mustafa akgül linux kullanıcılar derneği, mustafa.akgul@linux.tr akgul@bilkent.tr

Mustafa Akgül

Linux Kullanıcılar Derneği,

mustafa.akgul@linux.org.tr akgul@bilkent.edu.tr

İnternet, Linux, Özgür Yazılım ve İnternet, Linux, Özgür Yazılım ve Yansımaları Yansımaları

Mart 2007 2

Özet

• İnternet, acık kaynak • Özgürlük Çeşitleri• Lisans farklılıkları• Yazılım üretim modeli • Yeni iş modelleri• Sayılar• Yapılar• Yazılım örnekleri

• Ülke örnekleri• Türkiye’deki

gelişmeler• Üniversiteler• Neler yapılabilir?

İnternet Nedir ?• Bilim adamları için başladı

• E-kütüphane olarak öne çıktı

• Etkileşim, zaman ve mekanın önemi azaldı

• Bireysel gelişim olanakları artı

• Matbaa, gazete, radyo, tv

• Eglence ortamı, reklam ortamı ticaret ortamı

4

İnterneti Nasıl Algılamalı?

• Ağların Ağı: 2+ milyar insan, 820 M makina, 312M web, 205+ alan adı, 100+M video, 130+M blog, 127++ milyar sayfa

• Face:600, twitter:200, linkedin:100, WP:20M• Kütüphane, gazete, hastane, iş yeri, eglence, ... :

kalıba sığmaz: yaşamın yansısı • Etkileşim, zaman ve mekanın etkisi azalıyor• Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici • Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik

5

İnterneti Nasıl Algılamalı-II

• Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması

• Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması

• Katılım, saydamlık ortamı

• Web 2.0: sosyal ağlar, wiki, rss

• Sıradan insanın yarattığı içerik:

• Reklam, tanıtım, örgütlenme, halkla ilişkiler

6

Bilgi Ekonomisi/Toplumu

• Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten!

• Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş

• Kültür : bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler

• Kurumlar ve Ortam gerekir

• Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)

7

Internet ve Açık Kaynak

• Açık kaynak İnternet Ortamında Gelişti

• İnternet açık standart ve büyük ölçüde açık kaynak ürünler üzerinde çalışıyor

• İnternet, insanların birlikte calışmasını destekliyor

• Böyle gelişen yazılımlar açık kaynak

• Sarmal , birbirini tetikleyen bir ilişki!

Mart 2008

8

Tarihçe

• 80 öncesi

• Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)

• Torvalds and Linux

• Open Source – Raymond

• OSL, Linux International

Aralık 2004 JGK - Açık Kaynak Dünyası

9

Özgürlükler

• 1. Kısıtsız kullanım

• 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama

• 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım

• 4. Değişiklikleri dağıtma

• Binanın planına sahip olma

• Arabanın kaportasının kapalı olması

10

Lisans Farklılıkları

• Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme

• Kapalı yazılım-”propriety “

• 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL

• Değişiklikleri yayınlama/dağıtma

• GPL, copyleft, “virutik”

• GPL, LGPL 3. sürüm

11

Yazılım Üretim Modeli

• “Catedral and Bazaar” modeli

• İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı

• Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör

• Demokratik, hiyararşik: tek model yok

• Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000

• Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik

12

Yapılar!

• İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik

• Kernel, standart,

• OSL- open software Libraries

• Linux İnternational

• Open source initiative

• LUG- Linux user groups

• Ticari destek

13

Sayılar

• Sourceforge.net: 260K proje, 2.7M kayıtlı kullanıcı, 3.5M indirme/gün

• Freshmeat.net: 45K proje, 400K kullanıcı?• Savannah: 410 Gnu, toplam 3330, 52K

kayıtlı kullanıcı• FSF/Unesco: 7000+paket• Dagıtım: 320 aktif, 240 bekleyen, 305

durmus,55 duraksamış; toplam 680• TR: 10+: turkuaz, gelecek, pardus, truva ..

14

Yeni İş Modelleri

• Nasıl Para Kazanıyorlar ?

• Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret

• Yazılım desteği, uyarlama

• Danışmanlık

• Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan

• Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak

15

Yazılım Örnekleri

• Web: Apache %70 (+)• Mail: postfix, qmail,

sendmail, ...• Samba: NT for unix!• PHP (+)• Mysql (+), postgresql• Squid, • Dansguardian

• Openoffice (+)• Mozilla, firefox,

thunderbird (+)• Gimp (+)• Tex/latex(+), Lynx• Gcc, dev (+)• Multimedia• Clamav (+)

16

Yazılım Örnekleri: II

• Perl, Python,Java, c++• Htdig, glimpse, z3950

harvest, yaz, ASF• Bind, dig• İptables, ...(firewall)• Zebra (routing)• Paralel, cluster• Zope, plone , drupal,

joomla

• Octave, freemat• Jbass, tomcat, • Stat: R, DAP, StatistX• Grass, openGIS• GNU LP, C++ lib• İmage, crypto, visual• openSSL, openLDAP• Amavisd-new,amavis

17

Özgür Yazılım, Açık kaynak

• Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin

• Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma

• Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır

• BSD: adımı tut, canın istedigi gibi

• İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google

• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak

• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

18

Açık Kaynak: Yansımalar

• Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal

• Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak

• Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH

• Creative Commons: fikir, sanat, kültür

• Politika: deanspace, extremedemocracy.com

• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak

• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

19

E-türkiye, e-devlet

• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye

• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet

• E-devlet, e-türkiye için öncü güç

• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!

• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir

• Bu bir süreçtir

• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

20

Linux ve e-devlet

• Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif

• En kritik ve yüksek başarım işleri• En yaygın uygulamalara talibiz: ofis,

internet; barış içinde yaşabiliriz• İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek,

uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak

21

Dünya’da Neler oluyor?

• Hemen her ülkede ciddi bir yöneliş var

• Eavrupa kapsamında güvenlik ve kamu

• Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya,

• Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya

• Türkiye’de: üniversiteler, ISS’ler, Kamu

• Sourceforge: 147K proje, 1.5M geliştirici

• Freshmeat: 42K/380K

• Unesco/FSF: 5.3K yazılım, GNU da 3K/50K

• Linux dagıtımı: 350+ aktif,

22

Linux ve e-türkiye

• Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır!• Teknoloji üretmek zorundayız!• Binlerce bilişimci yetişmeli• Bunların yolu Linux’dan geçer• Donanım ve yazılım tasarrufu• Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme• Ulusal işletim sist.,uludag, PARDUS• istahdam, rekabet, güvenlik, tasarrufistahdam, rekabet, güvenlik, tasarruf

23

Linux ve Eğitim

• Her okula internet, her okula Linux

• Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün

• Pilot projelerle tüm seçenekler denensin

• Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci, ...

• Her okul, ögretmen ve öğrenciye web

• Okul labi çevrenin icafe’si olsun

• Eğitimi zenginleştirici kullanım

24

Eğitim ve açık kaynak

• sf.net: egitim: 5200, CAI: 852, kütüp: 500, test:500

• sci/eng: 15700, multimedia: 16K, oyun/eg: 17K,

• internet: 30K, yazilim geliştirme: 30K, masaustu: 4K

• Astronomi: 305, kimya: 318, cevre: 108, yer: 300,

• fizik: 690, matematik: 2000, tip: 550, elek: 400

• feshmeat.net egit: 1200, oyun: 3300,bilim/muh: 3500

• GNU/Unesco: 5300+, moodle, manhattan virtual classrom, whiteboard

25

Eğitim ve açık kaynak-II

• k12os.org: k12linux.org, k12ltsp.org, k12edcom.org ocw

• oedb.org: online education database

• schoolforge.net: koalisyon; curriki, wikiversity

• SEUL/EDU, richtech.ca/seul/, 700+

• OCW-mit: hopkins, irvine, utah, tuft, notre dame, rice

• ocw-con. osef.org, gnacademy.org, schoolforge.net

• wikipedia, citizendium, stanford felsefe, connextions

• gutenberg, linux, openoffice, mozilla, google

26

Açık Kaynak -freshmeat

• Freshmeat.net:

• 44K proje , 390 K users

• Geography 124/149

• Visualization 633/649

• image recognation 69

• scientific/eng 3700

• yazılım geliştirme 14000

27

Açık Kaynak - sf.net

• 160K proje, 1.7M users(360K, 2.7M)

• scientific/eng 18K

• education 6000

• yazılım geliştirme 35K

• GIS - 731

• earth sciences 296

• information analysis 1420

• matematik 2200

28

opensourcegis.org

• 245 proje; remotesensing.org, freegis.org,

• Kalyposo, KIDS, Rgeo, Geos

• http://gis.coaps.fsu.edu/moodle/

• Mapwindow, quantum gis, uDig,

• Basin4, AccuGlobe

• www.geomony.com -

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 29

Linux Kullanıcıları Derneği

• 1994 linux@bilkent.edu.tr• 1995 inet-tr• 1996 inet-tr, linux.org.tr• İnet-tr, AB, İnternet Haftası• 2000 Mayısı LKD Kuruldu• Linux ve Özgür Yazılım, açık kaynak• Kullanıcı, geliştirici, kurum, firma; çerceve

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 30

LKD - II

• Camia ve yurttaş için portal ve platform

• Sürekli seminer: ankara, istanbul, izmir?

• Gezici seminer: 30+ il, 70 ziyaret

• Klasik: inet-tr, AB, i-hafta

• Linux ve Özgür Yazılım Şenliği, 1-1.5K

• Listeler: ayda 1 milyon ileti

• ftp (160 giga), web’ler; 450 üye(1000+)

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 31

Bilgi Toplumuna Doğru

• İnternet Bilgi Toplumu• Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon• Beyinsel emek, entellektüel sermaye• Yaratıcı birey, üretici/tüketici birey• Hiyararşı yıkılıyor, yatay/network örgüt• Ekosistem, rekabirlik• Katılımcı, saydam yönetim; her yerde STK

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 32

Linux ve e-devlet

• Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif

• En kritik ve yüksek başarım işleri• En yaygın uygulamalara talibiz: ofis,

internet; barış içinde yaşabiliriz• İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek,

uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak

33

Ne Yapmalı?

• Linux’u ciddiye alın, tanışın!

• Linux sunucu ve masaüstünüz, (virus, dns)

• Sunucularınızı, taşımadınızsa, linuxa ...

• Yazılımlarınızı platform bağımsız yazın

• Açık kaynak kod’tan ve Linux camiasından

• Yazılımları paylaşın ve beraber üretelim

• Ulusal işletim sistemi, ulusal yazılım sanayi

33

34

Ne Yapabilirim ?

• Firefox, thunderbird, gimp, openoffice ... başlayın

• Eşdeğer yazılımlar listesi: acik-kaynak.org.tr

• Ikili kurulum: windows + Linux

• Sanal makina: yanyana native winodoes, linux, ..

• belgeler.org, acik-kaynak.org.tr, linux.org.tr, ...

• LDP, wikipedia, tr.wikipedia.org

• LKD listeleri, ftp, seminerleri, google ve dünya linux/özgür yazılım camiası

34

35

Biz Ne Yapabiliriz?

• Linux gelecektir!• Bilişim tüm sektörler için önemlidir,• Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her

kesimi için önemlidir• Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız• Platform ve katalizör olarak varız

Nisan 2005 JGK - Açık Kaynak Dünyası

36

Teşekkür ederiz

• Linux.org.tr

• Lkd.org.tr

• Seminer.linux.org.tr

• bilgi@lkd.org.tr

• akgul.bilkent.edu.tr

• akgul.web.tr/yazilar/

Bazı adresler

• internethaftasi.org.tr

• acik-kaynak.org.tr

• linux.org.tr liste.linux.org.tr

• gnu.org pardus.org.tr pardus-linux.org

• sf.net freashmeat.net

• www.linux.org

• inet-tr.org.tr ab.org.tr

• blog.{akgul.web.tr}

• akgul.bilkent.edu.tr