met ruime voorsprong

Met ruime voorsprong

Hoe een academische school de wet van de remmende voorsprong doorbreekt.

Een academische opleidingschool

Grijze woestenij van het grote geld

Donkere wereld

van een ondergronds bestaan

Kleurrijke rust te OSBKleurrijke rust

te OSB

Kleurrijke rust te OSB

Kleurrijke rust

te OSB

Volhardende visie

Investeren in leren

Scheppen van veiligheid

Wet van de remmende voorsprong

Hoge eisen aan nieuwe docenten

Hoge werkdruk bij beginnende

docenten

Nieuw beleid: investeren in het ontwerpen van onderwijs, met oog op differentiatie

Aandacht voor de zwakkere leerling

Uitdagen van de sterkere leerling

Van prettige kring naar optimale werkfase

Zulk beleid past een academische opleidingsschool: altijd de blik vooruit

Huh? Werk ik op een academische opleidingsschool?

Poll: wie heeft er geen idee van dat ie hier op een Academische Opleidingschool werkt?

Waarom zou je op een academische opleidingsschool willen werken?

Omdat het de beste plek is om te leren

O, ja? Voor wie dan?Voor de leerlingen op OSBVoor de leraren op

OSB

Voor de schoolleiding OSBVoor de lerarenopleidingen in Amsterdam

Leren

Leren

Heeft investeren in onderwijs zin?

Heeft investeren in onderwijs zin?

Waar doen we het voor?

Doet een leraar ertoe?

Prestaties leerlingen

Intelligentie

Sociaal-economisch milieu

Docent

20%

Leerkracht

20%? Is dat de moeite waard?

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

7

zeer zwak zwak gemiddeld sterk zeer sterk

Geen effect

Leerkrachtvaardigheid

Leerlingprestatie

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

zeer zwak zwak gemiddeld sterk zeer sterk

Geen effect

Leerkracht

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

zeer zwak zwak gemiddeld sterk zeer sterk

Geen effect

Leerkracht

+ 0,6

Wat weten we over wat leerkrachten doen dat bijdraagt aan leerlingprestaties?

Leerkrachthandelen dat ertoe doet, geordendVan der Grift, Groningen

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijdleert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormenlaat leerlingen hardop denkenhanteert werkvormen die leerlingen activerenstimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen

gebruikt de leertijd efficiënt (nr 14 in de reeks)geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachtengaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepengeeft feedback aan de leerlingenbetrekt alle leerlingen bij de lesbevordert dat leerlingen hun best doenzorgt voor een doelmatig klassemanagementgeeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachtengaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoerenzorgt voor wederzijds respectondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingenzorgt voor een ordelijk verloop van de leszorgt voor een ontspannen sfeertoont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen

24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijdleert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormenlaat leerlingen hardop denkenhanteert werkvormen die leerlingen activerenstimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen

gebruikt de leertijd efficiëntgeeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachtengaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepengeeft feedback aan de leerlingenbetrekt alle leerlingen bij de lesbevordert dat leerlingen hun best doen

zorgt voor een doelmatig klassemanagementgeeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachtengaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoerenzorgt voor wederzijds respectondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingenzorgt voor een ordelijk verloop van de leszorgt voor een ontspannen sfeertoont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen

24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd

leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormenlaat leerlingen hardop denkenhanteert werkvormen die leerlingen activerenstimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen

gebruikt de leertijd efficiënt

24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijdleert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormenlaat leerlingen hardop denkenhanteert werkvormen die leerlingen activerenstimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen

gebruikt de leertijd efficiënt

24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

Bevindingen

Prestaties van leerlingen hangen samen met het niveau waarop de leraar opereert

Hoe hoger op de leerkrachthandelingsschaal, hoe beter de leerlingen presteren

Mooi, maar is het niet zo dat leerkrachten deze handelingen allengs verwerven?

Nee, dat is niet zo …

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

e

Ontwikkeling van kwaliteit van pedagogisch-didactisch handelen

zorgt voor wederzijds respectondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingenzorgt voor een ordelijk verloop van de leszorgt voor een ontspannen sfeertoont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen

Groei in eerste vijf jaar (gemiddeld)

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

hanteert werkvormen die leerlingen activerenstimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen

gebruikt de leertijd efficiëntgeeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachtengaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepengeeft feedback aan de leerlingenbetrekt alle leerlingen bij de lesbevordert dat leerlingen hun best doenzorgt voor een doelmatig klassemanagementgeeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten

Groei tussen 5-10 jaar

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30Ervaring

Had

elin

gss

core

laat leerlingen hardop denken

En verder?

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

Ervaring

Had

elin

gss

core

Waar komt de gemiddelde leerkracht niet aan toe

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

Ervaring

Had

elin

gss

core

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijdleert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormen

Waar komt de gemiddelde leerkracht niet aan toe

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

Ervaring

Had

elin

gss

core

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieënmoedigt kritisch denken van leerlingen aanstemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingenstemt instructie af op verschillen tussen leerlingenbiedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijdleert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigenzorgt voor interactieve instructie- en werkvormen

Uitvlucht?

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

start 1 t.m. 5 6 t.m. 10 11 t.m. 15 16 t.m. 20 21 t.m.25 27 t.m. 30 >30

Ervaring

Ha

de

ling

ss

co

re

Duitsland, 402 leraren basisonderwijs

Minder goed in orde (inspectieonderzoek NL)

0 20 40 60 80 100

Intensieve enactiverende les

Afstemmen opverschillen

So what?

De OSB wil alle leerlingen een optimale kans bieden

Dan: specifiek aandacht voor zwakkere en betere leerling vereist in de werkfase

Leerlingprestaties verbeteren …

Is dat moeilijk?

Moet ik dan voor iedereen aparte lessen gaan maken?

Je kunt het zo moeilijk maken als je wiltEerst maar wat eenvoudigs

Voorbeelden voor Nederlands

Uit onderzoek

Voorbeeld 1

Laat aan leerlingen de keuze wat voor tekst zij schrijvenMartine Braaksma

Argumentatieve tekst, havo-vwo 4

Korte lessenserie waarin leerlingen informatie verzamelen en ordenen over een bepaald onderwerp en dan

Leerlingen schrijven een gewone tekst, of

Leerlingen schrijven een hypertext

Welke groep leert het meest van die oefening voor het schrijven van een tekst?

ZWAK Schrijfvaardigheid STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Gewone tekst oefenen Hypertext oefenen

Voorbeeld 2

Er zijn leerlingen die meer leren als je ze niet helptTanja Janssen

Makkelijker kunnen we het niet maken!

Lezen, begrijpen en waarderen van literaire teksten (korte verhalen)

Leerlingen bedenken zelf vragen bij het verhaal en bespreken die met elkaar

Idem, leerlingen krijgen hulp (voorbeelden, werkbladen) Andere leerlingen maken gewoon vragen bij de tekst.

Welke groep leert het meest? Gaat het meest vooruit op literair lezen?

De leerlingen die zelf vragen bij teksten bedachten bij de teksten en die vragen onderling bespraken…

En hoe zit het met die twee groepen die zelf vragen bedachten, met en zonder hulp?

WEINIG Leeservaring VEEL

Wa

ard

eri

ng

vo

or

ve

rha

len

Dialogisch leren met hulp Dialogisch leren

Sterkere leerlingen help je door hen niet te helpen met allerlei voorbeelden, werkbladen etc.

Dat vind ik nou grappige didactiek!

Voorbeeld 3 Teksten schrijven bij Nederlands en andere vakkenVerschillende typen schrijvers; verschillende lesopbouwMarleen Kieft, 2006

Wil je leerlingen leren schrijven (DOEL)? Of wil je schrijven gebruiken als leeractiviteit bij andere vakken (MIDDEL)?

Eerst: NederlandsDoel: je wilt leerlingen leren teksten te schrijven

Houd dan rekening met de lesopbouw

Planners versus Beeldhouwers

Onderzoek:

Twee lessenseries argumentatieve teksten schrijven

Serie van vijf lessen; op drie momenten een verschil in beide lessenseries

Planners:Een lessenserie voor leerlingen die graag plannen aan het begin (anders weten ze niet waarover ze moeten schrijven

Beeldhouwers:

Een lessenserie voor leerlingen die eerst moeten schrijven om te zien wat ze over het onderwerp willen zeggen (ontdekkend schrijven)

ZWAK Beeldhouwerstype STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Schrijven via Reviseren Schrijven via Plannen

ZWAK Plannertype STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Schrijven via Reviseren Schrijven via Plannen

Dus

Uitgesproken stijl van schrijven?

Dan leer je het beste schrijven via PLANNING-vooraf

Geen uitgesproken stijl van schrijven?

Dan leer je het beste schrijven via ONTDEKKEND schrijven

Dan: Schrijven als leermiddel: de stof beter begrijpen etc. Bijvoorbeeld: schrijven om een gelezen boek of verhaal beter te begrijpen, werkstuk bij geschiedenis

ZWAK Beeldhouwerstype STERK

Kw

ali

teit

va

n l

ite

rair

e

inte

rpre

tati

e

Schrijven via Reviseren Schrijven via Plannen

ZWAK Plannertype STERK

Kw

ali

teit

va

n l

ite

rair

e

inte

rpre

tati

e

Schrijven via Reviseren Schrijven via Plannen

Dus: schrijven als middel om leerstof beter te begrijpen? Kies dan:

Schrijverstype Cursus Plan Cursus Ontdek

Planner X

Non-planner X

Beeldhouwer X

Non-beeldhouwer X

Voorbeeld 4: Aanbieden van nieuwe leerstof

Oefenen baart kunst?

Martine Braaksma, onderzoek op OSB, klas 2

Leertaak

Schrijf een korte argumentatieve tekst, op basis van een argumentatieschema

standpunt, argumenten, subargumenten Vijf korte oefeningen

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Oefenen

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Oefenen Observeren

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Observeren: wie is de zwakste van de twee?Observeren: wie de is beste van de twee?

…en waarom?

Differentiatie: Kies leeractiviteiten bij nieuwe leerstof

Zwakke leerling OBS-zwak

Sterkere leerling OEF / OBS-sterk

Afronding

He, he…

Onderwijsontwerpen met aandacht voor de zwakke en de goede leerling in een en dezelfde klas is niet perse ingewikkeld

De werkfase wordt effectiever als er sprake is van didactische differentiatie

Onderzoek biedt steun bij instructiebeslissingen

Academische opleidingschool

Dat doen we samen

Tweede serie oefeningen

Drie iets langere teksten, maar nog steeds kort

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Oefenen les 1 Oefenen les 2

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

ali

teit

Observeren: wie van de twee deed het het beste?OefenenObserveren: wie van de twee deed het minder goed?

ZWAK Aanleg STERK

Te

ks

tkw

alit

eit

Observeren: wie van de twee deed het het beste?Observeren: wie van de twee deed het minder goed?

Differentiatie: Kies leeractiviteiten bij nieuwe leerstof

Eerste les Tweede les

Zwakke leerling OBS-zwak OEF/OBS-zwak

Sterkere leerling OEF/OBS-sterk OBS-sterk/OEF