leesfragment verrast door jezus - jos douma
Post on 12-Mar-2016
216 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
J O S �DOUMAJOS �DOUMA
VERRAST
JEZUSDOOR
Het�Marcusevangelie�in�80�dagen
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 3 20-09-12 20:22
© Uitgeverij Kok – Utrecht, 2012
Postbus 13288, 3507 LG Utrecht
www.kok.nl
© 2012 Jos Douma
Omslagontwerp en opmaak binnenwerk: Ralf Boer, www.brandnewstory.nl
ISBN 978 90 4352 035 5
ISBN e-book 978 90 4352 036 2
NUR 707
De Bij belteksten in deze uitgave zij n overgenomen uit de Nieuwe Bij belvertaling
(NBV), © 2004 Nederlands Bij belgenootschap, Haarlem.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wij ze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op
enige andere manier, zonder voorafgaande schri� elij ke
toestemming van de uitgever.
All rights reserved. No part of this publication may be
reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted,
in any form or by any means, electronic, mechanical,
photocopying, recording, or otherwise, without the prior
written permission of the publisher.
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 4 20-09-12 20:22
INHOUD
VOORWOORD 6
HET EVANGELIE VAN MARCUS 8
WIE IS JEZUS? 13
80 OVERDENKINGEN 16
BIJ SLUITER 96
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 5 20-09-12 20:22
Je hebt nu een boek in handen dat eigenlij k maar één doel hee� : dat je het
hele Marcusevangelie gaat lezen. Dit boek wil daar een hulpmiddel bij zij n.
Zelf koos ik er een tij d geleden voor om me te verdiepen in dit evangelie
omdat ik behoe� e had aan wat ik maar even noem ‘Jezus ontdekken 2.0’.
Jaren geleden, in het voorjaar van 2002, maakte ik een vernieuwing van
mij n geloof door waarbij Jezus Christus in al zij n overweldigende aantrek-
kelij kheid centraal kwam te staan. Ik deelde wat ik ontdekt had in een
drietal boeken: Jezus ontdekken. 33-dagenboek (2004), Jezus uitstralen.
Worden als hij (2005) en Jezus aanbidden. De glorie van Christus (2008).
Maar ik merkte dat het niet goed was om te blij ven putten uit een erva-
ring van alweer enige tij d geleden. Om die reden vroeg ik mij begin 2012
opnieuw af: wie is Jezus nu eigenlij k? Ken ik hem wel zoals hij is? Zij n er
nieuwe ontdekkingen te doen? Ik nam bij mij n zoektocht het Marcusevan-
gelie als uitgangspunt. Zo ontstond er een prekenserie: zestien weken lang
schreef ik vij f dagen per week een korte overdenking bij telkens een nieuw
gedeelte van Marcus’ evangelie.
Zo begon het verhaal van Jezus opnieuw voor me te leven. Het was bij zon-
der om nieuwe dingen te leren en om Jezus als het ware te horen spreken.
Ook kwam ik erachter hoe Marcus in heel zij n korte evangelie bezig is om
VOORWOORD
6
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 6 20-09-12 20:22
mij als lezer te helpen een antwoord te vinden op de vraag wie Jezus is én
een keuze te maken om deze Jezus, Gods messias, te volgen.
In dit boek vind je alle 80 overdenkingen. Het is de bedoeling dat je eerst
het aangegeven gedeelte uit het evangelie leest en vervolgens de overden-
king die ik bij een bepaald aspect van dat gedeelte heb geschreven. Zo kun
je in 80 dagen het hele evangelie van Marcus doorlezen. Ik hoop dat er een
wereld voor je opengaat en dat je voor het eerst of opnieuw verrast wordt
door Jezus, de Zoon van God.
Je vindt voorafgaand aan de overdenkingen een korte inleiding op het
evangelie van Marcus, zodat je kennis kunt maken met bepaalde kenmer-
ken en de grote lij n van dit Bij belboek. Na de 80 overdenkingen vind je
een bij sluiter met enkele handreikingen die je kunnen helpen om dit boek
samen met anderen vruchtbaar te maken.
In Christus verbonden,
Jos Douma
Haarlem, voorjaar 2012
7
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 7 20-09-12 20:22
HET�EVANGELIE�VAN�MARCUS
Het Marcusevangelie is het kortste van de vier Evangeliën die in de Bij bel
staan. Er zit veel vaart en dramatiek in: Marcus neemt zij n lezers mee in
het verhaal van Jezus die op aarde kwam om het koninkrij k van God zicht-
baar te maken.
De centrale vraag in het Marcusevangelie is: wie is Jezus? De schrij ver gee�
in de eerste zin van zij n verslag al het antwoord: Jezus is de messias, de
Zoon van God. Maar dan neemt hij zij n lezers bij de hand om in de loop
van een heel aantal hoofdstukken een eigen antwoord te gaan geven. Het
lij kt erop dat Marcus een soort Jezus-dossier samenstelt in de eerste acht
hoofdstukken. Hij legt vast wat Jezus hee� gedaan en onderwezen, vele
wonderen passeren de revue en ook komen Jezus’ tegenstanders vanaf het
begin aan bod.
In het midden van het evangelie komt het hoge (ant-)woord eruit, gegeven
door Petrus (uit wiens mond Marcus zij n evangelie waarschij nlij k hee�
opgetekend): ‘U bent de messias!’ Maar meteen maakt Jezus duidelij k:
mij kénnen is niet genoeg, het gaat erom dat jullie mij volgen. En vanaf
dat moment komt ook het kruis van Jezus in beeld. Hij moet een weg van
lij den gaan, eindigend in de dood. Maar daarna staat hij weer op. Zo komt
Gods koninkrij k op aarde zoals in de hemel!
8
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 8 20-09-12 20:22
VERRAST�
Door heel het evangelie heen zie je dat geloof en ongeloof voortdurend om
de voorrang strij den. En eerlij k gezegd: Jezus komt veel meer ongeloof dan
geloof tegen (alleen de demonen geloven vanaf het begin vast en zeker dat
ze in Jezus met de Zoon van God te maken hebben).
Welke bedoeling hee� Marcus gehad met het schrij ven van zij n evangelie?
Een rooms-katholieke uitlegger, Benoît Standaert, hee� een boeiende sug-
gestie gedaan. In zij n boek Marcus: geweld en genade. De actualiteit van
het Marcusevangelie stelt hij dat het Marcusverhaal gelezen kan worden
als een zogenaamde paashaggada (‘haggada’ is een Hebreeuws woord voor
vertelling). De Joden hadden namelij k de gewoonte om tij dens de grote
feesten de zogenaamde feestrollen in hun geheel te lezen (zoals het boek
Esther, tij dens het Purimfeest). Door het luisteren naar deze verhalen wer-
den de Joden herinnerd aan de grote daden die God had gedaan. In dezelf-
de lij n, zo stelt Standaert, hee� Marcus een boekje gecomponeerd dat zich
in één ruk laat lezen tij dens de Paasnacht. Het Jezus-verhaal dat Marcus
hee� samengesteld, vertelt nu over Gods grote daden in Jezus. Het voorle-
zen ervan helpt de luisteraars zich voor te bereiden op het ontvangen van
de opgestane Heer.
9
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 9 20-09-12 20:22
Zodra je het voorlezen van het Marcusevangelie-in-één-ruk situeert in de
Paasnacht, kom je tot nog een andere interessante ontdekking. Aan het
einde van deze nacht werden er namelij k vaak nieuwe christenen gedoopt.
Daarmee wordt het Marcusevangelie ook een tekst die een belangrij ke
functie had tij dens de laatste etappe van de christelij ke inwij ding in het
geloof en in de geloofsgemeenschap. Dan wordt opeens ook duidelij k dat
Marcus zij n verslag niet met de geboorte van Jezus begint (zoals Matteüs
en Lucas wel doen), maar met de doop van Jezus. De hele eerste paragraaf
van Marcus’ Jezus-verhaal (1:1-13) is aan de doop gewij d: eerst de doop
zoals Johannes de Doper die aan zij n toehoorders onderwees en uitvoerde,
en vervolgens de doop die Jezus onderging. Ook het slot van Marcus
(16:1-8) is dan te lezen als een toespeling op het doopritueel: begraven
worden én opstaan met Jezus Christus.
Het centrum van het evangelie (8:27-9:1), precies tussen begin en eind in,
schetst wat het betekent om een volgeling van Jezus te zij n. Het beschrij �
het proces van inwij ding in een leven met Jezus dat gemarkeerd wordt
door het doopritueel: ‘Wie mij n volgeling wil zij n, moet zichzelf verloo-
chenen, zij n kruis op zich nemen en zo achter mij aan komen. Want ieder
die zij n leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zij n leven verliest
omwille van mij en het evangelie, zal het behouden’ (8:34-35).
10
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 10 20-09-12 20:22
DOOR� JEZUS
Daarmee is het Marcusevangelie dus te lezen als initiatietekst, een tekst
die defi nitief het begin markeert van een leven in het spoor van messias
Jezus. Voor mensen die tot geloof in Jezus waren gekomen, was dit dé tekst
om, voorafgaand aan hun doop, in één ruk uit te lezen! Maar eigenlij k geldt
dat nog steeds. Ik raad mensen die kennis willen maken met de Bij bel en
die willen ontdekken wie Jezus is, altij d aan om met het Marcusevangelie
te beginnen.
Toen ik zelf een tij dlang met dit evangelie bezig was, viel het me steeds
opnieuw op hoe belangrij k twee bepaalde verzen uit het eerste hoofdstuk
zij n. Ze lopen als twee rode draden door het hele evangelie heen. De ene
draad is die van Jezus’ identiteit, die aan ons bekend gemaakt wordt door
de Vader zelf, vanuit de hemel. De passie spat eraf (1:11): ‘Jij bent mij n
geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde!’ Overigens zie je dat het tweede deel
van het evangelie, dat de hoofdstukken 8 tot en met 16 beslaat, ook begint
met die hemelse uitspraak (9:7): ‘Dit is mij n geliefde Zoon, luister naar
hem!’
Het vers dat de tweede rode draad aanreikt, is de allereerste samenvatting
van de boodschap van Jezus, waarin de lezers worden opgeroepen om te
geloven (1:15): ‘De tij d is aangebroken, het koninkrij k van God is nabij : kom
tot inkeer en hecht geloof aan dit goede nieuws.’ Jezus zelf is dat goede
nieuws en overal waar Jezus is, is het koninkrij k van God!
11
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 11 20-09-12 20:22
Ik vond het prachtig om het evangelie van Marcus in zij n geheel te lezen
en er overdenkingen bij te schrij ven. Graag noem ik in dit verband de
naam van nog een andere Bij beluitlegger, een anglicaanse: Tom Wright.
Hij schreef een bij zonder toegankelij ke uitleg van het Marcusevangelie:
Marcus voor iedereen. Het is een boek dat de teksten goed uitlegt, maar ze
ook in verband brengt met onze eigen tij d, waardoor de boodschap heel
actueel wordt. Voordat ik een overdenking schreef over het gelezen Mar-
cusgedeelte, liet ik daarom eerst Wrights inzichten en overwegingen op me
inwerken.
In zij n introductie gee� Wright een typering van het Marcusevangelie die
tegelij kertij d een aanbeveling is om je intensief met dit evangelie bezig te
houden: Marcus is ‘het kortste en scherpst geschreven verhaal over Jezus.
Veel mensen denken dat het evangelie van Marcus als eerste geschreven
werd. Het hee� in ieder geval wel de bondigheid en de kracht van een snel,
haastig verhaal dat bedoeld is om je in je nekvel te grij pen en je de waar-
heid te laten zien over Jezus, over God en over jezelf.’
‘Amen,’ zeg ik hierop. Lezen dus, dat evangelie! Laat je in je nekvel grij pen!
En doe mooie ontdekkingen over Jezus en over God en zeker ook over je-
zelf. Want dat is de bedoeling van het lezen van dit evangelie, en trouwens
ook van alle andere Bij belboeken: dat je erdoor veranderd wordt.
12
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 12 20-09-12 20:22
DOOR� JEZUS
Is hij een wij sheidsleraar? Een politieke opstandeling? Een mislukkeling?
Een onruststoker? Een mensenvriend? Zoon van God? Een wonderdoener?
Een Godzoeker? Iemand die een goddelij k geheim in zich droeg? Een vre-
desactivist? Een exorcist met een genezingsbediening?
Er zij n in de loop van de eeuwen talloze uiteenlopende antwoorden gege-
ven op de vraag die centraal staat in het Marcusevangelie. Het kan zij n dat
jij zelf ook een antwoord hebt, maar je je afvraagt of dat niet te eenzij dig of
zelfs onjuist is. Misschien moeten we ook wel heel veel antwoorden tegelij k
geven. Want Jezus is ongeloofl ij k veelzij dig! En hij is altij d ook weer anders
dan we denken. Hij laat zich niet in hokjes plaatsen en in vakjes duwen. Hij
is volkomen vrij .
Ik hoop dat je door het lezen van dit boek en vooral door het lezen van het
Marcusevangelie zelf (opnieuw) verrast wordt door Jezus. Ik hoop dat er
iets in door mag klinken van de verwondering over het nieuwe dat ik zelf
ook mocht ontdekken. Ik hoop jij als lezer deze vreugdevolle verrassing
mag meemaken: dat Jezus voor je gaat stralen als Gods schitterende en
overrompelende nieuwe begin met deze wereld én met jou.
Het Jezus-verhaal dat Marcus vertelt, kent trouwens heel vaak momenten
van verassing, verbazing of zelfs ontzetting (want de verrassing kan ook
WIE�IS�JEZUS?
13
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 13 20-09-12 20:22
confronterend zij n). Onder meer de volgende emoties die verwant zij n aan
verrassing, worden door Marcus genoteerd als hij kij kt naar de mensen
rondom Jezus en hun reacties op hem: ze zij n diep onder de indruk (1:22),
verbij sterd (1:27), ze staan versteld (2:11), worden bevangen door schrik
(5:15), zij n met stomheid geslagen (5:42), helemaal van hun stuk gebracht
(6:51), enzovoort. Let er maar eens op als je het hele evangelie aan het le-
zen bent: telkens weer worden mensen door Jezus verrast.
De verrassing die Jezus teweegbrengt, kan daarbij dus zowel aangenaam
zij n (onder de indruk, blij verrast) als onaangenaam (verbij sterd, ontzet).
De toon van de titel Verrast door Jezus van dit boek is primair positief
bedoeld. Maar het is heel goed, nodig zelfs, dat de verrassing zich voor de
lezers van het Marcusevangelie zich bij tij d en wij le ook verscherpt tot ver-
bij stering en confrontatie. Want Jezus blij kt altij d ook weer anders te zij n:
op een liefdevolle manier heel nabij én overweldigend machtig, op een
zachtmoedige manier dienend én confronterend scherp.
Het woord ‘verrassing’ is ook een uitnodiging om echt iets te beleven. Want
verrassing is primair een emotie, een geraakt-zij n. Verrassing hee� te
maken met van je stuk gebracht worden door het onverwachte. Toen ik net
begonnen was met het schrij ven van de meditaties en het houden van de
preken, ervaarde ik de gekozen titel ook wel als een uitdaging voor me-
14
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 14 20-09-12 20:22
VERRAST�
zelf als schrij ver en als predikant. Zou het daadwerkelij k gebeuren dat ik
opnieuw door Jezus werd verrast? En zou ik erin slagen om die verrassing
over te brengen in de meditaties en de preken? En toen schreef ik de onder-
staande woorden, waarvan ik hoop dat ze ook jouw gebed worden:
Heer Jezus, verras mij !
Laten er veel aangename momenten van verrassing mogen zij n als ik bezig
ben met het Marcusevangelie. Geef dat ik verwonderd zal zij n over uw vita-
liteit, uw genade, uw nabij heid, uw onvoorwaardelij ke liefde.
Laten er ook schokkende momenten van verrassing mogen zij n, dat ik
verbij sterd ben over uw confronterende woorden en daden, verbij sterd over
mij n eigen onmacht en onwil om achter u aan te gaan.
Heer Jezus, verras mij !
15
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 15 20-09-12 20:22
GEBEDGEBEDGEBEDGEBEDGEBED
DAG
Een begin makenVanaf het begin van zij n evangelie
maakt Marcus duidelij k dat hij maar
één doel nastree� : Jezus voorstellen!
Het verhaal dat hij wil vertellen gaat
over niemand minder dan Jezus die de
messias is, Zoon van God. Het eerste
hoofdstuk van zij n evangelie maakt
dat zorgvuldig duidelij k. En het ver-
haal dat Marcus vertelt is niet zomaar
een verhaal, maar niets minder dan
evangelie: vreugdevolle boodschap,
levensveranderend nieuws! Zo wil
Marcus de lezer van zij n evangelie tot
een ontmoeting met Jezus brengen.
Al schrij vend en vertellend daagt hij
hem of haar uit om een eigen en heel
persoonlij k antwoord te geven op deze
vraag: ‘Wie is Jezus volgens jou?’
11111
Heer Jezus, Zoon van God, ik verlang naar een hernieuwde kennismaking met u. Verras mij met wie u bent.
Lezen: Marcus 1:1-8Het begin van het evangelie van Jezus Christus, Zoon van God.Marcus 1:1
80�OVERDENKINGEN
16
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 16 20-09-12 20:23
GEBEDGEBEDGEBEDGEBEDGEBEDGEBED
DAG22222Lezen: Marcus 1:9-20
Er klonk een stem uit de hemel: ‘Jij bent mij n geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde.’Marcus 1:11
Jij bent mij n geliefde!Marcus’ evangelie begint niet met
Jezus’ geboorte maar met Jezus’ doop.
Als Gods Zoon door Johannes is
ondergedompeld in het water en weer
opstaat, gaat de hemel open. Een duif
daalt neer als teken van de Geest van
liefde en vreugde en vrede. Er klinkt
een stem, van een trotse Vader: ‘Jij
bent mij n geliefde, ik vind vreugde
in jou.’ Zo wordt Jezus door Marcus
aangewezen als degene die, als Zoon,
de hemel op aarde komt brengen,
samen met de Vader en de Geest.
Als we daarnaar kij ken, worden we
uitgenodigd om geen toeschouwers te
Heer Jezus, leer mij als Gods geliefde mee te bewegen in de komst van uw koninkrij k op aarde zoals in de hemel.
blij ven, maar deelnemers te worden.
Ook wij krij gen te horen: ‘Jij bent mij n
geliefde! Ik ben blij met jou!’ Zo komt
het koninkrij k dichtbij !
17
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 17 20-09-12 20:23
GEBEDGEBEDGEBEDGEBEDGEBEDGEBED
DAG33333
Diep onder de indrukJezus, inmiddels vergezeld van zij n
leerlingen, gaat op weg om Gods ko-
ninkrij k dichterbij te brengen. Hij doet
dat door de mensen te onderwij zen
in een nieuwe leer, vol van genade en
waarheid. De mensen zij n er diep van
onder de indruk: het is zó anders dan
wat ze altij d gehoord hebben van de
schri� geleerden! Hun reactie wordt er
zelfs één van verbij stering als Jezus
ook nog eens een wonderdoener blij kt
te zij n, een ware bevrij der: hij drij �
boze geesten uit! Waar Jezus komt,
kunnen mensen weer ademhalen,
gaan mensen het licht zien, komen ze
tot hun recht. Dat is de missie van Je-
zus: mensen verrassen met de vrij heid
van het koninkrij k van God.
Lezen: Marcus 1:21-31Iedereen was zo verbij sterd dat ze tegen elkaar zeiden: ‘Wat is dit allemaal? Een nieuwe leer met groot gezag! Zelfs als hij onreine geesten een bevel gee� , wordt hij gehoorzaamd.’Marcus 1:27
Heer, ook ik wil me laten verrassen door uw woorden en uw wonderen. Leer mij in uw vrij heid te leven.
18
binnenwerk verrastdoorJezus.indd 18 20-09-12 20:23
top related