madde nedİr??? · tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler ise opaktır.bazı...

MADDE NEDİR???

Boşlukta yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her şeye

madde denir.

Taş, toprak, ağaç, metal, cam, plastik, kağıt, kum gibi

varlıklar birer maddedir.

MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Maddenin kütle, hacim ve eylemsizlik olmak üzere üç

tane ortak özelliği vardır.

Hacim:Maddenin uzayda kapladığı yererdir.

Kütle : Madde miktarının bir ölçüsüdür ve terazi ile

ölçülür.

Eylemsizlik:bir cismin bulunduğu konumu kanumu

isteğidir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

İki maddenin aynı ya da farklı maddeden mi yapıldığını

anlamak için birtakım özellikleri araştırmak gerekir.

Bunlar maddenin ayırt edici özellikleridir.

Maddenin ayırt edici özellikleri şekle, biçime ve miktara

bağlı olmayıp, maddenin cinsine bağlıdır.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

1) Öz kütle (yoğunluk)

2) Erime noktası ve kaynama noktası

3) Çözünürlük

4) Sıcaklıkla genleşme

5) Esneklik

6) İletkenlik

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

Öz kütle:Birim hacimdeki madde miktarıdır.

Erime Noktası:Bir maddenin katı haleden sıvı hale

geçmesidir.Sıvılar için ayırt edicidir.

Donma Noktası:Bir maddenin sıvı halden katı hale

geçmesidir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

Kaynama Noktası:Bir maddenin sıvı halden Gaz

Haline geçmesidir. Sıvılar için ayırt edicidir.

Yoğunlaşma Noktası:Bir maddenin gaz halinden sıvı

hale geçmesidir.Gazlar için ayırt edicidir.

Süblimleşme: Bir maddenin katı halden gaz haline

geçmesidir.Katılar için ayırt edici özelliktir.

MADDENİN AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLERİ

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER

Canlı yada cansız olsun tüm varlıklar birer maddedir. İşinde bulunduğumuz evren de hacmi ve kütlesi bulunan her varlık bir maddedir . Maddeleri ve maddelerden yapılmış cisimlerin özelliklerinin duyu organlarımızla algılıya biliriz. Duyu organlarımızla aldığımız maddeleri saydamlık-opaklık-matlık, sertlik- yumuşaklık, esneklik- berklik, salamlık- kırılganlık gibi özellikleriyle niteleriz.

SAYDAMLIK - OPAKLIK

•

Işığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, bazı plastik maddeler, hava saydam maddelerdendir. Tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler ise opaktır.Bazı badeler ise ışığı tam olarak geçirmezler. Bu tür maddelere yarı saydam maddeler denir. Buzlucam, defter yaprağı, şeffaf poşetler, buna örnektir.

PARLAKLIK –MATLIK

Altın, gümüş, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı yazı tahtası, silgi, kumaş gibi cisimler mattır.

SERTLİK -YUMUŞAKLIK

Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız madde yada cisimlerin bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Taş, demir, tahta gibi cisimler sert, hamut, sünger, pamuk, lastik gibi cisimler yumuşaktır.

SUYU GEÇİREN-GEÇİRMEYEN

Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu tür maddeler suyun geçmemesi gereken durumlar. Şemsiye, sereyi örten naylon, su koyduğumuz bardak, çatıyı örten kiremit bu amaçla kullanlır. Pamuk ve yünden yapılmış kumaşlar, toprak ve kum suyu geçiren maddelerdir. Şemsiyenin malzemesi suyu geçirmez.

KOKULU-KOKUSUZ

Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur. Çiçek, meyve, kolonya, parfüm kokusu güzel;çöp kanalizasyon kokusu gibi kokular kötü kokulara örnek verile bilir. Hava, su, şeker, tuz, demir, altın gibi bir çok maddelerin kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız.

ESNEKLİK-BERKLİK

Lastik gibi maddelere kuvvet uygulayarak şekilden şekle sokabiliriz. Ancak esnek maddeler kuvvetin etkisi kalktığında eski şekillerine döner. Bu tür maddelere esnek maddeler denir. Sünger, paket lastiği gibi maddeler esnektir. Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Kurşun kalem, mermer cam sürahi gibi berk maddeler esnetildiği zaman kırılırlar.

KATI-SIVI

Katı yada sıvı bir çok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taş, odu, kömür, duvar, çanta, kitap gibi maddeler katı maddelerdir. Su, sıvı yağlar, kolonya, benzin, meyve suyu, süt, sirke gibi maddeler ise sıvı maddelerdir. Bu maddeleri görerek yada dokunarak tanıya biliriz. Su sıvı bir maddedir.

PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜZ

Bazı madde yada elimizle dokunduğumuzda pürüzlü yada düzgün olduğunu anlaya biliriz. Taşın, tuğlanın, toprağın, ağaç gövdesinin, zımparanın yüzeyi pürüzlüdür. Cilalı bir masanın, toprağın, televizyon ekranının, yere döşenmiş seramiğin yüzeyi pürüzsüzdür. Ağaç gövdesi pürüzlüdür.

CİSİM

Maddenin biçimlendirilmiş şekline cisim denir.

Bardak, silgi, kalem, kitap, bıçak, oyuncak, masa,

ampul çeşitli maddelerden yapılmış cisimlerdir.

MALZEME

Bir yada birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir

tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddeler malzemeleri oluştururlar. Un, tuz, su, maya gibi maddeler ekmeği oluşturan; kereste, çivi, tutkal gibi maddeler masayı oluşturan; çimento, kum, su gibi maddeler betonu oluşturan malzemelerdir.

MALZEME

EŞYA

Evlerimizde, okulumuzda ve daha bir çok yerde kullandığımız koltuk , halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek gibi cisimler birer eşyadır.

ALET

Maddeleri şekillendirmek, bir el işini yada onarımı gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış cisimlere

alet denir. Pense, tornavida, çekiç, tığ, oklava, kepçe birer alettir.

ARAÇ

Bir işi yapmakta veya sonuçlandırmakta gücünde

yararlanılan maddelere araç denir.

Örneğin; çekiç, makas, kalem birer araçtır.