mga angay mahibaloan bahin sa dengue fever

Mga Angay Mahibaloan Bahin Sa

DENGUE FEVER•

brettabrea@usj-r_cn

UNSA ANG DENGUE FEVER?

• Ang Dengue Fever usa ka sakit nga makuha tungod sa “dengue virus”.

• Ang dengue virus gikan o magsugod sa paak sa lamok.

• Ang mga lamok nga nagdala sa dengue virus mao ang Aedes aegypti ug Aedes albopictus.

UNSA ANG DENGUE FEVER?

• Mopaak kining maong mga lamok ug adlaw ug mabuhi sa sulod ug palibot sa mga balay.

• Ang usa ka tawo masakit ug Dengue Fever kung siya mapaakan sa maong mga lamok nga mipaak sad sa tawo nga adunay sakit nga Dengue Fever o usa sa itlog na gikan sa lamok na naay Dengue virus.

Aedes aegypti

AEDES ALBOPICTUS

KINSA ANG PUYDE MASAKIT UG DENGUE FEVER?

• Tanan tawo, basta mapaakan ug Aedes aegypti o Aedes albopictus nga nagdala ug dengue virus, puyde masakit ug dengue fever.

• 1 buwan kutob 95 anyos

• Kasagaran mga lalaki (52%)

• Kasagaran mamatay mga bata edad 1 kutob 10

MAKATAKOD BA ANG SAKIT NGA DENGUE?• -Dili kini makatagod gawas lang

kung kamo mapa-akan sa lamok mga nagdala aning sakita.

STATISTICS (Enero - Agusto)

2009 2010

KASO 33,102 62,503

PATAY 350 465

UNSA ANG MGA TIMAILHAN SA SAKIT NGA DENGUE FEVER?

• Kalit nga pagsaka sa hilanat nga molongtad sa 2 kutod 7 ka adlaw

• Panakit sa ulo

• Pagsakit sa mga unod ug mga kabukugan

• Pagkaluya

UNSA ANG MGA TIMAILHAN SA SAKIT NGA DENGUE FEVER?

• Naay mga gagmay nga pula-pula sa lawas nga sama sa tulbok

• Magsakit ang tiyan ug magsuka

• Magdugo ang ilong o magsunggo

• Magdugo ang lagos

• Itom ang tae o naay dugo nga makita

Rashes

UNSAON PAGLIKAY SA SAKIT NGA DENGUE FEVER?

• Ang Department of Health nagaawhag kanato nga tumanon ang:

1) 4-S Batok Dengue

2) D.E.N.G.U.E. Strategy

4-S Batok Dengue

Search & Destroy

Hipuson ang mga butang nga mahimong mapunduhan ug tubig sama sa:

Sulod sa balay• flower vase• ornamental plants ( ug ang patunganan ug tanom

• mga sanina nga gihayhay • sa ilalum sa refrigerator kung asa naay

punduhan ug tubig• sa butanganan ug baso/plato/kutsara

kung asa magpundo ang tubig• sa mga chiller /ilalum sa aircon• sa mga ngitngit sa parte sa balay labi

na kung bugnaw dapit• sa ilalum sa mga lababo nga naay tulo

ug nagpundo ang tubig

• sa likod sa mga appliances/kabinet/ref nga dili kaayo malimpyohan

• sa mga bodega• sa mga punduhanan ug tubig nga

walay taklob nga gibutang sa banyo ug kusina sama sa balde,palanggana,drum, gallon ug uban pa

• sa tapangko sa atup (agianan ug tubig gikan sa ulan)

• sa mga ligid ug uban pang butang nga gibutang sa atup

Gawas sa Balay• sa mga tanon kung asa puede

magpundo ug tubig• sa mga tiles/semento/kahoy ug uban

pang parte sa yuta nga wala ga level ug asa magpundo ug tubig

• sa mga garapon, botelya,ligid,plastic ug uban pang mga junks nga makit-an labi na sa gawas sa balay

• sa mga lubi, bukong ug palwa

• sa mga alad sama sa kawayan, hollow blocks ug uban pa nga puede magpundo ang tubig

• sa mga kanal nga nagpundo• swimming pool, fish pond O

aquarium na wala na gamita• sa mga dahon nga walay silhig sa

pugaran• sa mga drum,balde ug uban pa nga nga

punduhan ug tubig• basuran nga mapuduhan ug tubig

4-S Batok Dengue

Self-protection MeasuresMagsuot ug pantalon og sinina nga taas ang bokton, mg medyas, likayan ang paggamit sa mga dark ang color nga sinina. Mahimo sad mga mugamit ug mosquito repellent sa adlaw og muskitero kung matulog.

• likayan nga sige ug duwa sa gawas ang mga bata

• permanentehang isara ang puetahan,

bintana bisan sa sugod sa kabuntagon

• butangan ug screen ang balay

4-S Batok Dengue

Seek Early Consultation

Kon adunay hilanat sulod sa duha ka adlaw ug adunay mga rashes o panurok sa panit, mokunsulta dayon sa pinakaduol nga health center o ospital.

4-S Batok Dengue

Say NO to Indiscriminate Fogging

Ang fogging ipahigayon lamang kung adunay dengue outbreak sa inyong lugar.

D.E.N.G.U.E. StrategyD – daily monitoring of patient’s

statusE – encourage intake of oral fluidsN – note any dengue warning signsG – give paracetamol for fever, not

aspirinU – use mosquito netsE – early consultation

UNSAON PAGBUHAT UG HOME-MADE ORESOL?

CODE 1:1:1

1 litro tubig + 1 kutsarita asukal + 1 kutsarita asin

Ipainom ug hinay-hinay ang maong ORESOL sa pasyente kada oras og human magsuka o magkalibang.

Dengue Update: Current Situation

• A total of 6,146 cases were seen/examined admitted at different areas in Region 7.From January to September 11,2010. There were 43 deaths. This is 32% higher than that of last year. Ages of cases range from 1 month to 89 years old. Both sexes are equally represented. (52%) male. Most of the cases belongs to 6-10 years old age group. Majority of the cases were from Cebu City 23%. Followed by Tagbilaran City(7%),Lapu-lapu City (4.1%),Toledo City(3.2%).

ADMISSION STATUS:CENTRAL VISAYAS

MUNICIPALITY CASES DEATHS TOTAL

CEBU CITY 1,403 9 1,412

TAGBILARAN CITY 419 3 422

LAPU-LAPU CITY 253 2 257

TOLEDO CITY 205 0 205

TALISAY CITY 194 2 196

DUMAGUETE CITY 187 1 188

DANAO CITY 154 0 154

MUNICIPALITY CASES DEATHS TOTAL

MANDAUE CITY 110 3 113

NAGA CITY 113 0 113

SIBULAN 93 1 94

AREAS OF CONCERN

• CEBU CITY

A. Epidemic threshold

1. Guadalupe

2. Labangon

B. Hotspots

3. Apas

4. Banawa

5. Lahug

6. Mabolo

7. Manbaling

6. Punta Princesa

C. Clustering

7. Basak Pardo

8. Pardo

9. Quiot

10.Talamban

Lapulapu City

A. Epidemic threshold

1. Pajo

B. Hotspot

2. Basak

3. Gun-ob

4. Looc

5. Mactan

6. Pusok

Toledo CityA.Clustering

1. Bato

2. DAS

3. Sangi

Talisay CityA.Hotspot

4. San Isidro

B. Clustering

5. Bantayan

6. Piapi

7. Poblacion

8. Taclobo

Naga City

Hot spot

1. Tinaan

2. Uling

San FernandoA.Hotspot

1. Sangat

Recommendations

To the local Government Unit

1. Intensify information campaign emphasizing the importance of eliminating the breeding places of mosquitoes.

2. Mobillize community participation

To the Local health Unit

3. Initiate clean-up campaigns

4. Continue /sustain disease survellaince

5. Notify

SALAMAT

!