menaxhimi i mbetjeve tmenaxhimi i mbetjeve të ngurta ... · materialet e riciklueshme trajtimi...
Post on 08-Sep-2019
22 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
Menaxhimi i Mbetjeve të Ngurta Urbane
Ekonomia e Shkallës
Menaxhimi i Mbetjeve tMenaxhimi i Mbetjeve tëë Ngurta UrbaneNgurta Urbane
Ekonomia e ShkallEkonomia e Shkallëëss
MScMSc. . KonalsiKonalsi GJOKAGJOKACoCo--PLANPLAN
MbeshteturMbeshtetur nganga MinistriaMinistria e e IntegrimitIntegrimit EuropianEuropian dhedheInstitutiInstituti per per ShoqerineShoqerine e e HapurHapur –– OSI, BudapestOSI, Budapest
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
PërmbajtjaKushKush ëështshtëë problemiproblemi nnëë menaxhiminmenaxhimin e e mbetjevembetjeve urbaneurbane
ZinxhiriZinxhiri i i menaxhimitmenaxhimit ttëë mbetjevembetjeve
SkematSkemat e e menaxhimitmenaxhimit ttëë mbetjevembetjeve -- politikatpolitikat
ImpaktiImpakti nnëë mjedismjedis dhedhe shshëëndetndet
InternalizimiInternalizimi i i kostovekostove eksternaleeksternale
FaturaFatura financiarefinanciare ppëërr asgjesiminasgjesimin e e mbetjevembetjeve urbaneurbane
EkonomiaEkonomia e e shkallshkallëëss dhedhe rajonalizimirajonalizimi
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Kush është problemi në menaxhimin e mbetjeve të ngurtaurbane
Decentraliziminë kontekstin e menaxhimin mjedisor
DecentralizimiDecentraliziminnëë kontekstinkontekstin e e menaxhiminmenaxhimin mjedisormjedisor
DelegiminDelegimin e e kompetencavekompetencave ppëërrofriminofrimin e e shshëërbimeverbimeve
tektek pushtetipushteti lokallokal
Mungesa e standarteveMungesaMungesa e e standartevestandarteve
Mungesa e infrastrukturësdhe e mjeteve financiareMungesaMungesa e e infrastrukturinfrastrukturëëss
dhedhe e e mjetevemjeteve financiarefinanciare
Mungesa e studimeveekonomike sociale mjedisore
MungesaMungesa e e studimevestudimeveekonomikeekonomike socialesociale mjedisoremjedisore
Mungesa e planifikimit përasgjesimin e mbetjeve
MungesaMungesa e e planifikimitplanifikimit ppëërrasgjesiminasgjesimin e e mbetjevembetjeve
Vështirësia në zbatimin e politikavemjedisore apo të pershtatjes së politikave
në nivel qendror
VVëështirshtirëësiasia nnëë zbatiminzbatimin e e politikavepolitikavemjedisoremjedisore apoapo ttëë pershtatjespershtatjes ssëë politikavepolitikave
nnëë nivelnivel qendrorqendror
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Hallkat e menaxhimit të mbetjeve urbane
GjenerimiGjenerimi
MbledhjaMbledhja dhedhe transportitransporti
AsgjesimiAsgjesimi i i mbetjevembetjeve
MinimizimiMinimizimi, , ripripëërdorimirdorimidhedhe riciklimiriciklimi
Norma e gjenerimit të mbetjeve urbane për banorPërbërja merceologjike e mbetjeveRegjistri i mbetjeve dhe monitorimi
Norma e gjenerimit të mbetjeve urbane për banorPërbërja merceologjike e mbetjeveRegjistri i mbetjeve dhe monitorimi
Kontrata ose nëpërmjet ndërmarrjeve bashkiakeShërbimi nuk mbulon gjithë siperfaqen administrativeNë zonat rurale sherbimi mungon fare Mungesa e standarteve
Kontrata ose nëpërmjet ndërmarrjeve bashkiakeShërbimi nuk mbulon gjithë siperfaqen administrativeNë zonat rurale sherbimi mungon fare Mungesa e standarteve
Aktivitete kaotike te pa orjentuara nga politikatPervec sektorit formal evidentohet edhe ai informalPasojat mjedisore dhe sociale
Aktivitete kaotike te pa orjentuara nga politikatPervec sektorit formal evidentohet edhe ai informalPasojat mjedisore dhe sociale
Bashkitë dhe komunat janë të detyruara me ligj, asnje metode trajtimiMbetjet depozitohen në fusha të hapuraImpakt i madh mjedisor dhe në cilësine e jetës
Bashkitë dhe komunat janë të detyruara me ligj, asnje metode trajtimiMbetjet depozitohen në fusha të hapuraImpakt i madh mjedisor dhe në cilësine e jetës
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Menaxhimi i mbetjeve të ngurta urbane
Gjenerimi i mbetjeve të ngurta urbane(nga banorët, tregëtia dhe industria)
GjenerimiGjenerimi i i mbetjevembetjeve ttëë ngurtangurta urbaneurbane(nga banorët, tregëtia dhe industria)
Rigjenerimi/ripërdoriminë burim
Rigjenerimi/ripërdoriminë burim
Mbledhje e diferencuar
Mbledhje e zakonshme
Mbledhje me klasifikim
Fraksioniorganik
Fraksionii mbetur
Materialete riciklueshme
Trajtimibiologjik
Trajtimibiologjik
Impiantet e riciklimitImpiantet e
riciklimit
LandfillLandfill InceneratorIncenerator LandfillLandfill
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Menaxhimi i mbetjeve të ngurta urbaneMinimizimi I mbetjeve
Riperdorimi
Riciklimi & Trajtimi Biologjik
Trajtimi termal pa rikuperim energjie
Trajtimi termal me Rikuperim energjie
Groposja
Landfill
Djegie pa rikuperim energjie
Djegie me rikuperim energjie
RiciklimRipërdorimMinimizimi i mbetjeve në burim
Impakt maksne mjedis
Impakt minimum në mjedis
Piramidae
mbetjevesipas
impaktit
Zgjidhje Makro
Zgjidhje Mikro
Vend depozitimi i pakontrolluar
Depozitimi i mbetjeve sipasnormave dhe standarteve
Trajtimi dhe procesimi
Riciklimi & rigjenerimi
Minimizimi
Shmangja
Menyr
a e tra
jtim
it
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Gjëndja aktuale e vend-depozitimit të mbetjeve urbaneNdotësit mjedisor
Metalet e RëndaNdotësit organikë të qëndrueshëmPërbërjet organike volatile Pluhurat
NdotNdotëësitsit mjedisormjedisorMetalet e RëndaNdotësit organikë të qëndrueshëmPërbërjet organike volatile Pluhurat
Rrugët e ekspozimitFrymarjesZinxhirit ushqimorAbsorbimit (kryesisht lekures)
RrugRrugëëtt e e ekspozimitekspozimitFrymarjesZinxhirit ushqimorAbsorbimit (kryesisht lekures)
EfektetEfektet nnëë shshëëndetinndetin e e njernjerëëzvezveSëmundje të lëkurësProbleme me frymëmarrjenProbleme me sistemin e tretjesInfeksione te syve dhe veshëveProbleme me sistemin nervor qendror
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Kosto që paguan shoqëria kur mbetjet nuk trajtohen
Faktori i emetimit(gr/ton)
Faktori i emetimit(gr/ton)
Volumi i mbeturinave(ton)VolumiVolumi i i mbeturinavembeturinave(ton)(ton)
Emetimet (gr) EmetimetEmetimet ((grgr) )
Popullsia e ekspozuar(μgr/m3) PopullsiaPopullsia e e ekspozuarekspozuar((μμgr/mgr/m33) )
Dëmtimet (nr)DDëëmtimetmtimet (nr)(nr)
Kosto sociale(mil €)KostoKosto socialesociale(mil (mil €€))
Faktori i ekspozimit(μgr/m3 per ton/vit)Faktori i ekspozimit(μgr/m3 per ton/vit)
Faktori i ekspozim-pergjigje(dëme/vit per μgr/m3)
Faktori i ekspozim-pergjigje(dëme/vit per μgr/m3)
Vlera monetare(€ per dëme)Vlera monetare
(€ per dëme)
Burimi i informacionitKostotShmangia e dëmeve
Cambridge (2003) – COWI (2000)
2 – 17 €/ton mbetjeShmangia e Dissamenity
COWI 2000 EC, DG Environment
1.52 – 2 €/ton mbetjeMbledhja dhe trajtimi i leksiviateve
Enviros 2004 25 – 45 €/ton CO2ekuivalent
Emetimeve të CO2
DEFRA UK 2000158 – 630 €/ton CH4Emetimeve të CH4
kosto totale për shoqerinë është nga 78,000 78,000 –– 360,000 360,000 €€/ha/ha
moshën dhe tipin e mbetjeve
distancat nga pellgjet nëntokësore dhepërshkrueshmërine e tokës
receptori i fundit i ndotjes
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Incenerator apo Landfill sanitar ?
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Politikat për Menaxhimin e Mbetjeve Urbane
1996 - Plani kombëtar për menaxhimin e mbetjeve urbane parashikonte ndërtimin e 12 landfilleve rajonalë
1999 – Parashikohen dhe miratohet ndërtimii 6 landfilleve në 6 qytete
2007 – Strategja kombëtare e mjedisitparashikon ndërtimin e 5 landfilleve rajonalëdhe të një sërë landfillesh që do të shërbejnëpër zonat rurale
Landfillet e propozuara
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Faktorët që influencojnë koston e një landfilli
SasiaSasia e e mbeturinavembeturinave, e , e cilacila ndikonndikon nnëë ekonominekonominëë e e shkallshkallëëss
PozicioniPozicioni dhedhe kushtetkushtet gjeografikegjeografike
TopografiaTopografia e e venditvendit ppëërcaktonrcakton potencialinpotencialin e e thellthellëësissisëë
KlimaKlima ndikonndikon nnëë potencialinpotencialin e e krijimitkrijimit ttëë leksivjateveleksivjateve
DisponueshmDisponueshmëëriaria e e dheutdheut ndikonndikon kostotkostot e e mbulimitmbulimit ditorditor
AksesiAksesi i i rrugrrugëëveve ttëë transportittransportit impaktonimpakton mjaftmjaft investimininvestimin kapitalkapital
TeknologjiaTeknologjia e e ppëërdorurrdorur ((sistemisistemi i i tubacionevetubacioneve ppëërr mbledhjenmbledhjen e e gazitgazitdhedhe leksiviateveleksiviateve sisi dhedhe teknologjiateknologjia e e ppëërpunimitrpunimit ttëë tyretyre shkaktonshkakton njnjëërritjerritje ttëë kostoskostos ssëë landfillitlandfillit me 20me 20--30%)30%)
ZgjedhjaZgjedhja e e venditvendit me me karakteristikakarakteristika jojo ttëë miramira gjeologjikegjeologjike mundmund ttëë rriserrisekostonkoston e e landfillitlandfillit me me njnjëë faktorfaktor dydy oseose edheedhe mmëë shumshumëë
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Kostot e landfillit
KostotKostot e e LandfillitLandfillit
KostotKostot e e ppëërvetrvetëësimitsimit
ttëë toktokëëss
ShpenzimetShpenzimetKapitaleKapitale
KostotKostot e e mbylljesmbylljesdhedhe mirmirëëmbajtjesmbajtjes
KostotKostot e e operimitoperimit
KostoKosto e e blerjesblerjes ssëë TokTokëëss
PPëërgatitjargatitja e e VenditVendit
AksesimiAksesimi i i rrugrrugëëss
PajisjetPajisjet e e ndryshmendryshme
SistemiSistemi gazgaz / / leksivjateleksivjate
TrajtimiTrajtimi i i gazigazi / / leksiviateleksiviate
MirMirëëmbajtjambajtja dhedhe fuqiafuqia punpunëëtoretore
MbulesaMbulesa ppëërfundimtarerfundimtare
KujdesiKujdesi pas pas mbylljesmbylljes
MonitorimiMonitorimi
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Fatura financiare për asgjesimin e mbetjeve urbane
46.645,829,771Totali
10.261,282,322Totali
875,382Te tjera (analiza etj)12
51,653Mbulesa ditore11
82,654Amortizimet10
74,125Fuqia punetore9
198,508Mirembajtja8
Kostot e operimit
36.384,547,449Totali31,391,150
11.961,495,4137.001010,503,157Kujdesi pas mbylljes7
7.31914,0527.00106,419,919Kostot e mbylljes6
1.77220,6267.00101,549,587Mbledhja/trajtimi i leksiviateve5
0.88110,3137.0010774,793Trajtimi i biogazit4
11.221,402,7717.00109,304,249Punet ndertimore3
0.6987,1477.0010612,088Mjetet teknologjike2
2.54317,1267.00102,227,357Kostot e investimit1
€/t€/yr%€
Kosto specifikeKostot vjetore e aktualizuarNormaPBPKosto Totale
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Fatura financiare për asgjesimin e mbetjeve urbane
39 ose 3.2 ne muaj36,800,00046800,0004,270,431Landfill
Kostovjetore
Euro
Kostospecifike
€/ton
Pagesa për familje€/vit
Mbetjet e gjeneruara
Ton/vit
Popullsia
Cdo vit fatura e një landfilli me kapacitet 125,000 ton/vitdo jetë € 6 M ndërsa për gjithë vendin duhet tëndrëtohen 6 impiante rajonalë
Kush do ta paguaj këtë faturë ? Në cilin nivel dhe në c’formë duhet të përgatiten dhezhvillohen projektet për menaxhimin e mbetjeveurbane?
Autoritetet qeveritare në nivel qëndror
Në nivelin rajonal dhe lokal
Struktura të ndryshme bashkëpunimi(Bashki + Komuna + Firma private )
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
0
200
400
600
800
1,000
1,200
1,400
Peshkopi Kukes Lezhe Gjirokaster Kavaje Sarande Lushnje Berat Fier Korce Shkoder Elbasan Vlore Durres
Mije lek
0
5
10
15
20
25
30
35%
Totali i Shpenzimeve Nga keto: pastrim komunal Sa % ne buxhet zene shpenzimet per pastrimin
0
50
100
150
200
250
Peshkopi Kukes Lezhe GjirokasterKavaje Sarande Lushnje Berat Fier Korce Shkoder Elbasan Vlore Durres
Mije lek
0
10
20
30
40
50
60%
Nga keto: pastrim komunal Sa jane te ardhurat nga tarifa e pastrimit Sa % e kostos mbulohet nga tarifa
Kush do e paguajë faturen financiare për asgjesimine mbetjeve urbane ?
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Parashikimi i kapacitetit të landfilleve dhe kostos së tyre
5110,173,837293,6400.272979,633Tirane
183,557,001102,6800.183484,358Fier
142,795,26080,7260.154431,120Elbasan
193,753,334108,2340.230393,557Durres
183,695,492106,6520.255362,235Vlore
142,818,98681,3950.191359,204Korce
112,263,85865,3720.164337,727Shkoder
91,778,28451,3260.191238,516Berat
71,388,30240,0930.172210,993Lezhe
51,069,08330,8760.140195,711Diber
51,050,65030,3420.164162,144Gjirokaster
3623,35218,0040.136115,233Kukes
ham3ton/vitton/banor/vit
Siperfaqja e Landfillit
Kapaciteti i LandfillitMbetjet e gjeneruara
PopullsiaQarku
0.0413.405,234,171500,000
0.0616.194,187,337400,000
0.0718.153,663,920350,000
0.0820.753,140,503300,000
0.0922.392,878,794275,000
0.1024.362,617,086250,000
0.1126.762,355,377225,000
0.1329.782,093,669200,000
0.1633.691,831,960175,000
0.2038.981,570,251150,000
0.2646.601,308,543125,000
0.3858.661,046,834100,000
0.3481.14785,12675,000
0.55109.04523,41750,000
0.74168.87361,70925,000
294.03209,36720,000
Kosto marxhinale
Kosto €/m3
Kapaciteti i landfilli
m3
Nr i banoreve qe u sherbehet
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Ekonomia e shkallës
Kosto totale e landfillit per m3
0
50
100
150
200
250
300
0 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500,000 3,000,000 3,500,000 4,000,000 4,500,000 5,000,000 5,500,000Kapaciteti i landfillit ne m3
€/m3
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
Diskutime
Menaxhimi i Mbetjeve Forma e Asgjesimit
Nivel Lokal Nivel Rajonal
Landfill Incenerator??
Rr. Dervish Hima, Kulla ADA, AP 11, KP 2995, TiranePhone: +355 04 257809/8 E-mail: co-plan@co-plan.org Web page: www.co-plan.org
SHOQATA E KESHILLAVE TEQARQEVE TE SHQIPERISE
MSc Konalsi GJOKA konalsi_gjoka@co-plan.org
““Solid waste management and good governance Solid waste management and good governance are two sides of the same coinare two sides of the same coin……..
the state of solid waste management in a city is the state of solid waste management in a city is perhaps the best indicator of the state of urban perhaps the best indicator of the state of urban governancegovernance……..””
Sir David Wilson Sir David Wilson
top related