiór

komunikatów

1. Aktywne słuchanie.

2. Jak nie zginąć w gąszczu

informacyjny. Selekcja

informacji.

3. I kto to mówi? Funkcja

społeczna nadawcy i jej wpływ

na odbiór komunikatów.

4. Fakty i opinie.

4 1. IK

2. IK/IT

3. IK

4. IK

Przeszkody

w komunikacji

1. Jak radzić sobie ze stresem

w sytuacjach oficjalnych

i prywatnych.

2. Przyczyny nieporozumień.

3 1. IK

2. IK/IT

3. IK

3. Mediacja jako sposób

rozwiązywania konfliktu.

Komunikacja

niewerbalna

1. Mowa ciała.

2. Strój jako komunikat.

3. Gesty i ich znaczenie w różnych

kulturach.

3 1. IK

2. IK

3. IT/IK

Asertywność 1. Wyrażanie własnego zdania.

2. Jak odmawiać i nie ranić.

3. Zjawisko “hejtu” w komunikacji

internetowej.

3 1. IK

2. IK

3. IT/IK

Argumentacja 1. Zasady prowadzenia debat i

sporów.

2. Jak skutecznie argumentować.

Metoda ilustracji przykładami.

3. Podstawowe zabiegi retoryczne.

3 1. IK

2. IT/IK

3. IK

Wpływ 1. Między perswazją

a manipulacją.

2. Techniki wpływu społecznego.

3. Reklama jako komunikat.

3 1. IK

2. IK/IT

3. IK/IT

e-komunikacja 1. Media społecznościwe i ich rola

w budowaniu relacji i wizerunku.

2. Komunikatory i aplikacje. Od

Twittera do Snapchata.

3. Interaktywność w odbiorze

treści Internetowych.

4. Netykieta.

4 1. IT/IK

2. IT/IK

3. IT/IK

4. IK/ IT

Ja - oficjalnie 1. CV jako autoportret zawodowy.

2. Rozmowa rekrutacyjna.

3. Reprezentowanie szkoły, firmy,

3 1. IT/IK

2. IK

3. IK/IT

instytucji.

Ewaluacja 1. Ewaluacja. 1 1. IT/IK

razem 30

godzin

* IK – innowacyjność i komunikacja, IT – nowoczesne technologie informacyjne

V. Procedury osiągania celów

- metody pracy: wykład, prezentacja, projekt, drama, gry dydaktyczne, burza

mózgów, metaplan, debata, gry symulacyjne

- formy pracy: dominującą formą powinna być praca w grupach z elementami

realizacji zadań indywidualnych

- techniczne środki nauczania (IT): prezentacje multimedialne, programy

telewizyjne, tutoriale z serwisu YouTube, prasa w wydaniu elektronicznym, materiały

z serwisów internetowych, aplikacja Kahoot, learningApps.

VI. Procedury ewaluacji:

- kompetencje zyskane przez uczniów

Uczeń: 1. Sprawniej dobiera środki wyrazu w przekazie werbalnym i niewerbalnym.

2. Zna zasady komunikacji internetowej.

3. Rozpoznaje manipulację i perswazję.

4. Zna przyczyny nieporozumień w komunikacji i wie, jak ich unikać.

5. Komunikuje się z wykorzystaniem nowoczesnych technologii.

6. Proponuje sposoby rozwiązania konfliktów.

7. Jest aktywny i inicjuje relacje z innymi ludźmi.

8. Jest świadomy własnego stylu komunikacji.

9. Potrafi zachować się asertywnie.

10. Zna metody radzenia sobie ze stresem w sytuacjach oficjalnych.

- sposoby i metody ewaluacji na początku realizacji i na końcu projektu

Ewaluacja będzie polegać na przeprowadzeniu testu kompetencji komunikacyjnych

na początku realizacji projektu oraz na zakończenie realizacji projektu w danym roku

szkolnym. Wyniki powinny wskazać podniesienie kompetencji wymienionych wyżej.

VII. Przykładowe scenariusze zajęć: Scenariusz nr 1 Temat lekcji: Wszystko jest komunikatem. Liczba jednostek lekcyjnych: 1

1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji

kluczowych niezbędnych na rynku pracy.

2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi

TIK.

3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności.

- szczegółowe Uczeń:

1. Zna pojęcie komunikatu.

2. Rozpoznaje intencję nadawcy.

3. Wymienia możliwe sposoby interpretacji zachowania nadawcy.

4. Dostrzega wady i zalety wybranych form komunikacji.

2. Metody pracy: burza mózgów, prezentacja.

3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupie,

wyszukiwanie informacji.

4. Środki nauczania: pracownia mobilna (iPady, macbooki lub telefony uczniów),

projektor, dostęp do Internetu.

5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie

Prowadzący/a wita uczniów i uczennice. Rozpoczyna krótką rozmowę

pytaniem: Czym jest komunikat? Uczniowie udzielają swobodnie odpowiedzi,

nauczyciel zapisuje propozycje na tablicy. Wśród wymienianych pojawia się:

ogłoszenie, przekaz informacji, zawiadomienie, słowa. Zazwyczaj większość

odpowiedzi skupia się na przekazie werbalnym umownych znakach

niewerbalnych, takich jak znaki drogowe.

2. Część zasadnicza

Prowadzący/a dzieli uczniów na 5 grup. Każda grupa dostaje polecenie

przeanalizowania danego zagadnienia jako komunikatu. Uczniowie mogą

dodatkowo wyszukać informacje w Internecie. Efektem pracy ma być

prezentacja multimedialna. Każda z grup w osobnych kopertach otrzymuje

polecenie.

Grupa pierwsza: zapach jako komunikat.

Grupa druga: muzyka jako komunikat.

Grupa trzecia: jedzenie jako komunikat.

Grupa czwarta: strój/ wygląd jako komunikat.

Grupa piąta: postawa ciała jako komunikat.

Uczniowie i uczennice mają za zadanie przeanalizować możliwe sposoby

przekazywania informacji poprzez wskazany w poleceniu sposób. Grupa

powinna wskazać konkretne przykłady komunikatu z życia codziennego ludzi

i świata natury (np. zwierząt). Przykłady powinny nawiązywać do typowych

zachowań, np. używanie zapachów w kosmetyce, przyjmowanie gości itd.

oraz przykłady nietypowe wykazując się innowacyjnością.

Każda z grup ma także za zadanie przedstawić interpretację zachowania

innych osób pod kątem wybranego zagadnienia, np. zachowanie sąsiada,

który słucha głośno muzyki, możemy interpretować jako…; użycie

intensywnych perfum może świadczyć o…; bujanie się na krześle podczas

słuchania drugiej osoby może świadczyć o…

Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na

forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów i

koleżanek na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także

inne propozycje związane z omawianym tematem.

3. Ewaluacja

Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę, że każde

nasze zachowanie jest komunikatem. Czasem wysyłamy go świadomie,

czasem podlega interpretacji wbrew naszym intencjom. Ważne, by uczniowie

dostrzegli, że istnieje granica interpretacji komunikatów, a część interpretacji

związana jest bardziej z osobą odbiorcy niż nadawcy. Świat jest zbiorem

komunikatów, który nie zawsze potrafimy poprawnie odczytać.

4. Zakończenie

Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 2 Temat lekcji: Techniki wpływu społecznego. Liczba jednostek lekcyjnych: 1

1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji

kluczowych niezbędnych na rynku pracy.

2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi

TIK.

3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności.

- szczegółowe Uczeń:

1. Zna pojęcie wpływu społecznego.

2. Rozpoznaje intencję nadawcy w zakresie perswazji i manipulacji.

3. Dostrzega techniki wpływu społecznego stosowane w reklamach.

2. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, prezentacja.

3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w parach.

4. Środki nauczania: fragment filmu, projektor, dostęp do Internetu.

5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie

Prowadzący wita uczniów i uczennice. Rozpoczyna krótką rozmowę

pytaniem: Czym jest różni się perswazja, kłamstwo i manipulacja, a co łączy

te pojęcia? Uczniowie udzielają swobodnie odpowiedzi, nauczyciel zapisuje

propozycje na tablicy. Ważne, by wśród propozycji pojawiły się słowa:

nakłanianie, namawianie, wpływanie.

2. Część zasadnicza

Prowadzący odtwarza fragment programu telewizyjnego BBC pt. „The Heist”

pokazujące rekonstrukcję eksperymentu Stanleya Milgrama.

https://www.youtube.com/watch?v=GeFvOqzBKPI&feature=youtu.be

Po projekcji prosimy uczniów o refleksje na temat zachowania ludzi

poddanych eksperymentowi. Co wpłynęło na ich zachowanie, często

niezgodne z deklarowanymi wartościami.

Po dyskusji prowadzący prezentuje 6 technik wpływu społecznego według

Roberta Cialdiniego.

Uczniowie i uczennice w parach mają za zadanie ponownie przeanalizować

obejrzany fragment programu, wskazując, którą z poznanych technik

zastosowali organizatorzy eksperymentu. Prowadzący prosi o przedstawienie

wniosków na forum klasy. Głównym zabiegiem wykorzystanym w programie

był wpływ autorytetu na osoby podlegające eksperymentowi.

Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup, której losowo przydziela jedną z technik

wpływu społecznego jako temat wiodący. Uczniowie wyszukują reklamy

w Sieci, które mogą służyć jako ilustracja danej techniki. Ważne, by uczniowie

pracowali na materiale dostępnym aktualnie, a nie posługiwali się przykładami

reklam dostępnych w opracowaniach.

Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na

forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów

i koleżanek, na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także

inne propozycje związane z omawianym tematem.

3. Ewaluacja

Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę, na

stopień zrozumienia wprowadzonych zagadnień i wybór przykładów przez

uczniów.

4. Zakończenie

Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 3 Temat lekcji: Przyczyny nieporozumień. Liczba jednostek lekcyjnych: 1

1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji

kluczowych niezbędnych na rynku pracy.

2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi

TIK.

3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności.

- szczegółowe Uczeń:

1. Wskazuje elementy utrudniające komunikację.

2. Opisuje wydarzenie.

3. Proponuje metody rozwiązania problemu.

4. Zna zasady efektywnej komunikacji.

2. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, prezentacja.

3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach.

4. Środki nauczania: fragment filmu, projektor, dostęp do Internetu, szary papier,

markery

5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie

Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od krótkiego

pokazu fragmentu kabaretu w wykonaniu Piotr Fronczewskiego i Wojciecha

Pszoniaka pod tytułem „Awas” https://www.youtube.com/watch?v=C--

CuGfRNcY

2. Część zasadnicza

Prowadzący dzieli uczniów na 4 grupy.

Uczniowie i uczennice w grupach mają za zadanie ponownie przeanalizować

obejrzany fragment, wskazując możliwe przyczyny braku porozumienia

między bohaterami skeczu.

Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na

forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów

i koleżanek, na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także

inne propozycje związane z omawianym tematem, ale niewynikające

bezpośrednio z przytoczonego fragmentu.

Wśród podanych przyczyn powinny pojawić się między innymi: brak wiedzy

słuchającego, skróty myślowe używane przez opowiadającego, wpływ stresu

na logiczne prezentowanie treści, śmiech opowiadającego zakłócający

przekaz, inne poczucie humoru opowiadającego i słuchającego, brak

skupienia słuchającego, brak znajomości kontekstu wypowiedzi.

W drugiej części lekcji uczniowie pracujący w tych samych grupach

wypracowują „Kodeks porozumienia”, spisując zbiór wskazówek dla nadawcy

i odbiorcy dotyczący efektywnego porozumiewania.

Uczniowie prezentują swoje propozycje wskazówek i razem z nauczycielem

tworzą wspólny zbiór zaleceń.

Refleksja powinna dotyczyć także analizy, które z zaleceń są możliwe do

wdrożenia, a na które aspekty nie mamy wpływu.

3. Ewaluacja

Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę na to, czy

zalecenia odnoszą się do wszystkich możliwych przyczyn nieporozumień

wskazanych w części pierwszej lekcji.

4. Zakończenie

Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 4 Temat lekcji: Reklama jako komunikat. Liczba jednostek lekcyjnych: 1

1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji

kluczowych niezbędnych na rynku pracy.

2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi

TIK.

3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności.

- szczegółowe Uczeń:

1. Opracowuje strategię marketingową produktu.

2. Wciela się w rolę.

3. Proponuje metody rozwiązania problemu.

4. Zna zasady efektywnej komunikacji w marketingu.

5. Zna i wykorzystuje mechanizmy wpływu społecznego według Cialdiniego.

2. Metody pracy: gra symulacyjna, dyskusja, prezentacja.

3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach,

odgrywanie ról.

4. Środki nauczania: projektor, dostęp do Internetu, szary papier, markery, iPady/

komputery.

5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie

Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od pytania: Jakim

rodzajem komunikatu jest reklama i kampanie reklamowe? Dyskusja będzie

się toczyć wokół słów: perswazja, namawianie, sprzedaż.

2. Część zasadnicza

Prowadzący wprowadza uczniów w temat gry symulacyjnej: „Wszystko na

sprzedaż?”. Dzieli uczniów na 4 grupy. Każda z grup to oddzielna agencja

reklamowa, której zadaniem będzie opracowanie kampanii marketingowej

i reklamy dla wylosowanego produktu dla wylosowanej grupy docelowej.

Wylosowane produkty są pozornie bezużyteczne i w pewnym sensie

absurdalne. To uczniowie muszą nadać im wartość poprzez reklamę

i wymyślenie sposobu użytkowania.

Przykładowe produkty:

a. papierowe kółko z dziurką,

b. słoik powietrza,

c. pęknięty koralik,

d. but bez podeszwy.

Przykładowe grupy docelowe:

a. młodzież w wieku 15-18 lat,

b. osoby starsze,

c. rodzice małych dzieci,

d. biznesmani.

Każda grupa pracuje nad następującymi zagadnieniami:

- nazwa produktu,

- slogan reklamowy,

- strategia marketingowa z odwołaniem do jednego z 6 rodzajów wpływu

społecznego według Cialdniego,

- omówienie doboru nazwy, sloganu i strategii marketingowej pod kątem

wylosowanej grupy docelowej.

Następnie uczniowie prezentują przygotowane strategie, a prowadzący

przyjmuje rolę klienta agencji reklamowej, który zadając pytania zmusza

prezentujących do uzasadnienia wyborów.

Refleksja po prezentacjach powinna dotyczyć także etycznych aspektów

reklamy: czy uczniowie nie posługiwali się krzywdzącymi stereotypami

dotyczącymi grupy docelowej, czy perswazja nie zmieniła się w manipulację.

3. Ewaluacja

Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów i prosi uczniów o wybranie

poprzez głosowanie potencjalnie najskuteczniejszej kampanii reklamowej.

Oczywiście uczestnicy nie mogą głosować na własny projekt.

4. Zakończenie

Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.