kurikulum əsas tələbləri

PLANLAŞDIRMA

Perspektiv Gündəlik

Planlaşdırmanın

növləri

Gündəlik dərs planı

tərtib edir.

İllik planlaşdırma

aparır.

PERSPEKTIV PLANLAŞDIRMA

NECƏ APARILIR?

1. Məzmun standartlarına əsasən dərslikdəki (dərslik olmayan fənlər üzrə müəllim vəsaitindəki) tədris vahidi və mövzular dəqiqləşdirilir.

2. Hər bir mövzu üzrə reallaşdırılacaq məzmun standartları qruplaşdırılır.

3. Tədris vahidlərinin və mövzuların ardıcıllığı müəyyənləşdirilir.

3. İnteqrasiya imkanlarını müəyyən edilir

4. Resurslar seçilir.

5. Məqsədyönlü vaxt bölgüsü aparılır.

6. Şagirdlərin təlim fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün meyarlar müəyyənləşdirilir.

PLANLAŞDIRMA ILƏ ƏLAQƏDAR

TÖVSIYƏLƏR

Dərslik və müəllim üçün vəsait müəlliflərinin

müəyyənləşdirdiyi standartlar qrupuna əlavə

standartlar daxil edilə bilər.

İnteqrasiya üçün əlavə imkanlar müəyyən edilə bilər.

Əlavə resurslar seçilə bilər.

Mövzular üzrə vaxt bölgüsündə dəyişikliklər edilə

bilər.

Standratlar

Tədris

vahidiMövzu

İnteqra-siya ResursQiymətlən-

dirmə Saat Tarix

Perspektiv planlaşdırma sxemi

FƏAL TƏLIMIN XÜSUSIYYƏTLƏRI

iştirakçıların bütün dərs zamanı fəallığı,

dərsin əvvəlində problemin qoyulması və dərsin gedişinin problemin həllinə yönəldilməsi,

yeni biliklərin müstəqil kəşf edilməsi,

təlimin tədqiqat şəklində keçirilməsi,

təlimin interaktiv şəklində keçirilməsi: şagirdlərin birgə fəaliyyəti, müəllim və şagirdlərin qarşılıqlı əməkdaşlığı,

qrup işindən geniş istifadə olunması,

biliklərin yaradıcı tətbiqi,

müxtəlif tipli tapşırıqlardan, bilik mənbələrindən və iş vərəqlərindən istifadə edilməsi və s.

• Ənənəvi dərslə fəal dərsin

quruluşunun fərqi nədədir?

• Fəal dərsin quruluşunu biz necə

təsvir edə bilərik?

FƏAL DƏRSIN QURULUŞU ƏNƏNƏVI DƏRSIN QURULUŞU

1. Motivasiya 1. Ev tapşırığının yoxlanılması

2. Tədqiqatın aparılması 2. Öyrənilən mövzuların sorğusu

(frontal və fərdi sorğu)

3. Məlumat mübadiləsi 3. Yeni mövzuya dair mühazirə

4. Məlumatın müzakirəsi və

təşkili

4. Aydın olmayan məsələlərin

açıqlanması və dəqiqləşdirilməsi

5. Nəticələrin çıxarılması 5. Yeni dərsin möhkəmləndirilməsi

üçün sual və tapşırıqlar

6. Produktiv (yaradıcı) tətbiq

etmə

6. Reproduktiv (təkraredici) tətbiq

etmə

7. Qiymətləndirmə və ya

Refleksiya

7. Qiymətləndirmə

FƏAL DƏRSLƏ ƏNƏNƏVİ DƏRSİN MÜQAYİSƏSİ

GÜNDƏLIK PLANLAŞDIRMA

NÜMUNƏSI

Mövzu: Məqsəd: (reallaşdırılacaq standartlar göstərilməklə) İnteqrasiya: İş forması: İş üsulları: Resurslar:

Dərsin mərhələləri:• Motivasiya. Problemin qoyulması • Problemin həlli • Məlumat mübadiləsi• Müzakirə• Nəticə və ümumiləşdirmələr• Ev tapşırığı

Qiymətləndirmə (dərs boyu aparılır)

MOTIVASIYA: ONUN QURULUŞU Motivasiya dərsin başlanğıc mərhələsidir. Fəal dərs motivasiyadan başlanır.

Müəllim motivasiyanı düz qurubsa, onun dərsin 50 %-i daha yerinə yetirilmiş sayıla bilər.

(Motivasiyanı qurmamışdan əvvəl Alt-standartlar - Təlim nəticələri müəyyən

olunmalıdır)

Motivasiyanın quruluşu:

Motivasiya 2 mərhələdən ibarətdir

1. Yönəldici suallar, tapşırıqlar

(mövzuya, təlim nəticələrinə yönəldirlər; dərsin başlanmasını təşkil edirlər; 1- 3 sual ola

bilər)

2. Tədqiqat sualı

Bu sualı tərtib etmək üçün müəllim əvvəlcə dərsin sonunda olan ümumiləşdirməni

müəyyən etməlidir;

tədqiqat sualı = yeni biliyi əks etdirən təlim nəticəsi;

adətən bir sual olur,

motivasiya mərhələsi tədqiqat sualına irəli sürülən fərziyyələr ilə bitir.

Dərsin sonunda onlara qayıtmaq vacibdir

Motivasiya 2 əsas prinsip əsasında qurulur:

problemlilik

məqsədyönlük. Motivasiya təlim nəticələrini əks etdirməlidir.

? ?

fərdi iş,

qruplarla iş,

cütlərdə iş,

kollektivlə iş

BİBÖ

karusel

şaxələndirmə,

rollu oyun,

Venn diaqramı,

beyin həmləsi,

ziqzaq

İş forması İş üsulu

Təlim formaları

Kollektivlə

(bütöv

siniflə) iş

Qruplarla

(kiçik

kollektivlə) iş

Cütlərlə iş

Fərdi iş

Beyin həmləsi

Akvarium Auksion Ziqzaq Karusel

BİBÖ Rollu oyun

Klaster Venn diaqramı

Anlayışın çıxarılması

İş vərəqi nədir? Dərs zamanı o hansı məqsədlər üçün

istifadə olunur?

İş vərəqinin hazırlanması üçün nəyi nəzərdə

tutmaq lazımdır?

- tapşırığın həcmini;

- sualların miqdarını;

- sualların növlərini;

-tərtibetmə qaydalarını.

İş vərəqlərinə verilən tələblər:

- cəlbedici və məzmunlu olmalıdır;

- məqsəd aydın, sual konkret olmalıdır;

- uşaqların yaş səviyyəsinə uyğun gəlməlidir;

- dərsin məqsədinə uyğun olmalıdır.

Summativ

Formativ

Diaqnostik

Əsas qiymətləndirmə növləri

DIAQNOSTIK QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ ISTIFADƏ

OLUNAN METOD (ÜSUL) VƏ VASITƏLƏR

• Müşahidə

• Tapşırıqvermə

• Valideynlərlə və digər fənn müəllimlərilə

əməkdaşlıq

DIAQNOSTIK QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ ISTIFADƏ

OLUNAN METOD (ÜSUL) VƏ VASITƏLƏR

Üsullar Vasitələr

Tapşırıqvermə Çalışmalar

Müsahibə Müəllimin qeydiyyat vərəqi (şagirdlə, müvafiq hallarda qrup, yaxud siniflə aparılan sifahi yoxlama zamanı müəllimin öyrənmək (diaqnoz qoymaq) istədiyi məsələnin yazıldığı vərəq)

Valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq

Söhbət və müəllimin sorğu vərəqi (şagirdin evdə və ya məktəbdəki fəaliyyəti ilə bağlı suallar yazılmış vərəq)

FORMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ

ISTIFADƏ OLUNAN METOD (ÜSUL) VƏ

VASITƏLƏR

Müşahidə

Şifahi sual-cavab

Tapşırıqvermə

Valideynlərlə və digər fənn

müəllimləri ilə əməkdaşlıq

Oxu

Yazı

Layihə

Şifahi və yazılı təqdimat

Özünüqiymətləndirmə

Test

Üsullar Vasitələr

Müşahidə Müşahidə vərəqələri

Şifahi sual-cavab Şifahi nitq bacarıqları üzrə qeydiyyat vərəqi

Tapşırıqvermə Çalışmalar

Valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə

əməkdaşlıq

Söhbət, sorğu vərəqi (şagirdin evdə və ya

məktəbdəki fəaliyyəti ilə bağlı suallar yazılmış

vərəqi)

Oxu Mətn

Yazı Yazı işləri (inşa, esse, misal və məsələ həlli)

Layihə Şagirdlərin təqdimatı və müəllim tərəfindən

müəyyən olunmuş meyar cədvəli

Şifahi və yazılı təqdimat Meyar cədvəli

Özünüqiymətləndirmə Özünüqiymətləndirmə vərəqələri

Test Test tapşırıqları

FORMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ ISTIFADƏ OLUNAN METOD (ÜSUL)

VƏ VASITƏLƏR

Bilik və bacarıqlar

(meyarlar)

Qruplar

SUMMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏ

Tədris

vahidi

Summativ

qiymətləndirmə

İl

YarımilMəzmun

standartları

SUMMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ

ISTIFADƏ OLUNAN METOD (ÜSUL) VƏ

VASITƏLƏR

Yaradıcılıq və əl işləri

Layihə

Tapşırıqvermə

Şifahi sorğu

Testlər

Qiymətləndirmə standartlarının komponentləri

Qiymətləndirmə standartları

Bilik Fəaliyyət

Vaxt və kəmiyyət Keyfiyyət

Nailiyyət

Fəaliyyətin göstəriciləri

Qeyd:

Test tapşırıqları qiymətləndirmə vasitəsi kimi hal-hazırda

populyarlıq qazansa da, fənni tədris edən müəllim diaqnostik,

formativ və hətta summativ qiymətləndirmədə test

tapşırıqlarına aludəçilik göstərməməlidir.

Şagirdlərin şifahi və yazılı nitq bacarıqlarını, məntiqi

təfəkkürünü, müstəqil düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdirən

üsullardan- layihə (qiymətləndirmə vasitəsi-şagirdlərin

təqdimatı və müəllimin tərtib etdiyi meyar cədvəli), şifahi

sorğu (qiymətləndirmə vasitəsi-şifahi nitq bacarıqları üzrə

qeydiyyat vərəqi), yoxlama yazı işlərindən ( imla, inşa, esse,

məsələ və misal həlli) geniş istifadə etməlidir.

Test tapşırıqlarından davamlı olmamaqla, yeri gəldikcə

yalnız summativ qiymətləndirmədə istifadə etmək tövsiyə

edilir.

Qiymətləndirmə vasitələrinin hazırlanmasına verilən tələblər

Qiymətləndirmə vasitələri hazırlanarkən

aşağıdakılar nəzərə alınır:

• 1-ci səviyyə üzrə suallar - 20%

• 2-ci səviyyə üzrə suallar - 30%

• 3-cü səviyyə üzrə suallar - 30%

• 4-cü səviyyə üzrə suallar - 20%

Qiymətləndirmə standartlarının səviyyələri

• Birinci səviyyə - aşağı

• İkinci səviyyə - orta

• Üçüncü səviyyə - yüksək

• Dördüncü səviyyə - ən yüksək

Qiymətləndirmə standartları 4 səviyyədə

müəyyən olunur.

29

№ Şagirdin yerinə yetirdiyi

tapşırıqların faizlə

miqdarı

Şagirdin qiyməti

1 [0% - 40%] 2 (qeyri-kafi)

2 (40% - 60%] 3 (kafi)

3 (60% - 80%] 4 (yaxşı)

4 (80% - 100%] 5 (əla)

Şagirdin yarımillik qiyməti kiçik summativ (yarımillikərzində keçirilən) qiymətləndirmənin nəticələri 40%, böyük summativ (yarımillik sonunda keçirilən) qiymətləndirmənin nəticələri 60 % hesab olunmaqla aşağıdakı düstur əsasında çıxarılır:

32

100

60

100

40...21

BSQn

ksqksqksqY n

Burada, Y- şagirdin I və ya II yarımil üzrə qiymətini,

ksq1, ksq2 ,..., ksqn -şagirdin müvafiq yarımil ərzində

kiçik summativ qiymətləndirmələrinin nəticələrini, n-

müvafiq yarımildə keçirilən kiçik summativ

qiymətləndirmələrin sayını, BSQ isə, I və ya II yarımildə

keçirilən böyük summativ qiymətləndirmənin nəticəsini

bildirir.

ŞAGIRDIN YARIMILLIK VƏ ILLIK QIYMƏTLƏRI

ÇIXARILARKƏN YUVARLAQLAŞDIRMA QAYDASI TƏTBIQ

EDILIR.

MƏSƏLƏN, ŞAGIRD 1-CI YARIMILDƏ APARILMIŞ KIÇIK

SUMMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏLƏRDƏ 3, 3, 4 VƏ BÖYÜK

SUMMATIV QIYMƏTLƏNDIRMƏDƏ 3 QIYMƏT ALDIQDA,

ONUN YARIMIL ÜZRƏ QIYMƏTI AŞAĞIDAKI KIMI

HESABLANIR:

Və yaxud, şagird 1-ci yarımildə kiçik summativqiymətləndirmələrdən 2, 3, 3 və böyük summativqiymətləndirmədən 3 aldıqda, onun yarımillik qiyməti aşağıdakı kimi hesablanır:

33

31,38,13,1100

603

100

40

3

4331

Y

38,2100

603

100

40

3

3321

Y

6.14. ŞAGIRDIN ILLIK QIYMƏTI

AŞAĞIDAKI DÜSTURLA MÜƏYYƏN

EDILLIR:

Burada I - şagirdin illik qiyməti, və isə 1-ci və 2-ci yarımillər üzrə qiymətləridir.

Məsələn, şagirdin birinci yarımil üzrə qiyməti 3, ikinci yarımil üzrə qiyməti 4 olduqda, onun illik qiyməti

34

2

21 YYI

olur.45,32

43

I

JURNALI DÜZGÜN

YAZILIŞI

S günlər

I

R

A nömrəsi 1 2 3 5

Q

S

K 7 8

Q

S

K

Abbasov Əli q 5 4 3

Babayev Vəli 3 3

Məmmədov Pirvəli 4 4

JURNALA FORMATİV(HƏR GÜN

ALINAN) QİYMƏT YAZMAQ OLMAZ

S günlər

I

R

A nömrəsi 1 2 3 5

Q

S

K 7 8

Q

S

K

Abbasov Əli q q

Babayev Vəli q

Məmmədov Pirvəli q q

JURNALA HƏR GÜN DƏRSDƏ İŞTİRAK

ETMƏYƏNLƏR YAZILIR.

S günlər

I

R

A nömrəsi 1 2 3 5

Q

S

K 7 8

Q

S

K

Abbasov Əli ⅔

Babayev Vəli ⅓

¾

Məmmədov Pirvəli ⅔

JURNALDA SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİ

KƏSRLƏ YAZMAQ OLMAZ

S günlər

I

R

A nömrəsi 1 2 3 5

Q

S

K 7 8

Q

S

K

Abbasov Əli q q

4 3

Babayev Vəli q

5

q

3

Məmmədov Pirvəli q 3 2

JURNALA SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏNİN QİYMƏTLƏRİ

KÖÇÜRÜLƏNDƏ, İŞTİRAK ETMƏYƏN ŞAGİRDİN QAİB

QOYULUR, KƏSR XƏTTİ ÇƏKİLİR, ALTDA QİYMƏT YAZILIR.

DIQQƏTINIZƏ GÖRƏ

MINNƏTDARIQ.