ocean and shoreline - chiang mai university · 2018-11-12 · 1....

มหาสมทรและชายฝงทะเล Ocean and Shoreline

น ำทะเลมพนทถง 71% ของเปลอกโลกทงหมดมหำสมทรแปซฟก แอตแลนตก อนเดย อำรกตก และ Southern Ocean (ขวโลกใต)

ท ำไมน ำทะเลจงเคม?

แหลงทมำของเกลอในทะเล

มำจำกกำรผพงทำงเคมของหนจำกบนแผนดน สำรละลำยจำกแผนดนเดนทำงมำถงทะเลโดยทำงน ำประมำณ 2.5พนลำนตนตอป

มำจำกภำยในโลก โดยกำรระเบดของภเขำไฟ ใหน ำและกำซปรมำณมหำศำล

สวนประกอบหลกทพบมำกในน ำทะเล ไดแก

sodium chloride (NaCl) ประมำณ 23.48 กรม

แรอนๆ ไดแก MgCl2 NaSO4 CaCl2 และ KCl

คณสมบตของน ำทะเล

1. คาความเคม

2. อณหภม

3. ความหนาแนน

4. ความดนน า

5. ปรมาณออกซเจนทละลายในน า

1. ควำมเคมของน ำ (Salinity) เปนสดสวนของเกลอทละลำยกบน ำบรสทธ คำควำมเคมเฉลยของน ำในมหำสมทร อยท 3.5%

ปจจยทมอทธพลตอคำควำมเคมของน ำ

ปรมาณของหยาดน าฟา และอตราการระเหย ขนอยกบทตง ตามละตจด

2. อณหภม ของน ำทะเลจะแตกตำงตำมละตจดและควำมลก รวมถงกระแสน ำในมหำสมทร

โดยทวไป T เฉลยของผวน าจะลดลงเมอละตจดสงขน (P= -2 C, E = 27 C)

T ของน าทะเลจะลดลงอยางรวดเรว เมอลกลงในระยะแรก และจะลดอตราการเยนลงเมอลกขน

กระแสน ำทไหลจำกละตจดต ำ ไปละตจดสง จะท ำใหน ำอนขน สวนกระแสน ำจำกละตจดสง จะท ำใหน ำเยนลง

3. ควำมหนำแนนของน ำทะเล (Density)

ความหนาแนน คอ น าหนกตอหนงหนวยปรมาตรของสสาร

ความหนาแนนของน าบรสทธอยท 1000 kg/m3

ความหนาแนนของน าทะเลทผวน าอยท 1027 kg/m3 เนองจากมเกลอละลายอย

ปจจยทท าใหความหนาแนนของน าทะเลมากกวาหรอนอยกวา 1027 kg/m3 ม 2 ปจจย คอ Temperature และ Salinity

ความเคมสง ความหนาแนนมาก

T ต า ความหนาแนนมาก

Density vs. Temperature and Salinity

น าทมความหนาแนนนอย (D นอย) จะเคลอนทอยบนน าทมความหนาแนนมาก (D มาก) ท าใหเกดชนน า 2 ชน แตมความเคมเทากน (S=S) และ น าทอนกวา (T สงกวา) จะเคลอนทอยบนน าทเยนกวา (T ต ากวา)

แต Temperature จงเปนปจจยทมผลตอ density ของน ามากกวา Salinity

ดงนนน าทมความเคมมากกวา จะสามารถเคลอนทอยบนน าทมคาความเคมนอยกวาได ถามอณหภมมากกวา

ท าใหกระแสน าไหลเวยนตางกนในแตละฤด

4. ควำมดนน ำ

วดเปนปอนดตอตารางนว

ความดนน าจะเพมขนตามความลก โดยจะเพม ประมาณ 14.7 ปอนดตอตารางนวทกระดบความลก 10 เมตร

5. ปรมำณออกซเจนทละลำยในน ำ

กำรเคลอนไหวของน ำในมหำสมทร

1. คลน

2. น าขนน าลง

3. กระแสน า

1. คลน (Wave) สวนใหญเกดจากลมทพดผานผวน า ท าใหเกดการถายเทพลงงานไปยงน า ท าใหเกดคลน

คลนจะเคลอนทเปนวงกลม (Oscillatory)

สวนสงทสด เรยกวา ยอดคลน (Crest)

สวนต าสด เรยกวา รองคลน(Trough)

ระยะหางระหวางยอดคลน หรอรองคลนทใกลกน เรยกวา ความยาวคลน (wave length)

ระยะตามแนวตงระหวางยอดคลนถงรองคลน เรยกวา ความสงของคลน (wave height)

ปจจยทก ำหนดควำมสงของคลน

1) ความเรวลม ความเรวมากท าใหเกดคลนสง

2) ระยะเวลาทลมพด ลมพดในเวลานานท าใหเกดคลนสง

3) ระยะทางในมหาสมทรทลมสามารถพดผาน และท าใหคลนเคลอนไหวโดยไมมสงกดขวาง

การเพมของปจจยอนใดอนหนง จะท าใหเพมขนาดความสงและความยาวคลนดวย

คลนหวแตก (Breaker)

การเคลอนไหวของคลนจะเปลยนแปลงไปเมอเขาใกลฝงทมน าตน โดยจะเคลอนไหวชาลง เนองจากแรงเสยดทานจากพนสมทร

เมอเขาเขตความลกของน าประมาณครงหรอนอยกวาครงของความยาวคลน ทองคลนจะเคลอนไหวชากวายอดคลน

• เปนผลท าใหความสงของคลนเพมขน แตความยาวคลนลดลง เสยการทรงตวกลายเปนคลนหวแตกฟองน าทไหลขนไปบนฝงเรยก Swash หรอ Uprush ซงจะเอาตะกอนไปสะสมทชายฝง หลงจากคลนจะถอยกลบ เรยกวา Backwash พรอมกบเอาตะกอนกลบเขามาดวย

คลนหวแตก (Breaker)

2. น ำขนน ำลง เปนการเคลอนไหวของน าในแนวดง เกดจากแรงดงดดของดวงจนทรและดวงอาทตย ทมตอโลก

3. กระแสน ำ (Currents): เกดจากการเคลอนไหวของลม ซงจะมความหนาแนนของน า ซงเปนผลมาจากความแตกตางของอณหภมและความเคม แรงเหวยงของโลก รปรางความลกของทะเลมหาสมทร และการขวางของแผนดน เปนตวควบคมการเคลอนไหว

กระแสน ำอน กระแสน ำเยน

กระแสน าทเกดจากคลนใกลชายฝง

Longshore Currents เปนกระแสน าชายฝงจากคลนซดหาชายฝงในแนวเอยง โดยจะเกดกระแสน ามแนวขนานกบชายฝงและพดเอากรวดทราย ครดไถไปตามทองน า

Rip Current เปนกระแสน าทเกดขนเมอคลนซดเขาหาฝง จะเกดกระแสน าไหลออกจากฝง

ลกษณะภมประเทศทเกดในมหำสมทรและชำยฝง

ภมประเทศทเกดจากการกดเซาะ (Erosion)

ภมประเทศทเกดจากการสะสมตวของตะกอน (Deposition)

กำรกดกรอนของคลน (wave erosion)1.การครดไถ (Corrosion)2.การขดส(Attrition)3.การละลาย (Solvent Action)

แหลมและอำว (Cape and Bay) เกดจากความทนทานตอการกดกรอนของหนไมเทากน สวนทคงทนกวาและยนออกไปเรยกแหลม สวนทผพงมากกวาแลวเวาเขาไปเรยก อาว

หนำผำสง (Sea Cliff) สวนเขาทหนหนาไปในทะเล จะเกดการกดเซาะบรเวณฐานของหนแขง เมอฐานรบน าหนกไมไหว จะท าใหหนดานบนพงลงมา เกดเปนผาสง หรออาจเกดจากการยบจมของชายฝงหรอการเพมขนของระดบน าทะเลกได

รอยน ำเซำะหน (Sea Notch) หรอ เวำทะเล เกดจำกกำรเซำะของน ำทะเลในสวนฐำนของหนแขง เปนหลกฐำนแสดงถงกำรเปลยนแปลงของระดบน ำในอดต

ถ ำทะเล (Sea cave) น าทะเลกดเซาะหนตามชายฝง ท าใหเกดเปนโพรงลก ถาทะลไปอกดานหนงได เรยกวา ถ าลอด หรอ เกาะทะล

สะพำนหนธรรมชำต (Natural Bridge) เปนโพรงหนชายฝงทะเลททะลออกทางทะเลทงสองดาน มกเกดบรเวณแหลม

เกำะหนชะลด (Stack) หรอเกำะหนโดง เปนเกำะโขดหนขนำดเลก ทแยกออกจำกแผนดนใหญ เมอน ำทะเลถดถอยจงเกดเปนเขำโดดๆ ขน

ลกษณะภมประเทศทเกดจำกกำรทบถมของตะกอน

ตะกอนทมำสะสมตวบรเวณชำยฝง มำจำกทใดไดบำง

สนดอน (Bar) เปนพดสนทรายหรอตะกอนอนๆ ทกระแสน าพดพามาสะสมตว จนเกดเปนสนยนขวางหรอปดปากน าหรออาวไว สนดอนมหลายแบบ ไดแก

•สนดอนปากอาว (Bay Barrier) •สนดอนจะงอยปากอาว (Barrier Spit) •และสนดอนเชอมเกาะ (Tombolo)

หำดทรำย (Beach)

เกดจากการพดพาตะกอนกรวด ทราย ดน เขามาทบถมตามชายฝง เปนแนวยาว

Tombolo = สนดอนเชอมเกาะ

สนทรำยหรอสนหำด (Berm) เปนเนนทรำยขนำนไปกบชำยฝงทะเล มแนวกำรวำงตวขวำงทศทำงลม

ทะเลสำบน ำเคม (Lagoon) เกดขนไดทงในทะเลและแนวชำยฝงทะเล ทะเลสำบน ำเคมชำยฝงทะเล เกดจำกกำรปดกนของสนดอน บรเวณทเปนอำวเดม แตยงมทำงออก ใหน ำไหลผำนได

ทะเลสำบน ำเคม (Lagoon)

ปาชายเลนและพรน าเคม (Salt Marsh) เกดจากกระแสน าขนน าลง พดเอาตะกอนละเอยดมาสะสมตว มปรมาณสารอนทรยสง เกดบรเวณอาวหรอปากแมน า เปนผลท าใหอาวหรอปากแมน าตนขน จนท าใหเกดเปนทราบลมชายเลน (Mudflat) หรอทลมน าขนถง (Tidal

Marsh)

Atoll เปนพดปะการงทเกดอยรอบๆ เกาะของทะเลสาบน าเคมในทะเล มขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 1-130 km. รอบๆ จะเปนน าทะเลลก ทะเลสาบน าเคมในทะเล มทางน าแคบๆ ไหลผานเขาออกได

-ปะกำรงชอบน ำทะเลทสะอำด อณหภม ประมำณ 30 องศำเซลเซยส และมแสงแดดสองถง -กำรพบ atoll ในทะเลลก ท ำใหเกดค ำถำมขนวำ ท ำไปปะกำรงจงเกดขนไดในบรเวณน ำลก -Charles Darwin จงใหสมมตฐำนวำ บรเวณขอบของเกำะภเขำไฟในมหำสมทรจะเปนสวนทตนและเปนทอยอำศยของปะกำรงได เมอภเขำไฟจมตวลงเรอยๆ ท ำใหปะกำรงเจรญเตบโตตอเนอง และเกดเปนทะเลสำบในมหำสมทรขน

กำรยบจมและกำรยกตวของชำยฝง1. ชายฝงทะเลยบจม (Submerged coastlines)

2. ชายฝงทะเลยกตว (Emerged coastlines)

สำเหตเนองจำก

-กระบวนการแปรสณฐาน-การเปลยนแปลงของระดบน าทะเล