nowotwory po przeszczepieniu nerki … po przeszczepieniu nerki epidemiologia, rokowanie, leczenie...

Post on 28-Feb-2019

232 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

Nowotwory po przeszczepieniu nerki epidemiologia, rokowanie, leczenie

Alicja Dębska-Ślizień

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych

Gdański Uniwersytet Medyczny

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

1

deklaracja konfliktu interesów

dotycząca aktualnego wykładu

2

współpraca z firmami farmaceutycznymi zajmującymi

się lekami immunosupresyjnymi

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

Australia and New Zeland Dialysis and Transplant Registry

(ANZDATA)

US Scientific Registry of Transplant Recipients

Israel Penn Transplant Tumor Registry (IPPTR)

UK Transplant Registry

rejestry wielu innych krajów

dane o zachorowalności na nowotwory po transplantacji

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

3

SIR pokazuje o jaki procent lub ilokrotnie liczba obserwowanych przypadków jest wyższa lub niższa niż spodziewana

przykład:

60 obserwowanych przypadków/30 spodziewanych: SIR 60/30 = 2.0SIR 2 wskazuje na 100% wzrost obserwowanych przypadków

ryzyko zachorowaniaStandardized Incidence Ratio SIR

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

4

USRDS 2014przyczyny zgonów z funkcjonująca nerką

nowotwory są jedną z trzech najczęstszych przyczyn zgonów z funkcjonującą nerkąANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

5

Pilmore H et al. Transplantation 2010: 851–857

ANZDATAprzyczyny zgonów z funkcjonującą nerką

n = 2195 kidney transplant recipients who died between 1980 and 2007

stopniowy wzrost liczby zgonów z powodu nowotworu; jednoczesny spadek zgonów z powodu infekcji i CVD

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

6

nowotwory de novo 90 - 95%

nawrót nowotworu przebytego przed przeszczepieniem 5%

przeniesienie od dawcy <1%

nowotwory u chorych po przeszczepieniu nerki

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

7

ryzyko nowotworów (SIR) po transplantacji wzrasta kilkukrotnieróżni się w zależności od kraju w którym prowadzony jest rejestr

Chapman JR, et al. Cold Spring Harb Perspect Med 2013;3:a015677

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

8

Chapman JR, et al. Cold Spring Harb Perspect Med 2013;3:a015677

zapadalność na nowotwory u chorych LZ, dializowanych i przeszczepionychANZDATA

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

9

SCC 100x SCC:BCC 4:1 odwrotnie niż w ogólnej populacji

BCC 10x

Kaposi sarcoma 50x

Non-Hodgkin lymphoma 8x

nowotwory okolicy anogenitalnej (vaginal, cervical, vulval, anal, and penile) 4x

najczęstsze nowotwory

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

10

nonmelanoma skin cancer

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

11

non-Hodgkin lymphoma

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

12

rak piersi

rak gruczołu krokowego

nowotwory których częstość nie wzrasta

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

13

SIR dla niektórych nowotworów nie wzrasta (pierś, prostata) ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

14

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

15

Merkel cell carcinoma b rzadki w populacji ogólnej pojawia się po Tx

i osób z HIV (agresywny przebieg, przerzuty) + Merkel cell polyomavirus

w 80% guzów

niektóre nowotwory bardzo rzadkie w populacji ogólnej pojawiają się po Tx

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

16

The Hallmarks of Cancer

Hanahan D, et al. Cell 144, March 4, 2011

patologiczne klony komórkowe – otrzymują stałą stymulację, nie podlegają apoptozie,

unaczyniaja się, stale się dzielą i rozprzestrzeniają, są oporne na naturalne czynniki hamujące

wzrost ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

17

Hallmarks of Cancer: The Next Generation

An Emerging Hallmark: przeprogramowany metabolizm komórkowy Upośledzone rozpoznawanie i niszczenie komórek przez układ immunologiczny

Hanahan D, et al. Cell 144, March 4, 2011

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

18

297 pacjentów

62 – non ATG i 135 ATG

w okresie 32.8+/-53.5 dni 17 rozwinęło nowotwór

porównywalna przeżywalność bez nowotworu

Liczba CD8+T P=0.001niezależny czynnik ryzyka rozwoju nowotworu

Assessing the Risk of De Novo Malignancy in Kidney Transplant Recipients:Role for Monitoring of Peripheral Blood Lymphocyte Populations

Fernandez-Ruiz M, et al. Transplantation 2014,98, 5

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

19

Cobucci R et al Cancer Epidemiology 2012: e69–e73

SIR > 3 dla wszystkich typów nowotworów u chorych po transplantacji

HIV/AIDS vs pacjenci przeszczepieni

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

20

SIR w granicach 4 dla wszystkich typów nowotworów u chorych z HIV/AIDS

HIV/AIDS vs pacjenci przeszczepieni

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

21

w obu grupach HIV/AIDS i po transplantacji narządu wysokie ryzyko:

PTLD

mięsak Kaposiego

nowotwory skóry nie będące czerniakiem (NMSC)

nowotwory ano-genitalne

Hodgkin lymphoma

znaczenie zaburzeń funkcji układu immunologicznego w rozwoju nowotworów

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

22

ryzyko nowotworu rośnie z upływem czasy od Tx

jest większe niż w populacji ogólnej w tym samym wieku i tej samej płci

Buel JF, et al. Transplantation 2005;80: S254–S264

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

23

ANZDATA Registry Annual Report 2013, wszystkie nowotwory u chorych z funkcjonującą nerkę

0

5

10

15

% D

eve

lop

ing

Ca

nce

r

0 5 10

Years with Graft

45+ years

0-44 years

All CancersFunctioning grafts - Australia

ryzyko nowotworu rośnie wraz z wiekiem przeszczepionego

24

2014 ANZDATA Registry 37th Annual Report

0

5

10

15

20

25

30

%

3548 1855 4670-442095 970 19545-541883 676 10855-64662 216 2465+

Number at risk

0 5 10Years post transplant

65+

55-64

45-54

0-44

Age at transplant

Excludes patients with non-skin cancer pre-transplant

Incident transplant patientsAustralia 2002-2013

Cumulative incidence of non-skin cancer

n = 635 transplant recipients US (IPITTR)

n = 1,282,984 Surveillance, Epidemiology, and End Results US (SEER)

Miao Y et al. Transplantation 2009;87: 1347–1359

u pacjentów po przeszczepieniu rozpoznawano nowotwór o 6 do 13 lat wcześniej niż u pacjentów z populacji ogólnej

nowotwory pojawiają się u ludzi młodszych

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

26

u pacjentów po przeszczepieniu rozpoznawano nowotwór o 6 do 13 lat wcześniej niż u pacjentów z populacji ogólnej

Miao Y et al. Transplantation 2009: 1347–1359

nowotwory pojawiają się u ludzi młodszych

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

27

Malignancy-related mortality following kidneytransplantation is common

Farrugia D, et al. Kidney International (2013, 85, 1395–1403;

2001 – 2012 UK

19,103 chorych po transplantacji nerki

2085 zgonów 376 (18.0%) w przebiegu nowotworu

najczęstsze nowotwory :

chłoniak (18.4%),

nowotwór płuca (17.6%)

nowotwór nerki (9.8%)

Porównanie z populacją ogólną z nowotworami

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

28

częstość nowotworów w grupach wiekowych

Farrugia D, et al. Kidney International (2013, 85, 1395–1403;

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

29

ryzyko zgonu związanego z nowotworem w porównaniu do populacji ogólnej wzrastało z

wiekiem: < 50 (0.8%), 50–59 (2.5%), 60–69 (4.8%), 70–79 (6.5%) i > 80 lat (9.1%).ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

30

ryzyko zgonu z powodu nowotworu było większe u chorych z wywiadem nowotworu przed Tx (17.6% vs. 1.9%, P<0.001)

biorcy z nowotworem przed Tx najczęściej umierali z powodu RCC (9.5% vs. 0.2%, P<0.001

bez wywiadu

nowotworowego

z wywiadem

nowotworowym

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

31

stadium choroby w chwili diagnozy

przeżywalność chorych przeszczepionych z nowotworem

Miao Y et al. Transplantation 2009: 1347–1359

n = 635 transplant recipients US (IPITTR)

n = 1,282,984 Surveillance, Epidemiology, and End Results US (SEER)ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

32

stadium choroby w chwili diagnozy

znamiennie gorsza przeżywalność chorych przeszczepionych

Miao Y et al. Transplantation 2009: 1347–1359

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

33

analiza czynników rokowniczych w grupie przeszczepionych IPITTR i populacji ogólnej SEER

Miao Y et al. Transplantation 2009: 1347–1359

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

34

analiza czynników rokowniczych w grupie przeszczepionych IPITTR i SEER

Miao Y et al. Transplantation 2009: 1347–1359

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

35

ryzyko nowotworu u chorych po transplantacji nerki jest

większe niż w populacji ogólnej oraz przed i w czasie leczenia

dializami

ryzyko rośnie w raz z czasem od transplantacji

nowotwory pojawiają się u ludzi młodszych

wyniki leczenia są gorsze niż w porównywalnej populacji

ogólnej, zwłaszcza u starszych

fakty

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

36

nowotwory Australian=51

Nowa Zelandian=8

narządowe

NHL + HL jelito grubenerka

32

742

4

201

skóra

SCCmelanomaMerkel Cell

19

1243

4

31

zgony w przebiegu nowotworówAustralia i Nowa Zelandia 2008 rok

ANZDATA

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

37

duża inwazyjność nowotworów skóry SCC

Lott DG et al. Transplantation 2010: 683–687

n= 307 SCC (OTR: 153, control: 154) US

246 BCC (OTR: 123, control: 123) US

cechy SCC Tx kontrola

wiekgłęboka inwazja tkaneknaciekanie okolicy nerwów zajęcie węzłówprzerzutynawrót po leczeniuradioterapia/chemioterapia

581312573

99

70310241

zgon 3 1

naciekanie i tworzenie przerzutów charakteryzowało SCC u chorych przeszczepionych

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

38

rak płaskonabłonkowy (SCC)

fot. Imko-Walczuk B

wieloogniskowość zmianpojawianie się kolejnych ognisk po kilku miesiącach

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

39

tzw „transplant hand”

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

40

Joly J et al Transplantation 2010: 1224–1230

rogowacenie słoneczne (róg skórny) związane z dużym ryzykiem SCC

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

41

Joly J et al Transplantation 2010: 1224–1230

SCC 2 lata później

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

42

Allograft and Overall Survival of Patients with

Posttransplant Skin Cancer

CHRISTENSON LJ, et al. Dermatol Surg 2011;37:183–191

Organ Procurement and Transplantation Network/United Network for Organ

Sharing database 1996 - 2001

przeszczep nerki (n = 46,216),

przeszczep wątroby (n = 8,049)

przeszczep serca (n = 8,519)

obserwacja jedynie 5 lat od transplantacji

zapadalność na NMSC znacznie mniejsza niż w innych rejestrach

nerka (1.6%), mniejsze ryzyko utraty nerki (RR) = 0.55, p<.001) i zgonu

(RR = 0.55; po.001) w okresie 5 letniej obserwacji niż chorzy bez NMSC

wątroba (1.7%),

serce (6.7%) . ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

43

Defining the Clinical Course of Metastatic Skin Cancer in Organ Transplant RecipientsA Multicenter Collaborative Study

Martinez J-C, et al.. Arch Dermatol. 2003;139:301-306

n = 68 biorców różnych narządów

73 różne nowotwory skóry z przerzutami

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

44

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

45

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

46

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

47

stosowano wszystkie możliwe sposoby terapii ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

48

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

49

squamous cell carcinoma (n=58) vs non–squamous cell skin cancer (including Merkel

cell carcinoma, melanoma, malignant fibrous histiocytoma, atypical fibroxanthoma,

and spindle cel sarcoma; n=10) p=0.07

lepsze rokowanie w SCC niż innych nowotworach skóryANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

50

przeżywalność znamiennie gorsza u chorych z odległymi przerzutami lub uogólnioną chorobą w porównaniu z przerzutami regionalnymi oraz in transit; p<001

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

51

Średni czas od transplantacji do diagnozy pierwszego przerzutu

wynosił 10.7 lat.

Przerzuty pojawiały się po leczeniu guza pierwotnego –

konieczność radykalnego leczenia

Przerzuty pojawiały się wkrótce po leczeniu guza pierwotnego

średnio 1.4lat

Wniosek: Konieczna jest profilaktyka, wczesne i radykalne leczenie

oraz regularna kontrola po wystąpieniu pierwszego ogniska

Martinez J-C, et al.. Arch Dermatol. 2003;139:301-306

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

52

dlaczego częściej?

dlaczego inne typy nowotworów?

dlaczego bardziej agresywny przebieg i gorsze wyniki leczenia?

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

53

ryzyko nowotworów mających związek z infekcją wirusową

n = 175 732 1987-2008; US Scientific Registry of Transplant Recipients (bez NMSC)

58.4% Tx nerki

Engels EA et al. JAMA. 2011:1891-1901

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

54

onkowirusy

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

55

brodawki wirusowe HPV

Tx nerki: CsA, Aza, Pfot. Imko-Walczuk B

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

56

u chorego rozwinął się rak brodawkujący stopywysokozróżnicowana odmiana SCC

PCR-DNA HPV 6 i 11 w wycinkach

fot. Imko-Walczuk B

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

57

leczenie chirurgiczne, rapamycyna, imikwimod

fot. Imko-Walczuk B

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

58

zapadalność na PTLD po przeszczepieniu narządu ma silny związekz EBV

Petrara MR. et al.. Cancer Letters ■■ (2015) ■■–■■ in press

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

59

Association of Antibody Induction Immunosuppression With Cancer After Kidney Transplantation

Erin C. Hall, Transplantation 2015;99: 1051–1057

N = 111,857 biorcy nerek (1987–2009) USA

Oceniano adjusted incidence rate ratios (aIRR)

non–Hodgkin lymphoma (NHL)

nowotwór płuca

jelito grube i odbytnica

nowotwór nerki

nowotwór tarczycy

czerniak

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

60

Use of induction immunosuppression in kidney transplant recipients United States, 1987 to 2009

Erin C. Hall, Transplantation 2015;99: 1051–1057

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

61

związek indukcji alemtuzumab z tzw. virus-related cancers VRCs, szczególnie NHL

VRC: HPV-related cancers (cancers of the cervix, vagina, vulva, anus, penis,

oropharynx, and tonsil), Kaposi sarcoma, and liver cancerANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

62

związek przeciwciał poliklonalnych i alemtuzumab z tzw. non-virus–related cancers:

colorectal, thyroid, melanoma

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

63

Acute Rejection, T-Cell Depleting Antibodies, andCancer After Transplantation

Wai H. Lim, Transplantation 2014;97: 817Y825

Wniosek

AR wymagające stosowania przeciwciał poliklonalnych jest znamiennym, niezależnym

czynnikiem ryzyka nowotworów ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

64

T-cell-depleting antibodies remain a double-edged sword in the setting of transplantation and must be used judiciously to optimize patient outcomes.

Reddy UG and Danovitch DM. Nat. Rev. Nephrol. 10, 301–302 (2014); published online 8 April 2014; doi:10.1038/nrneph.2014.61

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

65

uszkodzenie nici chromosomalnych

zaburzenie podziałów komórkowych

hamowanie syntezy i naprawy DNA

defekt tzw. MMR (mismatch repair) - kumulacja mutacji

zaburzenie tzw. NER (nucleotide-excision repair) – naprawa „wytnij-wklej”

azatioprynapro – onkogenny

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

66

azatiopryna ma wpływ na powstawanie klonów komórek z wadliwym

MMR

prawidłowy proces MMR warunkuje naprawę uszkodzeń indukowanych

przez promieniowanie UV

mechanizm działania azatioprynypro-onkogenny - sumowanie czynników ryzyka

fot. Alicja Dębska-ŚlizieńANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

67

Effect of Immunosuppression for Primary Renal Disease on the Risk of Cancer in Subsequent Renal Transplantation: A Population-Based Retrospective Cohort Study

Hibberd a,D, et al. Transplantation 2013;95: 122Y127

n = 5970 biorców nerki Australia

przeszczepionych w latach 1982 i 1997 obserwowanych do 2007.

dane porównane z populacją ogólną porównywalną pod względem wieku,

płci rodzaju nowotworu uzyskane z narodowych rejestrów

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

68

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

69

Przedtransplantacyjna IS z powodu chorób nerek zwiększa ryzyko nowotwory ok. anogenitalnej u kobiet,

rak piersi, NHL, noowtwory ukłądu moczowego z wyjątkiem RCC (p<0.001).

Pacjenci powinni być o tym fakcie in formowani ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

70

Risk of cancer in retransplants compared to primary kidney transplants in the United States

Kalil RS,et al. Clin Transplant 2015 DOI: 10.1111/ctr.12601

N = 109 224 pierwsza transplantacja (wiek śr. 46lat)

N = 6621 retransplantacja (wiek śr.40lat)

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

71

RCC znamiennie częściej u chorych retransplantowanych IRR 2.03

Ogólne ryzyko nowotworu nie różniło się pomiędzy grupami

Zwiększone ryzyko RCC – tłumaczone obecnością acquired cystic kidney disease ,u

chorych dłużej leczonych NZ i czasem spędzonym na dializie w oczekiwaniu na

retransplantację

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

72

Immunosuppression and Multiple Primary Malignanciesin Kidney-Transplanted Patients: A Single-Institute Study

Santangelo ML. Hindawi Publishing Corporation BioMed Research International Volume 2015, Article ID 183523, 8 pages http://dx.doi.org/10.1155/2015/183523

n =1200 chorych Włochy

lata 1980 - 2012

77/1200 rozwinęło nowotwór

24/77 jednocześnie wiele nowotworów

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

73

współwystępowanie nowotworów

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

74

rozpoznanie nowotworu skóry może być

wskaźnikiem siły immunosupresji

powinno uczulać na możliwość

wystąpienia kolejnego, nawet narządowego

nowotworu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

75

nowotwór nerek własnych i dróg moczowych

grupy ryzyka:

tworzenie torbieli i torbielowatość nabyta ACKD i złośliwa

transformacja komórek torbieli

nefropatia analgetyczna

po leczeniu cyklofosfamidem

nefropatia arystocholowa

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

76

transformacja nowotworowa w torbieli chorego z ACKD

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

77

częstość występowania nowotworu w nerkach własnych/przeszczepionej

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

78

Moon A, et al. Transplantation Proceedings, 47, 1840e1844 (2015)

Renal Cell Cancer in a European Regional Renal Transplant Population: Is There a Role for

Immediate Native Renal Radiological Surveillance Before and After Transplantation?

2002 – 2014 UK; n = 1386 pacjentów; n = 19(1.4%) RCC w tym 2 w przeszczepie

5 (26.3%) rozwinęło RCC w okresie pierwszych 6 m-cy od Tx czas pomiędzy badaniem obrazowym a Tx wynosił 3.5 roku u 13/19 chorych 6 chorych nie miało badania obrazowegoANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

79

Wnioski

zidentyfikowano nowotwory szybko po transplantacji

prawdopodobieństwo, że były obecne przed transplantacją

znaczenie badań obrazowych nerek własnych przed i po transplantacji

Moon A, et al. Transplantation Proceedings 2015 , 47, 1840.

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

80

The High Rate of de novo Graft Carcinomas in Renal Transplant Recipients

Viart L, et al. Am J Nephrol 2013;37:91–96

1989 -2012; n=1,037 France n= 62 nowotwory w tym 7 w przeszczepie ( 3:4 m/f); wiek 54 (25.1–78.9) lat

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

81

nowotwór w przeszczepionej nerce

Wnioski zwiększone ryzyko de novo graft cancer znaczenie wykonywania USG nerki przeszczepionej wczesna diagnoza warunkuje doby wynik leczenia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

82

De novo Renal Cell Carcinoma in a Kidney Allograft with Focus on Contrast-Enhanced Ultrasound

Pichler R, et al.: Urol Int 2014;93:364–367

zastosowanie contrast-enhanced ultrasound (CEUS) u 41 letniego chorego z trudnym do zdiagnozowania guzem nerki przeszczepionej CT scan nie wyjaśnił etiologii guz (3.0-cm papillary RCC type 2, pT1a) został usunięty, funkcja nerki zachowana

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

83

*Wong G et al. Nephrol Dial Transplant 2011: 1729–1739Collett D et al. Am J Transplant 2010: 1889–1896

regularne USG (1x/rok)

w przypadku nefropatii analgetycznej , po leczeniu cyklofosfamidem i w nefropatii arystocholowej izalecana cystoskopia i badanie ogólne moczu

korzystne dla chorych ale globalnie koszty nie przekładają się na tzw. zyski*

zalecane badania kontrolne

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

84

funkcja nerki

jakie jest ryzyko odrzutu po obniżeniu lub odstawieniu immunosupresji

czynniki zależne od nowotworu

typ nowotworu stadium zaawansowania histopatologicznego i klinicznego

przewidywana terapia p/nowotworowa

czy zależny od immunosupresji

czynniki zależne od pacjenta

postępowanie po rozpoznaniu nowotworu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

85

modyfikacja leczenia immunosupresyjnego

zmniejszenie IS

modyfikacja IS

odstawienie azatiopryny (nowotwory skóry SCC/BCC)

konwersa do mTOR: np. miesak Kaposiego, BCC, SCC

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

86

Campistol J et al. Nephrol Dial Transplant 2007: i36–i41

clinical guidance on PSIs in post-transplant malignancies

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

87

Opinion and Hypothesis Section Mammalian target of rapamycin inhibition after solid organ transplantation:can it, and does it, reduce cancer risk?

Bhata M eta al. Clin Transplant 2015: 29: 654–663

This review will reveal how the biochemistry of the mTOR

pathway, as it pertains to chemoprevention, can support a

clinical role for mTOR inhibitors in the prevention of

malignancies, recurrent or de novo, after solid organ

transplantation in selected patients.

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

88

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

89

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

90

Reductions in immunosuppression after haematological orsolid organ cancer diagnosis in kidney transplant recipients

Hope ChM, et al. Transplant International 2015

wszyscy biorcy z lat 1990-2012 z rozpoznaniem nowotworu

87 KTR rozwinęło nowotwór (7.3% z n = 1189)

30 nowotwory hematologiczne

57 nowotwory narządów litych (SOC)

38% of KTR miało przerzuty

23 z 87 (26%) KTR zmarło w czasie 6 m-cy od rozpoznania

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

91

zmiany IS w grupie z redukcją

55 chorych miało zmienianą IS a w >50% redukcję lub odstawienie 1 lub więcej leku

19 IS bz

2/36 (6%) AR leczone SM; redukcja lub odstawienie nie pogorszyło funkcji nerki

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

92

rokowanie

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

93

17 KTR z redukcją lub odstawieniem leku 17 IS bzśredni czas przeżycia 3.5 vs 8.7 lat w grupie bez redukcji P = 0.038

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

94

nowotwory de novo 90 - 95%

nawrót nowotworu przebytego przed przeszczepieniem 5%

przeniesienie od dawcy <1%

nowotwory u chorych po przeszczepieniu nerki

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

95

ANZDATA Registry Annual Report 2013, wszystkie

nowotwory u chorych z funkcjonującą nerkę

Recipients with prior cancer and developed cancer recurrence following first transplant

All cancers (n, %) 23 (100)

Colorectal 1 (4.4)

Urinary tract (bladder) 7 (30.4)

Female genitourinary 3 (13.0)

Melanoma 3 (13.0)

Lung -

Haematological 2 (8.7)

Prostate -

Breast 6 (26.1)

Oral 1 (4.4)

nawrót nowotworu rozpoznanego przed transplantacją

96

pacjenci z aktywną, nieleczoną chorobą nowotworową nie

powinni być przeszczepieni

czas pomiędzy skutecznym leczeniem a zgłoszeniem zależy od

staging/grading nowotworu

zalecenia

The CARI Guidelines – Caring for Australasians with Renal Impairment 2011ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

97

98

karencja po wyleczeniu nowotworu pęcherza moczowego

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

bez karencji

bezobjawowy rak nerki (<7 cm, (T1N0M0)

rak pęcherza (CIS powierzchowny)

rak szyjki macicy (in situ)

nieprzerzutujący, nieczerniakowy rak skóry

rak gruczołu krokowego (mikroskopowy)

The CARI Guidelines –Caring for Australians with Renal Impairment, 2011

rak pęcherza moczowego

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

99

minimum 2 lata

inwazyjny rak pęcherza moczowego

guz Wilmsa,

stopień A i B jelito grube

chłoniaki

rak gruczołu krokowego

in situ melanoma

rak jądra

rak tarczycy

rak piersi in situ

The CARI Guidelines –Caring for Australians with Renal Impairment, 2011Canadian Society of Nephrology

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

100

101

przypadki z powierzchownym nie inwazyjnym rakiem – nie

wymagają karencji; wymagają regularnej kontroli

cystoskopowej po KTx

rak inwazyjny - nawroty i śmiertelność sięgają 36%

należy wyraźnie oddzielić

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

minimum 2 lata

inwazyjny rak pęcherza moczowego

guz Wilmsa

rak gruczołu krokowego (II stopień zaawansowania)

stopień A i B jelito grube

rak piersi in situ

chłoniaki

in situ melanoma

rak tarczycy

rak jądra

The CARI Guidelines –Caring for Australians with Renal Impairment, 2011Canadian Society of Nephrology

karencja po wyleczeniu melanoma

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

102

103

in situ melanoma czerniak złośliwy

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

minimum 5 lat

zaawansowany szyjki macicy

objawowy rak nerki

stopień C jelito grube

II stopień raka piersi

czerniak

The CARI Guidelines –Caring for Australians with Renal Impairment, 2011Canadian Society of Nephrology

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

104

nowotwór może nawrócić

105

informacja do przekazania pacjentowi

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

106

organ liczba transplantacji

nowotwór w wywiadzie nawrót po transplantacji

n % n %

nerka 65 999 1 358 2.1 31 2.3

serce 18 954 561 3 16 2.8

razem 84 953 1919 2.3 47 2.4

OPN/UNOS 1994-2003

częstość nawrotów nowotworów występujących przed transplantacją

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

Cancer-Specific and All-Cause Mortality in Kidney Transplant Recipients With and Without Previous Cancer

Viecelli AK, et al. Transplantation 2015;00: 00–00

ANZDATA n = 21,415 przeszczepionych w latach 1965 - 2012, 2840 (13%) rozwinęło nowotwór

2760 (97.2%) rozwinęło 1 nowotwór, 23 (0.8%) nawrót, a 57 (2%) drugi pierwotny nowotwór

n= 2840

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

107

1 = nowotwór po Tx 2 = nawrót nowotworu 3 = kolejny pierwotny nowotwór

prawdopodobieństwo przeżycia bez zgonu w wyniku nowotworu

Viecelli AK, et al. Transplantation 2015;00: 00–00

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

108

porównywalne prawdopodobieństwo przeżycia

1 = nowotwór po Tx 2 = nawrót nowotworu 3 = kolejny pierwotny nowotwór

Viecelli AK, et al. Transplantation 2015;00: 00–00

Chorzy z wznową nowotworu lub drugim pierwotnym nowotworem po transplantacji mają podobną przeżywalność jak pacjenci z pierwotnym nowotworem po transplantacji ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

109

nowotwory de novo 90 - 95%

nawrót nowotworu przebytego przed przeszczepieniem 5%

przeniesienie od dawcy <1%

nowotwory u chorych po przeszczepieniu nerki

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

110

Spanish National Transplant Organization lata 1990-2006

5.8 dawców z nierozpoznanym nowotworem na 1000 dawców

155 biorców otrzymało narząd i 5 z nich rozwinęło nowotwór (6.4%)

przeniesienie 2.2/10 000 transplantacji

UNOS Renal Transplant Registry lata 1994-2000

4 dawców z nowotworem na 10 000 dawców

przeniesienie nowotworu 1.3/10 000 transplantacji

Danish Registry dane z 27 lat

od 1.3 % dawców z nowotworem pobrano narządy

2/1000 dawców

OPTN/DTAC USA, Danish Registry, Italian National TCR (CNT),

IPITTR, MALOTY Germany ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

111

Chapman JR, et al. Cold Spring Harb Perspect Med 2013;3:a015677

nowotwory które uległy kiedykolwiek przeniesieniu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

112

Donor Cancer Transmission in Kidney Transplantation: A Systematic Review

Xiao D, et al. American Journal of Transplantation 2013; 13: 2645–2652

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

113

nowotwór nerki – 20 (19%)

czerniak - 18 (17%)

chłoniak – 15 (15%)

nowotwór płuca - 9 (9%)

najczęściej przenoszone nowotwory

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

114

n = 91 dawców przeniosło nowotwór do 104 biorców

dawcy żywi - 16, dawcy zmarli - 75

dawcy z nowotworem i potwierdzoną transmisją

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

115

czas do rozpoznania nowotworu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

116

w wielu przypadkach diagnoza w momencie stwierdzania przerzutów

70 (67%) usunięcie nerki po zaprzestaniu IS

postępowanie po rozpoznaniu nowotworu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

117

najgorsza u chorych z czerniakiem i nowotworem płuca <50% przeżyło >24m-ce

najlepsza z rakiem nerki >70% przeżyło przynajmniej 24m-ce

przeżywalność biorców

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

118

Nalesnik MA, E. S. Woodle ES, J. M. DiMaio JM et al. American Journal of Transplantation 2011; 11: 1140.

częstość przeniesienia oceniana na podstawie tzw.transmission events/organ transplants from donor with specific tumor

ryzyko przeniesienia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

119

minimalne

ryzyko

przeniesienia

< 0.1%

BCC

SCC (bez przerzutów)

rak szyjki macicy in situ

rak krtani (vocal cord carcinoma)

rak pęcherza moczowego (noninvasive papillary carcinoma ToNoMo)

(narządy inne niż nerki)

rak tarczycy (solitary papillary <0.5cm), minimally invasive follicular

carcinoma <1.0cm)

usunięty pojedynczy <1.0cm renal cell carcinoma, dobrze zróżnicowany

(Fuhrman 1-2)

minimalne ryzyko przeniesienia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

120

0.1-1% usunięty pojedynczy renal cell carcinoma >1.0 cm ≤2.5 cm, dobrze

zróżnicowany (Fuhrman 1–2)

low grade CNS tumor (WHO grade I or II)

pierwotny CNS (mature teratoma)

rak tarczycy (solitary papillary thyroid carcinoma, 0.5–2.0 cm, minimally

invasive follicular carcinoma, thyroid, 1.0–2.0 cm)

nowotwory (non-CNS) leczone z >99% prawdopodobieństwem

wyleczenia i z co najmniej 5 letnim okresem obserwacji

niskie ryzyko przeniesienia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

121

1-10% rak piersi (brest cancer stage 0 i.e. carcinoma in situ)

rak jelita grubego (Colon carcinoma stage 0 i.e. carcinoma in situ)

usunięty pojedynczy renal cell carcinoma T1b (4–7 cm) dobrze

zróżnicowany (Fuhrman 1–2) stage I

nowotwory (non-CNS) leczone z 90-99% prawdopodobieństwem

wyleczenia i z co najmniej 5 letnim okresem obserwacji

pośrednie ryzyko przeniesienia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

122

>10% czerniak rak piersi (breast carcinoma >stage 0 (proces aktywny nowotwór) rak jelita grubego (colon carcinoma >stage 0 (proces aktywny nowotwór) kosmówczak (choriocarcinoma) guzy CNS (każdy z zastawkami, leczone chirurgicznie, napromienianiem, z przerzutami poza CNS, po powikłanych biopsjach) guzy CNS WHO grade III or IV białaczki, chłoniakiwywiad: czerniaka, białaczki, chłoniaka, raka płuca (small cell), guza neuroendokrynnego

każdy wywiad nowotworowy nowotworu poza CNS z 1)niewystarczającym okresem obserwacji aby przewidzieć przebieg, 2)uznawany za niewyleczony, 3)z prawdopodobieństwem wyleczenia < 90%nowotwór z przerzutami mięsak rak płuca (stages I–IV) rak nerki (renal cell carcinoma >7 cm or stage II–IV) nowotwór neuroendokrynny (small cell/neuroendocrine carcinoma)każda lokalizacja aktywny niewymieniony nowotwór

wysokie ryzyko przeniesienia

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

123

Gonadotropina kosmówkowa (βHCG)

poziomy powinny być określone u kobiet w wieku rozrodczym z wywiadem

nieprawidłowości miesiączkowania lub poronień. βHCG jest czułym

wskaźnikiem rozwoju kosmówczaka

u młodych mężczyzn dodatni wynik βHCG (niezależnie od poziomu ponieważ

zdrowy mężczyzna w żadnej sytuacji nie produkuje choriongonadotropiny)

może świadczyć o obecności raka jądra.

oznaczanie markerów nowotworowych u dawcy

Stanowisko Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa TransplantacyjnegoANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

124

ryzyko przeniesienia nowotworu u chorych po transplantacji

nerki jest niewielkie

konsekwencje przeniesienia są dla biorcy bardzo poważne

fakty

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

125

późne nawroty w melanoma tłumaczone są tzw. stanem uśpienia nowotworu

(mikroprzerzuty lub pojedyncze uśpione komórki (circulating tumor cells - CTCs)

zdolność do dawania przerzutów do praktycznie wszystkich narządów i tkanek

u większości biorców melanoma objawia się w przeszczepionym narządzie i w

formie rozsianych przerzutów, rzadziej jedynie w przeszczepie.

Aguirre-Ghiso JA. Nat Rev Cancer 2007; 7: 834. Townson JL, Chambers AF.. Cell Cycle 2006; 5: 1744.

czerniak

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

126

13 dawców narządów (z wywiadem melanoma, uznanych za wolnych od nowotworu w

chwili poboru), narządy przeszczepiono 28 biorcom 1,2

u 6/10 z dawców postawiono diagnozę pierwotnego guza mózgu lub ICH jako przyczyny

zgonu, w czasie autopsji rozpoznano przerzuty melanoma

do transmisji czerniaka doszło u 21 biorców (75%), z których 13 (62%) zmarło na skutek

rozsiewu czerniaka.

czas do rozpoznania 2.5 - 42 miesięcy (średnio 10.5 m-ca).

chorzy, którzy przeżyli poddali się nefrektomii, zaprzestano leczenia immunosupresyjnego

oraz stosowano chemioterapię i immunoterapię

Buell JF, Beebe TM, Trofe J, et al. Donor transmitted malignancies. Ann Transplant 2004; 9: 53–56.

Penn I. Malignant melanoma in organ allograft recipients. Transplantation 1996; 61: 274.ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

127

Strauss i wsp. podsumowali inne dostępne w piśmiennictwie opisy

przeniesienia melanoma w sumie 24 biorców- narządy od 12 dawców

większość dawców zmarła wyniku krwawienia mózgowego

w tym podsumowaniu jedynie pięciu biorców przeżyło; ci, u których

wykonano nefrektomię, zaprzestano immunosupresji i zastosowano

chemio/immunoterapię

Strauss DC, Thomas JM. Lancet Oncol 2010; 11: 790.

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

128

1. FISH (fluorescence in situ hybridization) - w przypadku różnicy w płci pomiędzy

dawcą i biorcą ta metoda wskazuje na obecność pary chromosomów płciowych XX

lub XY w małej biopsji z guza.

2. Microsatelite allelic analysis - metoda pozwala na odróżnienie materiału

genetycznego za pomocą oceny polimorfizmu genetycznego powtarzalnych

sekwencji DNA.

3. CGH (comparative genomic hybridization) - metoda pozwala na równoległe

porównanie wszystkich chromosomów w genomach guza i przeszczepionego

narządu.

wskazane jest potwierdzenie pochodzenia DNA guza od dawcy dwiema metodami

metody określenia pochodzenia nowotworu

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

129

protekcję przeciw infekcjom wirusowym (np. szczepienia HBV i HPV)

działania edukacyjne zmniejszające ekspozycję na czynniki środowiskowe

(e.g., leki, palenie papierosów, UV)

programy wczesnego wykrywania podobnie jak w populacji ogólnej (np.

kontrola ginekologiczna, urologiczna, tarczyca, USG, RTG kości, kolonoskopia)

kwalifikacja do Tx godnie z zasadami chorych z nowotworem w wywiadzie

kwalifikacja dawcy z uwzględnieniem ryzyka transmisji nowotworu

przemyślana IS

podsumowując warto mieć na uwadze

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

130

Cosmai L, et al..Nephrol Dial Transplant (2015) 0: 1–5ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

131

dziękuję

ANZDATA Registry Annual Report

2013, wszystkie nowotwory u

chorych z funkcjonującą nerkę

132

top related