neoplazi - anadoluissagligi.com · sağda anaplastik (grade iv) skuamoz hücreli karsinom. tümör...
Post on 08-Mar-2019
241 Views
Preview:
TRANSCRIPT
NEOPLAZi
Adenom:
• Tübüler yapılar oluşturarak gelişen benign epitelyal tümörlere adenom, malign tümörlere ise adenokarsinom denir.
Papillom- Kistadenom
• Papillom: Makroskopik veya mikroskopik olarak bir yüzeyden parmak benzeri çıkıntılar oluşturarak gelişen benign epitelyal tümörlere papillom denir.
• Kistadenom: Tübüler yapılar ve kistik boşluklar oluşturarak gelişen bengin epitelyal tümörlerdir, overlerde sıktır. Bazı tümörlerde kistik boşluklar ve bu boşluklar içerisine uzanan papiller yapılar olur ve papiller kistadenom adını alır.
Polip:
Mukozal yüzeylerden kabarıklık
oluşturarak gelişen düzgün yüzeyli
kitledir.
Malign Tümörlerin isimlendirilmesi
Kanser epitel hücrelerinden, sarkomlar ise
mezenkimal orijinli hücrelerden gelişir.
Tm germ yapraklarından gelişen epitel hücre
orjinli malign tümörler kanser olarak adlandırılır.
• Hibernom: Embriyoner veya kahverengi yağ dokusundan gelişen benign tümördür.
• Teratom : Birden çok (2 veya 3) germ tabakasından köken alan tümörlerdir.
• Hamartoma: Bir dokunun hücrelerinin normalde bulunduğu yerde, disorganize şekilde nonneoplastik çoğalıp kitle oluşturmasıdır (akciğerde kıkırdak kitlesi, beyinde damar yumağı, deride nevüsler).
• Koristom veya ektopi : Bir dokunun olması gereken yerin dışında bulunmasıdır.
Skiroz kanser : Meme, prostat, pankreas
... ca da olduğu gibi aşırı fibroz stromaya
(desmoplazi) sahip, sert kıvamlı kanserlere
skiroz kanser denir.
Medüller Kanser: Skiroz olmayan,
stroması kollajenden fakir, tümör
hücresinden zengin ve yumuşak kıvamlı)
kanserlere medüller kanser denir.
Memenin , tiroidin medüller kanserleri,
hepatosellüler ve renal hücreli kanserler
medüller özelliktedirler.
Malign Ve Benign Tümörlerin Karşılaştırılması
Özellik Benign Malign
Diferansiasyon/
anaplazi
Büyüme hızı
Mitoz
Lokal invazyon
Metastaz
İyi diferansiye, orijin aldığı dokuya
benzer
Yavaş, regrese olabilir veya
duraklayabilir.
Mitoz az ve normal
Yok
Yok
Diferansiasyon az veya yok, anaplazi
var: Strüktür bozuk
Büyüme hızı değişken, hızlı olabilir.
Mitoz sık ve atipik olabilir.
Lokal invazyon, komşu dokulara
infiltrasyon sıklıkla var.
Sıklıkla var; büyük ve indiferansiye
tümörlerde daha sık ve yaygın.
Diferansiasyon:Tümörün parankimal
hücrelerinin köken aldıkları hücreye morfolojik
ve fonksiyonel olarak benzemesine
diferansiasyon denir.
Anaplazi: Malign tümör hücrelerinin köken
aldıkları dokuya morfolojik ve fonksiyonel
açıdan benzememesine (undiferansiye
olmalarına) anaplazi denir
Solda iyi diferansiye (grade 1) skuamoz hücreli karsinom. Skuamoz kanserin
keratin üretimi diferansiasyona örnektir. Sağda anaplastik (grade IV) skuamoz
hücreli karsinom.
Tümör Nekrozu :
Tümörlerde oluşan nekroz daha çok
İskemik koagülasayon nekrozu
Tipindedir.
Çok hızlı büyüyen bir tümörlerde dah çok
nekroz oluşur
DİSPLAZİ :
• Epitel hücrelerindeki düzensiz proliferasyon’a displazi denir.
• Epitel içinden çıktığı dokuya benzer ancak normal histolojik dizilimi bozulur.
• Displazi prekanseröz bir değişikliktir.
Displazide oluşan hücresel değişiklikler:
• Pleomorfizim(üniformitenin kaybolması)
• Hiperkromazi
• Nükleomegali
• Anormal mitozlar
Karsinoma İnsitü
(preinvaziv kanser)
• Displazik değişiklikler epitelin tüm katlarında
oluşur ve bu neoplastik hücreler epitelyal
bazal membranı destrükte edip subepitelyal
stromal dokuya yayılmamışsa buna
karsinoma insitü (CIS) veya preinvaziv
kanser denir.
• İnsitü kanserlerin metastaz yapma yeteneği
yoktur.
İnvaziv (infiltratif) Kanser :
Eğer neoplastik epitel hücreleri bazal
membranı yıkıp stromaya yayılırlarsa
buna invazif (infiltratif) kanser denir.
Metastaz Metastaz maligniteyi gösteren en önemli
Özellik olup, malignitenin değişmez markeri
olarak kabül edilir.
Metastaz ve Lokal invazyon malign tümörleri
benign tümörlerden ayıran en önemli
özelliklerdir.
Metastaz Yapmayan Malign Tümörler:
• Beyinde glial tümörler (astrositomlar)
• Derinin bazal hücreli kanseri
En sık metastaza uğrayan organlar:
• Akciğerler
• Karaciğer
• Kemik
• Beyin
Hiç metastaz olmayan doku kıkırdak.
Ġskelet kası ve kıkırdakta metastaz son
serece azdır.
Kadında ve erkekte görülen kanserlerin
sıklıkları
Erkekler % Kadınlar %
Prostat 33
Akciğer ca* 13
Kolon rektum 13
Ürinertrakt 7
Lsemi- Lenfoma 6
Melanoma 3
Meme 31
Akciğer * 13
Kolon-rektum 11
Endometrium 9
Over 4
Lösemi-Lenfoma 3
*Akciğer ca her iki cinste en sık ölüme neden lan ca dır.
Bu tabloda deri kanserleri hariç tutulmuştur.
Her iki cinste de deri kanserleri en sık olan kanserlerdir.
Mesleki Karsinojenler
Karsinojenler Kanser gelişen organ
Arsenik ve bileşenleri
Asbest /eryonit
Benzen
Berilyum ve bileşikleri
Kadmium ve bileşikleri
Krom bileşikleri
Etilen oksit
Nikel bileşikleri
Radon ve radon gazları
Vinil klorid
Akciğer ve deri hemangiosarkomu
Akciğer, larinks, özefagus, mide ve kolon
kanseri, Mmezetelyoma
Lösemi,Hodgkin hast
Akciğer kanseri
Prostat ca
Akciğer ca
Lösemi
Burun, nazal sinüsler, Akciğer CA
Akciğer ca
Karaciğer anjiosarkomu
Kalıtım:
Retinablastoma kalıtsal olma oranı en
yüksek olan tümördür (%40 vakada
ailesel geçiş gösterir).
Kalıtsal Neoplazmlar ve Preneoplastik Durumlar
Kalıtsal Neoplazmlar (OD) Hasarlı gen Eşlik eden tümörler
Retinoblastoma (%40 kalıtsal)
Familyal polipozis koli
MEN I
MENII
Nörofibromatozis tip I
Nörofibromatozis tip II
Willms tümörü
Li-Fraumeni Sendromu
Melanom sendromu
Herediter nonplipozis koli
(Lynch) sendromu
Rb
APC
Ret
Ret
Nf-1
Nf-2
Wt
P53
P16/NK4A
MSH2,
MLH1,
MSH6
Bilateral retinoblastom ve osteosarkom
Kolonda multipl adenom ve kanser
Hipofiz, pankreas ve paratiroid adenomları
Medüller tiroid ca, feokromositoma
Multipl nörofibrom ve meningiomlar
Bilateral akustik Schwannoma
Böbrekte Wilms tümörü, diğer
malformasyonlar
Multipl meme, kolon ca, sarkomlar,
lenfomalar
Malign melanom
Adenomatöz polip olmaksızın kolon kaseri,
endometrium ve over kanseri
Kalıtsal prenoplastik durumlar (OR), DNA
onarım defekti tabloları;
Kalıtsal Neoplazmlar
(OR)
Xeroderma pigmentozum
Bloom Sendromu
Fankoni anemisi
Ataxi-telenjiektazi
Hasarlı gen DNA Onarım Genlerinde Kalıtsal Hasar
Deri BCC, skuamöz ca, UV ile melanom
Akut lösemi değişik kanserler
Akut lösemi, skuamöz ca, hepatosellüler ca
Akut lösemi, lenfoma, kadında meme ca
Familyal kanserler BRCA-1(OD)
BRCA-2(OD)
BRCA-1
DNA TAMİR
GENİ
Meme kanseri
Meme kanseri
Over kanseri
FAP olmayanlarda oluşan kolon
kanseri
Beyin tm
Melanom
İmmün yetmezlik sendromları
X’e bağlı Agammaglobülinemi
Wiscott-Aldrich sendromu
Lenfoproliferatif sendrom
(Duncan hastalığı)
B cell Tirozin
kinaz
Lenfoma lösemi
Akut lösemi, lenfoma
EBV ile oluşan EMN → ölüm
EBV ile immünoblastik lenfoma
Major Kimyasal Karsinojenler
Prokarsinojenler (metabolitlerine
dönüşerek etki edenler)
A-Polisiklik ve heterosiklik
hidrokarbonlar
Benzanthracen
Benzopyrene
B- Aromatik aminler ve azo
boyaları
Naftilamin
Benzidin
C- Doğal bitkisel ve mikrobik
ürünler
Aflotoksin B1
Griseoflavin
D- Diğerleri
Nirtozamin ler
Nitritler
Direkt etkili karsinojenler
Alkilleyici ajanlar
-Propiolakton
Dimetil sülfat
Depoxybutane
Antikanser ilaçlar
Radyasyonun karsinogenezdeki etkileri:
X ışınları: Derideri ca, Osteosarkom
Radyoaktif tozlar : Akciğer ca.
Atom bombası etkisi;
• AML ve KML ( lösemi en sık olan malinite)
• Tiroit ca (papiller tip )
• Meme ca
• Kolon ca
• Akciğer ca
Viral onkogenez:
Malignite Oluşturma Potansiyeli Olan Virüsler
HTLV-1 Yetişkin T hücreli lenfoma ve lösemisi
HPV Serviks kanseri
Özofagus kanseri
Oral kavite ve dil kanseri
Larinks kanseri
Anüs kanseri
EBV Hodgkin hastalığı
NonHodgkin B hücreli lenfomalar
Burkitt lenfoma
Nazofarinks kanseri
HBve HCV Karaciğer kanseri
HHV-8 Kaposi sarkomu
B hücreli efüzyon lenfoması
Multipl miyelom
Bazı Prekanseröz/ Premalign Hastalıklar
Lokoplakiler
Adenomatöz polipler
Deride kronik fistül ağızları ve ülser alanları
Aktinik keratoz
Siroz
Endometrial hiperplazi
Bronşial ve serviks uteride epiteldeki displazi
Kronik gastrit
Displastik nevus
· Proliferatif Fibrokistik Hastalık
Malignite gelişimi ile ilgili genler:
1. Protoonkogenler
2. Kanser supressör genleri
3. Apoptozisregüle eden genler
4. DNA tamirinden sorumlu genler.
Bazı Onkogenler, Aktivasyon Şekilleri ve Neden Oldukları Tümörler
Kategori Protoonkogen Mekanizma Birlikte görüldükleri tümörler
Büyüme Faktörleri
PDGF zinciri
FibroblastGrowth
Factors
TGF alfa
HGF
Sis
Hst-1
Int-2
TGF alfa
HGF
OE
OE
AMP
OE
OE
Astrositoma
Osteosarkoma
Mide kanseri
Mesane ca meme ca ve melanom
Astrositom, Hepatosellüler ca
Tiroid ca
Büy. Faktör reseptörleri
EGF reseptör ailesi
CSF-1 reseptörü
Nörotropic factor
reseptörü
PDGF reseptorleri
Stem Cell Faktör
reseptörü
ERB-1
ERB-B2
Fms
Ret*
PDGF-R
KİT
OE
AMP
N.M
RA
OE
Akciğer skuamoz ca, gliomlar
Meme ca ve over ca
Lösemi
MENIIA ve MENIIB
Familyal medüller tiroid CA
Sporadik tiroid papiller CA
Gliomalar
Gastrointestinal stromal tümörler
Diğer yumuşak doku tümörleri
Sinyal İletim
Proteinleri
GTP bağlayanlar
Nonreseptör tirozin
kinaz
RAS sinyal iletimi
WNT sinyal iletimi
K-RAS
H-RAS
N-RAS
Abl
BRAF
Β - Catenin
NM
NM
NM
TL
NM
NM
OE
Kolon, akciğer, pancreas ca
Mesane ve böbrek ca
Melanom, hematolojik maligniteler
Kronik miyeloid lösemi
Akut lenfoblastik lösemi
Melanom, nevus
Hepatoblastom, Hepatosellüler ca
Nükleer regülatör
proteinler
Transkripsiyon
aktivatörleri
C-Myc
N-myc
L-myc
TL
AMP
AMP
Burkitt lenfoma
Nöroblastoma
Akciğer küçük hücreli CA
Akciğer küçük hücreli CA
Hücre siklus
regülatörleri
Siklinler
Siklin Dependent
Kinase
Siklin D
Siklin E
CDK4
TL
AMP
OE
AMP/
NM
Mentle hücreli lenfoma
Meme, özefagus CA
Meme ca
Glioblastoma, melanoma,
sarkoma
• C-erb B2 (HER2-neu) over ekspresyonu : Meme ve over kanserinde prognozun kötü olacağını gösterir.
• Tüm insan tümörlerinin yaklaşık %30'u ras geninin
mutant versiyonuna sahiptir. • Ras gen mutasyonu insan tümörlerinde en sık
görülen onkogen anormalliğidir.
• Myc: Nükler Transkripsiyon (Kopyalanma) iş ile ilgilidir.
• Myc onkogeni insanda tümörlerde en sık görülen transkriptör faktör gen bozukluğudur.
İnsan tümörlerinin çoğunluğu ras
mutasyonuna sahiptir.
Pankreatik adenokarsinom %90
Kolon kanseri %50
Troid kanseri %50
Akciğer adeno ca %30
Myeloid lösemi %30 .
Myc gen disregulasyonu ile
oluşan tümörler:
Burkitt lenfoma : t(8-14)
Nöroblastom : N-Myc amplifikasyonu
Küçük h.li AC : L-myc amplifikasyonu
Kromozomal Translokasyonlar
c-myc geni translkosyonu; (8-14): Burkitt
lenfoma
Bcl-2 gen overekspirasyonu; t(14-18):
Foliküler B hücreli lenfomalar.
Abl translokasyonu; t(9-22): KML
Tümör Süpresör Gen Bozukluklarında Oluşan Tümörler
Hücresel
Lokalizasyon
Gen Fonksiyon Somatik mutasyon
ile oluaşan tümör
Kalıtsal mutasyon ile oluşan
tümör
Hücre yüzeyi E-cadherin Hücre adezyonu Mide ve meme CA Familyal mide kanseri
Plazma
membranı
NF-1
NF-2
RAS inhibisyonu
Hücre iskelet
stabilitesi
Schwannoma
Schwannoma
Meningioma
Ependimom
Nörofibromatozis Tip-1 ve
sarkomlar
Nörofibromatozis tip II
(Akustik Schwannoma, ve
meningioma)
Sitozol APC/β catenin
PTEN(P27)
Sinyal inhibisyonu
PI-3 kinaz sinyal
iletimi↓/Apoptozis↑
Mide, kolon, pankreas
ca ve melanoma
Endometrium ve
Prostat ca
Glioblastom
Familyal adenomatoz koli:
Kolon ca
----
----
Çekirdek Rb
P53
P16
BRCA-1
BRCA-2
Mitoz siklus
regülasyon
Hücre siklusu,
apoptozis
CDK inhibisyonu
DNA onarımı
DNA onarımı
Retinoblastoma,
osteosarkoma,
meme, kolon,
akciğer ca
Kanserlerin
çoğunluğu*
Pankreas,
özofagus
-
-
Retinoblastom
Osteosarkom
Li-Fraumeni Sendromu
Multipl ca ve sarkom
Malign melanom
Kadın meme, over ca
Kadın, erkek meme ca
----
A- Retinablastom geni: Rb gen mutasyonu
görülen bazı tümörler:
Retinoblastoma
Osteosarkom,
Meme CA
Küçük hücreli akciğer CA
Bazı beyin tümörleri
Mesane
B- BRCA-1 ve BRCA-2genleri :
Meme CA nın %5-10'u familyaldır.
Bu ailelerde %80 oranında mutasyonlu
BRCA-1 ve BRCA-2 geni pozitif bulunur.
G- P53 geni:
• pRb moleküllerini aktive eder.
• Ġnsan tümörlerinde en sık hasara (>%50) uğrayan gen P53 genidir.
• Homozigot kaybında; akciğer, meme, kolon kanserleri oluşur.
• P 53 geninin bir kopyasının (allel) inaktive olması ile Li-Furaumeni Sendromu oluşur (sarkom, meme kanseri, lösemi, beyin tümörleri adrenal korteks kanseri gibi birçok tümörün birlikte gelişme riski yüksektir).
Apoptozis Ġle Ġlgili Genler
Bcl-2 OE B lenfositleri apoptozisten korur. B
lenfositlerin ömrünün uzaması ve hücre birikmesi
oluşur. B hücreli folliküler lenfomalar gelişir.
Bax geni ise apoptozisi hızlandırır. Dolayısıyla bu 2
gen Apoptozisi regüle eden genlerin en iyi örneğidirler.
MALĠGN TÜMÖRLERĠN METASTAZ VE
DĠĞER YAYILIM YOLLARI
• Lenfatik yol : Kanserler yayılır.
• Hemotojen : Sarkomlar
• Vücut boşlukları : Kanserler
• Lokal yayılım : Malign tümörler
Sarkomlar en sık Akciğerler’e metastaz
yaparlar.
KANSER KAŞEKSİSİ:
Kaşeksi sebepleri:
İştahsızlık
Tat alma duyusunda bozulma
Kalori harcama hızında artış (bazal
metabolizma hızında artış).
TNF- ve İL-1 gibi makrofaj ürünlerinin iştah
merkezini inhibe etmesi
TNF- (kaşektin adını da alır)
Paraneoplastik Sendromlar
Klinik sendrom
Altta yatan kanser/ler
Oluşum mekanizması
Endokrinopatiler
Cushing
Sendromu
Küçük hücreli ac kanseri
Pankreas ca, Nöronal tm
ACTH ve ACTH benzeri
maddeler
Uygunsuz ADH
sekresyonu
Sendromu
Akciğer küçük hücreli ca
Ġntrakranial neoplazmlar
ADH ve atrial natiüretik
Hormon
Hiperkalsemi
Akciğer skuamoz ca
Meme kanseri
Renal hücreli kanser
Yetişkin T hücreli lösemi
/ lenfoması
Over kanseri
Paratiroid hormon
benzeri peptitler
TGF , TNF ĠL-1
Hipoglisemi
Fibrosarkom
Diğer mezenkimal
tümörler
Hepatosellüler kanser
Ġnsülin ve insülin
benzeri hormonlar
Paraneoplastik Sendromlar
Klinik sendrom
Altta yatan kanser/ler
Oluşum mekanizması
Karsinoid
sendrom
Bronkial adenom
(karsinoid)
Pankreatik
adenokarsinom
Gastrik karsinom
Seratonin, bradikinin,
?histamin
Polistemia
Renal hücreli kanser
Serebellar
hemangioblastom
Hepatosellüler kanser
Leiomyoma
Eritropoetin
Norolojik ve
Muskuler
Sendromlar
Lambert-Eaton
Myastenik
Sendromu
Santral ve
Periferik sinir
sistemi
hastalıkları
Küçük hücreli AC ca
Meme ca
Ġmmunolojik
Paraneoplastik Sendromlar Klinik sendrom
Altta yatan kanser/ler
Oluşum mekanizması
Dermatolojik
Hastalıklaar
Akantozis
Nigrikans
Dermatomyozit
Mide, akciğer, uterus
kanseri
Akciğer ve meme ca
? Ġmmünolojik
? Ġmmünolojik
Kemik, Eklem,
Yum. Doku değ.
Hipertrofik
osteoartropati,
kaşık tırnak
Akciğer adenokanseri
?
Vasküler ve
Hematolojik değ.
Venoz
trombozis
(Trousseau fen.)
Nonbakterial T.
Endokardit
Anemi
Pankreas ve akciğer
adenokanseri
Ġlerlemiş kanserler
Timik neoplazmlar
Tümör rünleri
(adenokarsinomların
ürettiği müsin
pıhtılaşmayı başlatır)
Hiperkoagülabilite
?
Nefrotik
sendrom
Değişik kanserler
Tümör antijenleri ve
immunkompleksler
Hiperkalsemi : En sık görülen
paraneoplastik sendrom bulgusudur.
Cushing sendromu : PNS’lerde en
Sık oluşan endokrinopatidir.
Kanser evrelemesinde dikkate alınan parametreler:
T N M sistemi
T : Tümör çapı ve tümörün içinde çıktığı
organdaki yayılım derecesi
N : Lenf mod metastazı
M : Uzak organlara metastaz
Evre ; Tümör yayılımı ile ilgili bilgi verir.
Aşağıdakilerden hangisi ....kanserinin
prognozunda en önemli faktördür ;
Cevap : Evre’dir.
Seçen eklerde evre yok ise;
Yanıt; T, N, M komponentlerinden biridir.
1-Lenf nodu tutulumu,
2- Tümör çapı,
3-Uzak organ metastazı ve / veya lokal
Derecelendirilme (Grade):
Grade diferansiasyon oranı ile ilgili bilgi verir. Tümör hücrelerinin içinden çıktıkları dokuya benzeme (diferansiasyon) derecesidir. Kanserler bu özekkiklere bakılarak I ve IV arasında değişen gradlere ayrılırlar. Grade I olanlar (en iyi diferansiye) İyi, grade IV olanlar (en az diferansiye) en kötü prognozlu olurlar.
Tümör Markerleri (Belirleyicileri)
Marker Eşlik ettiği kanser
Kalsitonin Medüller tiroid ca
Katekolaminler Feokromasitoma
Human koryonik gonadotropin Trofoblastik tümörler (koryokarsinom,
molhidatiform), testis ve over
teratokarsinomları, embrionel ca.
Karsino embriojenik antijen Kolorektal karsinomlar%60-90,
(CEA) Pankreas kanseri %50-80
Mide ve meme kanseri %20-30
Alfa Feto Protein (AFP) Hepatoselüler karsinom, Yolk – sak tm.
nonseminomatoz germ hc.li testis tm.
CA 125 Over kanseri
CA 19-9 Pankreas ca markeri
CA 15-3 Meme ca
Ġntermedier Flamentler ve Bulunduğu kanserler
(immünhistokimyasal markerler)
Sitokeratin Karsinomlar ve mezotelioma
EMA Epitelyal Membran Antijeni (bütün kanserler)
LCA (CD45) L eucocite Common Antigen(tüm lnfomalar)
Desmin Çizgili ve düz kas tümörleri
Vimentin Mezenkimal tümörler, bazen karsinomlar.
NSE Nöronal tümörler,
Sinaptofizin Nöronal tümörler
Glial filament Glial tümörler
S-100 Mlanom, nörojenik tümörler, mezetelyoma
HMB-45 Malign melanom
Kromagranin Endokrin organ kanser hücreleri
top related