laufey i. gunnarsdóttir, þroskaþjálfi og ma í uppeldis-og ... · líkamstjáning, segir hvað?...
Post on 02-Jun-2020
22 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Sjálfsmynd, samskipti og netið
Laufey I. Gunnarsdóttir, þroskaþjálfi og MA í uppeldis-og
menntunarfræðum
Unglingateymi Greiningar-og ráðgjafarstöð ríkisins
Fólk með einhverfu - erfiðleikar á
þremur sviðum
• Með samskipti, þ.e. að nota málið til að tjá sig við
annað fólk
• Að eignast vini og vera í félagslegum tengslum
við annað fólk
• Hefur oft sérstök áhugamál og hegðar sér á
sérstakan hátt
Einhverfa
Við erum misjafnlega lagin í félagslegum samskiptum
Fólk með einhverfu getur átt erfitt með að:
– skilja hvað aðrir hugsa og meina
– skilja til hvers ætlast er til að það segi eða geri
Leiðir af sér alls kyns misskilning í daglegum aðstæðum
Sjálfsmynd byggist á
• Þeim hugmyndum sem við höfum um okkur sjálf
• Vitneskju sem við notum til að skilgreina okkur sjálf og
aðgreina frá öðrum
• Sá sem hefur góða sjálfsmynd – Sýnir hæfni í samskiptum
– Hefur sjálfsöryggi
– Hugsar jákvætt
Snemma tökum við aðra okkur til fyrirmyndar
og mótumst ómeðvitað af því að: Sjá, hlusta og vera þátttakendur
Einhverfa kynþroski
• Kynþroski fylgir dæmigerðu ferli, en félags- og
tilfinningalegur vanþroski.
• Hjálpa þeim að skilja og sætta sig við
breytingar.
• Aðlaga þarf fræðsluefni, byrja snemma.
• Þekkja rétt orð og hutök.
• Sjálfsmynd, sjálfstæði, forvitni og áhugamál
Vinátta og nánd
• Skert færni varðandi vináttutengsl
• Takmarkaður orðaforði til að lýsa
persónueinkennum hjá sjálfum sér og öðrum
• Taka ekki til sín félagsleg skilaboð frá jafnöldrum
• Áberandi tilhneiging til einveru
• Ómeðvituð um „merkjamál“ félagslegrar hegðunar
• Skert færni til að vera hluti af liðsheild
Félagsleg hæfni
Í félagslegum samskiptum er mikilvægt að skilja
tilfinningar og fyrirætlanir annarra og er
„hugarkenningin“ (Theory of mind) talin vera
lykilatriði.
– Börn og unglingar með Aspergersheilkenni eru talin
geta leyst verkefni sem eru byggð á hugarkenningunni í
prófaðstæðum, en eru ófær um það í daglegum
aðstæðum (Ozonoff, 1991; Happé, 2011).
Að verða „félagslegur hugsuður“
fjögur þrep:
1.Hugsa um annað fólk, hvernig því líður og hvað
það er að hugsa
2.Vera meðvituð um þína líkamlega nærveru og
líkamlega nærveru annara
3.Nota augun til að hugsa um aðra og hvað þeir eru
að hugsa
4.Nota málið til að umgangst og tengjast öðrum
Líkamstjáning, segir hvað?
Öryggi og Netið
• Netið er talið vera hættulegt
• Umferðargötur eru hættulegar
• Við kennum umferðarreglur ekki bara af
bókum heldur úti í umferðinni í
raunverulegum aðstæðum
• Mikilvægt að kenna netöryggi
• Netið nýtist til að hafa samskipti, deila
áhugamálum, einhverfir gera það af meiri
ákafa og í lengri tíma en jafnaldrar
Aukið Net-sjálfstæði dregur úr
varnarleysi • Stúlkur geta verið flínkar í að fara um Netið og
nýta tölvupóst, spjallrásir, blogg, gúgl og leiki en
eru einfaldar í samskiptum í netheimum
• Gefa of miklar upplýsingar á samskiptasíðum
(Facebook)
• Hlýðnar og geta ekki varið sig ef þær eru beðnar
um að gera eitthvað, eru líklegri til að svara
tilboðum um samskipti (tæling)
• Mikilvægt að kenna Net-sjálfstæði og ætti að vera í
einstaklingsnámskrá eins og félagsfærni
Einhverfa og Netið
• Óþrjótandi möguleikar fyrir samskipti
• Minnkar félagslegan kvíða
• Víðtækur auður af upplýsingum sem nýtast til
náms, tómstundaiðju og skemmtunar
• Tiltölulega ódýrt
• Aðgengilegt á mörgum stöðum
– Nýtist öllu fólki í grundvallaratriðum á sama
hátt
Til að líða vel
Þarf maður að skilja það sem er að gerast í kringum mann, með hæfilega miklum kröfum og með möguleika á að hafa áhrif á eigin aðstæður
Afleiðing af því að skilja ekki félagsleg samskipti og samhengi veldur félagslegri hömlun!
Hvað finnst einhverfum?
• Í einföldu máli er þessi grúbba a porthole to another universe,
getum kallað það my home planet. Kann ekki að útskýra öðruvísi.
• Þessi grúppa skiptir mig miklu máli enda eiga allir við svipuð
vandamál að stríða sem þýðir að þetta styrkir mann í mannlegum
samskiptum. Svo þegar einhver gerir mistök í samskiptum í
grúppunni þá getur hann lært af því og aðrir séð mistök þess aðila
og komið í veg fyrir að þeir geri svipuð mistök.
• Þetta er frábært framtak, ég var farinn að halda að ég væri einn af
örfáum núlifandi fullorðnum einstaklingum með greiningu í þessa átt
sem á erfitt með að fóta sig í samfélagi "hinna", ég er búinn að
vera "leikari" nánast alla mína tíð og sá fjandans leikferill (að reyna
að troða mér ofan í krukkuna sem allir eiga að passa í) var nánast
búinn að koma mér undir græna torfu, þið sýnið mér að ég er ekki
einn um að passa ekki í mótið.
• Það sem ég er að upplifa í fyrsta sinn á ævi minni er að það er
gaman að lifa. Þetta finnst mér fyrst og fremst vegna samskiptana
hér. En það sem er furðulegast er að ég er allt í einu að hafa
mannleg samskipti á eigin forsendum - og fengið heimsóknir og
farið í heimsóknir. Alveg ótrúleg breyting á lífi mínu.
• Relatively secure og at eaze af því að það má hér sem má ekki
hinu megin= Gera mistök. Og bara þegar má gera mistök getur
maður spurt hver þau eru og fengið direct answer og jafnvel some
form of direction. Veit að er fucked up að er enska inná milli en veit
ekki hvernig er á Íslensku.
top related