Çocuk beslenmesi ve gelişiminde zeytinyağın yeri gelisiminde... · dengesiz beslenme, sağlık...

Çocuk Çocuk Beslenmesi Beslenmesi

ve Gelişiminde ve Gelişiminde Zeytinyağın Zeytinyağın

YeriYeri

Dr. Yahya LaleliDr. Yahya LaleliDüzen Laboratuvarlar GrubuDüzen Laboratuvarlar Grubu

6 Kasım 2008, Kırıkkale6 Kasım 2008, Kırıkkale

Dünya Sağlık Örgütüne göre bulaşıcı olmayan hastalıklarda risk faktörleri:

Sağlıksız diyet,Fiziksel inaktivite,

Gıda kaynaklı diğer alanYenidoğan ve genç çocukta yetersiz besin, Mikronutrient eksiklikleri’ dir.

World Health Organization

Dengesiz beslenme,Sağlık ve korunma

Düşük Entelektüel Potansiyel

Dengesiz beslenme,sağlık ve korunma

Bozulmuş zihinsel gelişme

Artmış ölüm hızı

Azalmış kollamakapasitesi

Dengesiz beslenme,Sağlık ve korunma

Artmış anne ölümü

Visseral Obezite HipertansiyonDiyabet

Çocuk Beslenme Bozukluğu

YetişkinBeslenme Bozukluğu

Fetüs ve yenidoğanBeslenme Bozukluğu

Gebelik Düşük Kilo kazanımı

AdolesanBeslenme Bozukluğu

YetişkinBeslenme Bozukluğu

Hızlı Büyüme

Dengesiz beslenme sağlık ve korunma

Düşük Entelektüel Potansiyel

Beslenme, Çevre ve Sosyal Faktörlerin Hayat Gelişimine Etkisi

PublicHealthNutrition:7(1A),101–121

Fig.1. Lifecourse:theproposedcausallinks.Source:adaptedfromACC/SCN,2000

Yetersiz Fetal Beslenme

Sık görülen enfeksiyon

Uygunsuz/vakitsiz emzirme

Nesiller Arası Etkiler

1.Zayıf büyüyen genç kızlar, çelimsiz kadınlar olarak yetişmekte ve düşük kilolu bebek doğumlarına ve onlarında çelimsiz olmaları nedeniyle bir döngü başlamasına sebep olmaktadır.

2.Doğum öncesi annenin beden olcusu çocuk

bedeninin önemli bir belirleyicisidir,

3. Obesite, bel çevresi, gebelik diyabeti ve doğum kilosu gibi faktörler nesillere taşınır,

4. Sağlıksız hayat tarzı, bir sonraki jenerasyonun sağlığına direkt etkide bulunabilir,

(hamilelik döneminde sigara kullanımı gibi.)

Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic DiseasesGeneva, 28 January--1 February 2002

Türkiye’de de büyük bir hızla yayılıyor. Sağlık Bakanlığı bilgilerine göre, obezite günümüzde Türkiye’de, özellikle çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalıklarından biri olarak kabul ediliyor. Erkeklerde obezite sıklığı yüzde 21.2 iken, bu oran kadınlarda yüzde 41.5’e kadar çıkıyor. Obezite başlama yaşı 6‘ya kadar düştü.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 400 milyonun üzerinde obez ve yaklaşık 1.6 milyar fazla kilolu birey bulunuyor. 2015 yılında ise, obez sayısının 700 milyona, fazla kilolu birey sayısının ise 2.3 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor.

3.3.Türkiye’de Obezite ile Mevcut Durum3.3.1. Çocuklarda ve Adolesanda Obezite

Prevelansıİl N Yaş Zayıf Kilolu Obez

Kayseri 3703 6-1011 – 17

10.6 1.6

İstanbul, Ankara, İzmir

1044 12-13 12 12 2

İstanbul, Ankara, İzmir

1014 12-13 Kız 13.3

Erk 15.1

Yeditepe Üniv.

1669 Yuva Kız 16.7

Erk 25

10-12 Kız

Erk 34.4

Muğla 4260 6-15 Kız 7.6

Erk 9.1

Çocukluk obezitesi 20 yılda %6.7’den %15-16’ya çıktı.

Kardiyovasküler hastalıklar kanser osteoporoz ve yaşlanma üzerine besin etkileri ile ilgili yeni

araştırmalar zeytınyağının bu durumlara karşı koruyucu olarak etkin olduğunu göstermiştir.

Hamilelikte Anne; Günde ilave 300 kaloriye ihtiyacı

vardır.

Zeytinyağ iyi bir enerji kaynağıdır.

• Sadece 25 ml virgin zeytinyağı bu ihtiyacın 225 kalorisini karşılar.

• Ayrıca esansiyel yağ asitleri , E vitamini ve antioksidanları, minör nutrientleri (Kalsiyum, demir, magnezyum gibi) sağlaması yanında eksokrin sindirim salgılarını uyarır ve hafif laksatif etkisi vardır.

Hamilelik/Uterus İçi Büyüme, II

Plasenta yağ asitleri sentezleyemez,

Annenin linoleic (W-6) ve linolenic (W3) asitlere ihtiyacı vardır. Balık yağı W-3 ve W-6 için iyi bir kaynaktır fakat aşırı miktarı plasentada aşırı büyümeye sebep olabilir. Zeytinyağındaki w-3/w-6 oranı anne sütüne çok yakındır.

Hamilelik/Uterus İçi Büyüme, I

Tarihsel kayıtlar ve geriye dönük çalışmalardan bililiyoruzki:

IUGR (Geri kalmış fetal büyüme) artmış koroner kalp hastalığı, inme ve diyabet riski ile ilişkilendirilmiştir.

Doğum Sonrası Gelişme ;

Hamilelik döneminde zeytinyağı kullanan annelerin bebekleri,

doğum sonrası daha iyi gelişim ve motor hareket refleksleri göstermektedir.

Hamilelik/Uterus iHamilelik/Uterus iççi Bi Büyümeüyüme, II, II

Emzirme, anne yönünden25 ml Natürel Zeytiyağ • Annenin enerji ihtiyacı >500

kalori/gün ihtiyacının yarısını karşılarken;

• Yenidoğanın gelişimi için gerekli esansiyel yağ asitlerini anne sütüne benzer oranda linoleic/linolenic asit içerir ve yeterli miktarda karşılar.

• Natürel Zeytinyağ küçük ama etkin antioksidan (polifenol), antienflamatuvar ve Vit.E kaynağıdır.

• Oleik asidin büyüme ve kemik mineralizasyonu üzerinde olumlu etkisi vardır.

• Barak hareketlerinde ve mineraller dahil besinlerin emilmesinde etkinlik sağlar.

• Emzirme çocuklukta gözlenen düşük kan basıncı düzeyleri ile ilişkilendirilmiştir.Singhal et al. anne sütü yerine folmula tüketiminn ileri yaşlarda diastolik ve ortalama atreal kan basıncını arttırdığını göstermistir.

Emzirme, bebek yönünden

Annenin tükettiği Natürel Zeytiyağın anne sütüne etkisi,

• Fetüs ile olan fonksiyonel ilişkide annede gerçekleşen metabolik adaptasyona yardımcı olur.

• Sütteki yağ asitleri içinde: küçük,orta uzunluktaki yağ asitlerin (C10:0-C16:0) oranı azalır, C18:0 ve cis-9C18:1) oranı artar, Linoleik asit isomerlerinin (GLA) oranı azalır.

• Fetüsün beyin ve kemik gelişimini destekler.

• Aşırı kilo alınımı görülmez.

Aşırı kilo bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar için ana risk faktörüdür

“obezitenin sağlık bakımı ve üretken olamama durumu gibi indirekt etkilerle topluma yüklediği finansal yük oldukça

belirgindir.”World Health Organization

• Ateroskleroz çocuk yaş grubunda başlar ve ileri yaşlarda bulgu verir

• Çocukluk çağı obezitesi, metabolik sendrom ve koroner arter hastalığına zemin hazırlamaktadır

Erişkin obezlerin çoğu çocukken de obezdir.

Sınıfa göre çocuklarda VKI durumları

Dr.S.Yalçın verilerinden

• Çocukluk ve adolesanlık gibi erken dönemlerinde bile bozulmuş glukoz toleransı ve aykırı lipid profili gözlenmektedir.

• Yüksek kan basıncı, bozulmuş glukoz toleransı ve dilipidemi (metabolik sendrom) daha çok sağlıksız yaşam tarzı ve diyeti olan çocuk ve adolesan kümelerinde görülmektedir.

• Riski arttıran faktorler çok fazla satüre yağ, kolesterol ve tuz alımı ile yetersiz lifli gıda alımı egzersiz eksikliği ve hareketsizlik (uzun süre televizyon seyretme)’dir.

Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic DiseasesGeneva, 28 January--1 February 2002

ADOLESCENCE ADOLESCENCE ÇAĞDA OBEZİTEÇAĞDA OBEZİTE

Okullara göre çocuklarda VKI durumları

Dr.S.Yalçın verilerinden

Diyet Yağlar

Doymuş Yağ Asitleri Doymamış Yağ Asitleri

Domuz, Dana,Koyun, Kuzu

Hidrojenizebitkisel yağlar

Kakoa yağı, Hindistan cevizi yağı,

Palmiye yağı

Çoklu doymamış yağ asitleri

Tekli doymamışyağ asitleri

Omega-6 Omega-3

Mısır, Safran,Ayçiçek yağı

Soya fasulyesi

Balık, Keten tohumuSoya fasulyesi,Deniz yosunu

Zeytinyağı,Kanola yağı,

Fındık, AvokadoTrans yağ asitleri,

Margarin

Diyet Yağ Tipleri

Çok plak oluşturan Az plak oluşturan

http://www.feinberg.northwestern.edu/nutrition/tools-resources/sbm-files/SBM-BloodLipidsPressure.ppt

The greatest exponent of The greatest exponent of olive oil is olive oil is

monounsaturated fatmonounsaturated fat..

Olive oil is the only Olive oil is the only vegetable oil that can be vegetable oil that can be

consumed as it is – freshly consumed as it is – freshly pressed from the fruit.pressed from the fruit.

Olive oil is a natural juice Olive oil is a natural juice which preserves the taste, which preserves the taste,

aroma, vitamins and aroma, vitamins and properties of the olive fruit.properties of the olive fruit.

Primary component of Primary component of the Mediterranean the Mediterranean

Diet.Diet.

• Asetate Stearik asit Oleik asit dönüşümü

Beta Karotenler

Tekli doymamış yağ asitleri ve esansiyel

yağ asitleri

Tokoferoller

Skualene

Steroller

Aromatik Maddeler

Fosfolipidler

Polifenoller

Terpenik Asit

A Vitamini

E VitaminAlfa Olivoferol

Beta-Sitosterol5-AnemosterolKampesterolStigmasterol

Fosfotidil-ColinFosfotidil-

EtanolaminFosfotidil-Serin

Fosfotidil-Inozitol

Oleik AsitLinoleik Asit

Linolenik AsitPalmitik Asit

Hekzanal3 Metil Butanal1-Pentan-3-En

3-HekzanalOktan-3-en

3 Hekzanil AsetatNonanal Vanilin

Orto-difenolVanilik Asit

Para Hidroksbenzoik AsitSiringik AsitSafeic Asit

Para-Kumarik AsitSinopik AsitSinamik Asit

Zeytinyağın Biyoaktif Komponentleri

Fig. 2. Effects of lauric (12:0), myristic (14:0), palmitic (16:0), elaidic (trans-18:1), stearic (18:0), oleic (cis-18:1), and linoleic (18:2n-6) acids on total cholesterol (TC), LDL cholesterol (LDL-C) and HDL cholesterol (HDL-C). (Reproduced from [15] with permission of the American Society for Clinical Nutrition.)

Journal of the American College of Nutrition, Vol. 20, No. 1, 5-19 (2001)

Types of Dietary Fat and Risk of Coronary Heart Disease: A Critical Review

Olive Oil Evidence

http://www.crmef.org/lipids/LipidsTx%20Lifestyles.ppt

FIGURE 3. Effects of LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, and triacylglycerol (TG) concentrations on cardiovascular disease (CVD) risk reduction in response to Step II, olive oil (OO), peanut oil (PO), and peanut and peanut butter (PPB) diets (n = 22). *Significantly different from the other 3 diets, P = 0.005. Values are least-squares means ± SEs.American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 70, No. 6, 1009-1015, December 1999 © 1999 American Society for Clinical Nutrition

High–monounsaturated fatty acid diets lower both plasma

cholesterol and triacylglycerol concentrations

•Step I or Step II diets are for lowering blood cholesterol concentrations. The primary objective of these diets is to lower saturated fat (8–10% and <7% of energy, respectively), cholesterol (300 or 200 mg/d), and total fat (<30% of energy).

•Step I diet lowers total cholesterol and LDL cholesterol by 5–7%

•Step II diet can lower total cholesterol and LDL cholesterol an additional 3–7%

•In these diets, saturated fat energy is replaced by carbohydrate, resulting in a low-fat, high-carbohydrate diet.

Source: Mensink et. al. Am. J. Clin. Nutr. 77:1146 (2003)

Effect of replacing mixed fat in the average American diet with carbohydrate or various fat sources at 10% of total

energy

http://academic.brooklyn.cuny.edu/health/rschnoll/HNS251/PowerPoint/phytonutrients_files/frame.htm#slide0068.htm

Olive Oils High in Phenolic Compounds Modulate Oxidative/Antioxidative Status in Men

FIGURE 1 The percentage change in plasma oxidized LDL (A), 8-oxo-dG in mitDNA (B), and urine (C), malondialdehyde in urine (D), plasma GSH-Px activity (E), and serum HDL-C (F) in men after 4 d of sustained consumption of olive oil with low (LPC), moderate (MPC), and high (HPC) phenolic content. Values are means ± SEM, n = 12. Weinbrenner et al, J. Nutr. 134:2314-2321, September 2004

http://www.hms.harvard.edu/news/releases/0503sinclair.html

Under normal conditions in a yeast cell, the

longevity protein Sir2 uses NAD as a cofactor

to produce nicotinamide, which then inhibits Sir2 in a

negative feedback loop. But when the cell is

exposed to environmental stresses like calorie restriction, heat shock, or osmotic stress (top), PNC1 gets switched on. The Pnc1

protein converts nicotinamide to nicotinic acid, a molecule that has

no effect on Sir2. No longer inhibited by nicotinamide, Sir2

becomes more active and yeast live longer.

HYDROXYBENZOIC ACIDS

COOH

R2 R1

R3

R4

R1=R2=R4=H , R3=OHp-Hydroxybenzoic acid

R2=R3=R4=H , R1=OHSalicylic acid

R1=H, R2=R3=R4=OH Gallic acid

R1=R4=H, R2=R3=OH Gentisic acid

British Naturopathic Journal, Vol. 23, No. 1, 2006

Yüksek oranda mısır diyeti, DMBA grade sıçanlarda dimetilbenz(A)anthracene bağlı adeno karsinomaya neden olurken diyete, aynı oranda ilave edilen zeytinyağı promotor inhibitörü olarak davranmaktadır. Breast Cancer Research and Treatment 2004; 86. 225-236.Zeytinyağı(MUFA): Her-2/neu ifadesini baskılar. Herceptin Tm nin büyüme kısıtlatıcı etkisine sinerjistir. Annals of Oncology 2005 ; 16. 359-371.