lanceerdag draaiboek ‘neonatale opsporing van aangeboren metabole aandoeningen’ 20 oktober 2009...

Lanceerdag Draaiboek ‘neonatale opsporing

van aangeboren metabole aandoeningen’

20 oktober 2009

‘Valkuilen bij de screening’

Dr. Nadine De Ronne

PediaterCentraal adviserend arts

Kind & Gezin

Metabole screening in Vlaanderen

• Opsporen metabole aandoeningen bij alle kinderen geboren in Vlaanderen, in afwezigheid van klinische tekenen

• Door middel van screeningstest uitgevoerd in screeningscentra (PCMAntwerpen, AZ Brugge, UZ Gent)

• Screeningscentra = verantwoordelijk voor opvolging metabole screening in de kraamklinieken waarmee ze samenwerken

• Geboortelijsten met kaartnummers: materniteit -> labo

Mogelijke valkuilen

• Bloedafname is niet gebeurd tijdens verblijf in materniteit

• Bloedafname is gebeurd doch staal komt niet in centrum voor metabole screening

Bloedafname is niet gebeurd in materniteit

• Vroegtijdig ontslag uit materniteit

– poliklinische bevalling– kort verblijf– illegalen

• Thuisbevalling: bloedafname al dan niet uitgevoerd

• Transfer neonataal

• Weigering door ouder(s)

Bloedafname is niet gebeurd in materniteit

• Vroegtijdig ontslag uit materniteit

• Thuisbevalling: bloedafname al dan niet uitgevoerd

• Transfer neonataal

• Weigering door ouder(s)

Bloedafname is niet gebeurd in materniteit

• Vroegtijdig ontslag uit materniteit

• Thuisbevalling: bloedafname al dan niet uitgevoerd

• Transfer neonataal: materniteit -> neonatale eenheid waar bloedafname wel of niet gebeurt in latere fase

• Weigering door ouder(s)

Bloedafname is niet gebeurd in materniteit

• Vroegtijdig ontslag uit materniteit

• Thuisbevalling: bloedafname al dan niet uitgevoerd

• Transfer neonataal

• Weigering door ouder(s):

– gebrek aan informatie (lage prevalentie, geen behandeling mogelijk, …)

– folder screening verdeeld in materniteiten

Bloedafname is gebeurd

• Preanalytische fase:

– afprikken van het bloedkaartje (tijdstip, techniek)– het invullen van de gegevens– drogen van de bloedvlekken op kamert° (gemiddeld 4 uur)– versturen van de bloedkaartjes– bloedkaartjes bereiken screeningslabo via post– inbrengen van de bloedkaartjes in het screeningssysteem

• Analytische fase

• Post-analytische fase - Resultaat

Bloedafname is gebeurd

• Staal verloren: in materniteit, post, screeningslabo

• Staal van slechte kwaliteit

• Staal opgestuurd naar ander centrum voor screening

• Kind woonachtig buiten Vlaanderen

Bloedafname is gebeurd

• Staal verloren

• Staal van slechte kwaliteit (te weinig, teveel bloed)

• Staal opgestuurd naar ander centrum voor screening

• Kind woonachtig buiten Vlaanderen

“Goed gevuld” bloedkaartje

“Relatief goed” bloedkaartje

“Slecht gevuld” bloedkaartje

“Overvuld” bloedkaartje

Overvulling van het bloedkaartje

• Veneuze bloedname– laten druppelen op zelfde plaats– niet voldoende snel het bloedkaartje van positie

wisselen– vorming van klonters door bloedstolling in de spuit

• Zelfde probleem kan bij capillaire bloedname (1 gehepariniseerd capillair per cirkel)

• “Bloed op bloed”: vullen van zowel voor-als achterzijde

Slechte kwaliteit van bloedkaartje

• Tweede staal nodig

• Kind niet meer in materniteit

• Vertraging van 3-4 weken

Bloedafname is gebeurd

• Staal verloren

• Staal van slechte kwaliteit

• Staal opgestuurd naar ander centrum voor metabole screening (vanuit materniteit of neonatale eenheid)

-> opvolging onmogelijk-> feedback onmogelijk

• Kind woonachtig buiten Vlaanderen

Bloedafname is gebeurd

• Staal verloren

• Staal van slechte kwaliteit

• Staal opgestuurd naar ander centrum voor screening

• Kind geboren in en woonachtig buiten Vlaanderen– Wallonië, Nederland– opvolging en feedback indien nodig onmogelijk

Rol van Kind en Gezin

1998: protocolakkoord tussen K&G en screeningslabo:

K&G= tweede opvangnet voor uitvoering van hielprik

• Screeningslabo stelt vast dat bloedafname niet gebeurd is, of dat herhaling nodig is– contact met materniteit – of contact met K&G

• Wanneer bloedafname niet kan via materniteit provinciaal databeheer K&G spoort kind op

verpleegkundige brengt huisbezoek

Taak van verpleegkundige op huisbezoek of op consultatiebureau

• Navraag of bloedafname effectief gebeurd is: -> genummerd strookje

• Aanbevelen tot screening en toeleiden naar -> kraamkliniek-> behandelende arts-> vroedvrouw-> in laatste instantie op consultatiebureau

• Feedback aan screeningscentrum-> opvolging -> weigering tot screening (formulier)

Dank voor de aandacht!

nadine.de.ronne@kindengezin.be