new ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม · 2020. 6. 18. ·...
Post on 12-Oct-2020
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ชวตกบสงแวดลอม
ไบโอม(Biomes)
ไบโอม (Biomes) หรอ ชวนเวศ คอระบบนเวศใดๆ กตามทมองคประกอบของปจจยทางกายภาพเชนอณหภม ความชน และปจจยทางชวภาพ เชน พชและสตว ทคลายคลงกนกระจายอยในเขตภมศาสตรตางๆ
ประเภทของไบโอม แบงได 2 ประเภทใหญๆ คอ
1. ไบโอมบนบก (terrestrial biomes)
2. ไบโอมในนา (aquatic biomes)
ไบโอมบนบก
ไบโอมบนบก แบงออกเปน 7 ประเภท (ใชอณหภมและปรมารนาฝนเปนเกณฑ) ไดแก
1. ไบโอมปาดบชน (Tropical rain forest)
- พบไดในบรเวณใกลเขตเสนศนยสตรของโลกในทวปอเมรกากลาง ทวปอเมรกาเอเชยตอนใต และ บรเวณบางสวนของหมเกาะแปซฟก
- ลกษณะของภมอากาศรอนและชน มฝนตกตลอดป ปรมาณนาฝนเฉลย 200 – 400 เซนตเมตรตอป
- ในปาชนดนพบพชและสตวหลากหลายพนสปชส เปนปาทมความอดมสมบรณสงมาก
2. ปาผลดใบในเขตอบอน (Temperate deciduous forest)
- พบกระจายทวไปในละตจดกลาง ซงมปรมาณความชนเพยงพอทตนไมใหญจะเจรญเตบโตไดด โดย มปรมาณนาฝนเฉลย 100 เซนตเมตรตอป และมอากาศคอนขางเยน
- ในปาชนดนและตนไมจะทงใบหรอผลดใบกอนฤดหนาว และจะเรมผลใบอกครงเมอฤดหนาวผาน พนไปแลว ตนไมทพบมหลากหลายทงไมยนตน ไมพม รวมถงไมลมลก
3. ปาสน (Coniferous forest)
- ปาสน ปากา ( taiga ) และปาบอเรยล ( boreal ) เปนปาเดยวกน
- เปนเขตหนาวเยนและแหง มระยะเวลาทอณหภมตากวาจดเยอกแขงนานกวา 6 เดอน ในเดอน มกราคม อณหภม ประมาณ - 6 องศาเซลเซยส สวนในฤดรอน มอากาศ อบอนขน อณหภมใน เดอนกรกฎาคม ประมาณ 16 องศาเซลเซยส มฝนตกในฤดรอน ปรมาณ หยาดนาฟา 500-1,000 มลลเมตรตอป สวนใหญตกในรปของหมะ มฝนตกมากกวาเขตทนดรา และมฤดรอนยาวนานกวา เขตทนดราเลกนอย
- มสนเปนพรรณไมหลก พบในแคนาดา จน ฟนแลนด ฯลฯ สตวทพบในปาสน เชนกวางมส และนกฮกเทาใหญ
4. ทงหญาเขตอบอน (Temperate grassland)
- หรอทรจกกนในชอทงหญาแพร (Prairie) ในตอนกลางของทวปอเมรกาเหนอและทงหญา สเตปส (Steppes) ของประเทศรสเซย
- สภาพภมอากาศมปรมาณนาฝนเฉลย 25 – 50 เซนตเมตรตอป
- ทงหญาเขตอบอนนเหมาะสาหรบการทากสกรและปศสตว เพราะดนมความอดมสมบรณสงมหญา นานาชนดขนอย สวนใหญพบมการทา เกษตรกรรมควบคในพนทนดวย
5. สะวนนา (Savanna)
- เปนทงหญาทพบไดในทวปแอฟรกาและพบบางทางตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเชย
- ลกษณะของภมอากาศรอน พชทขนสวนใหญเปนหญาและมตนไมกระจายเปนหยอม ๆ ในฤดรอน มกเกดไฟปา
6. ทะเลทราย (Desert)
- พบไดทวไปในโลก ในพนทมปรมาณฝนตกเฉลยนอยกวา 25 เซนตเมตรตอป ทะเลทรายบางแหง รอนมากมอณหภมเหนอผวดนสงถง 60 องศาเซลเซยสตลอดวน บางวนแหงมอากาศคอนขางหนาว เยน
- พชทพบในไบโอมทะเลทรายนมการปองกนการสญเสยนา โดยใบลดรปเปนหนาม ลาตนอวบ เกบสะสมนาด
- ทะเลทรายทรจกกนโดยทวไป ไดแก ทะเลทรายซาฮารา (Sahara) ในทวปแอฟรกา ทะเลทรายโกบ (Gobi) ในประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและทะเลทรายโมฮาว (Mojave) ในรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา
7. ทนดรา (Tundra)
- เปนเขตทมฤดหนาวคอนขางยาวนาน ฤดรอนชวงสน ๆ ลกษณะเดนคอ ชนของดนทอยตากวาจากผวดนชนบนลงไปจะจบตวเปนนาแขงถาวร
- ทนดราพบเพยงตอนเหนอของทวปอเมรกาเหนอ และยเรเซย พบพชและสตวอาศยอยนอยชนด ปรมาณฝนนอยในฤดรอนชวงสน ๆ นาแขงทผวหนาดนละลาย แตเนองจากนาไมสามารถซมผานลงไปในชนนาแขงไดในระยะสน ๆ
- พชทพบจะเปนพวกไมดอกและไมพม นอกจากนยงพบสงมชวตชนตา เชน ไลเคนดวย
ไบโอมในน า
ไบโอมในน า แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก
1. ไบโอมแหลงน าจด (Freshwater biomes)
- โดยทวไปประกอบดวยแหลงน านงซงไดแก ทะเลสาบ สระ หนอง หรอบง กบแหลงน าไหล ไดแก ธารน าไหลและแมน า เปนตน
2. ไบโอมแหลงนาเคม (Marine biomes)
- โดยทวไปประกอบดวยแหลงนาเคม ซงไดแก ทะเลและมหาสมทร ซงพบไดในปรมาณมากถงรอยละ 71 ของพนทผวโลก และมความลกมากโดยเฉลยถง 3,750 เมตร ไบโอมแหลงนาเคมจะแตกตางจาก นาจดตรงทมนาขนนาลงเปนปจจยกายภาพสาคญ นอกจากนยงพบชวงรอยตอของแหลงนาจดกบ นาเคมทมาบรรจบกน และเกดเปนแหลงนากรอยซงมกพบบรเวณปากแมนา
ระบบนเวศ ( ecosystem )
ระบบนเวศ = กลมสงมชวต ( community ) + แหลงทอย ( habital )
การศกษาระบบนเวศ
ระบบนเวศในโลกนสามารถแบงออกไดเปน 2 ระบบตามลกษณะของแหลงทอยคอ
ระบบนเวศบนบก ( terrestrial ecosystem ) ระบบนเวศในนา ( aquatic ecosystem )
ระบบนเวศปาไม
ระบบนเวศทะเลทราย
ระบบนเวศชายปา ระบบนเวศทงหญา
ระบบนเวศนาจด
ระบบนเวศนาเคม
ความสมพนธในระบบนเวศ
ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ
- อณหภม
- แสง
- ความชน
- แกส
- ดน
- ความเปนกรด - เบส
ความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางชวภาพ
องคประกอบทางชวภาพ แบงออกไดเปน 3 ประเภท
1. ผผลต ( producer )
2. ผบรโภค (consumer) - ผบรโภคพช ( herbivore )
- ผบรโภคสตว ( carnivore )
- ผบรโภคทงพชและสตว ( omnivore )
- ผบรโภคซากพชซากสตว ( scavenger )
3. ผยอยสลายอนทรยสาร (decomposer)
ความสมพนธระหวางสงมชวตในระบบนเวศ
ภาวะพงพา ( Mutualism )
เชน - ไลเคน (lichen) คอ การดารงชวตรวมกน ของรากบสาหราย สาหรายมสเขยวสราง อาหารเองไดโดยกระบวนการสงเคราะห ดวยแสงแตตองอาศยความชนจากรา สวนรา ไดรบธาตอาหารจากสาหราย
- แบคทเรยไรโซเบยม (Rhizobium) ในปมรากพชตระกลถว ตรงไนโตรเจนจากอากาศใหแก รากถว ในขณะเดยวกนแบคทเรยกไดรบกาซคารบอนไดออกไซดและแรธาตจากตนถว
- โปรโตซวในลาไสปลวก ปลวกไมมนายอยสาหรบยอยเซลลโลสในเนอไม โปรโตซวชวยใน การยอย จนทาใหปลวกสามารถกนไมได และโปรโตรซวกไดรบสารอาหารจากการยอยสลาย เซลลโลสดวย
- แบคทเรย E. coli ทอาศยอยในสาไสใหญของคน แบคทเรยไดรบอาหารและทอยอาศยจากลาไสของคน สวนคนจะไดรบวตามนบ 12 จากแบคทเรย
- ตนไทรกบตอไทร โดยตนไทรอาศยตอไทรชวยผสมเกสรและขยายพนธ สวนตอไทรอาศยลกไทรในการวางไขและเลยงตวออนเพอการดารงชวต
ภาวะไดประโยชนรวมกน ( Protocooperation )
เชน
- ดอกไมกบแมลง แมลงดดน าหวานจากดอกไมเปนอาหาร และดอกไมกมแมลงชวยผสมเกสร
- นกเอยงกบควาย นกเอยงไดกนแมลงตาง ๆ จากหลงควาย และควายกไดนกเอยงชวยก าจด แมลงทมากอความร าคาญ
- เพลยกบมดด า เพลยไดรบประโยชนในการทมดด าพาไปดดน าเลยงทตนไม และมดด ากจะ
ไดรบน าหวาน
- ปเสฉวนกบดอกไมทะเล (sea anemore) ปเสฉวนอาศยดอกไมทะเลพรางตวจากศตรและยง อาศยเขมพษจากดอกไมทะเลปองกนศตร สวนดอกไมทะเลกไดรบอาหารจากปเสฉวนทกาลง กนอาหารดวย
ภาวะองอาศยหรอ ภาวะเกอกล ( Commensalism )
เชน
- ปลาฉลามกบเหาฉลาม เหาฉลามอาศยอยใกลตวปลาฉลามและกนเศษอาหารจากปลาฉลาม ซงปลาฉลามจะไมได ประโยชนแตกไมเสยประโยชน
- พลดางกบตนไมใหญ พลดางอาศยรมเงาและความชนจากเปลอกไม โดยตนไมไมได ประโยชนแตขณะเดยวกนกไมเสยประโยชนอะไร
- กลวยไมกบตนไมใหญ กลวยไมยดเกาะทล าตนหรอกงของตนไมซ งไดรบความชนและแรธาต จากเปลอกไม โดยทตนไมไมไดรบประโยชน แตกไมเสยประโยชนอะไร
- เฟรนกบตนไมใหญ เฟรนยดเกาะทล าตนหรอกงของตนไมซ งไดรบความชนและแรธาต จากเปลอกไมไม โดยทตนไมไมไดรบประโยชน แตกไมเสยประโยชนอะไร
- นกท ารงบนตนไม นกใชตนไมเปนทอยอาศย โดยทตนไมไมไดรบประโยชน แตกไมเสย ประโยชนอะไร
ภาวะลาเหยอ ( Predation )
เชน
- แมวกนหน แมวเปนผลา ( predator ) หนเปนเหยอ ( prey )
ภาวะมปรสต ( parasitism )
เชน - ตนฝอยทองกบตนไมใหญ
- ตนกาฝากกบตนไมใหญ
- เหบ หมด กบสนข
- เหากบคน
- ไรนกกบนก
- ยงกบคน
- เชอไวรส
ภาวะแกงแยงแขงขน( Competition )
เชน - สนขแยงอาหารกนกน
- เสอและสงดตแยงกนกนปลา
- ผกบงกบผกตบชวาในนา
- เพรยงหนแยงกนเจรยบนกอนหนกอนหนง
ภาวะการท าลายลางหรอหลงสารยบยง ( Antibiosis )
เชน - เชอราเพนนซเลยมกบแบคทเรยในจานเพาะเชอจลนทรย
- ตนดาวเรองปลอยสารเคมออกมาทาใหหนอนตวกลมไมเขาใกล
- สาหรายสเขยวแกมนาเงนปลอยสารเคมออกมาทาใหปลาในบอนาตาย
ภาวะเปนกลางหรอไมเกยวของสมพนธ ( Saprophytism )
เชน - เชอราทขนบนขนมปง
- เหดทขนบนตอไมผๆ
- แบคทเรยทเจรญอยในกอนเนอเนา
การอยรวมกนของสงมชวตกบสงมชวตในระบบนเวศ ลกษณะการอยรวมกน เมออยรวมกนของ
สงมชวต ลกษณะของความสมพนธ
1. ภาวะทตองพงพา ( Mutualism )
+ , + ตางฝายตางไดประโยชนไมแยกจากกน
2. การไดประโยชนรวมกน ( Protocooperation )
+ , + ตางฝายตางไดรบประโยชน แตสามารถแยกกนได ไมจาเปนตองอยดวยกนตลอด
3. ภาวะองอาศย ( Commensalism )
+ , 0 สงมชวตหนงไดประโยชน อกชนดหนงไมไดไมเสย
4. การลาเหยอ ( Predation )
+ , - สงมชวตหนงจะกดกนสงมชวตหนงเปนอาหาร
5. ภาวะมปรสต ( Parasitism )
+ , - สงมชวตหนงจะไปเกาะแยงเกาะดดอกสงมชวตหนง
6. ภาวะการแกงแยงแกงขน ( Competition )
- , - ตางฝายตางเสยประโยชน
7. ภาวะเปนกลาง ( Neutralism )
0 , 0 มาอยดวยกนในสถานทแหงเดยวกน แตมไดสมพนธกน
8. ภาวะตอตาน ( Antibiosis )
0 , - สงมชวตหนงหลงสารออกมายบยงหรอตอตานอกสงมชวตหนง
การถายทอดพลงงานและการหมนเวยนสารในระบบนเวศ
การถายทอดพลงงานในสงมชวต
โซอาหาร ( food chain )
พชผก ——> แมลงกนพช —–> กบ ——-> ง ——-> เหยยว
สายใยอาหาร ( food web )
การถายทอดพลงงานในโซอาหารและสายใยอาหาร
กฏ 10 %
พระมดทางนเวศวทยา ( ecological pyramid )
พระมดจานวน ( pyramid of numbers )
เปนพระมดทบอกจานวนของสงมชวตในแตละลาดบขนการกน อาจมลกษณะฐานกวางหรอแคบกได
พระมดมวลชวภาพ ( pyramid of biomass )
เปนพระมดทแสดงมวลชวภาพหรอเนอเยอของสงมชวตทงหมดในรปของนาหนกแหงตอหนวยพนทหรอปรมาตร สวนใหญจะมลกษณะฐานกวาง
พระมดพลงงาน ( pyramid of energy )
เปนพระมดทแสดงคาพลงงานในสงมชวตในแตละลาดบโดยวดเปนปรมาณพลงงานตอหนวยพนท พระมดแบบนฐานจะกวางกวายอดเสมอ
ในระบบนเวสนอกจากจะมการถายทอดพลงงานและสารอาหารแลว ยงมสารปนเปอน เชน ยาฆาแมลง จะถกถายทอดไปกบโซอาหารดวย โดยทวไปสารปนเปอนทสะสมอยในเนอเยอของสงมชวตไมไดถกนาไปใชในกจกรรมตางๆ ดงนนเมอสงมชวตมการกนตอกนเปนทอดๆผลายอมไดรบสารปนเปอนทสะสมอยในรางกายของเหยอเขาสรางกาย เมอผลาบรโภคเหยอกลมเดยวซาๆเปนจานวนมาก โดยทเหยอมสารปนเปนอยในเนอเยอ สารปนเปนในตวผลาจะมความเขมขนขนเรอยๆ เมอผลาตกเปนอาหารของผบรโภคลาดบถดไป สารปนเปอนทงหมดกจะถกสงตอไปยงผบรโภคลาดบถดไป เพราะฉะนนผบรโภคลาดบสดทายจงไดรบสารปนเปนมากทสด
การเปลยนแปลงแทนท ( Ecological succession )
1. การเปลยนแปลงแทนทขนปฐมภม ( Primary succession ) - เปนการเปลยนแปลงแทนทบนแหลงทไมเคยมส งมชวต
อยมากอน เชน บนกอนหน สระเกดใหม บนภเขาเกดใหม
ประเภทของการเปลยนแปลงแทนท
lichen Moss
หญา , ไมลมลก
ไม พม
ไมยนตน ( ปาไม )
เฟรน
- เปนการเปลยนแปลงแทนทบนพนททเคยมส งมชวตปรากฏอยมากอน แตตอมา สงมชวตกลมใหมเขาไปเจรญทดแทนสงมชวตเดม
2. การเปลยนแปลงแทนทขนทตยภม ( Secondary succession )
หญา , ไมลมลก
ไม พม
ไมยนตน ( ปาไม )
วฏจกรของสารในระบบนเวศ
top related