lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamendu ... · hitzaurrea tesi honen bitartez,...
Post on 02-Feb-2020
15 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamendu psikologikoen azterketa sistematikoa
Jakintza-arloa: Psikiatria
Egilea: SONIA RUIZ DE AZÚA GARCÍA
Urtea: 2014
Zuzendaria: ANA GONZALEZ-PINTO ARRILLAGA
Unibertsitatea: UPV/EHU
ISBN: 978-84-8438-584-4
Hitzaurrea
Tesi honen bitartez, lehenengo gertakari psikotikodun pazienteen tratamendu psikologikoei buruzko ebidentzia zientifikoa aztertu nuen.
Gaur egun tratamendu berrien eragina neurtzeko saiakuntza kliniko asko egiten dira, hala ere, klinikoek ez daukate denborarik dena irakurtzeko. Horregatik beharrezkoa da berrikuste sistematikoak egitea, dokumentu bakarra irakurriz jakiteko zein den tratamendu eraginkorrena.
Gai hau jorratzera arrazoi desberdinek bultzatu ninduten: garrantzitsuena, psikosi gaixotasunean tratamendu psikologikoa indartzea eta bestea zientifikoen munduan dagoen informazioa laburtzea da.
Edozein tesi egitea bide luzea eta zaila da, baina gainera euskaraz egitea askoz ere gogorragoa. Nire kasuan adibidez, euskara ez da nire ama hizkuntza eta denbora asko igaro nuen euskara ikasten, hala ere, asko ikasi dut eta harro nago euskaraz komunikatzeko gai izateaz eta komunitate zientifiko euskaldunean kolaboratzeko aukera eman didazuelako. Gainera tesi hau elebiduna da tribunalean dauden pertsona batzuk euskaraz dakitelako, eta besteek euskaraz ez dakitelako.
Guzti honengatik, osasun mentalaren arlorrean, euskaratu egiten diren tresna guztiak, paziente hauekin komunikatzeko oso baliagarriak izan daitezkeela deritzot.
Sonia Ruiz de Azúa García
2016
IZENBURUA
“Lehenengo gertakari psikotikoei
zuzenduriko tratamendu
psikologikoen azterketa
sistematikoa”
Dokteregaia: Sonia Ruiz de Azúa García
Zuzendaria: Ana González-Pinto Arrillaga
Urtea: 2014
4
5
ESKERRAK
Nire bizitzan zehar pertsona garrantzitsu asko ezagutu ditut, eskerrik
asko zure laguntza emateagatik eta nire bizitzan jarraitzeagatik. Guzti
honekin nire maitasunez tesi hau eskaintzen dizuet:
6
Cuando decidí realizar esta segunda tesis doctoral tuve muchas dudas con respecto a si
había sido una buena idea. Incluso cuando hablo con mis compañeros y amigos sobre
la realización de una segunda tesis doctoral me miran con cara extraña. No obstante,
una vez terminada y en espera de defenderla creo que ha sido una decisión acertada y
me alegro de haber seguido adelante.
En primer lugar me gustaría agradecer a mi directora de tesis, Ana González-Pinto, por
su apoyo tanto en la realización de esta tesis doctoral como por el apoyo recibido
durante todos estos años tanto personal como profesionalmente. He aprendido
mucho en este equipo y me siento afortunada de estar trabajando en este centro y de
tener la experiencia de poder trabajar en un equipo multidisciplinar tan potente como
es la unidad de investigación de psiquiatría del Hospital Universitario de Álava.
También me gustaría agradecerle el interés, guía y apoyo recibido así como sus
consejos profesionales.
Por otro lado me gustaría agradecer al equipo de investigación del Hospital
Universitario de Álava por su ayuda y apoyo a la hora de realizar este arduo trabajo.
Por su disponibilidad, en todo momento, de ofrecerme su ayuda y responder a mis
dudas y preguntas. En especial, quería agradecer Sara y Patricia por sus ánimos,
apoyos y cariño y a Amaia por su apoyo con el idioma, por responder todas mis dudas
acerca de la traducción de ciertas palabras técnicas y por la contrarreloj para presentar
la tesis a tiempo. Muchas gracias.
Me gustaría agradecer el apoyo metodológico recibido de los compañeros de OSTEBA
del Gobierno Vasco, ya que gracias a ellos he aprendido mucho sobre como realizar
una revisión sistemática, sobre la lectura crtítica de los artículos encontrados y sobre
como plasmar los resúmenes de éstos en una tabla resumen fácil e intuitiva de leer.
Por último, aunque no menos importante, agradecer a mis padres por la educación,
cariño y consejos recibidos, a mis hermanos por su interés, por las horas que me han
dedicado durante todos estos años y por estar ahí siempre que los he necesitado.
Gracias a mi marido por su amor y comprensión y por estar en todo momento a mi
lado y a mis suegros y familia política por su cariño y creer siempre en mi. Gracias a
todos por vuestro cariño y apoyo incondicional y, simplemente, por creer en mis ideas,
proyectos y locuras, ya que gracias a vuestro apoyo, muchos de ellos han sido posibles.
Agradecer también a la personita que se convertirá en una de las más importantes de
mi vida y que está haciendo que este momento se convierta en una época llena de
dudas y de sueños por cumplir. Siempre recordaré este momento gracias a ti.
7
8
9
Indizea
Laburpena 13
I. Sarrera 19
II. Helburuak 22
III. Ikerketen balioztatzeen irizpideak 23
III.1. Barneratze irizpideak 23
III.1.1. Ikerketa motak 23 III.1.2. Parte-hartzaile motak 23 III.1.3. Interbentzio mota 23 III.1.4. Emaitzen neurketa motak 24 III.1.5. Hizkuntza 25
III.2. Kanporatze irizpideak 25
III.2.1. Ikerketa motak 25 III.2.2. Partehartzaile motak 25 III.2.3. Esku-hartze mota 26
IV. Ikerketen identifikaziorako bilaketa estrategia 27
IV.1.Ikerketa galderaren definizioa 27
IV.2. Informazio iturriak 27
IV.3. Bilaketa estrategiak 28
IV.3.1. OVID meta-bilatzailearen bidezko bilaketa 28 IV.3.2. Cochrane Library Plus bidezko bilaketa 28 IV.3.3. National Guidelines Clearing House bidezko bilaketa 29 IV.3.4. Guía Salud bidezko bilaketa 29 IV.3.5. Eskuzko bilaketa 29
V. Azterketaren metodoak 30
V.1. Ikerketen hautaketa 30
V.2. Metodologia kalitatearen ebaluaketa 30
V.3. Datuen tratamendua 31
V.3.1. Datuen ateratzea 31 V.3.2. Tratatzeko intentzioaren analisia 31 V.3.3. Argitaratze joeraren kontsiderazioa 32
VI. Ikerketen deskribapena 33
VI.1. Bilaketa sistematikoaren fluxua 33
VI.2. Eskuzko bilaketaren fluxua 33
VI.3. Kanporaturiko ikerketak 34
VI.4. Barne hartutako ikerketak 35
VI.4.1. Ikerketen deskribapena eta kokapena 35
10
VI.4.2. Entseguaren iraupena 46 VI.4.3. Parte-hartzaileak eta eremua 46 VI.4.4. Esku-hartzeak 48 VI.4.5. Emaitzen neurketa
53
VI.5. Prosezuan dauden ikerketak 60
VII. Ikerketen kalitate metodologikoa 65
VII.1. Tratatzeko intentzioaren analisia 65
VII.2. Ausazko esleipena 65
VII.3. Esku-hartzeen itsutasuna eta emaitzen neurketak 66
VII.4. Segimendua eta abandonu tasa 67
VIII. Emaitzak 69
VIII.1. Psikosia pairatzeko arrisku altua duten pazienteei zuzenduriko tratamendua 69
VIII.1.1. Tratamendu integratua eta estandarraren arteko konparaketa 69 VIII.1.2. Terapia kognitiboaren eta monitorizazioaren arteko konparaketa 70 VIII.1.3. Prebentziorako esku-hartze baten eta Beharretan Oinarrituriko Esku-hartzea baten
arteko konparaketa. 71
VIII.1.4. Sostengu terapia eta eskuhartze psikologiko integratuaren arteko alderaketa
72
VIII.1.5. Azterketa sistematikoa
73
VIII.2. Lehenengo gertakari psikotikoa izan duten pazienteen tratamendua 74
VIII.2.1. Tratamendu integratua eta tratamendu estandarraren arteko konparaketa 74 VIII.2.2. Kannabisarentzako teknika espezifikoaren eta psiko-hezkuntzaren arteko
konparaketa 80
VIII.2.3. Programa kognitiboa + Psiko-hezkuntza eta Psiko-hezkuntzaren arteko konparaketa
81 VIII.2.4. Komunitatera Birsartzeko Programa baten eta Ohiko Tratamenduaren arteko
konparaketa. 82
VIII.2.5. Tratamendu kognitibo-konduktualaren eta Befriendingaren arteko konparaketa 82 VIII.2.6. Tratamendu konduktuala + familia tratamendua eta Banakako tratamenduaren
arteko konparaketa 84
VIII.2.7. Modulu kognitiboa eta tratamendu estandarraren arteko konparaketa 84 VIII.2.8. Psikohezkuntza tratamendua+familia anitzen tratamendua eta egituratu gabeko
terapiaren arteko konparaketa 85
VIII.2.9. Lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamendu psikologikoen azterketa
sistematikoa
86
IX. Discusión 89
IX.1. Tratamiento en pacientes con alto riesgo de sufrir psicosis 89
IX.2. Tratamiento en primeros episodios psicóticos 90
IX.2.1. Tratamiento Integrado vs. Estándar 90 IX.2.2. Tratamiento específico para el cannabis vs. Psicoeducación 93 IX.2.3. Programa de Reincorporación a la Comunidad vs. Tratamiento Usual 94 IX.2.4. Tratamiento Cognitivo Conductual y Befriending 94 IX.2.5. Programa Cognitivo + Psicoeducación vs. Psicoeducación 94 IX.2.6. Módulos Cognitivos vs. Tratamiento Estándar 95 IX.2.7. Tratamiento Conductual + Tratamiento Familiar vs. Tratamiento Individual 95 IX.2.8. Tratamiento psicoeducativo y multifamiliar frente a una terapia no estructurada 95
11
X. Conclusiones y recomendaciones psicoeducativas 97
XI. Limitaciones 102
XII. Referencias 103
XIII. Cuadros, tablas y gráficos 118
XIIII.1. Descripción de los estudios incluidos 118
XIIII.2. Resumen de los artículos y estudios incluidos 152
XIIII.3. Estudios incluidos y excluidos 158
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
13
Laburpena
Sarrera
Gaixotasun psikiatrikoak, gehienbat pertsona gazteetan eragiten duten gaixotasun
larriak dira. Gaixotasuna nerabezaro berantiarrean eta helduaro goiztiarrean
agertzeak ezgaitasun larriak sortzen ditu, izan ere pertsonaren bizitzako atal
ezberdinetan eragitean, pertsonak bere bizitza akademikoa, afektiboa, lana edo
gizarteratze egoki bat garatzea galarazten du. Nahaste hauen lehenengo agerpenak
prodromo bezala sortzen dira eta gaixotasunaren bilakaerarekin batera sintoma
psikotikoak agertzen hasiko dira gaixotasunaren fase akutura iritsiaz. Diagnostikoa eta
gaixotasunaren bilakaera aldagarria da, gaixotasunaren ibilbidea hobetzeko
ezinbestekoa da nahastea ahalik eta goizen detektatu eta tratatzea. Estrategia
terapeutikorik ohikoena farmakoena da, sintomen gutxitzean duen eraginkortasuna
frogatua geratu baita. Hala ere, gero eta gehiago dira tratamendu hau
psikologikoarekin bateratzean izan ditzakeen onurak ikertzen dituzten ikerketak, nahiz
eta oraindik argi ez izan zein izan daitekeen eraginkorrena pazienteen sintomatologia
eta funtzionaltasuna hobetzeko.
Helburuak
Lehenengo gertakari psikotikodun pazienteen sintometan, berreturetan eta
funtzionaltasunean tratamendu psikologikoek duten eraginkortasunari buruzko
ebidentzia zientifikoa neurtzea, eta lortutako emaitzen arabera gomendio
psikoedukatiboen gida bat idaztea.
Bilaketa estrategiak
OVID-eko metabilatzailean bilaketa sistematiko bat egin zen, bertan ondorengo datu
baseak sartu zirelarik: EMBASE (1980-2014), MEDLINE (1950-2014) eta PsycINFO
(1987-2014). Crochrane Library Plus-ean ere beste bilaketa bat egin zen. Praktika
klinikorako gidak bilatzeko, National Guidelines Clearing House eta Guía Salud erabili
ziren. Geroago, eskuzko bilaketa bat eta kalitate metodologikoa eta irizpideak betetzen
zituzten artikuluen atzeranzko bilaketa bat egin zen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
14
Hautespenerako irizpideak
Lan honetan, berrikuste sistematikoak, meta-analisiak, praktika klinikorako gidak eta
irizpideak betetzen zituzten aleaturiko entsegu kliniko kontrolatuak sartu ziren.
Berrikuspen honetan sartu ziren partaideak lehenengo gertakari psikotiko bat pairatu
duten eta gaixotasunaren bilakaera 5 urte baino gehiagokoa izan ez zuten pertsonak
dira, hauek psikosi bat pairatzeko arrisku handia izan behar zuten edo eta sintoma
psikotikoak agertzen hasiak egon beharko ziren. Neurtuko den esku-hartze mota,
lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko eta metodologia egokia erakutsi duen
esku-hartze psikologikoena da, beti ere tratamendu farmakologiakoarekin batera
emango delarik. Kanporaketa irizpideak ondorengoak izan ziren: zorizkoak ez diren
entsegu klinikoak, kasu eta kontrolen atzera begirako ikerketak, kohorteen ikerketak
eta komunikazioen eta kongresutako txostenen laburpenak. 5 urte baino gehiagoko
eboluzioko gaixotasuna zuten partaideak kanporatu ziren, baita traumatismo
kraneoentzefalikodunak, eskuraturiko gaitz zerebrala zutenak, drogen ondoriozko
psikosia zuten pazienteak edo II. ardatzarekin komorbilitatea dutenak. Teknika ez
sistematikoa eta errepika-gaitza izateagatik, interbentzio psikodinamikoa ere kanpoan
utzi behar izan zen.
Datuen bilketa eta analisia
Berrikuspen sistematikoak hautatu zituen ikerketetatik, barneratze irizpideak betetzen
zituztenak hautatu ziren. Izenburu eta laburpenaren irakurketaren ondoren
ebaluaketarako egokiak ziren ikerketak hautatu ziren. Hauek, Ostebako Irakurketa
Kritikorako fitxekin aztertuak eta ebaluatuak izan ziren, bi ebaluatzailek parte hartu
zutelarik. Lan honetatik datu garrantzitsuenak atera ziren.
Emaitza nagusiak
30 artikulu hartu ziren kontuan, hauetatik 17 berrikuspen sistematikoaren ondorio izan
ziren eta 12 eskuzko bilaketaren ondorio. Artikulu hauetatik 5 berrikuspen
sistematikoak dira eta beste 25-ek 1846 partaide barneratzen dituzten 16 entsegu
klinikoren emaitzak deskribatzen dituzte. Entsegu klinikoetatik bik 500 paziente baino
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
15
gehiagoko lagina dute, hala ere, gainerako entseguek pertsona gutxiago biltzen dituzte.
Ikerketan barneratzen diren pazienteak, psikosi bat pairatzeko arrisku handia duten
pazienteak eta lehenengo gertakari psikotiko bat pairatu dutenak dira. Errebisio
honetan ebaluatzen diren tratamendu psikologikoak anitzak dira: integraturiko
tratamendua, kannabiserako tratamendu zehatza, komunitatera berreransteko
programa, interbentzio prebentiboa, tratamendu kognitibo-konduktuala, psiko-
hezkuntzarekin bat eginiko terapia kognitiboa eta familia terapiarekin bat eginiko
tratamendu konduktuala. Interbentzio hauekin alderatzen den kontrol tratamendua,
gehienetan tratamendu arrunta izaten da, hala ere, ikerketa batzuek tratamendu
esperimentala, banakako terapiarekin, psiko-hezkuntzarekin,beharretan oinarritutako
terapiarekin, befriending-arekin edo monitorizazioarekin alderatzen zuten.
Tratamendu integratzailea psikosi bat garatzeko arriskua duten pertsonentzat
(RR=0.36 IC=0.16 a 0.85) egokia den faktore prebentibo bat da, honela tratamendu
esperimentaleko trantsizio tasak gutxituz % 8.1. Ohiko tratamenduan %25-a da.
Bigarren urtean tasa %25ekoa izan zen, ohikoarena berriz %48.3-a. Era berean,
segimenduaren lehenengo urtean sintomatologia negatiboaren hobekuntza ikusi da
(-0.71 (-.21 a -0.21) p<0.01), sintomatologia positibo edo desantolatuan
eraginkortasunik ez ikusi arren. Terapia kognitiboak ere segimenduaren lehenengo
urtean psikosia garatzeko tasa gutxitzeko eraginkorra dela erakutsi du (%6 TE y %26
KT; OR 0.04, (0.01 a 0.57); p=0.019), nahiz eta eragin hau hiru urtetara ez mantendu.
Interbentzio prebentiboak ez du sintomatologia negatibo edo positiboak gutxitzeko
beharretan oinarrituriko interbentzio batek bezainbat onura lortzen, hala ere, beste
estudioetan bezala, lehenengo urteko jarraipenean, tratamendu integratzailearen
psikosirako trantsizioaren tasa ohikoan baino txikiagoa dela ikusi daiteke (%19 vs.
%36).
Lehenengo gertakari psikotiko bat pairatzen duten pertsonen artean, tratamendu
integratzaileak eragindako onurak aurkitu dituzte hiru entsegutan sintomatologia
negatiboa gutxitzerako orduan. Onura hauek segimenduaren lehenengo zein bigarren
urtean aurkitu dira (OR-0.45 (-0.67 a –0.22); p=<0.001). Era berean, segimenduaren
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
16
bigarren urtean talde esperimentaleko pazienteetan sintomatologia psikotikoa
gutxitzen da (OR -0.32 (-0.58 a –0.06); p=0.02) berriz, ez dira emaitza berdinak ikusten
bost urtetara (OPUS). Bestalde, NORWAY eta LifeSPAN entseguek ez dute bi taldeen
arteko honelako ezberdintasunik aurkitu sintomatologia psikotikoari dagokionez.
Sintomatologia orokorra ere gutxitu egiten da segimenduaren lehen urtean
tratamendu esperimentala jaso duten pazienteen artean (MD 3.00 (0.37 a 5.63);
p=0.03), bigarren urtean berdina gertatzen delarik. Tratamendu integratzailea jasotzen
duten pazienteetan berrerorpenak eta ospitaleratzeak gutxitu egiten dira, TE-ko
berrerorpen tasak %20 eta KT-an %50 direlarik (p= 0.03) ondorengo bi urteetako
jarraipenean. Ospitaleratzeei dagokienez, talde esperimentaleko pazienteek
ospitaleratuta pasatzen dituzten egunak gutxitu egiten dira (96 vs 123, CI 0.57 a 54.32;
p=0.05). Tratamendu integratzailea kannabisaren kontsumoaren aurrean eraginkorra
dela ondorioztatu da bi urteko segimenduaren ostean (OR 0.5 (0.3 a 1.0); p=0.04). Era
berean, gizarteko funtzionaltasuna eta funtzionamendu orokorra tratamendu
esperimentalarekin hobetua ikusten da bi urterako jarraipenean (DM 3.12 (0.37 a 5.88)
p=0.03). Atxikimendu farmakologikoari dagokionez, OPUS entseguak badirudi talde
esperimentaleko pazienteengan atxikidura hobetzen duela, honela bigarren
belaunaldiko antipsikotikoen errezetatzea murriztuz. Hala ere, NORWAY entseguak ez
du tratamendu bat bestea baino eraginkorragoa denik ondorioztatzen. Tratamendu
integratzailea ez da eraginkorra sintomatologia positiboa murrizteko garaian, ezta
suizidio tasak gutxitzeko orduan edo pazienteek beren gaixotasunari buruzko jakintzak
hobetzeko garaian.
Kannabisaren kontsumoaren gutxitzean ez dago ondorio esanguratsurik kannabisaren
tratamendu zehatza eta psiko-hezkuntza konparatu ostean (F=0.40; p=0.53). Hala eta
guztiz ere, momentu basaletik segimenduaren seigarren hilabeterarte bi tratamenduek
gutxitzen dute kontsumoa. Tratamendu kognitibo-konduktualak, sintomatologia
positiboa, negatiboa eta funtzionaltasuna hobetzen du, hala ere hobekuntza hori ez da
epe ertainean mantentzen. Ospitaleratzeei dagokienez, ez dira ezberdintasunik ikusten
bi tratamenduen artean. Tratamendu konduktualak familiarrarekin batera, ez du
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
17
hobekuntzarik erakusten sintomatologia positibo eta berreturetan, beti ere banakako
tratamenduarekin alderatuz gero.
Ondorioak
Hautaturiko ikerketak ohiko tratamenduarekin alderatzean, nahastearen bilakaeran
edo/ eta sintomatologian hobekuntza nabarmena eragiten dutela baieztatu dute epe
labur eta ertainera. Psikosiaren detekzio eta tratamendu goiztiarrak trantsizioaren tasa
murrizten du bi urteko jarraipenean. Paziente hauen sintomatologia negatiboan eta
funtzionaltasunean ere tratamendu psikologikoaren ondorioz hobekuntzak ematen
direla ikusi da. Badirudi lehenengo gertakari psikotikoetan tratamendu integratzailea
dela nabarmentzen dena, izan ere paziente hauetan hobekuntza garrantzitsuak ikusi
dira sintomatologia negatiboan, sintoma psikotikoetan, berretura tasetan, ospitalizazio
denboran eta gizarteko funtzionaltasunean eta funtzionaltasun orokorrean.
Hobekuntza hauek bi urteko jarraipenean behatu daitezke baina ez dira mantentzen
bost urteko jarraipenean. Entseguen artean aurkitu diren ezberdintasunak kontrol
taldean erabili diren teknika ezberdinen ondorio izan daitezke. Tratamendu honi ohiko
tratamendua deritzo, berari buruzko zehaztasunik ez da eskaintzen. Hala ere kalitate
metodologiko nahikoa duten entsegu gehiago behar dira eraginkorrenak diren
tekniken ebidentzia hazteko, baita ere erlazionaturiko proiektuak dituzten ikertzaileen
esfortzuak bateratuko dituen ikerketa sare bat abian jartzeko, honela lagin
konpetitiboak lortuz eta emaitza estrapolagarriak lortuz.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
18
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
19
I. Sarrera
Sintoma psikotikoen lehen agerraldiari Lehen Gertakari Psikotikoa (LEP)
deritzo. Normalean, sintomen zehaztasun falta dela eta zaila izaten da aurreneko
pasarte batean diagnostikoa egitea. Diagnostikoa gaixoaren eboluzio klinikoaren
jarraipenean baieztatzen da.
Gaixotasun hauen izaera dela eta Lehen Gertakari Psikotiko batez diagnostikatzeak
inpaktu psikologiko handia dauka. Gainera, gaixotasun hau pairatzen duten subjektuek
beraien bizitzarako arriskutsuak izan daitezkeen jokabideetan erortzeko arriskua dute,
suizidioan adibidez.
Pazienteak jasaten dituen arazo morbidoek (indarkeria pasarteak, substantzien
abusua, antsietatea eta narriadura kognitiboa) familiarteko erlazioetan eragin zuzena
dute, izan ere bai pazienteek eta baita senideek ere sintoma depresibo ugari izaten
dituzte arazo guzti horien ondorioz.
Honela, gaixotasun psikotiko gehienak berrerortzeak izaten dituzte, eta prodromoak
dira hauen aurrekari bezala agertzen diren sintomak. Gaur egun, lehenengo gertakari
psikotikoei zuzenduriko tratamenduak gaixotasunaren fase bakoitza ebaluatzera eta
tratatzera zuzenduta daude (Birchwood, Tood, & Jackson, 1998), fase ezagunenak
ondorengoak izanik: Krisia, susperraldia eta narriadura.
Psikosiari loturiko diagnostiko arruntenak hauek dira: eskizofrenia, trastorno
eskozofreniformea, trastorno eskizoafektiboa, trastorno psikotiko laburra,
eskizotipikoa, trastorno bipolarra eta sintoma psikotikodun depresio nagusia. Azken
urte hauetan psikosiaren tratamendua goiztiarra izateko interesa handitzen joan da
(Wyatt & Henter, 1998), izan ere, tratamendua gero eta goizago hasteak sufrimendua
murrizten laguntzen du, honela epe luzerako emaitzak hobetuz (Wyatt, Green, &
Tuma, 1997).
Ikerketa ezberdinek bermatzen dutenaren arabera, gero eta DUP (Duration of
untreated psychosis) denboraldia luzeagoa izan, susperraldia gero eta okerragoa eta
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
20
motelagoa izango da, anormaltasun biologiko eta berrerortze gehiago izanez (Bromet
et al., 2005; McGlashan, 1998). Hala ere, emaitzak ez dira eztabaidaezinak, izan ere
sintoma negatiboen gailentasuna duten pazienteek DUP denboraldi luzeagoak izaten
dituzte, eta bi aldagaien kausalitatea ez da argi geratzen.
Psikosiaren lehen fasea edo “aldi kritikoa” gaixotasunaren momentu kritikoena izaten
da subjektuarentzat, eta gaixotasunaren epe luzeko kurtsoaren adierazle fidagarria
izaten da (Birchwood et al., 1998). Horregatik, garai honetan tratamendu goiztiar bat
egiteak posibilitate baliotsu bat ematen du pazientearengan eta senideengan
eragindako ondorio biopsikosozialak ahalik eta gutxienak izan daitezen (Birchwood,
2000).
Tratamendu goiztiar baten helburuak hauek dira:
- Epe luzerako eta laburreko pronostikoa hobetzea.
- Susperraldi goiztiarra.
- Ospitalizazio denbora laburragoa.
- Banakoarentzat ondorio sozioekonomiko gutxiago.
- Bigarren mailako arazo psikiatrikoen murriztapena.
- Senitarteko arazoen murrizketa.
- Errekurtso pertsonalak, psikosozialak, rol baliagarriak eta ingurune soziala
babestea.
- Berrerortzeak murriztea.
Gaur egun, ez dago adostasunik lehenengo gertakari psikotikoen tratamendu
psikologikoen eraginkortasunaren inguruan. Eskizofrenian eraginkortasun gehien
erakutsi duten tratamendu psikologikoen artean psiko-hezkuntza (bai pazienteekin eta
senideekin) eta tratamendu kognitibo-konduktuala daude. Ameriketako Psikiatria
akademiak paziente eta senideei zuzenduriko psiko-hezkuntza tratamenduak jotzen
ditu eraginkortzat. Pazienteei zuzenduriko psiko-hezkuntzak, gaixotasunari buruzko
informazioa, tratamendu aukerak, gizarte trebetasunak, berrerortzeen prebentzioa,
eguneroko bizitzarako oinarrizko trebetasunak eta arazoak konpontzeko estrategiak
lantzen ditu. Bestalde, senideek gaixotasuna zer den ulertzea, dauden tratamendu
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
21
aukeren ezagutzea, pronostikoa eta sintomen aurrean moldatzeko estrategia egokiak
garatzea gomendatzen da.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
22
II. Helburuak
Lehenengo gertakari psiotikoei zuzenduriko psiko-hezkuntza gomendioak
jasoko dituen gida bat gauzatzea. Gida hau gauzatzearen helburu praktikoa, urte
askotan nahaste hauen tratamendu nagusiak izan diren tratamendu psikologikoen eta
farmakologikoen konbinaketen arteko ebidentzia zientifikoa aurkitzea da.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
23
III. Ikerketen balioztatzeen irizpideak
III.1. Barneratze irizpideak
III.1.1. Ikerketa motak
Lan honetan sartu ziren:
- berrikusketa sistematikoa
- meta-analisia
- praktika klinikoko gidak
- ausazko entsegu kliniko kontrolatuak
III.1.2. Parte-hartzaile motak
Psikosi sintoma prodromikoak zituzten edo lehenengo gertakari psikotiko bat
izan zuten eta aldi kritikoan (agerraldi psikotikotik 5 urte baino gutxiago) zeuden
pazienteez osaturiko lagina zuten ikerketa guztiak sartu ziren. Lehenengo gertakari
psikotikoa, pertsona batek lehenbiziko aldiz hainbat sintoma azaltzen dituen aldiari
deritzo, sintoma hauek, eldarnioak, haluzinazioak, mintzaira desantolatua, sintoma
negatiboak (lautze afektiboa, alogia edo abulia) edo pentsamenduaren nahasteetan
sartzen diren eskizofrenia, eskizofreniforme, eskizoafektibo, eldarnio nahastea,
trastorno psikotikoa, trastorno eskizotipikoa, sintoma psikotikodun nahaste bipolarra
edo sintoma psikotikodun depresioa, izan daitezke.
III.1.3. Esku-hartze mota
Azterketa honek lehenengo gertakari psikotikoei aplikaturiko tratamendu
psikologiko guztiak barne hartzen ditu, beraien artean hauek daude:
Terapia orokorrak
� senitartekoentzako psiko-hezkuntza esku-hartzea
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
24
� pazienteentzako psiko-hezkuntza esku-hartzea
� terapia psikologiko integratua
� senitartekoentzako terapia
� pertsonarteko eta erritmo sozialaren terapia
Terapia zehatzak
� trebetasun sozialen entrenamendua (HHSS)
� eldarnio eta haluzinazioentzako tratamendu kognitibo-konduktuala
� emozioen maneiuan entrenamendua
� sinismenaren aldakeraren terapia
� aurre hartze estrategiak indartzeko terapia (CSE)
� arazoen ebazpenetan oinarrituriko teknika (RP)
� fokalizazio terapia
� atxikimendu terapeutikoa hobetzeko programa
� berrerortzeen prebentzioa
III.1.4. Emaitzen neurketa motak
• FUNTZIONAMENDU OROKORRA
- Bizitza kalitatea
- Autonomia
- Ospitalizazioa
- Berrerortzeak
- Kumplimendu terapeutikoa
- Funtzionaltasuna
• EGOERA MENTALA
- Sintomatologia orokorra
- Sintomatologia positiboa: eldarnioak, haluzinazioak, pentsamenduaren eta
mintzairaren nahasteak.
- Sintomatologia negatiboa: abulia, afektibitate izoztua
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
25
- Aldartea: herstura, depresioa, estresa
- Gaixotasunaren kontzientzia
• JOKABIDEA
- Jokabide problematikoa
- Norberaganako erasoak
- Lanbide egoera eta egoera akademikoa
- Gizarte jokabidea
- Aisia eta denbora librea
III.1.5. Hizkuntza
Ingeleraz, Gatelanieraz, Italiarrez, Frantsesez eta Portugesez argitaraturiko
artikuluetara murrizturiko azterketa.
III.2. Kanporatze irizpideak
III.2.1. Ikerketa motak
Azterketatik kanpo geratu ziren:
- Ez ausazko entsegu klinikoak
- Kasu eta kontrolen atzera begirako ikerketak
- Kohorte ikerketak
- Kongresuetako komunikatu eta txostenen laburpenak
III.2.2. Parte-hartzaile motak
Ondoreko ikerketak kanpo geratu ziren:
- Gaixotasunaren aldi kritikotik at zeuden pazienteak zituztenak, beraz, lehenengo
gertakari psikotikotik bost urte baino gehiago pasa diren partaideak dituztenak.
- Psikosiaren jatorria ondorengoetako bat zenean: traumatismo kraneoentzefalikoa,
hartutako kalte zerebrala edo drogek eragindako psikosi akutua.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
26
- Parte-hartzaileek adimen atzerapena edo psikosiaz gainerako beste gaixotasun
psikiatriko bat pairatzen zuten kasuetan.
III.2.3. Esku-hartze mota
Azkenengo helburutzat botika baten eraginkortasuna frogatzea zeukaten
entsegu klinikoak ez ziren jaso. Jaso diren esku-hartzeak psiko-hezkuntza edo
psikologikoak dira, esku-hartze psikodinamikoa kanpoan utzi da.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
27
IV. Ikerketen identifikaziorako bilaketa
estrategia
IV.1.Ikerketa galderaren definizioa
Galdera nagusia hau da:
Lehenengo gertakari psikotikoen sintomatologia negatibo eta positiboak murrizteko
eta gaixotasunaren kurtsoa hobetzeko esku-hartze psikologikoak eraginkorrak al dira?
Pazientearen berrerortzeak eta ospitaleratzeak gutxitzeko eta gaixoaren
funtzionamendu orokorra hobetzeko, zein esku-hartze psikologiko da eraginkorrena?
Azterketa sistematikoa errazteko, ikerketa galdera PICO (Patient-Intervention-
Comparison-Outcomes) dokumentu formatura eraldatu zen:
• Pazientea: lehenengo gertakari psikotikoak.
• Esku-hartzea: esku-hartze psikologikoa edo psiko-hezkuntza.
• Konparaketa: kontrol taldearekin, medikamendu antipsikotikoa.
• Emaitzen neurketa: eraginkortasuna (sintomatologiaren hobekuntza,
funtzionamendu orokor hobea, berrerortze eta ospitalizazio gutxiago)
IV.2. Informazio iturriak
- MEDLINE.
- EMBASE.
- PsycINFO
- Cochrane Library Plus (entsegu klinikoen erregistroa barne hartuz)
- National Guidelines Clearing House
- Osasun gida
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
28
Honez gain, lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamenduen argitalpenak
eskuz aztertu ziren.
IV.3. Bilaketa estrategiak
IV.3.1. OVID meta-bilatzailearen bidezko bilaketa
Bilaketa sistematiko bat gauzatu zen ondorengo datu baseak sartu ondoren
OVID meta-bilatzailean: EMBASE (1946-2014), MEDLINE (1950-2014), eta PsycINFO
(1987-2014). Erabilitako bilaketa estrategia ondorengoa izan zen:
1go Koadroa. OVID meta-bilatzailearen bilaketa estrategia
Database: EMBASE, Ovid MEDLINE(R), PsycINFO Search Strategy: -------------------------------------------------------------------------------- 1 psychosis/ (20390) 2 psychoeducation/ (8260) 3 psychotherapy/ (20111) 4 social skills/ (7077) 5 2 or 3 or 4 (35431) 6 1 and 5 (303) 7 limit 6 to randomized controlled trials/ (123) 8 remove duplicates from 7 / (111)
Meta-bilatzaile honetan 111 artikulu aurkitu ziren.
IV.3.2. Cochrane Library Plus bidezko bilaketa
Bilatzaile honetan parametro hauekin erlazionaturiko 19 dokumentu aurkitu
ziren, hauetatik 9 azterketa sistematikoak ziren eta 10 entsegu klinikoak. Ondorengo
bilaketa estrategia erabili zen:
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
29
2. koadroa. Cochrane Library Plus en bilaketa estrategia
1. (early next psychosis) 45 2. Psychoeducation 239 3. Psychotherapy 4867 4. (social next skills) 445 5. (1 and (2 and 3 and 4)) 19
IV.3.3. National Guidelines Clearing House bidezko bilaketa
(early psychosis) gakoa erabiliz 5 dokumentu aurkitu dira
IV.3.4. Guía Salud bidezko bilaketa
Bilatzaile honetan praktika klinikorako gida 1 aurkitu da
IV.3.5. Eskuzko bilaketa
Hau egin ostean, artikuluen eskuzko bilaketa bat eta atzera begirako bilaketa
bat egin ziren, bertatik entsegu klinikoekin erlazionaturiko 36 artikulu sortu zirelarik.
Era berean, psikosiarentzako programa zehatzetan lan egin duten taldeen web orri
ofizialetan 23 artxibo aurkitu ziren. Nahiz eta dokumentu hauek ez diren azterketan
sartuak izan, lehenengo gertakari psikotikoen tratamendurako diseinatu den esku-
hartze programa bat sortzeko gida bezala balio izan dute.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
30
V. Azterketaren metodoak
V.1. Ikerketen hautaketa
Datu baseekin eta errebisio sistematikoekin trebaturiko bi ikertzailek OVID
meta-bilatzailean eginiko azterketa sistematikoan aurkituriko 111 artikuluak,
gainontzeko bilatzaileetako 25 artikuluak eta eskuzko bilaketan aurkituriko beste 36
ikerketak modu independentean ebaluatu zituzten. Ikuskatzaile bakoitzak garrantzi
gabeko argitalpenak baztertu zituen barneratze-kanporatze irizpideak, titulua edo
laburpena irakurri ondoren. Zalantzan zeuden artikuluak azterketan sartzeko erabakia
hartzeko artikulu osoa irakurtzera jo zuten. Ezadostasun kasuak eztabaida bidez
konpondu ziren, eta hau adostasunera iristeko nahikoa ez balitz, ikerketa modu sakon
baten aztertzen zen.
V.2. Metodologia kalitatearen ebaluaketa
Ezarritako irizpideak betetzen zituzten ikerketak hautatu ostean, ebaluatzaileek
Osteba-ko (López de Argumedo et al., 2006) Irakurketa Kritikorako Fitxak (FLC) erabiliz
ikerketen garrantzia analizatu zuten. Tresna hau Osasun Teknologien ebaluazioko
Zerbitzuak (Osteba) garaturiko tresna da eta ikerketa baten beharrezkoa den kalitate
metodologikoaren gako guztiak sakonki analizatzen ditu. Tresna honek zera nahi du;
alde batetik osasun arloko profesionalei ebidentziaren kalitatearen ebaluaketan
laguntzea, epidemiologian jakintzarik izan ez arren edo azterketa sistematikoan
esperientziarik izan ez arren; eta bestetik, informazioaren sintesia bizkortzea datuen
laburpen taulak automatikoki sortuz. Osteba FLC 7 fitxatan egituraturiko aplikazio
informatiko bat da, bertan, ondorengo ikerketa diseinuen kalitatea ebaluatzeko
elementu garrantzitsuenak barneratzen ditu.:
� Diagnosi frogei buruzko ikerketak.
� Azterketa sistematikoak.
� Entsegu Klinikoak.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
31
� Kohorte ikerketak.
� Kasu-kontrol ikerketak.
� Ebaluazio ekonomikoen ikerketak.
� Kasuen serieak.
Oinarritzen diren puntu kritikoak hauek dira: galdera kritikoa, metodoa, emaitzak,
ondorioak, interesen gatazka eta kanpo balioztatzea. Ebidentziaren kalitatea
ondorengo taularen arabera puntuatzen da:
3. koadroa.. Artikuluen kalitatearen ebaluaketa FLC-ren arabera
Metodoa ONDO Metodoa HALA-NOLA
MetodoaGAIZKI
Gainontzeko irizpideak ONDO KALITATE ALTUA KALITATE ERTAINA KALITATE BAXUA Gainontzeko irizpideak HALA-NOLA KALITATE ERTAINA KALITATE ERTAINA KALITATE BAXUA Gainontzeko irizpideak GAIZKI KALITATE BAXUA KALITATE BAXUA KALITATE BAXUA
Azterketaren analisirako, kalitate metodologiko ERTAIN eta ALTUKO azterketa
sistematikoak hartu ziren kontuan.
V.3. Datuen tratamendua
V.3.1. Datuen ateratzea
Ikuskatzaileek ikerketa bakoitzaren kalitatea ebaluatu zuten eta hauetatik
zeintzuk sartu eta zeintzuk ez erabakitzeko adostasun batera iritsi ziren. Ondoren,
Irakurketa Kritikorako Fitxen programa erabiliaz ikerketa guztien ebidentzia taula bat
atera zen.
V.3.2. Tratatzeko intentzioaren analisia
Jarraipenean %50ko galera baino handiagoa zuten taldeak barneratzen zituzten
ikerketak azterketa sistematikotik kanpo geratu ziren. %50 a baino desertzio tasa
baxuagoa zuten ikerketetan, ikerketa modu goiztiarrean uztea erabaki zuten
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
32
subjektuak emaitza negatiboa izan zutela kontsideratu zen, heriotza eman zen
kasuetan izan ezik.
V.3.3. Argitaratze joeraren kontsiderazioa
Argitaratze joeraren probabilitatea ikertzeko helburuarekin, ikerketa guztien datuak
inbutu grafiko (funnel graph) baten sartzea planifikatu zen (entseguaren afektua
entseguaren tamainaren aurka).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
33
VI. Ikerketen deskribapena
VI.1. Bilaketa sistematikoaren fluxua 1 Irudia. OVID bidezko bilaketa sistematikoaren fluxua
2.Irudia.la Cochrane Library Plus bidezko bilaketa sistematikoaren fluxua
3 Irudia. Nacional Guidelines Clearing House bidezko bilaketa sistematikoaren fluxua
4.Irudia. Guía Salud bidezko bilaketa sistematikoaren fluxua
VI.2. Eskuzko bilaketaren fluxua 5 Irudia. Eskuzko bilaketaren fluxua
36 artikulu
11 artikulu diagnosi irizpidea ez betetzeagatik kanporatuak izan ziren
12 artikulu
Gida 1 Diagnosi denbora gainditzeagatik
kanporatua
5 artikulu
19 artikulu: 10 EK 9 AS EK 1 errepiikatzeagatik kanporatua
5 EK ikerketa motagatik kanporatuak
4EK/ 9AS
4EK/ 3AS
2AS tratamendu psikologiko bat ez erabiltzeagatik kanporatuak
6 AS diagnostiko irizpidea ez betetzeagatik kanporatuak
1 AS
111 artikulu Ikerketa motarekin bat ez etortzeagatik 45 artikulugeratu
ziren kanpoan
Diagnostiko irizpidea ez betetzeagatik 38 artikulu geratu
ziren kanpoan
66 artikulu
28 artikulu
17 artikulu
Tratamendu psikologikoa ez erabiltzeagatik 11 artikulu geratu
ziren kanpoan
2artikulu tratamendu psikologikoa ez erabiltzeagatik kanporatuak
3 artikulu diagnosi denbora gainditzeagatik kanporatuak
3
0
0
26 artikulu
16 artikulu
11 arttikulu ikerketa motaren irizpidea ez betetzeagatik kanporatuak izan
ziren
2 artikulu tratamendu psikologikoak ez erabiltzeagatik kanporatuak izan ziren
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
34
VI.3. Kanporaturiko ikerketak
Azterketa sistematiko bidezko bilaketan 94 dokumentu eta eskuzko bilaketa
bidezko 24 dokumentu utzi dira kanpoan, beraz, azterketa honetan guztira 86 artikulu
izan dira kanpoan geratutakoak. OVID bilatzaileko bilaketa sistematikoak 111 artikulu
eragin zituen, bertatik 45k diagnosi irizpidean bat egiten ez zutelarik. Kasu batzuetan
beste mota bateko gaixotasunak zituzten pazienteak eta aldi berean beste gaixotasun
batzuk zituztenak sartzen zituzten, eta beste batzuetan gaixotasunaren diagnosi
denbora argi eta garbi gainditzen zuten. Ausazko entsegu klinikoak ez izateagatik edo
azterketa sistematiko bat ez izateagatik beste 38 ikerketa kanporatu ziren, eta inolako
tratamendu psikologikorik ez ebaluatzeagatik beste 11 eskuizkribu kanporatu ziren.
Cochrane Library Plus-en eginiko bilaketak 19 dokumentu eragin zituen. Hauetatik 10
entsegu klinikoak ziren eta 9 azterketa sistematikoak. 10 entsegu klinikoetatik 2 OVID
en aurkitu ziren eta besteek ez zuten bete hautezpenerako irizpideak. Lehenengo
gertakari psikotikoen tratamenduari dagokionez 9 azterketa sistematikoetatik bakarrak
zuen hori helburutzat. Osasun Gidan eta Nacional Guidelines Clearing House-en
eginiko bilaketak 1eta 5 dokumentuz hornitu gintuzten hurrenez hurren, hala ere
lehenengo gertakari psikotikoei buruzko ikerketak ez zirelako edo lehenengo
helburutzat psikosiaren tratamendu psikologikoaren ebaluazioa ez zutelako guztiak
baztertu behar izan ziren. Bilaketa sistematikoaren analisiak ebaluatzeko 18
dokumentu eragin zituen.
Eskuz eginiko dokumentuen bilaketak azterketa sistematikoan ageri ez ziren eta
psikosiaren tratamendu psikologikoarekin zerikusia zuten 36 argitalpen eragin zituen.
36 artikuluetatik 11 kontrolatu gabekoak eta ausazkoak ez ziren entsegu klinikoak
zirelako edo kohorte ikerketak zirelako kanporatuak izan ziren; Ondoren,
diagnosiarekin bat ez egiteagatik edo diagnosiaren aldi kritikoa gainditzeagatik 11
artikulu errefusatuak izan ziren, hauetaz gain beste 2 artikulu ere baztertuak izan ziren
tratamendu psikologikoa esku-hartze esperimentaltzat ez jotzeagatik.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
35
VI.4. Barne hartutako ikerketak
VI.4.1. Ikerketen deskribapena eta kokapena
Eskuizkribuak, entsegu bakoitzaren helburuen, garapenaren eta ondorioen
ideia orokor bat eskaintzeko asmoz, parte hartzen zuten entsegu klinikoen arabera
taldekatu ziren.
VI.4.1.1. EDIE-UK (Early Detection and Intervention Evaluation)
Entsegu kliniko honen abiarazte puntua 1999. urtean egin zen eta errekrutatzea eta
ondorengo segimendua 2002. urterarte luzatu zen. Manchesterren egin zen eta bere
helburua psikosirako trantsizioa eragozteko terapia kognitibo-konduktualaren
eraginkortasuna frogatzea zen. Entsegu kliniko honetan bi artikulu sartu dira (Morrison
et al., 2007; Morrison et al., 2004). Nahiz eta laginaren diagnosia lehenengo gertakari
psikotikoarena ez izan, gaixoek aurkezten zituzten sintomengatik eta hauen eta
lehenengo gertakari psikotikoek eta psikosirako arrisku handia duten pazienteek duten
gertutasunarengatik lan hauek kontutan hartzea erabaki zen. Ikerketa honetan, irizpide
hauetatik bat betetzen zuten eta psikosirako arrisku altua zuten 58 paziente sartu
ziren: 1. Behin behineko sintoma psikotikoak (aste bat haluzinazio, eldarnio eta
nahasmen handiarekin); 2. sintoma psikotiko arinak (haluzinazio, eldarnio eta
nahasmen arinagoekin denbora luzeagoan); 3. egoera mentalarentzako arriskuaren
presentzia (GAF funtzionamenduaren narriadura, psikosi historia edo nortasun
eskizotipikoaren diagnosia lehen mailako senideetan). Talde esperimentalak, gehienez
6 hilabete edo 26 sesio iraun zituen arazoen konponketara orientaturiko terapia
kognitiboa jaso zuen. Kontrol taldea bestalde 13 sesiotan monitorizatu zen. 3 urtetako
segimendua egin zitzaien bi taldeei, emaitzak lehenengo eta 3.urtean neurtuz. Urte
beterako jarraipenean, talde esperimentala kontrol taldearekin alderatuz gero,
portzentai txiki batek garatu zuen psikosia eta medikamentuak hartzeko beharra ere
txikiagoa izan zen. Psikosirako trantsizioa ere momentu basalean sintomatologia
positibo gutxiago edukitzearekin erlazionaturik dago. 3 urterako jarraipenean terapia
kognitiboaren eraginkortasuna murriztu egiten da. Nahiz eta psikosirako trantsizioan
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
36
ezberdintasun esanguratsurik ez agertu, talde esperimentalean antipsikotikoen
preskripzio beharra gutxiagokoa da. Momentu basalean pazienteek dituzten sinesmen
kognitibo negatiboen eta psikosirako trantsizioaren artean erlazioa dago. Artikulu
hauen kalitatea ALTUA (Morrison et al., 2004) eta ERTAINA (Morrison et al., 2007) da.
VI.4.1.2. LifeSPAN Australia
Entsegu hau lehenengo gertakari psikotikoentzako eginiko Australiako
programa baten parte da (EPPIC). Entsegu kliniko honen gain artikulu 1 aztertu da
(Power et al., 2003). Ikerketa 1997ko urtarrilean abiatu zen eta errekrutatzea 1999ko
martxorarte luzatu zen. 15 eta 29 urte bitarteko eta bere buruaz beste egiteko arriskua
zuten pazienteek hartu zuten parte. Talde esperimentalaren esku-hartzea modulu
kognitibo ezberdinez osaturiko 8 eta 10 sesiotan oinarritu zen (arazoen ebazpena,
psiko-hezkuntza psikosian, tolerantzia emozionala, estresaren maneiua, laguntza
eskatzea eta gizarte trebetasunak); kontrol taldeak beraien gaixotasunerako ohiko
tratamendua jaso zuen. 18 hilabeteko jarraipena egin zitzaien. Emaitzek, 10 astetarako
eta baita 6 hilabetetarako jarraipenean, desesperazio eta bizi kalitatea neurtzeko
eskaletan hobekuntza eman zela adierazi zuten. Ikerketaren aldagai nagusia izan arren,
ez zen ezberdintasun esanguratsurik aurkitu suizidio saialdietan. Hala ere,
desesperazioa eta suizidio saialdien arteko erlazioa aurkitu zen lehenengo bi urteetan
tasak %0.2 jaitsiz. Ikerketa honen kalitatea ALTUA da.
VI.4.1.3.OPUS Scandinavia
OPUS entsegu klinikoa Kopenhagen eta Herbeherean garatu da. Errekrutapena
1998ko urtarrilean hasi zen eta 2000. urteko abenduan amaitu. Ikerketa honek helburu
ezberdinak dituzten zenbait artikuluri zabaldu dizkie ateak.Alde batetik esku-inzkribu
baten (Nordentoft, Thorup, et al., 2006) helburua, psikosia pairatzeko arrisku altua
duten pertsonen psikosirako trantsizioa saihesteko tratamendu integratuaren
eraginkortasuna ebaluatzea da. Tratamendu integratuaren epea 2 urtetakoa da. Azpi
ikerketa honetan trastorno eskizotipikoa zuten 79 pazientek hartu zuten parte,
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
37
beraietatik 42-k tratamendu integratua jaso zuten eta 37-k tratamendu estandarra. Bi
urterako segimendua da, eta bertan zera ikusten da, tratamendu integratua jaso duten
gaixoen psikosirako trantsizioaren tasa, komunitate tratamendua eta gizarte esku-
hartzea jaso dutenena baino esanguratsuki baxuagoa dela. Hala ere, genero
maskulinoa psikosirako trantsiziorako arriskutzat definitzen da.
Gainontzeko artikuluek lehenengo gertaera psikotiko bat izan duten pazienteengan
tratamendu integratuak duen eraginkortasuna ebaluatzea zuten helburu (Bertelsen et
al., 2008; Bertelsen et al., 2007a; Jeppesen et al., 2005; Nordentoft et al., 2002;
Petersen, Jeppesen, et al., 2005; Petersen, Nordentoft, et al., 2005; Thorup et al.,
2006). Ikerketa honetako partaideak 12 aste baino luzeagoz tratamendurik jaso ez
duten eta lehen gertakari psikotiko bat izan duten pazienteak dira. Errekrutatzea
faseka egin da eta ikerketa bakoitzaren helburuaren arabera egin da laginaren azpi-
hautaketa, ondorioz artikulu bakoitzaren partaideen kopurua ezberdina da. Hala ere,
entsegu kliniko honen partaideen kopuru totala oso altua da, 547 subjektura iritsiz.
Entsegu honetan lorturiko jarraipen epe luzeena 5 urtetakoa izan da eta ebaluatzen
diren bi adarrak hauek dira; alde batetik komunitate tratamendu asertiboa, medikazio
antipsikotikoa, senideentzako psiko-hezkuntza tratamendua eta gizarte
trebetasunetan entrenatzea batzen dituen tratamendu integratua eta; beste aldetik,
medikamendu antisikotikoak hartzean, psikiatrarekin eta erizainarekin ohiko
kontaktua izatean eta 8 eta 10 sesio bitarteko psiko-hezkuntza modulu jasotzeko
aukeran datzan tratamendu estandarra jasotzea.. Emaitzak ebaluatu behar diren
aldagaien arabera analizatuko dira.
SINTOMATOLOGIA: Urte baterako jarraipenean, tratamendu integratuak sintoma
negatiboak tratamendu estandarrak baino modu esanguratsuago batean murrizten
dituela ikusi zen. Bi urterako jarraipenean sintomatologia psikotiko gutxiago,
sintomatologia negatibo gutxiago, funtzionamendu orokor hobea, sustantzien abusuan
murrizketa, bigarren belaunaldiko antipsikotikoen dosi baxuagoa eta ospitalizazio egun
gutxiago zegoela ikusi zen. Bestalde, 5 urterako jarraipenenean ez ziren bi adarren
artean ezberdintasun esanguratsurik ikusten. Tratamendu integratuak sintomatologia
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
38
negatiboa, dimentsio desantolatua eta sintomak orokorrean murrizten ditu, gainera,
bai urte beterako eta bi urterako jarraipenean funtzionamendu orokorrean
hobekuntzak ematen dira. Honetaz gain, tratamendu integratuko taldearen satisfazio
maila handiagoa da estandarrean baino, bai segimenduaren urte batera baita 2
urtetara ere.
SENITARTEKOEN GAINKARGA: Tratamendu integratuak estresean, gizarte rolean eta
gaixotasunak eragindako aurkako efektuetan eragin mesedegarria dauka. Era berean,
tratamendu integratua jasotzen duten senideak tratamendu estandarra jasotzen
dutenak baino aseago sentitzen dira. Urtebeterako jarraipenean, adierazitako
emozioan (AE) eta gaixotasunaren jakintzan ez dago ezberdintasun esanguratsurik.
SUIZIDIOA: Tratamendu amaitu eta urte beterako apean ez zen bi taldeen arteko
ezberdintasun esanguratsurik aurkitu suizidio tasari dagokionez (TE %12 eta KT %10.4),
talde bakoitzetik paziente batek egin zuen bere buruaz beste. Hala ere,sintoma
positiboak, erreferentzia eta somatizazio eldarnioak ,suizidio ideien iragarle dira.
SUSTANTZIEN ABUSUA: Ikerketek segimenduaren urtebetera eta bi urtetara adierazten
dutenaren arabera, tratamendu integratua jaso duten pertsonek toxikoen kontsumoa
eta abusua maiztasun handiagoarekin murrizten dute talde esperimentalean baino.
OSPITALIZAZIOAK: Ospitalizazio kopuruari dagokionez ez dago ezberdintasun
esanguratsurik. Hala ere, berrospitalaretze gutxiago jasateko tendentzia existitzen da
tratamendu integralaren alde bi urterako jarraipenean tratamendu estandarrarekin
alderatuz.
VI.4.1.4. PACE Australia (Personal Assessment and Crisis Evaluation)
Entsegu honi buruzko emaitza garrantzitsuenak azaltzen diren hiru artikulu
existitzen dira (McGorry et al., 2002; Phillips et al., 2007). Ikerketaren xederako lagina
1996 eta 1999 urteen bitartean errekrutatu zen Australian. Entsegu honen helburua
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
39
psikosirako trantsizioa analizatzea zen bi subjektu laginetan: beharretan oinarrituriko
esku-hartzea (BOE) edo prebentziorako esku-hartze zehatza (PEZ) jasotzen duten
psikosia pairatzeko arrisku altua duten subjektuetan. Terapiaren iraupena pazienteen
beharren araberakoa da. Hemen ebaluaturiko artikulu batean urte baterako
jarraipenean bi terapien arteko ezberdintasunak neurtzen ditu (McGorry et al., 2002).
PEZ esku-hartzearen trantsizio tasa beste esku-hartzearekin konparatuz txikiagoa zen
bai tratamendua amaitu ostean baita urte beterako jarraipenean ere. Esku-hartze
zehatzaren barnean tratamendu farmakologikoari atxikiturik dauden eta ez dauden
gaixoak bereizi dira. Honela, psikosirako trantsizioa tratamenduari atxikiturik ez
dauden gaixoetan handiagoa dela ikusi ahal izan zen. Sintomatologia berriz bi
taldeetan modu beretsuan murriztu zen beraien arteko ezberdintasun esanguratsurik
agertu gabe.
4 urterako jarraipenean trantsizio tasa egonkortu egiten da bi taldeen arteko
ezberdintasun esanguratsuak desagertuz. Sintomatologiari dagokionez, PEZ esku-
hartzea jaso duten eta atxikimendurik ez duten pazienteek sintomatologia psikotiko
gehiago dute atxikimendu egokia duten pazienteekin edo BOE jaso zutenekin alderatuz
gero.
VI.4.1.5. Linszen Ámsterdam
1992. urtean Amsterdamen eginiko 5 urteko ausazko entsegu kliniko
kontrolatua da. Entsegu honen gain bi artikulu jaso dira (Linszen, Dingemans, & Lenior,
2001; Linszen, Lenior, de, Dingemans, & Gersons, 1998). Entsegu honen helburua DUP
(tratatu gabeko psikosiaren iraupena) laburra duten eta lehen gertakari psikotikoa izan
duten pazienteengan tratamenduak duen eraginkortasuna frogatzea da. Emaitzen eta
psikosiaren pronostikoan eta sintoma negatibo, positibo eta depresiboen hobekuntza
aztertuz. Lagina lehenengo gertakari psikotiko bat izan duten 76 nerabe eta heldu
gaztez eta paziente hauen 63 senideez osaturik dago. Adinaren batez bestekoa 19.3-
an (SD=2.3) kokatzen da 15-26 urte bitarteko heina izanez. Alderatzen diren esku-
hartzeak ondorengoak dira, alde batetik TALDE ESPERIMENTALEAN: senideei ezartzeko
psiko-heziketa gida baten aplikazioa (pazientearen ospitalizazioak irauten duen 3
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
40
hilabetetan) eta esku-hartze psikosoziala eta pazientearentzako psiko-hezkuntzaz
gaineko familiarentzako esku-hartze konduktual programa bat (urte 1). Beste aldetik
KONTROL TALDEAK: pazienteari zuzenduriko esku-hartzea egiten da. Entsegu kliniko
honetan esku-hartzeak urtebeterako jarraipenean efektu positiboa du sintomatologiari
dagokionez, hala ere, ez da ezberdintasunik behatu terapia ezberdinen arteko
berrerortze tasetan. Ikertzaileek emaitzen hobetzea lortzeko iraupen luzeko
tratamendu eta segimendua egitea gomendatzen dute. Gainera, tratamenduaren
hasiera ez atzeratzeak gaixotasunaren kurtso eta pronostikoa hobetzen du. Hala ere,
ikerketa honetatik deribaturiko artikuluen ebidentzia kalitate ERTAIN eta BAXUKO-tzat
jotzen da.
VI.4.1.6.ACE (Active Cognitive Therapy for Early Psicosis)
ACE, psikosiarekin luzez lanean aritu den aditu talde batek sorturiko programa
bat da (Jackson et al., 2008; Uzenoff, Perkins, Hamer, Wiesen, & Penn, 2008). Entsegu
honen helburua ACE programa ondorengo kasuetarako Befriending-a baino
eraginkorragoa dela frogatzea da: 1. Hasierako fasean sintoma positibo eta negatiboak
murrizteko; 2. Sintomatologiaren hobekuntza hau urtebeterako jarraipenean
mantentzen dela frogatzea; 3. Urtebeterako jarraipenean ACE jaso duten pazienteek
Befriending-a jaso dutenek baino ospitalizazio gutxiago izan dituztela frogatzea.
Entsegu honetan lehenengo gertakari psikotiko bat izan duten 62 gaztek (15-25 urte)
hartu zuten parte. Esku-hartze esperimentalak 6 hilabeteko luzapena duen tratamendu
kognitibo konduktualean datza, gehienezko 20 sesio izango ditu, eta bakoitzak 45
minutu iraungo ditu. Sesio hauetan sintoma positiboak, komorbilitatea, sintoma
negatiboak, identitate arazoak eta berrerortzeen saihespena lantzen dira.
Hurbiltasunaren terapia (Befriending) neutroak diren gaiez mintzatzean datza:
musikaz, kirolaz, liburuez, sukaldaritzaz, maskotez… Eta komunikazio arazoak baleude
jolasak, ibilaldiak edo kirol ekintzak egingo lirateke.
Sintomatologia positibo eta negatiboa bi taldeetan hobetzen den arren, talde
esperimentalean hobekuntza terapia amaieran esanguratsuki handiagoa da. Emaitzek
erakusten dutenaren arabera, ACE tratamendua jaso zuten pazienteek beste
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
41
taldekoekin alderatuz gero, sintomatologia negatibo eta funtzionamenduan
hobekuntza gehiago izan zuten tratamenduaren iraupen eta amaieran;urte baterako
jarraipenean ordea ez ziren ezberdintasun esanguratsurik aurkitu. Hala ere, talde
honetan ingresatzeko probabilitate gehiago eta ospitalizazio egunen gehitzea ematen
da. Ikerketa honen kalitatea ALTUA da.
Beste artikulu batean (Uzenoff et al., 2008) lehenengo gertakari psikotiko bat izan
duten 62 paziente errekrutatu ziren ausazko entsegu bat deskribatu zen. Talde
esperimentalak 30 eta 45 minutu arteko 14 sesio jaso zituzten, sesio bat asteko. Bertan
pazientea terapia kognitibo-konduktualean, elkarrizketa motibatzailean, botiken
erabileran eta helburu errealistetan hezten da. Talde esperimentaleko pazienteek
sintomatologia orokor eta sintomatologia positibo gutxiago islatzen dituzte bai
tratamenduaren erdialdera eta baita amaieran ere. Hala ere, pazienteen
sintomatologia negatiboaren adierazpenean, sintoma depresiboetan eta bizi kalitatean
ez dago ezberdintasunik. Ikerketa honen kalitatea ERTAINA da.
VI.4.1.7.EPICC (Early Psychosis Prevention and Intervention Centre)
Entsegu honek kannabis kontsumoa murrizteko esku-hartze zehatza eta psiko-
hezkuntza ebaluatzen ditu (Edwards et al., 2006). Ikerketan lehenengo gertakari
psikotiko bat izan duten 47 subjektuk hartzen dute parte, bertatik 23-k kannabiserako
tratamendu espezializatua jaso zuten (3 hilabetetan 20-60 minutu arteko 10 sesio) eta
beste 24ak psiko-hezkuntzako banakako 10 sesio jaso zituzten. Segimendua 9
hilabetetakoa izan zen. Jarraipenean bi esku-hartzeek kannabisaren kontsumoa
murrizten zuten arren ez daude bi esku-hartzeen arteko ezberdintasun esanguratsurik
kontsumoaren murrizketan. Entsegu kliniko honen kalitatea ALTUA da.
VI.4.1.8. NORWAY
Herrialde honetan helburu ezberdinak dituzten bi entsegu daude. Lehenengo
ikerketa baten helburua zera zen: lehenengo gertakari psikotiko bat pairatu duten
pertsonek jasotzen duten psiko-hezkuntza tratamenduari gehitzeko programa
kognitibo bat aztertzea (Ueland & Rund, 2004). 26 pazientek hartu dute parte lagin
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
42
honetan. 14-k 4 modulutan (bereizte kognitiboa, arreta, oroimena eta gizarte
pertzepzioa) oinarrituriko 30 orduko banakako tratamendua jaso zuten eta 12-k gizarte
sarea hobetzeko terapia eta arazoen ebazpenean oinarrituriko psiko-hezkuntza
tratamendua jasoz uren. Ez dira ezberdintasunik aurkitu bi tratamenduen artean, ez
sintomatologian eta ezta funtzionamendu kognitiboan ere. Ikerketa honen kalitatea
ERTAINA da.
Bigarren entsegua bi artikulutan azaldu da (Grawe, Fallon, Widen, & Skogvoll, 2006;
Morken, Grawe, &Widen, 2007). Bien helburua orain dela bi urte baino gutxiago
eskizofrenia, nahaste eskizioafektiboa edo trastorno eskizofreniforme baten diagnosia
duten pertsonengan tratamendu biopsikosozial batek dituen onurak ebaluatzea da.
Errekrutaturiko 50 pazienteetatik 30-ek tratamendu integratua jaso zuten
(senideentzako psiko-hezkuntza egituratua, gizarte trebakuntzan entrenamendua eta
terapia kognitibo konduktuala) eta beste 20ek tratamendu estandarra (sostengu
terapia, psikohezkuntza laburra eta sostengua). Entsegu honi bi urtetako segimendua
egin zitzaion.
Tratamendu integratua jaso duten pazienteek berrerortze tasa baxuagoak,
atxikimendu psikosozial handiagoa, suspertze kliniko hobea, sintomatologiaren
egonkortasun handiagoa, eta sintomatologia negatibo gutxiago dituzte.
Funtzionamendu orokorrari dagokionez, tratamenduen arteko ezberdintasunik ez
dagoen arren, tratamenduarekin hobetzen dela frogatu da. Segimenduaren urte
betera atxikimendu farmakologikoarekin zerikusia duten aldagaiak ondorengoak dira:
sintomatologia, emozioen adierazpena eta familiarekin kontaktua izatea. Hala ere bi
urtetara pazientearen sexuarekin eta emozioen adierazpenarekin bakarrik aurkitzen da
erlazioa. Ikerketa hauen ebidentziaren kalitatea ALTUA eta ERTAINA da hurrenez
hurren.
VI.4.1.9. INTERVENTION RESEARCH CENTER FOR MAJOR MENTAL ILLNESS (California)
Ikerketa honen helburu nagusia pazienteak komunitatera berriz sartzeko
programa (Kopelowicz, Wallace, & Zarate, 1998) baten eraginkortasuna balioztaztea
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
43
da. Horretarako 59 pertsona ausaz bi taldetan banatu ziren. 28 pertsona tratamendu
zehatzera (gaixotasunaren ezaguera, medikamenduaren kontrola, arazoen
identifikazioa, toxikoen kontsumoa, estresaren kontrola eta antolakuntza) eta 31
pertsonek terapeuta okupazionalarekin ohiko tratamendua jaso zuten. Hilabete
baterako segimendua egin zitzaien eta tratamendu espezializatua jaso zuten
pazienteek gaixotasunaren jakintza eta onarpen handiagoa izateaz gain, hitzorduetara
maizago joaten zirela ikusi zen. Ikerketa honen kalitatea BAXUA da.
VI.4.1.10.LEO (Lamberth Early Onset Team)
Lamberth Early Onset Team psikosia tratatzeko tratamendu berezi bat duen eta
aholkulari batez, psikiatra batez, psikologo batez, terapeuta okupazional batez,
psikiatriako 4 erizainez eta osasunerako 2 laguntzailez osaturiko diziplina anitzeko
talde bat da. Bi artikulu hauen (Craig et al., 2004; Garety et al., 2006) helburua
espezializaturiko zerbitzu berria ebaluatzea da. Ikerketan parte hartu zuten 144
pertsonetatik 71-k jaso zuten tratamendu espezializatua. Tratamendu honek
medikazioaren maneiuan, terapia kognitibo konduktualean, hurbiltze bokazionalean
eta familia esku-hartzean datza. Bestalde, kontrol taldeak tratamendu estandarra jaso
zuen. Segimendu epea 18 hilabetekoa izan zen eta epe horretan talde esperimentalak
sintomatologia negatibo gutxiago, funtzionamendu orokor hobea, susperraldi tasa
altuagoa, medikamenduei atxikimendu handiagoa eta berrospitaleratze kopuru
gutxiago azaldu zituzten. Pazienteek tratamenduarekin asetze maila altuagoa dute, eta
ondorioz kontrol taldearekin alderatuz gero psikiatrarekin kontaktu handiagoa, bizi
kalitate hobea eta ekintza bokazional eta hezitzaile gehiago dituzte. Hala ere,
sintomatologia positiboari eta insightari dagokionez ez daude tratamenduen arteko
ezberdintasunik. Ikerketa hauen kalitatea ALTUA eta ERTAINA da.
VI.4.1.11.DNSP (Danish Nacional Schizophrenia Project)
Ikerketa honen helburua Danimarkako Eskizofreniaren Proiektu Nazionalean
deskribatu eta bere emaitzak bi esku-hartze ezberdinen emaitzekin alderatzea da
(Rosenbaum et al., 2005). Lehenengo tratamendu esperimentalak 45 minutuko
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
44
banakako sesioak dituen psikoterapia psikoanalitikoan datza. Honetaz gain astean
behin ordu beteko talde terapia izango dute urte bete eta 3 urteren artean. Hurrengo
tratamendua integratua da eta 2 urteko komunitate asertzio tratamenduan datza.
Honetaz gain 18 hilabetez medikazioa, autokontzeptua, sintomatologia, elkarrizketa
gaitasuna eta arazoen ebazpenerako terapia bezalako gaiak jorratuko dituzten
familiarentzako psiko-hezkuntza tratamendua jasoko dute. Tratamendu hauek
sistemak eskaintzen duen ohiko tratamenduarekin alderatu dira. Ez dago tratamendu
ezberdinen arteko ezberdintasun esanguratsurik. Artikulu honen kalitatea ERTAINA da.
VI.4.1.12. ALEMANIA (Early initial prodomal state EIPS)
Lan honen helburu nagusia psikosi prodromo goiztiarrak aurkezten dituzten
pazienteen psikosirako trantsizioa atzeratzeko esku-hartze psikologiko integratuak eta
pazienteen sostengu tratamenduak duten eraginkortasuna frogatzea da (Bechdolf et
al., 2012). Tratamendu integratua, bakarkako tratamendu kognitibo-konduktualeko 25
sesioz, trebetasun sozialen entrenamendurako taldekako 15 entrenatze sesioz,
erremediazio kognitiboa lantzeko 15 sesioz eta psikohezkuntzako 3 sesioz osaturik
dago. Sostengu terapiak egituratu gabeko psikohezkuntza eta sostengu emocional
enpatikoa barneratzen dituzten 30 sesio barneratzen ditu. Tratamendu
esperimentalaren iraunkortasuna 12 hilabetekoa da eta 2 urteko jarraipena egin zen.
Sostengu tratamenduarekin alderatuz, tratamendu integratua jaso zuten pazienteetan
tasa baxuagoa aurkitzeaz gain psikosirako trantsizioan denbora luzeagoa ematen
zutela aurkitu zuten ikertzaileek. Eskuhartzea zehazten den ikerketa honen kalitatea
ALTUA da.
VI.4.1.13. PIENSA (Madrid)
Ikerketa honetako partaideak 14 eta 18 urte bitarteko eta lehenengo gertakari
psikotiko bat pairatu duten nerabeak dira (Calvo et al., 2014). Helburu nagusia
berrerortzeak eta ospitaleratzeak murriztea da, baita sintomatología psikotikoa
murriztea ere. Honetarako bai paziente eta baita senideentzako psikohezkuntza
tratamendu bat diseinatu da. Bertan, nahastearen eta bere tratamenduari buruzko
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
45
informazioa ematen da, baita egunerokotasunean ematen diren arazoak konpontzeko
eta berrerortzeak saihesteko gakoak eman ere. Tratamendua hamabost egunean behin
emango den sesioez osaturik dako. Hauetatik 3 banakakoak dira eta 12 taldekakoak,
pazienteekin eta senideekin bereizita egingo litzateke lan. Kontrol taldean 15 sesio
proposatzen dira (3 bakarkako eta 12 taldekako), bertan paizenteek egituratu gabeko
esperientziak elkarbanatzeko aukera izaten dute. Psikohezkuntza tratamendua eta
tratamendu multifamiliarra jasotzen duten pazienteek maiztasun gutxiagorekin jotzen
dute larrialdi zerbituzetara tratamenduak dirauen bitartean, eta badirudi
ospitaleratzeetarako joera txikiagoa dela. Talde esperimentaleko pazienteek
sintomatologia negatibo maila murritzagoa dute eta tratamendu ondoren hartzen
duten antisikotiko dosia txikiagoa da. Ikerketa honen kalitatea ALTUA da.
VI.4.1.14. TKK eta Sintomen maneiuan entrenamendua vs. kontrol zerrenda (CANADA)
Entsegu honen helburua (Lecomte et al., 2008) terapia kognitibo konduktualean (TKK)
oinarrituriko talde tratamendu programaren eraginkortasuna egiaztatzea da. Hau
sintomen maneiurako (SM) trebetasunak erakusten diren tratamendu batekin
alderatuz egingo da. Era berean bi tratamenduak itxaron zerrendako kontrol
taldearekin konparatu ziren, bi tratamenduetan sintomen maneiuarentzako,
estresarentzako, droga kontsumoarentzako eta aurrera egiteko teknikak lantzen dira.
Programak 24 sesio ditu, asteko 2 sesio emango dira 3 hilabetez. Guztira, lehenengo
gertakari psikotikoa izan duten 129 paziente errekrutatu dira Kanadan, diagnosiaren
ezartzea ikerketan sartu baino bi urte baino gutxiagotik izan behar dutelarik.
Pazienteen jarraipena 15 hilabetez egin zen, hala ere, artikuluetan 9. hilabeterarteko
emaitzak besterik ez dira azaltzen.
Entsegu klinikoak, bi tratamenduak jaso zituzten pazienteek kontrol taldearekin
konparatzean sintomatolgia positibo eta negatibo gutxiago azaltzen zituztela frogatu
zuen. TKK taldeko pazienteek autoestima altuagoa erakutsi zuten, intimitaterako
gaitasun handiagoa eta SM taldekoak baino gizarte euskarri zihurragoa dute. Modu
berean, TKK taldean abandonu portzentaia SM taldean baino txikiagoa zen. Ikerketa
honen kalitatea ALTUA da.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
46
VI.4.2. Entseguaren iraupena
Azterketa honetan jasotako artikuluen pazienteen portzentai altua urte bat
baino gehiago segimendua egiten dute. Argitaraturiko 3 artikuluk jaso dituzte laginaren
datuak 3 urtetara eta gainontzeko 3 artikuluek urtebete baino gutxiagoko segimendua
egin dute (hilabete 1, 6 hilabete eta 9 hilabete). Hala ere, epe luzeko segimendu
egiten duten ikerketek urte betera eta bi urtetara analizatu dituzte datuak. Honela,
OPUS-ak(Bertelsen et al., 2008; Bertelsen et al., 2007a), Linszem Ámsterdam-ek
(Linszen et al., 2001; Linszen et al., 1998) eta Danish Nacional Schizophrenia Project-ek
(Rosenbaum et al., 2005) 5 urteko segimendua egiten dute, baina OPUSak ikerketaren
urtebeteko eta bi urteko datuez informatzen gaitu (Jeppesen et al., 2005; Nordentoft
et al., 2002; Petersen, Jeppesen, et al., 2005; Petersen, Nordentoft, et al., 2005;
Thorup et al., 2005b). El PACE-k (McGorry et al., 2002; Phillips et al., 2007) eta EDIE-
UK-k (Morrison et al., 2007; Morrison et al., 2004) 3 urteko segimendua egiten dute,
pazienteen sintomatologiaren informazioa urtebetera neurtuz. NORWAY proiektuak bi
entsegutan (Grawe et al., 2006; Morken et al., 2007) pazienteek ikerketa hasi eta 2
urtetara duten egoeraz eta beste entseguan 6 hilabetetara duten egoeraz informatzen
gaitu (Ueland & Rund, 2004). LEO (Craig et al., 2004; Garety et al., 2006) eta Life SPAN
(Power et al., 2003) proiektuek 18 hilabeteko iraupena dute. Kanadan buruturiko
entsegu klinikoak 15 hilabeteko jarraipena egin zuen (Lecomte et al., 2008). ACE
tratamendu programak (Jackson et al., 2008; Uzenoff et al., 2008 ) pazientearen urte
beteko eboluzioaren kontrol bat egiten du eta PIENSA ikerketak 9 hilabetetara
jarraipen bat egiten du (Calvo et al., 2014). Azkenik, CALIFORNIA-n (Kopelowicz et al.,
1998) eginiko proiektuak hilabeteko segimendua egin zuten.
VI.4.3. Parte-hartzaileak eta eremua
Azterketa sistematiko honetan bi parte-hartzaile mota daude:
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
47
VI.4.3.1.Psikosia pairatzeko arrisku altua duten pertsonak
OPUS-Scandinavia-n eskizotipiaz diagnostikaturiko eta 18-25 urte bitarteko 79
paziente jaso ziren.
EDIE-UK ikerketak pazienteak sartzeko ondorengo irizpideak ezarri zituen: a. Behin
behineko sintoma psikotikoak (APS): aste bat haluzinazio, eldarnio eta antolamendu
falta handiarekin; b. Sintoma psikotiko arinak (BLIPS): haluzinazio, eldarnio eta
antolamendu falta handiarekin denbora luzeagoz; c. Aldizkako sintoma psikotiko
laburrekin; 3. Egoera mentalarentzat arriskua: funtzionaltasunean narriadura (GAF),
psikosia edo nahaste eskizotipikoaren historia familiarra. Lagina 16 eta 36 urte arteko
58 pazientekoa izan zen.
PACE entseguak EDIE-UK-ren errekrutapen irizpide berdinak jarraitzen ditu, laginaren
adina 14 eta 30 urte bitartean dago.
Talde alemaniarrak Interview for Retrospective Assessment of the Onset of
Schizophrenia-kin (IRAOS) neurturiko psikosi sintomatologia prodromikoak aurkezten
dituzten pazienteentzako tratamendua diseinatu zuen. Entsegu kliniko honetan
errekrutaturiko pazienteen batezbesteko adina 26 urtekoa da eta %63 gizonezkoak
dira.
VI.4.3.2 Lehenengo gertakari psikotikoak
Eskizofrenia, nahaste eskizofreniformea, behin behineko psikosia eta nahaste
eskizoafektiboaren diagnostiko bat duten subjektu guztiak batzen ditu. LEO ikerketa
batek psikosi ez afektiboak ikerketatik kanpo uzten ditu, hala ere, gainontzeko
ikerketek lehenengo gertakari psikotiko bat izan duten paziente guztiak barneratzen
dituzte, afektiboak izan edo ez. Parte-hartzaile mota hau errekrutatzen duten esku-
hartzeak ondorengoak dira.
Danimarkako Eskizofreniaren Proiektu Nazionalean lortu zen lagin handiena. 16 eta 35
urte bitarteko 562 lehenengo gertakari psikotiko errekrutatuz ziren. OPUS-
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
48
Skandinavia-n 18 eta 45 urte arteko 547 parte-hartzaile errekrutatuz iren, hauek
lehenengo gertakari psikotikoa duela 12 aste baino gutxiago pairatu zutelarik. LEO-n
16 eta 40 urte arteko 144 pertsonek hartu zuten parte. Kanadan eginiko entsegu
klinikoan 18 eta 35 urte bitarteko 129 pazientek hartu zuten parte. Amsterdam-en
eginiko entseguan 15 eta 26 urte bitarteko 76 pertsonek hartu zuten parte. ACE
proiektuan 15 eta 25 urte bitarteko 62 gazte errekrutatu ziren.LifeSPAN-en beren
buruaz beste egiteko arrisku altua zuten eta 15 eta 29 urte bitarte zituzten 56
pazientek hartu zuten parte. PIENSA programako taldeak 14 eta 18 urte bitarteko 55
nerabe errekrutatu zituen. EPICC programak kannabisarekiko dependentzia zuten eta
15 eta 29 urte bitartean zituzten 47 lehenengo gertakari psikotiko errekrutatuz
ituen.Azkenik, Norway-k buruturiko bi proiektuetan lehenengo gertakari psikotiko bat
izan duten 50 (18-35 urte) eta 26 (12-18 urte) pazientek hartu zuten parte.
VI.4.4. Esku-hartzeak
Esku-hartzeei dagokionez, askotarikoak diren arren, ikerketa gehienek psiko-
hezkuntza terapia eta terapia kognitiboa barneratzen dituzte, eta portzentai altu batek
familia terapia ere sartzen dute. Kasu guztietan terapia medikazio antipsikotikoei
loturik dago.
VI.4.4.1. Atentzio estandarrarekin alderaturiko esku-hartze espezifikoak
OPUS-Scandinavia-ko parte-hartzaileek jaso zuten tratamendu esperimentala
paziente hauei normalean eskaintzen zaien ohiko tratamenduarekin alderaturiko
tratamendu esperimentala izan zen. Tratamendu integratua, komunitate asertzioan,
familia tratamenduan (familia ezagutzeko 3 banakako sesio eta 4-6 senitartekoz
osaturiko talde sesioak psikosiaren, maneiuaren, etiologiaren eta gaixotasunaren
pronostikoaren informazioa emateko) eta gizarte trebetasunetan entrenatzeko esku-
hartze goiztiar trinkoa da. Paziente guztiei Danish Psychiatric Societyk ezarririko dosi
baxuko botika antipsikotikoa eman zitzaien, Pazienteak mediku batekin, osasun
mentaleko komunitateko erizain batekin eta kasu batzuetan gizarte laguntzaile batekin
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
49
kontaktuan zeuden.Tratamendu estandarrak pazienteei ohiko osasun mental zentroan
parte-hartzea eskaintzean datza.
Kalifornian eginiko “Centro de Investigación en Enfermedad Mental Mayor” ikerketak
bi esku-hartze moten arteko ezberdintasunak abordatu zituen; talde esperimentalak
komunitatera berriz sartzeko 45 minutuko 16 sesioko programa batean hartu zuen
parte. Programa honen barneko moduluak hauek dira: gaixotasuna ulertzeko jakintza
eta trebetasunak, medikazioaren kontrola,arazoen identifikazioa, zerbitzu zehatzak,
drogen kontsumoa saihestea, estresa kontrolatzeko teknikak, hitzorduetara joatearen
garrantzia eta eguneroko zereginen antolamendua.
Beste ikerketa batek (ACE) terapia kognitibo-kontuktuala hurbiltze terapiarekin
“befriending” alderatu zuen. Tratamendu esperimentalaren maiztasuna asteko azen,
hiru hilabetez gehienezko 45 minutuko 20 sesio eginez. Terapian arazo psikotiko eta ez
psikotikoak lantzen dira: sintoma positiboak, komorbilitatea, sintoma negatiboak,
nortasun arazoak eta berrerortzeen saihespena. Kontrol taldeari musika,
kirola,liburuak, sukaldaritza eta maskotak bezalako gai neutroei buruz hitz egiteko
elkartzeko terapia eskaini zitzaien. Pazienteek komunikazio arazoak bazituzten
atseginerako ekintzak eskaini zitzaizkien (jolasak, ibilaldiak, kirola, etab).
Norway-n eginiko entseguak bi terapien arteko eraginkortasuna neurtzen du.
Tratamendu integratuak botiken maneiua, atxikimendua, arazoen ebazpenarentzako
terapia, eta krisi egoeren maneiua bezalako gaiak jorratzen diren senitartekoentzako
psiko-hezkuntza egituratua eskaintzen du. Aldi berean, ikuspuntu kognitibo-
konduktualetik landuriko familia komunikazioa eta arazoen ebazpenerako teknikak
bezalako gaiak tratatzen dira gizarte trebetasunen tailer batean. Sintomatologia
murrizteko banakako terapia kognitibo-konduktuala egiten da. Tratamendu honek 3
urteko iraupen adu, hala ere denbora aurrera joana hala hitzorduen maiztasuna jaisten
doa. Tratamendu estandarrean pazienteek medikamendu antipsikotikoa, ostatua eta
eguneroko zaintzak jasotzen dituzte, honetaz gain, ospitaleratzeetan ohiko
tratamendua eta lan ekintzak eta independentzia bultzatuko duten errehabilitazioa
izango dute.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
50
EDIE entseguak gehienezko 26 sesioko terapia kognitibo-konduktuala erabili zuen 6
hilabetez. Beck-en printzipioetan oinarriturik dago eta denbora mugatua duen eta
arazoei orientaturik dagoen hazkuntza terapia da. Haluzinazio eta eldarnioen
kulturalizazioaren garrantzia azpimarratzen eredu integratua du. Bi taldeek
monitorizaturiko 13 sesio jaso zituzten.
LifeSPAN-en psikosi goiztiarrera (COPE) orientaturik dagoen eta suizidioa saihesteko
modulu ezberdinak dituen terapia kognitiboa ebaluatzen da, tratamendu
estandarraren aurrean. Modulu kognitiboak, arazoen ebazpenerako tekniketan,
psikosiaren gaineko psiko-hezkuntzan, tolerantzia emozionalean, estresaren
maneiuan, autoestiman, laguntza eskatzeko gizarte trebetasunetan eta gizarte
erlazioetan oinarritzen dira.
Lamberth taldea aholkulari batez, psikiatra batez, denbora partzialeko psikologo batez,
terapeuta okupazional batez, psikiatriako 4 erizainez, eta osasuneko 2 aholkulariz
osaturiko diziplina anitzeko talde batez osaturik zegoen. Talde esperimentalari
proposatzen duten tratamenduak medikamenduen maneiua, terapia kognitibo
konduktuala, lan mundura hurbiltzea eta familiarekin esku-hartze bat egitea zuen
helburutzat. Beste taldeak gaixotasunarentzat ohikoa den komunitateko tratamendua
jaso zuen.
PIENSA psikohezkuntza programan Mc Farlanen tratamendu irizpideak jarraituz familia
eta pazienteentzako eskugartzeak burutzen dira. Aliantza terapeutikoa sortzeko
helburuarekin 50 minutuko 3 banakako sesio burutzen dira, eta ondoren, taldekako 12
sesio izaten dituzte hamabost egunez behin. Sesio hauetan nerabeak eta senideak
aparte tratatzen dira. Sesioak eguneroko bizitzarekin erlazionaturiko arazoak
konpontzeko estrategiak ikastera bideraturik daude, krisia maneiatu eta berrerortzeak
saihesteko teknikak eskeiniz. Informazio guzti hau idatzizko materialean ere eskeintzen
zitzaien.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
51
VI.4.4.2. Esku-hartze espezifikoen arteko konparaketa
EPICC ikerketak kannabisarentzako tratamendu espezifikoa ezarri zion talde
esperimentalari. Honek 10 sesio zituen guztira, 3 hilabetez 20 eta 60 minutu arteko
iraupena zuten asteko sesio bat. Kontrol taldeari, psikosiaren jatorria, medikazioa eta
berrerortzeen saihespenerako, gizarte estigmarako eta kannabisari buruzko
informazioa eskaintzen zitzaien banakako 10 sesio eman zitzaion.
PACE entseguak prebentziorako esku-hartze zehatza (PEZ) eta beharretan oinarrituriko
esku-hartzea (BOE) alderatu zituen psikosia pairatzeko arrisku altua duten
pertsonetan. PEZ-k, sintomen ulermen eta kontrol egokiago batera, moldaketa
psikosozialeko tekniketara, estresaren maneiura, sintoma negatibo, depresibo eta
positiboetara orientaturiko terapia kognitibo konduktuala ezartzen du. Honetaz gain,
atxikimendua hobetzeko tratamendua eskaintzen zaie, eta Risperidona mg1 edo 2mg
ematen zaie. Bai kontrol taldeko pazienteek eta baita talde esperimentalekoek ere
sostenguan oinarrituriko psikoterapia jasotzen dute. Bertan, beharretan oinarrituriko
gaiak lantzen dira: ostatu hartzeko laguntza, hezkuntza, familia arazoak eta gizarte eta
laneko arazoak.
Norway-n eginiko entseguan, lehenengo gertakari psikotiko bat izan duten pertsonek
sintomatologian eta kognizioan izandako hobekuntzak alderatzen dituzte. Horretarako
4 modulutan banaturiko 30 orduko tratamendu kognitiboa alderatzen dute:
- Kognizio bereizketa: Gizarte interakzioak eta arazoen ebazpenerako trebetasunak
indartzeko oinarrizko trebetasun kognitiboak hobetzea bilatzen du.
- Arreta: arreta iraunkorra, hautatua eta aztertzeko trebetasunen entreinua Span of
Apprehension Task (SPAN)
- Oroimena: ikusteko eta hitzezko oroimenaren hobetzea.
- Gizarte hautematea: gizarte estimuluen kodifikazioa entrenatuz gizarteko
informazioaren analisi egokiagoa egitea.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
52
Terapia honek senideentzako psiko-hezkuntza programa bat arazoen ebazpenerako
sesioekin, inguruaren terapiarekin eta sare sozialeko taldeekin alderatzen du.
Linszen-Amsterdam-en, bi fasetan banaturiko familiarentzako banakako esku-hartze
konduktuala ezartzen da. Pazientea ospitaleratua dagoenean familiak egituraturiko
psiko-hezkuntza jasoko du 2 hilabetez. Pazientea ospitaletik irtetzean, Fallon-en
oinarriturik dagoen senideentzako esku-hartze konduktuala eskaintzen zaie. Bertan,
komunikazioa eta arazoen ebazpenerako teknikak lantzen dira urte betez. Paziente
guztiek medikamenduaren mantentzerako eta gaixotasunaren eta estresaren
tratamendurako arreta berezia jaso zuten.
Eskizofreniako talde Daniarrak hiru tratamenduren eraginkortasuna alderatu zuen.
Alde batetik, urte bat eta hiru urte arteko 45 minutuko iraupena duten banakako
psikoterapia psikoanalitikoa eskeintzen dute; bestalde, tratamendu integratuak
honako hauek barneratzen ditu: medikazioa, sintomatologia, elkarrizketarako teknikak
eta arazoen ebazpenerako teknikak lantzen diren psiko-hezkuntza familiarra (18
hilabete) eta komunitateko tratamendu asertiboa (2 urte). Kontrol taldeari ohiko
tratamendua ezartzen zaio.
Talde kanadiarrak diseinaturiko eskuhartzea, Lecomte-k 2003 an argitaraturiko
tratamendu kognitibo konduktuala da, astean bi eguneko 24 sesioz osaturik. Terapia 4
arloz zatitan banatzen da, bertan, estresak nola eragiten duen, hipotesi eta
alternatiben ebaluaketa, alkohola eta drogak, aurre-hartzea eta konpetentzia bezelako
gaiak jorratzen dira. Tratamendu hau sintomen entrenamendua egiten zuen beste
tratamendu batekin alderatu zen. Tratamenduaren iraupena eta maiztasuna
antzerakoak dira, eta honek 4 alor barneratzen ditu: berrerortze alarma zeinuak
identifikatzea, alarma zeinuak maneiatzea, sintoma iraunkorren aurre hartzea eta
alkohola eta drogen kontsumoa eragoztea. Bi tratamenduak pazienteak itxaron
zerrendan zeuden kontrol taldearekin alderatu ziren.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
53
Alemanian eskuhartze psikologiko integratu (EPI) bat sortu zuten sostengu terapia
batekin alderatu zutelarik. Eskuhartze esperimentalean tratamenduaren helburuak,
sesioak, modulu bakoitzean ematen diren arazo zehatzak, eskuhartzeen adibideak eta
pazienteekin lan egiteko materiala zehazten da eskuliburu baten (Bechdolf, 2010 eta
2006). Tratamenduaren eredua eskizofreniaren estresaren sentiberakortasunean
oinarriturik dago eta bakarkako terapia kognitibo kondukdualeko 25 sesio barne
hartzen ditu. Bertan, psikohezkuntza, estresaren maneiua, sintomak eta krisia lantzen
dira; taldeko 15 sesio ere ematen dira, jarduera atseginak, ondo egoteko estrategiak,
gizarte pertzepzioa, gizarte trebetasunak eta arazoen konponbideak lantzen dira;
erremediazio kognitibo konputerizatua egiten den 15 sesio ditu, kontzentrazioa,
atentzioa, zaintza eta memoria entrenatzeko, eta psikohezkuntza multifamiliarra
burutzeko 3 sesio. Bertan talde ereduan familiei informazioa eta aholkua eskeintzen
zaie. Terapien maiztasuna eta iraunkortasuna pazienteen araberakoa da . Beste
taldeak gehienezko sostengu terapiako 30 sesio burutzen zituzten, bertan ikuspuntu
enpatiko batetik egituratu gabeko psikohezkuntza lantzen zen.
VI.4.4.3. Esku-hartzeen iraupena
EPICC entseguan erabilitako kannabisaren kontsumoa saihesteko esku-hartzeak
3 hilabeteko iraupena duen tratamenduan datza. LifeSpan entseguan erabilitako
terapia, 3 hilabeteko iraupena duen terapia kognitibo-konduktualean oinarrituriko
modulu kognitibo ezberdinez osaturik dago. Kanadan diseinaturiko tratamendu
kognitibo konduktuala 3 hilabetez luzatzen da, hala ere, sesioak oso maiz dira (astean
bi), ondorioz tratamendua intentsitate handikoa da. 6 hilabeteko esku-hartzeak egiten
dituzten ikerketak anitzak dira. ACE, PACE eta EDIE-UK, tratamendu kognitibo-
konduktuala oinarritzat duen 6 hilabeteko tratamendu psikologikoa eskaintzen dute.
Talde alemaniarrak 12 hilabetez, psikosirako arriskua duten pazienteendako
tratamendua eskeintzen du, sesioen maiztasuna malgua da. Madrilen buruturiko
PIENSA programak batazbesteko 9 hilabete irauten ditu. Norvegian duten tratamendu
kognitiboa erabiltzen duen entsegu batek 7 hilabeteko iraupena du. Bestalde, herrialde
honetan ebaluaturiko tratamendu integratuak 2 urteko iraupena du. Jokabideen
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
54
tratamenduan eta familia terapian oinarriturik dagoen Linszen entsegua 15 hilabetez
luzatzen da. Azkenik, OPUS y DNSP entseguko tratamendu psikologikoa 2 urtetan
burutzen da. Entsegu ezberdinetan erabilitako tratamendu psikologikoen iraupena oso
aldakorra da, 3 hilabete eta 2 urteren artean kokatuz. Hau emaitzak interpretatzeko
orduan kontutan hartu beharreko datua da.
VI.4.5. Emaitzen neurketa
Emaitzek ondorengo gaiei buruzko informazioa eskaintzen dute: berrerortzeak,
ospitaleratzeak, ospitaleratze egunak, suizidio saiakera edo suizidatu diren pertsonei
buruzkoa, antipsikotikoen erabilera, konplimendu terapeutikoa, psikosira bihurtzea,
bizi modua, lana lortzea edo hezkuntzaren jarraipena.
VI.4.5.1. Diagnosi eskalak
a) The Structured Clinical Interview for Diagnosis (SCID; Spitzer 1990). Igo eta II.
Ardatzerako egituraturiko elkarrizketa klinikoa.
b) Operational Criteria Checklist for Psychotic Illness (OPCRIT; McGuffin et al, 1991).
Sailkatze sistema ezberdinak erabiliz diagnosi psikiatrikoak egiteko sistema
konputerizatua. (DSM IV o CIE-10).
c) SCAN 2.0 (World Health Organization, 1998). Sistema hau erdi-egituraturiko
elkarrizketa psikiatriko baten barneraturiko instrumentu multzo batez osaturik dago.
Nahaste psikiatriko nagusiei loturiko alterazio psikopatologiko eta jokabidearen
alterazioak ebaluatu, neurtu eta sailkatzera bideratuta dago.
VI.4.5.2. Egoera orokorreko eskalak
a) Global Assesment of Functioning Scale (GAF). Eskala honek bi itemen bidez alterazio
funtzionalaren larritasun orokorra ebaluatzen du, sintomatologiaren gogortasuna eta
funtzionamendu maila dira bi item hauek. Instrumentu honen puntuaketa 1 eta 100
bitartean kokatzen da, pazientea ebaluatzeko 9 deskribatzaile dituelarik. OPUS, PACE,
NORWAY, DNSP, LEO eta CALIFORNIA entseguek funtzionaltasunari eta sintomatologia
orokorrari buruzko informazioa ematen dute.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
55
b) Clinical Global Impression - CGI (Guy 1970). Pazientearen egoeraren larritasuna
neurtzeko eskala honen bertsio bat baino gehiago daude. 0 tik 7 puntuatzen dira, non
puntuazio baxuek larritasun gutxi duela esan nahi duen.
VI.4.5.3. Egoera mentalaren eskalak
a) Brief Psychopathology Rating Scale, BPRS (Overall 1962): 18 item-eko eskala honek
sintoma positibo, negatibo eta psikopatologia orokorra neurtzen ditu. Item bakoitza 5
graduko Likert eskalarekin puntuatzen da, non 0-ak sintomatologia eza adieraziko duen
eta 4-ak sintomaren muturreko larritasuna adieraziko duen. Sintomatologia psikotikoa
neurtzeko eskala hau erabili zuten ikerketak hauek izan ziren: EPICC, PACE, ACE,
NORWAY, LifeSPAN eta Linszen.
b) Positive and Negative Symptom Scale - PANSS (Kay, 1987). Sintoma positibo eta
negatiboen eskala honek, eskizofreniaren eta orokorrean psikopatologiaren sindrome
positibo eta negatiboa ebaluatzen du. Eskala elkarrizketa baten bidez esploratzen den
eta 7 puntuko Likert eskala batekin neurtzen den 30 itemez osaturik dago. Puntuazio
altuek sintomatologia gradu altua suposatuko lukete. DNSP, LEO eta EDIE-UK
sintomatologia produktiboa eta negatiboa edo eta psikosirako trantsizioa neurtzeko
erabili zuten eskala hau.
c) Scale for Assessment of Positive Symptoms and Scale for Assessment of Negative
Symptoms (SAPS and SANS) (Andreasen and Olsen, 1982). Eskala hauek psikosiaren
sintoma positibo eta negatiboak independenteki neurtzen dituzte. Itemak 6 puntuko
eskala batean kalifikatzen dira, eta zenbait eta puntuazio altuagoa izan gero eta
sintomatologia gehiago duzunaren seinale izango da. OPUS eta EPICC ikerketek bi
eskala hauek erabili zituzten, hala ere PACE eta ACE ikerketek soilik sintomatologia
negatiboa neurtzeko erabili zuten.
d) Hamilton Rating Scale for Anxiety (HRSA; Hamilton 1959). Hamilton-en antsietate
eskalak antsietatearen alderdi psikiko, fisiko eta jokabidezkoak neurtzen dituzten 14
itemez osaturik dago. Sintomen larritasuna 1-etik 4-rako Likert eskala baten bidez
neurtzen da, eta larritasuna handiagoa izango da puntuazioa handiagoa den heinean.
PACE-k beraien pazienteen antsietate egoeraz informatu zuen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
56
e) Hamilton Rating Scale for Depression (HRSD; Hamilton, 1960). Eskala honek koadro
depresiboaren larritasuna neurtzen du, eta itemak ezberdinak izango dira erabilitako
bertsioaren arabera. Itemen puntuaketa neurtzen den aldagaiaren araberakoa izango
da. Egoera depresiboaren larritasuna handiagoa izango da eskalaren puntuaketa
handiagoa den heinean. PACE entseguak sintomatologia depresiboaren datuak
eskaintzen ditu.
f) Beck Depression Inventory (BDI; Beck, 1961). Eskala honek depresioaren larritasun
maila neurtzen du eta 21 itemez osaturik dago bertsio luzeago bat existitzen den arren.
Depresioaren ezaugarri diren melankoliaren sintoma klinikoak eta intrusiozko
pentsamenduak neurtzen ditu. 4 erantzun aukera daude, puntuazio altuek
sintomatogia depresibo gehiago islatzen dute.
g) The Calgary Depression Rating Scale (CDS; Addington, 1990). Eskala hau paziente
eskizofrenikoen depresio maila neurtzeko bereziki egina dago. 4 puntuko Likert eskalez
osaturiko 9 item ditu. Eskala honetan puntuaketa altuek sintomatologia depresibo
gehiago adierazten dute. Instrumentu hau LEO entseguak erabili zuen.
h) Montgomery-Asberg Depression Rating Scale (MADRS; Montgomery SA, Asberg M,
1979). Antsietatea eta depresioa neurtzeko Likert estiloko (0-6 puntu) 10 itemeko
eskala heteroaplikatua.
i) Young Mania Scale (YMS; Young 1978). Entsegu honen helburua maniaren
intentsitatea neurtzea da . Instrumentu hau 11 itemez osaturik dago, batzuetan 0tik 4
doazen puntuaketak erabiliz eta beste batzuetan 0tik 8ra doazenekoak. Puntuaketa
altuek sintomatologia larriagoa adierazten dute. PACE entseguak eskala hau erabili
zuen.
j) Strauss-Carpenter Scale (Strauss, 1972). Eskala honek eskizofrenia duten pertsonen
pronostikoa egiteko balio digu. Bere 17 itemak 0tik 4ra doazen Likert eskalen bidez
puntuatzen dira. Eskala honetan gero eta puntuazio altuagoa ateratzeak pronostiko
hobea adieraziko du. DNSP entseguak eskala hau erabiltzen du.
k) Child Behaviour Check List (CBCL Achenbach, 1991). Instrumentu hau haurtzaroko
gizarte moldaera neurtzeko elkarrizketa bat da. Arazo emozionalak neurtzeko 120 item
ditu. Eskala hau ACE entseguak erabili zuen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
57
l) Interview for Retrospective Assessment of Onset of Schizophrenia (IRAOS; Haefner et
al, 1992). Gizarte kurtsoa, sintomak, funtzionaltasuneko defizitak eta gaixotasunaren
lehenengo sintomak tratatu eta ebaluatzea errezten du. Elkarrizketaren iraupena 30
minutu eta 90 minutu artekoa da eta 126 sintoma posible eta beraien iraupena
jasotzen ditu. Froga hau OPUS entseguak tratatu gabeko psikosiaren iraupena
neurtzeko erabili zuen, eta talde alemaniarrak psikosiaren sintomatologia prodromikoa
neurtzeko erabili zuen.
m) Parasuicide Study Interview Schedule (EPSIS II). OPUS
VI.4.5.4. Atxikimendua eta gaixotasunaren kontzientzia neurtzeko eskalak
a) Service Utilization Rating Scale (SURS; Mihalopoulos, 1999). Gaixoen botikak eta
arreta neurtzeko eskala. EPICC entseguan erabili zen.
b) The Scale for the Assessment of Insight (David et al,1992 SAI). Nahaste afektibo eta
psikotikoak dituzten pazienteen introspekzioa neurtzeko erabiltzen da eskala hau. 11
itemez osaturiko eskala bat da, eta aldagai hau LEO entseguan ikertu zen.
c) The insight Scale (Bichwood et al, 1994): Gaixotasun psikiatrikoaren onarpenaren
maila zehazten duen 8 itemez osaturik dagoen eskala labur bat da.
7.4.5.4. Kannabisaren kontsumoa neurtzeko eskala zehatzak
a) Cannabis and Substance Use AssessmentSchedule (CASUAS; Wing 1990). Azken
hilabetean kannabisa kontsumitutako egunen portzentaia eta erabileraren larritasuna
neurtzen du eskala honek. EPICC-ek erabili zuen eskala hau
b) Readiness to Change Questionnaire-Cannabis (RTCQC; Rollnick, 1992).Eskala honek
subjektuak kannabisaren erabileran egindako aldeketen arabera sailkatzen ditu, hiru
faseren arabera: aurre-kontenplazioa, kontenplazioa eta ekintza. EPICC-ek eskala hau
erabili zuen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
58
VI.4.5.5. Laneko, gizarteko eta familiako funtzionamendua
a) Social and Occupational Functioning Assessment Scale (SOFAS Goldman et al., 1992).
Sintomen larritasuna kanpo utziz, gizarte eta laneko funtzionamendua ebaluatzea da
eskala honen helburu nagusia.Eskala hau EPICC eta ACE entseguetan aplikatu zen.
b) World Health Organization Disability Assessment Schedule (WHODAS; Organización
Mundial de la Salud, 1988). Instrumentu honen helburua buru gaixotasuna duten
pazienteen funtzionamendu maila neurtzea da. Neurtzen dituen funtzionamendu
ereduak hauek dira: norberaren zainketa, funtzionamendu okupazionala, familia
funtzionamendua eta gizarte testuinguan duten funtzionamendua. Item
bakoitzarendako puntuazioak 0-tik 5-era bitartekoak dira. OPUS entseguak eskala hau
erabiltzen du.
c) Camberwell FamilyInterview (CFI Brown etaRutter 1966 da jatorrizkoaeta Vaughn
etaLeff-ek egokitua, 1976). 5 eskalez osaturiko Adierazitako Emozioa neurtzen duen
elkarrizketa erdi-egituratua da.: kritizismoa(K), etsaitasuna(E), gehiegizko inplikazio
emozionala (GIE), iruzkin positiboak (IP) eta afektibitatea (A). Datu hauek NORWAY
entseguan ebaluatuak izan ziren.
d) Family Environment Scale (FES; Moos et al., 1995): egia edo gezurra erantzuteko 90
itemeko eskala autoaplikatua: kohesioa, adierazpena, gatazka, independentzia,
arrakastarako orientazioa, aisialdirako orientazioa, orientazio itelektua-kulturala,
morala, antolamendua eta kontrola.
e) The Social Provision Scale (Cutrona y Russel, 1987): 6 eskala neurtzen dituen 24
itemetan datza: atxikimendua, gizarte integrazioa, onarpenaren dignitatea, euskarri
materiala, gida, zaintzarako aukera. Eskala hau Kanadan eginiko entsegurako erabilia
izan zen.
VI.4.5.6. Bizi kalitatea, jakintza eta asebetetasuna
a) Quality of Life Scale (QLS: Heinrichs et al., 1984). Eskala hau 21 itemez osaturiko
eskala hetero-aplikatua da eta pazienteen funtzionamendua neurtzeko 7 puntu ditu.
Puntuazio altuek bizi kalitate hobea adieraziko dute. PACE-k eskala honetan oinarrituz
azaldu zituen datuak.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
59
b) Health of the Nation Outcome Scale (HoNOS; Wing, 1994; Wing, Curtis, & Beevor,
1999) 12 itemez osaturiko eskala honen helburu nagusia sintomen larritasuna eta
osasun egoera neurtzea da. Eskala hau Life SPAN-ek erabiltzen du.
c) The Verona Service Satisfaction Scale (Ruggeri & Dall’Agnola, 1993). Pazienteek
zerbitzuarekin eta tratamenduarekin duten asebetetasun maila neurtzen dute. LEO-k
erabili du.
d) The Manchester Short Assessment of Quality of Life (MANSA; Priebe et al, 1999).
Eskala hau bizi kalitatea neurtzeko erabiltzen da eta 16 item ditu. LEOK ebaluatua.
VI.4.5.7. Beste batzuk
a) Neurokognizioa neurtzeko froga-multzoa. Norway-k entseguaren 6 hilabeteko
segimenduan pazienteak kognitiboki ebaluatzen ditu. Egindako frogen artean
Backward Masking Test (BMT)-a, Span of Apprehension Task (SPAN)-a, Degraded
Stimulus Continuous Performance Test (DS-CPT)-a, Wisconsin Card Sorting Test
(WCST)-a aurkitzen dira.
b) Life Chart Schedule (LCS; World Health Organization, 1992) Linzcen
c) Psychiatric and social history schedule (PSHS) UCLA family. Linzcen
d) Self-Esteem Rating Scale (SF; Lecomte et al., 2006): 7 puntuko Likert erako 20
itemeko eskala honek pertsonaren autoestimaren gaineko informazioa eskeintzen du.
Eskala hau kanadan eginiko entseguan erabiltzen da.
e) The Cybernetic Coping Scale (Edwards and Baglioni, 1993): 20 item dituen eskala
honek pertsonak estresa nola aurre hartzen duen ebaluatzen du. Estrategia aktibo eta
pasiboak hartzen ditu kontuan. Kanadan eginiko entseguan erabilitako eskala da.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
60
VI.5. Martxan dauden ikerketak
Gaur egun errekrutapen prozesuan edota emaitzak neurtzeko esku-hartzean
dauden hainbat entsegu daude. Clinical Trial www.clinicaltrial.com en “first episode
psychosis” hitzak erabiliz bilaketa bat egin zen.nLehenengo gertakari psikotikoei
zuzenduriko mundu mailako tratamendu psikologikoei buruzko 16 entsegu kliniko
hauek izan ziren bilaketaren emaitza: Entseguen gehiengoa Europan eta Ipar Amerikan
egin dira. Danimarkan, OPUS entsegua egiteaz arduratu den ikerketa taldeak
lehenengo gertakari psikotikoak errekrutatzen eta paziente hauengan tratamenduak
duen eraginkortasuna neurtzen jarraitzen du. Herrialde honetan Rosenbaum-ek
gidaturiko “The National Danish Schizophrenia Project"-ek, terapia psikodinamikoaren
eta tratamendu psikosozialaren eraginkortasuna frogatzen jarraitzen dute. Europan,
eta batez ere Gøtestam-ek eta Klingberg-ek , Norbegia eta Alemanian gidatzen
dituzten taldeetan, lehenengo gertakari psikotikoetan tratamendu psikologikoak duen
eraginkortasuna frogatzen jarraitzen dute. Ipar Amerikan, lehenengo gertakari
psikotikoekin martxan jarri diren entseguak hainbat dira. del tratamiento psicológico
en pacientes que han sufrido un primer episodio psicótico. Bi Espainiako talde
lehenengo gertakari psikotikoetan terapia berriak frogatzen ari dira, bat Madrilen
Gregorio Marañonen Hospitalean eta beste bat Euskal Herrian, Ana Gonzalez-Pinto
zuzenduriko taldea. En América del Norte, son varios los ensayos puestos en marcha
con los primeros episodios psicóticos. Ipar Karolinan, Connecticut eta Kalifornian
psikosiaren tratamendurako farmakoen erabileraz gain teknika kognitibo edo/eta
konduktualak erabiltzen dituzten 4 entsegu kliniko daude. Azkenik, ikertzaile nagusitzat
Addington eta Lecomte dituzten bi talde daude Kanadan. Hauek lehenengo gertakari
psikotikoentzako tratamendu egokienari buruzko jakintza zabaltzen ari dira.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
61
A Randomized Controlled Trial of Individual Therapy for First Episode Psychosis
Condition: Psychosis
Interventions: Other: Cognitive Behavioural Therapy; Other: befriending
Sponsor/
Collaborators:
Ontario Mental Health Foundation; Schizophrenia Society of Ontario
Study Design: Allocation: Randomized; Endpoint Classification: Efficacy Study;
Intervention Model: Single Group Assignment;
Masking: Single Blind (Outcomes Assessor)
Age Groups: Child / Adult
NCT Number: NCT00722163
e-Learning & Development of an Evidence-based Psychoeducational Programme for First
Episode Psychosis
Condition: Psychosis
Interventions: Other: Control; Other: Individual psychoeducation
Sponsor/
Collaborators:
Basque Health Service; Carlos III Health Institute
Study Design: Allocation: Randomized; Endpoint Classification: Efficacy Study;
Intervention Model: Parallel Assignment; Primary Purpose: Treatment;
Masking: Single Blind (Outcomes Assessor)
Age Group: Adult
NCT Number: NCT01783457
Integrated Metacognitive Therapy in First Episode Psychosis
Conditions: Schizophrenia; Schizophreniform Disorder; Schizoaffective Disorder
Interventions: Behavioral: Integrated Metacognitive Therapy;
Behavioral: Treatment as Usual
Sponsor: Indiana University
Study Design: Allocation: Randomized; Endpoint Classification: Efficacy Study;
Intervention Model: Parallel Assignment; Primary Purpose: Treatment;
Masking: Open Label
Age Group: Adult
NCT Number: NCT02131116
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
62
Cognitive Remediation for First Episode of Psychosis Patients
Condition: Psychosis
Interventions: Behavioral: Cognitive remediation; Behavioral: Social cognition training
Sponsor: University of Manchester
Study Design: Allocation: Randomized; Intervention Model: Parallel Assignment;
Primary Purpose: Treatment; Masking: Single Blind (Caregiver)
Age Group: Adult
NCT Number: NCT01967420
Intervention Module AGES
Condition: Psychosis
Interventions: Behavioral: treatment as usual;
Behavioral: Psychoeducation group treatment
Sponsor/
Collaborators:
Hospital General Universitario Gregorio Marañon; Celso Arango;
CONSEJERIA DE EDUCACIÓN. COMUNIDAD DE MADRID
Study Design: Allocation: Randomized; Endpoint Classification: Efficacy Study;
Intervention Model: Parallel Assignment; Primary Purpose: Treatment;
Masking: Single Blind (Outcomes Assessor)
Age Groups: Child / Adult
NCT Number: NCT02101372
Mediators and Moderators of Treatment Outcome in Recent-Onset Psychosis
Conditions: Schizophrenia; Schizoaffective Disorder;
Bipolar Disorder With Psychotic Features;
Major Depression With Psychotic Features;
Psychotic Disorder Not Otherwise Specified (NOS)
Interventions: Behavioral: Group Cognitive Behavioral Therapy;
Behavioral: Multifamily Group Psychoeducation
Sponsor: University of Arizona
Study Design: Intervention Model: Single Group Assignment; Primary Purpose: Treatment;
Masking: Open Label
Age Group: Adult
NCT Number: NCT01570972
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
63
Clinical Trial of Integrated Treatment Versus Standard Treatment in First Episode Psychosis Location: BispebjergHospital, Copenhagen, Denmark IP: Merete Nordentoft Conditions: Psychotic Disorders; Schizophreniform Disorders;
Schizoaffective Disorder; Psychosis, Brief Reactive; Schizophrenia, Borderline
Interventions: Behavioral: Integrated treatment, family involvement; Behavioral: Social skills training
Graduated Recovery Intervention Program for Enhancing Treatment for First-Episode Psychosis Location: UNC Hospitals OASIS Program for Early Psychosis;Chapel Hill, North
Carolina, United States IP: David L. Penn and Diana O. Perkins Conditions: Psychotic Disorders; Schizophrenia Interventions: Behavioral: Graduated Recovery Intervention Program (GRIP);
Behavioral: Treatment as usual (TAU) A Randomized Controlled Trial of Individual Therapy for First Episode Psychosis Location: Centre for Addiction and Mental Health; Toronto, Ontario, Canada IP: Jean Addington Condition: Psychosis Interventions: Other: Cognitive Behavioural Therapy; Other: befriending Specialized Treatment Early in Psychosis (STEP) Location: Connecticut Mental HealthCenter; New Haven, Connecticut, United
States IP: Vinod H Srihari Condition: Schizophrenia and Disorders With Psychotic Features Interventions: Behavioral: Cognitive Behavioral Group Therapy;
Behavioral: Cognitive remediation; Drug: Medications; Behavioral: MFG; Behavioral: Assertive case management; Other: Treatment as Usual in the community
The National Danish Schizophrenia Project Location: Psychiatric Hospitäl in Aarhus; Risskov, Aarhus, Denmark IP: Bent Rosenbaum Condition: Schizophrenia Intervention: Behavioral: Psychosocial treatment/Psychodynamic treatment Treating Psychotic Symptoms of Young Individuals Presenting a First Episode of Schizophrenia: Comparison of Two State-of-the-Art Interventions Location: Fraser Health Authority; Surrey, British Columbia, Canada
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
64
IP: Tania Lecomte Condition: Schizophrenia Intervention: Behavioral: Cognitive-Behavioral therapy and Symptom Management Psychosocial Therapy and Risperidone Treatment in Work Performance in Recent-Onset Schizophrenia Location: Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior; Los Angeles,
California, United States IP: Keith H. Nuechterlein Condition: Schizophrenia Interventions: Behavioral: Cognitive remediation;
Behavioral: Health behavior training; Drug: Risperidone, administered orally; Drug: Risperidone, administered via injection; Behavioral: Individual Placement and Support
Randomized Clinical Trial of Intensive Computer-Based Cognitive Remediation in Recent-Onset Schizophrenia Location: University of California; San Francisco, California, United States IP: Sophia Vinogradov Condition: Schizophrenia Interventions: Behavioral: Neuroadaptive cognitive training;
Behavioral: Computer games Continued Early Intervention for Recent-Onset Schizophrenia Location: NorwegianUniversity of Science and Technology; Trondheim, Norway IP: K. Gunnar Gøtestam Condition: Schizophrenia Intervention: Behavioral: integrated psychosocial treatment (behavior) Psychological Intervention for Relapse Prevention in First Episode Schizophrenia Location: Department of Psychiatry and Psychotherapy, University of
Tuebingen; Germany IP: Stefan Klingberg Condition: Schizophrenic Disorders Interventions: Behavioral: cognitive behavioural therapy;
Behavioral: psychoeducation
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
65
VII. Ikerketen kalitate metodologikoa
VII.1. Tratatzeko intentzioaren analisia
PACE, Norway, PIENSA, EDIE-UK eta Canadaden egindako entseguak tratatzeko
intentzioaren analisi bat erabili zuten. LifeSPAN-Australia-k suizidioa eta abandonu
goiztiarrari buruzko datu dikotomikoak eskaini zituen. Linszen-Amsterdam-ek 12
hilabetetarako berrerortzeei buruzko informazioa eskaini zuen tratatzeko
intentzioaren analisi baten bidez. OPUS-ek tratatzeko intentzioaren analisi bat erabili
zuen, eta gainontzeko ikerketek ez dute mota honetako analisiei buruzko informaziorik
ematen.
VII.2. Ausazko esleipena
Azterketa sistematiko honetan jasotako ikerketa guztiak kontrolaturiko eta
ausazko entsegu klinikoak dira. Ezaugarri hau ezinbesteko barneratze irizpidea zen
azterketan. Hala ere, bilaketa entsegu itsuetara (sinplea edo bikoitza) mugatuko balitz,
ebaluatzeko entseguak soilik 7 izango ziren.
Laginaren ausazkotzea egiteko hainbat entseguk (OPUS, EPICC, PIENSA eta Alemania)
sistema informatiko bat erabili zuten. Beste batzuk ordea ikerketaren parte ez zen
pertsona bat erabili zuten pazienteak tratamendu adar ezberdinetara esleitzeko
(NORWAY, ACE y LEO). ACE entsegu klinikoak tratamendu adar bakoitzerako esleipena
egiterako orduan psikosia afektiboa zen ala ez kontrolatu zuen. EDIE-UK-k zoriz esleitu
zituzten eta parte-hartzaileak genero eta arrisku genetikoagatik geruzatu zituen.
El ensayo realizado en Canadá realizó una aleatorización según dos cohortes, una de
ellas fue aleatorizado entre los 3 grupos cuando los dos grupos de tratamiento tenían
pacientes suficientes para comenzar con el tratamiento.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
66
DNSP-k errekrutapena egiten zen zentroen arabera ausazkotzeko metodo ezberdinak
erabili zituen. Zentro batzuek pazienteak bi esku-hartze motatara ausazkotzen dituzten
bitartean, beste batzuek pazienteak esku-hartze mota bakarrera bidaltzen dituzte edo
eta ohiko tratamendura. Arrazoi honengatik, metodoak mugak ditu.
CALIFORNIA, LifeSPAN, Linszen eta PACE ikerketak “zoriz esleitutakoak” bezala
agertzen dira baina ez dira erabilitako metodoari buruzko xehetasunik agertzen.
VII.3. Esku-hartzeen itsutasuna eta emaitzen neurketak
Parte-hartzaileen eta psikiatren edo psikologoen itsutasuna ikerketa gehienetan
lortzeko zaila izan zen. Ikerketaz kanpoko mozorroturiko ebaluatzaileen erabilera
sarriagoa da. PACE eta OPUS-ek independenteak ziren baina tratamenduaren
esleipenerako itsuak ez ziren ebaluatzaileak erabili zituzten.
EDIE-UK ebaluatzailearen itsutze sinplea egiten saiatu zen, baina itsutzea ezin izan zen
mantendu pazienteek informazioa zabaldu zutelako edo erabili zuten hizkerak terapia
kognitiboa jasotzen ari zirela adierazten zuelako.
Kanadako entseguko ebaluazioetako itsutzea mantentzeko epe ezberdinetako
ebaluazioak profesional ezberdinek burutu zituzten. Ebaluatzaile-arteko
fidagarritasuna lortzeko BPRS eskalaren elkarrizketaren bideo baten bidezko
ebaluazioa egin zen, UCLA estandarrak jarraitzen zituztela bermatzeko.
LifeSPAN-Australia eta PIENSA, itsutze sinple bezala deskribatu ziren (ikerketarako
ebaluatzaile independente ba erabiliz) eta Linszen-Amsterdam-en ez da ebaluatzaileen
egoera argi geratzen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
67
VII.4. Segimendua eta abandonu tasa
Urtebeterako segimendu tasa 70%-a baino handiago izan zen, 5 urterako
jarraipenean berriz 56%-ra jaitsi zen.
Lehenengo gertakari psikotikoekin eginiko OPUS entseguak urtebeterako jarraipenean
%22ko abandonu tasa izan zuen, hau talde esperimentalean handiagoa izanik. 2.
urtean abandonu tasa %32,5-koa da, talde esperimental eta kontrol taldean nahikoa
homogeneoa izanik. 5. urtera, abandonu tasa berriz ere handiagoa da tratamendu
integratua jasotzen duen taldean bestean baino, abandonu tasa %54,5 izanik. Psikosia
pairatzeko arrisku altua duten pazienteak ikertzen dituzten taldeak urte bat eta bi
urteko jarraipena egiten dute %15-eko eta %19-ko segimendu tasa izanik hurrenez
hurren.
Kalifornian buruturiko entseguak hilabeterako segimendua egiten du, segimendu tasa
oso altua izanik (%91). PACE entseguak pazienteak 3 urtez jarraitzen ditu eta abandonu
tasa %30-ekoa da kontrol taldean altuagoa izanik. Ikerketa alemaniarraren abandonu
tasak 12 eta 8 pertsonetakoa izan zen lehenengo urtean, eta 11 eta 16 pertsonetakoa
jarraipenaren 2. urtean. ACE-k pazienteen %89-rekin jarraitzen du urtebeterako
segimenduan. Norway-k bere ikerketa batean 6 hilabetez 26 pertsona jarraitzen ditu
eta urtebetera ez du galera bakar baten berri ematen. Hala ere, beste entseguan 2
urtetarako segimenduan laginaren %86-k hartzen du parte. LifeSPAN entseguan parte-
hartzaileen %75-ak jarraitzen du 18 hilabetetarako jarraipenean. EDIE-UK ikerketa da 3
urtetara paziente gehien galtzen dituen ikerketa, abandonu tasa %53,4 izatera iritsiz.
Linszen eta DNSP-k 5 urtetarako segimendua egiten du, segimendu tasa %80-koa baino
altuagoa izanik. Azkenik, LEO entseguak 18 hilabetetarako segimendua egitean, %68-
ko segimendu tasaz informatzen du. Bestalde, PIENSA programan bi taldeetako
bakoitzean 2 pazientek abandonatu zuten; ebaluaketak ikerketa hasi eta 9 hilabetetara
eta tratamendua amaitzean egiten dira. Hala ere, joaten diren sesioak gutxi gora-
behera erdiak dira. Kanadan eginiko entsegu klinikoan, hiru taldeetako baten
abandonu tasa oso altua izan zen %39 koa, TKK tratamenduan berriz %12 koa izan zen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
68
Hala ere, segimenduan abandonu tasak berdindu egiten dira, sintomen maneiuen
tratamendua jasotzen duten pazienteetan %52koa izanin eta TKK taldean %58koa
izanik.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
69
VIII. Emaitzak
VIII.1. Psikosia pairatzeko arrisku altua duten pazienteei
zuzenduriko tratamendua
Hiru dira psikosia pairatzeko arrisku altua duten pertsonekin egin diren
entseguak (PACE, OPUS-UHR y EDIE-UK). Entsegu hauetako bik tratamendu espezifikoa
tratamendu estandarrarekin alderatzen dute, hala ere beste entsegu batek landuago
dauden bi tratamenduren arteko alderaketa egiten du. Hiru tratamendu
esperimentalak ezberdinak direnez, ezin dira emaitzak beraien artean alderatu.
VIII.1.1. Tratamendu integratua eta estandarraren arteko konparaketa
Artikulu batek tratamendu honen jarraipenaren bi momentutako (urte 1 eta 2
urte) informazioa eskaintzen du.
VIII.1.1.1. Sintomatologia positiboa
Ez dira ezberdintasun esanguratsurik aurkitu bi taldeetako parte-hartzaileen sintoma
positiboetan, ez segimenduaren urte betera (TI= 0.53 (0.92), TS= 0.83 (0.90) OR- 0.21 (-
0.65 a 0.24); p=0.4) eta ezta bi urterako jarraipenean ere (TI=0.52 (1.01) TS=0.98 (1.20)
OR- 0.51 (-1.10 a 0.08); p=0.09).
VIII.1.1.2. Sintomatologia negatiboa
Jarraipenaren urte betera talde esperimentalean sintoatologia negatiboa
esanguratsuki baxuagoa da (-0.71 (-1.21 a - 0.21) p<0.01), hala ere, murrizketa hau ez
da segimenduaren 2. urtean ikusten. (-0.58 (-1.26 a 0.10) p=0.09).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
70
VIII.1.1.3. Desantolaketa
Bi urtetako segimenduan, ez ziren tratamendu esperimentalaren desantolaketari
dagokionez efektu esanguratsurik aurkitu (1go urtea -0.03 (-3.11 a 2.53) p=0.8; 2. urtea
-0.01 (-0.34 a 0.33) p=1.0)
VIII.1.1.4. Psikosira trantsizioa
Tratamendu integratuak, bai segimenduaren lehenengo urtera eta baita bigarrenera
ere, psikosirako trantsizio tasa murrizten du. Lehenengo urtean, talde
esperimentalaren psikosirako trantsizioa %8.1-ekoa izan zen kontrol taldearena %25
izan zen bitartean. 2. urtean %25 eta %48-ko tasak izan zituzten hurrenez hurren.
Beraz, segimenduaren 2. urtera begira, tratamendu integratua faktore prebentiboa da
(RR=0.36 IC=0.16 a 0.85). Hala ere, gizonezkoa izateak psikosia pairatzeko arriskua
%4.2-an handitzen duela ikusi da (IC=1.2 a 14.6).
VIII.1.1.5. Antipsikotikoen preskripzioa segimenduan
Tratamendu hau ez da eraginkorra izan segimenduaren momentu batean ere ez,
botika antipsikotikoen preskripzioaren beharra murrizteko orduan (1º año: TI=24(65%)
TS=18(72%) p=0.8) (2º año: TI=22(59%) TS=13(52%) p=0.3)
VIII.1.2. Terapia kognitiboaren eta monitorizazioaren arteko konparaketa
Monitorizazioaren aurreko terapia honen urtebeterako eta hiru urterako
eraginkortasuna ebaluatzen duten bi esku-inskribu daude.
VIII.1.2.1. Psikosira trantsizioa
Subjektu batek psikosirako trantsizioa egin duen edo ez zehazteko bi irizpide erabiltzen
dituzte. DSM-IV-aren diagnosia eta PANSS eskalaren bidez..DSM-IV aren arabera, talde
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
71
esperimentalaren lehenengo urterako psikosirako trantsizioaren tasa %6-koa da eta
kontrol taldearena %26-koa. (OR 0.04, (0.01 a 0.57); p=0.019). PANSS eskalaren
arabera berriz %6 vs. %22 (OR 0.04, (0.01 a 0.71); p=0.028). Hiru urterako jarraipenean
aldiz ez dago bi taldeen arteko ezberdintasun esanguratsurik ez trantsizio tasan, ez
DSM-IV-ko diagnosian (%20 vs. %30 OR=0.34 (0.08 a 1.48); p=0.152) eta ezta PANSS-
eko irizpideetan ere. (%20 vs. %22; OR 0.38 (0.08 a 1.88); p=0.236).
VIII.1.2.2. Antipsikotikoen preskripzioa segimenduan
Terapia kognitiboko taldean monitorizazioa jaso zuen taldearekin konparatuz,
antipsikotikoak hartzeko beharra txikiagoa izan zen, bai urtebetera (OR 0.06, (0.01 a
0.57); p=0.014) eta baita hirugarrenean ere (OR 0.13 (0.02 a 0.76); p=0.024).
VIII.1.3. Prebentziorako esku-hartze beten eta Beharretan Oinarrituriko
Esku-hartzea baten arteko konparaketa.
VIII.1.3.1. Sintomatologia
Momentu basalarekin alderatuz bi taldeek sintomatogian hobekuntzak dituzten arren,
ez dago bi taldeen arteko ezberdintasun esanguratsurik sintomatologiari dagokionez.
(NBI 3.6 vs. 3.1, SPI 3.1 vs. 3.8). Atxikimendu farmakologikoa aldagai bezala
sartzerakoan, atxikitu gabeko talde esperimentalak sintomatologia psikotiko handiagoa
aurkezten du atxikituriko talde esperimentalak eta kontrol taldeak baino (F(2,41)=4.06,
p=0.026).
VIII.1.3.2. Sintomatologia negatiboa
Sintomatologia negatiboa bi interbentzioetan murrizten da, bai momentu basalean eta
baita urtebeterako segimenduan ere. Hala ere, ez dira bi esku-hartzeen arteko
ezberdintasun esanguratsurik aurkitu.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
72
VIII.1.3.3. Psikosirako trantsizioa
Tratamendua amaitzean (6 hilabete) talde esperimentalaren trantsizio tasa %10-koa da
eta kontrol taldearena %36-koa. Urtebeterako segimenduan tasak %19 vs. %36 izan
ziren eta 3 urtetarako jarraipenean ez ziren bi tratamenduen arteko ezberdintasun
esanguratsurik aurkitu.
VIII.1.3.4. Psikosirako trantsizioa eta atxikimendu farmakologikoa
Tratamenduaren amaieran tratamendu farmakologikoari atxikiturik dauden pazienteek
%7-ko trantsizio portzentaia dute atxikitu gabekoen trantsizio tasa %12-koa den
bitartean. Urtebeterako segimenduan trantsizio tasa %7koa eta %29koa da hurrenez
hurren.
VIII.1.3.5. Funtzionaltasuna
Bi taldeen gaitasun funtzionala kez du ezberdintasun esanguratsurik aurkezten ez
momentu basalean eta ezta segimenduan ere.
VIII.1.4. Sostengu terapia eta eskuhartze psikologiko integratuaren arteko
alderaketa
VIII.1.4.1. Psikosira trantsizioa eta konbertsiorako epea
Lehenengo urtean IPI tratamendua jaso zuten 2 pazientek eta tratamendu
esperimentala jaso zuten 11 ak egin zuten psikosirako trantsizioa (IPI 3,2% y KT16,9%
(OR=6,21, 95% CI 1,32-29,29; p=0,008) eta 24 hilabetetara IPI koen trantsizio tasa %
6,3 izan zen eta KT %20 koa (OR=3,69, 95% CI 1,13-12,01;p=0,019).
Tratamendu integratua jaso zuen taldean psikosirako konbertsiorako denbora gehiago
zen (IPI 887,1 egun 95% CI 849-925, SC 784,2 egun 95% CI 702-866 X2=5,43; p=0,020).
Pazienteen sintomatologia basala sartuz gero psikosirako konbertsio denborak
esanguratsua izaten jarraitzen du (0,042).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
73
Ez dago ezberdintasunik antidepresiboen erabileran bi taldeen artean
VIII.1.4.2. Psikosirako trantsizioa eta konbertsiorako epea.
IPI-ren %17,5ak eta SC-ren %20ak tratamenduaren hasieran antidepresiboak hartzen
zituzten. 12 hilabetetara, antidepresiboak hartzen zituzten pazienteen portzentaia bi
taldeetan , IPI %9,5 eta SC %10,8. 2 urtetara kontsumo tasak IPI %15 eta SC %9,75 izan
ziren. Taldeen arteko ezberdintasunak ez dira esanguratsuak.
VIII.1.5. Azterketa sistematikoa
Psikosia pairatzeko arrisku altua duten pertsonengan tratamendu psikologikoak
izan duen eraginkortasuna analizatzen duten hiru azterketa sistematiko daude. Bi
ikerketek azterketa honetan sartutako entsegu klinikoak barneratzen dituzte.
Bechdolf-ek, PACE eta EDIE entseguez gain azterketa sistematiko honetan aurkituriko
beste entsegu bat sartzen du, FETZ entsegua. Emaitzen arabera, PACE, EDIE eta FETZ
entseguetan trantsizio tasa baxuagoa da. Hala ere, ikerketa honen ondorio nagusia
zera da, gaixoaren funtzionaltasuna hobetzeko eta sintomatologia murrizteko
tratamendu psikologiko ezberdinek eraginkortasunik ez dutela. Hala ere tratamendu
psikologiko ezberdinak gaixoen sintomatologia murrizteko eta funtzionaltasuna
hobetzeko eraginkorrak ez direla ondorioztatzen du ikerketa honek. FETZ entseguak ez
ditu azterketa honetan sartzeko adinako kalitate metologikoa duten artikulurik aurkitu.
Hala ere, sintomatologia orokorrean, sintoma depresiboetan eta funtzionamendu
orokorrean ezberdintasunak aurkitzen ditu.
Marshal-en azterketa sistematikoak tratamenduaren ondorengo 6. hilabetean
tratamendu esperimentalaren psikosirako trantsizioan esanguratsutasuna aurkitzen du
kontrol taldearen aurrean. Hala ere, urtebeterako jarraipenean ez dago egoera
orokorrean, sintomatologian eta bizi kalitateari dagokionez ezberdintasun
esanguratsurik.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
74
Psikosirako trantsizioa saihesteko tratamenduen errebisio batek zera aurkitzen du,
komunitate tratamendu intentsiboak eta Omega-3 terapia osagarriak lehenengo
urteako psikosirako trantsizioa murrizten dutela. Tratamendu talderako trantsizio tasa
%11koa zen eta kontrol taldearena %31,6. Hala ere, edozein tratamendu jasotzeak
(terapia kognitibo konduktuala, terapia kognitiboa, edo komunitate tratamendu
intentsiboaz gaineko tratamendu antiipsikotikoak psikosia garatzeko arriskua
murrizten du (RR=0,36; 95% CI:0,22-0,59))
VIII.2. Lehenengo gertakari psikotikoa izan duten pazienteen
tratamendua
OPUS, EPICC, CALIFORNIA, ACE, NORWAY, LifeSPAN, LEO eta DNS entseguek
lehenengo gertakari psikotiko bat pairatu duten pazienteak errekrutatzen dituzte.
Entsegu hauetan espezializaturiko tratamenduak lekuko osasun sistemak eskaintzen
duen tratamendu estandarrarekin konparatzen dira, eta tratamendu estandarra psiko-
hezkuntza, banakako tratamendua edo eta Befriending bezalako tratamenduekin
alderatuko dute.
VIII.2.1. Tratamendu integratua eta tratamendu estandarraren arteko
konparaketa
Tratamendu integratuko esku-hartzea diziplina anitzekoa da, eta horrela izanik
tratamenduan pazienteek eta beraien familiek hartzen dute parte. Tratamendu
integratua tratamendu estandarrarekin konparatzen duten 4 entsegu daude: OPUS,
NORWAY, LEO eta DNSP.
VIII.2.1.1. Sintomatologia positiboa
Sintomatologia positiboari dagokionez, OPUS entseguak ez ditu 2 urtetarako
segimenduan ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen (F=2.01; df=6.5, 48; P=0.06),
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
75
tratamendu esperimentaleko pazienteen sintomatologia positiboan murrizketarako
joera bat ikusten den arren. Tratamendu estandarra jaso zuten pazienteek talde
esperimentalekoek baino gora behera gehiago zituzten (24.4% vs.15.6%; t=3.27,
d.f.=48, P=0.002). Bestalde, tratamendu integratua jasotzen duten pazienteetan
sintomatologia positiboan hobekuntza aurkitzen da tratamendu estandarrarekin
alderatuz gero urtebetera (OR -0.31 (-0.55 a -0.07); p=0.02) eta baita bi urtetara ere
(OR -0.32 (-0.58 a –0.06); p=0.02). Dimentsio psikotikoan hobekuntza azaldu da
tratamendu esperimentalaren ondorioz, hau haluzinazioen murrizketan (0.88 vs. 1.12;
CI -0.67 a -0.08) eta eldarnioetan ezberdintasun esanguratsurik ez aurkitzean (1.25 vs.
1.47; CI -0.56 a 0.04) egiaztatu ahal izan da. Bestalde, 5. urtera ez dira ezberdintasun
esanguratsurik ikusten ( 1.41 vs. 1.31 (-0.3 a 0.39); p=0.83).
LEO-ren 18 hilabetetarako segimenduan, ez du sintomatologia positiboari dagokionez
tratamenduen arteko ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen(1.32 (71.01 a 3.65);
p=0.26). NORWAY entseguak ez zituen sintomatologia negatiboaren iraunkortasunean
ezberdintasun esanguratsurik aurkitu bi urterako jarraipenean (%27 vs. %25; NS).
LifeSPAN-taldeko pazienteek eta kontrol taldekoek sintomatologia murrizten dute
narren ez dira ezberdintasuna urkitzen bi taldeen artean.
VIII.2.1.2. Sintomatologia negatiboa
OPUS entsegu klinikoan, bi taldeen arteko ezberdintasun esanguratsuak aurkitu ziren
bai urtebeterako segimenduan (OR-0.36 (-0.54 a -0.17); p=<0.001) eta baita bigarren
urterakoan ere (DM-0.45 (-0.67 a –0.22); p=<0.001). Sintomatologia negatiboaren
hobekuntza SANS-ak neurturiko alor negatibo guztietan ematen da: afektibitatearen
lautzea (1.42 vs.1.84; CI (-0.67 a -0.23), alogia (0.92 vs. 1.39; -0.67 a -0.20), apatia (1.42
vs. 1.79; CI -0.68 a -0.10), anhedonia (1.79 vs. 2.25; -0.78 a -0.23), arreta (1.79 vs. 2.25;
CI -0.41 a -0.02). Hala ere, dimentsio negatiboan ematen diren ezberdintasun hauek
segimenduaren 5. urtera murriztera jotzen dute, esanguratsutasunik gabeko
ezberdintasunak izatera iritsiz. (DM 1.73 vs. 1.82; (-0.34 a 0.24); p=0.73).
Sintomatologia negatiboa tratamendu integralean hobetzen da NORWAY ikerketaren
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
76
arabera (F= 3.943; d.f.= 6.9, 48; P=0.000). LEO-k, tratamendu integrala jaso duten
pazienteetan sintomatologia negatibo gutxiago aurkitu du tratamendu estandarrean
baino (2.30 (0.02 a 4.57); p=0.048).
VIII.2.1.3. Desantolaketa
Aldagai hau OPUS entseguak neurtua izan zen. Datuek ez zituzten bi taldeen arteko
ezberdintasun esanguratsurik aurkitu urterako jarraipenean (DM -0.04 (-0.14 a 0.07);
p= 0.5). Bigarren urteko emaitzak aztertuz, ezberdintasunak esanguratsuak ez diren
arren, talde esperimentalaren desantolaketa maila txikiagoa zela ikusten zen (DM
−0.12 (−0.25 a 0.00); p=0.06). 5 urteko segimenduan (DM −0.14 (−0.27 a 0.06); p=0.22)
ez zen bi taldeen arteko ezberdintasun esanguratsurik aurkitu. Hala eta guztiz ere,
diagnosiaren araberako tratamenduen analisi konparatiboa egin ostean, bi urterako
jarraipena egin ostean, eskizofrenia diagnosia zuten pazienteen desantolaketa
jokabideak urriagoak zirela ikusi zen (0.36 vs. 0.61 DM -0.23; p=0.03) kontrol taldeko
eskizofrenikoenak baino.
VIII.2.1.4. Suizidioa
OPUS entseguak ez zuen bi tratamenduen arteko ezberdintasun esanguratsurik aurkitu
suizidio saiakerei dagonionez, ez urtebeterako segimenduan (10.3% vs. 10.5; χ2=
0.003; p=0.96), ez bigarren urtean (OR 0.8 (0.4 a 1.7); p=0.51), eta ezta 5. urterako
jarraipenean (OR 0.9 (0.4 a 2.1); p=0.86). Norway-k lagina bi urtez jarraitu zuen eta ez
zen pazienterik suizidatu, suizidio saiakerak %13 vs. %5 izan ziren (n.s.).
VIII.2.1.5. Berrerortzeak
OPUS entseguko bi taldeen gaixotasunaren kurtsoa antzerakoa izan zen
segimenduaren bigarren urtetik 5. urtera arte (kurtso episodikoa OR −2 (−0.06 a 0.1),
kurtso jarraia (OR −2 (−0.12 a 0.1)). NORWAY entseguan tratamendu integratua jaso
zuten pazienteek berrerortze tasa baxuagoak izan zituzten (%20 vs. %50; p= 0.03).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
77
VIII.2.1.6. Ospitaleratzeak
OPUS entseguaren 2. urteko emaitzen arabera, tratamendu integratua jaso zuten
pazienteek kontrol taldeak baino egun gutxiago pasatu zituzten (96 vs. 123, CI 0.57 a
54.32; p=0.05). Bigarren urtetik bosgarrenera ezberdintasun hauek murrizten doaz
esanguratsutasunik ez izan arte (58 vs. 71, CI –12.5 a 38.7; p=0.31).NORWAY
entseguan tratamendu integrala jasi zuten pazienteen %33a ingresatu zuten
ospitalean, kontrol taldean berriz %50a. Hala ere, eta zenbakian ezberdintasun handia
egon arren, ezberdintasuna ez da esanguratsua izatera iristen.
VIII.2.1.7. Sustantzien gehiegizko erabilera
Sustantzien abusuari buruzko datuak OPUS entseguak eskaintzen dizkigunak dira.
Bertan, sustantzien gehiegizko erabilerari dagokionez talde esperimentalean kontrol
taldean baino murrizketa gehiago ematen dela ondorioztatzen da, bai urtebetera (OR
0.54 (0.3-0.9); p=0.03) eta baita segimenduaren bigarren urtera ere (OR 0.5 (0.3 a 1.0);
p=0.04). Hala ere, jarraipenaren 5.urterako datuek erakusten dutenaren arabera,
sustantzien abusua bi taldeetan esanguratsuki murrizten da bi taldeen arteko
ezberdintasunik agertu gabe (OR 0.8 (0.52 a 1.53); p=0.68).
VIII.2.1.8. GAF Sintomatologia
Sintomatologia orokorrari dagokionez, tratamendu integratua jaso zuten pazienteek
lehenengo urterako jarraipenean sintomatologia murriztu zutela frogatu zen. (DM 3.00
(0.37 a 5.63); p=0.03). Bigarren eta bosgarren urtean ez dira bi taldeen arteko
ezberdintasunik aurkitzen (DM 2.45 (−0.32 a 5.22); p=0.08 y DM −0.16 (−3.97 a 3.37);
p=0.96 hurrenez hurren). Emaitza guzti hauek OPUS ikerketak eskaini zituen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
78
VIII.2.1.9. GAF Funtzionaltasuna
OPUS entseguak tratamendu integratua jasotzen duten parte-hartzaileetan
funtzionamendu orokor hobea aurkitzen du bai urte betera (DM 2.61 (0.11 a 5.15);
p=0.04) eta baita jarraipenaren 2. urtera ere. (DM 3.12 (0.37 a 5.88) p=0.03). Hala ere,
hobekuntza hau ez da 5. urtean mantentzen (DM1.34 (−2.65 a 5.34); p= 0.51). LEO
entseguko 18. hilabeterako jarraipenean, funtzionamendu orokorra hobea da talde
esperimentalean. (78.72 (15.46 a 71.98); p=0.01).
VIII.2.1.10. Gizarte Funtzionamendua
Aldagai ezberdin asko dira gizarte funtzionamendua neurtzen dutenak. OPUS
entseguaren 2. urterako segimenduan, gizarte babesean bizi diren pertsonen
portzentaietan ez dira ezberdintasunik aurkitzen (OR 1.0 (0.5 a 1.9); p=0.99).
Segimenduaren 5. urtean ordea, zerbitzu hauek jasotzen dituzten pazienteak gehiago
dira tratamendu estandarrean (OR 2.3 (1.1 a 4.8); p=0.02). Hezkuntza edo lan arloari
dagokionez, ez dira emaitza esanguratsurik aurkitzen ez bi urtetara (OR 0.8 (0.5 to 1.1);
p=0.20), eta ezta 5 urterako jarraipenean(OR 1.1 (0.8 a 1.6); p=0.57).
Honi dagokionez, OPUS esku-izkribuak SBAS eskala erabiliz, tratamendu esperimentala
jaso zuten pazienteen jokabide desbideratua eta gizarte rolaren asaldura analizatu
zuen. Bi urtetarako segimenduan puntuazio baxuagoak lortzen zituzten jokabide
problematikoari dagokionez (1.02 vs. 1.13; p=0.05). Hala ere, ez zen ezberdintasun
esanguratsurik aurkitu gizarte rolari dagokionez. (0.59 vs. 0.65; p=0.61).
NORWAY entseguko talde esperimentaleko pazienteek, atxikimendu psikosozial
handiagoa islatzen dute segimenduaren bigarren urtean (97% vs. 70%; p=0.01).
LEO entseguan tratamendu integratua jasotzen duten pazienteen laneko eta
hezkuntzako hilabete aktiboak kontrol taldekoenak baino gehiago dira (6.9 vs.4.2
hilabete; t=2.689, p=0.008). Era berean, gizarte erlazioak ere hobetzen dira (χ2 = 11.31;
p<0.001).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
79
VIII.2.1.11. Gaixotasunaren ezaguera
OPUS entseguak pazienteek beraien gaixotasunari buruz segimenduaren bi urtetara
zuten ezaguera analizatu nahi izan zuen; ez zuen bi taldeen arteko ezberdintasun
esanguratsurik aurkitu 21.0 vs.21.1 (p=0.65). LEO entseguaren arabera, jarraipenaren
18. hilabetean tratamendu bat edo bestea jasotzeak ez du insight-aren pertzepzioan
eraginik (72.94 (76.20 a 0.31) p=0.076).
VIII.2.1.12. Satisfazioa
OPUS entseguan tratamendu integratua jaso zuten pertsonak asebetetasun maila
handiagoa zuten jasotako laguntzarekin kontrol taldeak baino, bai urtebetera (DM 1.88
(0.73 a 3.02); p=0.001) eta baita bi urtetara ere (DM 3.09 (2.10 a 4.04); p<0.001).
Aldagai hau LEO entseguak ebaluatua izan zen eta talde esperimentaleko pazienteak
tratamenduaren 18. hilabetean satisfazio maila altuagoa zutela ikusi zen kontrol
taldearekin konparatuz (3.19 (1.00 a 5.37); p=0.005).
VIII.2.1.13. Atxikimendua edo antipsikotikoen dosia
OPUS entseguan, segimenduaren 2 urtetara eta baita bost urtetara ere, talde
esperimentalean dauden pazienteek osasun sistemarekin kontaktu gehiago dute (77
vs. 27; DM42.8 a 56.4; p<0.001). Lehenengo bi urteei erreparatuz, tratamendu
esperimentala jaso dutenek antipsikotiko dosi baxuagoak jasotzen dituzte beste
taldearekin alderatuz gero (OR −0.91 (−1.6 a −0.2); p=0.01). Hala ere, 5 urterako
jarraipena egitean, ezberdintasun hauek desagertu egiten dira (OR −0.35 (−0.93 a
0.22); p=0.22).
NORWAY entsegutik deribaturiko artikulu baten bi tratamenduen artean antzeko
portzentaiak aurkitu zituen atxikimendu ona zuten pazienteei zegokienez, bai urte
betera (%70 vs. %80; χ2 = 0.62 NS) eta baita bi urtetara (%67 vs. %70; χ2 = 0.06 NS).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
80
Kontrol taldeak tratamendua uzteko 1.5 aldiz probabilitate gehiago ditu
esperimentalak baino (1.05 a 2.2; p=0.029).
VIII.2.1.14. Bizi kalitatea
Pazienteen bizi kalitatea LEO entseguaren bitartez neurtu zen. Tratamendu integratua
jaso zuten pazienteek tratamendu estandarra jaso zutenek baino bizi kalitate hobea
hautematen dute tratamenduaren 18. hilabetean (75.96 (711.19 a 70.74); p=0.026).
VIII.2.2. Kannabisarentzako teknika espezifikoaren eta psiko-hezkuntzaren
arteko konparaketa
VIII.2.2.1. Sintomatologia psikotikoa
EPICC-ek ez du bi tratamenduen arteko ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen
sintomatologia psikotikoari dagokionean, ez tratamenduaren amaiera (F=0.62; p=0.44)
eta ezta segimenduaren 6.hilabetean (F=0.01; p=0.99).
VIII.2.2.2. Sintomatologia negatiboa
EPICC ikerketako bi taldeen sintomatologia negatiboa antzekoa d abai tratamenduaren
amaieran (F=0.70; p=0.44) eta baita 6 hilabetetara ere (F=0.34; p=0.57).
VIII.2.2.3. Sustantzien gehiegizko erabilera
EPICC ikerketak bere partaideen kannabisaren kontsumoaren gaineko datuak
eskaintzen ditu. Tratamendu taldeko pazienteek kannabisaren kontsumoa taldean
sartu zirenetik tratamendua amaitu arte murriztu zuten (p<0.001), hala ere, ez daude
ezberdintasun esanguratsurik segimenduaren 6. hilabetera. Kontsumoa murrizten den
arren, ez dago bi taldeen arteko ezberdintasun esanguratsurik, ez esku-hartzea amaitu
halaz bat (F=0.40; p=0.53), eta ezta segimenduaren 6. hilabetean (F=0.03; p=0.86).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
81
VIII.2.2.4. Gizarte funtzionamendua
Bi taldeen gizarte funtzionamendua antzerakoa da (F=0.002; p=0.96) tratamenduaren
amaieran eta baita 6 hilabetetara ere (F=0.01; p=0.35).
VIII.2.2.5. Gaixotasunari buruzko ezaguera
Ez dago bi tratamenduen arteko ezberdintasun esanguratsurik pazienteek
gaixotasunari buruz hazten duten jakinduriari dagokionez, ez tratamenduaren
amaieran (F=0.06; p=0.81) eta ezta 6 hilabetetara ere.(F=0.20; p=0.66).
VIII.2.2.6. Ospitalez kanpoko arreta
Bai kannabisaren kontsumorako tratamendu espezifikoa jaso zuten pazienteak, bai
psiko-hezkuntza tratamendua jaso zutenak, segimenduaren bi momentuetan berdin
zaindu ziren (F=0.21; p=0.65 tratamenduaren amaieran eta F=0.69; p=0.41 6
hilabetetara).
VIII.2.3. Programa kognitiboa + Psiko-hezkuntza eta Psiko-hezkuntzaren
arteko konparaketa
VIII.2.3.1. Sintomatologia positiboa
Tratamendu konduktualaz gain tratamendu familiar bat jaso zuten NORWAY entseguko
pazienteek, ez du sintomatologia positiboari dagokionez ezberdintasunik azaldu (-6.4 a
1.4) banakako tratamendua jaso zutenekin alderatuz gero. Hala ere, talde
esperimentalean sintomatologia positiboa ikerketan sartzen diren unetik 6
hilabeterarte murrizten da. Psiko-hezkuntza jasotzen duten pazienteetan aldiz ez da
ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
82
VIII.2.3.2. Sintomatologia negatiboa
Modu berean, talde esperimentalak eta kontrol taldeak puntuaketa bera erakusten
dute sintomatologia negatiboari dagokionez (-3.4 a 1.4).
VIII.2.4. Komunitatera Birsartzeko Programa baten eta Ohiko
Tratamenduaren arteko konparaketa.
VIII.2.4.1. Gaixotasunaren ezaguera eta onarpena
Kalifornian buruturiko “Intervention Research Center for Major Mental Illnes”
ikerketak bit aldeen arteko ezberdintasun esanguratsuak aurkitzen ditu gaixotasunaren
ezaguera eta onarpenari dagokionez (81% vs. 55% asmatuak (t=5.1;p=0.001).
VIII.2.5. Tratamendu kognitibo-konduktualaren eta Befriendingaren arteko
konparaketa edo sintomen maneiuan entrenamendua edo itxaron
zerrenda.
Atal honetan tratamendu kognitibo konduktualaren emaitzak analizatuko dira,
befriending-a edo sintomen maneiuaren entrenamendua edo itzaron zerrendarekin
alderatuz. Tratamendu hauek ACE eta Kanadari dagokie.
VIII.2.5.1. Sintomatologia positiboa
Talde esperimentalak, tratamenduaren erdi aldera, sintoma negatibo eta positiboetan
hobekuntza arin bat erakusten du kontrol taldearekin alderatuz (OR 0.23 a 0.28).
Tratamenduaren amaieran ere ezberdintasunak txikiak dira (OR 0.10 a 0.18).
Tratamenduaren amaiera eta segimenduaren arteko ezberdintasunak ez dira
esanguratsuak (OR-0.04 a 0.03).
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
83
Kanadan eginiko entseguan terapia kognitibo konduktuala jasotzen duen taldeak 6
hilabetetara sintomatologia positibo gutxiago erakusten du itxaron zerrendako kontrol
taldearekin alderatuz gero (-0.29, p <.05).
VIII.2.5.2. Sintomatologia negatiboa
ACE entseguko parte-hartzaileak Befriending tratamendua jasotzen zutenek baino
sintomatologia negatibo gutxiago erakusten zuten (-0.40; 95% CI -0.84 a 0.05).
Kanadako entseguan, TKK jasotzen duen taldean tratamendu ondorengo ebaluaketan
ere síntoma negatiboen hobekuntza ageri da itxaron zerrendan dauden pazienteekin
alderatuz gero (-0.38, p < 0.005).
VIII 2.5.3. Gizarte eta lan funtzionamendua
Gizarte funtzionamenduari dagokionez bit aldeen arteko ezberdintasun esanguratsuak
aurkitzen dira (OR 0.50; CI 0.11 a 0.88) tratamendua hasi aurretik eta tratamendu
erdirarte.
TKK taldean tratamendu osteko ebaluaketan hobekuntza esanguratsua ageri da
autoestimari dagokionez (10.32, p <.05). 3 taldeetako gizarte sostenguaren
puntuaketek ez dute hobekuntza esanguratsurik erakusten, TKK taldearekiko joera
soilik aurkituz (6.93, p <0.07). Intimitatea (2.13, SE: 0.69, p= 0.00) eta aurre hartzeko
estrategiak (8.77, p < 0.01) modu esanguratsuan hobetzen dira TKK taldean.
VIII.2.5.4. Ospitaleratzeak
ACE entseguaren tratamenduak ez du ospitaleratze zenbakian inongo ezberdintasunik
aurkitzen kontrol taldearen tratamenduarekin alderatuz gero.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
84
VIII.2.5.5. Medikamentuen preskripzioa
Kanadan eginiko entseguan ez dira ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen ez dosiaren
igoeran ezta ere jeitsieran.
VIII.2.6. Tratamendu konduktuala + familia tratamendua eta Banakako
tratamenduaren arteko konparaketa
VIII.2.6.1 Sintomatologia positiboa
Linszen entseguak segimenduaren 5 urtetara ebaluatzen du sintomatologia positiboa
eta ez du bi tratamenduen arteko ezberdintasun esanguratsurik aurkitu.
VIII.2.6.2. Berrerortzeak
Bi esku-hartzeen berrerortze tasak antzerakoak dira 5 urtetara.
VIII.2.7. Modulu kognitiboa eta tratamendu estandarraren arteko konparaketa
VIII.2.7.1. Bizi kalitatea
LifeSPAN taldearen bizi kalitatea hobea izan zen bai 10 astetara (p = 0.001) bai eta 6
hilabetetara ere (p = 0.014).
VIII.2.7.2. Suizidioa
LifeSPAN- entseguan talde esperimentalaren suizidio ideiak urriagoak izan ziren kontrol
taldearenak baino, bai 10 astetara (p=0.032) bai eta 6 hilabetetara ere (p=0.014), naiz
eta suizidio saiakerei dagokienez ez zen ezberdintasun esanguratsurik agertu.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
85
VIII.2.8. Psikohezkuntza tratamendua+familia anitzen tratamendua eta
egituratu gabeko terapiaren arteko konparaketa
VIII.2.8.1. Sintomatologia
Bi taleek murriztu zuten sintomatologia psikotiko positiboa (PE 14,77±8,22 pre
10,72±14,33 post, p=0,022; NS 16,92±9,10 pre 11,77±3,93 post; p=0,006) eta
orokorra(PE 61,85±23,37 pre 50,29±19,28 post, p=0,026; NS 69,00±27,71 pre
55,33±17,39 post; p=0,009). PE taldeko pazienteek sintomatologia negatiboa modu
esanguratsuan murriztu zuten kontrol taldearekin alderatuz gero (PE 16,55±7,27 pre y
12,84±7,87 post vs. NS 17,03±7,42 pre 15,81±6,37 post; p=0,039).
VIII.2.8.2. Funtzionaltasuna
Funtzionaltasunari dagokionez, bi taldeetan hobetu zen momentu basaletik
tratamendu osterarte (PE 64,37±18,79 pre 73,92±14,33 post, p=0,039; NS 58,46±19,02
pre 66,31±15,23 post; p=0,034). Hala ere, ez dago bi taldeen arteko ezberdintasun
esanguratsurik.
VIII.2.8.3. Medikamenduaren preskripzioa
Ez dira ezberdintasun esanguratsurik aurkitzen bi taldeen artean, ez momentu
basalean eta ezta tratamendu ostean hartzen dituzten antipsikotiko dosiei dagokionez
chlorpromazina (CPZ). Hala ere, psiko-hezkuntza jasotzen duten pazienteek momentu
basaletik murrizten dute antisikotiko dosia (z=-2,109; p=0,035), kontrol taldearen dosia
mantentzen den bitartean. (z=-1,067; p=0,286).
VIII.2.8.4. Ospitaleratzeak
PE-ko pazienteek larrialdietara bisita gutxiago egin zituzten NS taldekoek baino (14,8%
vs. 39,3%; X2=3,62, p=0,039). PE taldean ospitaleratze gutziago izateko joera ageri da
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
86
(11% vs 32%; p=0,057). Bi taldeen arteko ospitalizazio egunetan ez dago ezberdintasun
esanguratsurik.
VIII.2.8.5. Terapia kunplimendua
Bi taldeak antzeko sesio kopurura joan dira, nerabe (PE 7,37±4,7 NS 6,75±4,94) eta
senideen (PE 8,93±4,07 NS 6,86±4,82) joandako sesio kopuruaren artean
ezberdintasun esanguratsurik ez aurkituz.
VIII.2.9. Lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamendu
psikologikoen azterketa sistematikoa
4 dira lehenengo gertakari psikotikoei zuzenduriko tratamendu psikologikoetaz
hitz egiten duten aurkitutako azterketa sistematikoak
Harvey-k (Harvey, Lepage, & Malla, 2007) 3 hilabete irauten duen tratamendu
psikosozialarekin, familia esku-hartzearekin, gizarte trebetasunen tailerrekin, terapia
kognitiboarekin eta banakoa laguntzeko psikoterapiarekin 6 hilabetez aberasturiko
tratamendu bat, zentroko ohiko tratamenduarekin alderatzen du. Emaitzen arabera,
tratamendu esperimentalak kontrol taldeak baino hobekuntza gehiago ditu,
sintomatologia negatiboa eta positiboa murriztuz eta urte beterako eta bi urterako
funtzionamendu orokorra hobetuz.
Muñoz-Solomando-ren argitalpenak, (Muñoz Solomando, et al., 2008) Osasunaren
Institutu Nazionalak dituen ebidentzia gidak eta arazo mentalak dituzten haur eta
nerabeei zuzenduriko tratamendu kognitibo-konduktualen berrikusketa sistematikoen
laburpena egitea du helburutzat. Berrikusketa zabal honen barruan nahaste
psikotikoak sartzen dira, hala ere, ez dute honi buruzko azterketa sistematikorik
aurkitzen.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
87
Tratamendu psikologiko bat jasotzen duten lehenengo gertakari psikotikoek, beraien
funtzionamendu orokorra, tratamenduarekiko duten satisfazioaren pertzepzioa eta
konplimendu terapeutikoa hobetzen dute (Marshal & Rathbone, 2006).
Penn-ek (Pen et al., 2005) argitaraturiko berrikusketan, gaixotasunaren kurtsoan
tratamendu anitza izateak, ospitaleratze denbora eta probabilitatea eta gaixoaren
funtzionamenduan eta egoera klinikoan positiboki eragiten duela ondorioztatu zuen.
Banakako terapia kognitiboak sintoma positiboetan, gaixotasunarekiko
egokitzapenean eta bizi kalitatean hobekuntza xumeak erakutsi ditu. Berrerortzeak eta
berrospitaleratzeak ere murrizten ditu hobekuntza hauek epe luzera mantentzen ez
diren arren. Bestalde, familia eta talde terapien datuek sintomatologia,
funtzionaltasuna eta ospitaleratzeei buruzko informazio kontraesangarria eskaintzen
dute, aurkitutako ebidentzia nahikoa ez izanez.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
88
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
89
IX. Discusión
IX.1. Tratamiento en pacientes con alto riesgo de sufrir psicosis
Son cuatro los ensayos que investigan los tratamientos psicológicos en
personas con alto riesgo de sufrir una psicosis (OPUS, EDIE-UK, PACE y Alemania).
Sobre este tema se han incluido 6 publicaciones de las cuales 4 demuestran una ALTA
calidad metodológica y 2 una calidad MEDIA. Los tratamientos utilizados por estos tres
estudios no son similares por lo que se ha procedido a analizarlos individualmente.
El Tratamiento Integrado reduce de manera significativamente superior las tasas de
transición a la psicosis tanto al primer como al segundo año de seguimiento. . El
tiempo para la conversión a la psicosis es mayor entre los pacientes que recibieron el
tratamiento integrado. No existen diferencias significativas entre los grupos en el
tratamiento con antidepresivos. Igualmente, éste se ha mostrado eficaz para la
reducción de la sintomatología negativa al año de seguimiento, perdiendo esta
efectividad en el seguimiento a dos años. Sin embargo, este tratamiento no es más
eficaz que el estándar en la reducción de la sintomatología positiva, desorganización ni
en la prescripción de antipsicóticos ni al año ni a los dos de seguimiento. La calidad de
estos dos estudios fue evaluada como ALTA.
Por otro lado, la Terapia Cognitiva ayuda a reducir las tasas de transición a la psicosis al
primer año de seguimiento frente a la monitorización. Al tercer año de seguimiento,
no obstante, no existen diferencias entre los dos tipos de intervención en las tasas de
transición. La prescripción de antipsicóticos también se reduce en el grupo
experimental tanto en el primero como al tercer año de seguimiento. Hay dos
manuscritos, cuya calidad es MEDIA Y ALTA, que evalúan la efectividad de esta terapia
frente a la monitorización tanto en el seguimiento a uno como a tres años. Estos datos
se describen en el ensayo EDIE-UK.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
90
Por último, el estudio PACE analiza una intervención preventiva específica frente a otra
basada en las necesidades de los pacientes. Los resultados reflejan una diferencia
significativa entre los participantes del ensayo en la transición a la psicosis al año de
seguimiento a favor del tratamiento preventivo. Además esta tasa se reducía aún más
en los pacientes que eran adherentes al tratamiento farmacológico, a pesar de que la
menor tasa de transición del grupo experimental no se mantienen en la evaluación al
año. No existen diferencias entre los dos tratamientos en la sintomatología, tanto
positiva como negativa, que muestran los sujetos en ningún momento de la
evaluación. A pesar de ello, se realizó un análisis individualizado en función de la
adherencia de los pacientes. El grupo experimental no adherente mostraba más
sintomatología psicótica que el grupo experimental adherente y que el grupo control.
La capacidad funcional de los dos grupos fue similar.
La intervención psicológica en los primeros episodios psicóticos reduce la transición a
la psicosis durante los dos primeros años de seguimiento, sin embargo, al tercer año
no se encuentran diferencias en el porcentaje de pacientes que desarrollan psicosis.
IX.2. Tratamiento en primeros episodios psicóticos
Son 9 los estudios que reclutan personas que han sufrido un primer episodio
psicótico: OPUS, EPICC, CALIFORNIA, ACE, NORWAY, LifeSPAN, LEO, DNS y PIENSA. Sin
embargo, los tratamientos experimentales y los que recibe el grupo control son
heterogéneos por lo que la eficacia se analiza de manera individualizada.
IX.2.1. Tratamiento Integrado vs. Estándar
Cinco ensayos clínicos evalúan un tratamiento integral frente al tratamiento
usual que se ofrece en su sistema de salud (OPUS, NORWAY, LEO, DNSP y PIENSA).
Sobre estos5 ensayos existen 13 artículos en los que se describen las variables que se
han evaluado así como el seguimiento realizado en cada uno de ellos. Siete artículos
calificados con una calidad MEDIA-ALTA (4 alta y 3 de media) describen el estudio
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
91
realizado en los Países Bajos OPUS. El ensayo Norway se describe a través de dos
artículos con una calidad metodológica MEDIA y ALTA. Dos artículos cuya calidad es
MEDIA y ALTA describen los resultados del ensayo LEO, uno de una calidad MEDIA el
ensayo DNSP y otro de calidad ALTA describe el ensayo PIENSA realizado con
adolescentes con un primer episodio psicótico.
El tratamiento integral no es efectivo para reducir la sintomatología positiva ni a los 18
meses ni a los dos años de seguimiento, sin embargo, parece existir cierta tendencia
hacia una sintomatología menor y menos fluctuante. Los dos ensayos que miden la
sintomatología psicótica no coinciden en su resultado. Mientras que en el ensayo
OPUS encuentra una menor persistencia de los síntomas psicóticos en los pacientes
que reciben el tratamiento integrado tanto en el primer como en el segundo año de
seguimiento, el ensayo NORWAY no encuentra resultados a favor de ninguno de los
tratamientos. A los cinco años el efecto positivo del tratamiento experimental
desaparece. Con respecto a la sintomatología negativa, los cuatro ensayos que miden
esta variable confirman una menor afectación de estos síntomas en los participantes
que recibieron el tratamiento integrado o psicoeducativo y familiar. El ensayo OPUS
examinó por separados varios síntomas negativos (aplanamiento afectivo, alogia,
apatía, anhedonia y atención) encontrando una mejoría en todos ellos.
La desorganización no mejora con el tratamiento experimental en ninguno de los
momentos de seguimiento aunque parece existir una tendencia. Los pacientes con
esquizofrenia que recibieron este tratamiento mejoraron en esta variable a los dos
años de seguimiento.
Dos estudios evaluaron el efecto del tratamiento integrado en la reducción de las tasas
de suicidio no encontrando diferencias significativas. No obstante, los pacientes que
reciben el tratamiento experimental obtienen menores puntuaciones en
desesperación, directamente relacionada con el suicidio.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
92
Las tasas de recaída fueron menores en los pacientes del tratamiento integrado frente
al estándar en los dos primeros años de seguimiento. Desde el segundo al quinto año
el curso de la enfermedad fue similar en los dos grupos. Tres estudios analizaron los
días en los que los pacientes estuvieron hospitalizados. Los pacientes que recibieron el
tratamiento integrado del OPUS estuvieron menos días hospitalizados que los del
grupo control a lo largo de dos años. Sin embargo el porcentaje de pacientes que
ingresaron en cada uno de los dos grupos fue similar. A los cinco años de seguimiento
los días de hospitalización fueron también similares. En el ensayo PIENSA, no existieron
diferencias en los días en los que los pacientes permanecieron hospitalizados, sin
embargo, si que se aprecia una menor utilización de emergencias por parte de los
pacientes así como una tendencia a una menor tasa de hospitalizaciones en el
postratamiento.
Existe una reducción en el consumo de sustancias a favor del tratamiento experimental
en los dos momentos de evaluación en el estudio de los dos años de seguimiento. No
obstante, a los 5 años no existen diferencias significativas en las tasas de consumo.
La severidad de los síntomas es menor en los pacientes del grupo experimental que en
los del grupo control en el primer años de seguimiento, sin embargo, al segundo y
quinto la sintomatología es similar en los dos grupos.
El nivel de funcionamiento global fue medido en 4 momentos en dos ensayos. Los
resultados indican un mejor funcionamiento en los pacientes del tratamiento integral
frente a los que reciben el tratamiento estándar tanto al primer año, como a los 18
meses y al segundo año de seguimiento. El tratamiento integrado es eficaz para
reducir las conductas problemáticas, mejorar la adherencia psicosocial y las relaciones
sociales. Las actividades vocacionales o educativas mejoran en el tratamiento
integrado en el seguimiento a 3 años en uno de los estudios, sin embargo, en el ensayo
OPUS no se puede observar esta mejora. A los dos años de seguimiento existe un
similar número de sujetos viviendo en casas de acogida en los dos grupos, a pesar de
que a los cinco años hay un mayor porcentaje de pacientes del grupo control viviendo
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
93
en acogimientos sociales. En el tratamiento con adolescentes se ve una mejora en la
funcionalidad en los dos grupos por lo que el tratamiento psicoeducativo y familiar no
incrementa la funcionalidad frente al tratamiento estandar.
Dos ensayos evaluaron el conocimiento que los pacientes tenían sobre su enfermedad
siendo semejante en los dos grupos.
La satisfacción de los pacientes en los ensayos OPUS y LEO es mayor en los que reciben
el tratamiento integrado frente al tratamiento estándar en todos los momentos a lo
largo de dos años de seguimiento. Los pacientes del grupo integrado perciben una
mayor calidad de vida que los del grupo control.
Los primeros episodios psicóticos que fueron tratados con el programa integrado
tienen más contacto con el sistema sanitario y reciben menos dosis de antipsicóticos
de segunda generación a los dos años de seguimiento. Sin embargo, la adherencia
farmacológica es similar en los dos grupos al primer y al segundo año. La probabilidad
de abandonar el tratamiento es mayor en el grupo control que en el experimental en
el tratamiento con adultos, sin embargo, los adolescentes en los dos grupos tienen la
misma asistencia a la terapia.
IX.2.2. Tratamiento específico para el cannabis vs. Psicoeducación.
Se ha diseñado un estudio para evaluar la efectividad de un tratamiento
específico para la reducción del consumo de cannabis cuya calidad metodológica es
ALTA.
No existen diferencias significativas entre los dos tipos de tratamiento en la
sintomatología positiva, negativa, funcionamiento social, conocimiento sobre la
enfermedad y atención extrahospitalaria. Con respecto al consumo de cannabis, que
es el objetivo central de este estudio, el tratamiento específico no demuestra
superioridad con respecto a la psicoeducación para reducir el consumo.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
94
IX.2.3. Programa de Reincorporación a la Comunidad vs. Tratamiento
Usual
Un ensayo con una BAJA calidad metodológica estudia la efectividad de un
programa de reincorporación a la comunidad frente al tratamiento usual. Los
participantes del grupo experimental aumentan el conocimiento y la aceptación de su
enfermedad.
IX.2.4. Tratamiento Cognitivo Conductual vs. Befriending, Entrenamiento en el manejo de los síntomas o lista de espera
El ensayo ACE tiene una ALTA calidad metodológica y compara el tratamiento
cognitivo conductual frente a otro tipo de intervención llamada befriending. El estudio
realizado en Canadá compara un tratamiento CBT comparado con una terapia en el
manejo de los síntomas frente a un grupo control que se encontraba en la lista de
espera. La calidad del artículo es ALTA.
El tratamiento cognitivo conductual reduce los síntomas positivos y negativos durante
el tratamiento en comparación con el grupo control, sin embargo, estas diferencias no
se mantienen al final de la intervención ni en el seguimiento en el ensayo ACE. En el
ensayo de Canadá, si que se manetiene la mejora de los síntomas positivos y negativos
tanto a los 6 meses como en ele postratamiento, no obstante, a los 9 meses no se
mantiene esta mejora del grupo que recibe el CBT frente al grupo control.
El funcionamiento social y ocupacional mejora con el tratamiento cognitivo
conductual. Sin embargo, no se encuentran claras diferencias en el número de
hospitalizaciones entre los dos grupos.
IX.2.5. Programa Cognitivo + Psicoeducación vs. Psicoeducación.
Un ensayo realizado en Norway tiene como objetivo principal probar la
efectividad de un programa cognitivo y psicoeducativo frente a la psicoeducación. La
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
95
calidad metodológica de este estudio es MEDIA. No existen diferencias significativas
entre los dos tratamientos ni en la sintomatología positiva ni negativa a los seis meses
de seguimiento.
IX.2.6. Módulos Cognitivos vs. Tratamiento Estándar
El ensayo LifeSPAN tiene una ALTA calidad metodológica y compara unos
módulos cognitivos con un tratamiento estándar.
La calidad de vida del grupo LifeSPAN es percibida como más positiva a las 10 semanas
y a los 6 meses. Los participantes del grupo experimental tienen menor ideación
suicida que el grupo control tanto a las 10 semanas como a los 6 meses.
IX.2.7. Tratamiento Conductual + Tratamiento Familiar vs. Tratamiento
Individual
Un ensayo evalúa la combinación del tratamiento conductual y un tratamiento
familiar frente a un tratamiento individual. La calidad metodológica de los dos artículos
escritos sobre este ensayo son MEDIA y BAJA.
Este estudio no encuentra diferencias ni en la sintomatología positiva ni en las tasas de
recaídas a los cinco años de seguimiento.
IX.2.8. Comparación entre el tratamiento psicoeducativo junto con el
tratamiento multifamiliar frente a una terapia no estructurada.
La terapia utilizada en el programa PIENSA evalúa la efectividad del tratamiento
psicoeducativo y multifamiliar frente a una terapia no estructurada. Las dos terapias
ayudan a reducir la sintomatología psicótica positiva y general, sin embargo, son los
del grupo psicoeducativo los que reducen en mayor medida los síntomas negativos y
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
96
las visitas a urgencias. La terapia psicoeducativa y multifamiliar no es superior a la
terapia no estructurada con respecto a la funcionalidad, hospitalizaciones y días de
hospitalización, a pesar de que ambas terapias muestran una mejora. El grupo que
recibe psicoeducación reduce la dosis de antipsicóticos desde el momento basal al
postratamiento, mientras que en el grupo control la dosis de antipsicótico permanecen
estables.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
97
X. Conclusiones
Existe evidencia de que el tratamiento psicológico, particularmente un
tratamiento integrado y multidisciplinar de corte cognitivo, disminuye la transición a la
psicosis de los pacientes con alto riesgo durante los dos primeros años de seguimiento
pero, sin embargo, al tercer año las tasas de transición a la psicosis de los dos grupos
de tratamiento son muy similares. Así mismo, realizar este tipo de tratamientos
también interfiere de manera positiva en la sintomatología negativa de estos
pacientes, no obstante se necesitan más estudios para demostrar su efectividad sobre
estos síntomas.
En pacientes que ya han tenido un primer episodio psicótico el tratamiento integrado
ha demostrado ser muy efectivo. Los estudios demuestran que los pacientes que
reciben tratamiento psicológico integrado tienen una menor sintomatología negativa,
un mejor funcionamiento global y social, están más satisfechos con su tratamiento y
perciben su calidad de vida como más positiva que los pacientes que no reciben este
tratamiento. No obstante es necesario realizar más estudios para comprobar su
efectividad para reducir el consumo de tóxicos (pocos estudios). Los resultados en
cuanto a la sintomatología desorganizada y positiva y las tasas de recaídas y
rehospitalizaciones no están del todo claro ya los ensayos clínicos ofrecen resultados
contradictorios, lo cual es indicativo de la necesidad de realizar más estudios al
respecto. En lo que se refiere a la tasas de suicidios de estos pacientes el tratamiento
integrado no es efectivo, no obstante, las tasas de suicidios consumados son muy
reducidas por lo que es necesario conseguir un número más amplio de estudios para
obtener datos concluyentes.
Los tratamientos psicológicos de mayor duración obtienen unos mejores resultados
con respecto al tratamiento usual. Este dato es indicativo del tipo de terapia más
propicia para este tipo de pacientes. Tratamientos largos y seguimientos periódicos
pueden ayudar a mejorar el curso de la enfermedad.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
98
Los resultados sugieren la posibilidad de mejorar el tratamiento que actualmente se
ofrece a los pacientes que tienen un alto riesgo de desarrollar la enfermedad o que ya
han debutado con un primer episodio psicótico.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
99
RECOMENDACIONES PSICOEDUCATIVAS PARA LOS PRIMEROS EPISODIOS PSICÓTICOS
Las definiciones de los niveles de evidencia científica (Tabla 1) utilizadas en esta GPC
son las de la US AETncy for Health Care Policy and Research (ahora, US AETncy for
Healthcare Research and Quality)2 y la clasificación de las recomendaciones son las
que la Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) propuso a partir de los
anteriores niveles (Tabla 2).
Tabla 1. Niveles de evidencia científica
Nivel Tipo de evidencia científica
Ia La evidencia científica procede de metaanálisis de eEZayos clínicos aleatorizados
Ib La evidencia científica procede al menos de un eEZayo clínico aleatorizado
IIa La evidencia científica procede al menos de un estudio prospectivo controlado bien diseñado sin aleatorizar
IIb La evidencia científica procede al menos de un estudio casi experimental bien diseñado
III La evidencia científica procede de estudios observacionales bien diseñados, como estudios comparativos, estudios de correlación o estudios de casos y controles
IV La evidencia científica procede de documentos u opiniones de comités de expertos y/o experiencias clínicas de autoridades de prestigio
Tabla 2. Grados de las recomendaciones
Grado Grado Recomendación
A (Niveles de EC Ia, Ib)
Requiere al menos un eEZayo clínico aleatorizado como parte de un conjunto de evidencia científica globalmente de buena calidad y coEZistencia con relación a la recomendación específica
B (Niveles de EC IIa, IIb,
III)
Requiere disponer de estudios clínicos metodológicamente correctos que no sean eEZayos clínicos aleatorizados sobre el tema de la recomendación. Incluye estudios que no cumplan los criterios ni de A ni de C
C
(Nivel de EC IV)
Requiere disponer de documentos u opiniones de comités de expertos y/o experiencias clínicas de autoridades reconocidas. Indica la ausencia de estudios clínicos directamente aplicables y de ALTUA calidad
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
100
EVIDENCIA DEL TRATAMIENTO PSICOLÓGICO EN PERSONAS CON ALTO RIESGO DE SUFRIR UN EPISODIO PSICÓTICO
Recomendación E.C. G.R.
El Tratamiento Integrado, la Terapia Cognitivo Conductual y la Intervención Preventiva Específica reducen la tasa de traEZición a la psicosis en el seguimiento a un urte.
Ib A
El Tratamiento Integrado reduce la tasa de traEZición durante el segundo urte de seguimiento.
Ib A
Tratamiento Integrado reduce la sintomatología negativa al urte de seguimiento pero no los síntomas positivos.
Ib A
El tratamiento Integrado no es eficaz para reducir la desorganización, ni la prescripción de antipsicóticos ni al urte ni a los dos de seguimiento.
Ib A
La adherencia farmacológica acentúa la mejora sintomática y la reducción de la traEZición a la psicosis.
Ib A
EVIDENCIA DEL TRATAMIENTO PSICOLÓGICO EN PRIMEROS EPISODIOS PSICÓTICOS
Recomendación E.C. G.R.
El Tratamiento Integrado reduce la sintomatología negativa. E.C. G.R.
El Tratamiento Integrado es menos eficaz con los síntomas positivos reduciendo la fluctuación de éstos.
Ib A
La efectividad del Tratamiento Integrado sobre la sintomatología psicótica no está clara.
Ib A
La desorganización mejora en los pacientes con esquizofrenia que recibieron el Tratamiento Integrado.
Ib A
Las tasas de suicidio no mejoran en el Tratamiento Integrado Ib A
El Tratamiento Integrado reduce las tasas de recaídas durante los dos primeros urte de seguimiento, no se encuentran diferencias a los 5 urte.
Ib A
El Tratamiento Integrado reduce el tiempo de hospitalización durante los dos primeros urte de seguimiento, no se encuentran diferencias a los 5 urte.
Ib A
El Tratamiento Integrado reduce el coEZumo de sustancias a los dos urte de seguimiento pero no a los 5 urte.
Ib A
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
101
El funcionamiento social (adherencia social, relaciones sociales, autonomía y actividades vocacionales y educativas) a los dos urte mejora con el Tratamiento Integrado.
Ib A
El conocimiento de los pacientes sobre su enfermedad no mejora con el Tratamiento Integrado.
Ib A
El Tratamiento Integrado mejora la satisfacción y la calidad de vida de los pacientes.
Ib A
La adherencia farmacológica y la necesidad de prescripción de antipsicóticos mejoran con el Tratamiento Integrado.
Ib A
El tratamiento Específico para el Cannabis y la Psicoeducación son efectivos para reducir el coEZumo de cannabis, sin embargo ninguna de las técnicas es más efectiva que la otra.
Ib A
Tanto el Programa Cognitivo como la Psicoeducación son efectivos para reducir la sintomatología positiva a los seis hilees de seguimiento.
Ib A
El Tratamiento Cognitivo Conductual reduce los síntomas positivos y negativos durante el tratamiento, sin embargo esta mejora no se mantiene en el tiempo.
Ib A
El funcionamiento social y ocupacional mejora con el Tratamiento Cognitivo Conductual.
Ib A
El tratamiento Cognitivo Conductual no reduce las tasas de hospitalización. Ib A
El programa de Reincorporación a la Comunidad mejora el conocimiento y la aceptación de la enfermedad de los pacientes.
Ib A
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
102
XI. Limitaciones
En la terapia psicológica es muy importante la habilidad del terapeuta en el
manejo con este tipo de enfermedades y la alianza que se establece con los pacientes.
En estos estudios el terapeuta, los participantes y la relación que se establece con ellos
es diferente por lo que este factor puede alterar los resultados de los estudios.
La heterogeneidad de los tratamientos aplicados es notable, no existiendo
coincidencias en los tipos de tratamientos realizados, número de sesiones y el tiempo
y frecuencia de las visitas. Asimismo, la combinación de diversas terapias en los grupos
experimentales empaña las conclusiones de cada uno de estos tratamientos de
manera individualizada. Muy especialmente, en el grupo control se desconoce el
tratamiento denominado como estándar o usual en alguno de los ensayos ya que no se
ofrecen detalles sobre la asistencia ofrecida.
Es notable la escasez de recursos estructurados y replicables sobre los tratamientos
más eficaces en los primeros episodios psicóticos con lo cual llegar a conclusiones
certeras.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
103
XII. Referencias
Addington, J., & Addington, D. (2005). Patterns of premorbid functioning in first episode psychosis: relationship to 2-year outcome. Acta Psychiatr Scand, Vol.112(1), pp. 40-46.
Amminger, G. P., Mutschlechner, R., & Resch, F. (1994). Social competence and adolescent psychosis. The British Journal of Psychiatry. Vol.165(2), pp. 273.
Bailer, M., & Hautzinger, M. (1993). Psychosis proneness and social behavior: Social deficits and social competence in subjects with schizotypal or cyclothymic traits. Zeitschrift fur Klinische Psychologie. Vol.22(4), pp. 406-419.
Bartels, S. J. D., Dums, A., Oxman, T., Arean, P., Jeste, D., Alexopoulos, G., & Schneider, L. (2003). Evidence-based practices in geriatric mental health care: An overview of systematic reviews and meta-analyses. Psychiatric Clinics of North America, Vol.26(4), pp. 971-990.
Bechdolf, A., Phillips, L, J., Francey, S. M., Leicester, S., Morrison, A. P., McGorry, P. (2006). Recent approaches to psychological interventions for people at risk of psychosis. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, Vol.256(3), pp. 159-173.
Bechdolf, A., Wagner, M., Ruhrmann, S., Harrigan, S., Putzfeld, V., Pukrop, R., Klosterkotter, J. (2012). Preventing progression to first-episode psychosis in early initial prodromal states. British Journal of Psychiatry. Vol.200 (1) pp. 22-29.
Berkman, A., Cerwonka, E., Sohler, N., & Susser, E. (2006). A randomized trial of a brief HIV risk reduction intervention for men with severe mental illness. Psychiatric Services, Vol. 57(3), pp. 407-409.
Bertelsen, M., Jeppesen, P., Petersen, L., Thorup, A., Ohlenschlaeger, J., le, Q. P., Nordentoft, M. (2008). Five-year follow-up of a randomized multicenter trial of intensive early intervention vs standard treatment for patients with a first episode of psychotic illness: the OPUS trial. Archives of General Psychiatry, Vol.65(7), pp. 762-771.
Bertelsen, M., Jeppesen, P., Petersen, L., Thorup, A., Ohlenschlaeger, J., Le Quach, P. Nordentoft, M. (2007). Suicidal behaviour and mortality in first-episode psychosis: The OPUS trial. British Journal of Psychiatry, Vol. 51, s140-146.
Bertelsen, M., Jeppesen, P., Petersen, L., Thorup, A., Ohlenschlaeger, J., le Quach, P., Nordentoft, M. (2009). First episode of psychosis intensive early intervention programme versus standard treatment--secondary publication. Ugeskrift for Laeger, Vol.171(41), pp. 2992-2995.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
104
Birchwood, M. (2000). Early intervention and sustaining the management of vulnerability. Aust N Z J Psychiatry, Vol.34 Suppl: pp. 181-184.
Birchwood, M., Tood, P., & Jackson, C. (1998). Early intervention in psychosis: The critical period hypothesis. British Journal of Psychiatry, Vol.172 (33 Suppl), pp. 53-59.
Black, K., Peters, L., Rui, Q., Milliken, H., Whitehorn, D., & Kopala, L. C. (2001). Duration of untreated psychosis predicts treatment outcome in an early psychosis program. Schizophrenia Research, Vol.47(2-3), pp. 215-222.
Bock, T., Mahlke, C., Schulz, G., & Sielaff, G. (2013). Ownness and psychosis, peer support and psychotherapy. Psychotherapeut. Vol.58(4), pp. 364-370.
Breitborde, N. J., Durst, L. S., Mai-Dixon, N., & Moreno, F. A. (2010). The Early Psychosis Intervention Center: Exploring the mechanisms of change for psychosocial interventions for first-episode psychosis. Early Intervention in Psychiatry. Conference: 7th International Conference on Early Psychosis - Early Psychoses: A Lifetime Perspective Amsterdam Netherlands. Conference Start: 20101129 Conference End: 20101201. Conference Publication: (var.pagings). 4 pp 56.
Breitborde, N. J., Moreno, F. A., Mai-Dixon, N., Peterson, R., Durst, L., Bernstein, B., McFarlane, W. R. (2011). Multifamily group psychoeducation and cognitive remediation for first-episode psychosis: a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, Vol. 11(9).
Brent, B. K., Giuliano, A. J., Zimmet, S. V., Keshavan, M. S., & Seidman, L. J. (2011). Insight into illness in patients and caregivers during early psychosis: A pilot study. Schizophrenia Research. Vol.127(1-3), pp. 100-106.
Bromet, E., Finch, S., Carlson, G., Fochtmann, L., Mojtabai, R., Craig, T., Ye, Q. (2005). Time to remission and relapse after the first hospital admission in severe bipolar disorder. Soc Psych Psych Epid, Vol.40(2),pp. 106-113.
Buckley, L. A., Pettit, T., & Adams, C. E. (2008). Terapia de apoyo para la esquizofrenia. Biblioteca Cochrne Plus, 3.
Calvo, A., Moreno, M., Ruiz-Sancho, A., Rapado-Castro, M., Moreno, C., Sanchez-Gutierrez, T., Mayoral, M. (2014). Intervention for adolescents with early-onset psychosis and their families: A randomized controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. Vol.53 (6), pp. 688-696.
Carra, G., Montomoli, C., Clerici, M., & Cazzullo, C. L. (2007). Family interventions for schizophrenia in Italy: randomized controlled trial. European Archives of Psychiatry & Clinical Neuroscience, Vol.257(1), pp. 23-30.
Cather, C., Penn, D., Otto, M. W., Yovel, I., Mueser, K. T., & Goff, D. C. (2005). A pilot study of functional Cognitive Behavioral Therapy (fCBT) for schizophrenia. Schizophrenia Research, Vol.74(2-3), pp. 201-209.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
105
Clark, A. F. (2001). Proposed treatment for adolescent psychosis. 1: Schizophrenia and schizophrenia-like psychoses. Advances in Psychiatric Treatment, Vol.7(1), pp. 16-23.
Clayton, A. H. (2004). Postpartum mood disorders. Primary Psychiatry, Vol.11(9), pp. 20-21.
Cleary, M., Hunt, G. E., Walter, G., & Freeman, A. (2006). The patient's view of need and caregiving consequences: a cross-sectional study of inpatients with severe mental illness. Journal of Psychiatric & Mental Health Nursing, Vol.13(5), pp. 506-514.
Colom, F., & Lam, D. (2005). Psychoeducation: improving outcomes in bipolar disorder. European Psychiatry: the Journal of the Association of European Psychiatrists, Vol.20(5-6), pp. 359-364.
Craig, T. K., Garety, P., Power, P., Rahaman, N., Colbert, S., Fornells-Ambrojo, M., & Dunn, G. (2004). The Lambeth Early Onset (LEO) Team: randomised controlled trial of the effectiveness of specialised care for early psychosis. BMJ, Vol.329(7474), pp. 1067.
Crawford-Walker, C. J., King, A., & Chan, S. T‚cnicas de distracción para la esquizofrenia. Crawford.Walker.CJ, King.A, Chan S.T‚cnicas.de distracci¢n.para.la esquizofrenia..En.: La Biblioteca Cochrane Plus., 2007.Enero.4.Oxford: Update.Software.Ltd.Disponible.a: http.://www.update.software.com..
Crowley, V., Rose, J., Smith, J., Hobster, K., & Ansell, E. (2008). Psycho-educational groups for people with a dual diagnosis of psychosis and mild intellectual disability: A preliminary study. Journal of Intellectual Disabilities. Vol.12(1), pp. 25-39.
Cullberg, J., Levander, S., Holmqvist, R., Mattsson, M., & Wieselgren, I. M. (2002). One-year outcome in first episode psychosis patients in the Swedish Parachute project. Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol.106(4), pp. 276-285.
Chaiklin, H. (2011). Review of Psychotherapies for the psychoses: Theoretical, cultural and clinical integration. Body, Movement and Dance in Psychotherapy. Vol.6(1), pp. 81-84.
De Haan, L., Bakker, & J.M. (2000). Effectivity of individual psychotherapy in schizophrenia. A review of recent studies. Tijdschrift voor Psychiatrie, Vol.42(10), pp. 751-758.
Doody, R. S., Stevens, J. C., & Beck, C. (2001). Review: Pharmacological and non-pharmacological interventions improve outcomes in patients with dementia and for their caregivers. Evidence-Based Medicine, Vol.6(6), pp. 183.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
106
Edwards, J. (2006). Music therapy in the treatment and management of mental disorders. Irish Journal of Psychological Medicine, Vol.23(1), pp. 33-35.
Edwards, J., Elkins, K., Hinton, M., Harrigan, S. M., Donovan, K., Athanasopoulos, O., & McGorry, P. D. (2006). Randomized controlled trial of a cannabis-focused intervention for young people with first-episode psychosis. Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol.114(2), pp. 109-117.
Farhall, J., Freeman, N. C., Shawyer, F., & Trauer, T. (2009). An effectiveness trial of cognitive behaviour therapy in a representative sample of outpatients with psychosis. British Journal of Clinical Psychology. Vol.48 (1), pp. 47-62.
Feldmann, R., Hornung, W. P., Buchkremer, G., & Arolt, V. (2001). The influence of familial loading on the course of schizophrenic symptoms and the success of psychoeducational therapy. Psychopathology, Vol.34(4), pp. 192-197.
Feldmann, R., Hornung, W. P., Prein, B., Buchkremer, G., & Arolt, V. (2002). Timing of psychoeducational psychotherapeutic interventions in schizophrenic patients. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, Vol.252, pp. 115-119.
Ferreri, F., Agbokou, C., & Gauthier, S. (2006). Recognition and management of neuropsychiatric complications in Parkinson's disease. Canadian Medical Association Journal, Vol.175(12), pp. 1545-1552.
Garety, P. A., Craig, T. K., Dunn, G., Fornells-Ambrojo, M., Colbert, S., Rahaman, N., Power, P. (2006). Specialised care for early psychosis: symptoms, social functioning and patient satisfaction: randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry, Vol.188(1), pp. 37-45.
Garety, P. A., Fowler, D. G., Freeman, D., Bebbington, P., Dunn, G., & Kuipers, E. (2008). Cognitive behavioural therapy and family intervention for relapse prevention and symptom reduction in psychosis: randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry, Vol.192(6), pp. 412-423.
Garfield, D. A. S. (1995). Unbearable affect: A guide to the psychotherapy of psychosis. Unbearable affect: A guide to the psychotherapy of psychosis. xxiii, 177 pp. Oxford, England: John Wiley & Sons; England.
Gaudiano, B. A., Beevers, C. G., & Miller, I. W. (2005). Differential response to combined treatment in patients with psychotic versus nonpsychotic major depression. Journal of Nervous and Mental Disease, Vol.193(9), pp. 625-628.
Gervasoni, N., & Bertschy, G. (2008). The major depression with psychotic symptoms. Revue Medicale Suisse, Vol.4(171), pp. 1984-1987.
Gleeson, J., Jackson, H. J., Stavely, H., & Burnett, P. (1999). Family intervention in early psychosis: McGorry, Patrick D [Ed]; Jackson, Henry J [Ed]. (1999). The
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
107
recognition and management of early psychosis: A preventive approach. (pp. 376-406). xxviii, 495 pp. New York, NY, US: Cambridge University Press; US.
Gleeson, J. F., Cotton, S. M., Alvarez-Jimenez, M., Wade, D., Crisp, K., Newman, B., McGorry, P. D. (2010). Family outcomes from a randomized control trial of relapse prevention therapy in first-episode psychosis. Journal of Clinical Psychiatry, Vol. 71(4), pp. 475-483.
Granholm, E., McQuaid, J. R., McClure, F. S., Auslander, L. A., Perivoliotis, D., Pedrelli, P., Jeste, D. V. (2005). A randomized, controlled trial of cognitive behavioral social skills training for middle-aged and older outpatients with chronic schizophrenia. American Journal of Psychiatry, Vol.162(3), pp. 520-529.
Grawe, R. W. F., Falloon, I. R. H., Widen, J. H., & Skogvoll, E. (2006). Two years of continued early treatment for recent-onset schizophrenia: A randomised controlled study. Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol.114(5), pp. 328-336.
Haddock, G., Tarrier, N., Morrison, A. P., Hopkins, R., Drake, R., & Lewis, S. (1999). A pilot study evaluating the effectiveness of individual inpatient cognitive-behavioural therapy in early psychosis. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, Vol.34, pp. 254-258.
Hafner, H., Maurer, K., Ruhrmann, S., Bechdolf, A., Klosterkotter, J., Wagner, M., Wolwer, W. (2004). Early detection and secondary prevention of psychosis: facts and visions. European Archives of Psychiatry & Clinical Neuroscience, Vol.254(2), pp. 117-128.
Harvey, C., & O'Hanlon, B. (2013). Family psycho-education for people with schizophrenia and other psychotic disorders and their families. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry. Vol.47(6), pp. 516-520.
Harvey, P. O., Lepage, M., & Malla, A. (2007). Benefits of enriched intervention compared with standard care for patients with recent-onset psychosis: A metaanalytic approach. Canadian Journal of Psychiatry, Vol.52(7), pp. 464-472.
Hastrup, L. H., Kronborg, C., Bertelsen, M., Jeppesen, P., Jorgensen, P., Petersen, L., Nordentoft, M. (2013). Cost-effectiveness of early intervention in first-episode psychosis: Economic evaluation of a randomised controlled trial (the OPUS study). The British Journal of Psychiatry. Vol.202(1), pp. 35-41.
Haynes, R. B. A., Acloo, E., Sahota, N., McDonald, H. P., & Yao, X. (2008). Interventions for enhancing medication adherence. Cochrane Database of Systematic Reviews, 16(2), CD000011.
He, P., Zhang, L. H., & Huang, D. F. (2005). Influence of catharsis and cognitive therapy on the psychology of patients with lung cancer. Chinese Journal of Clinical Rehabilitation, Vol.9(28), pp. 243-245.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
108
Herrmann, N., & Lanctot, K. (2007). Pharmacologic management of neuropsychiatric symptoms of Alzheimer disease. Canadian Journal of Psychiatry, Vol.52(10), pp. 630-646.
Hingley, S. M. (1997). Psychodynamic perspectives on psychosis and psychotherapy: II. Practice: British Journal of Medical Psychology. Vol.70(4), pp. 313-324.
Hjorthoj, C., Fohlmann, A., Larsen, A., Madsen, M., Vesterager, L., Gluud, C., Nordentoft, M. (2008). Preliminary results of the CapOpus trial comparing specialized treatment with treatment as usual for cannabis misuse in people with comorbid psychosis and cannabis misuse. Early Intervention in Psychiatry, 2(Supplement 1), A122.
Hogarty, G. E., Flesher, S., Hogarty, G. E., & Flesher, S. (1999). Practice principles of cognitive enhancement therapy for schizophrenia. Schizophrenia Bulletin, 25(4), pp. 693-708.
Homberg, A., & Arca, L. (2013). A German initiative for the psychotherapy of psychosis: The DDPP: Interview with Dr. med. Dorothea von Haebler. Rivista Di Psichiatria E Psicoterapia. Vol.22(3), pp. 97-106.
Hornstein, G. A. (2006). Frieda Fromm-Reichmann: Pioneer in the Psychotherapy of Psychosis. [References]: Dewsbury, Donald A [Ed]; Benjamin, Ludy T [Ed]; Wertheimer, Michael [Ed]. (2006). Portraits of pioneers in psychology ( Vol. VI ). (pp. 85-100). xxiv, 302 pp. Washington, DC, US; Mahwah, NJ, US: American Psychological Association; Lawrence Erlbaum Associates Publishers; US; US.
Ingamells, D. (1993). Systemic approaches to psychosis: I. The systemic context. Australian and New Zealand Journal of Family Therapy. Vol.14(1), Mar 1993, pp. 21-28.
Iyer, S. N., Loohuis, H., Pawliuk, N., Joober, R., & Malla, A. K. (2011). Concerns reported by family members of individuals with first-episode psychosis. Early Intervention in Psychiatry. Vol.5(2), pp. 163-167.
Jackson, H., McGorry, P., Edwards, J., Hulbert, C., Henry, L., Harrigan, S., Power, P. (2005). A controlled trial of cognitively oriented psychotherapy for early psychosis (COPE) with four-year follow-up readmission data. Psychological Medicine, Vol.35(9), pp. 1295-1306.
Jackson, H. J. M., McGorry, P. D., Killackey, E., Bendall, S., Allott, K., Dudgeon, P., Harrigan, S. (2008). Acute-phase and 1-year follow-up results of a randomized controlled trial of CBT versus Befriending for first-episode psychosis: The ACE project. Psychological Medicine, Vol.38(5), pp. 725-735.
Jenike, M. A. (1996). Psychiatric illnesses in the elderly: A review. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, Vol.9(2), pp. 57-82.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
109
Jeppesen, P., Petersen, L., Thorup, A., Abel, M., Oehlenschlaeger, J., Christensen, T., Nordentoft, M. (2005). Integrated treatment of first-episode psychosis: Effect of treatment on family burden: OPUS trial. British Journal of Psychiatry, Vol.187(SUPPL. 48), s85-s89.
Jolley, S., Garety, P., Craig, T., Dunn, G., White, J., & Aitken, M. (2003). Cognitive Therapy in Early Psychosis: A Pilot Randomized Controlled Trial. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, Vol.31(4), pp. 473-478.
Jones, C., Cormac, I., Silveira da Mota Neto, J. I., & Campbell, C. (2004). Terapia cognitivo-conductual para la esquizofrenia. La Biblioteca Cochrane Plus.
Kavanagh, D. J., Young, R., White, A., Saunders, J. B., Wallis, J., Shockley, N., Clair, A. (2004). A brief motivational intervention for substance misuse in recent-onset psychosis. Drug & Alcohol Review, Vol.23(2), pp. 151-155.
Kemp, R., Harris, A., Vurel, E., & Sitharthan, T. (2007). Stop Using Stuff: Trial of a drug and alcohol intervention for young people with comorbid mental illness and drug and alcohol problems. Australasian Psychiatry, Vol.15(6), pp. 490-493.
Kemp, R., Hayward, P., Applewhaite, G., Everitt, B., & David, A. (1996). Compliance therapy in psychotic patients: Randomised controlled trial. British Medical Journal, Vol.312(7027), pp. 345-349.
Kopelowicz, A., Wallace, C. J., & Zarate, R. (1998). Teaching psychiatric inpatients to re-enter the community: a brief method of improving the continuity of care. Psychiatric Services, Vol.49(10), pp. 1313-1316.
Krstev, H., Carbone, S., Harrigan, S. M., Curry, C., Elkins, K., & McGorry, P. D. (2004). Early intervention in first-episode psychosis--the impact of a community development campaign. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, Vol.39(9), pp. 711-719.
Kruszewski, S. P., & Paczynski, R. (2008). Atypical antipsychotic agents for the schizophrenia prodrome: Not a clear first choice. International Journal of Risk and Safety in Medicine, Vol.20(1-2), pp. 37-44.
López de Argumedo, M., Reviriego, E., Andr¡o, E., Rico, R., Sobradillo, N., & Hurtado de Saracho, I. (2006). Revisión externa y validaci¢n de instrumentos metodol¢gicos para la Lectura Cr¡tica y la s¡ntesis de la evidencia cient¡fica (Vol. Plan nacional para el SNS del MSC). Madrid.
Lakeman, R. (2006). Adapting psychotherapy to psychosis. AeJAMH Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health. Vol.5(1).
Larsen, J. A. (2007). Symbolic healing of early psychosis: psychoeducation and sociocultural processes of recovery. Culture, Medicine & Psychiatry, Vol.31(3), pp. 283-306.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
110
Lebowitz, B. D., & Harris, H. W. (2002). Drug discovery and mental illness. Dialogues in Clinical Neuroscience, 4(4), pp. 325-328.
Lecomte, T., Leclerc, C., Corbiere, M., Wykes, T., Wallace, C. J., & Spidel, A. (2008). Group cognitive behavior therapy or social skills training for individuals with a recent onset of psychosis?: Results of a randomized controlled trial. Journal of Nervous and Mental Disease. Vol.196 (12) pp. 866-875
Lecomte, T., Leclerc, C., & Wykes, T. (2012). Group CBT for early psychosis--are there still benefits one year later? International Journal of Group Psychotherapy, Vol.62(2), pp. 309-321.
Lecomte, T., & Lecomte, C. (2002). Toward uncovering robust principles of change inherent to cognitive-behavioral therapy for psychosis. American Journal of Orthopsychiatry, Vol.72(1), pp. 50-57.
Lenior, M. E., Dingemans, P. M., Linszen, D. H., de, H. L., & Schene, A. H. (2001). Social functioning and the course of early-onset schizophrenia: five-year follow-up of a psychosocial intervention. British Journal of Psychiatry, Vol.179, pp. 53-58.
Lincoln, T. M., Wilhelm, K., & Nestoriuc, Y. (2007). Effectiveness of psychoeducation for relapse, symptoms, knowledge, adherence and functioning in psychotic disorders: A meta-analysis. Schizophrenia Research. Vol. 96 (1-3) pp. 232-245.
Linszen, D., Dingemans, P., & Lenior, M. (2001). Early intervention and a five year follow up in young adults with a short duration of untreated psychosis: ethical implications. Schizophrenia Research, Vol.51(1), pp. 55-61.
Linszen, D., Lenior, M., de, H. L., Dingemans, P., & Gersons, B. (1998). Early intervention, untreated psychosis and the course of early schizophrenia. British Journal of Psychiatry, Vol.172(33Suppl), pp. 84-89.
Loew, T. H., Nickel, M. K., Muehlbacher, M., Kaplan, P., Nickel, C., Kettler, C., Egger, C. (2006). Topiramate treatment for women with borderline personality disorder: A double-blind, placebo-controlled study. Journal of Clinical Psychopharmacology, Vol.26(1), pp. 61-66.
Lopez, S. R., Lara, M. d. C., Kopelowicz, A., Solano, S., Foncerrada, H., & Aguilera, A. (2009). La CLAve to increase psychosis literacy of Spanish-speaking community residents and family caregivers. Journal of Consulting and Clinical Psychology. Vol.77(4), pp. 763-774.
Lucas, R. (2009). Review of Psychotherapies for the psychoses. Theoretical, cultural and clinical integration. The British Journal of Psychiatry. Vol.194(1), pp. 97.
Lukoff, D. (1996). Transpersonal psychotherapy with psychotic disorders and spiritual emergencies with psychotic features: Scotton, Bruce W [Ed]; Chinen, Allan B
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
111
[Ed]; Battista, John Robert [Ed]. (1996). Textbook of transpersonal psychiatry and psychology. (pp. 271-281). xx, 443 pp. New York, NY, US: Basic Books; US.
Ma, W., & Teng, Y. X. (2005). Influence of cognitive and psychological interventions on the negative emotion and severity of myocardial ischemia in patients with angina. Chinese Journal of Clinical Rehabilitation, Vol.9(24), pp. 28.
Mace, C., & Margison, F. (2000). Psychotherapy for psychosis: Maxwell, Harold [Ed]. Imperial Coll of Science, Technology & Medicine. (2000). Clinical psychotherapy for health professionals. (pp. 114-123). xiii, 207 pp. Philadelphia, PA, US: Whurr Publishers; US.
Marder, S. R., Glynn, S. M., Wirshing, W. C., Wirshing, D., Ross, D., Widmark, C., Bloch Thorsen, G. E. (2003). Maintenance treatment of schizophrenia with risperidone or haloperidol: 2-Year outcomes. American Journal of Psychiatry, Vol.160(8), pp. 1405-1412.
Marshall, M., & Rathbone, J. (2006a). Early intervention for psychosis. Cochrane.Database.Syst.Rev.(4), CD004718.
Marshall, M., & Rathbone, J. (2006b). Intervención temprana para la psicosis. La Biblioteca Cochrane Plus., 4.
Marvin, S. E., Miklowitz, D. J., O'Brien, M. P., & Cannon, T. D. (2012). Treatment fidelity and differentiation in a randomized controlled trial of family-focused therapy for youth at clinical high risk of psychosis: Early Intervention in Psychiatry. Conference: 8th International Conference on Early Psychosis: From Neurobiology to Public Policy San Francisco, CA United States. Conference Start: 20121011 Conference End: 20121013. Conference Publication: (var.pagings). 6 (pp 95).
McCann, T. V., Lubman, D. I., Cotton, S. M., Murphy, B., Crisp, K., Catania, L., Gleeson, J. F. M. (2013). A randomized controlled trial of bibliotherapy for carers of young people with first-episode psychosis. Schizophrenia Bulletin. Vol.39 (6), pp. 1307-131.
McDonell, M. G., Short, R. A., Berry, C. M., & Dyck, D. G. (2003). Burden in schizophrenia caregivers: impact of family psychoeducation and awareness of patient suicidality. Family Process, Vol.42(1), pp. 91-103.
McFarlane, W. R. (2011). Integrating the family in the treatment of psychotic disorders. [References]: Hagen, Roger [Ed]; Turkington, Douglas [Ed]; Berge, Torkil [Ed]; Grawe, Rolf W [Ed]. (2011). CBT for psychosis: A symptom-based approach. (pp. 193-209). xv, 278 pp. New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group; US.
McGlashan, T. (1998). Early detection and intervention of schizophrenia: rationale and research. British Journal of Psychiatry, Vol.172(33Supp), pp. 3-6.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
112
McGorry, P. D., Yung, A. R., Phillips, L. J., Yuen, H. P., Francey, S., Cosgrave, E. M., Jackson, H. (2002). Randomized controlled trial of interventions designed to reduce the risk of progression to first-episode psychosis in a clinical sample with subthreshold symptoms. Archives of general psychiatry, Vol.59, pp. 921-928.
McWilliams, S., Hill, S., Mannion, N., Kinsella, A., & O'Callaghan, E. (2007). Caregiver psychoeducation for schizophrenia: is gender important? European Psychiatry: the Journal of the Association of European Psychiatrists, Vol.22(5), pp. 323-327.
Melau, M., Jeppesen, P., Thorup, A., Bertelsen, M., Petersen, L., Gluud, C., Nordentoft, M. (2011). The effect of five years versus two years of specialised assertive intervention for first episode psychosis - OPUS II: study protocol for a randomized controlled trial. Trials, Vol.12(72).
Mentzos, S. (2009). German-speaking Central Europe: Part 2:The development of psychosis psychotherapy in Germany and Austria. [References]: Alanen, Yrjo O [Ed]; Gonzalez de Chavez, Manuel [Ed]; Silver, Ann-Louise S [Ed]; Martindale, Brian [Ed]. (2009). Psychotherapeutic approaches to schizophrenic psychoses: Past, present and future. (pp. 124-136). xx, 398 pp. New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group; US.
Merinder, L. B., Viuff, A. G., Laugesen, H. D., Clemmensen, K., Misfelt, S., & Espensen, B. (1999). Patient and relative education in community psychiatry: a randomized controlled trial regarding its effectiveness. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, Vol.34(6), pp. 287-294.
Morin, A. K., Jarvis, C. I., & Lynch, A. M. (2007). Therapeutic options for sleep-maintenance and sleep-onset insomnia. Pharmacotherapy, Vol.27(1), pp. 89-110.
Morken, G., Grawe, R., & Widen, J. H. (2007). Effects of integrated treatment on antipsychotic medication adherence in a randomized trial in recent-onset schizophrenia. Journal of Clinical Psychiatry, Vol.68(4), pp. 566-571.
Morrison, A. P., French, P., Parker, S., Roberts, M., Stevens, H., Bentall, R. P., & Lewis, S. W. (2007). Three-year follow-up of a randomized controlled trial of cognitive therapy for the prevention of psychosis in people at ultrahigh risk. Schizophrenia Bulletin, Vol.33(3), pp. 682-687.
Morrison, A. P., French, P., Walford, L., Lewis, S. W., Kilcommons, A., Green, J, Bentall, R. P. (2004). Cognitive therapy for the prevention of psychosis in people at ultra-high risk: randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry, Vol.185, pp. 291-297.
Muller, C. (2014). Historical overview on psychotherapy of psychoses. Psicoterapia e Scienze Umane. Vol.48(1), 2014, pp. 121-144.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
113
Muñoz-Solomando, A., Kendall, T. & Whittington, C. J. (2008). Cognitive behavioural therapy for children and adolescents. Curentr Opinion of Psychiatry. Vol.21, pp.332-337.
Nordentoft, M., Jeppesen, P., Abel, M., Petersen, L., Krarup, G., Jorgensen, P., Kassow, P. (2002). OPUS study: suicidal behaviour, suicidal ideation and hopelessness among patients with first-episode psychosis. One-year follow-up of a randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry, Vol.181(43) Suppl, s98-s106.
Nordentoft, M., Petersen, L., Jeppesen, P., Thorup, A. A., Abel, M. B., Ohlenschlaeger, J., Jorgensen, P. (2006). OPUS: a randomised multicenter trial of integrated versus standard treatment for patients with a first-episode psychosis--secondary publication. Ugeskr Laeger, Vol.168(4), pp. 381-384.
Nordentoft, M., Thorup, A., Petersen, L., Ohlenschlaeger, J., Melau, M., Christensen, T. O., Jeppesen, P. (2006). Transition rates from schizotypal disorder to psychotic disorder for first-contact patients included in the OPUS trial. A randomized clinical trial of integrated treatment and standard treatment. Schizophrenia Research, Vol.83(1), pp. 29-40.
Nugter, A., Dingemans, P., Van der Does, J. W., Linszen, D., & Gersons, B. (1997). Family treatment, expressed emotion and relapse in recent onset schizophrenia. Psychiatry Research, Vol.72(1), pp. 23-31.
O'Connor, K. (2009). In review cognitive and meta-cognitive dimensions of psychoses. Canadian Journal of Psychiatry. Vol.54 (3), pp 152-159.
Papadimitriou, G. N., Dikeos, D. G., Soldatos, C. R., & Calabrese, J. R. (2007). Non-pharmacological treatments in the management of rapid cycling bipolar disorder. Journal of Affective Disorders, Vol.98(1-2), pp. 1-10.
Patterson, T. L., McKibbin, C., Taylor, M., Goldman, S., Davila-Fraga, W., Bucardo, J., & Jeste, D. V. (2003). Functional adaptation skills training (FAST): A pilot psychosocial intervention study in middle-aged and older patients with chronic psychotic disorders. American Journal of Geriatric Psychiatry, Vol.11(1), pp. 17-23.
Penn, D. L., Waldheter, E. J., Perkins, D. O., Mueser, K. T., & Lieberman, J. A. (2005). Psychosocial treatment for first-episode psychosis: a research update. American Journal of Psychiatry, Vol.162(12), pp. 2220-2232.
Petersen, L., Jeppesen, P., Thorup, A., Abel, M. B., Ohlenschlaeger, J., Christensen, T. O., Nordentoft, M. (2005). A randomised multicentre trial of integrated versus standard treatment for patients with a first episode of psychotic illness. BMJ, Vol.331(7517), pp. 602.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
114
Petersen, L., Nordentoft, M., Jeppesen, P., Ohlenschaeger, J., Thorup, A., Christensen, T. O., Jorgensen, P. (2005). Improving 1-year outcome in first-episode psychosis: OPUS trial. British Journal of Psychiatry, Vol.187(Suppl48), pp. 98-103.
Petrakis, M., Oxley, J., & Bloom, H. (2013). Carer psychoeducation in first-episode psychosis: Evaluation outcomes from a structured group programme. [References]: International Journal of Social Psychiatry. Vol.59(4), pp. 391-397.
Phillips, L. J., McGorry, P. D., Yuen, H. P., Ward, J., Donovan, K., Kelly, D., Yung, A. (2007). Medium term follow-up of a randomized controlled trial of interventions for young people at ultra high risk of psychosis. Schizophrenia Research, Vol.96(1-3), pp. 25-33.
Pitschel-Walz, G., Bauml, J., Bender, W., Engel, R. R., Wagner, M., & Kissling, W. (2006). Psychoeducation and compliance in the treatment of Schizophrenia: Results of the Munich psychosis information project study. Journal of Clinical Psychiatry, Vol.67(3), pp. 443-452.
Power, P. J., Bell, R. J., Mills, R., Herrman-Doig, T., Davern, M., Henry, L., McGorry, P. D. (2003). Suicide prevention in first episode psychosis: the development of a randomised controlled trial of cognitive therapy for acutely suicidal patients with early psychosis. Australian and new zealand journal of psychiatry, Vol.37(4), pp. 414-420.
Preti, A., & Cella, M. (2010). Randomized-controlled trials in people at ultra high risk of psychosis: A review of treatment effectiveness. Schizophrenia Research. Vol.123 (1), pp 30-36.
Rathbone, J., Variend, H., & Mehta, H. (2008). Cannabis and schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews(3), CD004837.
Restek-Petrovic, B., Mihanovic, M., Grah, M., Molnar, S., Bogovic, A., Agius, M., Vrbek, P. (2012). Early intervention program for psychotic disorders at the psychiatric hospital "Sveti Ivan." Psychiatria Danubina. Vol.24(3), 2012, pp. 323-332.
Rivera, J. J., Sullivan, A. M., & Valenti, S. S. (2007). Adding consumer-providers to intensive case management: does it improve outcome? Psychiatric Services, Vol.58(6), pp. 802-809.
Rosenbaum, B., Valbak, K., Harder, S., Knudsen, P., Koster, A., Lajer, M., Andreasen, A. H. (2005). The Danish National Schizophrenia Project: prospective, comparative longitudinal treatment study of first-episode psychosis. British Journal of Psychiatry, Vol.186(MAY), pp. 394-399.
Rowston, W. (2002). Early Psychosis intervention by a community mental health team. Australasian Psychiatry, Vol.10(3), pp. 236-241.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
115
Ruhrmann, S., Bechdolf, A., Kuhn, K. U., Wagner, M., Schultze-Lutter, F., Janssen, B., Klosterkotter, J. (2007). Acute effects of treatment for prodromal symptoms for people putatively in a late initial prodromal state of psychosis. British Journal of Psychiatry, Vol.191(SUPPL. 51), s88-s95.
Rummel-Kluge, C., & Kissling, W. (2008). Psychoeducation in schizophrenia: new developments and approaches in the field. Current Opinion in Psychiatry, 21(2), pp. 168-172.
Sahoo, S., & Mishra, B. (2007). Management of treatment-resistant obsessive-compulsive disorder: An update on therapeutic strategies. Annals of Indian Academy of Neurology, Vol.10(3), pp. 145-153.
Schimmelmann, B. G., Conus, P., Cotton, S., McGorry, P. D., & Lambert, M. (2007). Pre-treatment, baseline, and outcome differences between early-onset and adult-onset psychosis in an epidemiological cohort of 636 first-episode patients. Schizophrenia Research, Vol.95(1-3), pp. 1-8.
Schlosser, D. A., Miklowitz, D. J., O'Brien, M. P., De Silva, S. D., Zinberg, J. L., & Cannon, T. D. (2012). A randomized trial of family focused treatment for adolescents and young adults at risk for psychosis: Study rationale, design and methods. Early Intervention in Psychiatry. Vol.6 (3), pp 283-291.
Schrank, B., Riches, S., Coggins, T., Rashid, T., Tylee, A., & Slade, M. (2014). WELLFOCUS PPT - modified positive psychotherapy to improve well-being in psychosis: Study protocol for a pilot randomised controlled trial. Trials. Vol.15 (1) ,Article Number: 203.
Schwarz, F. (2001). Psychotherapy of psychoses. Psychotherapeut, Vol.46(1), pp. 1-10.
Selten, J. P., & Cantor-Graae, E. (2014). Childhood trauma and the treatment for psychotic disorder. Acta Psychiatrica Scandinavica. Vol.129(6), pp. 479-480.
Shrimpton, B., & Hurworth, R. (2005). Adventures in evaluation: Reviewing a CD-ROM based adventure game designed for young people recovering from psychosis. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia. Vol.14(3), pp. 273-290.
Sibitz, I., Amering, M., Gossler, R., Unger, A., & Katschnig, H. (2007). One-year outcome of low-intensity booster sessions versus care as usual in psychosis patients after a short-term psychoeducational intervention. European Psychiatry: the Journal of the Association of European Psychiatrists, Vol.22(4), pp. 203-210.
Sin, J. (2013). Focus group study of siblings of individuals with psychosis: Views on designing an online psychoeducational resource. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services. Vol.51(6), pp. 28-36.
Sin, J., Henderson, C., Pinfold, V., & Norman, I. (2013). The E Sibling Project: Exploratory randomised controlled trial of an online multi-component
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
116
psychoeducational intervention for siblings of individuals with first episode psychosis. BMC Psychiatry. Vol.13.
Sin, J., Moone, N., & Newell, J. (2007). Developing services for the carers of young adults with early-onset psychosis - implementing evidence-based practice on psycho-educational family intervention. Journal of Psychiatry of Mental Health Nurse, Vol.14(3), pp. 82-290.
Su, H., Wang, J. T., Lou, Z. S., & Lu, H. T. (2007). Cognitive-exposure therapy for post-traumatic stress disorder. Journal of Clinical Rehabilitative Tissue Engineering Research, Vol.11(39), pp. 7783-7786.
Szmukler, G., Kuipers, E., Joyce, J., Harris, T., Leese, M., Maphosa, W., & Staples, E. (2003). An exploratory randomised controlled trial of a support programme for carers of patients with a psychosis. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. Vol.38(8), pp. 411-418.
Thompson, K. N., McGorry, P. D., & Harrigan, S. M. (2003). Recovery style and outcome in first-episode psychosis. Schizophrenia Research, Vol.62(1-2), pp. 31-36.
Thorup, A., Petersen, L., Jeppesen, P., & Nordentoft, M. (2007). Frequency and predictive values of first rank symptoms at baseline among 362 young adult patients with first-episode schizophrenia Results from the Danish OPUS study. Schizophrenia Research, Vol.97(1-3), pp. 60-67.
Thorup, A., Petersen, L., Jeppesen, P., Ohlenschlaeger, J., Christensen, T., Krarup, G., Nordentoft, M. (2005). Integrated treatment ameliorates negative symptoms in first episode psychosis-results from the Danish OPUS trial. Schizophrenia Research, Vol.79(1), pp. 95-105.
Thorup, A., Petersen, L., Jeppesen, P., Ohlenschlaeger, J., Christensen, T., Krarup, G., Nordentoft, M. (2006). Social network among young adults with first-episode schizophrenia spectrum disorders: results from the Danish OPUS trial. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, Vol.41(10), pp. 761-770.
Twamley, E. W., Vella, L., Burton, C. Z., Heaton, R. K., & Jeste, D. V. (2012). Compensatory cognitive training for psychosis: effects in a randomized controlled trial. Journal of Clinical Psychiatry, Vol.73(9), pp. 1212-1219.
Ueland, T., & Rund, B. R. (2004). A controlled randomized treatment study: the effects of a cognitive remediation program on adolescents with early onset psychosis. Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol.109(1), pp. 70-74.
Uzenoff, S. R., Perkins, D. O., Hamer, R. M., Wiesen, C. A., & Penn, D. L. (2008). A preliminary trial of Adherence-Coping-Education (ACE) therapy for early psychosis. Journal of Nervous and Mental Disease, Vol.196(7), pp. 572-575.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
117
Walker, H., Tulloch, L., Ramm, M., Drysdale, E., Steel, A., Martin, C., Connaughton, J. (2013). A randomised controlled trial to explore insight into psychosis; effects of a psycho-education programme on insight in a forensic population. Journal of Forensic Psychiatry and Psychology, Vol.24 (6), pp. 756-771.
Raser, J., Higgitt, A., & Murray, R. (2001). Suicidal behaviour in psychosis: Prevalence and predictors from a randomised controlled trial of case management. Report from the UK700 trial. British Journal of Psychiatry, Vol.178, pp. 255-260.
Warner, R. (2002). Intervention in schizophrenia: A critique. Epidemiologia e Psichiatria Sociale, Vol.11(4), pp. 248-255.
Weiss, R. D., Greenfield, S. F., & Najavits, L. M. (1995). Integrating psychological and pharmacological treatment of dually diagnosed patients. NIDA Research Monograph Series, Vol. (150), pp. 110-128.
Westlake, G. M. (2010). Review of Psychotherapies for the psychoses: Theoretical, cultural and clinical integration. Existential Analysis. Vol.21(2), pp. 387-393.
Wiedemann, G., & Klingberg, S. (2003). Psychotherapy of positive symptoms in the treatment of patients with schizophrenia psychosis. Der Nervenarzt. Vol.74(1), 2003, pp. 76-84.
Wyatt, R. J., Green, M. F., & Tuma, A. H. (1997). Long-term morbidity associated with delayed treatment of first admission schizophrenic patients: A re-analysis of the Camarillo State Hospital data. Psychological Medicine, Vol.27(2), pp. 261-268.
Wyatt, R. J. H., & Henter, I. D. (1998). The effects of early and sustained intervention on the long-term morbidity of schizophrenia. Journal of Psychiatric Research, Vol.32(3-4), pp. 169-177.
Xie, Z. B., & Jiang, Y. L. (2005). Effects of psychological interventions on emotion and quality of life of elderly patients with benign prostatic hypertrophy. Chinese Journal of Clinical Rehabilitation, Vol.9(24), pp. 44-46.
Yang, L. H., & Singla, D. R. (2011). Use of indigenous cultural idioms by Chinese immigrant relatives for psychosis: Impacts on stigma and psychoeducational approaches. Journal of Nervous and Mental Disease. Vol.199(11), pp. 872-878.
Yang, X. B., & Liu, H. Y. (2007). Influence of laudatory training on psychological health in medical college students. Journal of Clinical Rehabilitative Tissue Engineering Research, Vol.11(52), pp. 10614-10616.
Zeng, L. G., He, Z. P., & Huang, H. Y. (2005). Effects of psychological interventions on the quality of life in postoperative patients with digestive malignant tumour. Chinese Journal of Clinical Rehabilitation, Vol. 9(24), pp. 42-44.
Zielen, V. (1991). The question of success in the psychotherapy of psychoses: Two clinical cases. Analytische Psychologie. Vol.22(86), pp. 240-257.
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
118
n
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
119
XIV. Koadroak, taulak eta gráfikoak XIV.1. Aukeratatuta artikuluen deskribapena XIV.1.1. Entsegu klinikoen sistematiko bilaketaren emaitzak
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Edwards, 2006 (EPPIC)(25)
Helburuak Lehenengo gertakari psikotikoei aplikaturiko psik-ohezkuntza (PH) eta kannabiserako tratamendu espezializatua-ren (KTE) arteko konparaketa Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1998Ko martxoa - 1999ko abendua Jarraipen-aldia 9 hilabete (3 hilabete tratamenduaren ostean)
Parte-hartzaile kopurua 47 parte-hartzaile KTE = 23 PH = 24 Parte-hartzaileen ezaugarriak -15-29 urte - Lehenengo gertakari psikotikoa
Talde esperimentalaren tratamendua KTE: 10 sesio astean behin, 20-60 minutu Iraupena 3 hilabete Kontrol taldearen tratamendua PH: 10 bakarkako sesio: zer da psikosia, medikazioa eta beste tratamenduak, berrerortzen prebentzioa, estigma, kannabisari buruzko informazioa. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak Ez dago daturik
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Ez dago ezberdintasunik bi tratamenduen arteko sintomatologia psikotikoan (post-trat: F=0.62; p=0.44) (6 hilabete: F=0.01; p=0.99). Ez dago ezberdintasunik sintomatologia negatiboan (post-trat F=0.70, p=0.44) (6 hilabete: F=0.34; p=0.57) Cannabisaren kontsumoa murriztu zen KTE taldean trat-ostean (p<0.001), baina ez dago ezberdintasunik 6. hilabetean Ez dago ezberdintasunik KTE eta PH artean kannabisaren kontsumoan 6. hilabetean (F=0.40; p=0.53) eta 9. hilabetean (F=0.03; p=0.86). Ez dago ezberdintasunik eraginkortasunean KTE eta PH konparatuz gero.
Konklusioak Bi tratamenduak murrizten dute kannabisen kontsumoa jarraipenean. Ez dago bi tratamenduen arteko ezberdintasunik.Bi tratamenduak murrizten dute kannabisen kontsumoa jarraipenean. Ez dago ezberdintasun esanguratsurik
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
120
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Petersen, 2005 (OPUS)(16)
Helburua Lehenengo Gertakari psikotikoei aplikaturiko tratamendu integratuaren eraginkortasuna ebaluatzea da. Diseinua Ausazko entsegu klinikoa Errealizazio-aldia 1998ko urtarrila - 2000ko abendua Jarraipen-aldia 2 urte
Parte-hartzaile kopurua 547 parte-hartzaile TE= 275 KT= 272 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 18-45 urte - Lehenengo eskizofreniarekin erlazionaturiko diagnostikoa - 12 aste baino luzeagoz tratamendurik jaso ez duten pazienteak
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMENDU INTEGRATUA: - Tratamendu goiztiar eta trinkoa: komunitate tratamendu asertiboa, senideentzako tratamendua, eta trebetasun sozialerako prestakuntza - Komunitate tratamendu asertiboa: medikamendua eta psiko-hezkuntza (senideekin) - Psikohezkuntza:Bakarkako 3 sesioa eta taldeko 4-6 senideen taldeetan, psikosiaren buruzko informazioa, etiología, pronostikoa eta gaixoen maneiua lantzen da Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMENDU ESTANDARRA: komunitateko osasun mentaleko zentroan parte hartzeko eskaintza. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak TE= 70/1urte (39)/ 2urte (31) KT=108/ 1urte (67)/ 2urte(41)
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Dimentsio Psikotikoa: 1 urte -0.31 (-0.55 to -0.07) p=0.02 / 2 urte -0.32 (-0.58 to –0.06) p=0.02 Dimentsio negatiboa: 1 urte -0.36 (-0.54 to -0.17) p=<0.001 / 2 urte -0.45 (-0.67 to –0.22) p=<0.001 desantolaketaren dimentsioa: 1 urte -0.04 (-0.14 to 0.07)p= 0.5 / 2 urte -0.12 (-0.25 to 0.00) p=0.06 Sintoma orokorrak: 1 urte 3.00 (0.37 to 5.63) p=0.03 / 2 urte 2.45 (-0.32 to 5.22) p=0.08 Funtzionamendu orokorra: 1 urte 2.61 (0.11 to 5.15) p=0.04 / 2 urte 3.12 (0.37 to 5.88) p=0.03 Gogobetetasuna: 1 urte / 2 urte
Konklusioak Tratamendu integratutak eragin positiboa du dimensio negatiboan, desantolaketan, sintoma eta funtzionamendu orokorrean lehenengo eta bigarren urteko jarraipenean. Gainera tratamendu integratua jaso dutenek gogobetetasun maila handiagoa dute jarraipenean (1 eta 2 urte)..
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
121
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Thorup, 2005 (OPUS)(33)
Helburuak Lehenengo gertakari psikotikoetan, sintoma negatiboak murrizteko tratamendu integratuak duen eraginkortasuna ebaluatzea. Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1998ko urtarrila - 2000ko abendua Jarraipen-aldia 2 urte
Parte-hartzaile kopurua 547 parte-hartzaile ET= 275 KT= 272 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 18-45 urte - Lehenengo eskizofreniarekin erlazionaturiko diagnostikoa - 12 aste baino luzeagoz tratamendurik jaso ez dutenak
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMENDU INTEGRATUA: - Tratamendu goiztiar eta trinkoa: komunitate tratamendu asertiboa, senideentzako tratamendua, eta trebetasun sozialerako prestakuntza Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMENDU ESTANDARRA: komunitateko osasun mentaleko zentroan parte hartzeko eskaintza. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 205: (basal)26 (2jarrai)44 KT= 164: (basal)46 (2jarrai)62
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) - Sintoma negatibo gutxiago (TE= 1,42, KT=1,84; OR -0.67 to -0.23): lautze afektiboa, alogia, geldotasun eta abulia gutxiago. Arreta gehiago. - Dimentsio psikotikoa (ET=1,07, KT=1,29; OR -0,58 to -0,06). Haluzinazio gutxiago.
Konklusioak Tratamendu integratua jaso duten pazienteek sintomatologia negatibo (lautze afektibo, alogia, geldotasun eta abulia) gutxiago daukate. Talde esperimentalak haluzinazio gutxiago pairatzen du, ez dago ezberdintasunik eldarnioetan.
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
122
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Jeppesen, 2005 (OPUS)(14)
Helburuak Tratamendu estandarra eta integratua-ren eraginkortasuna neurtzea pazientearen familian. Adierazitako emozioa(AE), gaixotasunaren jakintza eta tratamenduaren gogobetasuna neurtzen dira Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1998ko urtarrila - 2000ko abendua Jarraipen-aldia 12 hilabete
Parte-hartzaile kopurua ET= 275 KT= 272 Parte-hartzaileen ezaugarriak Senide garrantzitsuak, patzieteekin denbora dexente pasa behar izan dute. Bakarrik senide bat sar daiteke eta orden zehatz batean sartzen dira: lehenengo senar-emazteak, gurasoak, seme-alabak, anai-arrebak, lagunak…
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMENDU INTEGRATUA (TI): - Komunitate tratamendu asertiboa: medikamendua eta psikohezkuntza (senideekin) - Psikohezkuntza: bakarkako 3 sesio eta tadeko 4-6. Familia taldean psikosiari buruzko informazioa, etiología, pronostikoa eta gaixoen maneiua lantzen da Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMENDU ESTANDARRA (TE): komunitateko osasun mentaleko zentroan parte hartzeko eskaintza. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 46 senide KT= 53 senide
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Parte hartzen duten senideetako gehiengoa gurasoak ziren eta beraien ikasketak nahiko altuak ziren. Tratamendu integratua oso ona zen gizarteko rola murrizteko (CI = -0.37 - -0.02) eta gaixotasunen kontrako erreakzioak hobetzeko (CI = -0.37 - -0.02) Ez dugu ezberdintasunik aurkitu adierazitako emozioan. - %63.2 TI eta %59.1 TEjaitsi dute bere AE. - %18.7 TI senideak eta %12.5 TE senideak handitu dute bere AEputuazioak. Ez dago ezberdintasunik senideek tratamenduaren ondoren duten gaixotasunaren jakintzan (CI= -0.5 to 2.3) Tratamenduaren gogobetasuna IT taldean TE taldean baino handiagoa da (CI= 2.1 to 4.7)
Konklusioak Tratamendu integratuak adierazitako emozioa murrizten du eta tratamenduaren gogobetasuna hobetzen du.
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
123
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Bertelsen, 2007. (OPUS)(12)
Helburuak Suizidio-saiakerak, planak edo pentsamenduak iragartzeko faktoreak identifikatzea. Lehenengo gertakari psikotiko diagnosia egin aurreko 5 urteetako suizidio tasa aztertzea Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1998ko urtarrila - 2000ko abendua Jarraipen-aldia 5 urte
Parte-hartzaile kopurua 547 ET= 275 KT= 272 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 18-45 urte - eskizofreniarekin erlazionaturiko diagnostikoa - 12 aste baino luzeagoz tratamendurik jaso ez duten pazienteak
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMENDU INTEGRATUA: - Tratamendu goiztiar eta trinkoa: komunitate tratamendu asertiboa, senideentzako tratamendua, eta trebetasun sozialerako prestakuntza Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMENDU ESTANDARRA (TE): komunitateko osasun mentaleko zentroan parte hartzeko eskaintza. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 151: (basal)26 (jarrai 2)44 (jarrai 5)80 KT= 150: (basal)46 (jarrai2)62 (jarrai5)60
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea/p balioa) - Hiltzeko probalitatea koltrol taldean handiagoa da baina diferentzia ez da esanguratsua. - Ez dago ezberdintasun esanguratsurik suizidio-saiakeretan, planetan edo pentsamenduetan (1 edo 2 urteko jarraipean). - Gazteagoek suizidio-saio egiteko joera gehiago dute. - Depresioaren eta suizidio ideien artean harreman handia dago 2 urteko jarraipenean. - Haluzinazioak eta suizidio-saiakeren artean erlazioa aurkitu da 2 urteko jarraipenean (OR 1.3 %95 CI 1.09-1.57)
Konklusioak Suizidioaren aurretik kontutan hartzeko aldagaiak: gaztea izatea, suizidio-saiakerak, planak edo pentsamenduak, sintoma psikotikoak eta depresiboak izatea (2. Urteko jarraipenean). 5 Urteko jarraipenean ez dira aldagai garrantzitsurik aurkitzen
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
124
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Bertelsen, 2008 (OPUS)(13)
Helburuak Lehenengo gertakari psikotikoetan esku-hartze goiztiar trinkoak (OPUS) epe luzera duen eragina zehaztea. Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1998ko urtarrila - 2000ko abendua Jarraipen-aldia 5 urte
Parte-hartzaile kopurua 547 parte-hartzaile ET= 275 KT= 272 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 18-45 urte - Eskizofrenirekin erlazionaturiko diagnostikoa - 12 aste baino luzeagoz tratamendurik jaso ez duten pazienteak
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMENDU INTEGRATUA: - Tratamendu goiztiar eta trinkoa: komunitate tratamendu asertiboa, senideentzako tratamendua, eta trebetasun sozialerako prestakuntza Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMENDU ESTANDARRA (TE): komunitateko osasun mentaleko zentroan parte hartzeko eskaintza. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 151: (basal)26 (jarrai 2)44 (jarrai 5)80 KT= 150: (basal)46 (jarrai2)62 (jarrai5)60
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Tratamendu integratua jaso zuten pazienteek 2 urterako segimenduan zituzten ezberdintasun esanguratsuak: - dimentsio psikotikoa (OR, 1.06 vs 1.27; 95% CI, -0.58 to -0.06; p=.02) - dimentsio negatiboa (OR, 1.41 vs 1.82; 95% CI, -0.67 to -0.22; p=.001) - Funtzionamendua (55.16 vs 51.13; DM, 3.12; 95% CI, 0.37 to 5.88; p=.03) - droga-abusu gutxiago dute. - antipsikotiko gutxiago hartzen dituzte 2. urterako jarraipenean. - Egun gutxiago egoten dira ospitalean (2 urte) - Gizarte etxeetan gutxiago bizi dira (%4 ET y %10 KT). - Ez dago ezberdintasun esanguratsurik 5. urteko segimenduan. Kontrako erreakzioak ET %61keta KT %59k ez dute lanik egiten ezta ikasten, populazio orokorrean %20k ikasi/lanik egiten ez duten bitartean
Konklusioak 2. urteko jarraipenean tratamendu integratua jaso duten pazienteek etekin handiagoa atera dute (sintoma psikotikoak, negatiboak, droga abusua, antipsikotikoen dosia eta ospitalizazio gutxiago eta funtzionamendu eta independentzia gehiago). 5. urteko jarraipenean tratamendu integratua jaso dutenek independentzia gehiago dute. Ez dago ezberdintasunik gertakari psikotikoen proportzioetan.
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
125
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Kopelowicz, 1998 (IRCMMI)(29)
Helburuak Pazientea komunitatean berriro integratzera zuzendutako programa baten eraginkortasuna aztertzea Diseinua Ausazko entsegu kliniko Errealizazio-aldia Ez dago daturik Jarraipen-aldia hilabete 1
Parte-hartzaile kopurua 59 parte-hartzaile ET= 28 KT= 31 Parte-hartzaileen ezaugarriak - Eskizofrenia edo eskizoafektibo diagnostikoa. -Entsegu klinikoan sartu aurreko 2 urteetan 2 ospitalizazio baino gutxiago
Talde esperimentalaren tratamendua Komunitatean berriro integratzeko zuzenduriko programa:45 minutuko 16 sesio - gaixotasunaren ezaguera - medikamenduaren kontrola. - arazoen identifikazioa. - toxikoen kontsumoa sahiestea - estresaren kontrala - hitzordura joateko garrantzia. - eguneroko gauzen antolakuntza. Iraupena Ezezaguna Kontrol taldearen tratamendua terapeuta okupazionalak egindako tratamendua. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak 5 pazienteak galdu dira: ET=1 / KT=4
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea/p balioa) Gaixotasun ezaguera: Test ondoren: %81 vs %55 erantzun zuzenak (t=5.1;df=56;p=0.001) Pre-post: KT= NS / ET= 81% vs %55 (t=5.3;df=27;p=0.001) Hitzordura joatea ospitaleratu ondoren %85 ET vs. %37 KT (χ2=11.22;df=52;p=0.001)
Konklusioak Komunitatean berriro integratzeko tratamenduak gaixotasunari buruzko ezaguera hobetzen du eta gaixotasuna onartzen laguntzen du. Gainera pazienteen portzentai handiago bat joan da beraien lehenengo hitzordura
Ebidentziaren Kalitatea BAXUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
126
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra McGorry, 2002 (PACE)(19)
Helburuak Psikosia pairatzeko arrisku altua daukaten pazienteetan trantsizioa prebenitzeko esku-hartze baten eta beharretan oinarrituriko esku-hartzearen arteko konparaketa. Diseinua Auzasko entsegu klinikoa Errealizazio-aldia 1996ko urria – 1999ko urtarrila Jarraipen-aldia 6 eta 12 hilabete bitartean
Parte-hartzaile kopurua 59 pazientek - ET= 32 Prebentziorako esku-hartze zehatza (PEZ) - KT= 28 Beharretan oinarrituriko esku-hartzea(BOE) Parte-hartzaileen ezaugarriak - 14-30 urte - Melbourne - UHR irizpideak betetzea (ultra high risk)
Talde esperimentalaren tratamendua PEZ: BOE+ TKK + 1 o 2 mg risperidona + atxikimendua TKK (kontrol egokiago batera, moldaketa psikosozialeko tekniketara, estresaren maneiura, sintoma negatibo, depresibo eta positiboetara orientaturiko eta beste arazo batzuk) Iraupena 6 hilabete Kontrol taldearen tratamendua BOE: ostatu hartzeko laguntza, hezkuntza, familia arazoak eta gizarte eta laneko arazoak. Ez dute antipsikotikorik hartzen. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak Ez daude
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Psikosirako tranzizioaren tasa ET %10 eta KT %36 –koa da tratamendu bukaeran eta ET %19 eta KT %36-koa kehenengo urteko jarraipenean. PEZ-en psikosirako tranzizioaren tasa % 7 da, BOEn %12-koa (tratamenduaren bukaeran) eta %7 eta %29-koa 1go urteko segimenduan. Ez dago ezberdintasun esanguratsurik sintomatologian, hala ere, bi taldeek bere sintomatologia murriztu dute.
Konklusioak Psikosirako tranzizioaren tasa PEZ-en BOE-n baino txikiagoa da. Ez dago ezberdintasunik sintometan edota funtzionamenduan. Hala ere, pazienteen sintomak bi taldeetako pazienteengan hobetzen dira.
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
127
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Phillips, 2007. (PACE)(20)
Helburuak Tratamendu psikologiko eta farmakologikoaren arteko konparaketa egitea. Bi taldeen arteko psikosirako trantsizioaren tasak alderatzea Diseinua Ausazko entsegu kliniko kontrolatuak Errealizazio-aldia 1996ko urria – 1999ko urtarrila Jarraipen-aldia 3 urte
Parte-hartzaile kopurua 59 subjektu: PEZ = 32 PEZ-F (atxikituak)=13 PEZ-N (ez atxik.)=11 NBI = 28 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 14-30 urte - Melbourne - UHR irizpideak betetzen dituztenak (ultra high risk)
Talde esperimentalaren tratamendua PEZ: BOE + TCC + 1 o 2 mg risperidona + tratamenduari atxikimendua TKK (sintomen kontrola, egokitzapen psikosozialerako teknikak, estresaren maneiua, sintoma negatibo/depresiboak, sintoma positiboak eta beste komorbilitate batzuk) Iraupena 6 hilabete Kontrol taldearen tratamendua BOE: Sintoma, familia arazoetara, harreman sozialetara eta lan arremanetara bideratua. Ez dute medikamendu antipsikotikorik hartzen Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak PEZ= 7 (31) / BOE=11 (28)
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tartea /p balioa) Trantsizio tasak 1go urtera (%19 vs. %36) murrizten dira. EE 1º- 3º urte. EE PEZ-F eta PEZ-N. mania eta bizi kalitate puntuazio altuak dituzte momentu basalean eta segimenduaren 3 urtetara PEZ-N puntuazio altuagoak dituzte BPRS-n PEZ-F eta BOE-k baino.
Konklusioak Lehenengo urtean trantsizio probabilitatea 5 urtetara baino handiagoa da. Esku-hartze espezifikoak psikosirako trantsizioa batzeratzen du. Atxikimendu gabeko PEZ-ko pazienteek beste bi taldeek baino sintomatologia gehiago dute
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
128
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Uzenoff, 2008. (ACE)(24)
Helburuak Sintoma positiboak, negatiboak eta depresiboak murrizteko eta gizarte funtzionamendua eta medikazioarekin jarrera ona izateko ACE Esku-hartze tratamenduaren eraginkortasuna neurtzea da. Diseinu Ausazko entsegu kliniko eta kontrolatua itsutze simplea. Errealizazio-aldia 2001ko abustua – 2003ko iraila Jarraipen-aldia 6 hilabete
Parte-hartzaile kopurua Zenbakia = 62 ET= 31 / KT= 31 Parte-hartzaileen ezaugarriak - Lehenengo gertakari psikotikoa - 16 urte gorago - 12 hilabete baino luzeagoz diagnostikotik
Talde esperimentalaren tratamendua - 14 sesio 30-45 minutu 14 astetan (malgua) - Terapia kognitibo-konduktual (TKK): bere sintomari eta tratamenduri buruzko heziketa, elkarrizketa motibatzailean, botiken erabileran eta helburu errealistetan hezten da. Iraupena 6 hilabete Kontrol taldearen tratamendua Ohiko tratamendua Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak 5 paziente
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tarte /p balio) - ET sintoma positiboak gutxiago baino (t[31.7]= 2.26, p=0.05) eta tratamendua bukatu ondoren (t[32] = 2.56, p= 0.05) - Sintomatologia orokorra gutxiago ET tratamenduaren erdian (t[31.3]= 2.50, p= 0.05) eta tratamendua bukatu ondoren (t[32]= 2.63, p=0.05). - Ez dago ezberdintasunik sintoma negatiboetan, depresiboetan eta bizi kalitatean. - Pazienteek bere medikazioaren etekin gehiago ikusten dute
Konklusioak Talde esperimentaleko pazienteek sintomatologia orokor eta sintomatologia positibo gutxiago islatzen dituzte bai tratamenduaren erdialdera eta baita amaieran ere. Hala ere, pazienteen sintomatologia negatiboaren adierazpenean, sintoma depresiboetan eta bizi kalitatean ez dago ezberdintasunik
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
129
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Jackson, 2008. (ACE)(23)
Helburuak ACE programa ondorengo kasuetarako Befriending-a baino eraginkorragoa dela frogatzea da 1. hasierako fasean sintoma positibo eta negatiboak murrizteko; 2. sintomatologiaren hobekuntza hau urtebeterako jarraipenean mantentzen dela frogatzea; 3. urtebeterako jarraipenean ACE jaso duten pazienteek Befriending-a jaso dutenek baino ospitalizazio gutxiago izan dituztela frogatzea Diseinu Ausazko entsegu kliniko eta kontrolatua itsutze simplea. Errealizazio-aldia 2001ko abustua – 2003ko iraila Jarraipen-aldia 12 hilabete
Parte-hartzaile kopurua Zenbakia = 62 ET= 31 / KT= 31 Parte-hartzaileen ezaugarriak - Lehenengo gertakari psikotikoa - 15-25 urte. - ingelesez hitz egitea - ez adimen atzerapena
Talde esperimentalaren tratamendua - gehienezko 20 sesio de 45 minutu 14 astetan (malguak) - Terapia kognitibo-konduktual edozein arazogatik: sintoma positiboak, komorbilitatea, sintoma negatiboak, identitate arazoak eta berrerortzeen saihespena lantzen dira Iraupena 6 hilabete Kontrol taldearen tratamendua BEFRIENDING: neutroak diren gaiez mintzatzea: musikaz, kirolaz, liburuez, sukaldaritzaz, maskotez… Eta komunikazio arazoak baleude jolasak, ibilaldiak edo kirol ekintzak… Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 3/ KT= 4
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tarte /p balio) - ET sintomas positiboak eta negatiboak murrizten dira tratamenduaren erdian eta bukaeran (Ez dago diferentziarik 1.urteko jarraipenean) - ET funtzionamendua hobetzen da tratamenduaren erdian Kontrako erreakzioak - ET pazienteek ingresatzeko probalitate gehiago dute (%80) eta ospitalizazio egun gehiago (%2,4)
Konklusioak - Sintomatologia positibo eta negatiboa bi taldeetan hobetzen den arren, talde esperimentalean hobekuntza terapia amaieran esanguratsuki handiagoa da. - Sintomatologia negatibo eta funtzionamenduan hobekuntza gehiago izan zuten tratamenduaren iraupen eta amaieran - Urte baterako jarraipenean ordea ez ziren ezberdintasun esanguratsurik aurkitu
Ebidentziaren Kalitatea ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
130
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Ueland, 2004 (NORWAY)(26)
Helburuak Lehenengo gertakari psikotiko bat pairatu duten pertsonek jasotzen duten psiko-hezkuntza tratamenduari gehitzeko programa kognitibo bat aztertzea Diseinu Ausazko entsegu kliniko Errealizazio-aldia Ez dago informaziorik Jarraipen-aldia 6 hilabete
Parte-hartzaile kopurua 26 paziente ET= 14 KT= 12 Parte-hartzaileen ezaugarriak - 12 - 18 urte - Eskizofrenirekin edo psikosiarekin erlazionaturiko diagnostikoa
Talde esperimentalaren tratamendua PROGRAMA KOGNITIBOA: 30 ordu bakarkako tratamendua 4 modulutan: - bereizte kognitiboa: lagunekin harremanak hobetzeko eta arazo-konponketaren trebetasunak lantzen dira. - Arreta: arreta eutsia eta selektiboa Span of Apprehension Task (SPAN) - Oroimena: hitzezko eta ikusmen oroimena. - gizarte pertzepzioa: gizarteko informazioa aztertzea. Iraupena 30 ordu ± 7hilabetean Kontrol taldearen tratamendua Psikohezkuntza: arazo konponketaren trebetasuna, eta gizarte sareak. Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak Ez dago
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tarte /p balio) Kognitibo prueba batean TMT B (t=-3.4,df =24, P=0.002) Ez dago desberdintasunik sintoma positibo edo negatiboetan.
Konklusioak Ez dira ezberdintasunik aurkitu bi tratamenduen artean, ez sintomatologian eta ezta funtzionamendu kognitiboan ere. Bi talde hobetzen dira arretan, funtzionamenduan eta funtzio exekutiboetan.
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
131
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Grave, 2006 (NORWAY)(27)
Helburuak Evaluar los beneficios del tratamiento integrado biomédico y psicosocial en esquizofrenia de inicio reciente Diseinu Ensayo clínico aleatorizado y controlado Errealizazio-aldia Febrero 1992 - Octubre 1999 Jarraipen-aldia 2 urte
Parte-hartzaile kopurua 50 pacientes ET=30 KT=20 Parte-hartzaileen ezaugarriak - diagnóstico de esquizofrenia, esquizoafectivo o esquizofreniforme. - no diagnosticado desde más de 2 urte. - Edad 18-35 urte. - prescripción de antipsicóticos. - no irse de la ciudad por lo menos en 1 urte.
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMIENTO INTEGRADO - Psicoeducación familiar estructurada (1 o 2 sesiones): medicación, adherencia, resolución de problemas y manejo situaciones de crisis. - HHSS: comunicación familiar y resolución de problemas. - TCC individual: síntomas residuales e incapacidad - Los 2 primeros meses (sesiones semanales de 1 hora), durante 1 urte (cada tres semanas) y a los 2 urte (1 sesión al mes) Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMIENTO ESTANDAR - medicación antipsicótica - casas de apoyo y cuidados - promover la independencia - actividades laborales - psicoeducación breve - terapia de apoyo Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET=3 / KT=4
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tarte /p balio) - Menos recaídas 20% vs 50%. - Más adherencia psicosocial 97% vs. 70%, - Buen resultado clínico 53% vs. 25%. - NS síntomas positivos pero mayor estabilidad sintomática. - Menos síntomas negativos en basal y dif a los 24 meses (F= 3.943; d.f.= 6.9, 48; P=0.000). Funcionamiento global. Mejora con el tratamiento pero NS entre dos grupos.
Konklusioak Beneficios del TI frente ST: menos recaídas, mayor adherencia psicosocial, mejor curso de la enfermedad, más estabilidad sintomática. Funcionamiento global NS, mejoran los dos tratamientos.
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
132
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KOMPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Aipamen laburra Morken, 2007 (NORWAY)(28)
Helburuak Examinar el efecto en la adherencia a la medicación a los dos urte de seguimiento del tratamiento integrado frente al tratamiento estándar Diseinu Ensayo clínico aleatorizado Errealizazio-aldia Febrero 1992 - Octubre 1999 Jarraipen-aldia 2 urte
Parte-hartzaile kopurua 50 participantes ET= 30 / KT= 20 Parte-hartzaileen ezaugarriak - diagnóstico de esquizofrenia, esquizoafectivo o esquizofreniforme. - no diagnosticado desde más de 2 urte. - Edad 18-35 urte. - prescripción de antipsicóticos - no irse de la ciudad por lo menos en 1 urte.
Talde esperimentalaren tratamendua TRATAMIENTO INTEGRADO - Psicoeducación familiar estructurada (1 o 2 sesiones): medicación, adherencia, resolución de problemas y manejo situaciones de crisis. - HHSS: comunicación familiar y resolución de problemas. - TCC individual: síntomas residuales e incapacidad - Los 2 primeros meses (sesiones semanales de 1 hora), durante 1 urte (cada tres semanas) y a los 2 urte (1 sesión al mes) Iraupena 2 urte Kontrol taldearen tratamendua TRATAMIENTO ESTANDAR - medicación antipsicótica - casas de apoyo y cuidados - promover la independencia - actividades laborales - psicoeducación breve - terapia de apoyo Aleatoziazioaren ondoren galdutako pazienteak ET= 8 y KT= 5
Tamainaren estimazioa (konfidantza-tarte /p balio) Mayor adherencia en mujeres seg 2 urte (84% vs 58%) Mayor adherencia ALTUA EE 1 urte (94% vs 65%) Predictores de adherencia 1 urte: BPRS, ALTUA EE, contacto familiar/ 2 urte: sexo varón y ALTUA EE. NS en adherencia entre las dos intervenciones
Konklusioak NS en la adherencia entre dos tratamientos. Las mujeres son más adherentes que los hombres. La ALTUA EE expresada y el contacto familiar son predictores claros de la adherencia terapéutica
Ebidentziaren Kalitatea ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
133
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada (Bechdolf et al., 2012)
Objetivos Comparación del tratamiento integrado (IPI) en comparación con una terapia de apoyo para la prevención de la transición a la psicosis en sujetos de alto riesgo Diseño Ensayo clinico aleatorizado Periodo de realización Alemania, enero 2001-enero 2004. Periodo de seguimiento De 12 meses a 24 meses
Número/grupo de participantes 128 participantes: - GE= 63 Intervención tratamiento integrado (IPI) - GC= 65 terapia de apoyo Características de los participantes - Que cumplan uno de los 10 sintomas de pensamiento o percepción y un déficit en el funcionamiento o riesgo genético. -Alemania
Intervención grupo experimental IPI: tratamiento integrado, combina terapia cognitivo conductual (25s), grupo de habilidades sociales (15s), remediación cognitiva (12s) y psicoeducación familiar (3s). Duración 12 meses Intervención grupo control Terapia de apoyo: apoyo empático, psicoeducación básica con un estilo poco estructurado. Máximo 30 sesiones durante los 12 meses. Pérdidas post aleatorización IPI: 12(12m) / 11(24m) SP:8(12m) /16 (24m)
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Tasas de transición a los 12 meses IPI 13,2% y GC 16,9% (OR=6,21, 95% CI 1,32-29,29; p=0,008) y a los 24 meses de 6,3% IPI y 20% GC (OR=3,69, 95% CI 1,13-12,01;p=0,019)). El tiempo para la conversión a la psicosis era menor en el grupo control 784,2 vs 887,1; X=5,43; p=0,020) No diferencias en el uso de antidepresivos entre los dos grupos.
Conclusiones La tasa de transición a la psicosis es menor en el grupo que realizó el tratamiento integrado frente al grupo control. Además el tiempo hasta la transición a la psicosis era mayor en la del grupo control.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
134
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada (Calvo et al., 2014)
Objetivos Comparación del un tratamiento psicoeducativo basado en la resolución de problemas y familiar frente a una intervención no estructurada en adolescentes con un primer episodio psicótico. Diseño Ensayo clinico aleatorizado con evaluación enmascarada Periodo de realización Periodo de seguimiento 9 meses
Número/grupo de participantes 55 participantes: - GE= 27 grupo psicoeducativo (PE) - GC= 28 terapia no estructurada (NS) Características de los participantes - 14-18 años - Primer episodio de psicosis: esquizofrenia, esquizoafectivo, esquizofreniforme, bipolar, tratorno depresivo mayor con sintomas psicóticos, psicosis breves o no específicas.
Intervención grupo experimental PE PIENSA: 15 sesiones quincenales de tratamiento psicoeducativo y tratamiento multifamiliar de McFarlane. 3 sesiones indifiduales (50 minutos) y 12 sesiones grupales de 90 minutos (por un lado los pacientes y por otra los familiares). Las sesiones están dirigidas a aprender estrategias para resolver problemas relacionados con la vida diaria, manejar las crisis y prevenir recaídas. Se les ofrecía material escrito. Duración 9 meses Intervención grupo control NS: 15 sesiones quincenales. 3 sesiones individuales y 12 grupales en las que se trataba de forma no estructurada de compartir experiencias y consejo. No se les ofrece material escrito. Pérdidas post aleatorización PE = 2 NS = 2
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) No se encuentran diferencias significativas con respecto al número de sesiones a las que acude cada paciente (PE 7,37±4,7 NS 6,75±4,94) ni cada padre (PE 8,93±4,07 NS 6,86±4,82) El grupo PE reduce la dosis de antipsicótico (z=-2,109; p=0,035) sin embargo en el grupo control la dosis de antipsicótico permanece estable (z=-1,067; p=0,286). Los dos grupos redujeron la sintomatología psicótica positiva y general y mejoraron su funcionalidad. Los pacientes del grupo PE redujeron la sintomatología negativa de forma significativa comparado con el grupo control (PE 16,55±7,27 pre y 12,84±7,87 post vs. NS 17,03±7,42 pre 15,81±6,37 post; p=0,039). Los pacientes del PE tuvieron menos visitas a urgencias que los del grupo NS (X2=3,62;P=0,039). Existe cierta tendencia a menor número de hospitalizaciones en el grupo PE (11% vs 32%; p=0,057)
Conclusiones El grupo que recibe el tratamiento psicoeducativo reducen significativamente la sintomatología negativa, las dosis de antipsicoóticos y las visitas a urgencias con respecto a los pacientes que acuden al grupo control.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
135
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada (Lecomte et al., 2008)
Objetivos Determinar la efectividad de una terapia cognitivo-conductual grupal para pacientes con un episodio reciente de psicosis en comparación con una intervención reconocida para pacientes con trastorno mental severo como es un entrenamiento en habilidades para el manejo de síntomas y otro grupo control en lista de espera. Diseño Ensayo clinico aleatorizado Periodo de realización Canadá Periodo de seguimiento 15 meses: 3/6/9/15 meses
Número/grupo de participantes 55 participantes: - GE= Tratamiento cognitivo conductual grupal (CBT) - GC= Habilidades para el manejo de síntomas (SM) Características de los participantes - 18-35 años - Primer episodio de psicosis no hace más de 2 años. -En tratamiento psiquiatrico y estable
Intervención grupo experimental CBT: 24 sesiones 2 veces por semana durante 3 meses. Terapia manualizada (Lecomte, 2003). La terapia consta de 4 partes en las que se trata de como le afecta el estres, evaluando hipótesis y alternativas, drogas y alcohol y afrontamiento y competencia. Duración 3 meses Intervención grupo control SM: 24 sesiones 2 veces por semana durante 3 meses sobre el manejo de síntomas y la prevención de recaídas. Incluye 4 áreas: identificando signos de alarma de recaídas, manejo de los signos de alarma, afrontamiento de los sintomas persistentes y evitar el consumo de alcohol y otras drogas. Pérdidas post aleatorización CBT = 12% / 52% SM = 39% / 58%
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Mayor pérdidas en el tratamiento de los pacientes que están en el grupo SM. No existen diferencias entre los grupos en los cambios de medicación durante el seguimiento. Existe una mejora signfiicativa en el postratamiento en el grupo CBT en la autoestima (10.32, p <.05), síntomas positivos T0 to T1 (-6.95, p < 0.01; E.S. = 0.54) y generales T1 to T2 (-3.02, p<0.07) negativos. Los dos grupos de intervención muestran mejorías con respecto al grupo control a los 6 meses en los síntomas positivos (-0.29, p <.05 para CBT y -0.48, p < 0.01 para SM) y en el postratamiento en los síntomas negativos (-0.38, p < 0.005 para CBT y -0.35, p <0.005 para SM). Las puntuaciones en el soporte social de los tres grupos no mejora de manera significativa, encontrando tan sólo una tendencia en el grupo CBT (6.93, p <0.07). La intimidad (2.13, SE: 0.69, p= 0.00) y las estrategias de afrontamiento (8.77, p < 0.01) mejora de forma significativa en el grupo CBT.
Conclusiones Los dos tratamientos mejoran de manera significativa la sisntomatología positiva y negativa comparado con el grupo control. No obstante, el grupo que recibió CBT obtuvo mejores puntuaciones en autoestima, habilidades de afrontamiento y soporte social. Así mismo, el grupo CBT tiene una menor tasa de abandonos que el SM.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
136
XIV.1.2. Azterketa sistematiko bilaketaren emaitzak
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KONPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Cita abreviada Harveyl, 2007. (38)
Objetivos Comparar la efectividad de la terapia enriquecida frente a la estándar Diseño Ensayos clínicos, se incluyen ensayos no aleatorios Periodo de búsqueda Enero 1995 - Enero 2006
Población Pacientes que hayan sufrido recientemente un episodio psicótico o esquizofrénico, primer o segundo episodio.
Intervención T. EXPERIMENTAL: - Intervención enriquecida (tratamiento comprensivo durante al menos 6 meses o tratamientos psicosocioales de al menos 3 meses) - Intervenciones familiares, habilidades sociales, terapia cognitiva y psicoterapia de apoyo - individual o grupal Comparación T. CONTROL: guía estándar
Magnitud del efecto Sintomas totales TE=–1.53 (CI–1.66 a –1.40) TC=–1.08 (CI –1.30 a –0.86) (Q=11.8, df 1, P<0.001) Sintomas positivos TE=–1.54 (CI –1.63 a –1.45) TC=–1.07 (CI –1.19 a –0.94) (Q= 40, df 1, P<0.001) / Sintomas negativos TE = –0.44 (CI–0.53 a –0.35)TC=–0.18(CI–0.31 a –0.05) (Q =10.6, df 1, P<0.001) Funcionamiento TE = 1.11 (CI, 0.99 a 1.23) and TC = 0.63 (CI, 0.49 a 0.77) (Q=24.5, df 1, P < 0.001).
Conclusiones Las terapias psicológicas son significativamente más positivas que el tratamiento estándar para disminuir la sintomatología tanto positiva como negativa y mejorar el funcionamiento global en los primeros episodios psicóticos en el seguimiento a 1 o 2 años.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
137
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KONPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Cita abreviada Munoz-Solomando, 2008(36)
Objetivos Sintetizar la evidencia del Instituto Nacional de Salud, las guías clínicas de excelencia y las revisiones sistemáticas sobre el uso de la terapia cognitiva en niños y adolescentes con problemas mentales. Diseño guias de practica clínica y revisiones sistemáticas Periodo de búsqueda No se refiere
Población Niños y adolescentes con los siguientes problemas mentales: ansiedad generalizada, depresión, trastorno obsesivo-compulsivo, trastorno por estrés postraumático, trastorno por déficit de atención con hiperactividad, problemas de conducta, conducta antisocial, trastornos psicóticos, trastornos de alimentación y consumo de sustancias
Intervención Terapia cognitiva conductual Comparación No
Magnitud del efecto Con respecto a la psicosis no encuentran ninguna revisión sistemática al respecto
Conclusiones No existe suficiente evidencia ya que no hay ninguna revisión sistemática sobre el tema
Ebidentziaren Kalitatea No clasificable
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
138
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KONPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Cita abreviada Bechdolf,
2006(12)
Objetivos Dar al lector un panorama comprensivo sobre el estado actual de la investigación sobre el tratamiento cognitivo conductual de los sujetos con alto riesgo de psicosis. Diseño Ensayos clínicos aleatorizados y controlados Periodo de búsqueda No hay datos
Población Sujetos alto riesgo de psicosis: – PACE: 14-30 años: 1. APS con síntomas psicóticos atenuados; 2. BLIPS con síntomas psicóticos breves e intermitentes; 3. Factores de alto riesgo (antecedentes familiares y descenso en el funcionamiento global). EDIE: entre 16-36 años 1. APS con síntomas psicóticos atenuados; 2. BLIPS con síntomas psicóticos breves e intermitentes; 3. Factores de altor riesgo (antecedentes familiares y descenso en el funcionamiento global). FETZ: Entre 18-36 años; Early Initial Prodromal State (EIPS): 1. Presencia de pensamientos y de déficits perceptivos; 2. Factores de alto riesgo (antecedentes familiares y descenso en el funcionamiento global)
Intervención PACE: 6 meses en 15 sesiones ind. MÓDULOS: Manejo del estrés, síntomas depresivos y negativos, síntomas positivos y otras comorbilidades. Modelo de vulnerabilidad al estrés y modelos cognitivos de la psicosis. EDIE: Duración 6 meses, máx. 26 sesiones individuales no formales. Estrategias de cambio y prevención de recaídas. FETZ: Duración 12 meses, máx. 30 sesiones indv, 15 sesiones grupo, máx. 12 sesiones entrenamiento cognitivo y 3 reuniones de información con personas clave. TI: psicoeducación, estrés, síntomas (básicos, depresivos, ansiosos, negativos), actuación en crisis. TG: humor positivo, entrenamiento en habilidades sociales, entrenamiento en resolución de problemas. Comparación PACE: Intervenciones psicosociales basadas en las necesidades EDIE: Seguimiento FETZ: Manejo clínico
Magnitud del efecto PACE: transición a psicosis 6 meses (10 % vs. 36%; p=0.026); 12 meses (20 % vs. 36%; p=0.24). NS sintomatología y funcionamiento. EDIE: transición 12 meses (6% vs. 22%; p=0.028); NS sintomatología y funcionamiento. FETZ: transición (5% vs. 15%). Dif PANSS PG y ERIraos, depresion y GAF
Conclusiones La terapia cognitivo conductual en personas con alto riesgo de psicosis es efectiva ya que se reduce la tasa de transición en los estudios con seguimiento de 1 año. Sin embargo la efectividad sobre la sintomatología no es tan clara. Tratamientos largos ofrecen resultados mejores.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
139
ERREFERENTZIA
IKERKETA POPULAZIOA TRATAMENDUAREN
KONPARAKETA EMAITZAK KONKLUSIOAK
EBIDENTZIAREN
KALITATEA
Cita abreviada Marshal, 2006(35)
Objetivos Evaluar los efectos de la detección temprana, los tratamientos específicos de fases y los equipos especializados de intervención temprana para el tratamiento de personas en riesgo de psicosis o primeros espisodios psicóticos Diseño Ensayos controlados aleatorizados Periodo de búsqueda Hasta el 2006
Población - Personas en fase prodrómica de la psicosis. - Personas con un primer episodio psicótico o en proceso de recuperación del primer episodio: personas con delirios, alucinaciones o trastornos del pensamiento (esquizofrenia, trastorno bipolar o depresión psicótica).
Intervención Tratamiento síntomas prodrómicos: TE: farmacológico y terapia cognitiva, atención psiquiátrica multidisciplinar Primer episodio psicótico: TE: detección temprana, régimen farmacológico y terapia cognitiva, atención psiquiátrica multidisciplinar Comparación Tratamiento síntomas prodrómicos: ningún tratamiento, tratamiento de apoyo o atención no específica. Primer episodio psicótico: seguimiento ambulatorio, fármaco y apoyo de un equipo de salud de la comunidad
Magnitud del efecto Dif sig en conversión a psicosis 6 meses TCC+ EE vs EE:(n = 59; GE 0,27; IC: 0,1 a 0,9; GC 4; IC: 2 a 20). NS conversión 12 meses, estado global, estado mental y calidad de vida. PEP: TE vs TC: Mejora GAF, satisfacción y cumplimiento
Conclusiones TCC se mostró eficaz al descender la tasa de transición a psicosis, terapia familiar eficaz para reducir la tasa de ingresos. El tratamiento integrado mejora el funcionamiento global frente a la atención estandar. Con respecto a otras medidas de resultado no se encuentran diferencias entre los diferentes tratamientos. Los resultados en los diferentes estudios son contradictorios
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
140
XIV.1.3. Resultados de la búsqueda manual de los ensayos clínicos
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Nordentoft, 2002 (OPUS)(15)
Objetivos Analizar los efectos positivos del tratamiento integrado sobre la sintomatología positiva y negativa y la satisfacción del paciente. Examinar el efecto del tratamiento integrado en la conducta suicida, en la ideación suicida y en la desesperanza. Diseño Ensayo clínico aleatorizado y controlado Periodo de realización Enero 1998 - Septiembre 1999 Periodo de seguimiento 12 meses
Número/grupo de participantes 341 pacientes: - Tratamiento integrado 173 - Tratamiento estándar 168 Características de los participantes - Edad 18-45 años - Diagnóstico: esquizofrenia, esquizotípico, trastorno delirante, esquizoafectivo, psicosis inducidas o inespecíficas. - No tratamiento antipsicótico durante más de 12 smn.
Intervención grupo experimental Tratamiento integrado: - Tratamiento asertivo comunitario - Medicación antipsicótica - Tratamiento psicoeducativo familiar - Entrenamiento HHSS Duración 2 años Intervención grupo control Tratamiento estándar - Medicación antipsicótica - Contacto con psiquiatra y enfermera - Posibilidad de realizar de 8 a 10 módulos de psicoeducación Pérdidas post aleatorización GE= 35 (173) GC= 42 (168)
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) - Los pensamientos y planes de suicidio están predecidos por la gravedad de las alucinaciones y presencia de desesperanza. - Síntomas negativos no asociados con pensamientos de suicidio. - Síntomas positivos, delirios de referencia y delirios somáticos son predictores de pensamientos de suicidio. - Durante el año de seguimiento un 11% de los pacientes intentaron suicidarse (10.3% GE y 10,5% GC; NS) y dos lo consiguieron (uno de cada grupo) no dif significativas. - Los intentos de suicidio (1año) mas frecuentes en mujeres que tenían pareja, aburrimiento vital, planes y pensamientos de suicidio. - Periodo de seguimiento el ser mujer, expresión de desesperanza baseline, alucinaciones y tener intentos de suicidio anterior a la baseline está positivamente asociado con los intentos de suicidio en el seguimiento a un año.
Conclusiones - Mayor esperanza en el futuro de los que están en el grupo de tratamiento OPUS que los que participan en el estándar. - Los pensamientos y planes de suicidio están predecidos por la gravedad alucinaciones y presencia de desesperanza. - Síntomas positivos, delirios de referencia y delirios somáticos son predictores de pensamientos de suicidio. - Durante el año de seguimiento un 11% de los pacientes intentaron suicidarse (12% GE y 10,4% GC) y dos lo consiguieron (uno de cada grupo) no dif significativas.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
141
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Petersen, 2005 (OPUS)(17)
Objetivos Evaluar como el tratamiento integrado comparado con el estándar reduce la proporción de pacientes con empobrecimiento clínico y social después de un año Diseño Ensayo clínico aleatorizado y controlado Periodo de realización Enero 1998 - Diciembre 2000 Periodo de seguimiento 1 año
Número/grupo de participantes 547 participantes GE= 275 GC= 272 Características de los participantes - entre 18-45 años, edad media 26.6, 59% hombres y 41% mujeres. - con primer diagnóstico del espectro de esquizofrenia - no haber tomado antipsicóticos desde más de 12 semanas
Intervención grupo experimental Programa de Intervención Temprana Intensiva: tratamiento comunitario asertivo, tratamiento familiar, y entrenamiento en habilidades sociales Modelo de Tratamiento Rico en Asertividad Comunitaria: Medicación y habilidades sociales (paciente) y psicoeducación familiar (parientes). Psicoeducación: 3 sesiones indiv para conocer las familias, grupos de 4-6 familias inf. sobre psicosis, el manejo, etiología y pronóstico Duración 2 años Intervención grupo control TRATAMIENTO ESTANDAR Ofrecimiento a participar en el centro de salud mental comunitario Pérdidas post aleatorización GE: 48 (275)= 227 GC: 86(272) = 192
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Dimensión psicótica: OR 0.35 (0.2 a 0.6) p=0.001 Dimensión negativa: OR 0.49 (0.3 a 0.8) p=0.002 GAF-S <30: OR 0.55 (0.3 a 1.0) p=0.04 Abuso de sustancias: OR 0.54 (0.3 a 0.9) p=0.03 Sin casa: OR 0.53 (0.3 a 0.9) p=0.02 Sin trabajo ni estudiando: OR 0.31 (0.2 a 0.5) p=0.01 Algún empobrecimiento: OR 0.50 (0.3 a 0.8) p=0.001
Conclusiones El tratamiento integrado reduce la sintomatología psicótica y negativa. Los pacientes tienen mejor funcionamiento, menos abuso de sustancias y menos empobrecimiento. Los pacientes con esquizofrenia son los que más se benefician de este tratamiento.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
142
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Nordentoft, 2006 (OPUS)(11)
Objetivos Examinar si el tratamiento integrado reduce la transición a psicosis del primer episodio Diseño Ensayo clínico aleatorizado Periodo de realización Enero 1998 - Diciembre 2000 Periodo de seguimiento 2 años
Número/grupo de participantes 79 pacientes: TE = 42 TG = 37 Características de los participantes - Edad comprendida entre 18-45 años - Diagnostico de esquizotípico CIE-10
Intervención grupo experimental Tratamiento Integrado * tratamiento asertivo comunitario * medicación antipsicótica * tratamiento psicoeducativo familiar * habilidades sociales Duración 2 años Intervención grupo control Tratamiento Estándar *contacto con el psiquiatra *contacto comunitario con la enfermera *intervenciones psicosociales (habilidades sociales y actividades de la vida diaria) Pérdidas post aleatorización - 7 GE (al año 5, a los 2 años 1) - 9 GC (al año 7, a los 2 años 1)
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Tratamiento integrado: transición a psicosis el 1º año 3/36 (8,1%) sujetos, el 2º año 9/36 (25%) Tratamiento estándar: transición a psicosis el 1º año 10/30 (25%) sujetos, el 2º año 14/29 (48,3%) En el tratamiento integrado es factor preventivo (RR= 0,36 IC= 0,16 - 0,85). Ser varón incrementa el riesgo a padecer psicosis en un 4,2% (IC=1,2 - 14,6) Síntomas negativos 1º año (RR= -0,69 / IC=-0,20 - -1,18; p<0.001) / 2º año NS Síntomas positivos 1º año y 2º años NS Desorganización 1º año y 2º años NS Prescripción antipsicóticos 1º año y 2º años NS
Conclusiones El tratamiento integrado puede inhibir o posponer la transición a la psicosis mejor que el tratamiento estándar. El sexo masculino también es un factor de riesgo significativo para la transición a psicosis. El consumo de cannabis parece estar asociado a un incremento en el riesgo de sufrir psicosis pero no llega a ser significativa la asociación.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
143
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Morrison, 2004 (EDIE-UK)(8)
Objetivos Efectividad de la terapia cognitiva para la transición a la psicosis Diseño Ensayo clínico aleatorizado Periodo de realización Diciembre 1999 – Abril 2002 Periodo de seguimiento 12 meses
Número/grupo de participantes 58 participantes: GE= 35 Terapia cognitiva monitorizada GC= 23 Monitorización Características de los participantes - Entre 16-36 años con alto riesgo de psicosis. - Síntomas psicóticos transitorios (1smn con alucinaciones delirios y desorganización intensa) - Síntomas psicóticos atenuados (más tiempo con alucinaciones delirios y desorganización menos intensa - Presencia de riesgo en el estado mental (deterioro funcionamiento GAF, historia familiar primer grado de psicosis o diagnóstico de personalidad esquizotípica)
Intervención grupo experimental Terapia cognitiva (máx. 26 sesiones durante 6 meses): Terapia educacional de tiempo limitado orientada en los problemas siguiendo un manual escrito. Se utilizaba un modelo integrativo basado en las alucinaciones y los delirios en los que se enfatizaba la culturalidad de las interpretaciones. Duración 6 meses Intervención grupo control Monitorización (13 sesiones) Pérdidas post aleatorización GE: 11 (37) GC= 7(23)
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Porcentaje de transición del 6% para la terapia cognitiva comparada con el 22% para la monitorización Transición PANSS: CT: OR= 0.04, 95% CI 0.01–0.71;P=0.028 / baseline PANSS positiva: OR=1.50, 95% 1.02–2.20,P=0.039 Necesidad medicación: CT: OR=0.06, 95% CI 0.01–0.57;P=0.014 Diagnóstico psicosis: CT: OR=0.04, 95% CI 0.01–0.57; P=0.019 / baseline PANSS positiva: OR=1.42, 95% CI 0.99–2.03, P=0.052.
Conclusiones Menor porcentaje de transición a psicosis para el grupo de terapia cognitiva que para el de monitorización y menos sintomatología positiva en el basal para los que no hacen la transición a la psicosis Menor necesidad de medicación a los pacientes que reciben terapia cognitiva Menor probabilidad diagnóstico de psicosis para los que recibieron TC y los que tienen menor sintomatología positiva en el basal
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
144
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Morrison, 2007 (EDIE-UK)(9)
Objetivos Comprobar la eficacia de la terapia cognitiva en el seguimiento a 3 años en la transición a la psicosis. Diseño Ensayo clínico controlado aleatorizado Periodo de realización Diciembre 1999 – Abril 2002 Periodo de seguimiento 3 años
Número/grupo de participantes 58 participantes: GE= 37 Terapia cognitiva monitorizada GC= 23 Monitorización Características de los participantes - Sujetos con alto riesgo de psicosis clasificado de la siguiente manera 1. APS con síntomas psicóticos atenuados; 2. BLIPS con síntomas psicóticos breves e intermitentes; 3. Factores de altor riesgo (antecedentes familiares y descenso en el funcionamiento global). - Entre 16-36 años de edad. - 70% hombres y 30% mujeres. - 48 participantes cumplían APS, 6 BLIPS y 4 historia familiar de psicosis.
Intervención grupo experimental Terapia cognitiva (máx. 26 sesiones durante 6 meses): Terapia educacional de tiempo limitado orientada en los problemas siguiendo un manual escrito. Duración 6 meses Intervención grupo control Monitorización (13 sesiones) Pérdidas post aleatorización GE= 18 (35) 51% de perdida GC= 13 (23) 57% de pérdidas
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Transición a la psicosis: 20% GE vs. 22% GC; OR= 0.38 (0.08 to 1.88; p=0.236) PANSS; 20% GE vs. 30% GC OR=0.34 (0.08 to 1.48; p=0.152) Prescripción de antipsicóticos: GE menos medicación que el GC OR=0.13 (0.02 to 0.76; p=0.024) La transición a la psicosis estaba mediatizada por el estado cognitivo (miedo rechazo y crítica e incontrabilidad de los pensamientos negativos): OR=0.03 (0.01 to 0.64; p=0.026)
Conclusiones La efectividad de la terapia cognitiva en el seguimiento a 3 años se reduce, tan sólo tiene efectos sobre la prescripción de antipsicóticos a los participantes de esta terapia. La terapia cognitiva es mas efectiva en los pacientes que no tienen creencias previas erróneas (miedo rechazo y crítica e incontrabilidad de los pensamientos negativos) reduciendo el riesgo de la transición a la psicosis.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
145
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Power, 2003 (LifeSPAN)(10)
Objetivos Probar el tratamiento psicológico para la prevención del suicidio y probar si esta terapia tiene beneficios secundarios a éste. Diseño Ensayo clínico aleatorizado y controlado Periodo de realización Enero 1997 - Marzo 1999 Periodo de seguimiento 18 meses
Número/grupo de participantes 56 pacientes Características de los participantes - Jóvenes entre 15-29 años - Riesgo de suicidio
Intervención grupo experimental Terapia LifeSPAN: 4 fases 1. Compromiso especial 2. Evaluación y formulación del riesgo de suicidio 3. Módulos cognitivos (resolución de problemas, psicoeducación psicosis, tolerancia emocional, manejo del estrés, autoestima, pedir ayuda y habilidades sociales) 4. Clausura Duración 3 meses Intervención grupo control Standard clinical care Pérdidas post aleatorización 14 personas
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) - GE mejora en desesperación a las 10 smn y 6 m. - GE mejora en calidad de vida a las 10 smn y 6 m. - Asociación entre desesperación y suicidio. Efectos adversos No hay datos
Conclusiones No existen diferencias significativas en la tasa de suicidios entre los dos grupos. No obstante, se encuentran mejores puntuaciones en escalas asociadas al suicidio. El GE obtiene menor puntuación en la escala de esesperación a las 10 smn y 6 m. Igualmente el GE refiere mejor calidad de vida a las 10 smn y 6 m.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
146
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Linszen, 1998 (Linszen Ámsterdam)(21)
Objetivos Examinar los síntomas negativos positivos, desorganización y síntomas depresivos en la psicosis no tratada. Analizar las recaídas de los dos tratamientos. Diseño Ensayo clínico aleatorizado Periodo de realización 1992 Periodo de seguimiento 5 años
Número/grupo de participantes 97 pacientes y finalmente se incluyeron 76 Características de los participantes - Pacientes diagnosticados de esquizofrenia, esquizofreniforme, esquizoafectivo o psicosis - Edad 15-26 años - Convivencia familiares
Intervención grupo experimental Intervención conductual familiar individual Intervención grupo control Intervención individual Duración 15 meses Pérdidas post aleatorización 6 pacientes y sus familias
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) 63,5% recayeron: - Terapia familiar 19 (30%) - Terapia individual 21 (33%)
Conclusiones No existen diferencias significativas en las tasas de recaídas entre estas dos intervenciones (terapia familiar y terapia individual). Sin embargo la intervención tiene un efecto positivo en la sintomatología durante el primer año de tratamiento. La desorganización está relacionada con mayores tasas de recaídas. Un retraso de 12 meses en el tratamiento de la enfermedad predice la seriedad del trastorno del paciente.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
147
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Linszen, 2001 (Linszen Ámsterdam)(22)
Objetivos Demostrar la evidencia y la justificación ética y el reconocimiento del tratamiento en PEP con un periodo DUP corto puede mejorar el resultado y pronóstico de las psicosis Diseño Ensayo clínico aleatorizado Periodo de realización No hay datos Periodo de seguimiento 5 años
Número/grupo de participantes PACIENTES: grupo intervención:76 adolescentes y adultos jóvenes con inicio temprano grupo control: 21 FAMILIAS: 63 Características de los participantes 55% esquizofrenia, 21% esquizoafectivo, 13% esquizofreniforme, 11% otras psicosis. 80% caucásicos. 98% solteros. Edad media:19,3 (2,3) Periodo DUP M=5,4 meses (SD= 11,00) Situación laboral 65% no había trabajado nunca. 79% vivían áreas urbanas 60% de los padres casados.
Intervención grupo experimental HOSPITALIZACIÓN: programa estructurado de psicoeducación a familiares (3 meses) FUERA HOSPITALIZACIÓN: Programa de intervención conductual familiar (duración 1 año) e intervención psicosocial para mantenimiento de la medicación, conocimiento de la enfermedad y manejo del estrés Duración 15 meses Intervención grupo control Intervención orientada en el paciente Pérdidas post aleatorización FAMILIARES: 13 de 76
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) 25% (n=19) no tuvieron recaídas 50% (n=36) tuvieron 1 o más recaídas 25% (n=19) mostraban psicosis crónica con síntomas positivos
Conclusiones No hay diferencias en la tasa de recaídas en función del tipo de terapia empleada. Recomendaciones sobre tratamiento duradero para obtener unos resultados alentadores
Calidad de la evidencia BAJA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
148
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Garety, 2006. (LEO)(31)
Objetivos Evaluar la efectividad de un servicio especializado para la psicosis temprana en los resultados clínicos, sociales y la satisfacción con el servicio. Diseño Ensayo clínico aleatorizado y controlado Periodo de realización Enero 2000 - Junio 2001 Periodo de seguimiento 18 meses
Número/grupo de participantes 144 pacientes GE=71 GC=73 Características de los participantes - Entre 16-40 años que vivan en Lambeth. - Edad 26 años. - Que hayan sufrido por primera vez un episodio psicótico no afectivo. - 62% diagnóstico esquizofrenia. - 65% hombres y el 70% solteros, 67% sin trabajo.
Intervención grupo experimental Lamberth Early Onset Team: equipo multidisciplinar: asesor, un psiquiatra, un psicólogo a tiempo parcial, un terapeuta ocupacional, 4 enfermeras psiquiátricas y 2 asistentes de la salud. Tratamiento : manejo de la medicación, terapia cognitiva conductual, aproximación vocacional e intervenciones familiares Duración desconocido Intervención grupo control Tratamiento estándar: otros servicios de la comunidad. Pérdidas post aleatorización GE=71 (16perdidos) 55 GC=73 (29 perdidos) 44
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) - Sintomatología negativa: OR= 2,30 (0.02 a 4.57; p=0.048 - Funcionamiento global: OR= -8.72 (-15.46 a -1.98; p=0.01) - Interrupción de la medicación: OR= 1.5 (1.05 a 2.2; p= 0.029) - Adherencia: OR=-0.76 (-1.45 a -0.06; p=0.033) - Satisfacción: OR= 3.19(1.00 a 5.37; p=0.005) - Calidad de vida: OR= -5.96(-11.19 a -0.74; p=0.026) - Actividades vocacionales o educacionales GE=6.9 meses y GC= 4.2 meses (p= 0.008) Efectos adversos Actos violentos: 17%GE y 19% GC Sin casa: 1GE y 2GC; apoyo 7%GE y 3%GC; convivencia con la familia o solos 83%GE y 74% GC
Conclusiones El servicio especializado ofrece beneficios en comparación con el tratamiento estándar ya que éstos muestran unas relaciones sociales más estables, mayor tiempo en actividades vocacionales, mayor funcionamiento global, más satisfacción con el servicio y una mayor calidad de vida. Además también muestran una mayor adherencia a la medicación. No obstante la efectividad en la sintomatología es menor, no mostrando efectos en la sintomatología general y global, a pesar de que reduce la sintomatología negativa.
Calidad de la evidencia ALTA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
149
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Craig, 2008 (LEO)(30)
Objetivos Evaluar la efectividad del servicio de psicosis tempranas. Diseño Ensayo clínico controlado y aleatorizado Periodo de realización Enero 2000 - Junio 2001 Periodo de seguimiento 18 meses
Número/grupo de participantes 144 pacientes GE=71 GC=73 Características de los participantes - Entre 16-40 años que vivan en Lambeth. - Edad 26 años. - Que hayan sufrido por primera vez un episodio psicótico no afectivo. - 62% diagnóstico esquizofrenia. - 65% hombres y el 70% solteros, 67% sin trabajo.
Intervención grupo experimental Lamberth Early Onset Team: equipo multidisciplinar: asesor, un psiquiatra, un psicólogo a tiempo parcial, un terapeuta ocupacional, 4 enfermeras psiquiátricas y 2 asistentes de la salud. Tratamiento : manejo de la medicación, terapia cognitiva conductual, aproximación vocacional e intervenciones familiares Duración desconocido Intervención grupo control Tratamiento estándar: Otros servicios de la comunidad. Pérdidas post aleatorización GE=71 (16perdidos) 55 GC=73 (29 perdidos) 44
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) - Entera o parcial recuperación a los 18 meses: OR 0.41 (0.18 to 0.94; p=0.035) ajustando NS. - Recaídas: OR 0.46 (0.21 to 0.97; p=0.042) ajustando NS. - Readmisiones: OR 0.48 (0.24 to 0.97; p= 0.41) ajustando NS - Media número de readmisiones: OR 0.39 (0.10 to 0.68; p=0.010) ajustando OR 0.36 (o.04 to 0.66; p=0.030). - Los del GE más contacto y más citas que el GC. - 64% GE vs. 48% GC están "bien"; recuperación completa 71%GE y 63%GC y recuperación parcial 19%GC y 28%GC.
Conclusiones El equipo especializado consigue un mayor contacto del paciente con el sistema y menor número de rehospitalizaciones y recaídas, en el resto de las variables la significación no es suficiente como para confirmar el resto de efectos
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
150
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN COMPARACIÓN
RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD DE
LA EVIDENCIA
Cita abreviada Rosenbaum, 2005 (SNSP)(32)
Objetivos Describir el Proyecto Danés Nacional de Esquizofrenia y medir los resultados de dos diferentes intervenciones después de un año comparado con el tratamiento estándar. Diseño Estudio prospectivo, longitudinal y multicéntrico aleatorizado Periodo de realización Octubre 1997 - 1999 Periodo de seguimiento 5 años
Número/grupo de participantes 562 participantes T1=119 T2=139 T3=304 Características de los participantes - 16-35 años de edad (media 24,1), 89% solteros, 55% viven solos y 25% con los padres. - Primer episodio psicótico (68% esquizofrenia, 11% esquizotípicos, 9% psicosis transitoria, 5% esquizoafectivos, 7% otros) - 64% hombres y 36% mujeres
Intervención grupo experimental T1= Psicoterapia Psicoanalítica: tratamiento individual (1-3 años) sesiones semanales de 45 min y/o terapia de grupo de 1 hora por semana. T2= Tratamiento Integrado: Tratamiento asertivo comunitario durante 2 años y tratamiento psicoeducativo familiar (media hora cada 15 días) durante 18 meses: medicación, autoconcepto, sintomatología, conversacionales, solución de problemas y resolución de conflictos. Duración 2 años Intervención grupo control T3= TRATAMIENTO USUAL: Formado por diferentes terapias Pérdidas post aleatorización No hay datos
Magnitud del efecto ( + intervalos de confianza / valor p) Menos tiempo en el hospital p=0.008 Funcionamiento p=0.007
Conclusiones Todos los pacientes mejoran en sintomatología y funcionamiento global en todos los tratamientos. Sin embargo, cuando se evalúa la efectividad de los dos tratamientos comparados con el control los pacientes tienen menos hospitalizaciones y mejor funcionamiento global.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
151
XIV.1.4. Resultados de la búsqueda manual de las revisiones de ensayos clínicos
REFERENCIA ESTUDIO POBLACIÓN INTERVENCIÓN RESULTADOS CONCLUSIONES CALIDAD
DE LA EVIDENCIA
Cita abreviada Penn, 2005(37)
Objetivos Revisión sobre las investigaciones en el tratamiento psicosocial de los primeros episodios Diseño Ensayos aleatorizados y controlados, cuasiexperimentales y un sólo grupo Periodo de búsqueda Enero 1983 - Octubre 2004
Población - Primeros episodios psicóticos, esquizofrenicos y psicosis tempranas
Intervención Intervenciones psicosociales, terapias o tratamientos. Tratamiento cognitivo conductual individual, terapia de apoyo, terapia de grupo y familiar. Comparación No hay datos
Magnitud del efecto No hay datos
Conclusiones El multitratamiento influye positivamente en el curso de la enfermedad, probabilidad y tiempo hospitalización y estado clínico y funcional del paciente. No hay datos sobre los tratamientos específicos para la mejora de la psicosis. La terapia cognoscitiva individual muestra modestas mejorías en los síntomas (positivos), la adaptación a la enfermedad, el aumento subjetivo de la calidad de vida. También se reducen las recaídas y rehospitalizaciones pero en el seguimiento a largo plazo estas mejoras no se mantienen. Las terapias familiares y grupales no ofrecen evidencia suficiente encontrando datos contradictorios en sintomatología, funcionalidad y hospitalizaciones.
Calidad de la evidencia MEDIA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
152
XIV.2. Hautatutako ikerketaren laburpena 4. Koadroa. Lehenengo gertakaria psikotikoetantratamenduaren konpareketaren emaitzak.
Artikuluak Tratamendu esperimentala
Kontrol tratamendua
jarraipena
S. positiboa
S. negatiboa
desantolaketa
suizidio gaixoberritze
Droga-abusu
ospitalizazioak
GAF sintoma
GAF Funtzio
Gizartefuntzio
Gaixo ezague
gogobete
Adher Bizi-kalitatea
Petersen, 2005a (16)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte BAI BAI BAI BAI BAI BAI 2. urte BAI BAI NS NS BAI BAI
Jeppesen, 2005 (14)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
2. urte BAI NS BAI
Bertelsen, 2007. (12)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte NS
Bertelsen M, 2008. (13)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
2. urte BAI BAI NS NS NS BAI BAI NS BAI NS < dosis 5. urte NS NS NS NS curso NS 2-5 NS NS NS educ NS
NS
Nordentoft, 2002 (15)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte T BAI
Thorup, 2005 (33)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
2. urte BAI (haluci)
BAI NS eskiz sig
NS Kontaktu
Petersen, 2005b(17)
Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte BAI BAI BAI BAI BAI BAI
EdwarBAI, 2006 (25)
kannabiserako tratamendu espezializatua
Psikoheziketa 6.hilabet
e NS NS NS
2 hobeto NS
NS
Ueland, 2004 (26)
Kognitibo + Psikoheziketa
Psikoheziketa 6.hilabet
e
NS NS
Morken, 2007 (28)
Tratamendu Integratua biopsikosocial
Tratamendu Estandarra
1. urte NS 2. urte NS
Grave, 2006 (27)
Tratamendu Integratua biopsicosocial
Tratamendu Estandarra
2. urte T BAI BAI NS BAI NS BAI NS
Kopelwich, 1998(29)
Komunitatean berriro integratzeko
Okupazio terapia
1.
hilabete
BAI
Garety, 2006 (31)
Espezializatutako programa
Tratamendu Estandarra
18.
hilabete
NS BAI BAI BAI NS BAI BAI BAI
Rosenbam, 2005
Psikoanalisis Integratua
Ohiko tratamendua
1 urte NS NS BAI BAI NS
Jackson, 2008(23)
Kognizio eta Jokabide
Befriending 3.
hilabete
BAI BAI EZ BAI
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
153
Terapia 1 .urte EZ BAI EZ EZ LiEZzen, 1998 (21)
Jokabide T + senidearen T
Bakarka tratamendua
1 .urte EZ BAI
LiEZzen, 2001 (22)
Jokabide T + senidearen T
Bakarka tratamendua
1. urte EZ
Calvo, 2014 Psicoeduca + multifamiliar
T estandar no estructurado
9 meses NS DS TS NS
Power, 2003 (10)
Kognizio sesioak
Tratamendu Estandarra
10. aste BAI BAI
18.aste BAI BAI
5. koadroa. Lehenengo gertakaria psikotikoetantratamenduaren konpareketaren emaitzak entsegu klinikoen arabera.
IKERKETA ET KT Jarraipen Sintoma positiboa
Sintomas Negatiboa
Desantola Suizidio Gaixo berritze
Ospitaliza Droga-abusu
GAF sintoma
GAF Funtzio
Gizarte Funtzio
OPUS Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte BAI BAI T BAI EZ BAI BAI BAI BAI 2. urte BAI BAI EZ EZ EZ BAI BAI EZ BAI EZ
5. urte EZ EZ EZ EZ curso 2-5 EZ EZ EZ EZ educ EZ inde SS
NORWAY Tratamendu Integratua
biopsicosocial
Tratamendu Estandarra 2. urte T BAI BAI EZ BAI EZ EZ BAI
LEO Espezializatutako
programa Tratamendu Estandarra 18.hile EZ BAI BAI BAI
ACE Kognizio eta
Jokabide Terapia Befriending 3.hile BAI BAI EZ BAI
1. urte EZ BAI EZ EZ
EPICC kannabiserako
tratamendu espezializatua
Psikoheziketa
6.hile EZ EZ EZ EZ
2mejora EZ
NORWAY Kognitibo +
Psikoheziketa Psikoheziketa
6.hile EZ EZ
LifeSPAN Kognizio sesioak Tratamendu
Estandarra 10.aste EZ EZ BAI 18.hile BAI
LiEZzen Jokabide T + senidearen T
Bakarka tratamendua 1.urte EZ
PIENSA Psicoeduca + familiar
T estándar 9 meses NS DS T DS NS
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
154
6. Koadroa . Psikosia pairatzeko arrisku handia duten pazienteetan tratamenduaren konpareketaren emaitzak.
ARTIKULUAK ET KT Jarraipe S. positiboa S. Negatiboa Desantola
PANSS Suizidio Tranzizioa Antizikoti GAF Funtzio
BPRS
Nonderftoft, 2006 Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1. urte EZ BAI EZ EZ BAI EZ 2. urte EZ EZ EZ BAI EZ
Philips, 2007 SPI NBI 3. urte EZ BAI BAI SPI-F y N
McGorry, 2002 SPI NBI Trat buk EZ EZ BAI EZ 3. urte EZ EZ BAI EZ
Morrison, 2004 Kognizio terapia monitorizazioa 1. urte BAI BAI BAI Morrison, 2007 Kognizio terapia monitorizazioa 3. urte EZ EZ BAI Bechdolf, 2012 Intervención
integrada Terapia de apoyo
1º año DS NS
2º año DS NS
7. Koadroa. Psikosia pairatzeko arrisku handia duten pazienteetan tratamenduaren konpareketaren emaitzak entsegu klinikoen arabera.
EEZAYOS ET KT Jarraipena Sintoma positiboa
Sintoma Negatiboa
Desantolaketa PANSS BPRS
Suizidio Tranzizioa Antipsikoti GAF Funtziona
OPUS Tratamendu Integratua
Tratamendu Estandarra
1.urte EZ BAI EZ EZ BAI EZ
2. urte EZ EZ EZ BAI EZ EDIE-UK Kognizio
terapia monitorizazioa 1. urte BAI BAI BAI
3. urte EZ EZ BAI PACE SPI NBI Trat buk EZ EZ BAI EZ
3. urte EZ EZ BAI EZ BAI EZ
ALEMANIA IPI
(1 año)
SC 1º año BAI EZ 2º año BAI EZ
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
155
8. Koadroa. Azterketa sistematiko bilaketaren laburpena eta bere metodologia kalitatea
AZTERKETA SISTEMATIKOA BILAKETA
ARTIKULO PROGRAMA DIAG JARRAI ZENB TRATAMENDUAK KALITATEA
Edwards, 2006 EPICC PEP cannabis
9 hile 47
kannabiserako tratamendu espezializatua vs. psikoheziketa
ALTUA
Petersen, 2005 OPUS PEP 2 urte 547 T integratua vs T estandarra
ALTUA
Thorup, 2005 OPUS PEP 2 urte 547 T integratua vs T estandarra
ALTUA
Jeppesen, 2005
OPUS PEP Familias
1 urte 547
T integratua + senide psikohezkuntza vs T estandarra
ERTAINA
Bertelsen , 2007
OPUS PEP 5 urte 547 T integratua vs T estandarra
ERTAINA
Bertelsen , 2008
OPUS PEP 5 urte 547 T integratua vs T estandarra
ALTUA
Kopelowicz, 1998
CALIFORNIA PEP 1 hile 59
Komunitatean berriro integratzeko vs.okupazio-terapia
BAXUA
Philips, 2007 PACE UHR Psicosis
3 urte 59 Prebentzio terapia Vs.beharren araberako terapia
ERTAINA
Jackson, 2008 ACE PEP 1 urte 62 TCC vs. Brefiending
ALTUA
Ueland, 2004 NORWAY PEP 6 hile 26 TC vs. psikoheziketa
ERTAINA
Grawe, 2006 NORWAY PEP 2 urte 50
T integratua (psicoheziketa+ HHSS+ TCC) vs. T estandarra
ALTUA
Morken, 2007 NORWAY PEP 2 urte 50
T integratua (psicoheziketa+ HHSS+ TCC) vs. T estandarra
ERTAINA
Bechdolf, 2012 ALEMANIA UHR psicosis
2 años 128 T integrado vs terapia de apoyo
ALTUA
Calvo, 2014 PIENSA PEP adolescentes
9 meses
55 Psicoeducación + familiar vs. T. estándar
ALTUA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
156
9. Koadroa Eskuzko bilaketaren laburpena eta bere metodologia kalitatea
ESKUZKO BILAKETA
ARTIKULO PROGRAMA DIAG JARRAI ZENB TRATAMENDUAK KALITATEA
Nordentoft, 2002 OPUS 1 urte 341 PEP T integratua vs T estandarra
ERTAINA
Petersen, 2005 OPUS 1 urte 547 PEP T integratua vs T estandarra
ALTUA
Nordentoft, 2006 OPUS 2 urte 79 UHR Psicosis
T integratua vs T estandarra
ALTUA
Morrison, 2004 EDIE-UK 1 urte 58 UHR Ps Kognizio T + psikohezkuntza vs. monitorizazioa
ALTUA
Morrison, 2007 EDIE-UK 3 urte 58 UHR Ps Kognizio T + psikohezkuntza vs. monitorizazioa
ERTAINA
McGorry, 2002 PACE 6-12 hile 59 UHR Ps Prebentzio T vs beharren araberako T
ALTUA
Power, 2003 LifeSPAN 18 hile 56 PEP suicidio
Kognitibo sesioak vs T estandarra
ALTUA
Linszen, 1998 Linszen Ámsterdam
5 urte 76 PEP Bakarka jokabide T + senide T vs Bakarka T
ERTAINA
Linszen, 2001 Linszen Ámsterdam
5 urte 76 PEP Bakarka jokabide T + senide T vs Bakarka T
BAXUA
Garety, 2006 LEO 18 hile 144 PEP TCC+ medikazioa + lanerako T + senide T vs estandarra
ALTUA
Craig, 2008 LEO 18 hile 144 PEP TCC+ medikazioa + lanerako T + senide T vs estandarra
ERTAINA
Rosenbam, 2005
DNZP 5 urte 562 PEP psikoanalisia + taldeko T vs T integratua vs ohiko T
ERTAINA
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
157
10.Koadroa Entsegu kliniko, parte-hartzaile eta jarraipen-tasa eta galdutako paziente-tasaren deskribapena.
N Pazienteak Trat Iraupen
Jarraipen galduak % galdu % jarrai
EPICC 47 CAP = 23
PE = 24 3 hile 9 hile ET=7 (50%)
KT=7 (50%) 29,78% 70,21%
OPUS PEP 547 ET= 275
KT= 272
2 urte 1 urte 2 urte 5 urte
ET=48 (69%) / KT=22 (31%) ET=22 (44%) / KT=28 (56%) ET=54 (79%) / KT=14 (21%)
23% 32,5% 54,5%
77% 67,5% 56,5%
OPUS UHR 79 ET= 42
KT= 37 2 urte 1 urte
2 urte ET = 5 (42%) / KT= 7 (58%) ET = 1 (33%) / KT= 2 (66%)
15,2% 19%
84,8% 81%
CALIFORNIA 59 ET= 28
KT= 31
-
1 hile ET=1 (20%) KT=4 (80%)
8,5% 91,5%
PACE 59 ET= 31
KT= 28 6 hile 3 urte ET= 7 (38,9%)
KT=11 (61,1%) 30,5% 69,5%
ACE 62 ET= 31
KT= 31 6 hile 1 urte ET= 3 (42,8%)
KT= 4 (57,2%) 11,3% 88,7%
NORWAY 26 ET= 14
KT= 12 30 ordu
± 7h 6 hile 0% 100%
NORWAY 50 ET=30
KT=20 2 urte 2 urte ET= 3 (42,8%)
KT= 4 (57,2%) 14% 86%
EDIE-UK 58 ET=35 KT=23
6 hile 1 urte 3 urte
ET=11 (61%) / KT=7 (39%) ET=18 (58%)/ KT= 13 (42%)
31% 53,4%
69% 46,5%
LifeSPAN 56 14 3 hile 18 hile 25% 75% LiEZzen Ámsterdam
97 13 15 hile 5 urte 13,4% 87,6%
DEZP 562 T1=119 T2=139 T3=304
2 urte 5 urte 20% 80% (1urte)
LEO 144 ET= 71 KT=73
¿? 18 hile ET= 16 (36%) KT= 29 (64%)
31,25% 68,75%
ALEMANIA 128 GE=63 GC=65
1 año 2 años IPI= 12 (19%) / 11 (17,5%) SP= 8 (12,3%) /16 (24,6%)
36,7% 63,3%
PIENSA 55 GE=27 GC=28
9 meses
9 meses GE=2 (7,4%) GC=2 (7,14%)
7,27% 92,73%
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
158
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
159
XIV.3. Estudios incluídos y excluídos
XIV.3.1. Búsqueda Sistemática
La búsqueda sistemática ofreció un total de 80 documentos. De estos documentos muchos se excluyeron porque el diagnóstico de la muestra objeto de estudio no era la misma que la marcada en el criterio de inclusión de esta revisión o la enfermedad ya estaba cronificada. Otros estudios eran ensayos clínicos cuyo objetivo principal era probar un tratamiento farmacológico, mientras que otros eran estudios descriptivos y naturalísticos donde no se ofrecía ningún tipo de intervención. El siguiente cuadro ofrece información sobre los estudios excluidos y el motivo de su exclusión. Cuadro 9
Lista de artículos encontrados por la búsqueda sistemática en el meta buscador OVID
BÚSQUEDA OVID
Autores Incluidos Excluidos por
Tipo de estudio
Particip Tratamiento
1 (Amminger, Mutschlechner, & Resch, 1994)
X
2 (Bailer & Hautzinger, 1993) X
3 (Bartels et al., 2003) X
4 (Bechdolf et al., 2012) X
5 (Berkman, Cerwonka, Sohler, & Susser, 2006),
X
6 (Bertelsen et al., 2007a) X
7 (Bertelsen et al., 2008) X
8 (Bertelsen et al., 2009) X
9 (Bock, Mahlke, Schulz, & Sielaff, 2013) X
10 (Breitborde et al., 2011) X
11 (Breitborde, Durst, Mai-Dixon, & Moreno, 2010)
X
12 (Brent, Giuliano, Zimmet, Keshavan, & Seidman, 2011)
X
14 (Calvo et al., 2014) X
15 (Chaiklin, 2011) X
16 (Clark, 2001) X
17 (Clayton, 2004) X
18 (Crowley, Rose, Smith, Hobster, & Ansell, 2008)
X
19 (Cullberg, Levander, Holmqvist, Mattsson, & Wieselgren, 2002)
X
20 (De Haan, Bakker, & J.M, 2000) X
21 (Doody, Stevens, & Beck, 2001) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
160
22 (Edwards et al., 2006) X
23 (Edwards, 2006) X
24 (Farhall, Freeman, Shawyer, & Trauer, 2009)
X
25 (Feldmann, Hornung, Buchkremer, & Arolt, 2001)
X
26 (Ferreri, Agbokou, & Gauthier, 2006) X
27 (Garfield, 1995) X
28 (Gaudiano, Beevers, & Miller, 2005) X
29 (Gervasoni & Bertschy, 2008) X
43 (Gleeson et al., 2010) X
44 (Gleeson, Jackson, Stavely, & Burnett, 1999)
X
30 (Granholm et al., 2005), X
31 (Grawe et al., 2006) X
13 (Harvey & O'Hanlon, 2013) X
79 (Harvey et al., 2007) X
33 (Hastrup et al., 2013) X
35 (He, Zhang, & Huang, 2005) X
36 (Herrmann & Lanctot, 2007) X
37 (Hingley, 1997) X
38 (Hjorthoj et al., 2008) X
39 (Homberg & Arca, 2013) X
40 (Hornstein, 2006) X
41 (Ingamells, 1993) X
42 (Iyer, Loohuis, Pawliuk, Joober, & Malla, 2011)
X
32 (Jackson et al., 2008) X
49 (Jenike, 1996) X
50 (Jeppesen et al., 2005) X
51 (Kemp, Harris, Vurel, & Sitharthan, 2007)
X
52 (Kemp, Hayward, Applewhaite, Everitt, & David, 1996)
X
53 (Kopelowicz et al., 1998) X
54 (Kruszewski & Paczynski, 2008) X
56 (Lakeman, 2006) X
57 (Lebowitz & Harris, 2002) X
58 (Lecomte & Lecomte, 2002) X
59 (Lecomte et al., 2008) X
60 (Lecomte, Leclerc, & Wykes, 2012) X
61 (Lincoln, Wilhelm, & Nestoriuc, 2007a) X
62 (Loew et al., 2006) X
63 (Lopez et al., 2009) X
64 (Lucas, 2009) X
65 (Lukoff, 1996) X
66 (Ma & Teng, 2005) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
161
67 (Mace & Margison, 2000) X
68 (Marder et al., 2003) X
69 (Marvin, Miklowitz, O'Brien, & Cannon, 2012)
X
70 (McCann et al., 2013) X
71 (McDonell, Short, Berry, & Dyck, 2003) X
72 (McFarlane, 2011) X
73 (Melau et al., 2011) X
74 (Mentzos, 2009) X
75 (Morin, Jarvis, & Lynch, 2007) X
76 (Morken et al., 2007) X
77 (Muller, 2014) X
78 (O'Connor, 2009) X
80 (Patterson et al., 2003) X
81 (Petersen, Jeppesen, et al., 2005) X
82 (Petrakis, Oxley, & Bloom, 2013) X
83 (Phillips et al., 2007) X
84 (Pitschel-Walz et al., 2006) X
85 (Preti & Cella, 2010) X
86 (Restek-Petrovic et al., 2012) X
87 (Rivera, Sullivan, & Valenti, 2007) X
88 (Rowston, 2002) X
89 (Ruhrmann et al., 2007) X
90 (Sahoo & Mishra, 2007) X
91 (Schlosser et al., 2012) X
92 (Schrank et al., 2014) X
93 (Schwarz, 2001) X
34 (Sedmak, 1987) X
94 (Selten & Cantor-Graae, 2014) X
95 (Shrimpton & Hurworth, 2005) X
96 (Sibitz, Amering, Gossler, Unger, & Katschnig, 2007)
X
46 (Sin et al., 2013) X
47 (Sin, 2013) X
48 (Sin, Henderson, Pinfold, & Norman, 2013)
X
45 (Sin, Moone, & Newell, 2007) X
97 (Su, Wang, Lou, & Lu, 2007) X
98 (Szmukler et al., 2003) X
99 (Thorup et al., 2005a) X
100 (Twamley, Vella, Burton, Heaton, & Jeste, 2012)
X
101 (Ueland & Rund, 2004) X
102 (Walker et al., 2013) X
103 (Walsh et al., 2001) X
104 (Warner, 2002) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
162
105 (Weiss, Greenfield, & Najavits, 1995) X
106 (Westlake, 2010) X
107 (Wiedemann & Klingberg, 2003) X
109 (Xie & Jiang, 2005) X
108 (Yang & Liu, 2007) X
55 (Yang & Singla, 2011) X
110 (Zeng, He, & Huang, 2005) X
111 (Zielen, 1991) X
Cuadro 10.
Lista de artículos encontrados por la búsqueda sistemática en Guía Salud
GUÍA SALUD
Autores Incluidos Excluidos por
Tipo de estudio
Particip Tratamiento
1 San Emeterio, 2003 X
Cuadro 11
Lista de artículos encontrados por la búsqueda sistemática en la National Guideline
Clearinghouse
NATIONAL GUIDELINE CLEARINGHOUSE
Autores Incluidos Excluidos por
Tipo de estudio
Particip Tratamiento
1 American Psychiatric Association, 2005 X
2 American Psychiatric Association, 2004 X
3 Department of DefeEZe, 2004 X
4 Scottish Intercollegiate Guidelines Network, 2005
X
5 National IEZtitute for Health and Clinical Excellence (NICE), 2008
X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
163
Cuadro 12
Lista de artículos encontrados por la Cochrane Library Plus
BÚSQUEDA COCHRANE LIBRARY PLUS
Autores Incluidos
Excluidos por Tipo de estudio
Particip Tratamiento
1 (Bechdolf et al., 2006) X
2 (Cleary, Hunt, Walter, & Freeman, 2006) X
3 (Crawford-Walker, King, & Chan)- X
4 (Edwards et al., 2006) X BS
5 (Feldmann, Hornung, Prein, Buchkremer, & Arolt, 2002)
X
6 (H. Jackson et al., 2005) X
7 (Haddock et al., 1999) X
8 (Haynes, Acloo, Sahota, McDonald, & Yao, 2008)
X
9 (Jolley et al., 2003) X
10 (Jones, Cormac, Silveira da Mota Neto, & Campbell, 2004)
X
11 (Kavanagh et al., 2004) X
12 (Larsen, 2007) X
14 (Marshall & Rathbone, 2006b) X
15 (McGorry et al., 2002) X
16 (Pharoah, Mari, Rathbone &Wong, 2006)
X
17 (Rathbone, Variend, & Mehta, 2008) X
18 (Uzenoff et al., 2008) X
19 Buckley (Buckley, Pettit, & Adams, 2008) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
164
XIV.3.2. Búsqueda Manual La decisión de hacer una búsqueda manual partir de los estudios encontrados en la sistemática surgió a partir de observar en los estudios seleccionados eEZayos clínicos que podrían cumplir los criterios de inclusión determinados. De la bibliografía se seleccionaron 36 manuscritos los cuales se recuperó el documento íntegro para su evaluación.
Cuadro 13
Lista de artículos encontrados por la búsqueda manual
Autores Incluidos
Excluidos por
Tipo de estudio
Particip Tratamiento
1 (Addington & Addington, 2005) X
2 (Black et al., 2001) X
3 (Carra, Montomoli, Clerici, & Cazzullo, 2007)
X
4 (Cather et al., 2005) X
5 (Colom & Lam, 2005) X
6 (Denis et al., 2000) X
7 (Garety et al., 2006) X
8 (Garety et al., 2008) X
9 (Hafner et al., 2004) X
10 (Hogarty, Flesher, Hogarty, & Flesher, 1999)
X
11 (Jackson et al., 2008) X
12 (Krstev et al., 2004) X
13 (Lenior, Dingemans, Linszen, de, & Schene, 2001)
X
14 (Lincoln, Wilhelm, & Nestoriuc, 2007b) X
15 (Linszen et al., 1998) X
16 (Linszen et al., 2001) X
17 (McWilliams, Hill, Mannion, Kinsella, & O'Callaghan, 2007)
X
18 (Merinder et al., 1999) X
19 (Morrison et al., 2004) X
20 (Morrison et al., 2007) X
21 (Nordentoft et al., 2002) X
22 (Nordentoft, Petersen, et al., 2006) X
23 (Nugter, Dingemans, Van der Does, Linszen, & Gersons, 1997)
X
24 (Papadimitriou, Dikeos, Soldatos, & Calabrese, 2007)
X
25 (Penn et al., 2005) X
26 (Petersen, Nordentoft, et al., 2005) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
165
27 (Power et al., 2003; Ueland & Rund, 2004)
X
28 (Rosenbaum et al., 2005) X
29 (Rummel-Kluge & Kissling, 2008) X
30 (Schimmelmann, Conus, Cotton, McGorry, & Lambert, 2007)
X
31 (Sibitz et al., 2007) X
32 (Thompson, McGorry, & Harrigan, 2003) X
33 (Thorup et al., 2007) X
34 (Thorup, Petersen, Jeppesen, & Nordentoft, 2007)
X
35 (Wallace & Liberman, 1985)
36 (Walsh et al., 2001) X
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
166
Doktorego Tesia Sonia Ruiz de Azúa
167
top related