՜^ԱՉՐԱՊԵՏԱկւքՆ Աքգ>ՈՌ֊ՈՅ ii. է!ԱքԻ15ք|,Ի 1Уtert.nla.am/archive/hgg...
Post on 15-Oct-2020
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Պս̂ տօ̂ սկմՆ ԱՄ՜ւագփր
՜^ԱՉՐԱՊԵՏԱկւքՆ Աքգ>ՈՌ֊ՈՅ
II. է!ԱքԻ15ք|,Ի
1У
Ր Ո Վ - Ա Ն Դ Ա Կ Ո հ Թ Յ Ո հ Ն
к»Փ րկչի Հ ա ա ւթ յա ն տ ոնի ա ո թ ի վ Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Ս ր բա զն ա գ ո ւյն Կա թո
ղ ի կ ո ս Ն որին Ս . Օ ձութ յուն Տ . Տ . Գ եոր գ Д ф հ ե ռ ա գր ե ր ը ե. Վ եհա փ ա ռ Հս ւյր ա պ ե ա ի ա ն ո ւն ո վ ս տ ա ց վ ա ծ շնորհա վորա կա ն հեռա
գրե ր և գր ո ւթ յո ւն ն ե ր . . . . . . . . 3
ԽՄ ՐԱԳՐԱԿԱՆ.— Ս ուրբ Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ոնը . . 1 2
ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ Պ Ա ՅՔԱ ՐԻ Ճ Ա Կ Ա Տ Ո Ի Մ ................................................................. 11!
ՌՈԻՐԵՆ ՍԱՐԿԱՎԱԳ Մ Ա Ր Տ Ի Ր Ո Ս Յ Ա Ն - Ա վա զ շա բա թ ը և զա տ կա կա ն
տ ոները Մ ա յր Ա թ ոոում . . . . . . . . 18
Մ Ա 3 11 Ա Թ Ո Դ Ո Ի Մ ........................................................................................................ 21
Պ ՐՕ Ֆ. Հ . Ա ՃԱ Ո ՛ՅԱ Ն.— Հ ա յե ր ե ն ի ց փ ո խ ա ռ յա լ բ ա ռ ե ր պ ա րսկերենում 2 3
Պ ՐՈՖ. Լ. ՍԷՄՅՈՆՈՎ.— Ցա տ կի տ ոնի տ ո մա րա կա ն ս ա հ մ ա նում ը . 3 0
Դ . ՍԱՐԳՍՅԱՆ.— Դ եղձնուտ ի վա նքը ե նրա վի մ ա գրո ւթ յո ւնը . . 3 3
Ա . ԵՐԵՄ ՅԱ Ն.— ժ է դա րի մ ի նորսւճա յտ գրչա գի ր ա վետ ա րա ն . 4 4
ԵՂԻՎԱՐԴ-— Հ ո ղ հ ա յր ե ն ի (բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ) . . . . . 4 7
ՓԱՅԼԱԿ ԾԻԱ Ծ Ա Ն.— Ծ խ ն ե լո ւ յզ ն ե ՜ր ... (բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ) . . . 4 9
ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՏԵ Ր-Ս ՏԷՓ Ա Ն ՅԱ Ն .— ե ր ե ս ւն յա ն տ պ ա վո րո ւթ յո ւններ . 5 0
ՀԱ Մ Ա Ռ Ո Տ ԼՈԻՐԵՐ ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Ց .....................................................5 5
Ե կեղեցա կա ն ժ ո ղ ո վ Ս ո ֆ ի ա յի մեջ . . . . . . . 5 8
Փ ա րիզի Հ ա յա ս տ ա ն յա յց ե կ ե ղ ե ց ո ւ կրոնա կա ն ը ն կ ե ր ա կ ցո ւթ յա ն վա րչա
կա ն ժողովի նա մա կը Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հա յր ս ւպ ե տ ի ն ' Նորին Ս.
Օ ձությա ն Դ պ րո ցա ս ե ր օւիկնսւնց ՛միութ յա ն 7 5 - ա մ յա հոբե յյս ւնի
ա ո թ ի վ ուղա րկա ծ կ ոնղա կի ս տ ա ցմ ա ն մա սի ն . . . . 5 8
Դ պ րոցա ս եր տ ի կ նա ն ց ը ն կ ե ր ա կ ցո ւթ յա ն ընդհա նուր քարտ ուղա րուհի
տ իկին Ա . Ր ո յս ւչյա ն ի ուղ երձը ' Դ պ ր ոցա ս եր տ իկ նա նց ընկերա կ
ց ո ւթ յա ն 7 5 - ա մ յա հ ո բ ե |յա ն ի սա թիվ Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հսւյրսւպ ե-
տ ի ուղա րկա ծ կ ոնղա կի ը նթ ե ր ցմ ա ն հա նղիսությսւն ընթ ա ցքո ւմ 5!)
Հ ա ն գ ի ս տ Տ . Հո վ հ ա ն ն ե ս ա վ ա գ քա հա նա Տ ե ր -Մ ի ն ա ս յա ն ի . . . НО
Տա րա գրոս Ս տ եփ ա նի Տեր-Վ սւրղա նյսւն . . . • ■ . (!)
Ա . ՄԻՆԱՍՅԱՆ___ «Հի ն հ ա յկ ա կ ա ն մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յո ւն » . . . 6 3
и г р и л г п т и л и ш ъ ՛Х О . в Ы М ' О . ' Ъ Ս Ս Ո - , | ; Я 1 Г Ь и . Х Г Ь ‘Ъ
«ԷՏՍԻԱՄԻՆ» ԱՄՍԱԳՐԻ հյՄԲԱԳՐՈԻ&ՅՈԻՆ А рмянская С С Р . Э чм и адзвн . Редакция журнала .Э чм яадяян "
Рейа^топ оГ 1Ьв ш а^ахш е „Е^Ьп м асЫ п", Е1еЬт1а<Ып, А гте ш а , Ս Տ Տ 8
ԵՐ1ան։ 1В53 р.
I Ր Ս 1Г Ա Ն Ц К
Տ. Տ. ԳԷՈ1 'ԳԱ 8 «.
ՎԵՀԱՓԱՌ ԵԻ ՍՐՐԱԶՆԱԳՈՅՆ
ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԱՄ ԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈ Ց
Պ ս օ տ ո ն ս ւ Կ ւ ւ ն Ք
ШОТЬВДвЪ 4НШ)$ Ф РЙЩ ТЩ ^ДО Л ЩЛММ) 1Ь1ШПы т щ . ш ш м 8 .
И , 4 М Ш 1 Ш » ОДДОМЬЛ ш ш й 1^уш к е ш ш п т ш и
М-ԵձԱՓԱՈ- ձԱՅՐԱՊԵՏԻ ձԵՈ-ԱԳԻՐԸթ ե մ ա կ ա լ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր ի ն
™ տ ա ™ ,в 7 2 ш ф Т ^ ш ,ГгП, 1р' ш11 տ ոնի Ш Г1рН Р * ч - " > ь г Ш -г ? ն „ , ո աւյ ո_նեոը և հ ա դ ո ր դ ե ց ե ք Մ եո բ ա ր ե մ ա ղ թ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը 4 Ь г հոտ ին :
Ք ր ի ս տ ո ս ա վ ա ն դ սիրով ե օ-ր հ ն ա թ յա մ բ՝
Ծ Ա ՅՐԱ Գ Ո ՒՅՆ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք ԵՎ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈ Ց
Վ-ԵձԱՓԱՌ ձԱՅՐԱՊԵՏհ 2.ԵՈ-ԱԳԻՐԸ■ՔՈՒՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԻ ՊԵՏԵՐԻՆ
Ք ր ի ս տ ո ն յա ա շխ ա րհը ա յս օ ր տ ո ն ո ւմ է Հ ի ս ո ւս ի Հ ա ր Ո1թ յա ն ա վ ետ իքը ,
ո ր հ ն չե ց հին ա շխ ա ր հ ո ւմ ե նոր շ ա հ մ ա ն ո ւ նոր կ յա ն ք ի ս կ ի զ ր ը դՐա վ ; Հ ս
■■ուսի Հ ա ր ո ւթ յա ն ա վ ե տ ի ք ո վ վ ե ր ա կ ե ն դ ա ն ա ց ա ծ ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ի ձ ի ա ս ե ր » ու հա մա ր ձա կ դա ր ձա ն Լ ' ի ր ե ն ց կրա կոտ ք ա ր ո զ ո վ ' ր ա ր ո յա պ ե ս փ տ ա ծ ա շխ ա ր
հին բ ա ր ո յա կ ա ն ի դ ե ս դ ն ե ր տ վ ի ն ո ւ վ ե ր ա կ ե ն դ ա ն ա ց ր ի ն : Ն ո ր ա շխ ա -հ ն է Լ ա_
. ֊ո տ ո ւ մ է բ ա ր ո յա կ ա ն վ ե ր ա ծ ն ո ւթ յա ն : Ա ղ ո թ ե ն ք , ո ր Փ րկչի Հա ր ո ւթ յա ն հա վա
ա ր զո ր ա ն ա հ ա մ ա յն հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ս ր տ ե ր ո ւմ , ո ր պ ե ս զի նա ևս ա րիա
սիրտ ո . հա մ ա ր ձա կ դ ա ո ն ա ե իր կրա կոտ ք ա ր ո զ ն ե ր ո վ վ ե ր ա կ ե նդ ա ն ա զնե նոր ա շխ ա ր հ ը: Ա ղ ոթ ենք ն ա և , որ Փ րկի չը հա ր ութ յո ւն ա ո նե և ա պ րի հ ա մ ա յն մ ա ր ո -
կ ո ւթ յա ն ս ր տ ե ր ո ւմ ' խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ե ե ր ջա նկ ո ւթ յո ւն բ ե ր ե լո վ իր հ ե տ :
Խորին հ ա ր գ ա ն ո ք к ք ր ի ս տ ո ս ա վ ա ն դ ե ղ թ ա յր ա կ ա ն սիրո հ ա մ բո ւր ի վ '
Գ Ե Ո Ր Գ Զ .Ծ Ա ՅՐԱ Գ Ո Ւ ՅՆ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք ԵՎ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈ Ց
4 к 9. 1Г Ի 1Լ Ծ հ 1, 195 3
ԹԵՍՆՐԻՑ ՍՏՍ.ՑՎ.ԱԾ ՇՆՈՐ1Ս.Վ_ՈՐՍ.ԿՍ,Ն ձԵՌ Ա ԳՐԵՐ ԵՎ. ԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
ՐԵՅՐՈԻԹԻՑ
Կ իլիկիո ժ ո ղո վ ր դի և մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն ա նո ւնից հ ա յտ ն ո ւմ ենք ս ե ր դ Վ եհսւ-
փ ա ո ո ւթ յա ն մ ե ր լա վ ա գ ո ւյն ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը Վ»րկշի Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ո ն ի ա ոթիվ-
ԿԱԹ11'ԼԻԿՈՍԱԿԱՆ ՏԵ Ղ Ա Պ Ա Հ'
հ |Ա Դ Ա1*-8ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ Ս.ՋՍ.ՊԱՀ8Ս.Ն
Կ11ՍՏԱՆԴՆՈԻՊՈԼՍԻՑ
Զ ա տ կա կա ն տ ո ն ի ա ո թ ի վ ը ն դ ո ւն ե ցե ք թ ր քա հ ա յ ս ե ր բ ո լո ր ղ ա վ ա կ ա ց,
պ ա շտ ո նա կ ա ն մ ա ր մ ն ո ց և մ ե ր շն ո ր հ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն քը , բա ր ե մ ա ղ թ ա ն քն ու որդի ա կա ն հա ր գա նք ը :
Գ1Մ ԵԳԻ1, ՊԱՏՐԻՍ.14*
ԵՐՈԻՍԱՂԵՄԻ8
Ս րբո ց Հ ա կ ո բ յս ւն ց մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն ա ն ո ւնի ց մ ա տ ո ւցո ւմ ենք Ջա տ կվա
տ ո ն ի շն ո ր հ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր , ց ա ն կ ա ն ա լո վ ս ե ր դ վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն երջա նիկ 1>
ե րկա ր կ յա ն ք , Հ ա յր ե ն ի ք ի ն к Ե կ ե ղ ե ց ո ւն ' բա ր գ ա վ ա ճ ո ւմ ե ա ր և շա տ ո ւթ յո ւն :
ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔԱ ԿԱ Ն ՏԵ Ղ Ա Պ Ա Հ'
ԵՂ ԻՇ Ե ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵՐՏԵՐՑԱՆ
ԵՐԵՎԱՆԻՑ
Տ ն ո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ե ն ք ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն հա տ կա կա ն տ ո ն ը և մ ա ղ թ ո ւմ
ենք & ե գ եր կ ա ր լկ յա նք:
Մ Ա ՅՐԱ ՔԱ Ղ Ա ՔԻ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԻ ՔԱ ՀԱ ՆԱ ՅԱ ԿԱ Ն ԳԱ11,
ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ՎԱՐԶՈՒԹՅՈԻՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱ Վ Ա ՏԱ ՑՅԱ Լ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴ
ԹՐԻԼԻՍԻԻՑ
Վ րա ստ ա նի հ ա յո ց թ ե մ ա կ ա ն խ ո ր հո ւր դ ը , հո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը և հա վա
տ ա ց յա լն ե ր ը ողջո ւնո ւմ ե ն ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը Ք ր ի ս տ ո ս ի Հա ր ո ւթ յա ն
Ջ ա ա կվա տ ո ն ի ա ռ թ ի վ :Ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե ն ք ՏԼերդ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ա ռ ո ղ ջ և եր կ ա ր կ յա ն ք :
ԹԵՄԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
ՌՈՍՏՈՎԻՑ
Ռ ոստ ովի հ ա յո ց թ ե մ ա կ ա ն և ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն խ ո ր հ ո ւր դ ը , հ ո գև ո ր հովիվ
ներ ն ո ւ թ ե մ ի հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը շնո րհա վո րո ւմ ե ն ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ,
Ս. էջմ իսւծնի վ ա ն ք ի մ ի ա բա ն ն ե ր ի ն ո ւ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն ' Զ ա ա կվա տ ոնի
ա ո թ ի վ :
Հ յ ո ւ ս ի օ ա յ ի Օ Կ ո վ կ ա ս ի թ ե լ ք ի ա ո - ա ^ ն ո ր դ 'ՍՈԻՐԵՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ
ԿԱՀԻՐԵԻ8
Խ նդրում ենք ս ե ր դ Վ եհա փ սւո ո ւթ ւա նո ' հսւհեոհՔ г ри ■մ ա ղթ ա ն քնե ր ը ա ո նի ա ո թ ի վ : Թ ող ա մ ե ն ա մ ե ծ Ա ր ա ր ե ի Т ш * եւ,մա ԳԻն
գ և ե , Մ ա յՐ Ա թ ո ռ ի ն ' բա ր գ ա վ ա ճ ո ւմ , ա ն ս ա ս ա ն ո ւ թ յա ն Ա Т * "Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն : և Ь г кш г կ յա ն ք ' սերղ
. ո , , ^ „ 1 յ,,Ի ,,|տ ա հ ա 1 ա ռ ա օ ն ո ր 4 'ՄԱՄՐՐԵ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՍԻՐՈԻՆՅԱՆ
ՐՈՒԵՆՈՍ-ԱՅՐԵՍԻ8
Ա ս ա վ ս ւծ ո ւ ՚դ վ ո լյն Տա ս շա փ ա ո Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն „ „ 4 , 1 н կ „ ա ղ ս , , « ւ ք յ„ է „ Հաւ.ավաւիէ
յ “ 1 Տ - Ч ш И И Ь г р Լ ™ գ ի Տ ւքա ղրա նքները; Կա_, п Р Ы !Г , п г и . й 1 » р ш , Ц Ա ստ վսւձ Я Ы , . 1էք,ա փ ա „ „ ր յսւն
Տ ո վ վ հ լո լ Я и Ы ш г Հ ա յս ա ա ա ն յա յց Ա. ե կ ե ղ հ ց ի է » , Տ ա , Լ -
Տ ն ո ր ճ ա վ ո ր ե լո վ Ս. » ա տ ի կ ը , կ մ ^ ր ե է ք 1 Ь Г , Սոք „ թ յ„ է լ V ւա մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն ո ւժ ե կ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն :
Մ ա տ չե լո վ ի հ ա մ թ ո ւյր Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ., Ս. Ա ջո ւյն , մ ն ա մ ք հա ,-«ա փ ս սիր ո վ հ ո գ և ո ր ո ր ղի ս ե ր ՝ л
Հ ա յ ր ա պ ե տ ա կ ա ն պ ա տ վ ի ր ա կ Հ ա ր ա վ ա յ ի ն ա ւ ք ե ր ի կ ա ե ա յ ո ց •
ՍԻՈՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
Ն ՑՈ Ի -ՅՈ ՐՔ Ի 8
Տ յա ո ն մ ե ր ո Հ ի ս ո ւս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յա ն հրա շա վւա ո տ ոնի ա ոթիվ
հ ա յտ ն ո ւմ ե ն ք մ ե ր թ ե մ ի բ ո լո ր հո գև ո ր ա կ ա նն եր ի և հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի բա ր ե
մ ա ղ թ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ' ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ա ռ ո ղ ջո ւթ յա ն և Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կե ղ ե ցվ ո բ ա ր գ ա վ ա ճ մ ա ն հա մ ա ր :
Հ յ ո ւ ս ի ս ա յ ի ն Ս .ւք ե ո ի կ ս ւ յի հ ա յ ո ց ա ռ ա ջ ն ո ր դ '
ՏԻՐԱ Ն ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՆԵՐՍՈՅԱՆ
Փ Ա ՐԻԶԻ»
Զ ա ա կվ ա ա ո նի ա ո թ ի վ ս ր տ ա գ ի ն շն ո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ենք և ց ա ն կ ա ն ո ւմ ենք
Տ ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն կ ա տ ա ր յա լ ա ռ ո ղ ջո ւթ յո ւն , երկ ա ր կ յա ն ք , և Հ ա յո յյ
Ե կ ե ղ ե ց ո ւն ' բա ր գ ա վ ա ճ ո ւմ Զ եր դ ի մ ա ս տ ո ւն հո վ ա նա վ ո ր ո ւթ յա ն ներ քո :
Ե վ ր ո պ ա յ ի հ ա յ ո ց թ ե ւք ի Հ ա յ ր ա պ ե տ ա կ ա ն պ ա տ վ ի ր ա կ '
ՍԵՐՈՎՐԵ Ծ . Վ Ա ՐԴԱ ՊԵՏ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ,
ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
к է Ջ Ս՜ ի а ծ Ь Ն
ՐՈ ԻհԱ ՐԵՍ ՏԻՑ
Ռ ումինա հա յ հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ողովրղի և թ ե մ ա կ ա ն խ որհրդի ա նունից
շնո ր հա վո ր ո ւմ ե ն ք Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը , մ ա ղ թ ե լո վ ս ե ր ղ Վ եհա փ ա ռութ յա ն
ա ր և շա տ ո ւթ յո ւն , երջա նիկ հ ո վ վ ա պ ե տ ո ւթ յո ւն , վ ե ր ա ծն վ ա ծ Ս ովետ ա կա ն Մ ա յր
Հ ա յր ե ն ի ք ի կ ե ն ս ա շո ղ ա րևի տ ա կ :
Ո *ո ւ - ւ ք ի 6 ա հ ա ) |»հւքի ш п-ш ^бпрц'а д т ե պ ի ս կ ո պ ո ս պ ա լ ճ ց ա ն
ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻՑ
Շ իրա կի թ ե մ ա կ ա ն խ ո րհո ւր դը , հո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը և ա նձա մ ը ես շնոր
հա վոր ո ւմ ե ն ք ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ' Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յա ն Զ ա տ կվա տ ոնի
ա ո թ ի վ և ՏԼեգ երկ ա ր կ յա ն ք ց ա ն կ ա ն ո ւմ ' ի բա ր օր ո ւթ յո ւն հ ա յ ժ ողովրդի և
Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ցո ւ:
Հ ա մ բ ո ւր ո ւմ ե ն ք ս ե ր Ա շը:
Տ ի ր ա կ ի լ>եւքի ա ռ ա ջ ն ո ր դ ’ԳԱՐԵԳԻՆ Ծ . ՎԱՐԴԱՊԵՏ
ԱԹԵՆՔԻ8
Հ ր ա շա փ ա ռ Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ոնի ա ո թ ի վ խ ո նա ր հ ա բա ր մ ա տ ո ւցո ւմ ենք
Տ ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն և Գ ե ր ա գ ո ւյն Հ ո գ և ո ր Խ ո րհր դի ն ' գա ղ ութիս հոգևորա
կ ա ն դ ա ս ի , ա գ գ ա յի ն ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն ց և հ ա մ ա յն ժ ո ղո վ ր դի սրտ ա գին շնորհսւ-
վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը :
Հ Ա Յ Ր ՆԵՐՍԵՍ ԽՈՇՈՐՅԱՆ
ՐԱՔՎԻՑ
Բ ա քվի հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն խ ո ր հ ո ւր դ ը , հո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը և հա վա
տ ա ց յա լն ե ր ը շնո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ե ն Զ ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ' Զսւտ կվա տ ո ն ի ա ո
թիվ և ս ե գ ե ր կ ա ր կ յա ն ք ց ա ն կ ա ն ո ւմ ' ի բա ր օ ր ո ւթ յո ւն հ ա յ ժ ողով րդի:
ԹԵՄԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
ԹԱՎՐԻ&Ի8
Թ եմ ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ը , թ ե մ ա կ ա ն խ ո ր հո ւր դ ը , ք ա հ ա ն ա յի ց ղ ա ս ը , հա մ ա յն
Ա տ րպ ա տ ա կա նը ա մ ե ն ա խ ո ր ո ւն կ հա ր գ ա նք ո վ հ ա մ բո ւր ե լո վ ս եր Սուրբ Ա ջը,
շն որ հա վոր ո ւմ ե ն Փ րկչի հրա շա փ ա ռ Հ ա ր ո ւթ յա ն հա ղթա կա ն տ ո ն ը :
ԿԱ ՐԱ ՊԵՏ ԱՎԱԳ ՔԱՀԱ ՆԱ
Թ ԵՀՐԱՆԻՑ ------
ь „ Ա + , „. Հա„ լքյուէ
թ ե մ ա կ ա ն խ ո ր հ ո ի ր դ , ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ՎԱՐ2ՈԻԹՅՈԻՆ
ԵՎ Ք Ա ՀԱ Ն Ա 8Ք
ԿԱԼԿԱԹԱՅԻՑ
Խ որին շ ն ո ր հ ա կ ա լ ,թ յո ւ ն ե ն ք հ ա յտ ն ո ւմ ս ե ո դ Ս 0 » п ш п .Г Г
к™ г з ш 7 Фг̂ г " / Г 7 ' " г ™6ь - ч м “I ::
ԿԱԼԿԱԹԱՑԻ հ ա յ ո ց
ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ՎԱՐ9ՈԻԹՅՈԻՆ
ՐԱՂԴԱԴԻՑ
Ա մ բո դ շ հ ա մ ա յն ք ի ե հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն հետ մ իա սին ս րտ ա գին շնոՐ -
Д п Г в ЧШ Զ ա տ ԻԿՐ; Ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե ն ք Ь ^ ш г կ յա ն ք և ե ր շա ն -
0 . ո . ա { հ ո ր 4 ա կ ւ ս 6 ш Ь п ш ш ш К ՝ԳՐԻԳՈՐ Ք Ա ՀԱ Ն Ա ՏԵ Ր-ՀԱ Կ Ո ԲՅԱ Ն
ՄԻԼԱՆԻ8
Շ նո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ենք 8,երդ Ս ր բո ւթ յա ն Ս. Զ ա տ իկը:
Խ ոնա րհա բա ր' ԶԳՈՆ Վ Ա ՐԴԱ ՊԵՏ
ԿԻՐՈՎԱԿԱՆԻ8
Ա յս ո ւ դ ա լի ս ե մ հ ա մ բ ա ր ե լո ւ Ձ եր Ս. Ա շը ն. ա ս ե լո ւ ' «Ք րիստ ոս յա ր ե ա .
ի մ ե ո ե լո ց , ս ե զ ե մ ե զ մ ե ծ ա ւե տ ի ք »: Ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե մ Վ եհի դ ա ոոդշ ե երկար կ յա ն ք ' ի բա ր օր ո ւթ յո ւն հ ա յ ա զ դ ի ն :
ս եր ձա ոա 'Տ . ԳԵՈՐԳ Ք Ա ՀԱ ՆԱ ԳԵՈՐԳՅԱՆ
ՄՈՍԿՎԱՑԻՑ
ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ո ո ւթ յո ՚ւն .
Ը ն դ ո ւն ե ց ե ք մ ե ր ո ր դ ի ա կ ա ն զ գ ա ց մ ո ւն ք ն ե ր ն ու ս րտ ա բուխ շնորհա վոր ա ն ք ն ե ր ը ' լո ւսա պ ս ա կ Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յա ն վ ե հ ա հ ա ն դ ե ս տ ոնի ա ոթ իվ:
Տ ա ց ե Ա մ ե ն ա բ ա ր ձ ր յա լը ս ե զ ե ր կ ա ր կ յա ն ք ' ի փ ա ոս Ե կ ե ղ ե ցո ւ և Հ ա |ր ե - ն ի %
1ք*ոււկլ]սւյի ձ ո ք ն ւ < |ւ հ ե մ ՛ա ր ա հ ի ո ւ ս ա ն ո ղ սսւրկսւ վ ւ ս զ հ Լ ր '
Ք Ս ^ Ի Կ , ԱՆԴՐԱՆԻԿ, ՀԵՆՐԻԿ
8 է Я 1Г Ի Ա Ս Ի ն 195 3
ՔՈՒՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԻՑ ՍՏՍ,8Վ_Ս.Ծ Շ Ն ՈՐԱ ԻԼ ՈՐՍԿԱՆ2.ԵՌՍ.ԳՐԵՐ ԵՎ. ԳՐՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ
Մ Ո Ս Կ4Ա ՑԻ8
Մ եր Տ ե ր Հ ի ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս ի փ րկչա կա ն Հ ա ր ո ւթ յա ն Զ ա տ կվա տ ո ն ի ա ո թ ի վ ,
րնդնա նրա կա ն քր ի ս տ ո նե ա կ ա ն բե ր կ ր ա ն քի ա յս օ ր ե ր ի ն , խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն ե. էւիրո
փ ոխ ա դա րձ հ ս ւղ որ դ ա կ ցմ ա մ բ ո ղ ջո ւն ո ւմ ե մ ս ե զ ն ո ւյն բե ր կ ր ա ն քո վ :
Ա ղոթ ենք կ յա ն ք ի հ ա ր ո ւթ յո ւն ա ռ ա ծ Պ ե տ ի ն . թ ո 'ղ Նա մ ե զ տ ոգորի լո ւ-
ս ո վ ե. ո ւժ ո վ ՝ Իր ա ն ս պ ա ո կ յա ն ք ի ա ղ բ յո ւր ի ց , և թ ո 'ղ չդա դա ր ի Նրա բե ր կ ր ա ն
քը մ ե ր Տո ղ ին լո ւս ա վ ո ր ե լո ւց , Իր կ յա ն ք ո վ մ ե ր կ յա ն ք ը նորո <յելուց՝ Նրա Ս. Ե -
կ եղ ե ցո ւն ա ս տ վա ծա հա նո և. փ րկա րա ր կ ե ր պ ո վ ծ ա ռ ա յե լո ւ հա մա ր ;
Ա յս զ գ ա ց ո ւմ ն ե ր ո վ հ ա մ ա կ վ ա ծ , ա ո ս ե զ ե մ վ ե ր ա ռ ա ք ո ւմ փ ոխ ա դա րձ
հ ա մ բո ւյր ն ե ր ս և ե ր կ ն ա յի ն օ գ ն ո ւթ յա ն ա ն կ ե ղ ծ ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ս ' ս ե ր նվիրա կա ն ջա նք եր ի Լւ մ ե ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հա մա ր ;
Ա րդա րև հ ա ր յա վ Ք ր ի ս տ ո ս ;
Ե ղ բա յր ա կա ն ւփ րով ի Ք ր ի ս տ ո ս '
ՄՈՍԿՎԱՑԻ ԵՂ ՀԱ Մ Ա ՅՆ ՌՈԻՍԻՈ Պ Ա ՏՐ Ի Ա Ր Ք '
Ա Լ Ե Ք Մ Ի^ ւ՚;ււ: с-1ււ|1
ԹՐԻԼԻՍԻԻՑ
Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը լո ւս ա վ ո ր ե ց և ’ ե ր կ ի ն ք ը , ե.' ե րկ ի րը , և ’ դ ժ ո խ ք ը :
Շ նո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ե մ ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ՝ ա յս բե ր կ ր ա լի սա նի ա ո թիվ
և ա ղ ո թ ո ւմ հա ր ո ւթ յուն ա ո ա ծ Տ ի ր ո ջը , թ ո ՜ղ Նա խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ու բե ր կ ր ա ն քո վ
լի ուրա խ ե հա նելի կ յա ն ք հա ստ ա տ ի ե րկրի վր ա :
Ա ո Հի ս ո ւս Ք ւփ ստ ոս տ ա ծ ա ծ ս ի ր ո վ , ս ե ր ե ղ բ ա յր ա կ ի ց '
ՀԱ Մ Ա ՅՆ Վ ՐԱ 8 Պ Ա ՏՐԻԱ Ր Ք -Կ Ա Թ ՈԴ.ԻԿПII'
ՄI» 1.-1* Ի II Ա Դ »; Կ
1.ՈՆԴՈՆԻ8
ս ե ՛ր դ Ս ր բո ւթ յո ւն , ս ի ր ե ց ե ա ՚լ Ե ղ բա յր ի Ք ր ի ս տ ո ս .
«Զ ա տ ի կ մ եր գ ե ն ա ւ Ք ր ի ս տ ո ս : Ա յսուհետ ե. ա ր ա ս ցո լք տ օ ն ս ' մ ի ' ի խ մ ո ր ն
հին և մ ի ' ի խ մ ո ր ն չա րութ եա ն ե ա ն գ գ ա մ ո ւթ ե ա ն , ա յլ յա ն խ մ ո ր ս տ ո ւգ ո ւ-
թ եա ն ե. Տշմ ս ւրտ ութ եա ն » (Ա . Կ ո ր ն թ ., Ե 7 — 8 ) :
Ա յս բա ռ ե ր ո վ ե ր ա ն յա լ Ա ռ ա ք յա լն Պ ողոս ի ՜ն չ հա րտ ա տ որեն ց ո ւ յց 1, տ ա
յիս զա տ կա կա ն պ ա տ գա մ ի հա ղթա նա կը և ո ւժ բ , և մ ե զ հ ի շե ցն ո ւմ ա յն
ո զ ի ն , ո ր ո վ մ ե ն ք տ ո ն ա խ մ բո ւմ ենք ա յն : Ա յս պ ե ս Ս. Ե կ ե ղ ե ց ի ն , տ ա սնիննը
դա րերի ը ն դ մ ի ջ ի ց , ՛ա մեն Ց ա տ կի վ ե ր ա դ ա ռ ն ո ւմ է իր ներշնմսւն և ո ւժ ի ա ղ
բ յո ւր ի ն , ի ր օ ր հ ն յա լ Տ ի ր ո ջ , Փ րկչի և Ա ս տ ծ ո ւ՝ Հիսուսքւ հ ա ր ո ւց յա լ կ յա ն ք ի ն :
Ս ի ր ե ց յե ա 'լ Ե ղ բա յր ի Տ ե ր ն հ ա ր ո ւց յա լ, ա յս օ ր հ ն յա լ օր ո ւմ շնորհա վո
րում ե մ ս ե զ ա մ ե ն ա խ որ ո ւն կ Լ ա մ ե ն ա ա ն կ ե ղ ծ ս ի ր ո վ : Մ ենք ուրա խ ա նում ենք
195 3 է Д 1Г հ а гг I I ,
Հ : շ ; Շ Հ է ոՔ ր ի ս տ ո ս ի , ա պ ա դ վ ե ր ի նն խ ն դ ր ե ս ց ո ւք , ուր Ք րի ս տ ո ս ն Г Ь г " 19 ^ .Р ^տ ո լծո յ » (Կ ո ղ ո ս ., Գ 1 ) : Ա յս հ ա ր ո ւթ յո ւն ը , “ Гէ 4աՏ».մ մլ , 4պ „է ց „ ւկ այս աշիւաւ, էի Р" *4 յ 4 Ь г , է ա յէ ի ս կ ա „ բա րիքների հ էա ,1Լո պ ա յ ք ա ր ն մ | , , „ Լ I V
Г / " Л К * * ' ‘ Я 1' ” * 1 Ш' Е в " Ч ъ » ь в „ ц „ Е Հ Հ է Հ ; „ ք 7 եԱԷ Ա ստ ծու ի շ խ ա ն ո ւթ յա մ բ ե նրա շն ո ր հ ի վ : ЧР Р
Թ ո 'ղ Ա ստ վա ծ ա ո ա շնո ր դի Զ ե դ ե ս ե ր Ե կե ո ե գո ւն ՝ ն ե ր ե ա .ո .,ք „ к
Հո վ վ ա պ ե տ ա կ ա ն Ա թ ո ռ ն ե ր ը գ ն ե լ ո ւ դ ժ վ ա ր ի ն և պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ ա շ խ ա տ ա ն ֊ ո ւմ : Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց ո ւ հ ե տ ս ե -տ կ ա պ երը շա տ ե ն դ նա Ոատ վ ե լ ի նձ ա նի ց,
Լ ե ս մ ե ծ ա պ ե ս կ „ դ ? „ , ն ե մ Ո Ր և Է ա ո ա , ա ր կ ՝ բ ա ր ե լ ա վ ե լ ո ւ և ղ ո Ր ա ց ն ե ա լ Е ш /ա Ր
մ օ ր հ ա ր ա բ ե ր ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ը :
Ա յն պ ի ;փ մ ի ա շխ ա ր հ ո ւմ , ո Ր տ ե ղ բ ա ղ ո ,մ «չա ոի ք և ա ն դ ա մ ո ւ թ յո ւ ն » ա .ւ-
կա ե ն , հ ի մ ն ե ի հա մա Ր « տ ո ւ դ ո լթ յա ն Ա հ շմ ւս ր տ ո ւթ յա ն» մ եր խ ո ս քե ր ը , „ Ш- վ ա ն ե լո վ մ ե ր մ ի ո ւթ յո ւն ն ի Ք ր ի ս տ ո ս , հ ն չո ւմ Է , ք ե Ր ձ ա յն ը որպ ես շեփ որի մի
կ ո չ ք ո լոր ա յն բա ն ե ր ի մ ի ? ի ց , ի ն չ բա ժ ա ն ո ւմ Է մ ա յկ ա յ ի ն ը ն տ ա ն ի ք ը : Թո՛,
Ք ր իս տ ո ս ի պ ա տ գա մ ը բ ժ շ կ ո ւթ յա ն Րերի ա ղ դ ե ր ի ն Ա մ ի ա թ յա ն ՝ Աս տ ծ ո լ Ե կե
ղ ե ց ո ւն : Թո ղ Ա ս տ վ ա ծ օրհնի Զ ե ր դ Ս ր բո ւթ յա ն ը ե հ ա մ ա յն ս ե ր հ ա վա տ ա ցյա , ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ՝ հեղլու] ձ ե ր վր ա իր շն ո ր հ ա ց ա ռ ա տ ո ւթ յո ւն ը :
Մ նա մ ս ե ր ա ն կ ե ղ ծ ե ս ի ր ո ղ ե ղ բ ա յր ի Ք ր ի ս տ ո ս ,
ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՔԵՆՏՐՐԵՐԻԻ,
ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՊԵՏ ԵՎ Մ ԻՏՐՈՊՈԼԻՏ
ՀԱ Մ Ա ՅՆ ԱՆԳԼԻՈ'
Ջ Ե Ո Ֆ Ֆ 1 Դ
ՄՈՍԿՎԱՅԻՅ
Ի 'ն չպ ի ս ի նվի ր ա կ ա ն մ ր հ վ ա ն ք Է մ ե ղ բե ր ո ւմ Ք ր իս տ ոս ի Հա րո ւթ յա ն Զ ա տ ի կ ը :
« Զ ի հ ի ր ա վ ի ս ո ւ ր բ և հ ա մ ա տ ո ն ա կ ա ն Է ս ո ւ յ ն փ ր կ ա ր ա ր և 6 ա հ ա ն չ ա փ ա յ |
ղ ի շ ե ր ը ա ր ա ր վ ա ծ ք ի ղ ս ւ ր թ ո ն ք ի յ ո ւ ս ա բ ե ր օ Ր ւ | ա ն ա խ ա ճ ա շ ա կ ը » ( Զ ա տ կ ա կ ա Տ
կ ա ն ո ն ի 7 - ր դ ե ր դ ը ) :
Եվ ի ս կ ա պ ե ս , ա յլ ե ր բ պ ե տ ք Է մ ե ն ք տ ոն կ ա տ ա ր ե նք, եթե ո չ ա ՜յս նվի
րա կա ն օր ե ր ի ն , ո ր ո ն ք մ ե ղ հ ի շ ե ց ն ո ւմ ե ն թ ե ' «Ո ր յւս ր ո յց ն ղ Ց ի ս ո ւս ' ե. ղմ ե ց
ը ն դ Յ ի սո ւսի յա ր ո ւս ց է ե յա ն ղ ի մ ա ն կ տ ց ո ւս ց է ձԼք հ ա ն դ ե ր ձ » (Р Կ որնթ.,Գ 1 4 ) : • • ւ
Ո դշունելով ս ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը լո ւս ա պ ա յծ ա ռ Ք ր ի ս տ ո ս ի Հա րութ յա ն
վեհա շուք Զ ա տ կ վ ա տ ոնի ա ո թ ի վ և ս ե ր ւսոգե ե ր ի ցս խ ո ն ա ր հ ե յո վ , սրտ ա բուխ
ա ն ձ ն վ ի ր ո ւթ յա ն և ա ո Տ ե ր ը տ ա ծա ծ որդի ա կա ն սիրո դդսւցումներս ե մ ւսոաքում Ս երդ Ս ր բո ւթ յա ն ը :
Արդարև, հ ա ր յա վ Ք ր ի ս տ ո ս :
Տ ե ր դ Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ա ն ձ ն վ ե ր ո րդի '
ԿՐՈԻՏԻՏԿՈԻ ԵՎ ԿՈ1.ՈՄԵՆԱՅԻ Մ ԻՏՐՈՊՈԼԻՏ'
1» Ի Կ Ո Լ Ս . »
1 0 Է Տ Մ Ի Ա . Ծ Ի Ն 1953
ՏԱ Ա Ի Ն Ի8
էս տ ո նա կ ա ն ՍՍՌ Ա վեա ա րսւնա կա ն-Լութերսւկսւն Ե կ ե ղ ե ցո ւ ա նո ւնից ողջո ւնում են ք ս ե զ ե. ի դ ե մ ս ս ե ր Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց ո ւն ' ը ն թ ա ցի կ մ ե ծ տ ո ն ի ' -Քրիս
տ ոսի լո ւս ա պ ա յծ ա ռ Հա ր ո ւթ յա ն կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ : Ի սրտ ե շնոր հա կա լո ւթ յո ւն
ե նք հ ա յա ն ո ւմ ս եր ո ղ ջ ո ւյն ի ա ո թ ի վ ' Ս . Զ ա տ կ ի ա ռ ն չո ւթ յա մ բ : Ա ղոթքներու|
բա ր ե մ ա ղ թ ո ւմ ենք ս ե ր դ վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ա ր և շա տ ո ւթ յա ն Ա երկա ր կ յա ն ք ;
1շստ ո6ա կա 6 ՍՕՈ> Օ ^ վ ե տ ա ր ա ն ա կ ա ն -Լ ո լթ ե ր ա կ ա հ
Ե կ ե պ ե ց ո ւ ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս 'ՅԱ Ն -Կ Ի ՅվԻ Տ
ՍՈ ՖԻԱ 9Ի8
՛Քրիստ ոսի վ ե հ ա պ ա նծ Հ ա ր ո ւթ յա ն ցո րո վ սւնքո վ տ ո զ ո ր վ ա ծ, մ եր հա հեյհ
ե ղ բա յր ա կ ա ն պ ա րտ քն ե ն ք զ գ ո ւմ ո ղ ջունե լո ւ ս ե զ ա մե նւսմե ծ սւգո ւ յ ն հա նդիսի •ս ո թ ի վ ;
■Քրիստոս հ ա ր յա ՜վ : 9 կ ա ' հ ա վ ա տ ա ց յա լ հո գո ւ հա մա ր ա ա ս վ ե լ բերկրա լի
ա վ ե տ ի ք , քա ն հա ղթա կա ն ա յս ո ղ ջ ո ւ յն ը , քա նզի -Քրիստոսի Հա րո ւթ յուն ը
լուսա ջի նջ հ ա վ ա տ ո վ , հա ստ ա տ հ ո ւյս ո վ ու վեհ սքւրով է հ ա մ ա կ ո ւմ յո ւր ա ք ա ն
չյո ւր ք ր ի ս տ ո ն յա ս իրտ :
■Քրիստոս հ ա ր յա վ ո ւ հա ղթ եց մ ա ր դ կ ա յի ն փ ր կ ո ւթ յա ն թշնսւմուն:
՛Քրիստ ոս հ ա ր յա վ ո ւ կ ա տ ա ր ե ց ք ա վ ո ւթ յա ն ա մ ե ն ա վ ս ե մ զ ո ր ծ ը , ո ր իր
ս իր ո վ տ ո գ ո ր ե ց ն ո ւյն ի ս կ ա մ ե ն ա չա ր ա բա ր ո մ ե ղ ա վ ո ր ն ե ր ի ն , որոնք Ա ստ
ծուն ա պ ա վ ի ն ե ց ի ն :
՛Քրիստ ոս հ ա ր յա վ , ե հ ա վ ա տ ա ց յա յն ե ր ի ն կ յա ն ք ի ի մ ա ս տ ո ւթ յա մ բ ո ւ փ րր-
կ ո ւթ յա մ բ ո գ ե շն չո ղ ա ս տ վ ա ծա շո ւն չ Ա վետ ա րա նի ա ր դ ա ր ո ւթ յո ւնը հ ա ղ թ ա ն ա կ ե ց :
Ք ա ր ո զ ե լո վ խ ա չե լո ւթ յա ն չա ր չա ր ա ն ք նե ր ը , մ ե ն ք նա ե ա զ դ ա ր ա ր ո ւմ ենք
հ ա ր ո ւթ յա ն ՝ հ ո զ ո ւ ա յդ մ ե ծ մխ իթսւրսւնքի հշմ ա ր տ ո ւթ յո ւնը :« Ա յս 'է զոր ш г ш г Տ է ր , ե կ ա յք ց ն ծ ա ս ց ո լք ե ուրա խ ե ղ ի ց ո լք ի ս մ ա : (Г
Տ է ր , փ ր կ ե ա , ռ Տ է ր , ա ո ա ջնոր դ ես ւ» (Ս ա ղ մ , ճ ժ է 1 4 ) :
« Ա յլ շնորհք Ա ս տ ո ւծ ո յ, ո ր ետ մ ե զ զ յա զ թ ա թ ի ւն ի ձեո ն Տեւսոն մ ե ր ո յ Յիսո ւսի Ք ր ի ս տ ո ս ի » (Ա Կ ո ր ն թ ., ԺԵ 5 7 ) :
Հ ր ն վ ե լո վ , л г Ա ստ ւ]ա ծ ա յս տ ա րի ե.ս շնորհեց մ ե զ բերկւփ ) ե ր կ ր ա մ սւ-
մեն ա հ ա նդ ի ս ա ւխ ր տ ո ն ա կ ա տ ա ր ո ւթ յա մ բ , մ ե ն ք ' 9ո լ|ղ ա ր ա կ ա ն Ո սլղա փ ա ո Ե -
կ ե ղ ե ց ո լ Ս ուրբ Ս ինոդի և ի մ ա ն ո ւն ի ց շնո րհա վո րո ւմ ե ն ք Տ ե գ ' սերդ Ե րա նելու- թ յա ն ը , ս ե ր Հ ո վ վ ա պ ե տ ո ւթ յա ն գերա պ ա տ ի վ մ ի ա բա ն ն ե ր ի ն , Ձ-եր ա ս տ վ ա ծա
սեր կ ղե ր ի ն ե ա սւովա ծա պ ա շտ հոտ ին լուսա պ սա կ Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յա ն ա ռ
թ ի վ , ց ա ն կ ա ն ա լո վ ս ե զ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ե բե ր կ ր ա նք Հ ա ր ո ւց յա յ Կ ենսա տ ուի վ ե
ր ա բե ր մ ա մ բ :
Ո ղջա գուրում ենք Յ ե զ ' ե ղ բա յր ա կ ա ն սիրով ի Տէր Լ մ ն ո ւմ ենք 9,երղ Ե րա -
ն ե լո ւթ յա ն ը Ք րիս տ ոս ով ա ն ձ ն վ ե ր , ե ղ բ ա յր ո ւ պ ա շտ ո ն ա կ ի ց ,
и п м » р ՍԻՆՈԴԻ ՓՈԽ ՆԱ Խ Ա Գ Ա Հ'
ԿԻՐԻԱ ՊԱ1ՎԳԻ«ԼՍԿԻ«
ԲՈԻԽԱՐԵՍՏԻՑ
“ • • • ւ ւք ի Օ ի ա յի Պ ա տ ր ի ա ր ր '
Հ!1ՒՍՏԻՆԻ1Ա
ՄՈՍԿՎ.ԱՅԻ8
Մ ո ս կ վ ա յի հո գև ո ր հե մ ա ր ա նի 1|шГ,п и ».,и Г ,п է. .и. и , , , , , , ,վա գնեւ* հղու1ք ե ն ս ե րԳ ^ հ ափարյ թ յ ձ ; յ Ար ձ Ո; Ւ
տ“ " կ վ “ ս,ոքփ - * լ 4 “ * - » »■
* ե ւ ք ա ր ա 6 ի ո .ե կ ս ա ր , ա վ ա գ ե ր ե ց ՝
ՌՈԻԺԻ8ԿԻ
А Ь « Г ш Р ш 6 |, ւ ո ե ս ո լ յ , պ ր ո ֆ ե ս ո ր ՝
ԴՈԿՏՈԻՍՈՎ
հ ւ и բ ւ ւ գ ր и ч ս ն
Ս Ո Ւ Ր Բ ձԱ ՐՈՒԹ Յ Ս/Ն Տ Ո Ն Ը
ՀհՀՕ.յ ( 0 ); 1 г
րի ս տ ո ս ի հ ր ա շա փ ա ռ Ս. Հ ա ր ա նի սա թի Հ ա յր ա պ ե ա
թ յա ն տ ո ն ի ա ո թ ի վ , Ա մ ե ն ա յնՀ ա յո ց Նորին
с Օ ձություն Տ . Տ . Գ ե ո ր գ Д . Կա
թ ո ղ ի կ ո ս ի ա ն ո ւն ի ց «է ջ մ ի ա ծ ի ն » ա մ ս ա գ ի ր ը
ս ր տ ա գի նս շն որ հա վոր ո ւմ է և.' Մ ա յր Հ ա յ
րենի քի և.' Ս փ յո ւռքի հ ա վ ա տ ա ց յա լ հ ա յ ժո
ղ ովրդի ա զ գ ա յի ն -ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն մ ե ծ տ ո ն ը ,
մ ա ղ թ ե լո վ է ' լ ա վ ե լի հ զ ո ր ո ւթ յո ւն ե. բ ա ր գ ա -
վա հ ո ւմ մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն և ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն , խ ա
ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ՝ ա շխ ա ր հ ի ն, սեր ե հա մ երա շ
խ ո ւթ յո ւն ' ա շխ ա րհի բ ո լո ր ժո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ի ն :
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռա քելա կա ն Ս . Ե կ ե ղ ե ցո ւ
կ ա մ ա ր նե ր ի տ ա կ , մ ի ա ն գ ա մ և ս թ նդ ո ւմ է
Ս . Հ ա ր ո ւթ յա ն ս ր տ ա ռ ո ւչ օ ր հ ն ե ր գ բ , լո ւ յս ի ե
կ յա ն ք ի մ ե ծ ա վ ե տ ի ս ը ' «Ք ր ի ս տ ո ս յա ր ե ա ւ ի
մ ե ռ ե լո ց » , և ի ր ա ս տ վ ա ծ ա յի ն լուսա վորու
թ յա մ բ , ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հա վա տ ի ուրա խ ու
թ յա մ բ լց ն ո ւմ բ ո լո ր ք ր ի ս տ ո ն յա ժ ո ղ ո վ ո ւր դ -
ների հ ո գ ի ն ե ր ը :
Հ ա ր ո ւթ յա ն , վ ե ր ա ծ ն ո ւթ յա ն կ ենա րա ր շունչն
է փ չո ւմ ա յս ա ռ ա վ ո տ ա մ ե ն կ ո ղ մ , և ' բն ո ւ
թ յա ն մ ե շ , և ' մ ա ր դ կ ա ն ց ս ր տ ե ր ո ւմ : Ս. Հ ա
ր ո ւթ յա ն տ ո ն ը ո ՛չ մ ի ա յն ք րի ս տ ոնեա կ ա ն կրոնի մ ե ծ ա գ ո ւ յն և ա մ ե ն ա ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն
տ ո ն ե ր ի ց մ ե կ ն է , ա յ լ նա և բ ն ո ւթ յա ն գա ր
ն ա ն ա բ ո ւյր զա ր թ ո ն քի ս ա ն ը :
Ս . Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ո ն ը ա մ ե ն ի ց ա ո ա շ մ ե ռ
նող և հա րո ւթ յո ւն ա ռ ն ո ղ բ ն ո ւթ յա ն տ ոնն է ,
ե ր բ մ ե ր ա չքերի ա ոա շ բ ա ց վ ո ւմ է գա րնա ն
գ ե ղ ա զ ա ր դ պ ա տ կ ե ր ը , լո ւս ա հ ա նա ն չ և հ ը ր հ -
վ ա լի ց , ե ր բ ձ մ ե ռ ա յի ն մ ռ ա յլ մ թ ո ւթ յո ւն ի ց , ս ա ռ ա ծ, քա ր ա ցա ծ մ ե ռ ե լո ւթ յո ւն ի ց հետ ո
կ յա ն ք ը գա ր նա ն շե ր մ ի կ շն չո վ վ ե ր ա ծա ղկ ո ւմ
է , նորի ց է ծ ն վ ո ւմ , ա հ ո ւմ : Գ ա ր ն ա ն ա յի ն կ ե
նա րա ր շունչը հա ր ո ւթ յուն է տ ա լիս մ եռ ա ծ
բ ն ո ւթ յա ն :
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ո ն ը , ս ա կ ա յն , գե ր ա զա ն ց ա պ ե ս մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն փ ր կ ո ւթ յա ն , բ ա ր ո յա
կ ա ն, հ ո զ և ո ր վ ե ր ա ծ ն ո ւթ յա ն տ ո ն ն է , գ ա ր
նա ն զա րթ ո նքի օ ր ի ն ա կ ո վ և պ ա տ կ ե ր ո վ :
Ս՜եր ա զ գ ա յի ն -ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն մ ա տ ե նա գրո ւթ յո ւն ը հա րուստ է մ ե ռ ե լո ց հ ա րո ւթ յա ն և հ ա ն դ ե ր ձ յա լ կ յա ն ք ի վ ե ր ա բ ե ր յա լ բն ո ւթ յո ւ
ն ի ց վ ե ր ց ր ա ծ պ ա տ կ ե ր նե ր ո վ : Հ ա ր ո ւթ յա ն մ եծ
տ ո ն ի խ որհրդի մ ա ս ի ն Հ ո վ հ ա ն Ի մա ստ ա սեր
Հ ա յր ա պ ե տ ը (Օ ձ ն ե ցի ) ի ր « ճ ա ռ ե կ ե ղ ե ց ա յ»
գ ր վ ա ծք ո ւմ ա ս ո ւմ է . «Ը ս տ ն մ ի ն օրինա կի և
ի մ պ սա կսււորն և հ ա յր ա պ ե տ ն Ս. Գ րիգոր ը ս տ ա էր ունա կ ա ն ա ռ ա կ ի ն , զ յա ր ութ ի ւն
մ ա ր դ կ ա ն ց , բ ո ւս ո ց և տ ն կ ո ց օր ին ա կ էր ի գա
րուն բ ո ւս ա բե ր և ի դ ա լա ր ա ն ա լ մա րդկա ն ի գ ե ր ե զ մ ա ն է » : Ա նա նիա Շ ի րա կա ցի ն իր «Զ ա տ իկն Տ ե ս ա ն » գ ր վ ա ծք ի մ ե շ , ն ո ւյն պ ե ս բն ո ւ
թ յո ւն ի ց վ ե ր ց ր ա ծ պ ա տ կե ր ո վ բա ց ա տ ր ո ւմ է
Ս . Հ ա ր ո ւթ յա ն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը . «Ե րկրորդ լո ւ-
ս ա ա ր ն իշխ ա նա կա ն գ ի շ ե ր ո յ գ ա յ բ ե ր է յա ն - ձի ն գօր ի ս ա կ Մ իա ծնի Ո րդւո յն Ա ս ս ա ւծ ո յ, պ ա տ ի , թ ա ղ ի , գուշա կմ ե ռ ե լո ց » :
թ ա ղ ե լո յ յա ր ո ւթ եա ն
1963
Մ ա ր դ կո ւթ յա ն , ա շխ ա րհի բա ր ո յա կ ա ն ,
կրոնա կա ն վեր ա զա րթ ո նքը- հ ա ր ո ւթ յո ւն ը , սերտ որեն կա պ վա ծ է մ ե ո ե լն ե ր ի վերջին հա
ր ո ւթ յա ն հ ե տ , րստ Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կեղեցո ւ հ ա ս կ ա ցո ղ ո ւթ յա ն ե հա ւա տ ի ն : Ս. Հ ա
ր ո ւթ յա ն տ ո ն ը , ա յս ի մ ա ս տ ո վ , գ ե ր ա զ ա ն ց ա
պ ես հա վա տ ի տ ո ն ն է . «Ե ս իսկ ե մ յա ր ո լթ ի ւն և կ ե ա նք , ո ր հ ա ւսձ ո ա յ յի ս , թ է պ է ա և մ եոսւ- նի» կ ե ց ց է » (Հ ո վ հ ., ԺԱ 2 5 ) :
Ք ր ի ս տ ո ս ի հ ա ր ո ւթ յա ն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը հ ի մ
նա քա րն է Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ո ւ կ յա նքի և նրա ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ո ւթ յա ն : Իրենց ա կ ա
նա տ եսի ա նկա շա ռ վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ն ե ն բ ե
րում հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն պ ա տ մ ա կ ա ն ա յդ մ ե ծ ե ղ ե լո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ' Ք րի ս տ ո ս ի ա ն մ իջա կա ն
ա ռ ա ք յա լն ե ր ն ու ա շա կ ե ր տ ն ե ր ը , ո ր ո ն ց ի ց ա -
մ ե ն ա ս րտ ո տ ն ու եր ի տ ա ս ա ր դ Մ ա գթ սւղինեն
լի ն ո ւմ է ա ո ա ջին վկա ն հ ա ր ո ւթ յա ն զ ա ր մ ա
նա հրա շ դ ե պ ք ի ն : Վ ա խ ի , ց ա վ ի , հուսա հա
տ ութ յա ն ա ոա ջին ր ո պ ե ն ե ր ի ց հ ե տ ո , ուրա
խ ո ւթ յա ն ե ե ր կ յո ւղ ա ծ ո ւթ յա ն զ գ ա ց մ ո ւն ք ո վ
հ ա մ ա կ վ ա ծ , Մ ա գթ ա ղ ի ն ե ն ս լա ն ո ւմ է Ք րի ս տ ո ս ի դա տ ա ր կ գ ե ր ե զ մ ա ն ի մ ո տ ի ց դ ե պ ի վա
խ ե ց ա ծ ու ց ր վ ա ծ ա շա կ ե ր տ ն ե ր ի մ ո տ , վկա
լի ն ե լո ւ հ ա ր ո ւթ յա ն մ ե ծ ե ղ ե լո ւթ յա ն , րստ հա -
ր ո ւց յա լ Փ րկչի հ ր ա հ ա ն գ ի ն , և ա վ ե տ ում
նրա նց հ ա ր ո ւց յա լ Փ րկչի մ ա ս ի ն . «Տ ե ս ի զ Տ է ր » :
Տխ ո ւր ու սա րսա վւա հա ր, թ եր ա հա վա տ ա շա
կ ե ր տ ն ե ր ը , ո ր ո ն ք ի ր ե ն ց Վ ա րդ ա պ ետ ի մ »« հ -
վա մթ հ ո ւս ա խ ա բվ ա ծ էի ն ղ գ ա ց ե լ ի ր ե ն ց և
նրա հետ գ ե ր ե զ մ ա ն ի ջ ե ց ր ե լ ի ր ենց բ ո լո ր
հա նդուգն հ ո ւյս ե ր ն ու ե ր ա զն ե ր ը , Հ ի ս ո լս ի
հ ա ր ո ւթ յա մ բ ք ա ջ ա լե ր վ ա ծ, նո ր շ ո ւն չ ո ւ նո:-
ո գ ի ե ն ս տ ա ն ո ւմ ե խ մ բ ո վ ի ն ս կ ս ո ւմ են
ք ա ր ո զե | ու հ ոչսւկ ել Փ րկչի հ ա ր ո ւթ յո ւն ը .
«Ա ր դ ա ր և ', յա ր ե ա լ Տ է ր » : Ա ռ ա ք յա լն ե ր ի ա -
պ ա գ ա գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն , ք ա ր ո զ չո ւթ յա ն ա մ ե -
ն ա հ ի մ նա կ ա ն գա ղ ա փ ա ր ը կ ա զ մ ո ւմ ե ն Ք ր ի ս
տ ոսի մ ա ն ն ու հ ա ր ո ւթ յո ւն ը : Հ ե թ ա ն ո ս ս ւց մ ե ծ
ա ռ ա ք յա լը ' Պ ո ղ ո ս ը , հի ն ա շխ ա րհի մ ե ծ
կ ե ն տ ր ո ն ն ե ր ո ւմ ք ա ր ո զ ո ւմ է հ ի մ ն ա կ ա ն ո ւմ Ք ր ի ս տ ո ս ի մ ա հ ն ու հ ա ր ո ւթ յո ւն ը : Հ ե թ ա ն ո ս
ա շխ ա րհը նրա ն զ ա յր ո ւ յթ ո վ է լս ո ւմ ն ա խ ա
պ ե ս . «Զ ա յր ա գ ն ե ա լք վ ա ս ն ո ւս ո ւց ա ն ե լո յ ն ո -
ց ա » , որովհետ և, հ ա ր ո ւթ յա ն ք ա ր ո զ ը ա ն հ ա ս
կ ա նա լի էր ն ր ա ն ց . «Օ տ ա րոտ ի ի մ ն դ ի ց թուի պ ա տ մ ի չ լի ն ե լո յ, քա նզի զ Յ ի ս ո ւս Ա զ յա ր ո ւ-
թ իւնն ա ւետ սւրսւնեն»: Պ ողոս ևս հեթ ա նոս
(3
ա շխ ա րհին բե ր ո ւմ է Ք րիստ ոսի հա րությա ն ի ր ա կա նա տ եսի վ կ ա յո ւթ յո ւն ը . «Ա ' ' Լ ֊
՞ ցա ւ և ի ն ձ », և հ ա րո ւց յա լ Փ րկչի վ Րա հա վա տ ը դ ա ռն ում է հիմ քը ի Ր քա րոզութ յա ն. «Օթէ Ք րի ս տ ոս չի ց է յա ր ո ւց ե ա լ, ընդունա յն
է ւսրոզութիւնն մ ե ր , ը նդ ո ւն ա յն ե ն և հա - .ա ա ք ն ձ ե ր » : Ք ^իս ա ո ո ի հա րութ յունը գրա
վա կա նն է ու երա շխ իքը մա ր դ կո ւթ յա ն փ ը ր ֊
կ ո ւթ յա ն . «Յ ա ր ի ց ե ն մեռեսւլք և կա նդնեսզին Ո Ր ի ց ե ն ի գ ե ր ե զ մ ա ն ի » (Ե ս ա յի ):
Ք ր իս տ ոս ի հա դթ ա նա կը մ ա հվա ն վրա , նրա ա մ ենա հա ւլթ հ ա ր ո ւթ յո ւն ը գ ե ր ե զ մ ա ն ի ց , նոր է * է բ ա ց ե լ, նոր շա ր ժ մ ա ն , նոր կ յա ն ք ի ս կ ի զ բ
է դ ր ե լ պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ : Հա ր ո ւթ յա ն գա ղա
փ ա րը մ ե ծ լուսա րձա կի նմա ն լուսա վորել !,
և լո ւսա վոր ում է քրիստ ոնյա ա շխ ա րհի կ յա 1 - Ոի հա ն ա պ ա ր հն երը : ԻՐ ժա մ ա նա կի ն հ ա ր ո ,-
թ յա ն գա ղ ա փ ա ր ը նոր կ յա ն ք ներա րկեց հին
հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն , գ ե ր ե զ մ ա ն ի եզր ը հա սաօ հ ա ս ա րա կութ յա ն երա կների մեջ և խ ու.ը , Шг.
մ ա տ ա կսւն հեղա շրջում ա ռա ջա ցր ե ց մա րդ
կ ո ւթ յա ն մ տ ա ծ ո ղ ո ւթ յա ն , բա ր ո յա կ ա ն ո ւ
թ յա ն , իր ա վունքի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ , և փ ը.-- կ ե ց մ ե ղ ք ի , տ գ ի տ ո ւթ յա ն , նա խ ա պ ա շա րում
ների մեջ ա պ ր ո ղ մ ա ր դ կ ա ն ց դ ժ բա խ տ որդինե ր ի ն :
«Ք ա ջ ա լե ր ե ց ա ր ո ՚լք , զի ե ս յա ղ թ ե ց ի աշ
խ ա ր հ ի » ,— ա յս ի ն ք ն մ ա հ վ ա ն, մ ե ղ ք ի , հնչուս
է Ք րի ս տ ո ս ի հա րա զա տ ձ ա յն ը ա յս սրբա զա ն ա ռ ա վ ո տ յա ն :
Ք ր իս տ ո ս ի ե րկրա վ որ կ յա ն ք ը , Ր եթ լեհեմի
ա նշուք մ ս ո ւր ի ց մ ի ն չև Գ ո ղ գ ո թ ա յի ա րյունոտ
բա ր ձո ւնքը հա ն դ ի ս ա ն ո ւմ է մ ի ս րբա զա ն
պ ա յք ա ր , նվի րո ւմ , հա նուն ա շխ ա րհի խ ա
ղ ա ղ ո ւթ յա ն , մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն վւրկութ յա ն և եր
ջա ն կ ո ւթ յա ն , ը ն դ դ ե մ խ ա վ ա ր ի ո ւժ ե ր ի : Պ ա յ-
Г ш гр Ք ր ի ս տ ո ս ի և խ ա վ ա րի ուժերի մ ի ջև իր
բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն կե տ ի ն է հ ա ս նում Գ ողգոթ ա յի
վր ա , խ ա չի բա ր ձո ւնքո ւմ : Նա լրիվ պ ա տ
րա ստ վա ծ է ա յդ պ ա յքա ր ի հա մ ա ր : Եվ խ ա շը ուս ին բա ր ձր ա նո ւմ է պ ա ր տ ա կ ա նո ւթ յա ն,
զո հ ո ղ ո թ յա ն , նվիրումի Գ ո ղ գո թ ա ն, իր ար
յո ւ ն ո վ և կ յա ն ք ո վ մ ի ա ն գ ա մ և ս նվիրա գոր
ծ ե լո ւ իր ուս մ ո ւնք ի հշմա ւ^տ ությունը:
Ա շխ ա ր հի, մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն հա մա ր նա մ ե ռ ն ո ւմ է խ ա չի ա ն ա ր գ մ ա հ ո վ : Ա ոա նց խ ա չի
և խ ա չե լո ւթ յա ն խ ո ր հ ր դ ի ' չկա և ' հա րութ յուն
և ’ փ ր կ ո ւթ յո ւն : Ք րի ս տ ոս ի բր և մա հա պ ա րտ
14 է Я Ս՜ ի II Ծ Ի ն 1 9 5 3
խ ա չվ ե ց . «Ը ն դ սւնօրէնս հ ս ւմ ա ր ե ց ա ս , և խ ա
չի վրա ծ ա գ ե ց հ ա րո ւթ յա ն փ րկա րա ր ա յգ ը . «Որ գ մ ե ր մ ե ղ ս ի լր ո վ մսւրմնովն վ ե ր ա յո յց
|ւ խ ա չա վւսւյ ա ն» (Ա . Պ ե տ ր ., Р 2 ) Ա «Ա րա ր
խ ա ղա ղութ իւն ա րեսւմբ խ սւչին ի ւր ո յ, ու՛ ինչ յե ր կ ր ի ե. ո ր ի ն չ ի յե ր կ ի ն ս » (Կ ո ղ ո ս ., Ա 2 0 ) :
Ն ա մ ե ն ա կ է խ ա չի վր ա . թ վ ո ւմ է , ո ր նա
լքվ ա ծ է բ ո լո ր ի ց , ա շխ ա րհը ը նթ ա նո ւմ է իր
սովոր ա կա ն հ ո ւն ով , ե ր կ ի ն ք ը լռե լ է . հրեշտ ա կ ներ ի գ ն դ ե ր չե ն գ ա լի ս նրա ն փ րկելու
խ ա չի ա ն ա ր գ դ ա տ ա պ ա ր տ ո ւթ յո ւն ի ց . ա շա կեր տ ն ե ր ը , բա ր ե կ ա մ ն ե ր ը ' ա ն հ ո վ ի վ ո չխ ա ր
ների ն մ ա ն ց ր վ ե լ ե ն ա յն ց ա վ ա գ ի ն վերհուշո ւմ ո վ , ո ր «Ջ ա յլս ա պ ր ե ց ո յց , գի նքն ո չ կսւրէ
ա պ ր ե ց ո ւց ա ն ե լ» : Խ ա չի վրա Ք ր ի ս տ ո ս ե ր կ -
նո ւմ է հ ա ր ո ւթ յա ն պ ա յծ ա ո լո ւս ա ծ ա գ ը , ա -
ււանց Գ եթ սեմ սւնիի խ որհր դի, ա ո ա նց Գ ող
գ ո թ ա յի չկա հա րութ յուն ո ՛չ Ք ր իս տ ոս ի հա
մ ա ր , ո 'չ ք ր ի ս տ ո նյա ա շխ ա րհի հա մ ա ր :
Ա յդ ը նդ հ ա նո ւր հո ւս ա լք մ ա ն , նա հա նշի մեշ
մի ուրիշ մ ա հա պ ա ր տ հ ա ն ա չո ւմ և հ ա յտ ա րա րում է խ ա չի խ ո րհուր դը ե. ին քն է լ խ ա չի
բա ր ձո ւն քի ց տ ե ս ն ո ւմ է II . Հ ա ր ո ւթ յա ն հրա
շա փ ա ռ ա ռ ա վ ո տ ը : Ք ր իս տ ոս ի հ ո գ ո ւմ երկնքի
ա ն սա հմ ա ն խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ը կ ա . խ ա չի բա ր
ձ ո ւն ք ի ց , տ ա ռա պ ա նքի բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն կ ե
տ ի ն , զ ո հ ա բե ր ո ւթ յա ն վ ս ե մ մ ո մ ե ն տ ի ն , տ ա
ռա պ ա նքի մ ե շ , տ ա ռա պ ա նքի մ ի ջ ո ց ո վ եղ բ ա յր ա ն ո ւմ ե ն Ա ստ վա ծ ե. մ ե ղ ա պ ա ր տ ը , որլւ
հ ա վա տ ո ւմ է նրա ն. «Յ ի շ ե ա ' գ ի ս , Տ է 'ր , յո ր -
ժ ա մ գա ս ա ր ք ա յո ւթ ե ա մ բ ք ո վ » : «Ա յս օ ր ընդ
ի ս ի ց ե ս ի դ ր ա խ տ ի ն »: Մ ե ռ ն ե լո ւ մ ոտ եղող, ա վ ա զա կ ը Ասքտուծո ո ր դ ի է հա յտ ա ր ա ր վ ո ւմ
և Ք րի ս տ ո ս ի ա ր յո ւն ո վ գ ն վ ա ծ ա ռա շին մ ե ղ ա վ ո ր ը :
Գ ե թ ս ե մ ա ն ի ն , Գ ո ղ գ ո թ ա ն , Ս. Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը
ս երտ որեն կ ա պ վա ծ ե ն մ ի մ յա ն ց հետ և ' Ք ր ի ս տ ո ս ի կ յա ն ք ո ւմ և ' քրիստ ոնեի կ յա ն ք ո ւմ :
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն լո ւս ա պ ա յծ ա ռ ա ռ ա վ ո տ յա ն
ա ռա շի ն հ ա ն գ ր վ ա ն ը Գ ե թ ս ե մ ա ն ի ն է , ա պ ա
Գ ո ղ գ ո թ ա ն : Հ ա ս ն ե լո ւ հա մ ա ր Ս . Հա ր ո ւթ յա ն ա վ ե տ ի քի ն , հա րկ է ա ն ց ն ե լ Գ ե թ ս ե մ ա ն ի ի մ ի -
շո վ , բա ր ձ ր ա ն ա լ Գ ո ղ գ ո թ ա ն : Գ ող գոթ ա ն նա
խ ա տ ո ն ն է Հ ա ր ո ւթ յա ն մ ե ծ տ ո ն ի ն :
«Ա մ ե ն ա յն ի ն չ կ ա տ ա ր ե ա լ է » , ա մ ե ն ինչ
կ ա տ ա ր վե լ է ա շխ ա ր հ ի, մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն փ ր ր -
կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , ե. Ք ր ի ս տ ո ս խ ա չի վ ր ա , ա ն -
վըր դով հ ո գ ո վ թ ո ղ ն ո ւմ է ա յս ա շխ ա ր հ ը , նրա
ա ս տ վ ա ծա յի ն դ եմ քի վրա վւա յլում է իր
նպ ա տ ա կին հ ա ս նո ղ մ ե ծ մ ա րտ իրոսի հա ղթա
կա ն հ ա փ շտ ա կ ո ւթ յո ւնը , նա զ գո ւմ է . ո ր իր և ա շխ ա րհի մութ ուժեր ի , մա հվա ն միշև
վհ ռ վ ա ծ է պ ա յքա ր ի հա շո ղ ե լքը ի նպ ա ստ
ի ր ե ն : Պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ եշ ա ռա շի ն ա ն գ ա մ մ ա
հը տ ա ն ո ւլ է տ վ ե լ. «Մ ա հ ո ւա մ բ զ մ ա հ կ ո -
խ ե ա ց ե. յա րութ եա Ա բն ի լր ո վ մ ե զ զկեա նս պ ա ր գ և ե ա ց»:
Մ ինչև Ք ր ի ս տ ո ս , մ ա հ վ ա ն սա րսա փ ը իշ
խ ո ւմ էր Ա դա մի բ ո լո ր որդի ների վր ա : Մա հը դա րեր շա րունա կ հա րվա ծ ե լ է ա նխ նա մ ա րդ
կ ո ւթ յա ն ը . կ յա ն ք ո ւմ ա ն խ ո ւսա փ ե լի է մա հը,
բն ո ւթ յա ն օր ի ն ա չա փ ութ յո ւնն է դ ա . «էեցուն է մ ա հ ը մ ի շտ չա ր հ ո ւյզ ե ր ո վ » , մ տ ն ո ւմ է ա -
մ ե ն դ ռ ն ի ց և դա րպ ա ս ից և վ ր դ ո վ ո ւմ կ յա նքի
խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ը , ը նտ ա նե կա ն Լ ւ ՚շա ն կ ո ւթ յո ւ- ն ը : Ա շխ ա րհը՝ վւոշիի հա տ իկ է մ ա հ վ ա ն ա -
ո ա շ. «Ա յս տ ա ր տ ա մ ու մութ ա շխ ա րհի վրա
ի ր գ ո ր ծ ն է կա տ ա րում նա հ մ տ ո ր ե ն », իզուր
չ է , ո ր նա ե ղ ե լ է ա շխ ա րհի տ ե ր ը , ա մ ե ն ա զ ո ր ո ւժ ը ա շխ ա ր հ ո ւմ : Կ յա ն քն ու մ ա հ ը միա սին ե ն շրշում ա շխ ա րհի վ ր ա . կ յա ն ք ի հետ քերի
վ ր ա յո վ մ ա հն է ք ա յլո ւմ կ ր ն կ ա կ ո խ , «սուր
գ ե ր ա ն դ ի ն ո ւս ի ն », ե փ նտ ր ո ւմ է թե «զ ո ՞վ կ լա ն ի ց է » :
Ի ն չպ ի ս ի ' հա կա տ ա գրա կա ն դ ժ բա խ տ ո ւթ յո ւն կ լի ն ե ր մ ա հը կ յա ն ք ի հ ա մ ա ր , մա րդ
կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , եթ ե չլի ն ե ր հա րութ յա ն
սփ ոփ ա րա ր գա ղ ա փ ա ր ը , որը լուսա վորում է մա հվա ն սա րսա փ ելի և ա նթ ա փ ա նցելի
գ ա ղ տ ն ի ք ը : Գ ե ր ե զ մ ա ն ը մ ա ր դ կ ա յի ն մ ա րմ ի
նը մ ի ա յն կա րող է ը ն կ լո ւզ ե լ իր մութ ծո
ց ո ւմ . «Հ ո ղ էի ր ա նդրէն և ի հ ո ղ դ ս ւրձցի ս ».
բ ա յց մ ա հը ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն չունի հո գո ւ վրա .
գ ե ր ե զ մ ա ն ի մ ռ ա յլ փ ո ս ի ց , մ ա հ վ ա ն ա րհա
վիր քնե ր ի ց հետ ո ծա գ ո ւմ է հ ա րո ւթ յա ն խ ա
ղ ա ղ ա ռ ա վո տ ը մ ա ր դ ո ւ հ ա մ ա ր , ի նչպ ես գա րունը՝ ձ մ ե ռ ա յի ն մ ե ո ե |ո ւթ յո ւն ի ց :
«Յ ի ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս խ ա վւա նեա ց զմ ա հ ե
լուսա ւոր արւսր զ կ ե ա ն ս և զա նեղծութ իւն |ւ
ձեո ն ա ւետ ա ր ա ն ին » (Р Տ ի մ ո թ ., Ա 1 0 ) : Ք ր ի ս
տ ոս լո ւծ ե ց մ ա հ վ ա ն կ ա պ ա նքն ե ր ը , շղ թ ա յե ց
նրա ն ի ր հզո ր ձ ե ռ ք ո վ , «կ ա պ ե ա լ զիշխ ա նն
մ ա հ ա ծ ի ն », ց ր ե ց գ ե ր ե զ մ ա ն ի վրա ծա նրա ցույ սո ւգի , տ ր տ մ ո ւթ յա ն , վշտ ի ծա ն ր ո ւ թանձւ՛
մ ա ռ ա խ ո ւղ ը , նա տ ի ր ա ցա վ կ յւ-ն ք ի ն և պ ա
հա պ ա ն հրեշտ ա կ հ ա ն դ ի ս ա ցա վ նրա ն: «Ա ս - տ ուա ծ չ է ' մ ե ռ ե լո ց , ա յլ կ ե ն դ ա ն ե ա ց »:
1 9 5 3 И |ք ւ> ц к ւ ւ,
Մ ա րդը ո չ մ ի ա յն ա յս ա շխ ա րհի հա մա ր է
ծ ն վ ա ծ , ա յլ նա և հ ա վ ի տ ե ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն հա մ ա ր ; Հ ա վ ի տ ե ն ա կ ա ն կ յա ՛ն ք թե հա վի տ ե
նա կա ն մ ա հ . ա հ ա ա յս պ ե ս է ն ե ր կ ա յա ն ա մ
հա րութ յա ն դա դա վւա րր յո ւր ա ք ա ն չյո ւր հա
վ ա տ ա ց յա լի ա ռ ա ջ, Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն ա յս նորա ծա գ ա ռ ա վ ո տ յա ն : Ով չի հ ա վա տ ո ւմ ա յ
սօրվա մ ե ծ տ ոնի խ ո ր հ ր դ ի ն , նա քր իս տ ո ն
յա չ է , ա յդ պ ի ս ի ա նհա վ ա տ ր կենդա ն ի դիա կ
է . «Զի թ է ո չ հ ս ս ա տ ա յց է ք թե ես ե մ , մ ե ո ս ւ-
ն ի ց ի ք ի մ ե դ ս ձ ե ր » : Հ ա ր ո ւթ յա ն հա վա տ ը չի
կա ր ելի փ ո խ ա ւփ ն ել ո չ մ ի ուրիշ թ ա ն ո վ . ո (՝
հ ո ւ յս ը , ո չ բ ա ր ո յա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ո չ քրիստ ո
նեա կա ն փ ի ւի ս ա ի ա յա թ յո ւն ը չե ն կա րոդ հա
վա տ ի տ եղը բ ռ ն ե լ : Ք ր ի ս տ ո ս հ ա ր ո ւց յա լ է
«ի մ ե ռ ե լո ց » ըս տ քր ի ս տ ո նե ա կ ա ն հա վա տ ի ի բր և «ա ո ա ջին պ տ ո ւղն ն ն ջ ե ց ե լո ց » :
Ա յլև ս վււսկ դ երեղ մ ա ն չկ ա . Ք ր իս տ ոս ի գ ե
ր ե զ մ ա ն ի հետ բ ո լո ր մ ե ռ յա լն ե ր ի գ ե ր ե զ մ ա ն
ներ ը բ ա ց վ ո ւմ ե ն : Հ ա ր ո ւց յա լը կ ե ն դ ա ն ո ւ
թ յո ւն է բ ա շ խ ո ւմ բո լո ր ի ն : «Ա ր ի ՛, ո ր ննջեսդ
I. կ ա ն գ ն ե ս ւ'ց ի մ ե ռ ե լո ց ե |ո ւս ս ււո ր ե ս ցէ զ քե գ
Ք ր ի ս տ ո ս »:
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն ա յս շ ն ո ր հ ա բե ր ա ռ ա վ ո տ ը ,
երբ խ ո ր հ ր դ ա ծո ւմ ե ն ք կ յա ն ք ի I. մա հվա ն
մ ա ս ի ն , չե ն ք կ ա ր ո ղ չմ տ ա ծ ե | ա յն մ ա ր դ
կ ա նց մ ա ս ի ն , որ ոն ք ո ւզ ո ւմ ե ն ն ո ր ի ց ա շ
խ ա րհը վ ե ր ա ծ ե լ ը ն դ հ ա ն ո ւր , հ ա մ ա յն ա կ ո լ]
գ ե ր ե զ մ ա ն ի , ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե ն հսւվերժւսցնե|
նոր մ ա հ վ ա ն ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը կ յա ն ք ի վրա ,
մ ա ր դ ի կ ’ ո ր մ ի ձ ե ռ ք ո վ խ ա չ ե ն հա նո ւմ
Ք ր ի ս տ ո ս ի ա ռ ա ջ, մ յո ւս ո վ ց ե խ ե ն շ պ ը ր -
տ ո ւմ խ ա չին և Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն խ ո րհր դ ի ն :
Ա յդ բո լո ր ը շա տ տ խ ուր ա պ ա ց ո ւ յց ն է ա ն ո ւ
նո վ մ ի ա յն ք ր ի ս տ ո ն յա մ ա ր դ կ ա ն ց մ ոտ հա
ր ո ւթ յա ն հա վա տ ի բ ա ց ա կ ա յո ւթ յա ն :
Ա պ րում ենք ա գ գ ո վ ի ն մ ի ջ ս ւգ գ ա յի ն |Ա1Ր-
15
Ված ու րաՐդ քա ղա քա կա ն պ ա յմ ա նն երո ւմ :^ • յ ո ւ ր յ ա ն ը ա յս օ ր ա վեւի քտ(. յ ի ^
յ “ “ Կ Կաւ*Իք 6 ունի բա ր ո յա կ ա ն , հ ո գ ե - |ПГ ^ - « ^ ո ւ թ յ ա ն : Ա նում և ը ն դ ,ա յն վ ա մ Լ
ա զա տ ա ս եր Կ ողովուրդների շա րժում ը հանուն
ա ր դ կ ա թ յա ն ա զ ա տ ո ւթ յա ն , փ ր կ ա թ յա ն , երջա ն կ ո ւթ յա ն , ա շխ ա ր հ ո ւմ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն : Ամբո ղ ջ քր իս տ ոն յա մ ա Ր դ կ ա թ յա ն ը , վո(մ
և հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ողովուրդը մ ե ծ հ ո ւյս ե ր 1 կ ա պ ո ւմ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա յքա րի վերջնա
կա ն հա ղ թ ա նա կ ի ն , որով հետ և խ ա ղա ղութ յա ն ը ժ խ տ ո ւմ ն է մ ա հ վ ա ն , չա րիքի , Ա փ ա ռ ա բա ն ո ւմ ը կ յա ն ք ի , հա րութ յա ն :
Գ նա լով հ զ ո ր ա ն ա մ է խ ա ղա ղա սեր ժ ո ղ ո - վո լր դ ն ե ր ի , ո ւյդ թ վ ա մ և քրի ս տ ո նյա ժ ո դ ո -
վ ռ լր ղ ն ե ր ի շա րժում ը հա նուն կ յա ն ք ի : Խա
ղ ա ղո ւթ յա ն հա մ ա ր մա րտ նչող ժողովուրդները հ ա վա տ ո ւմ ե ն ի ր ե ն ց մ ե ծ և _ գա-ծի
հա ղ թ ա ն ա կ ի ն , ո րո վ հ ե տ և խ ա ղա ղութ յունը կհա ղթի պ ա տ ե ր ա գ մ ի ն , ինչպ ես Ք րիստ ոսո՝ մ ա հ վ ա ն : ւ
Ք ր ի ս տ ո ս իր կենա րա ր հ ա ր ո ւթ յա մ բ ս ւ ո ե ղ ֊
ЛЬ! է նոր կ յա ն ք մ ա ր դ կ ա ն ց հա մերա շխ ութ յա ն և ե ր ջա ն կ ո ւթ յա ն հա մա ր :
2 0 եր կ ա ր դա րեր չե ն կ ա ր ո ղ ա ց ե լ մա
րել ք ր ի ս տ ո ն յա , խ ա ղ ա ղ ա սե ր ժողովուրդների
սրտ ից հ ա ր ո ւթ յա ն հ ո ւյս ն ու հա վա տ ը :
Հ ա ն ո ւն խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն մ ղ վ ո ղ պ ա յքա ր ո ւմ
քրիստ ոնեա կա ն ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ի ձ ա յն ը պ ե տ ք է
վհ ռա կա ն հնչի ի նպ ա ստ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն , ը ն դ դ ե մ պ ա տ ե ր ա զմ ի :
Հ ա ր ո ւց յա լ Փ րկիչը ա շխ ա րհին խ ա ղա ղու-
թ յո ւն է բ ե ր ո ւմ , մի բ ա ն , որին ց ա նկ ա ն ո ւմ են ժ ո ղո վ ո ւր դն ե ր ը :
«Ա յս օ ր Լ զ ո ր ա րա ր Տ է ր , ե կ ա յք ցնծս ւս -
ց ո ւք ե ուրա խ ե ղ իցո ւք ի ււմսւ» (Ս ա ղ մ . ՃԺ Ը 2 4 ) :
խ ւ ա դ ո Ի Թ Յ Ա ն ա ա ւ ւ ր ի ճ ս լկ ա տ ո ի մ
քսւՈ-ԱԴ-ՈՒԹՅԱՆ ՊԱ&ՏՊԱնՈՏթՅԱն Ժ Ո ա ^ ԼՈ Տ Ր Դ նեՐ հ ԿՈՆԳՐԵՍԻ
1ԱՆԶՆԱԺՈ1ՈՎ.Ւ ՆԻՍՏԸ
վ ի ե ն ն ս ւ, 1 8 մա րտ ի (Տ Ա Ս Ս ).— Մ ա րտ ի 1 7 -ի ե ր ե կ ո յա ն Վ ի ե ն ն ա յո ւմ տ եղի ո ւն ե ցա վ Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ո ղ ո վ ո ւր դ - ների կ ո նգրե ս ի հա նձն ա ժ ո ղ ո վ ի եզրա փ ա կիչ ն ի ս տ ը , հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ի ն հ ա ն ձ ն ա ր ա ր վ ա ծ է կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւնն ե ր ի ն և ժ ո ղ ո վ ո ւր գներին ի ր ա զե կ դ ա ր ձն ե լ հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յուններ ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւնն ե ր ի ն կ ո ն գ ր ե ս ի ուղղա ծ դի մ ո ւմ ին և հ ա ս ն ե լ դրա կենա՛ս գ ո ր ծ մ ա ն ը ։
Հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ի ա ն դ ա մ ն ե ր ի ց բ ա ց ի , ն ի ս տ ին ներ կ ա էի ն օտ ա ր ե ր կ ր յա հեռ ա գր ա կ ա ն գ ո ր ծա կ ա լո ւթ յո ւն ն ե ր ի և խ ո շո ր ա գ ո ւ յն թ ե ր թ ե ր ի բ ա զ մ ա թ ի վ ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ։
Ն իստ ը բ ա ց ե ց Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն Հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն Խ՛որհրդի ն ա խ ա գ ա հ պ ր ո ֆ ե ս ո ր Ժ ո - լի ո -Կ յո ւր ի ն ։ Նա ը ն դ գ ծ ե ց , որ հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ողո վոլր դ ներ ի կ ոն գր ե ս ի ո ւղ ղ ա ծ դ ի մ ո ւմ ը ջ ե ր մ ա րձա գա նք գ տ ա վ ա մ բո ղ ջ եր կ ր ա գնդ ի ժողուէրդա կա ն / ա յն մ ա ս ս ա նե ր ի մ ե ջ ։ Ա յդ պ ա տ ճ ա ռ ո վ , ա ս ա ց Ժ ո լի ո -Կ յո ւր ի ն , մ ե ն ք մ ե ծ պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ վ ո ւթ յո ւն են ք կ ր ո ւմ խ ա ղ ա ղո ւթ /ա ն ծա րա վի մ ի լի ո ն ա վ ո ր մ ա ր դ կ ա ն ց ա ռ ջ և ։ Մ ենք պ ե տ ք Է ա մ ե ն ի ն չ ա ն ե ն ք , ո րպ ես զի կ ե ն ս ա գ ո ր ծ ե ն ք հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յո ւնն ե ր ի միջև Խ ա ղա ղութ յա ն Պ ա կտ կ ն ք ե լո ւ վ ե ր ա բե ր յա լ կ ոն գր ե ս ի դ ի մ ո ւմ ը և դ ր ա ն ո վ ի ս կ ա պ ա հ ո վե ն ք խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ա շխ ա ր հ ի ն ։
Ա պ ա հ ա ն դ ե ս ե կ ա վ Պ յե տ ր ո Ն ե ն ն ի ն ։ Նւս ը ն դ գ ծ ե ց , որ Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ո ղ ո վուրգնե ր ի կ ո ն գ ր ե ս ի ց հետ ո ա ն ց ա ծ ժա մ ա նա կա շր ջա նոսէ ձ ո ր հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի վ տ ա նգ ը ա ճ ե լ Է Ա մ ե ր ի կ ա յի Մ ի ա ց յա լ Ն ա հա նգների կա ռա վա րող շրջա նների ա գ ր ե ս ի վ կուրսի ո ւժ ե ղ ա ցմ ա ն կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ ։ ■ Ա յս օ ր , ա ս ա ց Պ յետ րո Ն ե ն նի ն , ուղղա կի ա ն հ բա ժ ե շտ ո ւթ յո մ ւ Է դ ա ր . ձե/ նոր ո ւժ ո վ հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յուններ ի
կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց պ ա հա նջել մտ նելու բա ն ա կ ց ո լթ յո մ ւն ե ր ի ուղին և ղ ր ա ն ո վ իսկ վերջ տ ա լո ւ ս ա ռ ը պ ա տ ե ր ա զ մ ի ն ։ Բ ա նա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ն ա ր ա վո րո ւթ յուն կտ ա ն խ ա ղա ղ կ ա ր գա վո րե լ գ ե ր մ ա ն ա կ ա ն ու ա վ ը ս - տ րիա կա ն հ ա ր ց ե ր ը , դ ա դ ա ր ե ց ն ե լ պ ա տ ե . ր ա զ մ ն ե ր ը Կ ո ր ե ա յո ւմ , Վ յե տ ն ա մ ո ւմ և Մ ա լա յա յո ւ մ ։
Հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ի ն ի ս տ ո ւմ հ ա նդ ես ե կ ա ծ ' սովետ ա կա ն գ ր ո ղ Ի լյա Էրենրուրդը ն շ ե ց , որ Ս ովետ ա կա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ք ա ղ ա ք ա կ ա նո ւթ յո ւն ը ե ղ ե լ Է և մ ն ո ւմ Է խ ա ղ ա ղո ւթ յա ն ու ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ի բա ր ե կ ա մ ո ւթ յա ն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը ։ Ս ովետ ա կա ն կա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ղ ե կ ա վ ա ր ը ն կ ե ր Մ ա լե ն կ ո վ ը , ա սա ց է՛րա Էրեն բ ո ւր գ ը , ա յս տ ա րվա մ ա րտ ի 1 5 -ի ն ՍՍՌՄ Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի ս ե ս ի ա յո ւմ հ ա յտ ա ր ա ր ե ց . (ГՆ եր կ ա յո ւմ ս չկա ա յն պ ի ս ի վ ի ճ ե լի կ ա մ չ լո ւծ վ ա ծ հ ա ր ց , որը կա րելի չ լի - ներ լո ւծ ե լ խ ա ղ ա ղ ճա նա պ ա րհով [’ շա հ ա գ ր գ ռ վ ա ծ երկրների փ ոխ ա դա րձ պ ա յմ ա ն ա վ ո ր վ ա ծ ո ւթ յա ն հի մ ա ն վ ր ա ։ Դա վե ր ա բե ր ո ւմ Է մ եր հա րա բ՛երությունների՛ն բ ո լո ր պ ետ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ե տ , ա յգ թ վ ո ւմ նա և մ ե ր հա րա բե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն Ա մ երիկա (ի Մ ի ա ցյա լ Նա հա նգ նե ր ի հ ե տ ։ Խ ա ղա ղո ւթ յո ւնը պ ա հպ ա ն ե լո ւ գ ո ր ծ ո ւմ շ ա հ ա գ ր գ ռ վ ա ծ պ ետ ո ւթ յո ւն ներ ը կա րող ե ն ի ն չպ ե ս ն ե ր կ ա յո ւմ ս , ա յն պ ե ս Էլ ա պ ա գ ա յո ւմ հ ա մ ո զ վ ա ծ չի ն ե լ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն կ ա յո ւն խ ա ղա ղ ք ա ղ ա քա կա ն ութ յա ն մ ե ջ » ։
Մ ե ն ք , ա ս ա ց վերջոսէ Ի լյա Է րենբուրդը, բա ր ի կա մ քի բ ո լո ր մ ա ր դ կ ա ն ց կոչ ե ն ք ա ֊ ն ո ւմ պ ա շտ պ ա նել ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ի կոնգրեսի դ ի մ ո ւմ ը ։ Դ ե ռ կա րելի Է կ ա նխ ե լ մ ե ծ ա գ ո ւյն ա ղ ե տ ը ։ Դ ե ռ կա րելի է փ րկել մ ի լի ոն ա վոր մ ա ր դ կ ա ն ց , ո ր տ եղ էլ ն րա ն ք ա պ րելի ս լի ն ե ն 1 Լո նդո նո ւմ թ ե Փ ա ր ի զո ւմ , Մ ո ս կ վա յո ւմ թ ե Ն յո ւ ֊Ց ո ր ք ո ս է ։ Դ եռ կա ր ելի Է կ ո ւ ՚ւ ո ո ։-
1 9 5 3 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն17
, - 1 Ч-Л. * Г 1 կ, ն„ էվՒ անժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը պ ա տ ա ս խ ա ն ի կ ս պ ա ս ե ն , գ ա մ ն ե ր ի ց ' պ ա ստ որ Ֆ որ ր ե կ կը (Ն ո ր վ ե դ ի ա )Ժ ողովուրդները կ պ ա շտ պ ա ն ե ն խ ա ղ ա դ ո լ- Պ ա ս տ ո ր Էնդիկոդդը (Կ ա ն ա դ ա ), ի ,1 Ֆ ա ոժոа . . . . . . . . . քա ո ա նս հա ) I, Լ 1 լթ յո ւնը ւ
/ Գ. է / ! '(Ֆ ր ա ն ս ի ա ) և ուրիշներ,
Ա պ ա հ ա նգ ե ս եկա ն Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ -
Н М Ш М 1 П . Ч Д О т П Ь Ш П . ԺՈԴ_ՈՎ.ՈՒՐԴՆեՐհ ԿՈՆԳՐեՍհ 2 ա ն Ա ժ ա > Լ հ ԿՈ2Ը Ո Տ ՚ԼՆ Ա ԼՍ աՍԱՐԱԿԱ31ՈհթՅՍ.1ւԸ
■Լիեննա, 18 մա րտ ի (Տ Ա Ս Ս ).— հ ա պ ա ֊ ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ո զո վ ո ւր դ նե ր ի կ ո նգրե ս ի հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ը մ ա ր տ ի 1 7 - ի իր ն ի ս տ ո ւմ ը ն դ ո ւն ե ց հ ա ս ա ր ա կ ա յն ո լթ յա ն ն ո ւղ ղ վ ա ծ հ ե տ և յա լ կոչյը.
Մ ե զ վրա դ ր վ ա ծ հ ա ն ձ ն ա ր ա ր ո ւթ յա ն ը հ ա . մա պ ա տ ա ս խ ա ն , մ ե ն ք 1 9 5 3 թ վ ա կ ա ն ի մ ա ր . տ ի 1 7 - ի ն հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յո մ ւն ե ր ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ո ւղ ա ր կ ե ց ի ն ք Խ ա ղա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ո ղ ո վուրգնե ր ի կ ո նգրե ս ի դ ի մ ո ւմ ը . Մ ենք ն ր ա ն ց ա ռ ա ջա ր - կ ե ց ի ն ք բ ա ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ս կ ս ե լ Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն Պ ա կտ կ ն ք ե լո ւ նպ ա տ ա կ ո վ ։
1 9 5 2 թ վ ա կ ա ն ի դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի ն Վ ի ե ն ն ա յո ւմ կ ա յա ց ա ծ կ ո ն գ ր ե ս ի պ ա հ ի ց հ ե տ ո մ ի ջ ա ղ - դ ա յի ն ի ր ա դ ր ո ւթ յա ն մ ե ջ տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա ծ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը է ՛լ ա վ ե լի են մ ե ծ ա ց ն ո ւմ ա յդ դ ի մ ո ւմ ի ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը . Ա մ ե նո ւր ե ք , ի ն չպ ե ս Ե վ ր ո պ ա յո ւմ , ա յն պ ե ս էլ Ա ս խ ս յո ւմ , պ ա տ ե ր ա զ մ ի ս պ ա ռ ն ա լի ՚ք ն է ՛լ ա վ ե լի է ա ճ ե լ,
է լ ա վ ե լի ակներ՛և դ ա ր ձ ե լ, Կ ա սկա ծի տ ա կ գ ն ե լո վ պ ա տ ե ր ա զ մ ի ժ ա մ ա ն ա կ ու պ ա տ ե ր ա զ մ ի ց հ ե տ ո կ ն ք վ ա ծ որոշ հ ա մ ա ձ ա յն ւս - գ ր ե ր , դ ր ա ն ո վ ի ս կ խ ր ա խ ո ւս ո ւմ ե ն ո և ա ն - շի ստ ա կա ն ո ւժ ե ր ի ն , որո ն ք ր ն գ ո լն ո ւմ են ա գր եսիա ծ ն ե ր Ա յդ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի լ ո լ յ . սի տ ա կ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը գ ե տ ա ց կ ո ւմ ե ն , որ չի կ ա ր ե /ի տ ա ր ա ձ ա յն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը կ ա ր գ ա վ ո րեք ուժի կ ա մ ա հ ա բ ե կ մ ա ն մ ի ջ ո ց ո վ , նրա նք ա վելի ու ա վ ե լի հ ա ս տ ա տ ա մ տ ո ր ե ն ե ն հ ա ն գ ե ս գ ա լի ս ա յդ մ ե թ ո դ ն ե ր ի դ ե մ և պ ա հ ա ն ջ ո ւմ ե ն կ ա ն գ ն ե լ բ ա ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ոլղու վ ր ա , ո ր ո ն ք թ ա յ/ կտ ա ն հա սնեք հի ն դ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յո մ ւն ե ր ի մ ի ջև Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն Պ ակտ կնքե՛լուն ։
ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց բ ո լո ր պ ր ո բ լե մ ն հ ր ր կ ա ր ո ղ ե ն կ ա ր գ ա վ ո ր վ ե լ Ш(գ բա ն ա կ ց ո ւ թ [ո ւ ն ֊ ների ը ն թ ա բ ո ո մ և Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն Պ ա կտ կ ն ք ե լո ւ շ ն ո ր հ ի վ ։
Ա յդ Պ ա կտ ը Մ ի ա վ ո ր վ ա ծ Ա զգ ե ր ի Կ ա զմ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն ը կ վեր ա դ ա ր ձ նի նրա ն շա ն ա կ ո ւ
թ յո ւ ն ը , ե ա յդ ճ ա ն ա պ ա ր հ ո վ Մ Ա Կ ֊ի գ ո ր
ծս մ , ե ո ւթ յո մ ։ ը կերա շխ ա վորի բ ո լո ր ժողո. վուր ղների ա ն վ տ ա ն գ ո ւթ յո ւն ը ։
Ա յդ խ ն դ ի ր ը կ ա տ ա ր ելո ւ հա մա ր մ ե ն ք ա ն հրա ժեշտ հ ա մ ա ր ե ցի ն ք դիմեք ոչ մ ի ա յն հինգ
‘‘ °՜ տ եր ո ւթ յի մ ւն ե ր ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն , ա յլև մ յո ւս բ ո լո ր կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւնն ե ր ի ն , Մ ա տ ն ա ն շե լո վ նր ա նց պ ա տ ա սխ ա նա - տ ը վ ո ւթ յո ւն ը ի ր ե ն ց ժ ո ղով ուրգների ա ռջև և
ն ր ա ն ց պ ա րտ քը մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն հ ա ն դ ե պ , մ ե ն ք ն ր ա ն ց ա ռա ջա ր կո ւմ ե ն ք պ ա շտ պ ա նել մեր գ ո ր ծ ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , Եթե կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ները խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն գ ո ր ծի ն ա յն պ ի ս ի ա - ջա կ ց ո ւթ յո ւն ց ո ւ յց տ ա յի ն , որպ իսին նրա նք ա ն հր ա ժ եշտ ե ն հ ա մ ա ր ո ւմ ց ո ւ յց տ ա լ պ ա տ ե ր ա զմ ի ն ա խ ա պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յա ն ը , ապա գ ա շա տ ա վ ե լի ա ր ժ ե քա վ ո ր կ լին եր ,
Ս ա կ ա յն ի ր ե ն ց բ ա խ տ ի հա մա ր պ ա տ ա ս~ խ ա ն ա տ վ ո լթ յո ւն ը ա ռա ջի ն հերթ ին կ ր ո ւմ են ի ր ե ն ք ՝ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը , Եթե մ ե ր ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ցն ե ր ը ց ա ն կ ա ն ո ւմ են խ ուսւս փ ե լ ա պ ա - գ ա ս ե ր ո ւնդ ն ե րի ն զ ո վ ք ի ց , նր ա նք պ ետ ք է բ ա վ ա կ ա ն ա չա փ ուժ ե ղ լի ն ե ն , որ պ ես զի փ ո խ ե ն ի ր ա դ ա ր ձ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ը ն թ ա ց ք ը , և պ ա ֊ տ ե ր ա զմ ի նա խ ա պ ա տ ր ա ս տ մ ա ն խ ե լա հ ե ղ ո ւթ յա ն ը հա կա դր են բա ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ի խ ե լա ց ի ո ւղ ի ն ե ր ը , որ նշե լ է Խ ա ղա ղութ յա ն պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն Ժ ողովուրդների կ ո ն գ ր ե ս ը , Տղ ա մ ա ր դ ի կ ու կ ա ն ա յք , հ ա մ ա կ վ ա ծ ի ր ե ն ց պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ վ ո ւթ յա մ բ , որտ եղ էլ նրա նք գ տ ն վ ե ն , հ ա ս ա ր ա կո ւթ յա ն ի ն չ խ ա - ՚Լ^ԲԻ էլ պ ա տ կ ա ն ե ն , ի ն չպ ի ս ի կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւմ էլ ա շխ ա տ ե ն , պ ետ ք է մ ի ա վոր են Ի ր ե ն ց ջա ն ք ե ր ը , որպ եսզի կ ա ռ ա վ ա
ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ս տ իպ են պ ա տ ա ս խ ա նելո ւ Ժ ող ո վ ո ւր գնե ր ի կ ոն գր ե ս ի դ ի մ ո ւմ ի ն .
Հ ի ն գ մ ե ծ տ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ի ջև Խ ա ղա ղ ո ւթ յա ն Պ ա կտ ը կա րող է վճռա կ ա ն ա զ ղ ե - ց ո ւթ լո մ ւ գ ո ր ծ ե լ մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն բա խ տ ի վրա և կա րող է դ ա ռն ա լ ա յն ա նխ որտ ա կ պ ա - ր ի ս պ ը , որի հ ո վ ա ն ո ւ տ ա կ կ ա ճ ե ն ա մ բողջ ա շխ ա րհի ե ր ե խ ա ն ե ր ը ։
М М М * ՍԱՐԿԱՎԱԳ Մ Ա ՐՏԻՐՈՍՅԱ Ն
ԱՎ-ԱԳ ՇԱԲԱԹԸ ԵՎ. ԶԱՏԿԱԿԱՆ ՏՈՆԵՐԸ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌՈՒՄ
2 9 մա րտ ի, Ծ ա ղկ ա զա ր դ
Կիրակի ա ռ ա վ ո տ յա ն ս կ ս վ ո ւմ է հ ա ն դ ի ս ա վոր ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը ։ ժ ո ղ ո վ ր դ ի բ ա զ մ ո ւթ յո ւնը լց վ ե լ է ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն ե ր ս ը ։ Ո ղչ մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը , տ ո նա կ ա նո ր ե ն զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ա ծ , մ ա ս ն ա կ ց ո ւմ է ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յա ն ը ։
Ս եղա նները զ ա ր դ ա ր վ ա ծ ե ն դ ա լա ր ուռենու ճ յո ւղ ե ր ո վ . Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե ր ո ւս ա ղ ե մ գ ա լս տ յա ն տ ո ն ն է ։
Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն հ ա ղ թ ո ւթ յո ւն ի ց հետ ո, ա յդ տ ոնը ի ր մ ե շ դ ե ռ պ ա հ ե ց հ ե թ ա ն ո ս ո ւթ յա ն։ մ ի շա ր ք ս ո վ ո ր ո ւթ յո մ ւն ե ր . ա յս ա ռ ի թ ո վ ա ս ե ն ք , որ Ծ ա ղկա զա րդը հ ն ո ւմ գ ա ր ն ա ն ծի լ ո ւ ծա ղկի տ ոնն է հ ա ն դ ի ս ա ց ե լ։
Տ ա ճ ա ր ո ւմ ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը ի ր ը նթ ա ցքի մ եշ Է։ Իրա ր են հ ա շո ր դ ո ւմ ա վ ետ ա ր ա ններ ի և գրքերի ը ն թ ե ր ց ո ւմ ը ։ Ուրա խ շա ր ա կա ններ ի ե լև էշն ե ր ը զ վ ա ր թ ա ց ն ո ւմ ե ն բ ո լո ր ի ն ։ Ա մ բո ղ ջ Տա ճ ա ր ը պ ա յծ ա ռ ո ր ե ն լո ւս ա վ ո ր վ ա ծ է ։ Ա ռ ա վ ո տ յա ն ժ ա մ ե ր դ ո լթ յո մ ւի ց հ ե տ ո , հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը , եր ի տ ա ս ա ր դ թ ե ծ ե ր , դուրս են գ ա լի ս Տ ա ճ ա ր ի ց ո ւռ ե ն ո ւ դա լա ր ճ յո ւղ ե ր ը ձ ե ռ ք ն ե ր ի ն . բ ո լո ր ի դ ե մ ք ե ր ը ուր ախ ֊զ վ ա ր թ տ ր ա մ ա դ ր ո լթ յո մ ւ ե ն ա ր տ ա հ ա յտ ո ւմ ։
Կեսօրին տ եղի է ո ւն ե ն ո ւմ հա նդիսա վոր սուրբ պ ա տ ա ր ա գ։ Զ ա ն գ ա կ ա տ ա ն զա նգեր ը ղ ո ղ ա ն շո ւմ են մ ե ղ մ ո ր ե ն ։ Դ ր ս ո լմ պ ա յծ ա ռ , ուրա խ օր է ։ Մ ի ա բա ն ն ե ր ի մ ի մ ա ս ը , զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ա ծ, ա րդեն ս պ ա ս ո ւմ է Վ եհա րա նի բ ա կ ո ւմ ։ Եվ ա հա ա ս տ ի ճ ա ննե ր ի ց ի շ ն ո ւմ է ծե ր ո ւն ա զ ա ր դ Հ ա յր ա պ ե տ ը , ծ ա ղ կ յա փ իլո նը ո ւս ե ր ի ն ։ Թ ա փ որը զգա ս տ ա ն ո ւմ է , ո ւղ ղ վ ո ւմ և ա ոա ջ շա ր ժ վ ո ւմ ։ Զ ա ն գ ե ր ի ղող ա նշը ա վ ե տ ո ւմ է հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն Վ եհի գ ա լո ւս տ ը ։
Ծ ե ր ո ւն ա զա ր դ Հ ա յա ր պ ե տ ը Ս. Ի շմ ա ն ս ե ղա նի ա ռա շ է և ի ր ս ովոր ա կա ն ա ղ ոթ քներն է մ ր մ ն ջո ւմ ։ Բ ե մ ի ց կ ա ր դ ո ւմ ե ն аՀ ա ւա - տ ա մքօլո Վ եհը բ ա զ մ ո ւմ է ի ր դ ա հ ի ն ։ Պ ա ֊ ւոա րա գր շա ր ունա կ վո ւմ է ։ Ա մ բո ղ ջ պ ա տ ա
ր ա գի ը ն թ ա ց ք ո ւմ Վ եհը լո ւռ ա ղ ոթ ում է , ե ր բ ե մ ն ծն ր ա դ ր ո ւմ ։ Գա հի հ ե տ և ո ւմ կ ա ն գ ն ա ծ /, վա րդա պ ՛ետ ներից մ ե կ ը ' բ ա ր ձ ր ա ց ր ա ծ ո ւն ե ն ա լո վ հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ա ս ա ն ։ Ե րգեհոնի հ ն չյո ւն ն ե ր ը խ ա ռ ն վ ո ւմ են դպ իրների ա խ ո ր ժ ա լո ւր եր ա ժ շտ ո ւթ յա ն և ա մ բո ղ ջ Տա ճա րր լց վ ո ս է Է մ ի ներդա շնա կ ե ր գ ե ց ո ղ ո ւթ յա մ բ ։
«Հ ա յր մ երոի ց ա ռա ջ օրվա պ ա տ ա րա գիչ գ երա շնոր հ Տ . Սա հ ա կ եպ ի ս կ ո պ ո ս ը հա վա ր պ ա տ շա ճի ք ա ր ո զ ո ս է Է. նա ն կ ա ր ա գ ր ո ւմ I. Ք րի ս տ ո ս ի հ ա նդ իս ա վո ր մ ուտ քը Ե րուսա ղեմ, վեր Է հ ա ն ո ւմ նրա մ ա ր դա ս ի ր ո ւթ յո ւնն ու ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը ։ Պ ա տ ա րա գից հետ ո ն ո ւյն հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ թ ա փ որը շէորժ. վոսէ Է ե կ ե ղ ե ց ո ւց դ ո ւր ս ։ Ա նհնա րին Է շա ր ժ - վ ե լ. ժ ող ո վ ո ւր դը խ ռ ն վ ե լ Է ճ ա նա պ ա րհին , ա մ ե ն ո ք ո ւղ ո ւմ Է մ ո տ ե ն ա լ Վ ե հ ի ն , նրա Ս. Ա ջը հ ա մ բո ւր ե լ։
Ե ր եկո յա ն տ եղի Է ո ւն ե ն ո ւմ հա նդի.ոսվոր "Դ ռ ն բ ա ց է ք օ ը ։ Դ ե ռ Տա ճ ա ր ի զ ա ն գ ե ր ը չխ փ ա ծ , ժ ո ղ ով ուրդ ը հ ա վ ա ք վ ե լ, ս պ ա ս ո ւմ է ։ Ջ ՚ս ն դ ե - րը ի փ ո ւ մ ե ն ։ Գ ա լիս ե ն մ ի ա բ ա ն ն ե ր ը ։ Հ ա ն դ ի ս ա վո ր ա պ ես Տ ա ճ ա ր է ի ջ ն ո ւմ Վ ե հ ը ։ Ս կըս. վ ո ւմ է ե ր ե կ ո յա ն հա նդ ի ս ա վ ո ր ժ ա մ ե ր գ ա - թ յո մ ւը ։ Մ ի պ ա հ , ա տ յա ն ո ւմ , ծո ւնկի է դ ա լի ս ողջ մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը ։ Վ ե հա փ ա ռ ը նստ ե/ է մ ե ջ տ ե ղ ո ւմ դ ր վ ա ծ ա թ ո ռ ի ն ։ Գ երա շնորհ Տ . Ս ա հակ ս ր բա զ ա ն ը , լր ի վ զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ա ծ , բա րձր ա ցեք է ա րդեն վ ա ր ա գ ո ւյր ն ե ր ո վ ծ ա ծ ֊ կ ը վ ա ծ Ս. Ի ջմա ն ս ե ղ ա ն ը ։ Ա վա դ քսւհա նա նե - ր ի ց մ ե կ ը , շո լր ջա ռ ա ղ դ ե ս տ , մ ի մ ե ծ բ-սնա լի ձ ե ռ ք ի ն , Ն երքևում ո ղ բ ա գ ի ն ձ ա յն ո վ ա ղ ե ր ս ա գին ե ր գ ո ւմ է . «Բ ա ՜ց մ ե զ , Տ է ր , բ ա ՛ց մ ե զ , Տ է ր , բ ա ց մ ե զ , Տ է ր , ղդուռն ո ղ ո ր մ ս ւթ ե ա ն , որ ո ղ բ ա լո վ կ ա ր դա մ ք ա ռ ք ե զ օ ։ Ա մ բո ղ ջ Տ ա - ճ ա ր ո ւմ ք ա ր լռ ո ւթ յո ւն է տ ի ր ո ւմ ։ Ներս ի ց լս վ ո ւմ է պ ա տ ա ս խ ա ն ը, «Ո ՜վ ե ն սոքա ղի ԲացՒ ց> ղի ա 1ս գռսւն Տ ե ա ռ ն է , և ա րդա րք մ տ ա ն ե ն ը ն դ ս ա » ։ Եվ ա յս պ ե ս շա ր ո ւնա կ վո ւմ է մ ի ն չև վերջ։
1 9 6 3 к Я 1Г Ի II Ծ ի ն
Դ պ իրների «Զ ո ղ ո ր մ ո փ ե ա ն քո ղդոսւն բ ա ՛ս մ ե զ » . . . շա րա կա նի ե ր գ ե ց ո ղ ո ւթ յա ն աակ բ ա ց վ ո ւմ ե ն Տ ա ճ ա ր ի վ ա ր ա գ ո ւյր ն ե ր ը , կ ա ր. դ ո ւմ ե ն վերջին ա վ ե տ ա ր ա ն ը , а/ս ն գ ր ե ս ք ո լք » , а կ ե ցո » և վ ե ր ջա ն ո ւմ ե ն հա նդ ի ս ա վ ո ր օրվա գ ե ղ ե ց ի կ ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։
2 ա պ ր ի լի , Ա վ ա գ Հ ի ն գ շ ա բթ ի
Ց ե ր ե կ ը տ եղի Է ո ւն ե ն ո ւմ հ ա ն դի ս ա վոր ս ո ւր բ պ ա տ ա ր ա գը ։
Ս եղա նի վ ա ր ա գ ո ւյր ն ե ր ը փ ա կ ե ն ։ Ն ե ր ք և , վ ո ւմ դպ իր ները ս ա ղմ ոս են ք ա ղ ո ւմ , կ ա ր դո ւմ են ծ ն ն դ ո ց գ ի ր ք ը , գ ր ք ե ր ի ց , ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ի ց հ ե տ ո ե ր գ ո ւմ ե ն а Ա յս օր կ ա ն գ ն ե ց ա լо հրա շա լի շա ր ա կ ա ն ը ։
«Հա ս ս տ ա մ ք ո ի ժ ա մ ա ն ա կ բ ա ց ե ն ա ն ո ւմ վ ա ր ա գ ո ւյր ը և Ս. Պ ա տ ա րա գը ը ն թ ա ն ո ւմ ի ր հ ո ւն ո վ ։ «Հ ա յր մ ե ր ս ի ց ա ռա ջ մ ի ա բ ա ն ն ե ր ի ց ա վա դա գ ո ւ յն ը բ ա ր ձ ր ա ն ո ւմ Է բ ե մ և կ ա ր դ ո ւմ Ս. Բա րս Լ ա ի ա ղ ո թ ք ը ։ Պ ա տ ա րա գը մ ո տ ե ն ո ւմ Է ի ր ա վ ա ր տ ի ն , հա ղ ո ր դ վ ո ղ ն ե ր ը բա վ ա կ ա ն ի ն շա տ ե ն ։ Օրվա պ ա տ ա ր ա գիչն Էր Տ . Խ որեն ա վ ա գ ք ա հա նա Շ ո լշ ա ն յա ն ը ։
Ե ր եկո յա ն կ ա տ ա ր վ ո ւմ Է Ո տ ն ա լվ ա յի կ ա ր . դ ը ։ Հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի չտ ե ս ն վ ա ծ բ ա ղ մ ո ւ-
թ յո ւ ն Է լց վ ե լ Տ ա ճ ա ր ը ։ Հ ա տ կ ա կ ա ն ա յս նւ[ի- ր ա կ ա ն ու հետ ա քրքիր օ ր ե ր ի ն , շր ջա կա հ ա յ գ յո ւղ ե ր ի հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը , ա ն կ ա խ ն ր ա ն ի ց , թ ե նրա նք գ յո ւ ղ ո ւ մ ե կ ե ղ ե ց ի ո ւն ե ն թե ո չ, ո ւզ ո ւմ են ա ն պ ա յմ ա ն Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ լի ն ե լ ։
Ե ր ե կ ո յա ն , հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր թ ա փ ո ր ո վ Տա ճ ա ր Է մ տ ն ո ւմ Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ։ Ա վ ա դ ս ե ղա նի վ ա ր ա գ ո ւյր ը փ ա կ Է, Բ ե մ ի ա ռ ջ և ո լմ շա ր ո ւմ ե ն խ ո ր հ ր դ ա վ ո ր լվ ա ց մ ա ն ս պ ա ս ն ե - ր ը , յո ւ ղ ը և ա յլն ։
Վ ա ր ա գ ո ւյր ը բ ա ց վ ո ս է Է , Լ ո ւս ա վ ո ր վ ա ծ ս ե ղա նի աջ և ա հ յա կ կ ո ղ մ ե ր ո ւմ հա նդ ի ս ա վ ո ր զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ա ծ կ ա ն գ ն ե լ ե ն մ ի ա բ ա ն ն ե ր ը , դպ ի րներ ը ս ա ղ մ ո ս ե ն ք ա ղ ո ւմ , ա վ ա զ ա գ ո ւյն եպ ի ս կ ո պ ո ս ը 5 0 «Տ Է ր , ո ղ ո ր մ ե ա '» է ա ր տ ա ս ա ն ո ւմ ։ Կ ա րդա լով հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ա ղ ո թ - ք ը , ջուրը խ ա չա ն մ ա ն լց ն ո ւ մ ե ն կ ո ն ք ը , ա պ ա ս կ ս ո ւմ է մ ե կ ա ռ մ ե կ մ ա ր գ ա ր ե ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ը ն թ ե ր ց ո ւմ ը ։ Ա յն ո ւհ ե տ և Հ ո վ հ ա ն ն ե ս վ ա ր դ ա պ ետ ի գ ր ա ծ ք ա ր ո զ ն ե ն կ ա ր դ ո ւմ ' «Ա ս տ ո լա ծ ս էր էւ>։ «Ս իրտ ի մ ս ա ս ա ն ի յ> տ ա ւլի հ ն չ յո ւն ներ ը ա ն ն մ ա ն խ ո ր հ ր դ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ լց ն ո ւ մ են Տ ա ճ ա ր ը , Ա պ ա ս կ ս ո ւմ է յո ւ ղ ի և ջրի օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ը ։ Տ յա ռ նա գ ր ո ւթ յա մ բ և «Վ ե ր ա ձգո ղն եր կ նի ցռ շա ր ա կա ն ի ի մ ա ս տ ա լի ց հ ն չ յո ւն ն ե րի ն ե ր ք ո , գ ե ր ա շն ո ր հ Ս ա հա կ ս ր բա զա ն ը ծն կ ի ե կ ա ծ խ ո ն ա ր հ ո ւթ յա մ բ , օրին կ Ք ր ի ս տ ո ս ի , ի ր ա ր ե տ և ի ց լվ ա ն ո ւմ է մ ի ա բա ն ն ե ր ի ոտ քեր ը և օ ծ ո ւմ յո ւ ղ ո վ ։ Մ ի ա ն ն մ ա ն տ ե ս ա ր ա ն է բ ա ց վ ե լ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ա չքի ա ռջև , ա յն , ի ն չ ք ա ր ո զ վ ո ւմ է , ա յդ ի ս կ վ ե հ ր ո պ ե ի ն
19
А ք ^ ' 1'ш սр ш п и Г ա ռա ջ թերհա մխ ո ն ա ր հ ո ւթ յա ն և սիրո ա ն նմ ա ն հ ո լ յզ ե ր ,ւ Վ
ն ե ո ո 7 Ող" ^ " ւնՆեՐԻց <ե տ ո հա վա տ ա ց յ ա , , ն ե բը մ ո տ ե ն ո ւմ են ա ւո ե եոնոհք. ք 'օ ր հ ն վ ա ծ յո ւղ ի մ ա է ն ի կ ը } ^ '
օ դ ո ս ք թ ր թ ռ յ էտ ? ս հ մ է եՐ* Ա, պա ԿաՐԴՈ' մ են Ք՞ Ի " ֊7 ա ծ 6 7 ե ' լո ւթ ^ \ ։ ւ ՚ո ս ^ " ^ ան նվ ի ր վ ա ծ в ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ը , մ եջըն դմ եջ երդվումե ն Հ ա յո ց Ե կեղ եցու ա յնք ա ն դուրեկա ն /,ի մ ա ս տ ա լի ց շա ր ա կ ա ն ն ե ր ը , մ եկ ա ռ մեկյո ւր ա ք ա ն չյո ւր ա վետ ա րա նի վերջա նա լունհետ հ ա ն գ ց վ ո ւմ ե ն մ ո մ ե ր ը , Տ ա ճ ա ր ո ւմ տ ի-7 а ; Հ ն դ ա վ ո ր մ թ ո լթ յո մ ,: Խավարի
И Լձ ՎՈՀ 1 ֊ 143 Ի Բ“ Րձ" ձ ս » ի մ ե 'լո . դ իկ հ ն չ յո ւն ն ե ր ը , Շ ա ր ո ւն ա կ վում է ա ռա վոտ - յա ն ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը ,
ւ Ե'[ ա 1ԱԱ1եո, մ ի ն չև ուշ գի շե ր , Տա ճ ա ր ը լիէ ջ ե ր մ ե ռ ա ն դ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո վ , „Փ ա ՜ո ր սուրբ խաչիդտ, ե ր գ ա կ ց ո ւթ յա ն հ ն չյո ւն ն ե ր ո վ վեր ջա ն ո ւմ ե ն հա նդ ի ս ա վ ո ր ա րա րող ութ յուն .ն ե ր ր , Բ ոլորը ց ր վ ո ւմ ե ն ի ր ե ն ց տ նե ր ը ,
3 ա պ ր ի լի , Ա վա գ Ուրբա թ
Ո ւր բա թ ա ռ ա վ ո տ յա ն շա ր ո մ ւա կ վ ո լմ ե ն Հ ի ֊ ս ո լսի մ ա տ ն ո ւթ յա ն , չա րչա րա նա ց նվի րվա ծ գ ր ք ե ր ի , ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ի , շա ր ա կա ններ ի ը ն թ ե ր ց ո ւմ ն ո ւ ե ր գ ե ց ո ղ ո ւթ յո ւն ը ։
Ա նչա փ հետ ա քրքիր է Ա վա գ Ո4 ։բ ա թ ե ր ե կ ո յա ն Ք ր ի ս տ ո ս ի թ ա ղ մ ա ն կա րգի ծի ս ա կ ա տ ա ր ո ւթ յո ւն ը , Տա ճ ա ր ը լի է ա ղ ոթ ողներ ով, Ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը ս կս վ ո ս է Է սովոր ա կա ն « Խ ո ֊ ն ա ր հ ե ց ո » և « Ա պ րեցոյ, ս ա ղ մ ո ս ն ե ր ո վ , Ս. 'ջմա ն ս եղ ա ն ի ա ռ ա ջ, սպ իտ ա կ դ ա ստ ա ռա
կ ո վ ծ ա ծ կ վ ա ծ ս եղ ա ն ի վր ա , դ րա ծ ե ն Ք ր ի ս տ ոսի թ ա ղ ո ւմ ը ն ե ր կ ա յա ց ն ո ղ նկա րներ, Ս ե ղ մ ո ր ե ն ա ռ կ ա յծ ո ւմ ե ն մ ո մ ե ր ն ու կ ա ն թ ե ղ ն ե ր ը , հ ն չո ւմ են թ ա ղ մ ա ն տ խ ուր ու մ ե լա մ ա ղ ձ ի կ շա ր ա կ ա ն ն ե ր ը , ե ր դ եր ը ՝ « Պ ա ր գ ե ֊ լա տ ո ւն ա մ ե ն ե ց ո ւն В և ա յլն ։ «Ս . Ա ս տ ո ւա ծ... որ խ ա չե ց ա ր օ ե ր գ ե լո ւ ժ ա մ ա նա կ ա մ բողջ մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը ա տ յա ն ո ւմ ծն կա չո ք ա ղ ո ֊ թ ո ւմ Է, չո ք ե լ Է ծե ր ո ւն ա զ ա ր դ Հ ա յր ա պ ե տ ը ։
Ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը վե ր ջա ն ո ւմ Է, հ ա վ ա տ ա ցյա լն ե ր ը մ ե կ ա ռ մ եկ մ ո տ ե ն ո ւմ են ս եղ ա նի ն, հ ա մ բո ւր ո ւմ ն,[իրա կա ն ս ր բո ւթ յո ւնն ե ր ը և հա նդա րտ դուրս գ ա լի ս Տ ա ճ ա ր ի ց ,
4 ա պ ւփ լ]ւ, Ա վ ա գ Շ ա բա թ
Երեկո Է, ճ ր ա գ ա լո ւ յց Հ ա ր ո ւթ յա ն , Տա ճա րը լի Է ա ղ ոթ ողներ ի բ ա զ մ ո ւթ յա մ բ . Վ ա ր ա գ ո ւյրը փ ա կ Է։ Ա ս ո ւմ են ճ ա շ ո լ ե ր ե ք « Տ է 'ր , ո- ղ ո ր մ ե ա ՛ռ ն ե ր ը , կ ա ր դո ւմ մ ա րգա րեութ յուններ ,
195.4
գր քեր և ա յլն ։ Վ ո ւս ա ւո ր ե ա ', Երուսա ղէ մ а շա րա կա նի հ ն չյո ւն ն ե ր ի տ ա կ , Տա ճ ա ր ը մ ի ա ն գ ա մ ի ց լո ւս ա վ ո ր վ ո ւմ է . կ ա ր դ ո ւմ ենՀ ՚Գ սւնիէլի գ ի րք^Ը ' Տա ճ ա ր է մ տ ն ո ւմ հ ա ն գ ի - սա վոր թ ա փ ո ր ո վ Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ։ Լսվում է դպ իրների մ ե ղ մ ա լո ւր ձ ա յն ը ' "Օ ր հ ն ե ց է ՜ք , գ ո վ ե ց է ՜ք և բ ա ՛ր ձ ր ա րա րէք զնա յա լի տ ե ա նձ։ Ուրա խ ղ ո ղ ա ն ջո ւմ են Տա ճա րի զ ա ն գ ե ր ը ։ Շ ո ւտ ո վ բ ա ց վ ո ւմ է ս եղ ա ն ի վ ա ր ա գ ո ւ յր ը ։ օՕ ր հն ե ա ', Տ է ՚ր տ , լս վ ո ւմ է սա րկ ա վ ա գ ի ձ ա յն ը , պ ա տ ա րա գը ս կ ս վ ո ւմ է ։ Հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը հ ո գ ե կ ա ն ա ն պ ա տ մ ե լի ց ը ն - ծ ո ւթ յա ն մեջ ե ն ։ Բ ոլորը ա ղ ո թ ո ւմ ե ն ֊տ ա ր վ ա ծ օրվա հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , բ ա ր ձ ր ա ն ո ւմ են ա ղ ոթքի մ ր մ ո ւն ջն ե ր ը ։
Ա յս օ ր , ա յս խ ո ր հր դա վո ր ե ր ե կ ո յա ն , (էՔրիս- Խ ո ս յա ր ե ա լ ի մ ե ռ ե լո ց » , մ ա ր դ իկ իր ա ր են շնո ր հ ա վ ո ր ո ւմ г Ա ր ձա կվո ւմ է ս ո ւր բ պ ա տ ա ր ա գ ը ։ Հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի խ ո ւռ ն բ ա զ մ ո ւ թ յո ւ նը թ ո ւ յլ չի տ ա լի ս , որ Վ եհը դուրս գ ա Տ ա ճ ա ր ի ց , ա մ են ոք ո ւզ ո ւմ է ի ր Հ ա յր ա պ ե տ ի
Ա ջը ա ռ նել և շնո րհա վո րել նրա Զ ա տ ի կ ն ու Ք րիստ ոսի Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը ։ Մ ի նչև ուշ գիշեր Տա ճ ա ր ը բ ա ց է , ա նընդհա տ գ ա լի ս են հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի նորա նոր խ մ բ ե ր , մ տ ն ո ւմ Տա ճ ա ր ա ղ ո թ ե լո ւ։
5 ա պ ր ի լի , Կ իրա կի, «Յա ր ութ իւն Տե ա ո ն մ ե ր ո յ Յիսուսի Ք ր ի ս տ ոս ի »
Հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր սուրբ պ ա տ ա րա գ է ։ ժ ա մ ա ր ա ր ն է գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Ս ա հակ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ։ Տ ա ճ ա ր ո ւմ ա ն թ ի վ բ ա զ մ ո ւթ յո ւն կ ա ։ Տ ո թ է ։ Պ ա տ ա րա գը շա ր ո ւն ա կ վ ո ւմ էւ Ե պ իսկոպ ոսը հա վուր պ ա տ շա ճի ք ա ր ո զ ո ւմ է , վեր է հ ա ն ո ւմ Ք ր իս տ ոս ի Հ ա ր ո ւթ յա ն ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը , բ ա ց ա տ ր ո ւմ , ո գ և ո ր ո ւմ մ ա ր դ կ ա ն ց ։
Տ ա ճ ա ր ի ց դուրս տ ա ս ն յա կ տ ե ղ ե ր ո վ ծուխ ն է բա ր ձ ր ա ն ո ւմ , ա յդ հ ա յ հ ա վ ա տ ա ց յա լն Լ , որ վ ա ղ ե մ ի ս ո վ ո ր ո ւթ յա մ բ ի ր մ ա տ ա ղ ն Ւ. կ տ ր ո ւմ ։ Բ ա զմ ո ւթ յո ւն ը ա լե կ ո ծ վ ո ւմ է դ րսում ։
«Շ ն ո ր հ ա վ ո ր Ջ սա փ կ ե. Հ ա ր ո ւթ յա ն » , հա- վա տ ա ց յա լ ե ղ բ ա յր ն ե ր և ք ո լյր ե ր ։
и и з ր ա թ ո ռ ո ւ մ
Փ ետ րվա րի 1 3 - ի ն , Վ ա ր ղ ա նս ։ ն ց զո ր ա վ ա - ր ա ց 1 .0 3 6 վ կ ա յի ց ա զ գ ա յի ն I։ կրոնա կա ն
ս,ոնի օր ը , հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի խ ա ռ ն բ ա զ ֊
մ ո ւթ յա ն ն ե ր կ ա յո ւթ յա մ բ Ս. էջմ ի ա ծ ն ի Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ մ ա տ ո ւց վ ե ց հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր սււլրր
պ ա տ ա ր ա գ , Պ ա տ ա րա գիչն էր գե րա շնո ր հ Տ . Ս ահակ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ։
Ս ուրբ պ ա տ ա ր ա գ ի ց հ ե տ ո վա նքի մ ի ա բ ա
ն ո ւթ յո ւն ը ա յց ՛ե լե լո վ ա ռ ա ն ձի ն ֊ա ռ ա ն ձ ի ն
շն ո ր հ ա վ ո ր ե ց ա յն մ ի ա բ ա ն ն ե ր ի ն , ո ր ո ն ց տ ո ն ն էր ա յգ օր ը , ի ս կ ե ր ե կ ո յա ն հ ա վ ա ք վ ե
լո վ մ ի ը նդ հ ա նո ւր ս եղ ա ն ի շո ւր ջը , ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ո լր ա ի յ ո ւ ջ ե ր մ մ թ ն ո լո ր տ ո ւմ ն շ ե ց ի ն կր ոն ա կա ն ֊ա զ գ ա յի ն ա յդ կ ա ր և ո ր տ ո ն ը ։ Մ յո ւս Օրը, փ ետ ր վա ր ի 1 3 - ի ն , Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ մ ա տ ո ւց վ ե ց հա նդ ի ս ա վ ո ր սուրբ
պ ա տ ա րա գ և կ ա տ ա ր վ ե ց հ ո գ ե հ ա ն գ ի ս տ մ ե ռ ե լո ց հ ի շա տ ա կ ի ն ։
Փ ետ ր վա ր ի 1 3 - ի ե ր ե կ ո յա ն ա ն ն մ ա ն
խ ո ր հ ր դ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ կ ա տ ա ր վ ե ց Տ յա ռ ն ը ն դ
ա ռա ջի տ ո ն ա կ ա տ ա ր ո ւթ յա ն կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ ն ա խ ա տ ո ն ա կ ։ Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ շա ր ժ վ ե լո ւ
հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն չկ ա ր ։ Մ ի ա բա ն ո ւթ յո ւն ը , զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ա ծ , վ ա ռ վ ո ղ մ ո մ ե ր ը ձ ե ռ ք ն ե ր ի ն ,
բ ո լո ր ե լ Է ի ն Ս. Ի ջմա ն ս ե ղ ա ն ը , խ ն կ ի ծո ւխ ը
մ շո ւշա պ ա տ ե լ Էր Տ ա ճ ա ր ը , տ եղի Էր ո ւն ե ն ո ւմ հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը , իսկ
օդ ո ւմ լս ե լի Էին հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ա ղոթ քի մ ր մ ո ւն ջն ե ր ը ։
Ե ր ե կ ո յա ն ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը վ եր ջա ն ա լո ւց հետ ո հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը խ ո լմ բ - խ ո ւ մ բ դուրս
ե ն գ ա լի ս վ ա ռ վ ա ծ մ ո մ ե ր ը ձ ե ռ ք ն ե ր ի ն ։ Տ ա
ճա րը դ ա տ ա ր կ վ ո ւմ Է, ի ս կ հ ե տ ո , ա յս տ ե ղ
ա յն տ ե ղ , խ ա ր ո ւյկ ն ե ր ե ն ե ր և ո ւմ ։ Ժ ո ղ ո վ ո ւր -
դը հ ա զ ա ր ա մ յա կ ն ե ր հ ե տ ո դ ե ռ չի մ ո ռ ա ց ե լ
ա նհիշելի ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ի ց ժ ա ռա նգա ծ իր ծի ս ա կ ա ն հ ն ա մ ե ն ի , հե թ ա ն ոս , բ ա յց ա րդեն ք ր ի ս տ ո ն ե ա ց ա ծ նվի ր ա կ ա ն ա վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։
Հ ա ջո ր դ օրը հա նդի ս ա վո ր պ ա տ ա րա գ Է մ ա տ ո ւց վ ո ւմ Ա վա գ սեղա նի վրա ,
Փ ետ րվա րի 2 2 - ի ն , կիրա կի օր ը , Երևանի Ս. Ս ա րդիս ե կ ե ղ ե ց ո ւմ հա նդ ի ս ա վո ր սուր,,
պ ա տ ա րա գի ը ն թ ա ց ք ո ւմ , բ ա զ մ ա թ ի վ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն ե ր կ ա յո ւթ յա մ բ կա տ ա րվեց
ն ո ր ո գ հ ա ն գ ո ւց յա լ ա ր ժ ա ն ա պ ա տ ի վ Տ . Վ ա ր-
ղա ն քա հա նա Վ ա ր դ ե ր ե ս յա նի վերջին օ ծ ո ւմ ը և հ ո գ ե հ ա ն գ ի ս տ ը ։ Վ երջին օ ծ մ ա ն ա ր ա ֊
բ ո զ ո ւ թ յո ւ ն ը , Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի տ ն օ ր ի ն ո ւթ յա մ բ , կա տ ա ր ե ց Մ ա յր Տա ճ ա ր ի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց ո ւղ ա ր կ վ ա ծ գ ե ր ա շն որ հ Տ . Ս ա հա կ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ։
Ս րբա զա նը մ ի ս րտ ա ռուչ ք ա ր ո զ ո վ վեր հ ա ն ե ց հ ա ն գ ո ւց յա լ ա ր ժ ա նա պ ա տ ի վ հոր ա ֊ ռ ա ք ի նի վա րքն ո ւ բա ր ե մ ա ս ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , մ խ ի թ ա ր ե ց հ ա ն գ ո ւց յա լի հա րա զա տ ներին հ ո գ ե ս փ ո փ ի չ խ ո ս ք ե ր ո վ ։ Ա յն ո ւհ ե տ և Վ եհա - վ/ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի թ ո ւ յլտ վ ո ւթ յա մ բ հա ն- դ ո լց յա լի մ ա ր մ ի ն ը տ ե ղ ա փ ո խ վ ե ց Էջմիա ծին
և մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն ո ւղ ե կ ց ո ւթ յա մ բ , հ ա նդ ի սա վոր հ ո գ ե հ ա ն գ ս տ ի ց հ ե տ ո , ա մ փ ո փ վեց Մ ա յր Ա թոռի մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն գ ե ր ե զ մ ա ն ա -
տ ա ն ը ' Ս. Գա յա ն ե ի վա նքի հ յո ւս ի ս ա կ ո ղ մ ը ։ Խ ո ս վ ե ցի ն հո ւզի չ դ ա մ բա ն ա կ ա ն ն ե ր ։
* * *
Մ ա րտ ի 1 - ի ն , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ա շխ ա տ ա վոր ների դեպ ուտ ա տ ների տ եղա կա ն Ս ովետ ների ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի օ ր ը , Ս. Էջ։է ի ա ծն ի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը , կ ա տ ա ր ե լո վ իր ք ա ղ ա քա ցի ա կ ա ն ս ր բա զա ն պ ա րտ քը, մ ա ս ն ա կ ցե ց ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ։
Ч> 2 к Я 1Г Ի ձ Ծ Ի Ь 1954
Ա պ րիլի 1 1 - ի ն , շ ա բ ա թ օրը , Մ ա յր Տ ա ճ ա ր՛ում մ ա տ ո ւցվ ե ց ս ուրբ պ ա տ ա ր ա գ, ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն խ ո րհո ւր դ կ ա տ ա ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Պ ա տ ա րա գի ը ն թ ա ց ք ո ւմ , Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի բա ր ե հ ա ճ կ ա ր գ ա դ ր ո ւթ յա մ բ , գերա շնոր հ Տ . Ս ա հակ ե պ ի սկ ոպ ո ս Տ ե ր -Հ ո վ հ ա ն ն ի ս յա ն ը Մ ա յր Ա թոռի դպ րա պ ետ տ ի ր ա ցո ւ Հ ա կ ո բ Հ ա կ ո բ յա ն ի ն ձ ե ռ ն ա դ բ ե ց ա վ ա գ ս ա ր կ ա վ ա գ ։ Մ իև ն ո ւյն օրը ս ա ր կ ա վ ա գ ո ւթ յա ն ա ստ իճա ն ս տ ա ց ա վ Կ իրովա բա դի (Բ ա քվ ի թ ե մ ) հա մա ր ք ա հ ա ն ա յո ւթ յա ն պ ա տ րա ս տ վո ղ , բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն կ ր թ ո ւթ յա ն տ եր Ռ ա ֆ ա յե լ Խ ա չա տ ր յա ն ը ։
Ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն խ որ հր դ ին ներկա էի ն ողչ մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը , Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ի ո ւս ա ն ո ղ ո ւթ յո ւն ը , դա ս ա խ ո ս ն ե ր ը և հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ողովրդի հ ո ծ բա զմ ՛ո ւթ յո ւն ։
Ա պ րիլի 1 2 - ի ն , Նոր Կիրակի (Կ ր կ ն ա զա - ս ՚ի կ ) , Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ մ ա տ ո ւց վ ե ց հ ա ն դ ի
սա վոր ս ո ւր բ պ ա տ ա ր ա գ։ Հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի խ ո լռ ն բ ա զ մ ո ւթ յա ն ն ե ր կ ա յո ւթ յա մ բ , նա խ որ.,
օրը ս ա ր կ ա վ ա գ ո ւթ յա ն ա ստ իճա ն ս տ ա ցա ծ շնորհունա կ Ռ ա ֆ ա յե լ Խ ա չա տ ր յա նը ձ ե ռ ն ա
դ ր վ ե ց ք ա հ ա ն ա ' վ ե ր ա ն վ ա ն վ ե լո վ Գ ա րեգին.Մ ի և ն ո ւյն օր ը , ս ուրբ պ ա տ ա րա գից հետ ո,
ա մ բ ո ղ չ մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յա մ բ կ ա տ ա ր վ ե ց հ ո գ ե հ ա ն գ ի ս տ ' ի հիշա տ ա կ Հ ա յր ե նա կ ա ն Մ եծ պ ա տ երա զմ ի բ յո ւր ա վ ո ր նա - հ ա տ ա կ ա ց ։
Ա ^ր Ւ լԻ 1 9 - ի ն , Ա շխ ա րհ ա մա ա րա ն ( Կանաչ կ ի ր ա կ ի ) տ ոնի օրը Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ս է մ ա ֊ տ ո լց վ ե ց հա նդ ի ս ա վ ո ր ս ուրբ պ ա տ ա րա գ։ Պ ա տ ա րա գիչն էր հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Կոստ ա նդին
ա բե ղ ա Թ ա ռ լա ն յա ն ը ։ Տա ճ ա ր ի ներսն ու բ ա կ ը լի ք ն էին ուխ տ ա վորների խ ո ւռ ն բ ա զ մ ո ւ թ յա մ բ ։ Ե րգում էր ք ա ռ ա ձ ա յն ե ր գե ցի կ խ ո ւմ բ ը ։
Պ I I Տ Մ Ա Բ Ա ն Ա Ս Ի Ր Ա կ լ լ լ ւ 1
I Պ ՐՈ Ֆ. Հ . Ա Ճ Ա Ռ ՅԱ ն
( Հ ա յկ ա կ ա Տ Ս Ս Ռ Գ ի ա ս թ յա Տ Տ հ փ ա կ ա դ ե մ ի ա յի ի ս կ ա կ ա ն ո է դ ա մ )
1ԱՅԵՐԵՆԻ8 ՓՈԻԱՌՅԱԼ ԲԱ Ռ ԵՐ ՊԱՐՍԿԵՐԵՆՈՒՄ(Բ ա ռ ա ք ն ն ա կ ա ն )
ե զ վ ա բ ա ն ա կա ն հ ա ն ր ա ծա ն ո թ ե - ր և ո լ յթ է ա յն , որ ն վ ա ճ ո ղ ա զ գ ի
լե զ ո ւն ա զ գ ո ւմ է ն վ ա ճ վ ա ծ ա զգի
-----ւ ե ղՎԻ Վրա ա վ ե լի կ ա մ պ ա կա սչա փ ո վ , ն ա յա ծ ն վ ա ճ ո ղ ա զ դ ի թ վ ա կ ա ն ա ֊ ռ ա վ ե լո ւթ յա ն , ուժի և մ ա ն ա վ ա ն դ կ ո ւլտ ո ւրա կա ն մ ա կ ա ր դ ա կ ի , Ա յդ ե ր և ո ւյթ ը կա րող է ա յն ք ա ն ա ռ ա ջա ն ա լ, ո ր մ ի ն չև ի ս կ կ ա ր ո ղ է կ լա ն ե լ ն վ ա ճ վ ա ծ ա զ գ ի լե զ ո ւ ն , Մ եր շ ր ջ ա ֊
պ ա տ ի ց մ ի օ ր ի ն ա կ վ ե ր ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր հ ի շ ե ն ք ա ր ա բ ե ր ե ն ը , ո ր 7 - ր դ գ ա ր ո ւմ դուրս գ ա , ո վ Ա ր ա ր ի ա յի ց , ն վ ա ճ ե ց Ա ր և ելքն ու Ա ֊ ր և մ ո ս ո ք ը և ջն ջե ց Ե գ ի պ տ ո ս ի , Ս ուգա նի, Պ ա ղ ե ս տ ի ն ի , Ա սորիքի և Մ ի ջա գե տ ք ի տ ե ղ ա կա ն լե զ ո ւն ե ր ը ։
Բ ա յց կա ն ա և սրա հ ա կ ա ռ ա կ ե ր և ո ւյթ ը . Եթե նվա ճ ո ղ ա զ գ ը , չ ն ա յա ծ ի ր զ ո ր ո ւթ յա ն , կրթ ա կա ն տ ե ս ա կ ե տ ի ց ա վ ե լի ց ա ծ ր է քա ն ն վ ա ճ վ ա ծ ա զ գ ը , կա րող է ա վ ե լի կ ա մ պ ա կա ս չա փ ո վ ա զ դ վ ե լ ն վ ա ճ յա լ ա զ գ ի լեզւԱ ւց, Ա յս պ ե ս , հ ռ ո մ ա յե ց ի ք տ ի ր ե ց ի ն հ ո ւ յն ե ր ի ն , բ ա յց շա տ կ ո ղ մ ե ր ո վ ա վ ե լի ք ա ղ ա քա կ ի ր թ
ո ւյն ե ր ի ց , ո չ մ ի ա յն փ ո խ ա ռ ի ն ն ր ա ն ց գ ի
I. Ակադեմիկոս Աճաոյանի այս հոդվածը գտնվում կ ։ տպագրության ընթացքի մեշ, երբ անողոք մահը կտրեց նրա կյանքի թելը։ Հաչորդ համարով մենք կանդրադառնանք մեծ հայագետի և լեզվաբանի կյաՆ- բին և բեղուն գործունեությանը։ ԽՄԲ.,
տ ո ւթ յո ւն ը , ա յլև բ ա զ մ ա թ ի վ բ ա ռ ե ր , Ն մ ա նա պ ես թ յո ւր ք ե ր ը , թ ե և ն վ ա ճ ե ցի ն հ ո ւյն ե ր ի ն , բ ա յց Իր՛ենք էլ որոշ չա փ ո վ ա զ դ վ ե ց ի ն հ ո ւնա րեն լե զ ,լի ց , Կ ոստ ա նդնուպ ոլսի գրա կա ն և ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն թ յո լր ք ե ր ե ն ո ս է կա ն մի խ ոսԲբ հո մ ւա ր են բ ա ռ ե ր , ի ն չպ ե ս ա ր հես տ ներ ի , հա տ կա պ ե ս ն ա վ ա ր կ ո ւթ յա ն , ձկների տ ե ս ա կ ն ե ր ի , ն ո ւ յն ի ս կ մ ր գե ր ի ա ն ո ւն նե ր , որոնք փ ոխ են ա ռ ն վ ա ծ հ ո ւն ա ր ե ն ի ց , Հ ի շե ն ք ձ կ ն ե ֊ բ ի ց ս տ շս ա ր ս , տէаVг^է1 й Ш е г , 1 еу гек , р а - 1 а т и с Ь 6 'ս օ շ ., թ ռչունն՛երի ց ' 1Տբ1Ո02, պ տ ո ւղ -
ձ ե ր ի ց ' к е э ^ а п е , ш и 1 ш и 1 а , к п а г . և ա յլն , Ն ո ւյն ի ս կ Ր յւււրքա կա ն պ ա շտ ո ն ե ո ւթ յա ն ն շ ա ֊ նա վ ո ր еГепеЛ բ ա ռ ը հո ւն ա րենի ց Է փ ոխ ա ո-յ աւ՛
Թ յո ւր ք ե ր ե ն ը հ ա յե ր ե ն ի ց Էլ փ ոխ ա ռ ո ւ ֊թ յո ւն ն ե ր ո ւն ի . Բ ա ռա րա նո ւմ գ տ ն ո ւմ ենք
ха- «ի ՚ա չ օ , х а б у а п «խ ա չա ձ և », у а ^ « յո ւղ ,
ձե թ , կա րա գ.О , ( а р <гթ նդ ա նո թ ի տ ր ա մ ա գ ի
ծըՁ, бГЙ Пек Հօր ին ա կ, ն մ ո ւշ , մ ա ն ա վ ն գ ձև- ո ա գ ո ր ծ ի օ , р е { а к (Гփ եթ ա կ մեղվ իս և ա յլն ,
ի ս կ Փ ոքր Ա սիսւյի թ յո ւր ք ա կ ա ն բա ր բա ռ ն ե - ՐՈ ւմ գ տ ն վ ա ծ հ ա յե ր ե ն փ ոխ ա ռ ո ւթ յուննե ր ի թ ի ՛ Է ՛ հ ա ս ն ո ւմ Է 2 5 0 ֊ի ։
Հ ա յե ր ե ն ի մ ե ջ պ ա ր ս կե ր ե նի ց վւոխ ա ռյա / բ ա ռ ե ր ի թ ի վ ը մ ե ծ Է։ Ս ա կա յն պ ա րսկերենն Էլ փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն ն ե ր ունի հ ա յե ր ե ն ի ց , թեև շա տ փ ո քր ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ . Ի մ կա րծի քո վ ա յդ փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ե տ և յա լն ե ր ն ե ն .
2 4 է л 1г ի в. и ի ւ 195.3
ա ) Ա ղ ի ւ ս
Աղիւս բա ռ ը շա տ հի ն է մ ե ր մ ե ջ . գ ո ր ծ ա ծ վ ա ծ է Ս ուրբ Գ րքում ։ Ե րոլսա ղեմի Հ ա մ ա բա ր բա ռ ը տ ա լիս է 1 2 վ կ ա յո ւթ յո ւն ա յս բա ռ ո վ , ո ր ո ն ց վրա ա վ ե լա ց ն ո ւմ է ն ա և 4 ա - ծա ն ց բ ա ռ ' ա ղ ի ւս ա դ ո ւռ ն , ա ղիլսսւրկ, ա ղ ի ւ- ււաթիւ, սւղիւսա րկութիւն:
Ա ղ յո ւս ը լի ն ո ւմ է ե ր կ ո ւ տ ե ս ա կ , մ ե կ ը ա յն , որ շ ա ղ ա խ ե լո ւց և ձ և տ ա լո ւց հետ ո գ ն ո ւմ են ա րևի տ ա կ և չո ր ա ց ն ո ւմ , մ յո ւս ն էլ ա յն , որ շ ա ղ ա խ ե լո ւց և ձև տ ա լո ւց հետ ո գ ց ո ւ մ ( ա ր ֊ կ ա ն ոս ք) փ ուռը և ե փ ո ւմ , մ ի ն չև ստ ա նա բ ա ց կա րմիր գ ո ւ յն ։ Ա ռա ջինը կոչվոսք է «հ ո ւմ ա ղ յո ւս » , ե ր կ րո ր դը ' ո ե փ ա ծ կ ա մ թ րծո ւն ա - ղ յո ս ւՖ ։
Հ ա յտ ն ի չ է , թ ե մ ե ր ա ղ յո ւս ը ա յս երկուսից ո ՜ր ն էր . կա րող է ր ը ն դ հ ա ն ո ւր բ ա ռ լինեք, ա ռ ա ն ց պ ա տ ր ա ս տ ութ յա ն տ ես ա կ ի խ տ ր ո ւթ յա ն ։ Բ ա յց ի ն չպ ե ս մ ի վ կ ա յո ւթ յո ւն ց ո ւ յց է տ ա լի ս , ե ր և ի ա ղ յո ւս ը թ ր ծ ո ւն էր . «Ե կ ա յք ա ր կ ց ո լք ա ղ ի ս ւ, և թ ր ծ ե ս ց ո լք ղ ա յն հ ր ո վ ։ Ել եղ և ն ո ց ա ա ղ ի ս ւն ի տ եղի ք ա ր ի , և կուպ ր
ի տ եղի շա ղ ա խ ո յռ (Ծ ն ն դ ., ԺԱ 9 ) ։Ադիւս^է հ ո մ ա ն ի շն է ա զ ո տ , որ ա վ ե լի քի չ
գ ո ր ծա ծա կ ա ն է մ ե ր մ ե ջ . ո ւն ե ն ք ը ն դ ա մ ե ն ը2 վ կ ա յո ւթ յո ւն , մ ե կ ը ' Վ ա րք հ ա ր ա ն ց, հա տ որ Բ , էջ 3 2 8 . а Ա ղիւս թ ր ծ ե ա լն հ ր ո վ ա գ ո ւռ ' Կա 9 3 է և Ի !Ր Ի լ աԼ Քա ն զ ք ա ր » ։ Ա յս վ կ ա յո ւթ յա ն վրա Վ ա ր դ ա ն յա ն ը ա վ ե լա ց ն ո ւմ է նա և մի երր ո ր դ վ կ ա յո ւթ յո ւն , որ Տ - ր դ դա ր ի ց է . <՛Ր ր պ էս ա գ ռ ո վ հ ա ր կ ա նե լ զ գ լո լխ նորա )!։
Եթե սսլիւսք թ ր ծ ո ւն տ ե ս ա կ ն է ր , սպ ա սելի էր , որ ա դ ոս ւր լի ն ե ր հ ո ւմ տ ե ս ա կ ը , բ ա յց վերի վ կ ա յո ւթ յո ւն ը ց ո ւ յց է տ ա լի ս , որ երկու բա ռ ե ր ն էլ ե րկ ո ւ տ ես ա կ ի հա մ ա ր գ ո ր ծ ա ծ ա կա ն էին1։
Ա գ ո ւռ բ ա ռ ը փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն է ա ս ո ր ե ս - ա ա ն յա ն լե զ վ ի ց , որ է а^ Ш Т И . ա յս բ ա ռ ը մ տ ե լ է ն ա և պ ա րս կե ր ե նի մ ե ջ З ^ й Г ձև ո վ ,
ի ն չպ ե ս և կ ո վ կ ա ս յա ն զ ա ն ա զա ն լե զո ւն ե ր ի մ ե ջ ։ Ի սկ ա ղ իւս բ ա ռ ի ծա գ ո ւմ ը հ ա յտ ն ի չէ . հ ա յե ր ե ն ի ց փ ո խ ա ռ յա լ է վ ր ա ցե ր ե ն а И г Ь որ ,4 ո ւյց է տ ա լիս թե ղ ձ :ս յն ը ի ր ո ք 1 էր հ ն չվ ո ւմ ։ Ն ո ւյն բ ա ռ ը ո ւնե նք ն ա և պ ա րս կեր են ЭХ12 ձև ո վ և ն ո ւ յն ն շ ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ , ի ն չպ ե ս և "ա գ յո լս ի կա ղա պ ա րս ի մ ա ս տ ո վ ։ Պ ա րսկերեն 0X12 բ ա ռ ի ո ) ծ ա զ ո ւմ ն է հ ա յտ ն ի , ո չ է լ գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն թ վ ա կ ա ն ը ։ НОГП իր բա ռ ա ր ա ն ո ւմ չի հի շա տ ա կո ւմ ա յս բ ա ռ ը . Գ եոր գ Դ պ իրն էլ ո ր և է վ կ ա յո ւթ յո ւն չի բ ե ր ո ւմ , ո ր պ ե ս զի բ ա ֊ ռի գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն թ վ ա կ ա ն ր Հ ա յտ ն վ ե ր ։
Բ ա յց ի ն չ էլ որ լի ն ի , ա վ ե լի հին չպ ի տ ի / ի ֊ նի ք ա ն 1 0 - ր դ զ ա ր ը , որով հետ և պ ա հ լա վ ե ր ե ն ձև ը հ ա յտ ն ի չ է ։ Բ ա յց մ ե գ քա վ ա ռա ջնո ր դ է հ ա ն դ ի ս ա ն ո ւմ պ ա րսկեր են X ձ ա յն ը , ՈՐ գ ր վ ա ծ է հ ա յե ր ե ն ղ -ի դ ե մ ։ Եթե բ ա ռ ը հին գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ա ծ քիներ, ա նշուշտ
*§112 ձև ը պ ի տ ի ո ւն ե ն ա ր , ի ն չպ ե ս և վ ր ա ց ե ր ե ն ը ։ Բ ա յց ք ա ն ի որ ունի X , ուստ ի ա մ ե նա շա տ ը 9 - ր դ դա րից է , որով հետ և ըս տ մեր ք ն ն ո ւթ յա ն հ ա յե ր ե ն ղ տ ա ոի խ հնչումը Տ - ր դ դ ա ր ի ց է ս կ ս վ ո ւմ ։
Ձ ա յն ա բա ն ա կ ա ն օրենքների հ ա մ ա ձ ա յն ա նհնա րին է , որ х - ի ց ա ռա ջա նա 1, թ եև հ ա յե ր ե ն ի հա մա ր շա տ սովորա կա ն ե ր և ո ւյթ է ուշ շր ջա ն ո ւմ խ դա րձնել ղ : Ո րովհետ ևս սփ ւս բա ռ ը մ ե ր մ ե ջ ա ր վեն 5 - ր դ դա րից ա վ ա ն դ վ ա ծ է և ա յն էլ լ ձ և ո վ , ի սկ պ ա րսկ ե ր ե ն ը ունի մ ի ա յն X , ուստ ի ա նհնա րին է , որ հ ա յե ր ե ն ը ծա գ ե ր պ ա ր ս կ ե ր ե ն ի ց , մ ի ն չդ ե ռ պ ա րսիկ аХ12 բ ա ռ ի փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւնը հ ա յե ր ե ն ի ց ՝ շա տ բ ն ա կ ա ն և կ ա նոն ա վո ր է ձ ա յն ա կ ա ն օրե ն քնե րի հ ա մ ա ձ ա յն ։
բ ) Բ ա ր ե կ ե ն դ ա ն
Ա յս պ ե ս է կ ո չվ ո ւմ ա մ ե ն մ ի շա բա թ ա պ ա սին նա խ ո ր դ ող ո ւտ յա ց օ ր ը ։ Բ ա յց նշա ն ա - վո ր է Բուն Բ ա ր ե կե ն դ ա ն ը , որ Մ ե ծ կ ա մ Ք ա ռ ա ս ն ո ր դ ա կ ա ն պ ա հոց ն ա խ ո ր դ ո ղ կ ի
ր ա կին է ։ Ա յդ օրը հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի մ ե ծ ա գ ո ւ յն ուրա խ ո ւթ յա ն և ց ն ծ ո ւթ յա ն օրն է ։ Ա մ բո ղ ջ տ ա րվա մ ե ջ նրա նք ա յն ք ա ն ուրա խ չե ն ա ն ց կ ա ց ն ո ւմ , որքա ն ա յդ օ ր ը ։ Հ ա տ ի կ ն ա ն գ ա մ չի հ ա ս ն ո ւմ ն ր ա ն ։ Կա րծես ւէւեժը հ ա ն ե լո ւ հա մա ր գ ա լի ք 7 շ ա բ ա թ պ ա ս ի , ա յդ օրը հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ը մ ե ջտ ե ղ ե ն դուրս բ ե ր ո ւմ ո ւտ ե լե ղ ե ն ի ի ր ե ն ց ա մ բո ղ ջ պ ա շա րը և ո ւտ ե լո վ ու խ մ ե լո վ ա մ բո ղ ջ օրը ա ն ց կ ա ց ն ո ւմ , ա յն ք ա ն որ , ի բ ր և ա ռ ա ծ ա ս վ ո ւմ է. аԲ ա ր եկեն դա ն չ է , փ որի կ ե նդ ա ն է » ։
Ա յղ օրը թ ո ւյլա տ ր վ ո ւմ վ նա և ց ո ւց ա դ ր ե / ա մ ե ն տ ես ա կ ի հա սա րա կա կա ն խ ե ղ կ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն ն ե ր , ն ո ւ յն ի ս կ դ ի մ ա կ ո վ ծպ տ վ ա ծ։ Սա ե վ ր ո պ ա ցո ց հ ա յտ ն ի կ ա ռ ն ա վ ա լն է , որ գ ո յո ւթ յո ւն է ո ւն ե ց ե լ մ ե զ մ ո տ եվոո պ ա կա - նի ց շա տ ա ռ ա ջ։ Ա բ ո վ յա ն ը ի ր «Վ եր ք Հ ա յա ս տ ա ն ի » գր ք ի ս կ զ բ ո ւմ տ ա լի ս է գ յո ւղ ա կա ն բա ր ե կ ե ն դ ա ն ի ըն դա րձա կ նկա րա գիրը 1 9 - ր դ գա րի ս կ զ բ ո ւմ ։
Ա յդ օրը նա և Ա բե ղ ա թ ո ղ է , ա յս ի նք ն ճ գ ն ա զ գ յա ց ա բե ղ ա ն ե ր ն ա ն գ ա մ թ ո ղ ն ո ւմ են կ րո նա կա ն ժ ո ւժ կ ա լո ւթ յո ւն ը և ա պ ր ո ւմ ՛են ա շխ ա րհիկ զ բ ո ս ա ն ք ո վ ։
Բ ա ր եկեն դա նի ն հա ջորդող ե րկուշա բթ ի օրը կ ո չվ ո ւմ է բա կլսւիւորա ն. ա յդ ՛օրվա նից ս կ ս վ ո ւմ է պ ա սը և ա վ ա նդ ա պ ա հ հ ա ( ժ ո ղ ո վուրդը ձ ե ռ ք է ք ա շ ո ւմ ա մ ե ն տ եսա կ կենդա -. նա կա ն ո ս ո ե լե ղ ե ն ի ց (մ ի ս , յո ւ գ , ձ ո ւ, կա թ , մ ա ծ ո ւն , ս ե ր , ձ կ ն կ ի թ , ձուկ և ա յ / ն ) ։ Ա յս բ ո քորը ա ր գ ե լվ ա ծ է մ ի ն չև թ ա թ ա խ մ ա ն ե ր ե կ ո ն ։ Հ ա վ ա տ ա ց յա լ մ ա ր դ ո ւ տ ա ն ը ա յլև ս ա յդ պ ի ս ի ո ր և է ոլտ եքեւյեն չա ե տ ի գտ նվի ։ Կ ո ս տ ա ն դ նո լպ ո լս ո ւմ մ ա հ մ ե դ ա կա ն գնչուն՛եր ը ե րկուշա բթ ի ա ռա վոտ դուրս են գա լիս
195 3 к Я մ ի а ծ ի ն
կ ա ն չե լո վ . «Ե մ ե ք լե ր ե ս յո լփ յո ւր կ ե ' в ( « ո լ տ ե ֊ լի ք ն ե ր ի ն ց ա խ ա վ ե ՜ր ) , և բ ո լո ր ը ի ր ե ն ց տ ա ն ա վ ե լո ր դ կ ե ն դ ա ն ա կ ա ն ո ւտ ե լե զ ե ն ը տ ա լիս են ն ր ա ն ց , տ ո ւնը մ ա ք ր ՚ե /ո լ հ ա մ ա ր ։
Բ ա րեկենդա ն ր ա ռ ր հի ն գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն չո ւն ի , չի ա վ ա ն դ վ ա ծ 5 - ր դ դ ա ր ի ց , բ ա յց նր ա ն ի ց ուն՛ենք բա ր ե կ ե ն դ ա ն ս ! նա լ, բ ա ր ե - կ ե ն դ ա ն ա ց ո ւց ս ւն ե լ, բա ր ե կ ե ն դ ա ն ի և բ ա ր ե - կ ե ն դ ւս ն ո ւբի ւն . ս ր ա ն ցի ց վեր ջի նը գ ո ր ծ ա ծ վ ա ծ է ա րդեն Ս ուրբ Գ րքում . Հ ա մ ա բա ր բա ռ ը ա սղիս է 6 վ կ ա յո ւթ յո ւն , ո ր ո ն ց ի ց հ ի շե ն ք Ս ա ղմոս ԻԲ՜ 7 . 0 Ես ա ս ա ցի ի բ ա ր ե կ ե ն դ ա ֊
նութ եա ն ի մ ո ւմ , թ է ո չ ս ա ս ա ն ե ց ա յց յա ւ ի - տ եա նա Ա յդ վ կ ա յո ւթ յա ն գ ո յո ւթ յո ւն ը ոչ մ ի ա յն հ ա ս տ ա տ ո ս է Է բ ա ռ ի գ ո յո ւթ յո ւն ը5 - ր դ դա րի ա ռա ջին կ ի ս ո ւմ , ա յ/և ճ շտ ո ւմ Է բ ա ռ ի ստ ո ւգ ա բա ն ո ւթ (ոմւ ը ։ Ա յլև ս ո չ մի կ ա ս կ ա ծ չկ ա , որ բա ր ե կ ե ն դ ա ն բ ա ռ ը կ ա գ մ ը - վ ա ծ Է բա ր ի + կ ե նդ ա ն ի բ ա ռ ե ր ի ց և հ ա ր ա զա տ հ ա յե ր ե ն բ ա ռ Է։
Պ ա ր ս կ ե ր ե նո ւմ կա Ь а г ф а п й а п , որ գ ր վ ո ւմ Է ն ա և Ь а г я а п й а п և որ Գ եո րգ Դ պ րի բ ա
ռ ա ր ա ն ո ւմ բ ա ց ա տ ր վ ո ւմ Է հ ե տ և յա լ ձև ո վ . <гՏ օ ն ո ւր ա խ ո լթ եա ն և ց ն ծ ո լթ ե ա ն և զ բ օ ս ա - ն ա ց , որ լի ն ի յե լս Շ ա պ ա ն ա մ ս ե ա ն ն ո , Ա յս բ ա ռ ը հ ա յե ր ե ն ի ց Է փ ո խ ա ռ յա լ պ ա ր ս կ ե ր ե ն ո ւմ ։
^ ա19 Ւ Ьէ գ ո ր ծ ունի ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն մի բ ա ռ պ ա ր ս կե ր ե ն ի մ ե ջ ։
Պ ա րսիկ հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ո ղ ո վ ո լր գ ր ա մ բո ղ ջ տ ա ր են ս գ ո ս է, ո ղ բ ո ւմ Է Ա լե ի , Հ ա ։,ա ն ի և Հ ,ո ւս ե ի ն ի ն ա հ ա տ ա կ ա թ ւա ն հ ի շա տ ա կ ո վ , Ա մ են մ ի մ ո ,,ա կ ա մ դ ե ր վ հ շ , դ ե ր ա ս ա ննե ր ի մ ի շրջի կ խ մ բ ի գ /ո ւխ ն ա ն ց ա ծ , մ ա ն Է գ ա - ф и գ յո ւղ ի ց գ յո ւղ և գ լո լգ ի հո/ս պ ա ր ա կ ո ւմ հ ա վ ա քե լո վ դ յո լր ա ց ի ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն , ո դ ր ե ր զ ա - կա ն ս գ ա հ ա ն դ ե ս ն ե ր Է ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ ն ր ա ն ց ա ռա ջ։ Ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը հո ղ ի վրա պ պ զ ա ծ , գ լո ւ խ ը ձ ե ռ բ ե ր ե մեջ ծ ա ծ հ ա ծ , լա ց /հ հ ո ւմ , ս գ ո ւմ , հ ե կ ե կ ա մ ք ' վ ճ ա ր ե լո վ մ ի ք ա ն ի յ ա - հ ի , Ա /ղ պ ի ս ի տ ե ս ա ր ա ն ն ե ո ո վերք չա ն ե ն պ ա ր ս !,ա ս տ ,ս ն ո ւմ , մ ի ն չև Մ ո ւհ ա ռ ո ե մ ի 1 0 - ը , որ ռ լա խ ճ զ ե /ո լ ոոն Է։
Հ ա ,ե ր ի բ ա ր հ կ ե ն ղ ա ն ր , ի ր ց ն ծ ո լթ ,ա ն և ո լր ա խ ո ւթ րս հ հ ա ն դ ե ս ն ե ր ո վ , ն ո լ ,ն ի ս կ դ ի ֊ մ ա կ ա հ ա ն դ ե ս ն ե ո ո մ , ն ա խ ա ն ձ ն Է շա ր ժել ս գ ա վ ո ր պ ա ր ս ի կ ն ե ր ի , ո ր ո ն բ ո ո ն ե տ ա ր ե կա ն մ հ օր ուրա խ ա ն ց կ ա ց ն ե լո ւ հա մ ա ր փ ոխ ե ն ա ո ե լ հա քերիո ա ,դ տ ո ն ն ու նրա ա ն ո մ /ր ,— Հ ա ւո ց ր ա ր ե կ ե ն գ ա ն ո մ ե ծ Ս1Րէ- հ ո ց սո.ո օր՛երի նսւխ որոոո օրն ՛Է. մ ա հ մ ե դ ա կա նն երի յա ր ա ն ա մ ս ի մ ե ր քեն ոոն կ ա մ ոո դ է ո ա մ ս դ ա ն ա մ ս ի խ ե ս տ ծո մ ա ս ր ս - հաքէսսն ն ա խ ո ր դ ո ղ օոն Է ։ Ա /ս պ ի ս ո վ բ ա - Ր եկենոա ն /. հ ^ ր ծ ո ո Ժ Յ ո ի մ ա ս տ ո վ բ ո լո ր ո - վ ի ն ն ո ւ յն ա ն ո ւմ ե ն ։
Բ ա ռի ձև ի կ ո ղ մ ի ց ո չ մ ի տ ա ր բե ր ո ւթ յո մ ։ չ կ ա ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի մեջ բ ա ր ե կ ե ն դ ա ն բ ա ռ ը
Հ Հ ա Լ յ ն ^ Ե ? ' ք է
ձե ն % [ ե ս Ձ % ն/ ււն ե ն Դ * * Ջ ! է ո ձ
м ֊է й г е д х лսԻաԿ ս Լ պ ա րսկերէ ՚ն1: Ղ հ կ մ ա Ն (ա ^ Ի պ ա ր ֊
Ի ն , պ ե 7 ա 7 ա կա ն 4 ^ 4Ь ծ
ի հ ե ե բա ր ե կ ե ն դ ա ն բա դ ի ծա գմ ա ն մ ա ֊
ЬатапсЗ?п ս ձ կա' М ս'ա"սԿերեն ц а п й а п ձ ե ր ո չ մի բա ց ա տ ր ո ւթ յա ն չիէ ձ ք ո յ մ . Եթե պ ա րսիկները մ տ ա ծ ա ծ լ ի .Հե ի ն ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն ստ ո ւգա բա ն ութ յա մ բ Йկ ա մ զ տ ա ռը դա ր ձնե լ X և ա ս եի ն *Ь а г -х а п й а п , ա նշուշտ ա մ ե ն ի ն չ կ փ ո խ վ եր և ո ռ
1! Ո ̂ ա՚յ 4ՎաՐ̂ ներԸ Հա1 բա ռ ըկ մ ե կ ն ե ի ն պ ա րսկերեն х а п й а п «ո ւր ա խ , ծ ի ծ ա ղ ն ,ո վ ռ բ ա ռ ի ց .
Ա հա թե ի ն չո ՛ւ և ի ն չպ ե ՛ս հ ա /ե ր ե ն մի բ ա ռ մ տ ա վ պ ա ր ս կեր ենի մ ե ջ , Ա յս բ ա ռ ը չկ ա հի ն զր ա դ ա շտ ա կա ն կրոնի մ ե ջ , ուստ ի և զր ա դա շտ ա կա ն /ե զ վ ի ու ռ ո ա կ ա ն ո լթ րս ն մ ե ջ ։ Հ) ձ ա ,ն ր ց ո լ ,ց Է տ ա լի ս , Որ ռա դը օտ ա ր Է, Գ տ ա ռ ո վ ո ր մ ա ծ ր ա ռեո ր մ ե ծ ա գ ո ւ թ մ ա ս ա մ բ ա ր ա բե ր ե ն ե ն , բ ա ,զ ա յս բ ա ռ ր չի հա րող ա ր ա ոերեն ,հ հ հ , ։ в բ ա ղ ա - ձ ա ,ն ո ւնե նա /ո ւ պ ա տ ճ ա ռ ո վ քհա ւտ նհ Է, որ բն ի կ ա ր ա բե ր ե ն ր ա ռ ե ո ր ա ն ե ն ր ն ո հ ա ն ր ա - պ ես 3 ր ա ղ ա ձ ւս (ն ) ։ Բ ա ,դ թ լո ւր բե ր ե ն կա - ՐռԴ Է է ի ն ե լ, ինքպ ես ո մ ւե նո պ ա րս կեր ենում Ч65ЙП 0՜զո րա բա նա կս և գոտ սգ «Гգ դ ա լВ,
դ ) Գ ո ւ ս ա ն
Գ ուսա ն բ ա ռ ր հ ա մ ա ր վ ո ւմ Է պ ա րսկերեն բ ա ռ ի ց փ ո խ ա ռ ո լթ ւո ւն . Ա յս բ ա ռ ր պ ա րսիկները կ ա ր գ ո ւմ են кЙ БаП . որ ըս տ Գ հորդ Դպ րի պ ա ր ս կ ե ր ե ն ֊հ ա ,ե ր ե ն բա ռ ա ո ա հ ի (Էջ 6 7 4 բ ) , гг1. Է ա նուն սրնոա հա րի մ ի ո ջ , որ Էր ի ժ ա մ ա ն ա կ ս միոքն ի թ ա գա ւոր ա ,յն վ ա գ ո ն ֊ ջա կ ա ն ա ց . 2 . Է տ եսա կ ի ։Ո ։ յհ ր ղ ե ց ո ղ ո լ ֊ թ ե ն է . 3 . Է ա հուն ա ւա նի մ ի ո ջ ի կցո ր գա ցհ Մ ա ո էնտ էր ա նո սւ։
Հ (ուրդ մ ա ն ո ի ր А г ш . О г а т т Л . ա շխ ա տ ո լ - թ ,ա ն մհօ (է ջ 1 3 1 ) ,ի ր ն դ ո & ո ս է ա ւս եր կ ո ւ բ ա ռ ե ր ի հ ա մ ե մ ա տ ո ւթ լո ւն ր , ոոովհետ և
պա րս/քերեն к և հ ա յե ր ե ն գ տ ա րբեր ձ ա յնե ր ե ն ։
Ս ա կ ա ,ն պ ա րսկերեն к տ ա ռ ո կա րեւհ Է կա ր ռա լ ե րկ ո ւ ձև ով՝ (У և к» Ք ա ն հ որ հա յե ր ե ն ո ւն ե ն ք գուսա ն ձ հ ո , որ և հա ստ ա տ վ ո ւմ Է վրա ց՛երեն ЗяпЬоБп մդոսա նի ոեր-
___ ___ ______ _______________ 25
է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1953
գ ո ղ , ե րա ժիշտ , ս ր նգ ա Հա ր , ո ղ բ ա ս ա ց » բ ա ռ ո վ , ուստ ի կասկած- լվ ա , որ հ ի շ յա լ պ ա րս կեր ե ն բ ա ռ ը պ ետ ք է կա րդա լ ջՕՏ§Ո կ ա մ (*ԱՏՅՈ, և ո չ բ ն ա վ к б э а т Ըստ ա յս մ 51аске1Ь егд 2Ю М О 4 8 , 4 9 5 ա ռա ջա րկել է սրբա գրել պ ա րսիկ բ ա ռ ի հնչո ւմ ը և կա րդա լ ք ն ա խ ա ձ ա յն ո վ , ո ր ո վ հ ա յե ր ե ն , վր ա ցե ր ե ն և պ ա ր ս , կերեն բ ա ռ ե ր ի մ ի ո ւթ յա ն կա պ ը հ ա ս տ ա տ վ ո ւմ և ա մ ր ա ն ո ւմ է (ա յս մ ա սի ն տ ե ՚ո նա և ի մ Ա րմա տ ա կա ն բ ա ռ ա ր ա ն ո ւմ )։
^ այ ց պ ա րսկեր են ՏՕՏՅՈ (ի ն չպ ե ս кбЭаП^ բ ա ռ ը ո չ մի բ ա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն չո ւն ի , պ ա հլա վերեն բա ռ ա ր ա ն ո ւմ ն էլ ա վ ա ն դ վ ա ծ չ է . ո ՛չ НоГП հ ի շո ւմ է ա յն ' ի ր Պ ա րսկերենի ս տ ո ւգ ա բա նա կա ն բա ռ ա ր ա ն ո ւմ , ո ՛չ է լ Ւ1սետշհ- т а п п իր Р е г а в с Ь е Տ էս ձ 16Ո ա շխ ա տ ո ւթ յա ն մ ե շ , որ НоГП -ի ս տ ո ւգ ա բա նա կ ա ն բ ա ռ ա ր ա նի ք ն ն ա դ ա տ ո ւթ յո ւն ը և հ ա վ ե լվ ա ծն է ։ Կա պ ա րսկեր են кбЭ «՜մեծ թ մ բ ո ւկ » , որ և իբրև ա ր ա բեր են բ ա ռ ունի Կ ա մուս, թ ր ք . թ ր գ մ . բ .
2 8 6 . բ ա յց ա նշուշտ ի ր ա ն յա ն է , որով հետ և կա ն ա և ն ո ր ա գ յո ւտ ս ո գ դ ա ն ե ր ե ն к\УЭ* թ մ բո ւկ ս ։ — Հ յո ւբ շ մ ա ն , 2 6 4 ։ (Ա յս բ ա ռ ի հետ ն ո ւյն է հ ա յե ր ե ն գ ո ս , գ ր վ ա ծ ն ա և ք օղ « մ ե ծ թ մ բ ո ւկ » , վ կ ա յվ ա ծ Ն. Շ ն ո ր հ ա լո ւ «Ո ղբ Ե դ ե ս ի ո յ» գ ր ք ո ւմ )ւ Բ ա յց ա յս բ ա ռ ն է լ չի կա րող մ ե կ ն ե լ պ ա րսկերեն кОБаП բ ա ռ ը ЙП վե րջնա վա ն կի պ ա տ ճ ա ռ ո վ ։ Ն ո ւյնի ս կ պ ա րսիկ բ ա ռ ի հ նչմ ա ն ա ն ո ր ո շո ւթ յո ւնը ն ա խ ա ձ ա յն ո ՜վ թ ե ]а) նշա ն է , որ ա յդ բա ռ ը բ ն ի կ պ ա րսկեր են չ է ։
Ե նթ ա դ րում ե մ , որ դա հ ա յե ր ե ն ի ց փ ո խ ա ռ յա լ բ ա ռ ՛է և ծ ա գ ո ւմ է գ ո վ ա ս ա ն բ ա ռ ի ց ։
Գ ո վ ա ս ա ն , ճիշտ ի ն չպ ե ս վի պ ա ս ա ն և Տ ա ա ա ս ա ն , հ ա յե ր ե ն ի հ ն ա գ ո ւյն բա ռ ե ր ի շա ր ք ի ց է , ի ր —ա ն դ ե ր բ ա յա կ ե ր տ մ ա ս ն ի կ ո վ և կ ա զ մ վ ա ծ է գ ո վ - ե լ ա ր մ ա տ ի ց , ի բր և «գ ո վ ք ա ս ո ղ »։ Ա յս բ ա ռ ը ' վի պ ա ս ա ն բա ռ ի հետ մ ի ա ս ի ն , ներկա յա ց ն ո ս է է նա և հին հ ա յո ց եր գ ի չնե ր ի մի տ ե ս ա կ ը , որ պ ա րա պ ո ւմ էր ի շխ ա նն ե ր ի և թ ա գա վ ո ր նե ր ի վրա գ ո վ ք ե ր ա ս ե լո վ ու ե ր գ ե լո վ ։ Ն րա նց հ ա մ բա - վը ա յն պ ե ս էր տ ա ր ա ծվ ե լ, որ հա ս ե լ էր նա և Պ ա րսկա ստ ա ն ' մ ե ր հա րևա ն երկ իր ը ։
Վ ի պ ա ս ա ն ների (գ ո վ ա ս ա ն ն ե ր ի յ օրրա նը հ ա մ ա ր վո ւմ է Գ ողթն գա վ ա ռ ը ( ա յժ մ Ա գո լ- ւիս) ։ Ա յդ տ ե ղ ի ց նր ա նք դուրս գ ա լո վ շ ր յո ս ք կին ա մ բո ղ ջ Հ ա յա ս տ ա ն ը և ի ր ե ն ց եր վ ե ր ո վ ո ւր ա խ ա ցն ո ւմ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ։ Ի նչո ւ չե ն թ ա դ ր ե լ, որ նր ա նք դ ն ոս է էին նա և Մ ա րա ստ ա ն ու
• Պ ա րս կա ս տ ա ն։Հ ա ր ց է , թ ե գո վ ա ս ա ն բ ա ռ ը կ ա ր ո ՛ղ էր
դ ա ռն ա լ պ ա րսկեր են {*ՕՏՅՈ կ ա մ (տքսՏՅՈ- ա յս մ ա սի ն ա ռ ա ր կ ո ւթ յա ն տ ե ղ ի ք չկ ա , ո- ր ո վ հ ե տ և ОУЭ կ ա մ Ш /а ձևի վ ե ր ա ծո ւմ ը 0 կ ա մ Ա ձ և ի ն ' ա ն սո վո ր չէ պ ա ր ս կե ր ե նո ւմ ։ Ա յս օ ր է լ պ ա րսկերեն էս\քՅՈՅ!Ո կ ա մ է6\/§- п а т « կա րող ե մ » բ ա յը դա րձել է ժ ո ղ ո վ ը ր -
դա կա ն լե զ վ ո ւմ է օ ո Տ ա կ ա մ Ш п а т > Ըստ ա յս մ հ ա յե ր ե ն գ ո ւս ա ն ' պ ա ր ս կեր ենի ց ետ ա ռ ն վ ա ծ փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն է ։
Բ ա յց ն ո ւ յն ի ս կ հ ա յե ր ե ն ի ա մ ենա հ ի ն բ ա ռերի մ եշ մ ե ն ք գ տ ն ո ւմ են ք \ - ի ա յսպ իսի ջն ջմ ա ն օր ի ն ա կ ն ե ր ։ Հ ա յե ր ե ն նոր և սա՝ «փ ո ս » բ ա ռ ե ր ը ծ ա գ ո ւմ են հ ն ա գ ո ւյն *ն ո վ ո ր , սովոր ձ և ե ր ի ց ։ Հ ա յե ր ե ն ա ղ բի ս *, ե ղ ջի ս *. ա լի ս * բա ռ ե ր ի ս եռա կ ա ն ա նկա նոն ա ղ բե ր ,
ե ղջեր , ա լե ր ձևերը շա տ կ ա նոն ա վո ր ձևով բ ա ց ա տ ր վ ո ս է են ա յս պ ե ս ։ Դ րա նց հին ո ւղ ղա կա ն ձևն է ա ղ բե ւր , եղ ջեւր , ս ղ ե ս ՛, որոնք ս ե ռ ա կ ա ն ո ւմ դա րձա ն *ս ւղ բե ւե ր , *ե ղ ջե ւե ր ,
՞ա լե լե ր և հետ ո 1-ի ջն ջո ւմ ո վ ' ա ղ բ ե ր , ե ղ -
»ե ր , ա լե ր : Ն ո ւյն ի ս կ գ ի ս լ բ ա ռ ի ա նկա նոն ս եռա կ ա ն գեղջ ձևը պ ա րտ ա կա ն ենք ա յս կ ա ն ո ն ի ն ։ Բա ռի հին ձև ն է ուղղ . ղ ե ս լ, ս եռ. *գ ե ւե ղ , որ դ ա ր ձա վ հետ ո *գ ե ղ , և որովհետ և
ա յս բ ա ռ ը ա յս ձևի տ ա կ շփ ո թ վ ո ւմ էր գեղ «գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն » բ ա ռ ի հ ե տ , ուստ ի ա վ ե
լա ց ր ի ն ջ մ ա ս ն ի կ ը , որ ս՛եռա կա նի նշա ն է(հ մ մ տ . կ ն ո ջ ):--- Ը ստ ա յս մ գովա ս ա ն բա ռ ըդ ա ր ձ ա ծ պ իտ ի լի ն ե ր վ -^г ջն ջո ւմ ո վ *<յոսսւն և ա յս ձև ի տ ա կ ա ն ց ա ծ պ ա ր ս կե ր ե ն ի ն ։
Ե րկրորդ հ ա ր ցն էլ ա յն է , թե կ ա ր ո ՛ղ էր հ ա յ ե ր ա ժ շտ ո ւթ յո ւն ը Պ ա րսկա ստ ա ն ա ն ցա ծ լի ն ե լ կ ա մ հա ստ ա տ ա պ ես նրա մի տ եսա կը ր ն դ ո ւն վ ա ծ լի ն ե ր ն ա և Պ ա րս կա ս տ ա նո ւմ ։
Պ ա րսկա կա ն ե ր ա ժ շտ ո ւթ յո ւն ը շա տ հա ՝ րուստ է ։ Բ ա ռա րա նո ւմ կ ա ն բ ա զ մ ա թ ի վ բ ա ռ ե ր , որոնք ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ ե ն բա զմ ա տ ե ՛սա կ եղա ն ա կ ի ա նունն՛եր։ Կան եղա նա կներ է լ, ո րո ն ք ի ր ե ն ց ա նունը ս տ ա ցե լ ե ն ա յս ի ն ՛ կ ա մ ա յն ի ն չ ե ր կ ր ի ց ո ւ գ ա վ ա ռ ի ց ։ Պ ա րսկեր ե ն §ՕՏՅՈ բ ա ռ ն էլ հ ա մ ա ր վ ո ւմ ՛է մի ն շա ն ա վ ո ր սրնգա հա րի ա ն ո ւն ի ց , որ կա րող էր հ ա յ ե ղ ա ծ լի ն ե լ և կ ո չե լ իրեն պ ա րզա պ ես «գ ո վ ա ս ա ն » ։
Ես 7 տ ա րի մ ն ա ց ե լ ե մ Պ ա րսկա ստ ա նում, պ իտ ի խ ո ս տ ո վ ա ն ե մ , որ երա ժշտ ութ յոմւր չտ ե ս ա ա յն պ ե ս ծա ղ կ ա ծ վիճա կի մ ե ջ , ի ն չ պ՛ես ս պ ա սելի է ր ։ Կ ովկա սոսէ և հա տ կա պ ես ՛Հար ա րա ղ ո ւմ շա տ ա վ ե լի ծա ղ կ ա ծ է պ ա րս
կա կա ն ե ր ա ժ շտ ո ւթ յո ւն ը ։ Եվ 1 9 1 9 թ վ ա կ ա ն ի ն , ե ր բ ղ ա ր ա բա ղ ց ի հ ա յ երա ժիշտ ների մի
խ մ բ ա կ , 5 հ ո գ ո ւց բ ա ղ կ ա ց ա ծ , ե կ ա վ Թ ե հ ֊
ր ա ն մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ը , ա մ ե ն ա մ ե ծ ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն գ տ ա վ և ն ո ւյն ի ս կ ա ր ք ա յա կ ա ն պ ա լա տ ը բա ր ձ ր ա ց ա վ ։
Հ ի շ ե մ վերջա պ ես մ ի ա ռ ա ծ , որ տ ա ր ա ծվ ա ծ է Կմւվկասում.
«է ր մ ե ն ի օ խ ո ւյա ն ը ն գ ի լի ն ի ք է ս է ս է ն ,Մ ուս լի մա ն չա լա ն ը ն է լի ն ի Հ է ս է ս է ն » ։( « Հ ա յ ե ր գողի լե զ ո ւն կ տ ր ես,Ի ս լա մ ա ծո ղ ի ձեռքը կ տ ր ե ս »)։
է Я 1Г Ի ս № Ь Ն27
Ա յս ա ռ ա ծը ց ո ւ յց է տ ա լի ս , որ հ ա յը ի բ ր /,
ե ր գ ի չ ա ր ժ ա նա վ ո ր բա ր ձ ր ո ւթ յա ն վրա կ ա ն գ ն ա ծ չէ (ա ն շո ւշտ ո ՛չ թ ե ձ ա յն ի , ա յլ ո ՛չ
Հա րա զա տ և մա քուր ա ր տ ա ս ա նո ւթ յա ն պ ա տ ճ ա ռ ո վ ), ի ս կ ն վ ա գ ե լո լ մեջ նա շա տ
ա վ ե լի գ ե ր ա զ ա ն ց է , քա ն ի ս ր ս մ ե ղ բ ա յր ա կի ց եր ա ժ ի շտ նե ր ը ։
դ ) Խ ա շ
Տ ա ր բ ե ր կ ր ո ն ն ե ր ի ր ա ր ի ց կ ր ո նա կա ն բ ա
ռեր փ ոխ չե ն ա ռ ն ո ւմ ։ Բ ա յց ե ր բ հա րկ է, լ ի
ն ո ւմ տ ա ր րեր մի կ րոնի ա յս կ ա մ ա յն կ ր ո
նա կա ն բ ա ո ը Հ ի շ ե լ, ս տ ի պ վ ա ծ ե ն ,ի ո խ ա - ռ ո լթ յո մ , կա տ ա ր ել ի ր ե ն ց մ ո տ գ տ ն վ ա ծ մի
ժ ո ղ ո վ րդ ի լե զ ։[ի ց ։ Ա յս կ ա ր գի բ ա ռ ե ր ի ց են
ւո էո ո էւ*, ք ա հ ա ն ա յ, վ ա ր դ ա պ ե տ , ե պ ի ս կ ո
պ ո ս , կա թ ո ւղ ի կո ս և ա մ ե ն ի ց ա վ ե լի խ ա չ :—
Հ ա յտ ն ի է , որ մ ա հ մ ե դ ա կ ա ն ն ե ր ը ք ր ի ս տ ո ն
յա ն ե ր ի ն կ ո չո ւմ ե ն խ ա չա պ ա շտ :
1ս ս ւ չ բ ա ռ ը հ նդ և րո պ ա կ ա ն ծ ա գ ո ւմ ո ւնի ,
նրա նա խ նա կա ն ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ն է վ ւ ս ւ յ ւ ո ,
ո ր ի ց ո ւն ե ն ք նա և խ ե չ ա կ «փ ա յտ ե նեցուձլ» և
խ ո չ ը ն դ ո տ ն , խ ո չ ը ն դ ա կ ն , ո ր ո ն ց ր ո ւն ի ֊
մա ստ ն է « փ ա յտ ի կ տ ո ր , որ ո տ ք ի ն կ ա մ ա չ
քին է դ ի պ չո ւմ » ։ "Ա յս պ ե ս է նա և ուրիշ
ք ր ի ս տ ո ն յա ա զգ ե ր ի /եզւԱ։ մ ե շ , ի ն չպ ե ս հ ո ւնա րեն ОТЖУрб; « 1 . ց ի ց . 2 . մ ա հա պ ա ր տ ի
ց ի ց . 3 . խ ա չ » , 7'/.6).0'ֆ «ս ր ա ծ ա յր փ ա յտ ,
ց ի ց , հ ե տ ն ա բա ր ՝ խ ա չ » , պ ա ր ս կ ե ր ե ն Ժ агй
« ծ ա ռ , վւա յտ ս, Մ ա նի ք ե ա կ ա ն դ ր վ ա ծ ք ն ե ր ո ւմ
«խ ա չ» , ո ր ի ց է լ Ьас1аГ киГЙЭП է ՚խ ա չե լօ , ա սոր երեն ц и у в а « ծ ա ռ , փ ա յտ , խ ա չ » , ա յս պ ես նա և ա ս որ երեն Б а П р а» ն ա խ ա պ ե ս « փ ա յ
տ ի կտ ո ր» և ա պ ա «խ ա չ» , ո ր ի ց է լ վ /ո խ ա ռ -
յա լ են ա ր ա բե ր ե ն Տ Յ 1ТЬ «խ ա չ» և պ ա ր ս կ ե ր ե ն б е1 1 р а « խ ա չ » ։ Հ ա յե ր ե ն է լ ա ս վ ո ւմ է «փ ա յտ խ ա չի » կ ա մ «խ ա չա փ ա յտ » ։
Պ ա րսկերենը հ ա յե ր ե ն ի ց փ ո խ է ա ռ ե լ ա յս
բ ա ռ ը վա ղ ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ո ւմ , որ ո վ հ ե տ և հ ի շ- վ ա ծ է նա և պ ա հ լա վ ե ր ե ն ո ւմ ( տ ե ՛ս Ա րմ ա
տ ա կա ն բ ա ռ ա ր ա ն , հա տ որ Գ , էջ 3 8 6 ) , իսկ
ա վ ե լի նոր պ ա ր ս կ ե ր ե ն ո ւմ ուն ե ն ք \3ւ\ և Х3<5
ձ և ե ր ը , որից էլ ХЗ 696քՇՏէ «խ ա չա պ ա շ տ »,
ի ն չպ ե ս կա և б ё П р а р е Г е э ! ( ն ո ւ յն ի մ ա ս
տ ո վ ) և х а б а з й г а п «խ ա չա լո լա յ» ւ Ւ յո ւր ք ե -
ր ե ն ն էլ փ ոխ է ա ռ ե լ ա յս բ ա ո ը հ ա յե ր ե ն ի ց
х а <; կ ա մ Ь а б ձ և ո վ , ո ր ից էլ х а й у а п «խ ա
չա ձ և » և х а б р е г е э ! «խ ա չա պ ա շ տ , ք ր ի ս տ ո ֊
ն յա » ։
ե ) Շ ն ը ա ղ ե դ
Հ ա յ տ նտ ե ս ո ւթ յա ն մեջ նշա նա վոր է ա - պ ո ւխ ս ,ը , Ա շնա ն ժ ա մ ա ն ա կ , ե ր բ մ իս ր ա . ոա տ է և շուտ չի հ ո տ ո ւմ , հ ա յե ր ը ս ո վ ո ր ո լ.
А / 1 , ս՚ ա Վ *Ր Ը մ ո ր թ ե լո վ ոսկորներից բ ա ժ ա ն ե լ և մա քուր մ ի ս ը երկա ր շերտ երով կ ա բ ե լո վ ա ղի և հ ա մ ե մ նե ր ի մեջ օր երո վ պ ա .. ւ և ա պ ա օդի մեջ կ ա խ ե լո վ չո ր ա ց ն ե լ, Կ ո վ ֊ կա սի հ ա յո ց մ ե ջ ա յս ս ովորութ յունը չկա , ինչպ եա չկա նա և ա մ բո ղջ Պ ա րսկա ստ ա նում, Ա պ ուխ տ ի պ ա տ րա ստ ութ յա ն ա մ ե ն ա ն շ ա ն ա ֊ Հոր վ ա յր ն է Փ ոքր Ա սիա յի Կեսարիս, ք ա - ղ ա ք ը , որտ եղի ա պ ուխ տ ը ա մ ենի ց հա մեղն է լի ն ո ւմ , երկրորդ նշա նա վոր վա յր ն է Կ ա ֊ ր ի նը ( կ ր զ ր ո ւմ ), ուր պ ա տ ր ա ս տ վա ծ ա պ ուխ տ ը քա նա կի կ ո ղ մ ի ց գ ե ր ա զ ա ն ցո ւմ է Կ ե ս ա ֊ ր ի ա յի ց , բ ա յց նրա չա փ հ ա մ ե ղ չի լի ն ո ւմ ,
Ա ր և մ տ յա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի բն ա կ ի չն ե ր ի մոտ ա մ ե ն մ ի ք ա ղ ա քո ւմ , տ ն ա յի ն մ ի ջո ցնե ր ո վ , ա մ ե ն տ ուն պ ա տ րա ստ ում է ա պ ուխ տ ի պ ա շա րը , ա մ բո ղ ջ ձ մ ե ռ ը գ ո ր ծ ա ծ ե լո ւ հա մա ր, Ա պ ուխ տ ի պ ա տ րա ս տ ութ յոմ ւը ծա ն ո թ է նա և Ղ ր ի մ ո ւմ , և ա յս տ ե ղ ի ց գ ա ղ թ ա ծ Ն որ -Ն ա խ ի- ջև ա ն ի հ ա յո ց մ ե ջ ։ Ա յս վերջին քա զա քոսէ չկ ա ր մի հ ա յ տ ո մ ւ, ուր մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ ա պ ուխ տ չպ ա տ ր ա ս տ ե ի ն , ա ռտ նին գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն հա մ ա ր ,
Կա րինի և Ղ րիմի ա պ ուխ տ ի պ ա տ րա ստ ութ յա ն տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ն ա յն է , որ ա ոա ջինոսէ շին ոս է ե ն տ ա վա րի մ ս ի ց , իսկ ե ր կ րո ր դո ւմ ' ։։չ]սա րի մ ս ի ց ։ Ա ռա ջինը դժվա րին և երկար ա շխ ա տ ա նքի կա րոս ։ Է և ի ն չպ ե ս ա ս ա ցի , ոսկոր չո ւն ի , իսկ երկրորդը շա տ ա վելի ա ֊ ր ա դ և հեշտ Է պ ա տ րա ս տ վո ւմ , ն ո ւյն ի ս կ ա- ո ա նց ո ս կո ր ներ ը հ ա ն ե լո ւ։
Կ ա րինոսէ ա պ ովս տ ը ա յնք ա ն մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ Է պ ա տ ր ա ս տ վո ւմ , որ հ ա ր յո ւր ա վոր ձիեր բ ա ր ձ ա ծ ա պ ուխ տ ը ք ա ր ա վ ա ն ն ե ր ո վ գ ն ո ւմ Է Տ ր ա պ ի զ ո ն , ա յն տ ե ղ ի ց Կոս- տ ա ն դ ն ո լպ ո լի ս և Կ ոս տ ա ն դնո ս գոլսի վ ր ա յով մ ի ն չև Հ ո ւն ա ս տ ա ն , Բ ո զղ ա ր իա և Ե գիպ տ ոս։
Ղ ր ի մ ո ւմ պ ա տ ր ա ս տ ա ծ ա պ ուխ տ ը կար նա և Լեհա ս տ ա ն ում , լե հ ա հ ա յ գա ղութի մ եջ. և ա նշուշտ նր ա նց մ ի ջ ո ց ո վ ա ն ցե լ Էր նաև լե հ ե ր ի ն ։ Լեհերեն բա ռ ա ր ա նի ա ռա ջին ե ր ե ս ո ւմ կա ա պ ուխ տ բ ա ռ ը а Ь и с М ձև ո վ (տ ե ՛ս Ա րմա տ ա կա ն բա ռ ա ր ա ն , հա տ որ Ա , Էջ 4 5 3 ) ,որի մ ե ջ Ь ձ ա յն ի գ ո յո ւթ յո ւն ը նշա ն Է, թ ե լ ե հերեն բ ա ռ ը փ ոխ Է ա ռ նվ ա ծ ա րևմտ ա հա յ մ ի բ ա ր բ ա ռ ի ց ։
Ի նչպ ես Պ ա րս կա ս տ ա նո ւմ , ն ո ւյն պ ե ս ե Կ ովկա սո ւմ ա պ ուխ տ ը ա ն ծա ն ո թ Է. մ իա յն Կ ա բինից գ ա ղ թ ա ծ հ ա յո ւթ յո ւն ը (Ա խ ա լց խ ա , Ա խ ա լքա լա ք և Լենին ա կ ա ն ) շա րոձւա կոսէ Է դ ե ռ ա պ ուխ տ ի գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո մ յը ։
Ա պ ուխ տ բ ա ռ ը ա ն պ ա յմ ա ն իրա նա կա ն փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն Է և ենթ ա դր ո ւմ Է պ ա հլա վ ե
ր ե ն * а р и х 1 «ա ն ե փ , չե փ ա ծ » , որ կ ա զ մ վ ա ծ { а բա ց ա ս ա կ ա ն ո վ р и х [ ռ ե փ ա ծ » բ ա ռ ի ց , հ մ մ ս ,. պ ա հլա վ երեն հ ս ֊թ ս ճ է « լա վ ե փ վ ա ծ , ք ա ջ ե փ », պ ա րսկեր են рЦХСаП *ե փ ե լ» , рцХ^Э «ե փ վ ա ծ »» ։
Զ ա ր մ ա ն ա լի ն ա յն է , որ ա պ ուխ տ բա ռ ը թ ե և իրա նա զ ա ն փ ո խ ա ռ ո ւթ յո ւն է , բ ա յց ոչ մ ի ա յն ա յդ բ ա ռ ը գ ո յո ւթ յո ւն չո ւն ի պ ա րս - կ ե ր ե ն ո ւմ , ա յլև ա պ ո վս տ ի գո ր ծ ա ծ ո ցժ յո ւն ը
ի ս պ ա ռ ա ն ծա ն ո թ է Պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ո ւմ ։ ձ ա ճ - կա ս տ ա նո ւմ ն էլ ա պ ո ւխ տ բ ա ռ ը մ ի ա յն գրա կա ն է , ի ս կ ժ ո ղո վ ո ւր դ ը ա մ ե ն տ ե ղ գ ո ր ծա ծ ո ւմ է թ յո ւր ք ե ր ե ն եՅՏէՅՈՈՅ ( ժ ո ղ ո վ ը ր ֊ դա կա ն р а э й э л п з ^ , որ կ ա զ մ վ ա ծ է Եյտ «կ ո - խ ե լ» ա ր մ ա տ ի ց , ըս տ ո ր ո ւմ մ ի ս ը պ ա հ ո ւմ են երկա ր ժ ա մ ա ն ա կ քա ր ե ծա ն ր ո ց ն ե ր ի տ ա կ ։ Գ րա բա ր ում ա պ ուխ տ բ ա ռ ը շա տ Հ ի ն Է և կ տնում՛ ե ն ք Ս ուրբ Գ րքում. Հ . . . Ա պ խ տ եցի ն
ի ւր ե ա ն ց ա պ ուխ տ ս շուրջ զբա ն ա կ ա մ յ,) а Ւ ո ւո ց , ԺԱ 3 2 ) , ի ս կ ա յս օ ր ա պ ո ւխ տ բ ա ռ ը պ ա հ վ ա ծ Է մ ի ա յն Ն որ-Ս ա խ իջևա նր բ ա ր բ ա ռ ո ւմ ։
Ա պ ուխ տ ի պ ա տ ր ա ս տ ութ յա ն մ եշ ա մ ե ն ա կ ա րև որ դերը կ ա տ ա ր ում Հ չաԱսւճ կո չվ ա ծ բ ո ւ յս ը ։ 0 , յս բ ա ռ ը օտ ա ր Է . ս կ զ բն ա կ ա ն ա ղ բ յո ւ ր ը ս օմ ա կ ա ն Է հ ա մ ա ր վ ո ւմ . ա Սենատին ձևն Է ա սուրա կա ն к а п ш п и , գ տ ն ո ւմ են ք նա և բ ա զ մ ա թ ր վ ս ե մ ա կ ա ն լե զ ո ւն ե ր ի մ ե շ , բ ա յց նր ա նք բ ո լո ր ն Էլ ո ւն ե ն ա լո վ К ն ա խ ա - ձ ա յն ը , չե ն կ ա ր ո ղ մ ե ր բ ա ռ ի մ ա յր ը լի ն ե լ ։ Հ ա յե ր ե ն ո ւմ շա մ ա ն բ ա ռ ը ա վ ա ն դ վ ա ծ Է ա ր
դ ե ն Տ - ր գ դ ա ր ի ց , հ մ մ տ . Ս ա տ թ ., ԻԳ 2 3 . « . . . 6 ա ս ա նո ր ղ էք զ ա ն ա ն ո լխ , զ ս ա մ ի թ և զ չա մ ա ն . . . » , թ ե և ի ր ա ն ա կ ա ն ո ւմ ա յս բ ա ռ ը չկա (չո ւն ի Գ եորգ Դ պ ի ր ը ), բ ա յց ո ւնե նք թ յո ւր ք ե ր ե ն беШ вП հ ո մ ա ն ի շ ը , որ տ ա ր ա ծվ ա ծ է ա մ բո ղ ջ Ա ր և ե լք ո ւմ ։ Բ ա յց ո ր ո վ հ ե տ և չ ա մա ն գ ո ր ծ ա ծ վ ա ծ է 5 - ր դ դ ա ր ի ց , ուստ ի չի կա րող թ յո ւր ք ե ր ե ն լի ն ե լ , ա յլ հ ա յ ձև ի հետ մի ա ս ի ն ենթ ա դ ր ե լ է տ ա լի ս իր ա նա կ ա ն й а-
Ш а п ձ և ը ։
Չ ա մ ա ն բ ո ւ յս ը ա ճ ո ւմ է Փ ոքր Ա ս ի ա յո ւմ և Հ ա յա ս տ ա ն ի ա ր և ե լյա ն ն ա հ ա ն գ ն ե ր ո ւմ . Կե- սա րիա ն և Կա րինը չէ ի ն կա րող ա պ ուխ տ ը պ ա տ րա ստ ել ա յն ք ա ն մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ ա - ո ա ն ց չա մ ա ն ի , Ա րգի Պ ա րս կա ս տ ա նո ւմ ն ո ւյն պ ե ս ա ճ ո ւմ է չա մ ա ն ը , բ ա յց կ ր ո ւմ է ա յլա ձ և ա ն ո ւն . Թ ա վրի զի հ ա յե ր ը կ ո չո ւմ են 2ա ն բ ա լա , որ ժ ող ո վ ր դ ա կ ա ն ս տ ո ւգ ա բա ն ո ւթ յա ն ա ր դ յո ւն ք է , ի բ ր թ ե դ ա ն ձ ա գ օ , Նույն քա ղ ա քի պ ա րսիկները կ ո չո ւմ ե ն Й е ш Ь е Г -Ш к , որ ն ո ւ յպ ե ս ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ս տ ո ւգ ա բա ն ո ւթ յա ն
ա ր դ յո մ ւք է և ն շա ն ա կ ո ւմ է ի բ ր թ ե «շրջա նա կ խ ո ղ ո վ ա կ » , Բուն բ ա ռ ն է պ ա րսկեր են З е п Ь в - 1116 կ ա մ «У епЬеШ , որ *հհորգ Ղպ րի բ ա ռ ա ր ա -նը մ ե կ ն ո ւմ է « բ ո յս ի ն չ բ ա զ մ ա ճ ի լղ և ս պ ի տ ա կ ա ծ ա ղ ի կ », թ յո ւր ք ե ր ե ն Ь о у Ь х и т э , ա ր ա -բ ե ր ե ն ф и 1Ь а» (տ ե ՛ս Կա մ ուս , թ ր ք . թ ր գ մ . Ա
И З ) , Ա յս ա ն ո ւն ո վ Բ ֊ա վ ր ի զ ի թ յո ւր քեր ը հ ա ս կ ա ն ո ւմ ե ն մ ի տ ես ա կ դ ա շտ ա յի ն խ ո - տ ա բ ո լյս , որ ոչխ ա րը շա տ է ս ի ր ո ւմ ուտ ել, տ ա լիս է „ս պ ի ն մ ա ն , բ ա յց ա ն կա նոն ե զ ե ր ք ն ե ր ո վ շա տ կ ա րծր մ ի ս ե ր մ , որ պ ա ր ս ի կ նե րը ծ ե ծ ե լո վ , յո ւղ ի մ ե շ տ ա պ ա կ ա ծ ուտ ում ե ն , Ա յս ս ե ր մ ը Կարնո չա մ ա նն է . ա ռ ա տ ո ւ
թ յա մ բ ա ճ ո ւմ է Ղ ա րա րա ղում , որ մ ե ր հին Փ ա յտ ա կա րա ն ն ա հ ա ն գ ն է (տ ե ՛ս Ա ր մ ա տ ա կա ն բ ա ռ ա ր ա ն , հա տ որ Ա , էշ 9 3 0 ) ,
Ե րևա նում , ի ն չպ ե ս ա պ ուխ տ ը , ն ո ւյն պ ե ս և չա մ ա ն ը , ա ն ծա ն ո թ էր , Ն երգա ղթող հ ա յե ր ը գ տ ա ն , որ ա յդ բ ո ւ յս ը ա ճ ո ւմ է Ե րևա նից
մ ի ն չև էջմ ի ա ծ ի ն տ ա ն ո ղ հա րթ ութ յա ն մ ե ջ ՝ վ ա յր ի վ ի ճ ա կ ո ւմ , Ի ս կ ո ւյն ս կ ս ե ց ի ն գ ո ր ծ ա
դ ր ո ւթ յա ն դ ն ե լ և ա ն ցա ն ա պ ուխ տ ի պ ա տ
ր ա ս տ ո ւթ յա ն , Ա յժ մ ո չ մ ի ա յն ա պ ուխ տ ը
տ ա ր ա ծվ ե լ է Ե րևա նում, ա յլև չա մ ա ն ի բ ո ւ յ
սը մ շա կ ո ւմ ե ն Ն ո ր -Բ յո ւթ ա ն ի ա յի տ նա մ երձ հ ո ղ ա մ ա ս ե ր ո ւմ .
Պ ա րսկերեն ге п Ь е Ш е Բա ռը և մա նա վա նդ 1 е п Ь е Ш բ ա ռ ը կա րելի չ է մ ե կ ն ե լ ո չ պ ա ր ս կ ե ր ե ն ո վ և ո չ էլ թ յո լր ք ե ր ե ն ո վ . ա յդ ե ն ց ո ւ յց
տ ա լի ս զ ա ն ա զա ն ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն ս տ ո ւ գ ա բ ա ֊ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , Կ ա րծում ե մ , որ հ ա ր մ ա ր ա ֊
դ ո ւյն ս տ ո ւգ ա բա ն ո ւթ յո ւն ը տ վ ա ծ կ լի ն ե ն ք , ե թ ե ե ն թ ա դ ր ե ն ք հ ա յե ր ե ն *շ ն բ ա ղ ե ղ բ ա ռ ը ,
ո րի ց փ ո խ ա ռ յա լ դ ն ե լ պ ա րսիկ ձ և ը ___ղ տ ա -
ռի փ ո խ ա ր ե ն պ ա րսկեր են 1 նշա ն է հ ն ո ւթ յա ն , — Ա պ ուխ տ ի հին ժ ա մ ա նա կ գ ո յո ւթ յո ւ
նը և չա մ ա ն բ ո ւ յս ի գ ո յո ւթ յո ւն ը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ թ ո ւ յլ են տ ա լիս մ ե զ ենթ ա դ ր ե լ ա յգ պ ի ֊ սի մ ի բ ա ռ .
Ի բր հ ա վ ե լվ ա ծ ա յս բ ա ժ ն ի ն , դ ն ո ւմ ե մ
բժ շ կ ա կ ա ն մ ի ք ն ն ո ւթ յա ն ա ր դ յո ւն ք ը ա պ ո ւխ տ ի մ ա ս ի ն .
Հ ա յտ ն ի մ ա ն ր էա բ ա ն բ ժ ի շ կ Ա բգ ա ր Իսա -
հ ա կ յա ն ը հ ա ր ց ր ե ց ի ն ձ մ ի օր ( 2 0 տ ա րի ա ֊
"՜ա շ էր)> р ь ի ն չ ո ՜ւ Տ ա ճկա ս տ ա նո ւմ ա յդ ք ա ն շա տ տ ա ր ա ծ վ ա ծ է ա պ ուխ տ ի գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն ը , բ ա յց մ ա ր դ իկ ա յս կ ա մ ա յն
ս տ ա մ ո ք ս ա յի ն հ ի վ ա ն դ ո ւթ յա մ բ չե ն տ ա -
ա ս պ ո ւմ , Փ որձի հա մ ա ր գ ն ա ց ի ն ք շուկա և
մ Ի ՔԻչ թ ա ր մ ո չխ ա ր ի մ ի ս ա ռ ն ե լո վ բ ե ր ի ն ք ի ր տ ո ւն ը , մ ա ս ն ա վ ո ր ա շխ ա տ ա նո ցո ւմ ( լ ա բ ո ր ա տ ո ր ի ա ), ուր բժ ի շկ ը վ ա ր ա կ ե ց միսը
զ ա ն ա զա ն մ ա ն ր ե ն ե ր ո վ (տ ի ֆ , խ ո լե ր ա , չ ո ւ ֊ մ ա ) , Ես ա յգ վ ա ր ա կ վ ա ծ մ ի ս ը Ն որ -Ն ա խ իջե-
վա նի ձ և ո վ ա պ ուխ տ շ ի ն ե ց ի , Ա պ ուխ տ ը չ ո
ր ա ն ա լո լց հետ ո բ ժ ի շ կ ը ք ն ն ե ց և գ տ ա վ , որ բ ո լո ր մ իկ ր ո բ ն ե ր ը ջն ջվե լ ե ն , Ա յս պ ե ս ի մ ա ց -
1 9 6 3 է Я 1Г Ь (1 Ծ ի Ն2 Й
վ ե ց , որ ա պ ուխ տ ը վա րա կ չո ւն ի ։ Ն ույնի ս կ
ե ր բ մ ի ս ը ա պ խ տ ա ծ կ ա խ ո ւմ ե ն ք , ճ ա ն ճ չի
ն ս տ ո ւմ վր ա ն, ա յլ մ ո տ ե ն ո ւմ և հ ե ն ց որ հ ո տ ը ա ռ ն ո ւմ է ' հ ե ռ ա ն ո ւմ է ։ Ա պ ուխ տ ը շ ի ն վ ե ֊
լո ւց հ ե տ ո է լ ո ՛չ ճա նճ ը ծե տ ո ւկ է դ ն ո ւմ , ո ՛չ
ց ե ց է ը ն կ ն ո ւմ և ո ՛չ է լ ո ր դ ն ո տ ո ւմ , ի նչքա ն եր կ ա ր ժ ա մ ա ն ա կ էլ պ ա հ վ ի ։ Սրան հ ա մ ա ձ ա յն է գ ա լի ս թ յո ւր ք ե ր ի ա յն կ ա ր ծ ի ք ը , թե
տ ա պ ա կ ա ծ չա մ ա ն ը ո չն չա ց ն ո ւմ է բ ո լո ր հ ի վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։ Շ ա տ ա մ ի ս ն ե ր պ ա հ ե լո ւց
հետ ո ա պ ո ւխ տ ը փ ա յտ է կ տ ր ո ւմ , տ ա խ տ ա կ է դ ա ռ ն ո ւմ , բ ա յց մ ի օր թ ա ց շորի մ ե չ պ ա
հ ե լո ւց հ ե տ ո , կ ա կ ղ ո ւմ և փ ա փ կ ո ւմ է ։
Ա հա թ ե ի ն չպ ի ս ի ՛ ա խ տ ա մ ե ր ժ , ա ն վ ա
րա կ և չփ չա ց ո ղ ս ն ո ւն դ է պ ա տ ր ա ս տ ել հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ի ր տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , որ և գ ո ր ծ ա ծ ո ւմ է ա ռ ն վ ա զ ն 1 .6 0 0 տ ա րիե ի վ ե ր :
(լ) Ք ա ր ո ւ կ ի ր
Շ ի նա րա ր ա կա ն տ ե ս ա կ ե տ ի ց , ա ռա նձի ն
կ ա ր և ո ր ոլթ յոմ ւ ունեն պ ա ր ս կե ր ե ն к а г § 1 г «ա մ ր ո ւթ ի ւն շ ի ն ո լա ծ ո յռ , ք ր դ ե ր ե ն к з^ Т г
а հա ստ պ ա տ В ('մստէԼ Օւշէ- К иГЙ в, էջ 3 2 3 ) .թ յո ւր ք ե ր ե ն к у Э Г ^ Г , գ վ ռ . к у аУ ^ Т г , ռ ա մ կ ե
ր ե ն ք յա վ կ ի ր (гք ա ր ա շե ն в , որ ո ն ք փ ո խ ա ռ յա լ ե ն հ ա յե ր ե ն քա րուկիր բ ա ռ ի ց (տ ե ՛ս Մ . Ա -
բ ի կ յա ն , բ ա ռ ա ր ա ն տ ճ կ . հ ա յ. դ ա ղ ., էջ 8 0 7 ) ։ Ա յս բ ա ռ ը կ ա զ մ վ ա ծ է քա ր ո ւ կիր բ ա ռ ե ր ի ց , ի բ ր «ք ա ր ո վ ո ւ կ ր ո վ շինվա ծտ .
նա խ ն ա կ ա ն գ ո ր ծա ծո ւթ յո ւն ը ունի Մ ա տթեոս Ո ս լհ ա յե ց ի ն . «քա ր ո ւկր ո վ կա լա ն զդուռն քա - ղաքինտ. հետ ո դա րձել է «քա րա շենս (Գ իրք Վ ա ս տ ա կո ց , էջ 3 0 ) ։ Նոր Հ ա յկ ա զ յա ն Բա ռ-
գիրքն ունի ք արսւկիր ( տ պ ա գրոսէ քա րու
կ ի ր ). հ։1մտ . Ա լա շկերտ ի և Մ ուշի գսւչուկիւ- ՛էք ա րո ւկ ի ր , քա րա շեն ս ' գրեթ ե ն ո ւյն կ ա զմ ո ւ
թ յա մ բ , Հ ա յե ր ե ն ի ց է կ ա զ մ վ ա ծ թ ա ր գ մ ա ն ա բ ա ր ' վ ր ա ցե ր ե ն ք վ ի ր -կ ի ր ի «քա րոլկիրտ , իսկ
պ ա րսկեր են ձ և ա փ ո խ վ ե լո վ ' каГ^Т г ի բ ր թե կ ա զ մ վ ա ծ к а г «գ ո ր ծ ռ և §1Г аբ ռ ն ե լв բ ա ռ ե րի 3 ՛ ՈՐ «ք ա ր ա շե ն » նշա նա կո ւթ յա ն հա մա ր ա նմիտ է ։
Ա մ ենա հ ին ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ի ց ս կ ս ա ծ հա յերը
ի ր ե ն ց շի ն ա ր ա ր ո ւթ յա ն մեջ մ տ ցր ե լ են քա րուկիր շ ե ն ք ը ։ Ն ույնի ս կ ա յս օ ր , ա նտ ա ռի
մ ե ջ հ ա յ գ յո ւղ ա ց ի ն ի ր տ ոմ յը շի ն ո ւմ է ք ա - ր ի ց և ո չ թե փ ա յտ ո վ ։ Սրա պ ա տ ճա ռը ա յն
է ։ որ Հ ա յա ս տ ա ն ը չա փ ա զա ն ց հա րուստ է ք ա ր ո վ ։ Իսկ Պ ա րսկա ստ ա նը , որ ո ՛չ փ ա յտ ոմւի և ո չ ք ա ր , տ ները շի նո ս է Է հ ո ղ ի ց ։ Ա յս
պ ես Էր. ն ա և հի ն Ա ս ո ր ե ս տ ա նո ւմ և Բ ա բե լո - ն ո լմ , ուր բ ո լո ր շե ն ք ե ր ը հ ո ղ ի ց Էին շի ն վ ա ծ,
ա յն պ ե ս որ քա ղա քի կ ո ր ծա ն ո ւմ ի ց հ ե տ ո հ ո
ղը հող ի հ ա վ ա ս ա ր վ ե լո վ , ո չի ն չ չէ ր մ ն ա ց ե լ։
Մ ե ծն Ա լե ք ս ա նդ ր ը ն վ ա ճ ե լո վ Ա սորեստ ա նը և
Բ ա բ ե լո ն ը , շա տ ո ր ո ն ե ց Նինվե քա ղ ա քը ,
բ ա յց ա վ ե ր ա կ ն էլ չգ տ ա վ ։
«1ՐՈՖ. Լ. ՍԵՄ8ՈՆՈ4
ԶԱՏԿհ ՏՈՆհ ՏՈՄԱՐԱԿԱՆ ՍԱձՄԱՆՈհՄԸ
յո ւս ի ս -ա ր և ե լյա ն ժողովուրդների մ ոտ (Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ս ո ւմ , Ա ռա ջա - վոր Ա ս ի ա յո ւմ և մ ի ջ ե ր կ ր ա կ ա ն ֊
» 1ա ն երկրների մ ի մ ա ս ո ւմ ), դեռ Հ ա զ ա ր ա մ յա կ ն ե ր ա ռա ջ ս ո վ ո ր ո ւթ յա ն էր դա րձել նո ր տ ա րվա ս կ ի զ բ ը կա տ ա ր ել գ ա ր ն ա ն ա յի ն գիշեր ա հ ա վա ս ա րի օրը, ե ր բ ա ր թ նա ն ո ւմ էր բ ն ո ւթ յո ւն ը , ծ ա ղ ի կ ն ե ր ո վ ծ ա ծ կ ը ֊ վ ո ւմ էի ն հոէ[իտ ներն ու սա րերը և ս կս վո ւմ Էին դ ա շտ ա յի ն եր կ ր ա գո ր ծա կ ա ն ա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր ը , Դա մ ի տ ոն Էր' սերտ կա պ վա ծ բ ն ո ւթ յա ն հե տ ։
Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը մ ուտ ք գ ո ր ծ ե լո վ ա յդ ե ր կ րն ե ր ը , ա շխ ա տ ե ց հ ա ր մ ա ր ե ցն ե լ գ ա ր ն ա ն ա յի ն գիշեր ա հ ա վա ս ա ր ի օրվա հ ե տ ի ր կ ա ր և որ տ ո ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' Զ ա տ ի կ ը (Ք ր ի ս տ ո ս ի Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը ), որը և ա ռա նձի ն դ ժ պ հ ո ւ թ յո ւ ն ների տ ե ղ ի ք չտ վ ե ց ։
3 2 5 թ վ ա կ ա ն ի ն Նիկիա ք ա ղ ա ք ո ւմ տ եղի ո ւն ե ց ա վ նո ր կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ա ծ և ա րդեն գ ա ղա փ ա ր ա պ ե ս հ ի մ ք ս տ ա ց ա ծ Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կա ն Ե կ ե ղ ե ցո ւ ժ ո ղ ո վ ։ Ա յդ ժ ո ղ ո վ ո ւմ հ ի մ ն ա կա ն հ ա ր ց ե ր ի ց մ ե կ ը դա րձա վ Զ ա տ կի տ ոնի կա տ ա րմ ա ն ժ ա մ կ ե տ ի հ ա ր ց ը , ք ա ն ի որ ք ր ի ս տ ո նեա կա ն մ ն ա ց ա ծ տ ո նե ր ը սերտ կ եր պ ով կ ա պ վ ա ծ են ե ղ ե լ ա յդ ժ ա մ կ ե տ ի հ ե տ ,
Ժ ող ովը ը ն դ ո ւն ե ց , որ Զ ա տ կ ի տ ո ն ը պ ի . տ ի կ ա տ ա ր ել գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ն ի հա - ջո ր դ կիրա կի օր ը , Գ ա րն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ի ն
հ ա մ ա ր վ ո ւմ Է աքն լի ա լո ւս ն ի փ ո զ ը , որը տ եղի Է ո ւն ե ն ո ւմ գ ա ր ն ա ն ա յի ն գ ի շե ր ա հ ա վա սա րի ո ր ի ց , ա յս ի ն ք ն մ ա ր տ ի 2 1 — 2 2 - ի ց հ ե տ ո , Նկա տ ի ո ւն ե ն ա լո վ , որ ե բ ր ա յե ց ի ն ե ր ի Հ ա տ ի կ ը լի ն ո ւմ Հ ճիշտ գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա - լո ւս ն ի օրը և ց ա ն կ ա ն ա լո վ խ ո ւս ա փ ե լ ք ր ի ս տ ո նեա կա ն և ե բր ա յա կ ա ն Զ ա տ ի կ ն ե ր ի հ ա մ ը ն կ ն ո ւմ ի ց , ա յդ ժ ո ղ ո վ ը խ ս տ ի վ պ ա հա նջ դ ր ե ց ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Զ ա տ ի կ ը կա տ ա րել լիա լո ւս ն ի հա ջոր դ կիրա կի օրը , իսկ ե թ ե կ ի րա կին և լի ա լո ւս ի ն ը իր ա ր հետ հ ա մ ը ն կ ն ե
լ ս լի ն ե ի ն , ա պ ա ք ր ի ս տ ո նե ա կ ա ն Զ ա տ իկը պ իտ ի կա տ ա րվեր մ եկ շ ա բ ա թ հ ե տ ո ֊ մ յո ւս կիրա կի օր ը ,
Ա յդ ո ր ոշում ի ց հ ե տ ո , նոր կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ա ծ Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կեղ եցին պ ա հա նջ դրեց կ ա ր գի բ ե ր ե լ ժ ա մ ա նա կի հա շվմա ն ե ղ ա ն ա կ ն ե ր ը , ա յլ խ ո ս ք ո վ ա ս ա ծ ' օ ր ա ց ո ւ յց - ները կ ա մ տ ո մ ա ր ը , Պ ա հա նջվում Էր պարզ կ ե ր պ ո վ կա րող ա նա լ հ ա շվ ե լ' ա ) լո ւս ն ի վ, ո ւլ ը և բ ) կիրա կի օրերի ց ո ւց ա կ ը տ վ յա լ տ ա ր վա հ ա մ ա ր , Ա ռա ջին հա րցն ի ր լո ւծո ւմ ը
ս տ ա ցե լ Էր վ ա ղ ո ւց , բ ա բ ե լա կ ա ն գ ի տ ն ա կ ա ն - ների ա շխ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի շն որ հի վ ,
Ա մ ե նա պ ա ր զ եղ ա նա կ ն Էր ա յս պ ե ս կ ո չվ ա ծ լո ւս ն ի 1 9 - ա մ յա շր ջա ն ը , որից հետ ո ( 1 9 տ ա ր ո ւց հ ե տ ո ) լո ւս ն ի փ ո զ ե ր ը կրկնվ ում են հ ա մ ա ր յա թ ե ն ո ւ յն հա ջո ր դ ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ
— մ ո տ 1 --- 2 ժա մ վ ա տ ա ր բե ր ո ւթ յա մ բ — ևա յգ ժա մ ա նա կա շրջա նի վյ,ա հ ի մ ն ա վ ո ր վ ա ծ Է վեր ա դ իր ն եր ի ա ղ յո ւս ա կ ը , Թ ե և ժա մա նա կի ը ն թ ա ց ք ո ւմ ա յդ վերա դի ր ն երի ա ղ յո ւս ա կը ե նթ ա ր կ վ ե լ Է որոշ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի , բ ա յց և ա յն պ ե ս նա գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն մեջ Է եղել ի ն չպ ե ս հ ն ո լմ , ա յն պ ե ս և 2 0 - ր դ դա րում և վեր ա դ իր ն եր ի ա ղ յո ւս ա կ ը հ ն ա ր ա վ ո ր ո լթ յո մ ,Է տ ա լի ս , մ ի ն չև ա ն գ ա մ ա ն գր ա գետ մ ա ր դ կ ա ն ց , հ ա մ ա ր յա թ ե ա ռ ա ն ց ս խ ա լի , հա շվել լո ւս ն ի օրը կ ա մ փ ո զ ը . Հ ե տ և ա պ ե ս , հա րցի ա ռա ջին մ ա ս ը ' գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ն ի օրր ո րո շե լո ւ հ ա ր ց ը ա ր դ են լո ւծ վ ա ծ Էր,
Գ ա ր նա ն ա յին լի ա լո ւս ի ն ն ե ր ի ա ղ յուս ա կ կ ա զ մ ե լո ւ ա շխ ա տ ա նքն ի ր վրա վ ե ր ցր ե ց Ա նդրեա ս Բ յո լզ ա ն ղ ա ց ի ն , ո ր ը 3 5 3 թ վա կա նին ն ե ր կ ա յա ց ր ե ց ա ռա ջիկա 2 0 0 տ ա րիների հ ա մ ա ր պ ա տ ր ա ս տ վ ա ծ ա ղ յո ւս ա կ . Տ ո մ ա ր ա
գ ե տ ն ե ր ի ց ո մ ա ն ք կ ա ր ծ ո ւմ ե ն , որ Ա նդրեա ս Բ յո ս լա ն դա ց ի ն կա տ ա րել Է մ ի ի ն չ որ տ ո մա րա կ ա ն բ ա ր դ հ ա շի վ , տ վ ե լ Է ինքնո ւր ո ւյն մի ն ո ր բ ա ն , մի նոր ա ղ յո ւս ա կ լո ւս ն ի փ ո ւլե ր ի հ ա մ ա ր ։ Ս ա կա յն մ ե ն ք ա յդ կ ա ր ծ ի ք ի ն հ ա մ ա մ ի տ չե ն ք ։ Մ ենք գ տ ն ո ւմ ենք ,
195 3 I: Я 1Г 1> Ա Ծ Ի Ն31
пр, Ա նղրեա ս Բ յո ւզ ա ն դ ա ց ի ն վ ե ր ց ն ե լ է 1 9 X 1 0 + 1 0 = 2 0 0 , ա յս ի ն ք ն տ սւսը 1 9 ֊ա մ յա[Ուսնի փ ռ զ ե ր ի կ ր կնո ւմ ը և դրա վրա ա վ ե- Iա ցր ե լ 1 0 տ ա րի ու ս տ ա ց ե լ գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ի ննե ր ի 2 0 0 - ա մ յա ա ղ յո ւս ա կ ։ Մերո ւս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ր ե ր ե լ են մ ե զ ա յն Հ ա մ ո զ մ ա ն , որ նա վա րվե/ է հ և տ և յա , կ ե ր պ ։ — Ը ն դ ո ւն ե /ո վ Ն ի կ ի ա յի ժ ո ղ ո վ ի տ ա ր ի ն '.3 2 5 թ վ ա կ ա ն ը որպ ես 1 9 -ա մ յա կ ի ս կ ի զ բ , նա դրա վրա ա վ ե լա ց ր ե լ է մ ի 1 9 - ա մ յա շը ր - сա ն , ն ե ր ա ռ յա լ մ ի ն չև 3 4 3 թ վ ա կ ա ն ը և ե ր կ ր ո րդ 1 9 ֊ա մ յա կ ը ս կս ե լ էր ա րդեն 3 4 4 թ վ ա կ ա ն ի ց և ա յդ պ ե ս ' մ ի նչև 3 5 3 թ վ ա կ ա ն ը ։ Ա յդ ե րկ րորոդ 1 9 -ա մ յա կ ի ց ա ր դ են ա ն ց ա ծ է եղե/9 տ ա րի և մ ն ա ց ե լ է 1 0 տ ա ր ի ։ Ա յդ մ ն ա ցա ծ10 տ ա րվա վրա նա ա վ ե լա ց ր ե , \է տ ա ս ը 1 9 - ա մ յա կ ո ւ ս տ ա ցե լ ւէ 2 0 0 -ա մ յա կ ի ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր մ ի ն չև 5 5 3 թ վ ա կ ա ն ը ։ Նրա ա շխ ա տ ա նքի թ ե ր ի կ ո ղ մ ն ե ղ ե լ է ա յն , որ ն րա ա ղ յո ւս ա կը վերջա ն ա ,ո ,.ց հ ե տ ո , օ դ տ վ ե / ն ո ր ի ց ն ր ա ն ո վ ' ա ն հնա ր ի ն է , ք ա ն ի որ 2 0 0 - ա մ յա ա ղ յո ւ սա կ ը ս կ ս վ ե լի ս է ե ղ ե լ ո չ թ ե 1 9 - ա մ յա շը ր - քա նի ա ռա ջին տ ա ր վ ա ն ի ց , ա յ/ մ ի ա յն 1 0 -ր դ ։ Մ եր ա ս ա ծի ա պ ա ց ո ւց մ ա ն վրա կ ա ն դ չե ն ք ա ռ ն ո ւմ ' հ ո ղ վ ա ծ ը չբա ր գ ա ը ն ե լո ւ ն պ ա տ ա կ ո վ ։ Ա յդ հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն , ի հ ա ր կ ե , պ իտ ի հա ն դես գա ր 2 0 0 տ ա ր ո ւց հետ ո և իրա պ ես5 5 3 թ վ ա կ ա ն ի ց ս կ ս ա ծ , ռՍ կսա ն շփ ո թ ի / տ օնք
և ա մ ե ն ա յն ա ր ուեստ ք տ ո մ ա ր ա կ ա ն » , — ի ն չ պ ես ն շո ւմ է Կ իրա կոս Գ ա նձա կ ե ցի պ ա տ մ ի չ ը ։ Ա յդ մ ա ս ի ն ի /ո ս ո ւմ են նա և Ս ա մվել Ա ն ե ղ ի ն , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա ր կ ա վ ա գ ը , Մ խ իթա ր Ա յ ֊
րիւվա նեցին և Հ ա կ ո բ Ղ ր ի մ ե ց ի ն ։ Բ ե ր ո ւմ ենք մ ի հ ա տ վ ա ծ մ ի ա յն Ա ա մվել Ա ն ե ց ո ւց ։
(ГԱ ստ ա նոր /ց ե ա ւ /ի ն ի ն ա մ ք ի ծն ը ն- դ ե ն էն Ք ր ի ս տ ո ս ի Շ Ծ Գ , յո ր ո ւ մ և բ ո վ ա ն - դ ա կ ե ց ա ն կ ա ն ո ն ք Մ -ե կ ի ն Ա ն դ ր ի ա ս ՚ս յ, ղ ո ր ո յ զ կ ն ի կ ա ր դ ե ց ա ։ թ ո ւա կ ա ն ս Հ ա յո ց ա յս պ ի ս ի պ ա տ ճ ա ռ ա ւ. ի լր մ ա ն Մ -ե կ ի ն լր ո ւմ ն Զ ա տ կ ի ն , ի մ ա րտ ի ԻԵ էր ։ Եւ ի ս կ զ բ ա ն ն ' յա պ ր ի լի Դ ։ Եւ վ ա ս ն ղի ոչ ի ս կ ի զ բ ն կ ա րա ցի ն գ ն ա լ, ղհ յե տ
ԻԵ -ի ն մա րտ ի ԺԳ էր ա պ րի, և Ր՝ լըր- մ ո ւն ք ի մէջ- ա յն ր ա ղւսգւսւ ս կ ա ս >։ չփ ո թ ի , տ օն ք ա մ ե ն ա յն . . . » (է ջ 7 4 ) ։
Ա յդ դա ր ե ր ո ւմ Հ ա տ կի ժ ա մ կ ե տ ի ճ ի յտ հա շվ ելը ա մ ե ն ա կ ա ր և ո ր խ ն դ ի ր ն երիր էր , հ ե տ և ա բա ր ք ր ի ս տ ո ն յա մ ո ղո վո ւր դն երն ա ն
տ ա րբեր վ ե ր ա բե ր վ ե լ չէ ի ն կ ա ր ո ղ ։ Եվ մ ենք տ ե ս ն ո ւմ ե ն ք , որ ա ռ ա ջա ցա ծ ս խ ա /ն ուղղե- , „ լ հա մա ր ձ ե ռ ք են ա ռ ն վ ո ւմ ա մ ենա կ տ ր ուկ մ ի ջ ո ց ա ռ ո ւ մ ն ե ր - գ ո ր ծ ը կ ա նո ն ա վ ո ր հ ի մ ք ն ֊
ոի վրա դ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր հ ր ա վ ի ր վ ո ւմ է 3 6 լուրջ ու գի տ նա կա ն մ ա ր դ կ ա ն ց ի ց բ ա ղ կ ա ց ա ծ մի ՛Հա նձնա ժողով, Բ ե ր ո ւմ ե ն ք ա կա նա վոր հ ա յ գի տ նա կա ն Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գի ա շխ ա տ ո ւթ յո ւն ի ց ա յդ ա ռ թ ի վ մի կ տ ո ր , Հա յկա կս /),
ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն մա տ ենա դա րա նի М 14 9 5ձե ռ ա գ ր ի ց .
«Ժ ո ղ ո վ ե ց ա ն յԱ ղ ե ք ս ա ն ղ ր ի ա յ ի մ ա յրա քա ղա քն Ե գիպ տ ա ցւոց ' ա րք ա ն ո ւս ,.նիք և ի մ ա ս տ ա ս էր ք յո ւն ա ց և յ ա ֊ սորոց ի հ ռ ո մ ա յե ց ո ց , յե զ ի պ տ ա ց ո ց , թ ո ւո վ էհ և ա ռա քեն յԵ ր ո ւս ա ղ էմ և կոչեն յի ն ք ե ա ն ս զ Փ ե ն ե հ ե զ ' որ ա զ գ ա լ եբրա - 1եօՒ հր և հա լս ,ս ,„ ,/ քրի ս տ ոնեա յ և ,ի - նին ԷՋ։ Եւ գլուխ ի մ ա ստ ա սիրա ցն ե ա ռ ա ջնո ր դ ն ' է ա ս , որ բո ւն ա գղա լ ա ղ եք- սա նդ րա ցի էր և հ ա ս ս տ ո վ քր ի ս տ ո նե ա յ, Կ ա րգեցին և հա ս տ ա տ եցի ն բո լո րա կ ՇԼԲա մ ա ց , որ կոչի Շ - ե կ , Ե, գ ,ո լխ բ ո լո ր ին հա ս տ ա տ ե ցին ղԴ ա պ րիլի ա մ ս ո յ։ Ել ունի յի ն ք ե ա ն բո լո ր ա կն զընթ ա ց 1Հ' որ կոչին և նա հա նջիդ նա հա նջ։ Ե։ ղըն- թ ա ցս լո ւ ս ն ռ յ' որ Թ ժ -ե ա կ կ ո չի ն»։
Ժ ո ղ ո վ ը , ի ն չպ ե ս տ ես նո ւմ են ք , կա զմվա ծ էր լուրջ և գի տ ուն մ ա ր դ կ ա ն ց ի ց , հա մա րյա թ ե բ ո լո ր շա հ ա գ ր գ ռ վ ա ծ երկրների ներ կ ա յա - ց ո ւց ի չն ե ր ի ց . Ա յդ ժ ո ղ ո վ ը . նկ ա տ ի ո ւնենա - լո վ վ ե ր և ո ւմ նշա ծ երկու հա նգա մա նքները, նպ ա տ ա կա հա ր մ ա ր ղտ ա վ ր ն դ ո ւն ե , ա յն պ ի սի մ ի ժ ա մ ա նա կա շր ջա ն , որն ը նղ գր կե ր երկ,,, ժ ա մ ա նա կա շր ջա ն ի տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ա )I ուսն ի փ ո լ/ե ր ի կ ր կ ն վ ե ր ։։, և ր ) կիրա կի օրերի կ ր կն վ ելո ւ տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը . Ա ոա ջին ժ ա մ ա նա կ ի տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ը , ի ն չպ ե ս ա սել են,,մ ի քա նի սւնդա մ , հա վա սա ր է 1 9 տ ա րվա ,ի ս կ երկրորդ ժ ա մ ա ն ա կի տ ա ր բերութ յունը կ ա զ մ ո ս Г է ճիշտ 2 8 տ ա ր ի ։ 2 8 տ ա րուց հետ ո օ ր ա ց ո ւ յց ը ն ո ր ի ց վ ե ր ա կ ա ն գ ն վ ո ւմ է , ա յս ինքն շա բա թ վ ա օրերն ու ա մ սա թ վերը ն ո ր ի ց հ ա մ ը ն կ ն ո ւմ ե ն ։ Օրինա կ, 1 9 5 3 թ վ ա կ ա նի օ ր ա ց ո ւյց ն ա ռ ա ն ց ։ի ո փ ո խ ե լո ւ կա րող ենքօ գ տ ա գ ո ր ծե լ և 1 9 8 1 թ վ ա կ ա ն ի ն և 2 0 0 9 թ վ ա կա նին և ա յլն , ի նչպ ես ն ՚ս և 1 9 2 5 թ վա կա նինI, ա յլն ։ Ա յդ պ ի ս ի մ ե ծ ժ ՚ս մ ա ն ՚ս կ ի պ ա ր բ ե ր ո ւթ յո ւն նր ա նք հա մ ա ր եցի ն 2 8 ) Հ 1 9 = 5 3 2 տ ա րվա ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջ ո ցր , որը կոչվում կ մ ե ծ ի ն դ ի կ տ ի ո ն . Ա յժ մ բա վա կա ն էր մ եկ ա ն . գ ա մ կ ա տ ա րել բ ո լո ր հա շիվները 5 3 2 տարվա ժա մ ա նա կա շր ջա նի հա մ ա ր և դրա նից Հետ ո նո ր ի ց հա շիվր ս կ ս ե լ 5 3 2 տ ա րվա ժ ա մ ա ն ա կա շրջա նի ա ռա ջին տ ա րուց մ ի ն չև վերք. Հ ա յկա կա ն իր ա կ ա ն ո ւթ /ա ն մ ե ջ , ա ոա ջին ա յղ 5 3 2 տ ա րվա ժ ա մ ա նա կ ա յր ջա նր ղ ո ր ծ է ա ծ - վ ե, 5 5 2 - ի ց մ ինչև 1 0 8 3 թ վա կ ա նը ն ե ր ա ռ յա լ, ե րկրորդը հա մա րվեք է 1 0 8 4 - ի ։, մ ի ն չև 1615 ն ե ր ա ռ ,ա լ, ե ր ր որ դը ' ս կս ա ծ 1 6 1 6 թ վ ա կ ա ն ի ց , Բ ա յց գ ո ր ծ ն ա յն պ ե ս հա րթ չի ը ն թ ա ց ե ,, Ա ,ս մ ա սի ն մ ա նր ա մ ա ս նո ր են կա նգ ՛: ա ոե, Մ ա ղա քիա ա ր քեպ իսկոպ ոս Օ րմա նյա նր իր чԱ զգա պ ա տ ո ւմ » ա շխ ա տ ո ւթ յո ւնո ւմ , Բերու-1ենք նրա ե գ ր ա կ տ ց ո ւթ յո ւն ր .
«Ա ղ ե ք ս ա ն ղ ր ի ո յ էա ս եա ն շրջա նին կ ա ղմ ութ իւնը կա յսեր ներկս, յա ց ո ւե ր ո ն
32 к Տ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն1953
Վ րա յ, բի ւզ ա ն դ ա կ ա ն հ ա յր ա պ ե տ ո լթ ի ւննա լ զ բ ա ղ ե ց ա լ նմ ա ն խ ն դ ի ր ո վ , և իր գիտ ուններ ուն խ ո ւմ բ ը Ի ռիոն Բ ի լզ ա ն դ ե - ց ւ ո յ ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ ե ա մ բ որ չա փ ա լ ըն ֊ գ ո ւն ե ց ա ն 5 3 2 տ ա ր ի ն ե ր ո լ շր ջա նը , բ ա յց լո լս ն ո յ լր ո ւմ նե ր ո ւն հ ա շ ո ւո յն մ էջ չորս տ ե ղ մ ա ն ր տ ա ր բե ր ո լթ ի ւն մ ը մ ո ւծ ե ց , ո ր ո վ լո ւս ն ո յ լր ո ւմ ը փ ոխ ա նա կ կ ի ր ա կիին ս կ ի զ բը ի յն ա լո ւ , շ ա բ ա թ Օրուան վերջը կը մ ն ա ր , և ա յն պ է ս հնա ր կ ՛ը լլա ր հա ջոր դ կիրա կի օրը Զ ա տ ի կ տ օ ն ե լ, և ոլ 7 Օ ր յե տ ա ձ գ ե լ, ի ն չպ է ս ը ր ա ծ էր կա սեա ն հ ա շի լր ։ Շ րջա նին ա յս չորս տ ա ր իներն ե ն օԾ ռա զա տ իկօ կ ո չո ս ս ծ ն ե - Ր Ը ' յ ոՐս էա ս ե ա ն Զ ա տ ի կ ը ա պ րիլ 1 3 -ի ն ն շա ն ա կ ո ս ս ծ է ր , ի ս կ Ի ռ ի ո ն ե ա ն ը ա պ րիլ6 - ի ն , որուն հա մ ա ր ա լ ը ս ո ս ս ծ է , թկ
Ի ռիոն պ ա ւոա ոեա ց զ կա նոն Զ ա տ կ ի ն .. .а . Տ վ յա լ խ նդ րի վ ե ր ա բ ե ր յա լ հ ե ղ ի ն ա կ ը մ ի
ա ն գ ա մ ա յն ճիշտ մ ո տ ե ց ո ւմ ո ւն ի . ի ր ա պ ե ս , Ի ռիոնի խ մ բ ի ա շխ ա տ ա ն քո ւմ , 5 3 2 տ ա րվա ժ ա մ ա ն ա կա շր ջա ն ո ւմ , չորս ա ն գ ա մ ա յգ ս խ ա լը կ ա տ ա ր վ ա ծ է ե ղ ե լ, գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ի ն ը տ ե ղ ի է ո ւն ե ն ո ւմ կիրա կի օրվա ս կ զ բ ի ն , ա յս ի ն ք ն գի շե ր վ ա ժ ա մ ը 1 2 - ի ց հ ե տ ո , ս ա կ ա յն թ ե և ը ս տ Նիկիո ժող ո վ ի Զ ա տ ի - կը պ իտ ի կա տ ա ր վեր 7 օր հ ե տ ո ' հ ա ջո ր դ կ ի
ր ա կի օրը , Իռխոնը ն պ ա տ ա կա հա ր մ ա ր է գ տ ե լ ն շա ն ա կ ե լո ւ ն ո ւ յն կիրա կի օրն ա ռա նց հ ե տ ա ձ գ ե լո ս Ա յլ կերպ ա ս ա ծ , նա հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն է ս տ ե ղ ծե լ ե բ ր ա յա կ ա ն և ք ր ի ս տ ո ն ե ա կա ն Զ ա տ ի կ նե ր ի հ ա մ ը ն կ ն մ ա ն ը , Ահա թ ե ի ն չո լ հ ա յե ր ի կ ո ղ մ ի ց դա ա ն վ ա ն ե լ են вԾ ռ ա զա տ ի կ », Պ իտ ի ա ս ե լ , որ Հ ա յ Ե կեղե- ց ի ն ի ր Յ ֊ր դ ժ ո ղ ո վ ո ւմ , որը տ ե ղ ի ո ւն ե ցա վ Դ վին ք ա ղ ա ք ո ւմ 5 8 4 թ վ ա կ ա ն ի ն , ա ռ ա ջ ն ա ֊ պ ա տ վ ո ւթ յո ւն ը տ վ ե ց էա ս ի ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր ի ն և մ ի ա ն գ ա մ ա յն հ ր ա ժ ա ր վ ե ց Ի ռիոնի 5 3 2 - ա մ /ա ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր ի ց ։
Ս ա կ ա յն ա յս տ ե ղ կ ա ր և մ ի ուրիշ հ ա ն գ ա մ ա ն ք , ո րը շա տ ե ր ը ա չքա թ ո ղ ե ն ա ն ո ւմ , հ ա լե ր ը , ի ն չպ ե ս և ա ր և ե լյա ն շա տ ժ ո ղ ո վ ո լր դ - ն ե ր , ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ ա շր ջա ն ո ւմ Օրվա վերջ հա մ ա ր ում էին ա ր ևա մ ուտ ր , ա յս ի ն ք ն ա րևը մ ա յր մ տ ն ե լո ւց հ ե տ ո ա ր դ են ս կ ս վ ո ւմ էր նոր օր ը ։ Օ րինա կ, ե թ ե շ ա բ ա թ օրը մ ի ն չև ա րևի մ ա յր մ տ ն ե լը հ ա մ ա ր վ ո ւմ էր շ ա բ ա թ օ ր , ա - " / ա ա ր և ը մ ա յր մ տ ն ե /ո լց հ ե տ ո ա յն ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջո ց ը , ո րը մ ե ն ք հ ի մ ա հ ա մ ա ր ո ւմ ենք շ ա բ ա թ օրվա ե ր ե կ ո , ը ս տ ն ր ա ն ց հա շվին ա ր դ են կ ի րա կի օրվա ս կ ի զ բ ն էր և , հ ե տ և ա պ ե ս , ե թ ե գ ա ր ն ա ն ա յի ն լի ա լո ւս ի ն ը տ եղի , ։։ն ե ն ա մ ե ր ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց հ ա շվ ո վ շ ա բ ա թ որը ե ր ե կ ո յա ն ժ ա մ ը 8 — Ձ ի ն , հ ա մ ա ր վ ո ւմ էր
թ ե ա յդ տ եղի է ո ւն ե ց ե լ կիրա կի օր ը , Պարզ է , որ ն ո ւ յն Օ ր ը Զ ա տ իկ տ ո նև լն ա նհնա րին էր հ ա յ ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ի հա մ ա ր , ա յն ա նպ ա տ ճ ա ռ պ իտ ի հ ետ ա ձգվեր 7 օր ով և տ ոնվեր հ ե տ և յա լ կիրա կի օրը,
Ա յս տ ե ղ վերհ իշենք մ ի հ ա նգ ա մ ա նք , որը մ շտ ա պ ես կա տ ա ր վում էր ն ա խ ա ռ և ո լյո ւց ի ո ն Ռ ուսա ս տ ա նում , Հ ա յե ր ը ի ր ե ն ց կրոնա կա ն ծ ե ս ե ր ը , կ ա պ վ ա ծ Զ ա տ կ ի տ ոնի հ ե տ , սկս ում էին կ ա տ ա րել շ ա բ ա թ օրը ե ր ե կ ո յա ն և ա ր - դ ե ն վ ե ր ջա ց ր ա ծ էին լի ն ո ւմ ն ո ւ յն Օրը, ե ր ե կ ո յա ն ժ ա մ ը 7 — 8 - ի ն , ի ս կ հա րևա ն ք ր ի ս տ ո ն յա ժ ո ղ ո վ ուրդ նե ր ը ն ո ւ յն ծի ս ա կ ա տ ա
ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը կ ա տ ա ր ո ւմ էին գի շեր վա ժ ա մ ը 1 2 - ի ց հ ե տ ո , Հ ա տ ե ր ը կ ա ր ծո ւմ է ի ն , որ ա յդ . տ եղ գ ո յո ւթ յո ւն ունի տ ա ր ա կ ա ր ծո ւթ յուն ,
Ш,9 ս Լ մ ի տ ա ր ա կ ա ր ծո ւթ յո ւն չկ ա ր , քա նի որ հ ա յե ր ի հա մ ա ր շ ա բ ա թ օրը վեր ջա ն ո ւմ էր ա րևը մ ա յր մ տ ն ե լո ւց հ ե տ ո , իսկ մ յո ւս ներ ի հ ա մ ա ր ն ո ւյն շ ա բ ա թ օրը վեր ջա ն ո ւմ էր Ոի .
շե ր վ ա ժ ա մ ը 1 2 - ի ն , Ա յն պ ե ս որ , թ ե ' հ ա յե ր ը , լա ս, շա տ հի ն ս ո վ ո ր ո ւթ յա ն , և թ ե ' մ յո ւս ք ր ի ս տ ո ն յա ժողով ուրդ ներ ը ծ ի ս ա կ ա տ ա ր ,ս ֊ թևունները կ ա տ ա ր ո ւմ է ի ն , ը ս տ ի ր ե ն ց հա շվ ի , կիրա կի օրվա ս կ զ բ ի ն , Ա յստ ե՛ղից է. պ ա րզ է ՝ թ ե ի ն չո ՛ւ հա մ ա ր ե թ ե լի ա լո ւս ի ն ը տ եղի ո ւնեն ա ր կիրա կի օրվա ս կ զ բ ի ն ' ա ր ր ե ն , ըստ կ ր ոնա կա ն օր ե ն քն ե ր ի , ն ո ւ յն Օրր Զ ա տ ի կ տ ո ն ե լ չէ ր կ ա ր ե լի , Պ ա ր զե նք օր ինա կով, ա ս ե նք թ ե գ ա ր ն ա ն ա յի ն [ի ա ,ո ւս ի ն ը պ ա տ ա հ ե ց կիրա կի օրվա ս կ զ բ ի ն , ե ն թ ա դ ր ե ն ք ' ա ֊ ո ա վ ո տ յա ն ժ ա մ ր 3 - ի ն , Բ ա ,ց , է ՚ որ րոլոր ժ ո ղ ո վ ուրդ նե ր ի մ ոտ Զ ա տ կ ի հետ կա պ վա ծ կրոնա կա ն ծի ս ա կա տ ա ր ո ւթ յո ւն նե ր ր ա րդեն վ ե ր ջա ց ա ծ կ լի ն ե ն մ ի ն չև ա յդ , հետ ևա բա ր Զ ա տ ի կ ը կ ա տ ա ր վ ե ց գ ա ր ն ա ն ա ,ի ն լի ա ւո ւո - ս ի ց ա ռա ջ և դ ր ա ն ո վ կ խ ա խ տ վ ի Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կա ն կրոնի հ իմ նա կ ա ն որոճումներիդ ա մ ե - նա գ լխ ա վ ո ր ը , Պ ա րզ է , որ ե թ ե մ ,ո լս ժ ո ղ ո - վո լր ր ն ե ր ը ա ռա ջ ը ն կ ն ե ի ն 1 — 2 ժ ա մ ո վ , ա - պա հ ա յե ր ը ա ռա ք ը ն կ ա ծ կ լի ն ե ի ն մ ոտ 9 — 1 0 ժ ա մ ո վ , Երբ Դ վին ի ժ ո ղ ո վ ը ք ն ն ո ւմ էր ե ղ ա ծ 5 3 2 - ա մ յա ժա մ ա ն ա կա շր ջա ն ն ե ր ի ց ո ՞ր ն ը ն տ ր ե լո ւ հ ա ր զ ր , նա ա ռա ջնա պ ա տ վութ յուն տէ1.եց է ա ս յա ն ի ն , նկ ա տ ի ո ւն ե ն ա /ո վ , որ նա ա վ ե լի է հա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ո ւմ հ ա յ ժ ո ղ ո ֊ վըրդի ս ո վ ո ր ո ւթ յո ւնն ե ր ի ն և նրա Ե կեղեցու պ ա հա նջներ ի ն.
Չ մ ո ռ ա ն ա ն ք ա յս տ ե ղ հ ի շա տ ա կե լ, որ հա յ ժ ո ղ ով ո ւր դ ն ո ւն ե ց ե լ է շա տ խ ո շո ր և ա չքի ը ն կ ն ո ղ տ ո մ ա ր ա գ ե տ ն ե ր . ա ,գ հա ր ցի վ ե ր ա բ ե ր յա լ Դ վին ի ժ ո ղ ո վ ո ւմ զ ե կ ո ւց ո ղ է հ ա ն դ ի ս ա ց ե լ 6 - ր դ դա րի ա չքի ը ն կ ն ո ղ տ ոմ ա րա գետ Ա նա ստ ա ս Տ ա ր ո ն ե ց ի ն .
Գ. ՍԱՐԳՍ8ԱՆ
Դ ԵՂ Ց Ն ՈՒՏ հ Վ.ԱՆՔԸ ԵՎ. ՆՐԱ ՎԻՄԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ§ 1 . Դ եղձնո ւտ ի վա ն քը պ ա տ մ ա կ ա ն Կա-
յե ն ո գ ա վ ա ռ ի կ ա մ Ս և ո ր դ յա ց ե ր կ ր ի ', ա յժ մ յա ն Իջևա նի շրջա նի կ ա ր և ո ր և գ ե ղ ե ց ի կ հուշա ր ձա ններ ի ց մ ե կ ն է ։
Հո ւշա ր ձ ա ն ն ե ր ի ա յդ խ ո ւմ բ ը գ տ ն վ ո ւմ կ Գ ետ ա շեն գ յո ւղ ի ց հ ա ր ա վ ֊ա ր և մ ո ւ տ ք , մ ոտ 1 4 — 1 5 կ ի լո մ ե տ ր հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , ա ն տ ա ռա պ ա տ մ ի լե ռ ն ա լա ն ջ ի վ ր ա ։
Ա վ տ ո մ ե ք ե ն ա ն ե ր ի ե ր թ և ե կ ո ւթ յա ն հ ա ր մ ա ր ե ց ր ա ծ գ յո ւղ ա մ ի ջ յա ն ճա նա պ ա րհը Ի ջևա նից Ա ղստ ա ֆ ա տ ա ն ո ղ ա ս ֆ ա լտ ա պ ա տ խ ճ ո ւղ ո ւց ' Ծ ուռ կա մուրջի (К рИ В О Й МОСТ,) մ ո ւռ ի ց ' թ ե բ - վ ե լո վ դեպ ի ձ ա խ , ա ն ց ն ե լո վ Սև ք ա ր , Ս ըոի և Ծ ա ղկա վա ն գ յո ւղ ե ր ի մ ի ջ ո վ , տ ա ն ո ւմ է Գ ե . տ ա շեն գ յո ւ ղ ը , ո րը գ տ ն վ ո ւմ է պ ա տ մ ա կա ն '/ո ւն ե ն գ ե տ ա կ ի ձո ր ա բե ր ն ի ձա խ փ ի ն ,
Կունեն գ ե տ ա կ ի ձո ր ը հ ն ո ւմ խ ի տ բ ն ա կ վ ա ծ է ե ղ ե լ ։ Ա յդ գ ե տ ա կ ի ճ յո ւղ ա վ ո ր վ ա ծ ձ ո ր ե ր ո ւմ ե ն գ տ ն վ ո ւմ Հ ի ն Կ ունեն, Ա ռ ա ք ե /ո ց , Մ ա սր ո լց թ ա լա և Դ եղ ձնուտ ի գ յո ւղ ա տ ե ղ ե ր ը , Ա ս տ վա ծա ծ ն ի ե կ ե ղ ե ց ի ն , Ա ռ ա ք ե /ո ց ա մ ր ո ց ֊ վա ն ք ը , Կ ի ր ա նց, Դ ե ղ ձ նո ւտ ի և Ս ա մսոնի վա ն քեր ը և Բ երդ ա քա ր ր ե ր դ ը ։
Գետ ա շե ն ի ց ճա ն ա պ ա ր հ ը Կ ունենի ձա խ ա վւով թ ե ք վ ո ւմ է դ ե պ ի հ ա ր ա վ -ա ր և մ ո ւտ ք և խ ո ր ա ն ո ւմ ա ն տ ա ռ ա պ ա տ լե ռ ն ե ր ի մ ե ջ ։ Ք ա նի գ ն ո ս է ձորը ն ե ղ ա ն ո ւմ Է , գ յո ւղ ի ց մ ե կ կ ի - / ո մ ե տ ր հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ ճ ա նա պ ա րհն ա ն ց ն ո ւմ Է Հ ի ն Կ ունե ն ի , ի ս կ դ ր ա ն ի ց մ ո տ 2 ,5 կի լո մ ե տ ր հ ե ռ ո ւ Ա ռ ա ք ե լո ց գ յո ւղ ա տ ե ղ ի մ ի . ջո վ , ո ր ի ց մ ոտ 6 կ ի լո մ ե տ ր ի վրա հ ա ս ն ո ւմ Է Չ ա յ ֊ղ ո շ ա նի կ ա մ ո ւր ջ ի ն ։ Ա յս կ ա մուրջից ՔԻէ 3 'Ած , Կ ունեն գետ ա կ ին ՝ Է մ ի ա ն ո ւմ Ս ա մսո նի ջո ւրը վլա մ Խ նձորկուտ ի վ տ ա կ ը ։ ճ ա նա պ ա րհը Չ ա յ- ղ ո յա ն ի ւկամուրջի մ ո տ ճ յո ւղ ա վ ո ր վ ո ւմ Է։ Մ ի ն չ դրա գ լխ ա վ ո ր ճ յո ւ - ղ ը , պ ա հ ե լո վ ի ր ն ա խ կ ի ն ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ը , ևս ա վ ե լի խ ո ր ա ն ա լո վ լե ռ ն ե ր ի մ ե ջ , տ ա ն ո ւմ Է
1. Պ ա տ մ ա կ ա ն հ ո ւշա ր ձ ա ն ն ե ր ի պ ա հ պ ա ն ո ւթ յա ն կ ո
մ ի տ ե ի ի քևա ն ի շր ջա ն ի « Ո ւ ղ ե ց ո ւ յց ։ , Ե ր և ա ն , 1 9 4 7 թ . ,
I ։ Տ՛
՛Հ պ ի Կ իրա նց վ ա ն ք ը , ձա խ ճ յո լղ ա վ ո ր ո լ.
Р0 { / ’ Л 3 Г { Ւ * - Լ ” * անէ կ ա մ ո ւր ջը ,թ ե ք վ ո ւմ Է դեպ ի հա րա վ և կա մուրջից քիչ Հ ե ռ ո ւ ն ո ր ի ց երկուսի Է բա ժ ա ն վ ո ւմ , Երկու
Г , ? Ш? Ь Ь ' ' ГП1" 4 Կիլոմետ ր գ ն ա լո վ , մ ո տ ե ն ո ւմ ե ն Դ եղձնուտ ի վա նքի ն, մեկը , յո ւ ս ի ս ի ց ի ս կ մ յո ւս ը ՝ հ ա ր ա վ ա յի ն կ ո ղ .
մ ի ց , Դ րա ն ց ի ց ա ռա ջինը դեպ ի ա ջ, ա ն տ ա
ռա պ ա տ սա րի զ ա ռ ի վ ե ր լա ն ջ ո վ , դեպ ի յ ա յ լա ն ե ր ը տ ա ն ող ս ա յլի ճա նա պ ա րհն Է, որը չորս կ ի լո մ ե տ ր ի վրա մ ո տ ե ն ո ս է Է Դ եղ ձնու- ՚ո ի գ յո ւղ ա տ ե ղ ի ն , ո ր ից ւէնա ցա ծ ա նշուք մ ա տ ո ւռ ի ա վ եր ա կ նե ր ը և գ ե ր ե զմ ա նա տ ո ւն ը գ տ ն վ ո ւմ ե ն ճա նա պ ա րհի ձա խ ե զ ր ի ն ։ Հ ի շ . յա լ դե ր և զ մ ա ն ա տ ա ն մ ի ջո վ մի կ ա ծա ն տ ա ն ո ւմ Է մ ոտ ք ա ռ ո ր դ կ ի լո մ ետ ր հ ե ռ ո ւ գ ը տ - նը վ ո ղ վ ա ն ք ը ։
Չ ա յ-ղ ո շ ա ն ի կա մուրջն ա ն ցն ո ղ ճ ա նա պ ա ր . '•ի ե ր կ ր ո րդ ՝ ձ ա խ ' ճ յո ւղ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը , որր հ ա ր մ ա ր ե ց վ ա ծ Է ա վ տ ո մ ե ք ե նա նե ր ի ե ր թ և ե կ ո ւթ յա ն , ա ն ց ն ո ւմ Է հ ն ձ ո ր կ ո լտ ի ձո րով ։ Ա յդ ձորը մ ե ր երկրի ա մ ե ն ա ն ե ղ , խ ո ր և իր
բ ն ա կ ա ն գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յա մ բ ա չքի ը ն կ ն ող վ ա յ. ր ե ր ի ց մ ե կ ն Է։ Խ նձորկուտ ի ձորի ա ջա փ նյա քա ր ա փ ն ե ր ի ծե ր պ ի ն Է թ ա ռ ա ծ Բերդա քա ր ա մ ր ո ց ը 2, որի զ ի մ ա ց , ձա խ ա փ նյա լե ռ ն ա լա նջի ն Է գ տ ն վ ո ւմ Դ եղձնուտ ի վա նքը ։
Ա յս կ ո ղ մ ի ց Դ եղձնուտ ի վա նքը կա րելի Է գ ն ա լ դեպ ի Հա ճ ա ր կո ւտ ա ն տ ա ռա մ ա ս ը տ ա ն ո ղ մ ի ա ն նշմ ա ր ե լի կ ա ծա ն ո վ , որի գ ո յո ւ- թ յո ւն ը ն ո ւ յն ի ս կ տ ե ղ ա ցի ն ե ր ի ց շա տ քչերին Է ծ ա ն ո թ ։ Ա յդ մի կ ի լո մ ե տ ր տ ա ր ա ծո ւթ յա ն ա ռա ջին կեսը շա տ դիք Է և ա ն ցն ո ւմ Է մա -
2 . Հ ա յկ ա կ ա ն Ս110- Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի
*Տ ե ղ ե կ ա դ ր ի օ 1 9 5 2 թ վ ա կ ա ն ի 8 - ր գ հ ա մ ա րի 1 2 0 Հ -
էո ւմ Վ . Հ ա կ ո բ յա ն ն ի ր է Դ ա վ ի թ Ք ո ր յս յր ե ց ո ւ հիշա
տ ա կ ա ր ա ն ը ! հ ո դ վ ս ւէի 1 ծ ա ն ո թ ո ւթ յա ն մ ե շ հ ա յտ նո ւմ
է , որ Ս . Ե ր ե մ յա ն ը օՄ ա Հկ ա նս /ր եր դի Ա րծ ր ո լն ի ն ե րր է
ա նտ իպ ա շխ ա տ ո ւթ յո ւն ո ւմ Ր ե/ո/ա /ւա րը ն ո ւյն ա ց ն ո ւմ
Է պ ա տ մ ա կ ա ն Մ ա Հկ ա ն ա բ ե ր ղ ի հ ե տ ։
34 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 3
ց ա ռ ն ե լւի , թ փ ե ր ի և ժ ա յռ ե ր ի մ ի ջ ո վ ։ Փ ո խ ա . ր ե ն ը ' ս կ ս ա ծ Հա ձա ր կուտ ի ց ' կ ա ծա ն ի եր կ ր ո ր դ կ ե ս ը շա տ գ ե ղ ե ց ի կ է ։ Ա յս տ ե ղ ի ց բ ա ց վ ո ղ լե ռ ն ա յի ն ա նտ ա ռի ճոխ և չք ն ա ղ տ ե սա րա նները ա ն ցո ր դ ի ն մ ո ռ ա ց ո ւթ յա ն ե ն տ ա շիս կ ա ծա նի ա ռա շին կ եսի ն ք ա շ ա ծ ն ե ղ ո ւ- թ յո մ ւը ։ Դ եղձն ուտ գ ն ա լո ւ հա մ ա ր ա րժե ա յդ գ ծ ո վ գ ն ա լ, ս ա կ ա յն ա ն պ ա յմ ա ն տ եղին ծա ն ո թ մ ե կ ի ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ , եթե ո չ ա ֊ ռ ա ն ց դրա հ ի շ յա լ կ ա ծա ն ը և դրա ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ն ա ն տ ա ռ ո ւմ դժվա ր է ճ ա ր ե լ։
Չ ա յ-ղ ո շ ա ն ի ց դեպ ի Դ եղձնուտ տ ա ն ո ղ ա - ռա ջին ճա նա պ ա րհն էլ ի ր ս կ զ բի մ ե կ ե ր ր ո ր դ ո վ խ ի ս տ զ ա ռ ի վ ե ր է , բ ա յց ա յգ գ ծ ո վ կա ր ելի է գ ն ա լ ս ա յլո վ կ ա մ գ ր ա ս տ ո վ ։
ճ ա ն ա պ ա ր հ ն ե ր ի ա յս դ ժ վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , դրա ն ա վելա ցրա ծ, և հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը , թ երևս ա յն հ ի մ ն ա կ ա ն պ ա տ ճ ա ռ նե ր ն ե ն , որ Դ ե ղ ձ ֊ նո լտ ի վա ն ք ն ա մ ե ն ի ց ք ի չ ա յց ե լվ ո ղ հ ո ւշա ր ձա ն ն ե ր ի ց է ։ Ն ո ւյնի ս կ մ եղ վ ա ջա ն բա ն ա ս ե ր Ջ ա լա լյա ն ը , Իջևա նի շր ջա ն ո ւմ կ ա տ ա ր ա ծ իր ճ ա ն ա պ ա ր հ ո ր դ ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , սիրտ չի ա րել ա յդ վա նք ն ա յց ե լե լո ւէ
Ա յդ բ ո լո ր ի ց հ ե տ ո զ ա ր մ ա ն ա լի չպ իտ ի թ վ ա , որ ա յս գո ղ տ ր ի կ հուշա ր ձա նը մ ի ն չև օրս լա վ չի ո ւս ո ւմ նա ս ի ր վ ե լ և մ ե ր նո ր գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե ջ մ ի ա յն Մ ա կա ր եպ ի սկ ո պ ո ս Բ ա ր խ ո լդ ա ր յա ն ի մ ի ք ա ն ի չո ր ու ց ա մ ա ք տ ո ղ ե ր ն ո ւնե նք («Ա ր ց ա խ ն , էջ 3 8 0 — 3 8 1 ) և Պ ա տ մա կա ն հուշա ր ձա նների պ ա հպ ա նո ւթ յա ն կ ո մ ի տ ե ի ո ւղ ե ց ո ւ յց ի հ ա կ ի ր ճ նկա րա դրու- թ յո ւն ը (է ջ 1 5 — 1 6 ) , ի ս կ մ ի ջնա դ ա րի պ ա տ մ ա գ ի ր ն ե ր ի ց ա յդ հուշա րձա նի մ ա սի ն ոչ մ ե կ ը հ ի շա տ ա կ ո ւթ յո ւն չո ւն ի ։
§ 2 . Դ եղձնուտ ի վա նքի կ ա զ մ ո ւթ յո ւն ը շա տ պ ա ր զ է և շե ն ք ե ր ի թ ի վ ը ք ի չ ։ Հոս չա ր - ձա ններ ի գ լխ ա վ ո ր խ ո ւմ բ ը բ ա ղ կ ա ց ա ծ է ե - կ ե ղ ե ց ո լց և ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ի ց դրա ն կից կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ժ ա մ ա տ ն ի ց ։ Գ լխ ա վոր եկեղեցու հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ , 4 — 5 մ ե տ ր հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , կա և ս մ ի ե ր կ ր որ դ ե կ ե ղ ե ց ի , որ կ ի ս ա մ շա կ ք ա ր ե ր ի ց կ ր ա շա ղ ա խ ո վ շ ի ն վ ա ծ , ս ո վ ո ր ա կ ա ն , գ յո ւղ ա կ ա ն ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ի տ ի պ ի մ ի թ ա ղ ա պ ա տ , հա սա րա կ շ ե ն ք է , որը գ ր ա վ ի չ ո ր և է բ ա ն չո ւն ի ։ Հ ո ւշա ր ձա ն նե րի գ ը լ- խ ա վ ո ր խ մ բ ի հ յո ւս ի ս -ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ո ւմ , մի ք ա ն ի մ ե տ ր հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , ա նմշա կ ք ա ր ե ր ի ց շ ի ն վ ա ծ , վա նքի մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն բ ն ա կ ե լի և օ ժ ա ն դ ա կ շե ն քե ր ի ա վերա կներն ե ն , ա մ բո ղ ջո վ ի ն ծ ա ծ կ վ ա ծ մ ա ց ա ռ ո վ , ե ղ ի ն ջ ո վ և ա յլ բա ր ձ ր մ ո լա խ ո տ ե ր ո վ ։ Ս րա նով վեր ջա ն ո ւմ է ա յդ վա նքի բ ա ղ կ ա ց ո ւց ի չ մ ա սերի թ վ ա ր կ ո ւմ ը , ե թ ե չհ ա շվ ե ն ք հ ո ւշա ր ձա ն ների շուրջը գ տ ն վ ա ծ տ ա պ ա ն ա քա րե ր ը , ո - ր ո ն ք ո ւշա գ ր ա վ ո ր և է բ ա ն չո ւն ե ն ։
Վ ա նքը շ ի ն վ ա ծ է ա նտ ա ռա պ ա տ լե ռ ա ն դ ե պ ի ա ր և ե լք թ ե ք վ ո ղ լանջիդ վ ր ա , մ ի հ ա ց ո ւ
տ ո ւմ ։ Եթե չլի ն ե ի ն հ ի շ յա լ կ ո ղ մ ո ւմ բո ւս ա ծ բա ր ձ ր ծա ռ ե ր ը , ա յդ տ ե ղ ի ց կերևա ր Կոլնեն գե տ ի ընդ ա ր ձ ա կ ձորի տ ես ա ր ա նը ։ Ա յնպ ես որ ա յս տ ե ղ էլ պ ա հպ ա ն վ ա ծ է մ ե ր վ ա ն ք ե րի մ ե ծ ա մ ա ս ն ո ւթ յա ն ը հա տ ուկ գ ե ղ ե ց ի կ և լա յն հ ո ր ի զո ն ո ւն ե ցո ղ տ եղա գր ա կա ն հ ա տ կ ա նի շը ։
Վ ա նքի հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ող մ ի ձորա կի ժ ա յ. ոերիւ ա ր ա նքից մ ի փ ոքրիկ ու սա ռնորա կ ա զ- բ յո ւ ր է բ խ ո ւմ , ի ս կ հ ա ր ա վ ա յի ն ձորա կով հ ո ս ո ւմ է ա ն տ ա ռ ա յի ն վտ ա կը ։
§ 3 . Գ լխ ա վոր ե կ ե ղ ե ց ի ն և ժա մ ա տ ունր
շ ի ն վ ա ծ են դ ե ղ ն ա վ ա ր դ ա գ ո ւյն և բ ա ց մ ո խ ր ա գ ո ւյն կ ա ր ծր , սր բա տ ա շ ք ա ր ե ր ի ց ։ Դ ր ա ն, ց ի ց ե կ ե ղ ե ց ի ն փ ոքր չա փ եր ի մ ի շե ն ք է — 1 0 ,1 "Х .8 ,5 մ ե տ ր ' դ րս ի ց հ ա շվ ա ծ , պ ա տ երի
հ ա ս տ ո ւթ յո ւն ը ' 7 7 — 8 0 ս ա ն տ ի մ ե տ ր , Ո ւնեցել է կ լոր թ մ բ ո լկ ա վ ո ր գ մ բ ե թ ։ Ա ր տ ա ք ո ւս տ - հ ա ր ա վ ա յի ն , ա ր և ե լյա ն և հ յո ւս ի ս ա յի ն պ ա - տ երի մեջ կա ն զ ո ւ յգ ա ն կ յո ւն ա վ ո ր նի շեր , գ ե ղ ե ց ի կ ձ և ա վ ո ր վ ա ծ գ ա գ ա թ ն ե ր ո վ , երկուա . կա ն դ ե կ ո ր ա տ ի վ կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ի շրջա նա կի մ ե ջ , Կ իսա սյուների խ ո յա կ ն ե ր ի ց բ ա ր ձ ր ա ց ո ղ կ ի ս ա գ լա ն ն ե ր ը , ուղիղ ա ն կ յո ւն ա վ ո ր մի ք ա նի բ ե կ ո ւմ ն ե ր ո վ մ ո տ ե ն ո ւմ ե ն ի րա ր և մ ի ա նո ս է նիշերի գ ա գ ա թ ն ե ր ի ց վ ե ր , Շա տ գ ե ղ ե ց ի կ ձ և ա վ ո ր վ ա ծ են ա ր և ե լյա ն պ ա . ֊ սւի հ յո ւս ի ս ա յի ն և հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ երի հետ մ ի ա ց ո ղ ա ն կ յո ւն ն ե ր ը ։ Ա յդ ա ն կ յո ւն ն ե ր ո ւմ մ եկ ք ա ռ ո ր դ ո վ պ ա տ երի կ ի ցք ի ն մ ի ա ց ա ծ գ լա ն է դ ր վ ա ծ , ե ր կ ո ւ կ ո ղ մ ի ց ձգվող կ ի ս ա փ ո զ ա կ ն ե ր ի շա րա նի մ ե ջ , Դ րա նցից ք ի չ հ ե ռ ո ւ, հա ր ա կ ի ց պ ա տ երի վրա տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ են մ ե կ ա կ ա ն դ ե կ ո ր ա տ ի վ կ ի ս ա ս յո ւն ե ր , որ ո ն ց խ ո յա կ ն ե ր ի վ ր ա յի ց բա ր ձ ր ա
ց ո ղ կ ի ս ա կ ա մ ա ր նե ր ն ո ւղիղ ա ն կ յա ն տ ա կ վեղա րա ձև մ ի ա ն ո ւմ ե ն ի րա ր. Ն մա ն ձև ա վ ո ր ո ւմ ունի Գ ոշա վա նքի Գ րիգոր Լ ո ւս ա վ ո ր ֊ չի ա ն վա ն փ ոքրիկ և գ ե ղ ե ց ի կ ե կ ե ղ ե ց ի ն ։ թ՛ե՛ ա յս և թ ե ա յլ մ ա ն ր ա մ ա ս ն ո ւթ յո մ ւն ե ր ը հ ա վա նա կա ն ե ն դ ա ր ձնո ւմ ա յն ե ն թ ա դ ր ո ւթ յո ւն ը , որ կ ա ռ ո ւցմ ա ն ժ ա մ ա ն ա կ ո վ իրա ր մ ո տ ի կ ա յս ե րկ ո ւ հուշա րձա ններն էլ մ ի և ն ո ւյն ճա ր տ ա ր ա պ ետ ի գ ո ր ծ ն ե ն , Դ եղձնուտ ի վա նքի ա րտ ա քին ձև ա վո ր մ ա ն թ ե ր և ս ա մ ե ն ա գ ե ղ ե ց ի կ մ ա ս ը նրա մ ի ա կ ' ա ր և մ տ յա ն ' դուռն է . Մ ուտ քի բ ա ց վ ա ծ ք ը ե ր կ ու կ ո ղ մ ի ց ե զ ե ր ո ւմ են կ ի ս ա գ լա ն ն ե ր ի ց կ ա զ մ վ ա ծ կ ա ր ճ , մեկա կա ն կ ի ս ա ս յո ւն ե ր , ո ր ո ն ց խ ո յա կ ն ե ր ի վրա է հ ե ն վ ո ւմ դ ռ ա ն ճ ա կ ա տ ա քա ր ը շր ջա նցո ղ ե ռ ա շ ե ր տ , ս տ ա լա կ տ ի տ ա յի ն ք ա ն դ ա կ ն ե ր ո ւն ե ց ո ղ , եր կ կեն տ ր ո ն կ ա մ ա ր ը ։ Ք ա ն դ ա կ ա զա րդ մ ի շ ե ր տ , բա ր ձ ր ա ն ա լո վ կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ի խ ա ր ի ս խ ն ե ր ի ց , ուղիղ ա ն կ յա ն տ ա կ բ ե կ վ ե ւո վ , ծ ա ծ կ ո ւմ է կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ի խ ո յա կ ն ե ր ի ճա կ ա տ ը , Ա յս ա մ ե ն ն ա ռ ն վ ա ծ է եր կ շեր տ , բ ո ւս ա կա ն և ե րկ ր ա չա փ ա կ ա ն նուրբ քա նդ ա կն եր
1963 Ю Ի Ա լյ Ի լ
ո ւն ե ց ո ղ , ո ւղ ղ ա ն կ յո ւն մ ե ծ շր ջա նա կ ի մ ե ջ , Ա յդ ք ա ն դ ա կ ա զ ա ր դ շ ե ր տ ե ր ի ց ներ ս ի կ ո ղ մ ի - ն ը վ ե ց թ և յա ն գ ե ղ ա ք ա ն դ ա կ ա ստ ղերի շ ա . րա ն է , Ն ե ր ս ի ց , հ յո ւս ի ս ա յի ն և հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ երի մ ե ջ տ ե ղ ի ց 1 ,5 մ ե տ ր իր ա ր դ ե մ և ա բս ի դ ի ե ր կ ո ւ կ ո ղ մ ի ց ե լն ո ղ ե լո ւս տ ն ե ր ը կ ա մ ա ր ն ե ր ո վ մ ի ա ն ո ւմ ե ն ի ր ա ր , ի ր ե ն ց վրա կ ր ե լո վ գ մ բ ե թ ի ծ ա ն ր ո ւթ յո ւն ը , Ա յդ ել ՈԼԱԱ1-
ների ճ ա կ ա տ ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս և ա ր և մ տ յա ն պ ա տ ի վ ր ա , մ ո ւտ ք ի ց դ ե պ ի ա չ և ձ ա խ , ա ն կ յո ւնա վոր կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ո վ ե ն զ ա ր դ ա ր վ ա ծ ,
Ա ր և մ տ յա ն պ ա տ ի վ բ ա յի կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ը ց ա ծ ր կ ա մ ա ր ն ե ր ո վ մ ի ա ց ա ծ ե ն հ յո ւս ի ս ա յի ն և հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ երին կ ի ց կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ե լո ւս տ ն ե ր ի ն , ա յդ պ ա տ երի մ ե ջ կ ա զ մ ե լո վ լա յն խ ո ր շ ե ր ։ Շ ի նա րա ր ա կա ն ա ր վե ս տ ի տ ե ս ա կ ե տ ի ց ուշա գ ր ա վ Է ա յդ կ ա մ ա ր նե ր ի քա րերի իրա ր մ ի ա ց ո ւմ ը , Ք ա ր եր ի ի ր ա ր կ ց վ ո ղ կ ո - ղ ե ր ը Կ տ ա ռի ձևի հա կա դի ր տ ա շվ ա ծք ոմւեն և հ ա գ ց վ ա ծ են մ ի մ յա ն ց մ ե ջ ։ Բ ե մ ը բա ր ձ ր Է և ե ր կ ու կ ո ղ քե ր ի ց ունի երկհա րկ խ ո ր ա ն ն ե ր , ո ր ո ն ց ի ց վերի հ ա ր կ ո ւմ ե ղ ա ծն ե ր ի մ ուտ քը ա ս տ ի ճ ա ն ն ե ր ո վ բ ա ց վ ա ծ Է բ ե մ ի մ ե ջ ։ Լուսա մ ո ւտ ներ ը թ վ ո վ ք ի լ ե ն , ն ե ղ և ե ր կ ա ր ։
Ա ռհա սա րա կ ա յս փ ոքրիկ հուշա րձա նը դ ե - 'Ժցիկ Է և գ ր ա վ ի չ. Ո ւշա դիր դ ի տ ո ղ ի հա մ ա ր մ ե ր թ ա յս տ ե ղ և մ ե ր թ ա յն տ ե ղ ա յն պ ի ս ի ո ւ
շա գ ր ա վ մ ա ն ր ո ւք ն ե ր են ա չքի ը ն կ ն ո ս է , ո - Ր ո ն ց ով չի կա ր ելի չհ ի ա ն ա լ։ Հ ա տ կ ա պ ե ս նշե լի ե ն դ ր ս ի ց ՝ ա ր և ե լյա ն պ ա տ ի վ ր ա յի և դ ե կ ո ր ա տ ի վ կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ի խ ո յա կ ն ե ր ի ի ն ք նա տ իպ ք ա ն դ ա կ ն ե ր ը և մ ո ւտ ք ի ներ ս ի կ ո ղ վ ե ց գ ր վ ա ծ ե ր կ ր ո ր դ ճ ա կ ա տ ա քա ր ը , որը Հ ե ն վ ո ւմ Է դռա ն բ ա ց վ ա ծ ք ի վերի ա ն կ յո ւն - ն ե ր ո ւմ տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ հա տ ուկ ա ն կ յո ւն ա վ ո ր կ ա լունա կ ն երի ( КРОНШТСПН,) վ ր ա , ո րի ն մ ա ն ը ուրիշ տ ե ղ մ ե զ չի պ ա տ ա հ ե լ։
Ժ ա մ ա տ ո ւն ը , որ ը գ ը ս ի ց 1 2 ՜ ) Հ 1 1 յ5 մետ ր չա փ ե ր ո ւն ի , ն ո ւ յն պ ե ս ա ր տ ա ս ովո ր կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ք ո մ ւի ։ Պ ա տ երին կ ի ց , 8 0 — 9 5 ս ա ն տ ի մ ե տ ր դեպ ի դուրս դ ր վ ա ծ կ ա ր ճ մ ո ւյթ ե ր ի վ՛բա յից բա ր ձ ր ա ց ո ղ չո ր ս կ ա մ ա ր ն ե ր ը կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ կ ա զ մ ո ւմ են ե ր դ ի կ ի բ ա ց վ ա ծ ք ը ։ Հ յո ւ ս ի ս ա յի ն և հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ ե ր ը , մ ո ւ յթ ե ր ի խ ո յա կ ն ե ր ի գ ծ ի ց ք ի չ վ ե ր և , կ ո ր ա ձ և թ ե ք վ ո ւմ ե ն դ ե պ ի շե ն ք ի ե ր կ ա ր ո ւթ յա մ բ ձ գ վ ո ղ կ ա մ ա ր ն ե ր ը , ո ր ո վ ա մ բ ո ղ ջ շ ե ն ք ը ՛օրորոցի ձև Լ ս տ ա ն ո ւմ ։ Հ յո ւս ի ս ա յի ն և հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ երի մ ո ւյթ ե ր ի մ ե ջ ե ղ ա ծ հ ա տ վ ա ծ ը , հ ի շ յա լ գ ծ ի ց վ ե ր և , ո չ թ ե հ ո ր ի զ ո ն ա կ ա ն գ ծ ո վ Է շա ր վ ա ծ , ա յլ կ ո ր ա ձ և , ը ս տ ո ր ո ւմ շա րքերի ս տ որին ե զ ր ե ր ը 1 , 5 — 2 ս ա ն տ ի մ ե տ ր դուրս են դ ր վ ա ծ ց ա ծ ի շա ր ք ե ր ի վեր ի ն գ ծ ի ց ։
ժ ա մ ա տ ո ւն ն ունի ե ր կ ո ւ մ ո ւտ ք , ո ր ո ն ցի ց գլխ ա վ ո ր ն ա ր և մ տ յա ն պ ա տ ի կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ Է, '1ՐսԻ ց ք ա ն դ ա կ ա զ ա ր դ շր ջա նա կ ի մեջ ա ռ - ն ը վ ա ծ , ի ս կ ե ր կ ր ո ր դ ը ' հ յո ւս ի ս ա յի ն պ ա տ ի
35
Я - ЩАե ն / ե աա 7 ն " ^ ա գ ր ա վ և կա րևորե ն , մ ի ա վ ա զ ա ք ա ր ն , մ ի ք ա ն ի տեղի4ց '
տյ Րք ւ , տ ա ս1ա ն ա ք ա ր , Որը գ տ ն վ ո ւմ / շ ե ն ֊/ ' ԱՈГ ^ մ ա ս " “ է , և ունի մոտ 2 0
ս ա ն տ ի մ ե տ ր ե ր կ ա ր ո ւթ յա մ բ գ ե ղ ե ց ի կ և իրա ր
ռաե ո ե ո և և ո 1 ՐՀ Վ տաԱ1̂ ա գ ի ր , ՛և մ ի շաս, Հ ՚է Կ Ի կ մ ե ծ խ ա չք ա ր , Ա յս երկուսն Էլ կապունեն Դ եղ ձ նո ս ո ի հուշա րձա նների կա ռուցողի
, հ հ հ հ 1 ա մ “ >նա կը որոշելու խ ն դ ի ր ն ե - ! Ի հ ե տ , Խ ա չքա րը , ո րը մ եր բա ր ձր ա ք ա նդա կ խ ա չք ա ր ե ր ի մ ե ջ լա վ ա գ ո ւյն ն ե ր ի ց մ եկն Է, մ ո տ 2 մ ե տ ր երկ ա րո ւթ յո ւն և 1 մ ե տ ր լ ա յ ֊ ն ո լ թ յո ձ ո մ ւի , Ք ա ն դ ա կ նե ր ը մ ոտ 5 ս ա նտ իմ ե տ ր բա ր ձ ր ո ւթ յո ւն ո ւն ե ն , և կ ա տ ա ր վա ծ են մ ե ծ ճ ա շա կ ո վ և վ ա ր պ ե տ ո ւթ յա մ բ , Ա յս Խա>- ր ա բը կ ա ն գ ն ե ց վ ա ծ Է ե ղ ե լ ժա մ ա տ ա ն մեջ բ ա ց վ ո ղ ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ ո ւտ ք ի ց ձա խ գտ նվոո պ ա տ վա ն դա ն ի վրա , Ա նհա յտ պ ա տ ճա ռով պ ա տ վ ա նդ ա ն ի ց ց ա ծ ը ն կ ն ե լո ւ հետ ևա նքո վ, դ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր , բ ա զ մ ա թ ի վ մ ե ծ ո լ փոքր կտ ո րների և փ շուրների Է վ ե ր ա ծ վ ե լ, 1 9 4 Տ
թ վ ա կ ա ն ի ն Պ ա տ մա կա ն հուշա րձա ններ!, պ ա հ պ ա ն ո ւթ յա ն կ ո մ ի տ ե ի կ ո ղ մ ի ց ա յս հ ո լ ֊ շա րձ ա նն ե ր ը մ ա քր ե լո ւ ա շխ ա տ ա նքի մ ա մ ա , ն ա կ , խ ա չքա ր ի կտ որները և փ շուրները խ ն ա մ ք ո վ հա վ ա քե լ և եր ե ս ն ի վեր տ եղա -
վոր վել են ժ ա մ ա տ ա ն հ ա տ ա կ ի ն , հողա թ մբի շրջա նա կի մ ե ջ . Ց ա վ ո ք , ա յդ ա շխ ա տ ա նքի
ժա մ ա ն ա կ չհ ա ջո ղ վ ե ց բ ո լո ր փ շուրներ,, գ տ ն ե լ, ո րո վ վ ր ա յի մ ե ծ կա ր և ո ր ո ւթ յուն ո ւ ն ե ց ո ղ ա ր ձա ն ա գր ութ յո ւն ը լր ի վ վերծա ն ելո ւ հնա ր չե ղ ա վ ։
Ա յս ա ր ժեքա վոր հո ւշա ր ձա ններ ը , չն ա յա ծ կ ա ռ ո ւցո ղ ն ե ր ի հա տ ո մ լ խ ն ա մ ք ի ն , չե ն դ ի մ ա ց ե լ բ ն ո ւթ յա ն ք ա յք ա յի չ ո ւժ ե ր ի ն ։ Երկրա - շա ր ժ ն ե ր ի ց և ա յլ պ ա տ ա հա րներից փ լե լ Է ե կ ե ղ ե ց ո ւ գ մ բ ե թ ը , որի թ մ բ ո ւկ ի հ յո ւս ի ս ա յի ն մ ա ս ն Է մ ն ա ց ե լ մ ի ա յն կ ա նգո ւն , ք ա ն դ վ ե լ Է ժ ա մ ա տ ա ն տ ա ն ի քը , ճ ա քե լ և խ ա ր խ լվ ե լ են ե կ ե ղ ե ց ո ւ պ ա տ ե րը , թ ա փ վ ե լ և տ եղ ի ց շ ա ր ժ
վել են բ ո լո ր պ ա տ երի վերին շա րքերի ք ա - ր ե ր ը , ք ա ն դ վ ե լ են նա և տ ա նիքի ծա ծկի և հա տ ա կի ս ա լե ր ը . Ա ստ իճա նա բա ր ա նտ ա ռն ա մ ե ն ի ն չ կ լա ն ե լո ւ վրա Է։
§ 4 . Հուշա ր ձա նների ա յս խ մ բ ի իսկա կա ն ա ն ունը հ ա յտ ն ի չ է ։ Դրա մա սին պ ա տ մա կա ն ո ր և է հ ի շա տ ա կո ւթ յո ւն ց ա ր դ չի հ ա յտ ն ա բե ր -
аб 1 է Տ 1Г Ի Ա. Ծ հ ն 1953
։[ա ծ ։ Պ ա հ վ ա ծ ։[]։ մա գ ր ո ւթ յա ն մ եշ հ ի շ ա ֊ ա յն է , որ ո չ ո ք չի զ բա ղ վ ե լ ա յգ խ ն գ ր ո վ , ևտա կ վ ո ւմ է «ուխ տ ս բ ա ռ ը , ա ռ ա ն ց ա ն ո ւն ը մ ե կ էլ ա յն , որ ց ա ր դ վ ե ր ծ ա ն վ ա ծ չի եղելտ ա լո ւ։ Կա նգ չե ն ք ա ռ ն ո ւմ « Դ եղձնուտ в ա ն - ժ ա մ ա տ ա ն մ ի ջի ' ա յժ մ ջա ր դ վ ա ծ ' խ ա չքա րիվա ն բա ց ա տ ր ո ւթ յա ն շո ւր ջ, որով հետ և ո չ դրա վրա պ ա հ վ ա ծ ա ր ձ ա ն ա գ ր ո լթ յո մ յը ։ Թ եև ա յդպ ա տ մ ա կա ն լի ն ե լն է հ ա յտ ն ի , և ո չ է լ բ ա ռ ի ա ր ձա նա գրո ւթ յուն ը կա րևոր տ ե ղ ե ր ո ւմ ' փ շը ր -ճիշտ մ ե կ ն ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը , թ ե և «դ ե ղ ձ » և վ ե լո ւ հետ ևա նքով [' բ ա ց ե ր ո ւն ի , ա յն ո ւա մ ե -ո՛դա ղձ» ա ր մ ա տ ն ե ր ի ց որոշ ե ն թ ա դ ր ո ւթ յո ւն - ն ա յն ի վ պ ա հ վ ա ծ մ ա սեր ը բա վ ա կ ա ն եննե ր են ա ր վ ո ւմ ։ տ ։[ յա լ ե ր կ ու հա րցեր ի ն էլ բա վա ր ա ր պ ա -
Գ եւլձնոա փ վա ն քի ե կ ե ղ ե ց ո ւ մուտ քը
§ 5 . Բ ա նա ս ի րո ւթ յա ն մ ե ջ , ն ե ր ա ռ յա լ տ ա ս խ ա ն տ ա լո ւ հ ա մ ա ր ։ Բ երենք № 2 ա ր-Պ ա տ մա կա ն հուշա րձա նների պ ա հ պ ա նո ւթ յա ն ձ ա նա գ ր ո ւթ յա ն 1 1 — 3 4 շա րքերի բ ն ա գ ի ր ը ,կ ո մ ի տ ե ի Հ Ո ւղ ե ցո ւյց Տը , հ ա յտ ն ի չե ն ո չ հ ո ւ- մ ե ր լր ա ց ո ւմ ն ե ր ո վ , « . . . [ ե ս Ա ]ոա քելս նոսսստշա րձա նն երի շի ն ո ղ ի և ո չ է լ ղ ր ա նց կ ա ռ ո ւց - ս պ ա սա լոր բ ա ն ի ն [Ա ս տ ո ւծ ո յ] ............ Լյերկր\էնմա ն թ վ ա կ ա ն ն ե ր ը ։ Թ երևս դրա պ ա տ ճա ռն Կիէիկո ի գա սսո\էն Տ ա ր ս ո ն ի , կ ա մ [ա կ ցո ւ-
1 9 5 3я ?
թ ե ա մ բ ] . . . . ա յս շ ի ն ե ց ա ք զ է կ ե ղ ե ց ի ս ա մ ե - ն ա յն պ ա տ ր ա ս տ ո լթ ե ա մ բ և զ գա վ ւթ ս Լ կ ա ն գ ն ե ց ա ք զ ս ո ւր բ նշա նս ա ս տ ո ս ս ծը ն կ ա լ, ի ն ե ղ (քա մա նա կի, դա ռն ա շխ ա տ ո ւթ ե ա մ բ ,[բ ա բե ]խ ա ւս մ ե զ [/ւ] ծ ն ո ղ ա ց մ [ե ր ո ց ] ........ Ապ ա րոնի ն և զ ա ւա կ ա ց ն ո ր ա , որ ե ղև ձ ձ ո [ծ ] . տ ո ւ և մ խ ի թ ա ր կ ե ն ա ց մ ե ր ո ց , կ ]ա ր ք ե պ ի ս կ ո - պ ոսութ հա ն Հ ա ղ բ ա տ ա տ էր Ց ո վ ա ն ե ս [ի \, որ է հ ե զ և մ ա րղ ա ս էր և մ ե ր յո յս տ ։ թ վ ո ւ մ է թե ո րևէ ա ռ ա ր կ ո ւթ յո ւն չի կ ա ր ո ղ լի ն ե լ вԱ ռ ա ք ե ր ա ն վա ն ն կ ա տ մ ա մ բ , ո ր ի ց մ ի ա յն ա ռա շի ն Ա զ իր ն է պ ա կ ա ս ո ւմ , որը մ ե ն ք դրել ե ն ք 1 0 - ր դ շա րքի վ ե ր շո ւմ և ո չ է լ ա յդ Ա ռա քելի վ ա ր դ ա պ ետ լի ն ե լո ւ ն կ ա տ մ ա մ բ , ո ր ո վ հ ե տ և նա իրեն հ ա մ ա ր ո ւմ է «նո ս ս ս տ սպ ա սւսւոր բա ն ի ն քԱ ս տ ո ւծ ո յ] » ։ Ա ռա քե լ վա ր դ ա պ ե տ ի ա նունը հ ի շա տ ա կ վ ո ւմ է նա և Л? 4 - բ ' Ա ս ի լի ' ՉԽԱ թ վ ա կ ի ր ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե շ , ի բ ր և ուխ տ ի ա ռ ա ջն ո ր դ ։ Բ ա ցի ա յդ , ժ ա մ ա տ ա ն մ ե ջ տ ե ղ ո ւմ գ տ ն վ ո ղ ա վ ա զա ք ա ր ե տ ա պ ա նա քա րի
վրա կա а Ա ռքի հռ չա կա ւո ր վա ր դ ա պ ե տ ի я ա ն ո ւն ը ։ Ա յս տ ե ղ ա ն ո մ ւը վ ե ր ծ ա ն ո ւմ ենք ԾԱ ռա քելիՏ և ա յդ տ ա պ ա ն ը հ ա մ ա ր ո ւմ վ ա ն քը կ ա ռ ո ւցո ղ Ա ռա քել վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն ը , ն կ ա տ ի ո ւն ե ն ա լո վ ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , որ ա յդ - պ իսի պ ա տ վա վո ր տ ե ղ ո ւմ կ ա ր ո ղ էր թ ա ղ վ ա ծ լի ն ե լ մ ի ա յն վա նքի հա մ ա ր մ ե ծ ծ ա ռ ա յո ւ թ յո ւն ա ր ա ծ մ ե կ ը ՝ դրա կ ա ռ ո ւց ո ղ ը ։ Ա յս բ ո լո ր ի ց ե զ ր ա կ ա ց ն ո ւմ ե ն ք , որ ե կ ե ղ ե ց ո ւ, ժ ա մ ա տ ա ն ( ա րձա ն ա գ ա ր ութ յա ն մ ե ջ ' գ ա վ ի թ ) և վ ի մ ա գ ի ր մ ե ծ խ ա չք ա ր ի շի ն ո ղ ը ե ղ ե լ է ^Ի Ժ Կ իա յք1 Տ ա րսոնի գ ա վ ա ռ ա ց ի Առաք՛ել վ ա ր դ ա պ ե տ ը , ո րը տ ե ղ ա կա ն ի շխ ա ն ն ե ր ի ց (պ ա ր ո ն ) մ ե կ ի , որի ա ն վ ա ն ա դ ի ր ը ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն մեջ ջա ր դ վ ա ծ է . կ ա մ ա կ ց ո ւթ յա մ բ և ձ ե ռ ն տ վ ո ւթ յա մ բ (ո ր ո վ հ ե տ և ա յդ « պ ա րոնօի և նրա զա վ ա կ ն ե ր ի հ ա մ ա ր բա ր ե խ ո ս է հ ա մ ա ր ո ւմ կ ա ն գ ն ե ց ր ա ծ խ ա չը և բ ա ց ի ա յդ հ ի շ ա տ ա կ ո ւմ է , որ ն ա ' պ ա ր ո ն ը ' ե ղ ե լ է ձ ե ռ ը ն - ։ո ո լ , — պ ետ ք է հա ս կ ա ն ա լ շ ի ն ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ո ւ մ , — և կ յա ն ք ի մ խ ի թ ա ր ի չ), Հ ա ղ բ ա տ ի
Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո ս ի 3 ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , և որ ա յդ Ա ռա քե լ վ ա ր դ ա պ ե տ ը մ ե ռ ե լ է ՉԽ Ա ( 7 4 1 = 1 2 9 2 ) թ վ ա կ ա ն ի ց հ ե տ ո և թ ա ղ վ ե լ ի ր շ ի ն ա ծ ժ ա մ ա տ ա ն մ ե ջ ։
§ 6 . Դ եղ ձ ն ուտ ի վա նքի հուշա ր ձա նների (ե կ ե ղ ե ց ո ւ , ժ ա մ ա տ ա ն և մ ե ծ խ ա չք ա ր ի ) շ ի ն ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ը ո ր ո շե լո ւ հ ա մ ա ր մ ե ն ք ո ւնե նք վ ի մ ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե ջ պ ա հ վ ա ծ հ ե տ և յա լ տ վ յա լն ե ր ը .
3 . Հ ո ւշա ր ձ ա ն ն ե ր ի շ ի ն ո ւթ յա ն թվա պ ր ո ւթ յո մ ւն ե ր ի
հ ա շվ ո վ ա յս Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը պ ե տ ք է լի
ն ի Հ ա մ ա զա ս պ ի ց հ ե տ ո ա ռ ա չն ո ր գ ո ղ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ը ,
ո ր ը շի ն ե լ է Հ ա ղ բ ա տ ի ս ր ա հ ն ե ր ը և դ ր ա ն ց ի ց մ ե կ ո ւմ
կ ա ն գ ն ե ց ր ե լ գ ե ղ ե ց ի կ , պ ա տ կ ե ր ա ք ա ն դ ա կ խ ա չք ա ր ը ։
ա . Ե կեղ եցու ներսոսԲ, հ յո ւս ի ս ա յի ն պ ա . Ա'Ի Ь ш փ ո րա գր վա ծ Չ է Շ գ ր ե ր ը , որոնցի ց ա ռա ջին երկուսը հա մ ա ր ո ւմ ենք թ վ ա յի ր , ի ս կ վերջինը վ ե ր ծա ն ո ւմ ի բ ր և «շինեցա ս ո
р . Մ ե ծ խ ա չքա ր ի վ ր ա յի ա րձա նա գրութ յա ն վերջի շա ր քո ւմ պ ա հվ ա ծ ՉԻԳ դրերր, որոնք ը ս տ տ ե ղ ա դ ր ո ւթ յա ն , մ եր կա րծիքո վ, մ ի ա յն թ վ ա գ ի ր կա րող ե ն լի ն ե լ։
գ . ժ ա մ ա տ ա ն թ վ ա գ ի ր ո ւնեցո ղ ա րձա նա - գ ր ո ւթ յո ձ ն ե ր ի ց Չ Ի Ե ' ա մ ե ն ի ց վ ա ղ ' թ վա գի ր ,, ( ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն .V 5 ) , որը տ ա լիս է 1 2 7 6 թ վ ա կ ա ն ը ։
, յ ի * Ի ն թ վա գիրն ա պ ա ցո ւյցէ, ո ր 1 2 7 6 թ վա կ ա ն ին ա րգեն ժ ա մ ա տ ո ւնը պ ա տ րա ստ է ր և ա յս պ ի ս ո վ մ ե ծ խ ա չ- քա րի ա ր ձա նա գր ո ւթ յա ն վերջի ՉԻԳ գրերը թ վ ա գ ի ր ըն դ ո ւն ե լո ւն չե ն հա կա սում , ա „ հ ա ս տ ա տ ում են մ ե ր ե ն թ ա դ ր ո ւթ յո ւնը , ըստ որի շի ն ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ն ա վ ա րտ ելու և խ ։ս չ ֊ բա ր ը կ ա ն գ ն ե ց ն ե լո ւ ժա մ ա նա կը կլինի 127 4 թ վ ա կ ա ն ը ։
Ս ա կա յն 1 2 7 4 թ վա կ ա նը չի կա րող մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ լի ն ե լ և ե կ ե ղ ե ց ո ւ շի նո ւթ յո ւնն ա - վ ա ր տ ե լո լ թ վ ա կ ա ն , որ ո վ հ ե տ և ե կ ե ղ ե ց ո ւ և ժ ա մ ա տ ա ն շե ն ք ե ր ն օրգա նա պ ես իրա ր հետ կ ա պ վ ա ծ չ ե ն , և պ ա րզ ե ր և ո ւմ է , որ ե կ ե ղ ե ց ո ւ շե ն քն ա մ բո ղ ջո վ ի ն վ ե ր ջա ց ն ե լո ւց հետ ո մ ի ա յն դրա ն կ ց վ ե լ է ժա մ ա տ ա ն շ ե ն ք ը , ո - ր ո վ վ եր ջին ի ը ն դ ե ր կ ա յն ա կ ա ն պ ա տ երի ա ր և ե լյա ն ծ ա յր ե ր ը և ա ր և ե լյա ն մ ո ւյթ ե ր ն ո։. դ ր ա նց վ ր ա յի ց բա ր ձ ր ա ց ո ղ կա մա րները ո - րոշ տ ե ղ ե ր ո ւմ ծա ծկ ե չ են ե կ ե ղ ե ց ո ւ ա ր և մ ը տ - յա ն պ ա տ ի ձ և ա վ ո ր վ ա ծ ք ա րեր ը ։ Իսկ թե ե ՛ր բ է շ ի ն վ ե լ ե կ ե ղ ե ց ի ն , մ ե ր կ ա ր ծի քո վ , ա յդ ց ո ւ յց են տ ա լիս վ ե ր ը ' ա կ ե տ ո ւմ հ ի շվ ա ծ Չ է գ ր ե ր ը , ո ր ոն ք ի բ ր և թ վ ա գ ի ր ը ն դ ո ւն ե լո ւ դ ե պ ք ո ւմ կ ս տ ա ն ա ն ք 1 2 5 8 թ վ ա կ ա ն ը ։ Ա յդ թ վ ա կ ա նը պ ե տ ք է լի ն ի ո չ թ ե ե կ ե ղ ե ցո ւ շի ն ո ւ
թ յո ւն ն ա վ ա ր տ ե լո ւ, ա յլ ս կ ս ե լո ւ թ վա կ ա ն ։ Ն մա ն դեպ ք մ ե ն ք նկ ա տ ել ենք նա և Ա լա - վ ե ր դ ո լ շրջա նի Թ ումա ն յա ն գ յո ւղ ի մոտ ի Բա րձրա քա շ վ ա ն ք ո ւմ Հ։ Տ վ յա լ դ եպ քո ւմ հ ի շ
յա լ գր ե ր ի ա ն սո վոր տ եղը և կրճա տ ութ յունը վ կ ա յո ւմ ե ն , որ դրա նք դ ր վ ա ծ են ծա ն ո թ ո ւթ յա ն կ ա ր գ ո վ և ա յն էլ շի նա ր ա րութ յա ն ս կ զ բ ո ւմ , կ ա մ ա վ ե լի ճիշտ շինա րա րա կա ն ա շխ ա տ ա նքը լուսա մ ո ւտ ի գ ծի ն հա ս ցնելու ժ ա մ ա ն ա կ ։
Ա մ փ ո փ ե լո վ հուշա րձա նների շի ն ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ի հ ա ր ց ը , գ ա լի ս ե ն ք հ ե տ և յա լ ե զ ր ա կ ա ց ո ւթ յա ն ։ Ե կեղեցո ւ շինա րա րութ յունը ս կ ս վ ե լ է 1 2 5 8 թ վ ա կ ա ն ի ն , իսկ ժա մա տ ա ն շի ն ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ն ա վա րտ ել է 1 2 7 4 թ վա կ ա ն ի ն , ո ր ո վ ա մ բո ղ ջ կ ո մ պ լե կ սի կա ռուցումը
4 . Տ ե ՛ս (էէշմիա&ինն ա մ ս ա գ ր ի 1 9 5 1 թ վ ա կա ն ի հո ւ-
լի ս -օ գ ո ս տ ո ս հ ա մ ա ր ո ւմ , է շ 5 9 ։
38 է Я Մ Ի а Ծ Ի 1953
տ և ե լ է 1 6 — 1 7 տ ա ր ի , ը ս տ ո ր ո ւմ ե կ ե ղ ե ցի ն ա վ ա ր տ ելո ւ և ժա մ ա տ ա ն շի ն ո ւթ յո ւն ը ձ ե ռ նա ր կելու միջև որոշ ժ ա մ ա նա կ ը ն դ մ ի ջո ւմ է ե ղ ե լ։
§ - 7 . Դ եղձնոսոի վա նքի շի ն ո ւթ յո ւն ը կ ա տ ա ր վել է մ ո նղ ո լն ե ր ի տ ի ր ա պ ետ ութ յա ն
կ ա նին Հ ա յո ց ա ռ ա քեա ց Մ ա ն գ ո լ ղ ա ն ն , և մ ե ծ
զօր ա վա րն Բ ա թ ու, զ ա յր մ ի ո ս տ իկա ն , Ա ր-
ղուն ա ն ո ւն , որ ի Գ իո լգ ղ ա նէն ա ոեա լ էր
հրա մ ա ն վերա կա ց ո լթ ե ա ն ն հա րկա ցն ա րքունի ի հնա զա նդեա լ ա շխ ա րհ ա ց ն . . . հա նդերձ ա յ-
լո վ ք ր ա զ մ օ ք , որ ը ն դ նոսա , ա շխ ա րհա գիր
Դ եղձնւստ ]ւ վա նքի ա ր և ե լյա ն Տա կսւտը
ս կ զ բն ա կ ա ն շր ջա ն ո ւմ , ե ր բ երկիրը դեռև ս Խ ո ր եզմ շա հ Ջ ա լա լե դ ի ն ի վ ա յր ա գ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց ա լք չբ ա ց ա ծ , ո տ նա կո խ ե ղ ա վ Ն ետ ոզա ց ա զ գ ի հորդա ներ ի ձի եր ի ս մ բա կ ն ե ր ի տ ա կ , և ա պ ա ս ի ս տ ե մ ա տ ի կ ա բա ր ֊կ ո ղ ո պ տ վ ե ց . և կ ե ղ ե քվ ե ց. Ա րզուն և Բուղա ոս տ ի կա ն ներ ի և նրա նց նմա ն, հա ր կ ա հա նների ձ ե ռ ք ո վ ։ Ա յս պ ես է ն կ ա ր ա գ ր ո ւմ պ ա տ մ ի չ Կիրա կոս Գ ա նձ՛ակն ց ի ն ՛երկը ի դ ր ո ւթ յո ւն ն ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ ա շրջա նո ւմ . « Ա րդ յե օ թ ն հա րիլր և երեք թ ո լա -
առն]ել յա մ ե ն ա յն . ա զ գ ս , որ ը ն գ ձ ե ռ ա մ բ նոցա
էին հ ն ա զ ա ն դ ե ա լ! Ե լ ն ո ց ա ա ռ ե ա լ զ ա յս հ ր ա մ ա ն , ե լի ն ը ն դ ա շխ ա րհս ա մ ե ն ս ։յն կ ա տ ա
ր ե լ զ գ ո ր ծ ն , հա սին և յա շխ ա ր հ ս Հ ա յո ց և '
Վ րա ց և ՛ Ա ղ ո լա ն ի ց , և որ շտլրջ զ ն ո ք օ ք գա -
ս ս ռ ք , ս կ ս ե ա լք ի ա ա ս ն ա մ ե ն ի ց և ի վե ր ը նդ գ ր ո վ հ ա մ ա ր ո յ ա ր կա նել զ ա մ ե ն ե ս ի ն , բ ա ց ի կ ա ն ա ն ց ։ Ել յա մ ե ն ե ց ո ւն ց պ ա հա նջեա լ խ ը ս - ա ա դ ո յն հա ր կ ս , ա լե լի ք ա ն զ կ ա բ մ ա ր գ ո յն ,
1 9 5 3 I Я Մ Ի Ա 0 Ի Ն39
և սկսա ն չք ա լո ր ի լ. և ն ե ղ է ի ն ա նհնա րին կ տ տ ա նօք և չա ր չա ր ա ն օ ք և գ ե լո ց օ ք . և որ թ ա գ չէ ր ' ր մ բ ռ ն ե ա լ ս պ ա ն ա ն էի ն , և ւ։ր ոչ կա րէր հ ա տ ո ւցա ն ե լ զ ս ա կ ն ' ղ մ ա նկ ո ւնս ն ո ֊
ց ա ա ռ ն ո լի ն ր ն դ պ ա ր տ ո լց ն , ք ա ն զ ի Պ ա րսիկ Տա ճ կ ա հ ա ւա տ ք ս պ ա սա ւորօք շր ջէ ի ն , Ա յլ և ի շխ ա ն ք ն տ եա րք դ ա ս ս ռ ա ց ն ն ո ց ո ւն գ ո ր ծ ա
կ ի ց լե ա լ ի ն ե ղ ե լո ց ն և ի պ ա հ ա ն ջե լն վա սն ի լր ե ա ն ց շ ա հ ե լո յ. և ա յս ո ւ ո չ բ ա ս ս կ ա ն ա -
ց ա ն , ա յլ և զա մ ե ն ա յն ա ր ո ւե ս տ ա գ էտ ս , եթէ
ի ք ա ղ ա քս և ե թ է ի դ ի ւղ ս , զա մ ե ն ա յն ի հա րկի կ ա ց ո ւց ի ն ։ Ա յլ և զ ծ ո վ ա կ ս , և ղլիճս ձ կ ն ո ր ս ա ց , և զ ե ր կ ա թ ա հ ա ն ս , ղ դ ա ր բի ն ս , ֊ և զշա պ ա ր ա րս, և ղ ի " պ ի տ ո յ է մ ա ն ր ա մ ա ս նա բա ր ա ս ե լ, դ ա մ ե ն ա յն դ ո ւռ ն շ ա հ ի ց հ ա տ ին ի մ ա ր դ կ ւս ն է, և ի ն ք ե ա ն ք մ ի ա յն շ ա - հ է ի ն ...3 > 6ւ Ա յս պ ի ս ի պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւմ է շ ի ն -
վել Դ ե ղ ձ ն ո ս ո ի վա ն քը և շի ն ո ղ Ա ռա քել վ ա ր դ ա պ ետ ը (էի ն ե ղ ժ ա մ ա ն ա կ ի , դ ա ռ ն ա շխ ա - ւո ո լթ ե ա մ բ» հ ա կ ի ր ճ խ ո ս ք ե ր ո վ ,Է բն ո ր ո շ ո ւմ ժ ա մ ա ն ա կ ի և շի ն ա ր ա ր ո ւթ յա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ը ։
Ո ւշա գրա վ է ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , որ մ ի ն չ Հ ա յա ս տ ա ն ը , Դ եղ ձնո ւտ ի վա նքի շի ն ո ւթ յա ն
ժ ա մ ա ն ա կ , ա յդ պ ի ս ի ծա ն ր դ ր ո ւթ յա ն մ ե ջ էր, ի ս կ ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջ ո ց ո ւմ ' Հ ե թ ո ւմ Ա .ի օրոք ( 1 2 2 6 — 1 2 7 0 թ . թ . ) , Կ ի լի կ ի ա յի հ ա յո ւ թ յո ւն ն ա ն կա խ պ ե տ ո ւթ յո ւն ո ւն ե ր , ուր հ ո դ ե -
վոր դա սը պ ե տ ո ւթ յո ւն ի ց և ի շ խ ո ղ դա սից ա մ ե ն տ ես ա կ ի օ ժ ա ն դ ա կ ո ւթ յո ւն էր ս տ ա
ն ո ւմ , ը ն դ ա ր ձ ա կ կ ա լվ ա ծ ն ե ր ի և մ ե ծ եկ ա - մ ո ւտ ի տ ե ր է ր , Կ ի լիկ ե ցի Ա ռա քե լ վ ա ր դ ա պ ե տ ը , ի ր երկ ի րը թ ո ղ ա ծ , Հ ա յա ս տ ա ն ի լ ե ռ նա շխ ա ր հի հ ե ռ ա վ ո ր մ ի ա ն կ յո ւն ն է ը ն տ ր ո ւմ վա նք շ ի ն ե լո ւ հա մա րւ Կ ա ր ծո ւմ ե ն ք , որ ա յս տ ե ղ բ ա ց ի բ ո ւն Հ ա յր ե ն ի ք ի ն կ ա տ մ ա մ բ նրա
ո ւն ե ց ա ծ ը ղ ձ ա ն ք ի ց , մ ե ծ դ ե ր է խ ա ղ ա ց ե լ ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , որ պ ե տ ո ւթ յա ն ղեկը
Հ ե թ ո ւմ յա ն ն ե ր ի դ ի ն ա ս տ ի ա յի ձ ե ռ ք ն ա ն ց ն ե լո ւց հ ե տ ո , Կ ի լի կ ի ա յո ս է ո ւժ ե ղ ա ն ո ւմ է Հ ո ո մ ի պ ա պ ի գ ե ր ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ն և հ ռ ո մ ե ա դ ա վ ա
ն ո ւթ յո ւն ն ը ն դ ո ւն ե լո ւ ա յն հ ո ս ա ն ք ը , որ ղր ա նից ա ռա ջ էլ կ ա ր , ո չ մ ի ա յն ի շ խ ո ղ դ ա -
ս ի , ա յլև հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե ջ ։ Ա յս հ ո սա նքի գ լխ ա վ ո ր դ ր դ ա պ ա տ ճ ա ռ ը Կ իլիկիա ն
օղա կո ղ մ ա հ մ ե դ ա կ ա ն ո ւթ յա ն դ ե մ Ե վր ո պ ա յի ց օժ ա ն դ ա կ ո ւթ յո ւն ս տ ա ն ա լո ւ ա յն խ ա
բո ւս ի կ և խ ա բ ե ա կ ա ն խ ո ս տ ո ւմ ն ե ր ն էի ն , որ
պ ա ր բե ր ա բա ր և ա մ ե ն մ ի ա ո ի թ ո վ ա ր վում էին թ ե ՛ Հ ո ո մ ի պ ա պ երի և թ ե ' Ե ։[ր ո պ :ս յի միշա ր ք պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի կ ո ղ մ ի ց , ո ր ը ՝ վերջ ի վերջո ՝ Կ ի լի կ ի ա յի հ ա յո ց թ ա գ ա վ ո ր ո ւթ յա ն
Տ. Կ իրակոսի ԴանձակԼցւոյ Պ տամ աթիւՆ Հայոց, Ի ի ֆ /ի ս , 1 9 0 9 թ . , է ւ 3 4 8 - 3 4 9 ,
կո ր ծա նմ ա ն հիմ նա կա ն պ ա տ ճա ռներից մ ե կը ե ղ ա վ ° , ՚ ՚ а
ճ ի շ տ է , մ ոնղ ո լն եր ի ա նմիջա կա ն ծա նր լծ ի տ ա կ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ կ յա ն ք ն ա ն հ ա մ ե մա տ ա վ ե լի վա ս, էր , բ ա յց ա յս տ ե ղ Հո գ Լ ո _ րա կա ն դա սը և ե կ ե ղ ե ց ի ն , հ ա մ ա ձ ա յն 1 3 -ր դ գա րի պ ա տ մ ի չներ Կիրա կոս Գ ա ն ձ ա կ ե ց ո Ր
և Ս տ եւիա նռս Օ ր բե լյա ն ի * վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի , ա զա տ էին հ ա ր կ ե ր ի ց , հետ և ա պ ես որևէ հա -
լա ծ ա ն ք չէի ն կ ր ո ւմ , ո ւրեմն ա յս հ ա ն գ ա մ ա նքը պ ե տ ք է լին ի ա յն գ լխ ա վո ր պ ա տ ճա ռը, որ Ա ռա քել վ ա ր դ ա պ ե տ ը , Կ ի լիկ ի ա յի ց հ ե ռ ա ն ա լո վ , Ս և ո ր դ յա ց հեռ ա վ ո ր ձորերից մ եկ ում է շի ն ե լ ի ր վա նքը ։
§ 8 . Ա նդ ր ա դ ա ռ նա լո վ Դ եղձնոսոի վա նքի վ ի մ ա գ ր ո ւթ յա ն ը , պ ետ ք Հ ա ս ե լ, որ դ յս ' ըստ ք ա ն ա կ ի ' բա վ ա կ ա ն ա ղքա տ է . ս ա կ ա յն ուրիշ վա նքերի վ ի մ ա գր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ա մ ե մ ա տ ո ւթ յա մ բ թ վ ա գ ր ո ւթ յա մ բ հա րուստ է , ո ր ո վ հ ե տ և պ ա հ վ ա ծ 1 2 ա րձա նա դրութ յոմւներից Տ - ը թ վ ա գ ի ր ո ւն ե ն , Բ ա ցի ա յդ ' ի ն չպ ե ս տ ե
ս ա ն ք ' ա յդ թ վ ա գրերն օժ ա ն դ ա կ ո ւմ են վ ա ն ֊ Ք Ը շի ն ո ղ ի ո վ լի ն ե լը և շի ն ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կը գ տ ն ե լո ւն ։ Ա յս տ ե ս ա կ ե տ ի ց Դեղձնուտ ի հ ո ւշա ր ձա ններ ն ի ր ե ն ց հ ա ր և ա ն ո ւթ յա ն մեջ գ տ ն վ ո ղ վ ա ն ք ե ր ի ց (Կ ի ր ա ն ց , Ա ռա քե լո ց , Մ ա կա ր ա վ ա նք, Ս ր վե ղ ) ա վ ե լի բա րեհա ջող վիճ ա կո ս է են գ տ ն վ ո ւմ ։
Վ ի մ ա գ ր ո ւթ յա ն մեջ ուշա գր ա վ Է նա և •V 4 ֊ը , Մ ի ջա գե տ ք ի ց ե կ ա ծ ոմ ն Ա սիլի ա րձ ա ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ը ։ Մ եր կ ա ր ծ ի ք ո վ դա ս ո վ ո ր ա կ ա ն ո ւխ տ ա վ որ չի ե ղ ե լ, որով հետ և ժ ա մ ա նա կ ի պ ա յմ ա ն ն ե ր ը բ ն ա վ նպ ա ստ ա վոր
չէ ի ն ա յդ ք ա ն հ ե ռ ո ւ տ ե ղ ի ց ո ւխ տ ա գ ն ա ցո ւթ յա ն գա լո ւն ւ Ա մ ե ն ա յն հա վա նա կ ա նո ւթ յա մ բ , դա մ ե կ ն է ե ղ ե լ ա յն վ ա ճ ա ռ ա կ ա ն ֊ ն ե ր ի ց , ո ր ո ն ք , շն ո ր հ ի վ ի ր ե ն ց քսա կի ուժի,
ա զա տ ե ր թ և ե կ ո ւմ էին Ա րևմուտ քի ց Ա րևելք և հա կա ռա կ ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ ։ Ա յդ պ ի ս ի մ ի վ ա ճ ա ռ ա կ ա ն ի մ ա ս ի ն , որի ա ն ունը Ո ւմեկ էր և որը մ ո ն ղ ո լն ե ր ի կ ո ղ մ ի ց ն ո ւյն պ ե ս Ասիլ էր կ ո չվ ո ւմ , մ ա ն րա մ ա ս ն պ ա տ մոսք է Կիրակոս Գ ա նձա կե ցի ն (է ջ 3 4 9 ) ։
Ւ վերջո կա րևոր է ն շ ե լ, որ դեղձնոսոի վա նքի բ ո լո ր ա ր ձա նա /լր ութ յուններն էլ ա- ռա ջին ա ն գ ա մ ե ն հր ա տ ա րա կվում ։
Տ. Տե՛ս ր . Г . М икаелян , И стори я Киликийского арм ян ского го су д ар ства , Е р еван , 19 5 ! г.,Էջ 4 8 2 և ա յլ տ ե ղ ե ր ո ւմ ։
7 . Կ /ր ա կ ո ս ի Գ ա նձա կեէյւոչ Պ ա ա մութ/ւմւ Հ է ս յո յ ,
Բ ի ֆ լի ս , 1 9 0 9 / / . , 1էե ր 3 5 0 և 3 5 3 ,
8 . Ստեփանււս Օ րրևլեա նի Պ ա ա մ ո ւթ խ ն նա հա նգին
Ս իս ա կ ա ն , Բ-իֆ/իԱ, 1 9 1 0 թ . , կ { 4 1 1 ,
4 0 I Я 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 3
Դ Ո ս Ն Ո Ի Տ Ի ՎԱ ՆՔԻ ՎԻՄԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
լե ց ո լ ։ քա րի
Ջ է Շ
փ 1 . Գ լխ ա վոր ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն ե ր ս ո ւմ , հ յո ւս ի ս ա յի ն պ ա տ ի մեջ բ ա ց վ ա ծ լո ւս ա - մո ւտ ից ա ջ , մ ի քա րի վր ա .
Ծ Ն Ւ . Ա ռ ա շի ն և ե ր ր ո ր դ տ ա ռ ե ր ը մ ե է ե ն , մ ոտ Յ Տ ս ա նտ իմ ե տ ր բ ա ր ձ ր ո ւ թ յա մ բ ,
ի ս կ ե ր կ ր ո ր դ տ ա ռ ը փ ո ք ր * և տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ Տ ֊ի մ ե ր
փ 2 . Գ լխ ա վոր ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ ո ւտ ք ի ն կ ի ց , հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ գ տ ն վ ո ղ պ ա տ վ ա նդ ա նի վր ա ե ղ ա ծ մ ե ծ խ ա չք ա ր ի վրա .
Ա . հ ա չի շո ւր ջը , ս կ ս ա ծ ա ջա կ ո ղմ ի ց ա ծ ի ց .
1 . Ա լր հ ն ե ա լ է ա մ էնա ս ո ւր բ ե ա մ էն սււրնն-2 . է ( ա ) լ խ ո ր Տ ո ս վ ղ ] փ րկ սւգոր -3 . ծ չսւրչա -4 . րա նսւց խ ս ւչե -
5 . լո յն : Ք ի Ա յ մ ե ր ո ի ծագԼԷ մի1-6 . նչԱ ի ծ ա գ ս ա -շիւա րհի ծ ա -7 . գին ո ր ո չ հսւա և ո չ վ&ար
8 . [ո ]ւն (ի ) բա ր ձ ո ղ է Ց ի ք ա փ չ ա մ էն մեղ ա ւոր ի մ ե ղ բա ր ե ի ւ(ա ւս )
Բ. Խ ա չքա րի ճ ա կա տ ին .
9 . էի ն Ա յ զա ւրո ւթ բ յա շիւա [րհսւկսւլութ ե]...........
1 0 . ե յիշխ սւնութ ե ա մ ի ր ս պ ա ս ա լա ր Ա թ ա բ ա [կ ] ... [ես Ա]
1 1 . ո ա ք ե լս նուա ստ ս պ ա ս ա ա ր բա ն ի ն [Ա յ] ........ [ յե ր կ ր ]-
1 2 . էն Կ իփ կո ի գա ւա ոէն Տա ր ս ո նի կ ւս մ [ա կ ց ո ւթ բ ]....
Գ. Խ ա չի աջ ւթևի տ ա կ.
1 3 . ա յս շ ի ն ե ց -1 4 . ա ք ղ է կ ե ղ ե ց -1 5 . ի ս ա մ ե ն ա յն պ ա -
1 6 . տ ր ա սա ո ւթ բ:1 7 . և գ գ ա փ թ ս ե. կ ա ն -
1 8 . գ ն ե ց ա ք ղ ս բ ն շ-
1 9 . ա նս Ա ծ ը ն կ ա լ ի2 0 . ն ե ղ ժ ա մ ա ն ա կ ի ղ ա -
2 1 . ո ն ա շ խ ա տ ո ւթ բ2 2 . [բա րե]իւա սւ մ ե ղ2 3 . Ռ.] ծն ողսւց մ [ե ]-
Գ. Խ ա չի ձա խ թ և ի տ ա կ.
2 4 . [ր ո ց ] / / / / / / /2 5 . Щ ւ պ ա րոնի ն2 6 . և. գ ա ւա կ ա ց ն -2 7 . п г ш ո ր ե ղե . ձ -2 8 . ե ո [ն ]տ ո ւ և մ ի փ թ -2 9 . ա ր կ ե ն ա ց մ ե ր ո ց3 0 . յ[ա ]ր ք է պ ի ս կ ո պ ո -3 1 . սութե ճ ա ղ բ ա տ -
3 2 . ա ա ր Յ ո վ ա ն ե ս [ի ]3 3 . ո ր է Տ ե գ և. մ ա ր ղ ա ս -3 4 . էր ե. մ ե ր յո յս
1 9 5 3 И 1г ւ՛ а # ւ ն41
Ե. Խ ա չքա րի ձա իյ կ ողի վրա ,
3 5 . ա կ ...........
3 6 . դ ո վ ր ........ [р ]_
3 7 . նա կի չք ս[ր ո ւխ ]-
3 8 . ա ի ս կ ա տ ա ր ե ն մ ե ֊3 9 . գ : Գ : ա լր պ ա ւո-
4 0 . ա ր ա գ գ ա մ էն է -4 1 . կ ե ղ ե ց ի ք ս Ծ -
4 2 . ն ը ն [դ ]ե [ա ]ն . Р . ա ւ/,-
4 3 . եա կ ի ն [կ ա տ ա ր ի ] -
4 8 . ս ւկա սէցնէ4 9 . ի մ ե ծ ս ւց կ [ա մ |
5 0 . [ի փ ]ո ք ո ւն ց Е -5 1 . ո ...........5 2 . ո ...............
5 3 . [ի ] Տ է . . . .
5 4 . 9 Ի » ........
5 . 1 1 - ր ո էա ր ք /, վ յ ։ո ի ն ^ ո ր ի , է ն , վ լ ր է ա վ ո ր ո կ թ յո ։ձ ը լ
Ակ։Ա,ՈԱէ։ Հ ա վ ա ն ա բա ' ' ^ է Ի 4 Ա ե ր կ ր Հ ն » կ ա մ , , ա շ .
4 . 1 3 - րդ և ն ո ւ յն գ ծ ի վր ա գ տ ն վ ո ղ Ա _ ո շա „ ե ր հ
կաք. շա ր ք պ ա կ ա ս ո ւմ * , շ ա ր գ վ ա է ք /, հ ե տ և ա նք ո վ ,
տ. Ա ֊ր դ և 2 5 - ր դ շ ա ր ք ե ր ո ւմ գ ր վ ա ծ շ ե ղ գ ծ ե ր ի տ ե ղ ե ր ո Ա մ ն ա * ե , Ы, տ ա .
Տ . 4 1 ֊ր դ և 4 3 - ր դ շ ա ր ք ե ր ո ւմ հա սա րա կ ա ա ա ձրով ր ա ո ե ր ի „ է դ , " , մ ն ա .
ց ա * * ր ո շ ա ա ա ա մ ս ա եր թ ո ւ յլ են տ վե լ մ ե զ ե ն թ ա դ ր ա բ ա ր ե վ ե ր ա պ ա -
հ ռ թ յա մ ր գ ն ե լ г ա լր ե ա կ ի ն ։, ո ր ր ն ա խ ո ր դ ՝ կետ երի մ կ ա ո ն վ ա ծ ' , Ը ,
տ ա ռ ի հետ կ կ ա ր դ ս /ց վ ի в ութ ա ւր ե ա կ ի ն ա
7 . Վ ե ր ք ի ն ' 5 4 - ր դ շ ա ր ք ի 'Չ Ի Գ ։ տ ա ռ եր ն ը ն դ ո ւն ե լ ե ն ք ի բ ր և թ վ ա կ ա ն , որի
վ ե ր ք ի ն ա ա ո ը կ ա ր ե ,ի Հ և « Դ » հ ա մ ա ր ե լ, ,ր ո վ կս տ ա ցվի Չ Ի Գ կ ա մ
Չ Ի Գ թ վ ա կ ա ն ը .
Ծ Ն Ւ . Ե րկ րո րդ խ ա չի վ ե ր ի ն մ ա ս ը շա ր գ վ ա * Լ,
փ 3 . Ն ա յն խ ա չք ա ր ի աջ և ձա խ թ և ե ր ի ց վ ե ր և , փ ո քր խ ա չե ր ի թևերի մ եջ.
I . Ք II Ա Ծ
(1ղո Ք ա ղրմի ա քին
4 2 к X 1Г հ ս. Ծ հ-Ն 1 9 5 3
փ 4 . Ժ ա մ ա տ ա ն ա ր և ե լյա ն պ ա տ ին կ ի ց հ յո ւս ի ս ա յի ն մ ո ւյթ ի խ ո յա կ ի ց վեր,
կա մ ա րի ա ռ ա ջի ն քա րի վրա . ----- “ °Հ ք .! ....... 1 [ . ֊յ է
Ա. Մ ի պ ա րզ խ ա շի թ և ե ր ի մ ե ջ . ֊Լ լ՛ : : : - .1 - ՝'֊՜ - ՚ ____ « . ւ .. <-»
ւ . ս ;
2 . ир
3 . Ա ծ I ծն
( ֊)Հ լ
ир
Ց վ ] է ս
Բ. Խաշի տ ա կ .
4 . Ի թ վ ի ս : 2Խ Ա
(>. վսւդին : ե ս Ա ս ի լ եկ ի յե ր կ ր է ն Մ ի չ-
7 . ա գ ե ա ա ց ի и р ովսսւս և եղրսւրք է տ ո -
8 . էն զնշա նս յքւշսաւակ ի ն ձ և • '•
9 . ծ ն ս ս ց ի մ ո ց ե զսւսսկա ց ի մ ո ց '-՛ •’ ",ք'
1 0 . ս բ Ս գ ир Մ էնա ս ■ ՝՛
. ՚ . ՜ Տ ՜Ր Դ և 6 Г ՐԴ շ ա ր ք ե ր ի կր& ա ս, , Ա ո վ ա գի նձ վ ե ր ծ ա ն ո ւմ ենր «Ա ո ա բ ե յ
վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն », ի ս կ 9 - ր դ չս ւր ք ի է ծ ն ա լց ւ բ ա ո ր ՝ է ծ ն ո ղ ա ց а լ
г.у.гил^г.’ ̂ ’՜ . V 1՝՛. »’ ս • 1- '*■•'՝ ՚ • ՛* • '՛ '՛ Л՛ * ~
* 5 - Ժ ա մ ա տ ա ն հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ ին կ ի ց , ա ր և ե լյա ն մ ո ւյթ ի խ ո յա կ ի ց ն երքև.
............... . ■■'-л -՝ .՝ -л»*՝1 . Ի թ վ ի ս . ՅԻԵ . ե -
2 . * « ճ . ւ4 и р ш р ш Б Ь д ш . . • > .• Ղ հ .. V
.« • 4 V. ք » чр . ո փ ւա ի ս յ ա - . , լ « V V V .
՚ &. ոա չնու-ղութ ե վ - * \ Ձ 2 \ 2 «6 . պ հ ա ի ն էտ ո ւն ինձ _ ՝ ՜ ՜ .*,л ^
- л հՖ 4 М | « 8 | иР , - ., , , » • « « « •գ ս ի ո ր խ ա վւա նէ
9 ; մ ե ր |Г Ц ш д Б ա է » Է - ( •
. լ ՜ - Օ ՆԹ . I . 2 - ր դ շա ր ք ի * Բարիա Հտոէրււ ա նվա ն ս կ ղբնա տ ա ո "Բ ս - ն մ ի ա ց ա ձ I
նսէիւորդ « ,։)1 ֊Ի հ ե ս ։, ր ա յց որոշիչ դ լուի յը ( բ ֊ի ) չո ւն ի , ի ս կ մ ի ջի ն տ ա Հ -
վա ն կ ի գ ր ե ր ը մ ի ա ց վ ա ծ են ո չ սովորա կա ն ձ և ո վ , ուստ ի ա յդ ա նոօ'։ր
, վ ձր ծ-ա ն վ ոս ! է վ ե ր ա պ ա հ ո ւթ յա մ ր յ
2 . 7 - ր դ և 9 - ր դ շա ր ք ե ր ի հա ս ա րա կ տ ա ռ ե ր ո վ բ ա ռ ա մ ա ս ե ր ը վ ե ր ա կ ա ն գն վ ա ծ
են ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն հո ւշա րձա նն ե րի պ ա հպ ա նո ւթ յա ն կ ո մ ի տ ե ի ա ր
խ ի վ ա յի ն տ վ յա լն ե ր ո վ ։
3 . 5 - ր դ շ ա ր ք է վ ե ր ջո ւմ և 5 - ր դ ի ս կ զ ր ո ւմ է վ -պ ե տ ի ն ս . վ ե ր ծ ա ն ո ւմ ենք
՛. ՜ Г վա րդա սքեսւին2 , որի ա նունր չկ ա ւ
•է •• » ,- -ն 4 '- г*.~‘.г՝,л •" 'Я *
1958
1. Յ իշեա Ք ս Ած
2 . «լՀո ո ո մ շ -
3 . ա հ եւ ո ղ ո ր -4 . մ եա
5 . ի ք ո լ մ գ ս ւ-6 . լըստ եա ն դ
7 . ա մ ե ն
Ժ ա մ ա տ ա ն արէւմտ յա ն պ ա տ իդ ր ս ի ց .
1 . Տ ր Ա ծ ուլորմեսւ:2 . Կ ոստ սւնտ ին ի ք ո ւ-3 . մ զ ս ւլը ս տ ե ա ն դ : ՜
փ 8 . Ժ ա մ ա տ ա ն հ ա ր ա վ ա յի ն պ ա տ ի կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ , դ ր ս ի ց .
"... 3,13փ 9-Հ Ժ ա մ ա տ ա ն ն ե ր ս ո ւմ , կ ո տ ր վ ա ծ փ ո ք ր խ ա չք ա ր ի ճա կ ա տ ի ն .
1. -ք- կսւմա ւն Ա յ ես ա ր ե լշ ա տ . . .
բվ | а՛.ԾնԹ. « Ա ր ե շ ա ա . ա լվ ա ն վ ե ր էին չո ր ս տ ա ս ե ր ը Հող մ ա Հա ր վա ձ ևն , վ ե ր ծա ն վ ա ծ {
վ ե ր ա պ ա հ ո վ /յա մ բ , տ ա ռ ե ր ի վ ե ր ի ն մ ա ս ե ր ի հ ե տ ք ե ր ո վ ,
փ 1 0 . Ժ ա մ ա տ ա ն կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ , գ ե տ ն ի ց բա ր ձ ր , գ լխ ի կ ո ղ մ ի ց և հա րա վա յին ե զ ր Ի 9 կ ո տ ր վ ա ծ մ ի ' ա վ ա զ ա ք ա ր ի ց պ ա տ ր ա ս տ վ ա ծ' տ ա պ ա նա քա րի վրա , խ ո շ ո ր ' 2 0 ս ա ն տ ի մ ե տ ր ե ր կ ա ր ո ւթ յա մ բ ' իրա ր հ ա գ ց վ ա ծ Հ ե ղ ե ց ի կ տ ա - ռ ե ր ո վ .
/ . Ա յս ա րձա ն : մեա կնս ւ շի ր ի մ հ ս ւն գ-
2 . ստ ա րտ ն : Է : Ա ռքի : հրչսւկա ա ր վդպ|ի
Ծ Ն Թ . 1 . Ա ռա շին շ ա ր ք ո ւմ I՛ա րձա ն է ր ա ռ ի ս կ զ բ ի լ ս > տ ա ռին Հա տ ուկ Հ ա ձի
գ ծ ի կ ը պ ա կ ա ս ո ւմ Է ,
X . էԱ ռքիտ կրճա տ ա նոմւը վ ե ր ծ ա ն ո ւմ ե ն ք «Ա ռ ա ք ե լի ս ։
փ 1 1 . Ժ ա մ ա տ ա ն մ ե ջ , ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ ո ւտ ք ի դ ի մ ա ց , հա տ ա կին հա վա սա ր հի նգ տ ա պ ա ն ա ք ա ր ե ր ի ց կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ ե ղ ա ծի վր ա .
Սա ն ա յ ի շի ւա (ն )
«(С 1 2 . Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն ե ր ս ո ւմ , հ ա ր ա վ ա յի ն ց ա ծ ի խ ո ր ա ն ի ճ ա կ ա տ ի ն , ե ր ե ք հատ յ փ ոՔՐ խ ա շերի մ ե ջ .
0 .. ԵՐԵՄ ՏԱ ն
Դ Ա Րհ ւ/հ ՆՈՐԱձԱՅՏ ԳՐՋԱԳՒՐ ԱՎԵՏԱՐԱՆ (Ռ»Թ=1640 Թ.)
( էշեր հ ա յ գր չա գր ա կ ա ն և մ ա նրա նկա րչա կա ն ա ր վեստ ի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ի ց )
պ ա հ ա ն ո ւմ ժ է .դ ա ր ո ւմ գ ր վ ա ծ ա յս ձ ե ռ ա գ ի ր ա վ ետ ա րա նի պ ա տ մ ո ւթ յա ն էշե ր ը մ ե զ տ ա ն ո ւմ են 1 6 4 0 թ վ ա կ ա ն ը ւ Դա Իրա նի Շ ա հ
Ս եֆիի թ ա գ ա վ ո ր ո ւթ յա ն ժա մ ա նա կա շր ջա ն ն է , ե ր բ Պ ա րսկա ստ ա նի հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դն ա պ ր ո ւմ է խ ա ղ ա ղ պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւմ ։ Ա յդ հ ա ն գ ա
մ ա ն քը վ կ ա յո ւմ ե ն ն ա և Ն ո ր ֊Ջ ո ւ ղ ա յի պ ա տ մ ա գ ի ր ' Հ ա ր ո ւթ յո ւն Տ ե ր -Հ ո վ հ ա ն յա ն ց ի հ ե տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը . «Տ ե տ մ ե ռ ա ն ե լո յ Շ ա հ ա բա - ս ա յ մ ե ծ ի , թ ո ռ ն նորա Շ ա հ ս էֆ ի մա նուկ չո - ր ե ք տ ա ս ա ն ա մ ե ա յ նս տ ա ւ թ ա գա լո ր ըստ ո մ ա ն ց 1 6 2 9 , և ը ս տ ո մ ա ն ց 1 6 3 1 ։ Չ ո ր ե ք տ ա ս ա ն ա մ թ ա գ ա լո ր ե ա ց , յո ր ո լմ ժ ա մ ա ն ա կի վիճա կ ժ ո ղ ո վ ր դ ե ա նն հ ա յո ց , որ ի Պարս ը ն թ ա ք ա լ ը ս տ կ ա ր գ ի ն ե ղ ե լո յ ի ժ ա մ ա նա կս
Շ ա հա բ ա սա յ ա ռա ջն и յ , զի սմա ևս սիրելի լե ա լ ա զգ ս հ ա յո ց ' տ ա ր ա ծե ա ց ա ռ նոսա զ շն ռ ր հ ա ր ք ա յա կ ա ն , ո ր ո վ մ ն ա ց ի ն նոքա
ի խ ա ղ ա ղ ո լթ ե ա ն ( « Պ ա տ մութիմւ Նոր ֊Հ ո , - ղ ա յո ւ ) , 1 8 8 0 թ . , Ա հա տ ո ր , էշ 8 0 ) ։
Դա ա յն պ ա տ մա շրշա նն է ր , ե ր բ Ն ո ր -Ջ ո ւ- ղ ա յի հ ա յ ժ ողովրդի <гիմա ստ ո ւնս և аբ ա ր ե
պ ա շտ в իշխ ա ն ա պ ե տ Խոջա Ս ա ֆրա զի ա ֊
պ ա ր ա նքո ւմ հ յո ւր ա ս ի ր վ ո ւմ է Շ ա հ Ա բրա ս ե ր կ ր ո րդ ա ր քա ն ։ Ձ ե ռ ն ե ր ե ց , գ ո ր ծ ո ւն յա և ճա րտ ա ր մ ի վ ա ճ ա ռ ա կ ա ն , որի ա նունը հ ը ռ -
չա կ վ ո ւմ է ո ՛չ մ ի ա յն Ի րա նո ւմ , ա յլև Եվրո- պ ա յո ւմ ւ Ա յգ ե ր և ո ւյթ ն ե ր ն ե ն ը ն դ գ ծ ո ւմ Ն ո ր ֊ Ջ ո ւղ ա յի հ ա յո ց գ ե ր ե զ մ ա ն ա տ ա ն ը հա նգչո ղ Խ ոջա յի տ ա պ ա նա քա րի վրա ք ա ն դա կվ ա ծ հ ե տ և յա լ տ ողերը .
«Ա ՜Յ ԻՄ ԱՆՆՄԱՆ Խ Օ ՋԱ Ց, ՈՐ ԷԻՐ ՀԱ Յ Ո Ց Թ ԱԳԱ ԻՈՐ,ԱՆՈԻՄԳ ՍԱՖՐԱ& Կ Ո ՅԻ' ՍՐՆԹԱ 8 Д О ГМ . Գ Ա ՏԱ ԻՈ Ր.ԽԵԼՕՔ, ՔՈ Ճ Ա Ր Տ Ա Ր ԼԵԶՎ ԷՏ ԶԱՐՄ ԱՆԱՐ Ա Մ ԷՆ Թ ԱԳԱԻՈՐ,Շ Ա Տ ԻՇԽ Ա Ն ՔՈ ՏԷ Ս Ո Ի Տ Փ Ա Փ Ա Գ ' Ա ՀԵՂԱ ՏԵՍ ԻՇԽԱ Ն ՓԱՌ ԱԻՈ Ր»:
ժ է դա րի ն ո ւ յն շր շա նո ւմ ն է լ լո ւս ա վ ո ր , ա ռ ա շա դ ե մ և պ ա յծ ա ռ մ ի հո գև ո ր ա կ ա ն ի հ ե ր ո ս ա կ ա ն շ ա ն ք ե ր ո վ Ն ո ր ֊Ջ ո ւ ղ ա յի Ա մ ե ն ա - փ ր կ ի չ վա ն քը դ ա ռ ն ո ւմ է մ շա կ ո ւթ ա յի ն շա ր ժ մ ա ն մ ի փ ա ր ո ս ։ Դա թ ե մ ի ժ ա մ ա նա կի
ա ռ ա ջն ո ր դ Խ ա չա տ ուր վա ր դ ա պ ե տ Կ ե ս ա ր ա - ցի& է , որ аբ ա զ ո ւմ ա շխ ա տ ութ եա մ բո հ ի մ - նո ւմ է Իրա նի և հ ա յկ ա կ ա ն տ պ ա գ ր ո ւթ յա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե շ հ ռ չա կ վ ա ծ ա ո ա ջի ն տ պ ա րա նը և 1 6 4 1 թ վ ա կ ա ն ի ն տ պ ո ւմ տՀարանց վա րքնը ։
Ահա ա յս շր ջա ն ո ւմ Ս պ ա հա նում ա պ րող եր կ ո ւ ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ս ա րկ ա վ ա գն եր գ ր ո ւմ են մ ի ձե ռ ա գիր ա վ ե տ ա ր ա ն , որը Ժ է դա րում
Ն ո ր ֊Ջ ո ւ ղ ա յի ց տ ա ն ո ւմ ե ն Ս պ ա հա նի Բ ո լ ր ֊ վա րի գա վ ա ռ ի Շ ա վրա վա գ յո ւղ ը , ուր ա մ - բոդ)ջ 2 8 8 եր կ ա ր տ ա ր ի ներ Տւեր-)Հա կոբենց գ ե ր դ ա ս տ ա ն ո ւմ խ ն ա մ ք ո վ պ ա հում ե ն ։ Ա յն ո ւհ ե տ և ' 1 9 2 8 թ վ ա կ ա ն ի ն , ն ո ւ յն ա զ գ ա տ ո հ մ ը ձ ե ռ ա գ ի ր ը տ ա ն ո ւմ է Ք յա զ ա զ գ ա վ ա ռ ը , 1 9 4 2 թ վ ա կ ա ն ի ն տ ե ս ն ո ւմ ե ն ք Ս ուլթա ն ա ր ա գ ո ւմ , ի ս կ 1 9 4 5 թ վ ա կ ա ն ի ն ' Իրա նի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ո ւմ ' Թ ե հ ր ա ն ո ւմ , ուր մ ի ն չև օրս էլ տ ի ր ա ցո ւ Ս երոբ Տ ե ր -Հ ա կ ո բ յա ն ն ա ռա նձի ն գո ւր գ ո ւր ա ն ք ո վ պ ա հ ո ւմ է ։
Ա հա ՛ գրչա գր ի ս ե ղ մ պ ա տ կեր ը .
Մ ե ծ ո ւթ յո ւն ը ' 1 9 X 1 4 կ ա զ մ ը ' տ ա խ տ ա կի վրա կ ա րմիր թ ա վ շա պ ա տ , թ ե ր թ ե ր ը '
196 3 է Я Մ հ 0. Ծ հ Ն
3 0 0 ն յո ւ ր ը ' բ ա մ բ ա կ ի թ ո ւղ թ , է յա ւո ւո ւն ո ' ե ր կ ս յո ւն տ ող եր ը 2 1 , գ ի Րը> րո լո ր ա դ ի Լ հա նգա մ ա նք ր բա վ ա ր ա ր , պ ա կա ս ոս ք ե ն ե ր կու ա վ ե տ ա րա ն իչնե ր ի ն կ ա ր ն ե ր ը , զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ը ս կ զ բ ո ւմ վ ր ձ ի ն վ ա ծ / Մ ա ա թեոս ա վետ ա րա նչի ն կ ա ր ը , „ ր բ ա ց զ ր քի և հ ո տ ա ծ գ ր ո ւմ է ։ Դա կ ա ն ա չ, մ ո ւթ կ ս յր մ ի ր Ա կ ա պ ույտ գ ո ւ յն ե ր ո վ ն կ ա ր վ ա ծ մի շա կ վ ը ր -
ն ա զա ր գ ե ր . Ս ա կա յն ա վետ ա րա նի դ ե ղ ե ց . к " * ։ * * е կ ա զ մ ո ւմ են խ որ ա նները և գ լո ւխ , ն եր ն ս կ զ բն ա վ ո ր ո ղ մա նրա նկա ր գ ե ղ Լ գ և ֊ րը> Գ ր ի չն ե ր ը ' Հ ո վ ս ե վ , և Ս արուխա ն սա րկա -
_____ 45
1 6 4 0 թ վ ա կ ա ն ի ն Ս պ ա նա նում մ ա նր ա ն կա ր վա ծ ա վետ ա րա նի 3 7 6 - ր գ Էջի խ որա նը
ձինի մ ի ա ր տ ա դ ր ո ւթ յո ւն էւ Նշենք նա և 2 8 0 - ր դ էշը պ ա տ կ ե ր ո ղ Ղ ուկա ս ա վ ե տ ա ր ա ֊ ն ի չը , որ ա վ ե տ ա ր ա նը կ ր ծք ի ն գ ր ա ծ , խ ո ր - հըր դա վոր հ ա յա ց ք ո վ ն ա յո ւ մ ւէէ Ն կ ա ր ում կ ա ն ա լ, կ ա ր մ ի ր և կ ա պ ո ւյտ ե ր ա ն գ ն ե ր ն իրա ր ե ն ն ե դա շն ա կ ո ւմ ։
Ա վե տ ա րա նը զ ա ր գ ա ր ո ւմ ե ն ն ա և երեք
վ ա գ ն ե ր ը , գ ր չո ւթ յա ն վ ա յր ը ' Ս պ ա հա ն, ժա մ ա ն ա կ ը ' ՌՃԲ' ( 1 6 4 0 թ . ) ։
Ձ ե ո ա գ ի ր ա վետ ա րա նի մ ի երկու նկ ա ր ն ե ր ը Ն ո ր -Ջ ո ւղ ա յի Ժ է դա րի նկա րչա կա ն գ ը պ - Ր ո ցը պ ա տ կեր ո ղ ց ա յտ ո ւն վա վերա գրեր ե ն ։ Ա յդ տ ե ս ա կ ե տ ի ց գե ղա րվես տ ա կա ն ուրույն ա ր ժ ե ք է ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ 3 7 6 -ր դ էշո ւմ կա
46
պ ո ւյտ , կա րմ իր և կ ա ն ա լ ե ր ա ն գ ն ե ր ո վ վըր - ձ ի ն վ ա ծ խ ո ր ա ն ը , որ Ժ է դա րի ա ռա ջի ն կ ի ս ո ւմ Ն ո ր -Ջ ո ւղ ա յո ւմ զ ա ր գ ա ց ա ծ մ ա ն ր ա ն ը - կ ա՛ր լա կա ն ա ր վեստ ի պ ա ր զ , բ ա յց գ ե ղ ե ց ի կ մ ի ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւթ յո ւն է ւ Ձ ե ռ ա գ ր ի ն ա ռ ա ն ձին փ ա յլ ե ն տ ա լի ս ն ա և դ ե ղ ա գ ր ե ր ը , որոնք ի ր ե ն ց պ ա ր զ ո ւթ յա ն մ ե ջ նո ւր բ են և տ պ ա վ ո - ՐԻ ւ՛ Ն ո ւ յն պ ե ս գ ր լա գ ր ի գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ը կ ա զ մ ո ւմ ՛ ե ն բո լո ր ա գ ր ե ր ը , որոնք ե րկ ո ւ տ ա րբ ե ր , բ ա յց ի րա ր շա տ ն մ ա ն ձ ե ռ ա գ ր ե ր ե ն ։ Դ րա նք, ի ր ե ն ց ա մ բ ո ղ ջ ո ւթ յա մ բ , տ պ ա գ ր վ ա ծ տ ա ռերի տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ե ն թ ո ղ ն ո ւմ և ց ա յտ ուն գա ղ ա փ ա ր տ ա լի ս Ժ է դ ա ր ո ւմ Ն որ- Ջ ո ւղ ա յո ւմ զ ա ր գ ա ց ա ծ գ ր լա գ ր ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի մա սինէ
ՀԻՇԱ ՏԱ Կ Ա Ր Ա Ն Ը
(էՓ ա ռ ք ք ե զ Հ ա յր Ա ս տ ո ւա ծ, գ ո հ ո ւթ ի ւն * ք ե զ Ա ստ ուա ծ ի մ , Յիսո ւս Ք ր ի ս տ ո ս , բ ա ր ե - յ ՚ա ն ե ա լ ես Հ ո գ ի դ Ս ուրբ Ա ս տ ո ւա ծ ճ շմ ա րի տ , որ ա րժա նի ա րա րեր զ ա ն պ ի տ ա ն ս ի յա - մ իրս հա ս ա ն ե լ ի վերջին ղ [ի ]ր տ ա ռ ի ս ։ Ա րդ, ա [լր հ ]ն ե ա լ, դով եա լ և բա ր ե բ ա ն ե ա լ Ս ուրբ հրր որդութ ի ւնդ ա ն զ բ ա լ յա ւի տ ե ա ն ս , ա մ էն ։
I . է Գ ո Հ ո ւ թ ի ձ » բ ա ռ ի ա ռա ջին ե ր կ ո ւ վ ա ն կ ե ր ը ՝ է գ ո -
Հոսէ, գ ր վ ա ծ են կ ա ր մ ի ր թ ա ն ա ք ո վ , ի ս կ մ ն ա ց ա ծ ը ' ս և ։
Որ ետ կա րողութ իւն տ կա ր մ ա ր մ ն ո յս հ ա ֊ սա նել ի վերջ տ ա ռիս ա յս մա րգա րտ ա շա ր և վ ա րդա փ թ իթ բո ւր ա ս տ ա ն ի ս , որ Է սա ընտ իր օր ի ն ա կ է ։ Որ և գ ր ե ց ա լ սա ի յե ր կ ի ր ս Ա ս- պ ա հա ն ձ ե ռ ա մ բ Բ ս ա ր կ ա ս ս գ ա ց ' Յ ո վ ս էփ ա յ
և Ս ա րովս ա ն ի . յի շե ցԼ էք] ի Ք ր ի ս տ ո ս , գ ր ե - ց ա լ թ վ ա կ ա ն ի ս մ ե ր Ռ . Ձ . Р ( 1 6 4 9 թ . ) , ի թ ա գա ս ւր ո ւթ եա ն Շ ա հ Ս էֆուն և ա ռա ջնոր - դութեսւն Տ էր Խ ա լա տ ո լր ա րհե պ ի սկ ոպ ոսի , ի վ ա յե լո ւմ ն մ ա ն կ ա ն ց Սիովնիւ Ո մն բ ա ր ե մ իտ և ա ս տ ո լա ծա ս էր ի բ ա զ ո ւմ ժ ա մ ա նա - կ է ց ա ն կ ա յր ս մ ա . որ և ս տ ա ց ա լ զսա ի հ ա
լա լ վ ա ս տ ա կո ց ի ւր ո ց և յի շա տ ա կ Տ է ր Ւս- ր ա յէ լի ն , և ծ ն օ ղ ա ց ն ' Վ էլի ճ ա ն ի ն , Խ ա նա - ղ ի ն , Բա լուէ և կ ՛ողա կցին ' Թ ա ն կ սօլթ ա ն ին և ո ր դ ո ցն Ո ս կա նի ն , Փ ա նո սին և Մ ա րտ իրոսին, յի շա տ ա կ ի ւր ե ա ն ց ։ Յ ի շ ե ց է ք և Ա ստ ուա ծ ողոր մի ա ս ա ց է ք , ա մ էն ւ Ց ի շե ց էք ի Ք րիստ ոս զ Տ է ր Հ ա յր ա պ ե տ ն , որ կ ա մ ա կ ի ց ե ղ և սուրբ ա լե տ ա ր ա ն ի ս , ետ գ ր ե լ և ա ռ ն ո ւլ, լի սրտիւ Ա ստ ուա ծ ողոր մի ա ս ա ցէք ն մ ա , զի և Աստ- ո ւա ծ ձ ե զ ո ղ ո ր մ ե ս ց ի , ամէնտ։
Ա յս տ ե ղ ը ն դ գ ծ ե ն ք մ ի հ ա ն գ ա մ ա ն ք և ս . Ն ո ր ֊Ջ ո ւ ղ ա յի ժ է դա րի հ ա յ մ ա ն ր ա ն կ ա ր լա - կա ն ա ր ո լես տ ն ունի բ ա զ մ ա թ ի վ ա յլ ն մ ո ւշն ե ր , որոնք կա րող են ի ր ե ն ց պ ա տ վա վոր տ ե ղը գր ա վե լ գեղ ա ր վես տ ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ ։
Ե՚ԷԻՎԱՐԴ
I Ո тՀ ո ՜ղ հ ա յր ե ն ի ,Հ ա մ ա կ տ ա ր փ ա նք ու տ ր տ մ ո ւթ յո ւն , Սուրբ հ ե ղ ա ն յո ւթ ն Իմ պ ա սյեր ուս ե ր ա զներ ուն Ոլ խ ո ր հ ո լր դ ի ն ,Մ ա րմ ին դ ա ր ձ ա ծ պ ա տ կեր ին մ ե« Հ ա յր ե ն ի ք ի ն :
Հ ո ՜ղ հ ա յր ե ն ի ,Ա նհուն կ ա ր ո տ , կ ա պ ո ւյտ երա գ Ու կ ա րմիր ձ պ յն ,Գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յա ն ա ն շա մ ա ն դ ա ղ .Ե րեկ, ա յս օ ր ու հ ա վ ի տ յա ն :
Ք ա ն ի ' դա ր է , ա լ չ ե մ հի շեր ,Մ եր ա ր եին նմ ա ն ա յր ո ղ ,Մ եր ջուրերուն պ ե ս պ ա ղ պ ա ջո ւն .Ե րա զն էր խ ո ր ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն մ ե ր դա ր ա վ ո ր ,Ո ւնենա յ լո կ ի ր ս եփ ա կ ա ն Կտ որ մ ը հող :
Ո լնի ՜ն ք ա յս օ ր ,Ա յդ թա թ ա խ ուն բա ր ի ք ն հըզո ր , Ա վերա կեն մ ե ր հ ա յր ե ն ի ,Որուն ծ ո ց ի ն կ ծո ցվ ո ր ի ն Ա հա նո ր ե ն ,Ա րիւնեն վե ր ջ,Մ իտ քի , սիրտ ի ծ ի լե ր ն աղվու՛Որուն ս ի ր տ ե ն կ ա յդ և ո ր ի ն Մ ա րա ծ ջա հեր ն հ ո դ ի ն ե ր ո ւն ,Ո ղողելու խ ո րշերն ա մ ե ն Մ եր գ ի տ ո ւթ յա ն խ ո ր ն կ ո ւղ ի ն ,Ե վ ո ն ե լո լ զ մ ե զ դիտ ա կ Ի րա վունքին մ եր դ ա ր ա վ ո ր ;
Հ ո ՜ ղ հ ա յր ե ն ի ,Ն ա ՞վն Ս փ յո ւռք ի ն ,Ա լիքներուն վ ե ր և պ ղ տ որ ժ ա մ ա ն ա կ ի ն 'Ա ռա նց ք ե զ ի Կ դ ո ղ դ դ ա յ ա ն ա պ ա վ ե ն ՝Խ լվա ծ կ ա յք ե ն իր ա մ ր ա կ ո ւռ :
I ս 3 Ր Ե Ն Ի
Ու կ հ ի շե մ դ ր վ ա գն ա ղվոր Ա ռ ա ս պ ե լի ն —Մ ենա մա ր տ ը ա ս տ վա ծ ներուն Հ ո վ ի ն , հող ին:Ոլ հ ա մ ա ձ ա յն խ որհրդա նիշ Ա յդ «լՐՈ ւյօին,Օրբ դ ա տ վ ե ի ն ոտ քերն հողեն Երկրի տ իրոջ,Մ ենա մ ա ր տ ի ն մեջ կ ա տ ա ղ ի ' Կ նվա ղեր սւն իր ո լյյք ե ն , Ա րմա տ ա խ ի լ բ ո ւ յս մ ո ինչպ ես Հ ո վ ի բե ր ն ի ն :Р« Ч 9 ե ր բ հ ո ղ ի ն մ ո տ ե ն ա յի ն Ո տ վբներն իր ,Ան կ մ ն ա ր ա ն պ ա րտ ելի ;
Ն ո ւյն օ ր ի ն ա կ ' հեքի ա թ ն ա նո ւյշ Հ ա յ ա ր ք ա յի ն , ե ր բե մ ն պ ա նդ ուխ տ . Ո ր կ ո խ ե լե վերջ հ ա յ հող ին, Կ զրա հվեր ո ւժ ո ՚վ ն ա նհուն Նախ նիք ներուն քա ջա մա րտ իկ:
Օ ւ ՚երո ւն հետ նա խ քեն թրա ծ. Հ ե տ ո հա շտ վ ա ծ,Հ ո գ ն ա ծ սիրտ ով ես կ քս դ ե մ , Ա կռ ա նե ր ո վ ս ա մ ուր բռ ն ա ծ Հ ա յո ւ հ ո գ ի ն ,Տ ո ղ վ ա ծ ա ր յա ն կ ոհա կներո վ.Եվ զ ո ր ա յս օ ր կ ո ւզե ն գ ն ե |Մ ա րդիկ ա նխ իղհ ու վա տ շվեր.Փոր մ ը հ ա ց ո վ :
Ա ն ց յա լե ն |ո կ ա փ սոսա նքներ Կ ուգա ն խ ո ո վ ե յ Հ ո գ ի ս ' լե ցո ւն հա գա ր վերքով : Հ ո ւ յս ը կ ա ն ց ն ի ա ն ա րձա գա նք' Ա պ ա գ ա յի մ ը դ ե մ ււտերջ,Ա ո ա նց ե ր բ ե ք սւմ ոքե յու ճ ա կ ւո ի ս մ ռ ա յլն ,Օրերուն դ ե մ նս ե մ ա ստ վե ր ,Մ ի ն չև որ գ ա հուսկ իրիկուն, Երկրեն հեռու Ա չերս փ ա կ ե յ:
48 к տ մ ի ս ծ ի ъ 1953
Տա ր ի ն ե ր ո լ ց ե ց ն է կերեր Ա սվ ին ընտ իր ե ւա զ ն ե ր ա ս .Եվ օր ե ր ո լ ա վ ա զ ի ն մ ե յ Կ ի յնա ն ա ն ձ ա յն Փ շրա նքներ սուրը,Զ ո ր ս մ ե ր հո գի ն գիտ ե պ սւհեյ. Ե ր բեմ ն ն ո ւյնի ս կ իր մ ե գ ա ղ տ ն ի :
Ծ ա ղ ի կ ներ ով պ ս ա կ ա զա ր դ 'Ե կա ն, ա ն ց ա ն գա ր ուննե ր շա տ . Ա ռ ա ն ց ե ր բ ե ք կա րենա լու Ս իրտ ս թ ո վ ե լ -
Մ ե ռ ե լա տ ի պ , ա ք ս ո ր ա կ ա ն - Լքվա ծ օտ ա ր ա ս տ ղերո ւն տ ա կ :
Խոր բե կ ո ւմ ո վ ինձ կտ րվի Ե ր բե մ ն գ գ ա լ,Թե օտ ա ր ե մ , ա ն տ ո ւն , ա ն տ ե ր . Ե րկինք ի ն տ ա կ ուր դ ե ո կ ա պ ր ի մ ,Ու կը բ ա ց վ ի թ ե յն հուշերուն Ա ս տ ե ղ ա գ ե ղ ,Ե ր կր ի ն ' որուն գ ա վ ա կ ն ե մ ե ս . Որուն ս ի ր ո վ հա զա րե ր ա նգ Վ ա րդենիներ կ բ ա ն ա ն թ և Ե րա զներուս ա րևին տ ա կ :
* * *Հ ո ՜ղ հ ա յր ե ն ի ,Ուր կ հ ա ն գ չի ոս կեր ո տ ին Ա զա տ ա տ ե ն չ Հս ւյկ ի ն հզո ր , Տ ի գ ր ա ն ն ե ր ո ւճ ա շ խ ա ր հ ա կ ա լ Որուն ս ի ր տ ե ն կ բր գ ա ն ա ն Ի ն չպ ե ս ե ր ե կ , ն ո ւյն պ ե ս ա յս օ ր . Կ ա իւա րդա գեղ ո ւ հ ո յա շե ն ,Հ ա զ ա ր կ ա ռ ո ւ յց , վ ա ն ք ո ւ պ ա յա տ . Ա շտ ա նա կի՞ն ո ր ո ն ց հրա շք Գ ե ռ կ վ ա ռ ի կ ա պ ո ւյտ բո ց ո վ Մ եր ս ո ւր բե ր ո ւն , հ ե ր ո սն ե ր ուն , Հ ո գ ի ն ա ն մ ա ր :
Ս ե ՞ր հ ա յր ե ն ի ,Խ ա ր ո՛ւյկ ա ն մ ե ռ 'Մ եր հ ո գ ի ի ն ո ւ ղսւրերու Մ ա թ ի ն դ ի մ ա ց .Գ ե ր ե զ մ ա ն ս ո ւր բ ս ե ր ա ն դ ն ե ր ո ւ, Հ ո ղ ը որուն 'Մ եր ա ր յո ւն ո վ ն է շա ղ ա խ վ ա ծ , Խ ունկի մ ը պ ես նվի ր ա կ ա ն:
Հ ո ՜ղ հ ա յր ե ն ի ,Ա նհուն մուրհա կ Իրա վունքին մ ե ր դա ր ա վ ո ր ,Ո րա ն հա մա րՀ ա զ ա ր մ ա հո վ ե ն ք մ ե ն ք մ ե ռ ե ր , Մ ն ա լո վ մ ի շտ ս ա կ ա յն ա ն մ ե ռ '
Թ ռչունին պ ես հ ե ք ի ա թ ա յի ն '(քա մա նա կին ա վ եր ին դ ե մ ,Ք ո լ ս ի ր ո լյդ մեշ Վ ե ր ա ծն ե լո վ հա վ ե ր ժ ա բա ր ՛
Ս ե՜ր հ ա յր ե ն ի ,Մ եր ա ր յո ւն ի ն ու մ ա ր մ ի նի ն Բշիշներուն խ ո րը ն ս տ ա ծ.11ե՜ր հ ա վ ե ր ժ ո ղ , զ ո ր դ ե ռ ե ր ե կ 'Խ ե ղ դ ե յ ի զ ո ՜ւր ժ պ րհեցա ն Ի ժ ա ծն ո ւն դ մ ա րդ ա կ ե ր պ ե ՚ր ,Ա րիւնին մ ե շ բ ո լո ր ա ն ո ն ց ,Որոնք ի ն կ ա ն ա ն ա պ ա տ ի ա վ ա գ ն ե ր ո ւն ' Ա ն գ ե ր ե զմ ա ն ,Ո ա յց ո ր ո ն ց մ ե շ տ ե ս ի լք դ ա ն ո ւյշ ,Հ զ ո ր է ր քա նԾ ո վ ը լո ւ յս ի ն ա ր և ներո ւն :
Բ ռ նա կա ՛լ ս ե ր 'Մ յո ւս բ ո լո ր ս ե րե ր ե ն վեր,Որուն շերմ իկ ծո ցե ր ո ւն մեշ Մ ի ա յն կ ր նա ն հա նգստ ա նա )
Ց ա վ ե ն ս և ց ա ծ ու հո գ ն ա բե կ Մ եր ո ս կ ո ր ն ե ր ն :Ս ե՛րը հ ո ղ ի ն ,Որ կ ա յք ն ը լլա ր ա ՛լ վերշնւսկա ն' Թ ա փ ա ո ումին մ ե ր դա ր ա վ ո ր ,Հ ա գ ե ց ը ն ե ր մ ե ր ք ա ղ ց ն ա ն հ ա գ 'Ս եղա ն ներուն քո վ ի կ ն օտ ա ր;
Ա ո ա նց ք ե զ ի ,Հ ո ՜ղ հ ա յր ե ն ի ,Դ ի ա ՛կ մ ը ն է մ ա ր մ ի ն ը մ եր ,Ե վ բ լո ւր մ ը , մ ե ծ գ ե ր ե զ մ ա ն 'Կ յա ն ք ը — ո ս տ ա ՜յն ա ն ե ծք ն ե ր ո ւ,Օ տ ա րութ յա ն ա յս ա ւի երա ն.Ե վ ա պ ր ո ւմ ի կ ա թ ի յը սև,Երակ ներեն մ ե ր ե յև է շ ,Մ եր ո ւր ա ցմ ա ն դ ե մ կ գո ւժ ե Մ ա հեր հ ա զա ր ո ւ կ ո ր ա ն քն ե ր .Մ ի ն չև եր եկ հ ա յո ւ Տա կտ ինդ ե ռ ա ն վ ա յե լ : . .
Հ ա յր ե ն ի ՜ ս ե ր ,Ժ ա մա նա կ ե ն ա ն հերքեյի Ու չհ ի ն ց ո ղ մ ե ծ զ գ ա ց ո ւմ .Ա ս տ վա ծն ե ր ը կ րնա ն մ ե ռ ն ի յ,Ու կ ր ո ննե ր ն հ ի ն ն ա լ, մ ա շի լ,Հ ւս ն դ ե ր ձ ն ե ր ո լ պ ես ց ե ց ա կ ե ր , ժ ՛ա մա նա կի հ ո ս ա մ ի ն դ ե մ ,Գ ա ն կ մ ն ա ս մ շտ ա պ ա յծ ա ռ ,Մ եր ի ն ք ն ո ւթ յա նՍ ուրբ կ ն ի ք ո վ ն ա զն վ ա կ ա ն:
(Բ ե յր ո ւթ , «Ա ՆԻ» ա մ սա գիր,՛ 1 9 5 2 р . , Л՛ 8у
ՓԱՅԼԱԿ ԾԻԱԾԱՆ
№ Ն Ե Ա 1 Ի 8 Զ Ն Ե -Ր ...Ш Г ШՀ ե քի ա թ դա ր ձա ծ հս կ ա ներ ի նմ ա ն հա
Ս լա քվել են ե րկ ի նքն ի վեր Հ ա յր ե ն ա կ ա ն ի մ ա շխ ա րհի Ծ խ ն ե լո ւ յզ ն ե ր ն ա ն հ ա մ ա ր ...Մ տ եդծումի վ ս ե մ ա դ ո ւյն ա յս օրերի ն Իրենց ա նշեշ ու կ ե ն ս ա ձ ո ւյլ հ ն ո ցն ե ր ի ց Վ ս տ ա հ ո ւթ յո ւն ե ն ներ շնչո ւմ Р п |п г մ ա ր դ կ ա ն ց հ ո դ ի ն ե ր ի ն :
Երբ ն ա յո ւմ ե մ պ ս ւր ո ՜ւ յր -պ ա ր ո ՜ւ յր ե ր կ ի ն ք թ և ո ղ գորշ ծխ ե ր ի թուխ ա մ պ եւփ ն, Հ ո գ ի ս հ ր հ վ ո ւմ է ա ն ս ա հ մ ա ն ,Եվ կ ր ծքի ս տ ա կ նոր հա վա տ Լ ծն վ ո ւմ
. ո ւ ժ գ ի ն -Ա Լ Ո Ր ն ր ա ն ք կ յ ա ն ք ե ն տ ա լ ի ս ,
Ս տ եդ ծո ւմ ե ն ծո վ բա ր ի ք նե ր Ե՛վ մ ե գ հ ա մ ա ր , և ' գ ա յի ք բ յո ւր
ս ե ր ո ւն դ ն ե ր ի ..
Չ է ' որ նրա նք Հ ա յր ե ն ի ք ի ս |սւյք, ը ն դ ե ր ք ի ց ՝ ^ ո ղ ի ց . ք ^ ի ց . |ե ո ու քա րից վ ե ր բ ե ր ո ւմ են ա նտ ա կ գ ա ն ձ ե ր ...
Ծ խ ն ե լո ւ յգ ն ե ՜ր ի մ հ ա յտ ն ի ,
Թ մ ա մ I մ 7 ԻԿ “ ՚ .մա եր1,մ մ ե 4 ա մ ենքի ս , Р-վում Լ թ ե , ա ո ա ն ց ձե գ ի 1Ա նհնա ր է ա պ րե| ա ն գ ա մ :
Չ էի ո ւգ ո ւմ հ ի շե | թ ե ե ,/‘ ա յց ա կ ա մ ա սիրտ ս բ ա ց վ ե ց .. .Հ ի ն օր ե ր ո ւմ դ ա ր ձ յա , ծ ո փ Լ,- բա րձր ա նում Հ ա յա ս տ ա ն ի ե ր կ ին քն ի վ ե Ր,Ս ա կա յն ծո ւխ ն ա յդ չէ ր ս տ ե ղ ծո ւմ ,Ա յլ մ ո խ ր ա ց ն ո ւմ ժ ողով րդիս վա ս տ ա կը մ ե ծ , Չ ո ր ա ցն ո ւմ Լր կա նա չը մով Ու խորքտակում ե ' տ ա ն , Լ ' կ յա ն ք .. .
Ա յս օր սա կա յնԵ րկրից ե րկինք կա մուրջ ձգա ծ Ծ խ ն ե լո ւյդ ն ե ր ն ա յս ծխ ա նի ,
Ծ խ ո վ հա նդա րտ ե ա նվսւրսւն,Ա կ ն ա ղ բյո ւր ն են երջա նկութ յա ն Եվ կ ենսո ւրա խ ժոդովրդիս Լուսա շա վիղ ա պ ա գ ա յի ո ս լի ն նշոդ Ա շտ ա րա կները՝ ե ր կ ն ա ձ ի գ ...
Ս Ո Վ Ե Տ Ա Կ Ա Ն ^ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ո Ե Մ
ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՏԵ Ր -Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ ն
ԵՐԵ«4_ԱՆՅԱՆ ՏՊԱՎ-ՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ'
15 . ԲԵՐԻՍ. ԱՎԱՆԸ
Շ ա հ ո ւմ յա ն վւողոցի վր ա , պ ա րզ ու կոկիկ մ ի շ ե ն ք ՛է մ ե ր ձ ք ա ղ ա ք ա յի ն ե ր թ և ե կ ո ւթ յա ն ա վ տ ո կ ա յա ն ը , ո ր տ ե ղ ի ց մ ե ր ը ն դ ա ր ձ ա կ մ ա յրա քա ղա քի հ ե ռ ա վ ո ր թ ա ղ ա մ ա ս ե ր ը մ ե կ ն ո ւմ են հ ա նգ ս տ ա վ ե տ ա վ տ ո բո ւս ն ե ր , ղանւսզսւն ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ փ ո խ ա դ ր ե լո ւ հա մ ա ր ուղ և ո ր նե - րինւ
Կիրովի ա նվա ն մ ա ն կ ա կ ա ն մշտ ա դա լա ր ա յգ ի ն , ի ր ծա ռ ե ր ո վ ն ու ձա ռ ռլղ ին եր ո ։Լ ը , ծա ֊ ղ ի կ ն երո վ ն Ո ւ ծա ղ կ ա ս տ ա ն ո ։[ը ա վելի հ ա ճ ո յա լի է դ ա ր ձ ն ո ւմ ա յս կ ա յա ր ա ն ը , որ եռուն ու կ յա ն ք ո տ տ ե ս ա ր ա ն է պ ա րղոսէ օրվա ա - մ ե ն ժ ա մ ի ն ՝ շր ջա ն ն ե ր ի ց դեպ ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ժ ա մ ա ն ո ղ կ ա մ մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ց դեպ ի շը ր - ջա ն ն ե ր ը մ ե կ ն ո ղ ա վ տ ո ների և ճ ա ն ա պ ա ր հոր դ ների ն ե ր կ ա յո ւթ յա մ բ ։ Ա յս տ ե ղ , կ ա յա ն ո ւմ , ա մ ե ն ի ն չ ը ն թ ա ն ո ս է Է կ ա նո ն ա վ ո ր ։ Ե րկա րա տ և ո ւ հ յո ւծ ի չ ս պ ա ս ո ւմ դ ո յո լթ յո մ ։ չո ւն ի , ո ր ո վ հ ե տ և մ ե կ ն ա ծ ա վ տ ո բո ւս ի տ եղ մ ի ուրիշը Ժ ա մա նել Է ա րդեն և ուղևոր ը, տ ո մ ս ա ր կ ղ ի ց տ ո մ ս ը վ ե ր ց ն ե լո ւց հ ե տ ո , ն ը ս - տ ո ւմ Է ա վ տ ո յի մ ե ջ ։ Ո րոշյա լ ժ ա մ կ ե տ ի ն ա վ տ ո բո ւս ը շա ր ժ վ ո ս է , մ ե կ ն ո ւմ Է կ ա տ ա ր ելու հա մ ա ր ի ր ե ր թ ո ւղ ի ն , թ ե կ ո ւղ տ ո մ ս ը վ ե ր ց ր ա ծ մ ի ուղ և ո ր բ ա ց ա կ ա յի ։
Ա վ տ ո կ ա յա ն ի ց և ա յն տ ե ղ սա հմ ա ն ա ծ կա բո ու կ ա ն ո ն ի ց ի մ ս տ ա ց ա ծ տ պ ս վո ր .լթ յո ւն ը ճիշտ պ ա տ կ ե ր ա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , պ ե տ բ Է ճ ա նա պ ա ր հ ո ր դ ա ծ լի ն ե լ Թ ՜յուրքիա յո լմ , Մ իջին
I . Շ ա ր ո ւն ա կ վ ա ծ ա մ ս ա գ ր ի 1 9 5 2 թ վ ա կ ա ն ի հ ո ւ-
ւիսիէ օ գ ո ս տ ո ս ի , ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի , հ ո կ տ ե մ բ ե ր ի , ն ո յե մ -
ր ե ր -դ ե կ տ ե մ բ ե ր ք ե 1 9 5 3 թ վ ա կ ա ն ի փ ետ ր վ ա ր ի հա -
մ ա ր ն ե ր ե ց ։
Ա րևելքի կ ա մ ա յլ դ ր ա մ ա տ իր ա կա ն երկըր- ն ե ր ո լմ , ուր ողևորա կա ն ա վ տ ո ներ ի հա տ ուկ գա ր ա ժ ն ե ր ո ւմ տ ի ր ա պ ե տ ո ւմ են դ ժ ո խ ա յի ն ժ խ ո ր ը , գ ո ռ ո ս է ֊գ ո չ ո ւ մ ը , հ ա յհ ո յա ն ք ն ու կ ռ ի վ ը ։ Ա յն տ ե ղ , ա յդ եր կ րներ ում տ ե ղ ա փ ո խ ո ւթ յո ւն ը խ ո շո ր տ ա ժա նք Է, չա րչա րա ՛՜նք ։ Քսա ն ուղևորի ս ա հ մ ա ն վ ա ծ ա վ տ ո բո ւս ը , ա յն տ ե ղ , մ ի ն չև տ ա նիքը լց վ ո ս է Է իր տ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւնի ց եռա պ ա տ իկ ա վելի ուղ և ո ր ներո վ ւ։ւ բե ռ նե ր ո վ [' ս եփ ա կ ա նա տ իր ո ջ սդւոին ա վելի մ ե ծ շ ա հ ո ւյթ ա պ ա հ ո վ ե լո ւ ն պ ա տ ա կ ո վ ։ ՜Ե վ ա յս ի րա դ ր ո ւթ յա ն հետ ևա նքը լի ն ո ւմ Է ա յն , որ ա վ տ ո յի ա ր կա ծներ ը դ ա ո ն ո ւմ ե ն հ ա ճ ա խ ա կի և բ ա զ մ ա պ ա տ կ վ ո ւմ ուղևոր ների մ ա հ ա ց . մ ա ն դ ե պ ք ե ր ը ։ Ա յդ եր կ ր նե ր ո ւմ , օր ի նա զա նց մ ե ք ե ն ա վ ա ր ն ու ո ս տ իկա նը ո ւն ե ն ի ր ե ն ց հ ա սա րա կա ց լե զ ո ւ ն ։ Օ րինա զա նց մ եքենա վ ա ր ը ե ր բ ճա նա պ ա րհի ւէրա հա նդ իպ ի եր թ և եկ ութ յա ն վերա հս կ ող ո ս տ ի կ ա ն ի ն , հստ ա կորեն
տ ե ս ա ն ե լի ձ և ո վ , գ ո ր ծ է ա ծ ո ւմ ի ր երկու ձ ե ռ ք ե ր ը , տ ա ն ե լո վ կրծքի վ ր ա ։ Եթե մ ե բ ե - նա վա ր ը մ ի ձե ռ բի հ ի ն գ մ ա տ ն ե ր ը լա յն ո են բ ա ն ա լո վ դրե/ է կրծքի մ ի կ ո ղմ ի ։[ լ ։ա , ն շա նա կո ւմ է , որ ոս տ ի կա նի ն խ ոս տ ա նո ս է Է հ ի ն գ ոսկի կա շա ռք տ ա լ օր ի ն ա զա նցո ւթ յա ն մա սի ն ա չբ խ վւելու հա մ ա ր , ի ս կ եթե երկու
ձեռքերը խ ա չա ձ և դրել Է կ բ ծ ք ի ն , վա րձա - տ ր ո ւթ յո ւն ր պ ե տ ք Է լի ն ի կ ր կ նա պ ա տ ի կ ը ։ Ա յս տ ե ղ , Ս ո վետ ա կա ն ե ր կ ր ռ ւմ , դո ւք չե ք հա նդիպ ի նմ ա նօր ին ա կ ե ր և ո ւյթ ն ե ր ի , ո րո վհ ե տ և և ' մ ե ք ե ն ա վ ա ր ը , և ' ուղև որ , և մի- լի ց ի ո ն ե ր , գ ի տ ա կ ց ո ր ե ն և հա վա սա րա պ ես Հ ա ր գ ո ւմ են պ ետ ա կա ն օրենքներ/։ ու ն յո ւ-
1958
թ ա պ ե ս բա վ ա ր ա ր վ ա ծ լի ն ե լո վ պ ե տ ո ւթ յա ն Կ ո ղ մ ի ց . Հ ա ր ի ք չո ւն ե ն խ ա ր դ ա խ ո ւթ յա ն ռե մ ե լո ս * ո
Ւ ձ \ ^ նա, պ^ ա յՆ Հ ո ղ մ ո ւմ , որա եզ դեպ ի Բերիա և Հ ա յա ս տ ա ն ի հ յո ւս ի ս ը տ ա ն ոո խ ճ ո ւղ ի ն բ ա ժ ա ն վ ո ւմ է դ ե պ ի էջմ ի ա ծ ի ն տ ա նող խ ճ ո ւղ ո ւց , ես հ ի շե ցի հ ա ն գ ո ւց յա լ Տ .Վ ա րդա ն քա հ ա նա Վ ա րդերես յա ն ի ն , որի մա մ ի ն ը հ ա մ ա ր յա մ ի ա մ ի ս ա ռ ա ջ, փ ետ րվա րի վ ե ր ջե ր ի ն , Վ ե հ ա փ ա ռ Տ . Տ . Դ եորդ կ աթ „ _ ղ էվ ո ս ի բ ա ր ձ ր տ ն օ ր ի ն ո ւթ յա մ բ ա մ փ ո փ վե ս Ս. Գ ա յա ն ե ի վա ն քի բ ա կ ո ւմ , Ե րկա րա տ և հ ի . ղա ն դո ւթ յո ւն ի ց (ջ ր գ ո ղ ո ւթ յո ւն ի ց ) վ ա խ ճա ն ա ծ հ ի շ յա լ ք ա հ ա ն ա յի հ ո ւղ ա ր կ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը , կ ա տ ա ր վ ա ծ գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Ս ա հա կ ս ր բա զա ն եպ ի սկ ո պ ո սի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա մ բ և վա ր դա - պ ետ ն երի ո ւ ք ա հ ա ն եր ի դա սի մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յա մ բ , ի ն չպ ե ս նա և հա ն գ ո լց յա լի հ ա ր ա զ ա տ ն ե ր ի , հ ա յր ե ն ա կ ի ց ն ե ր ի ո ւ բ ա ր ե կ ա մ ն ե
ր ի հ ո ծ բ ա զ մ ո ւթ յա ն ն ե ր կ ա յո վ / յա մ բ , ի մ ա ս - տ ա լի ց մ ի դա ս էր բ ո լո ր ն ր ա ն ց , ո վ ք ե ր , ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն ո ւմ մ ո լո ր ա ծ , „թ ո ւղ թ հովվա կա նն կ ա մ «բ ա ն ա դ ր ա ն ք » են ս տ ո ր ա դ ր ո ւմ Ս փ յո ւռ ք ի հ ա յե ր ի ն ո ւծ ա ց ն ե յո , հ ա մ ա ր ի ր ե ն ց հ ա ր ա զա տ Հ ա յր ե ն ի ք ի ց ' Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ց և ի ր ե ն ց ս ի ր ե լի Հ ա յա ս տ ա ն յա յ ց Ա . ռ ա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ո ւց , Մ ա յր Ա թոռ Ս. է օ .
ի ա ծ ն ի ց և Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յր ա պ ե տ ո ւթ յո ւ ն ի ց , սՍ փ յո ս լք ի հ ա յե ր ը շա տ լա վ են ճ ա ն ա չո ւմ բ ո լո ր ն ր ա ն ց , ո վքե ր ա ն ց յա լ ո վ և ա յժ մ էլ կա ր եվ եր խ ո ց ո տ ե լ ո ւ խ ո ց ո տ ո ւմ են ՛ա յ ժ ո ղո վ ր դի ս ի ր տ ը հա նո ւն կ ր ո ն ի , հ ա
նուն կ ա ր դ ի ն ա լա կ ա ն ծի ր ա ն ի զ գ ե ս ա ն եր ի , ֊.ա ն ո ւ ն մ ա մ ո ն ա յի , հա նուն ա թ ո ռ ա մ ո լո ւթ յա ն և շա հ ա ս ի ր ո ւթ յա ն , Ս փ յո ւռքի հ ա յե ր ը , ի ն չ . պ ե ս ա ն ց յա լո ւմ ո ւ ն ե ր կ ա յո ւմ ս ե ղ ե լ ե ն ու գ հ ա վ ա ա ա ր ի մ զ ա վ ա կ ն ե ր ը Հ ա յա ս տ ա ն ի ու է ջ մ ի ա ծ ն ի , հ ե տ ա գ ա ր ո ւմ և ս և մ իշտ պ իտ ի
լի ն ե ն պ ա տ վ ա ր ' ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն յա ն և ՛ օտ ա ր ,. նե ^ Ի ն ա մ ե ն ա ես ա կի ո տ ն ձ գ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի
դ ե մ որ ո ն ք պ իտ ի ն կ ր տ ե ն թ ո ւլա ց ն ե լ ի ր ե ն ց և Հ ա յա ս տ ա ն ի ո ւ էջմ ի ա ծ ն ի մ ի ջ և գ ո յո ւ թ յո մ . ո ւն ե ց ո ղ հ ա ր ա զ ա տ ի ու ծ ն ո ղ ի ա ն քա կտ ե լի կա պ ը Տ , — խ ո ր հ ո ւմ ե մ ե ս մ տ ո վ ի , Ոլ թ ի . կո ւնքս տ վ ա ծ պ ա նդ ուխ տ Ա ր ա րա տ ի ն, ն ա - յո ւ մ ե մ ք ա ռ ա գ ա գ ա թ Ա րա գ ա ծ ի ն , „ ր ձ յա ն նե ր ք և ծ ա ծ կ վ ա ծ , ա ր ծ ա թ ա փ ա յլ շ ո ղ շո ղ ո ւմ է - ա յա ս տ ա ն ի վ ա ռ ա ր և ի ց ո լք ե ր ի տ ա կ ։
՞ ո լ ո ր ո ւղ և որ ն ե ր ս ա վ տ ո յի ց ի ջ ն ո ւմ ենք ն ո ր -Ս ՝ա լա թ ի ա յո ւմ , *
Ն ո ր -Մ ա լա թ ի ա ն ' Բ երիա ա վ ա ն ի երրորդ թ ա ղ ա մ ա ս ն Է, հ յո ւս ի ս ի ց դ ե պ ի հարավի ա - ռ ա ջի ն ը լի ն ե լո վ ն ո ր -Ս ե բ ա ս տ ի ա ն , Լ րկր ո ր - ԴՐ՝ Չ ա ր փ ա խ ը կ ա մ Դ ա լմ ա ն , ի ս կ չո ր ր ո ր դ ը ' Ն ե լս ո ն Ս տ եփ ա ն յա ն թ ա ղ ա մ ա ս ը , չո ր ս ն Էլ մ ա ր գ ա ր ի տ ն ե ր ի ն մ ա ն շ ա ր վ ա ծ ա ս ֆ ա լտ ե ճա նա պ ա րհի ե ր կ ո ւ ե զ ե ր ք ն ե ր ի ն ,
Բերիա ա վ ա նի վ ե ր ո հ ի շ յա լ չո ր ս թ ա ղա մա -
5|
կ ա ռ ո ւցե լ Է իր ձ‘ն I Ա'1 " ? մ ա Դ1'ա ձ վա րկով,
" ե զ ո վ . Բ ոլոր ր ն ա կ ա ր ^ ե ր ^ Է լ ա ^ " '" '''՜
յ ա ) դ պ ր ո ց ն ե ր ը , որ տ եղ մ ա ս ն տ վ ո ^ հ Հ Լ '"ա ր ո ւ թ յա ն ա ռա րկա են դ ա ռ ե լ հ ա յր ե ն դ
ո 7 Րհ ա տ Ղ Կ Ր նեԲ Ը ։ Ղե'1ա ֊ե “ 1' մ ա ր դ ս ; . , . .Խ մ ո ա Ո ? Կ ^ ' “ Դ ւ ՚՚՚Հ յ ա մ ր , ա ր տ ա ժա մյա
ոո է "ե Ի ’ Т Л ь * ո " * Ա քԻ ղեկա վա րն ե .ր լ ո Բ ե ր ի ա ա վ ա ն ի բ ն ա կ ի չ , ա վ ե լ ի ք ա ն ք ս ա ն
հա յրենա դա րձ ե ր իտ ա սա րդներ երևա նի հ ա . մ ա ն ա ր ա ն ո ւ մ մ ա ս ն ա գ ի տ ա կ ա ն ո ւս ո ւմ ս տ ա ց ա ծ ն ե ր կ ա յո ւմ ս պ ա շտ ո նա վ ա ր ո ւմ են յ ր ր . չա ն ի դ պ ր ո ց ն ե ր ո ւմ որպ ես ո ւս ո ւց ի չ և շ ի ն ա ր ա րա կ ա ն ա շխ ա տ ա ն քն ե ր ո ւմ ՝ որպ ես ե ր կ . ր ա չա փ , Հ ի շ ե մ ն ր ա ն ց ի ց Ս ա րդիս Յ ա փ ո լջ յա - ն ը և Ա ղա տ Ց ա փ ո լջ յա ն ը (Հ ա լե պ ի ց ) , որոնք ա վ ա ր տ ե լո վ Երևա նի պ ետ ա կա ն հ ա մ ա լս ա ր ա նի ֆ ի լո լո գ ի ա կ ա ն ֆ ա կ ուլտ ե տ ի հ ա յկ ա կ ա ն բ ա ժ ա ն մ ո ւն ք ը , հ ա յո ց լե ղ ,/ի դա սա տ ու ե ն ն շ ա ն ա կ վ ա ծ ա ռ ա ջի ն ը ' Դա ,Ա ,թա շենի և ե րկ րորդը Ա սա ստ ա սա վա նի դ պ ր ո ցնե ր ո ւմ , ք ? ք % մ ո ռ ա ն ա լ, որ Հ ա յա ս տ ա ն ի դ պ ր ո ց ֊ ն ե ր ո ւմ հ ա յո ց լեզվի, դ ա սա տ ու լի ն ե լը ա յն ք ա ն Էլ հ ե շտ գ ո ր ծ չ է , նկա տ ի ո ւնե նա լով , որ ա յս տ ե ղ , ը ն դ հ ա ն ո ւր ուսմա ն հի մ քն է հ ա յ գր ա կա ն լե զ ո ւն , Ա վա նի մ իջնա կ ա ր գ դ պ ր ո ց . Հ ե ր ո ւմ , օտ ա ր լե զ վ ի դա սա տ ու ե ն օրիորդ Ւ ա մա սկոլհի Պ ո լր ս ա լյա ն ը (ս ս ե ց ի ) , Ա վետ իս Ա վ ե տ ի ս յա ն ը (Հ ո ւն ա ս տ ա ն ի ց ) և «Պ ա սկ ա լ»
մ ա կ դ ի ր ո վ ծ ա ն ո թ Հ ա ր ո ւթ յո ւն Մ ա րգա րյա նը ( Ֆ ր ա ն ս ի ա ֊Հ ի ո ն ի ց ) , ե ր ե ք ն է լ վ կ ա յվ ա ծ Երե- վա նի Օտար լե զ ո ւն ե ր ի պ ետ ա կա ն մ ա ն կա - վա րժա կա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ի ց . Ա յս տ ե ղ , Նոր. Մ ա լա թ ի ա յի X , 2 մ ի ջն ա կ ա ր գ դ պ րոցի գ ր ա դ ա ր ա նի վա րիչն է զ ե յթ ո ւն ց ի վիպ ա գիր Ս մ բա տ Բ յո լր ա տ ի ո ր դ ի ն ' Վ ա ղինա կ Բ յո ւր ա . տ ը , որի տ ղա ն հ ե տ և ո ւմ է Երևանի Պ ո լի տ ե խ ն ի կ ին ս տ ի տ ո ւտ ի կ ո ւրս ե ր ին .
Գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն , կ ո լտ նտ ես ա կա ն, ա րհ ե ս տ ա գ ո ր ծա կ ա ն և ճա րտ ա րա րվեստ ա կա ն ա շխ ա տ ա ն քն ե ր ո ւմ ևս ա ռա ջ են ք ա շվ ա ծ հ ա յ. ր ե ն ա դ ա ր ձ բ ա զ մ ա թ ի վ ը նդո ւնա կ եր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր , Ն րա ն ցի ց շա տ եր ը շրջա նի գ ո ր ծ ա ր ա ն ն ե ր ո ւմ ու կ ո մ բի ն ա տ ն ե ր ո ւմ ա շխ ա տ ում
52 է X Ս՜ I ' Ս. ս I’ ն 1958
են որպ ես ց ե խ ի վա րիչներ ու ե ն թ ա վա րպ ետ - ն ե ր ։ Շ ր ջա նո ւմ գ ո յո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ գ ո ւ լպ ա յի և տ րիկոտ ա ժի պ ր ո մ կ ո մ բի ն ա տ ը , Ս տ ա լի ն ի ա նվա ն տ ր իկ ո տ ա ժ ի գ ո ր ծա ր ա նը , Շ ա հ ո ւմ յա ն ի ա նվա ն մ ե տ ա ք ս ա գ ո ր ծվ ա ծք ա յի ն գ ո րծա ր ա նը և տ ե ղ ա ր գ կ ո մ ր ի ն ա տ ը լ ա յնորեն բ ա ց ե լ են ի ր ե ն ց դ ռ ն ե ր ը հ ա յր ե ն ա դա րձ բա ն վ ո ր ն ե ր ի ու բա նվ ո ր ո ւհ ի նե ր ի հ ա ֊ մա րւ
Ա րտ ա ս ա հ մ ա նո ւմ , օտ ա ր գո ր ծա րա ններ ի մեջ ա շխ ա տ ող ո չ մ ե կ հ ա յ վա րպ ետ կ ա րո ղ ա ց ե լ է ու կկա րողա նա հ ա ս ն ե լ ա յն պ ա տ -
Ի նչպ ես Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ե ծ ու փ ոքր կ ե ն տ ր ո ն ն ե ր ո ւմ ' ք ա ղ ա ք ն ե ր ո ւմ ո ւ գ յո ւղ ե ր ո ւմ , Բ ե . րիա ա վա նի չո ր ս թ ա ղ ա մ ա ս ե ր ո ւմ ևս մ ե ծ կա ր և ո ր ո ւթ յո ւն է տ ր վ ո ւմ բո ւժ ս պ ա ս ա ր կ մ ա ն ։ Ա յս տ ե ղ կա բ ո ւժ ա ր ա ն ' ի ր բ ո լո ր բ ա ժ ա ն -
մ ա ն ք ն ե ր ո վ , ծն ն դ ա տ ո ւն , բժ շկ ա կ ա ն և ա - ռողջա պ ա հա կա ն կ ե տ ե ր ո ւ տ րոպ իկա կա Ն կ ա յա ն , ո ր տ եղ լուրջ պ ա յքա ր է մ ղ վ ո ւմ տ ր ո ֊ պ իկա կա ն հ ի վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի , հա տ կա պ ես մ ա լա ր ի ա յի դ ե մ , որը հ ա մ ա ր յա 1 0 0 տ ոկոսով ա ն հ ե տ ա ն ա լո ւ վրա է ' հ ա մ ե մ ա տ ա ծ ն ա խ ա սովետ ա կա ն շր ջա նի ն ։
Ն ո ր - Մ ա լ ա թ ի ա յ ի կ ի ն ո - թ ս ւ տ ր ո ն ը
վ ի ն , որին ա ր ժ ա նա ցե լ է Ա մ ե ր ի կ ա յի ց ն ե ր գ ա ղ թ ա ծ Պ ա րգև Չ ո ւք ա ս ը ղ յա ն ը ։ Նրա ն կ ա ր ա զ ա ր դ ա ծ կրեպ դ ը շ ի ն , կրեպ մ ա ր ո կ ե ն , մ ա ր գ ի զե տ և ա յլ մ ե տ ա քս ի նո ւր բ գ ո ր ծ վ ա ծ ք ն ե ր ը , արոնք պ ա տ ր ա ս տ վ ո ւմ են Շ ա հ ո ւմ յա - նի ա նվա ն մ ե տ ա ք ս ա գ ո ր ծ վ ա ծ ք ա յի ն գ ո ր ծ ա ր ա ն ո ւմ , հ ա մ ա մ ի ո ւթ ե ն ա կա ն հ ա մ բա վ ի են տ ի ր ա ցե լ ա ր դեն ի ս կ ի ր ե ն ց գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յա մ բ ։ Ե վ պ ե տ ո ւթ յո ւն ը վա րձա տ րում է ո չ մ ի ա յն բ ա ր ո յա պ ե ս ' մ ե դ ա լն ե ր ու պ ա տ վոգրեր շն ո ր հ ե լո վ գ յո ւտ ա ր ա ր ա շխ ա տ ա վո րն եր ի ն , ա յլև ն յո ւթ ա պ ե ս պ ա ր գ և ա տ ր ե լո վ ն ր ա ն ց , ա - պ ա հովելուԼ ա մ ե ն ք ի բ ա ր ե կ ե ց ո ւթ յո ւն ը ։
Բ երի ա ա վա նի չորս թ ա ղ ա մ ա ս ե ր ո ւմ ' Նոր- Ս եբա ստ իա յո ւ մ , Չա րփ ա խ ոսԲ , ն ո ր -Մ ա լա -
թ ի ա յո ւմ և Ն ելսոն Ս տ ե փ ա ն յա ն ո ւմ , ես հ ա ն դ ի պ ե ց ի բ ա զ մ ա թ ի վ ծ ա ն ո թ ն ե ր ի , ի ն չ պ ես Գ ո ւյո ւմ ջյա ն ը ն տ ա ն ի ք ը ( դ յո ր տ ֊յո լ ց ի — Հ ա լե պ ի ց ) , Չ ի լ յա ն , Ա յա ն յա ն ը նտ ա նի քները (Ք ե ս ա պ ի ց ) , Կա հիրեի (Ե գ ի պ տ ո ս ) հ ա յ ե - կ ե ղ ե ց ո ւ ժ ա մ կ ո չի ը ն տ ա ն ի ք ը , ի մ հո ր եղ բո ր թ ո ռ ն ո ր դ ի ն ' Ա ր ա մ Տ ե ր -Ս տ ե փ ա ն յա ն ի ը ն տ ա նիքը (Բ ե յր ո ւթ ի ց ) և չո ր ք -մ ա ր զ պ ա ն ց ի Աահ ա կ ճ ե ր մ ա կ յա ն ի ո ր բ և ա յր ի կ ն ո ջ ' Երա- ն ո լհ ո ւ ը նտ ա ն իքը (Ս ո ւր — Լ ի բ ա ն ա ն ի ց ), և վերջա պ ես վա ղեմ ի ուս ո ւցի չ Ն ա զա րեթ Ա բո ւ-
1 9 5 3 И » И щ
ս ե ֆ յա ն ը ( Գ ը ր ը գ ֊Խ ա ն ի ց ) , որ ա ր տ ա ս ա հ մ ա նո ւմ ա մ ո ւր ի , <гգ լո ւխ ը գ ն ե լի ք մ ի տ եղռ չէրո ւն ե ց ե լ, մ ի ն չդ ե ռ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ , 6 0 տ ա ր ե կ ա ն ի ց հ ե տ ո ա մ ո ւս ն ա ց ե լ և մ ի ս ի րունիկ ա ղ
ջիկ ե ր ե խ ա յի հ ա յր էր ե ղ ե լ, մ ի ա ն գ ա մ ա յն պ ե տ ո ւթ յա ն ս նտ ո ւկ ի ց ծ ե ր ո ւթ յա ն թոշա կ
ս տ ա ն ա լո վ լ Ն րա նք, բ ո լո ր ն է լ , Մ ա յր Հ ա յ . ր ե ն ի ք ո ւմ ա ն վ տ ա ն գ ա պ րող լի ի ր -ս վ ս ո վ ե տ ա կ ա ն ք ա ղ ա ք ա ց ո ւ ի ն ք ն ա գ ո հ ու հպ ա րտ
ժ պ ի տ ն ո ւն ե ի ն ի ր ե ն ց դ ե մ ք ե ր ի ն , Բ ա յց ի մ ո ւր ա խ ո ւթ յո ւնն ա ն չա փ մ ե ծ ե ղ ա վ տ ե ս ն ե լո վ Կ սա յի Ց ա ղ ո ւր յա ն ի ն , Ջ ե ր ե լ-Մ ո ւս ա յի ք ա
ռա ս ո ւն օրերի հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ի ( 1 9 1 5 թ . ) քա ջա սիրտ մ ա ր տ ի կ ի ն , որի հ ա ս ա կ ը , հ ա կ ա ֊ ռ ա կ ի ր կ յա նքի 7 6 տ ա ր ի նե ր ի ո չ զ ա ն ց ա ռ ե
լի բ ե ռ ա ն , է լի ■ մ ն ո ւմ էր ո ւղ ի ղ , Հ ա յա ս տ ա նի ե ր կ նո ւղ իղ բա ր դ ի ն ե ր ի ն մ ա ն ս լա ց ի կ ,
— Ա յս ' ի մ մ ե ծ տ ղ ա ն է , Հ ա կ ո բ ը , ն ե ր կ ա յո ւ մ * կ ո լխ ո գ ն ի կ , — ա ս ա ց նա ն ե ր կ ա յա ց ն ե լո վ ի ր ը ն տ ա ն ի ք ի ա ն դ ա մ ն ե ր ի ն .--- ա յս '
ե ր կ ր ո րդ տ ղա ս է , Վ ա ր դ դ ե ս ը , որ 1У 47 թ վ ա կ ա ն ի ն ա վ ա ր տ ե լո վ Կիպ րոսի Մ ե լք ո ն յա նի ա ն վ ա ն կ ր թ ա կ ա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ը , վ ե ր ա
դ ա ր ձա վ Բ ե յր ո լթ և մ ի և ն ո ւ յն օրը ն ս տ ե ց ս ո վ ե տ ա կա ն նա վն ու մ ե զ հ ե տ ն ե ր գ ա ղ թ ե ց Հ ա յա ս տ ա ն , Ա յս տ ա րի նա ա վ ա ր տ ե լո ւ է Հ ա
յա ս տ ա ն ի պ ե տ ա կա ն հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի ֆ ի լո լո գ ի ա կ ա ն ֆ ա կ ո ւլտ ե տ ի ռ ո լմ ա ն ո -գ ե ր մ ա ն ա - կ ա ն բ ա ժ ի ն ը , որ ն ը ն դ գ ր կ ո ւմ է եվր ո պ ա կա ն
գր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն ու ա ն գ լե ր ե ն , ֆ րա նս երեն ու գ ե ր մ ա ն ե ր ե ն լե զ ո ւն ե ր ր , Ա յս մ յո ւ ս ը ' Գև- որ գն է , ո ր ը գ ո ր ծ ա ր ա ն ո ւմ ա շխ ա տ ո ւմ է ո ր
պ ես փ ա թ ա թ մ ա ն ց ե խ ի ե ն թ ա վ ա ր պ ե տ , իսկ Ջ ո հ ր ա բը ա յս տ ե ղ ն երկ ա չ է , նա մ ե ք ե ն ա վ ա ր է . փ ոքր ա ղ ջի կ ս էչ դ պ ր ո ց ա կ ա ն է ։
Ես հ ա ջո ղ ո ւթ յա ն ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ս ե մ հ ա յտ ն ո ւմ եր ի տ ա ս ա ր դ ո ւս ա նո ղ Վ ա ր դ դ ե ս ի ն , որը խ ո ր ը թ ա ղ վ ա ծ մ ե ծ ա ծ ա վ ա լ դ ա ս ա գ ր ք ի ու
ս ո ւմ ն ա ս ի ր մ ա ն ա շխ ա տ ա նքի մ ե ջ , պ ա տ ր ա ս տ վ ո ւմ է ո լս ո ս էն ա կ ա ն տ ա ր ե վե րջի ն կ ա տ ա ր վ ե լի ք պ ե տ ա կա ն ք ն ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ,
— Ա յս ծի ր ա ն ի ն ես ի մ ձ ե ռ ք ո վ ն ե մ տ ը ն - կ ե լ, բ ա յց նրա ս ե փ ա կ ա ն ա տ ե ր ը ' Հ ա կ ո բ տ ղ ա ս ' ս ի ր ո վ թ ո ւ յլ պ իտ ի տ ա , ո ր պ ե ս զի դու
ուտ ես նրա պ տ ո ւղ ի ց , — ա ս ո ւմ Է Ե սա յին ժ պ տ ա լո վ , մ ի տ ե ս ա կ կ տ ա կ ' կ ա տ ա կ ի դ ի մ ա կի տ ա կ .
Հ ե տ ո , ի ր ո ր դ ի նե ր ի ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա մ բ , նա ի ն ձ տ ա ն ո ւմ Է ի ր ն ո ր ա կ ա ռ ո ւյց բ ն ա կ ա րա նի մ ո տ , որի մ ե ջ , մ ո տ ի կ ա պ ա գ ա յո ւմ ,
նա ա մ փ ո փ ե լո լ Է ն ե ր կ ա յո ւմ ս տ ա ր բե ր շ ե ն ք ե ր ո ւմ բ ն ա կ վ ո ղ ի ր ո ր դ ի ն ե ր ի ն , ի ն չպ ե ս ս ո
վո ր ո ւթ յո ւն Էր նա հ ա պ ե տ ա կ ա ն շ ր ջա ն ն ե ր ո ւմ , Պ ե տ ո ւթ յո ւն ը , ն ո ր ե ր ս , վա րկ Է տ ր ա մ ա -
գ ր ե լ ի ր ե ն և ա հ ա , նա ուրա խ „ լ ե ն ի . . ի ր տ ա ն ա մ են օր Քհո ա ո ռ ւ , Ր 4 4ա ո լֆ քա ր ա շեն պ Լ 7 ր զի ա ռ ջ և Ի Բա^ ո ղ
- , ա ծ Է լ Րլ Ը 0 Ա ե ղ ա ն Ա 4 ա տ Վե ւ խ ո ս տ ա ց ա ծ է ի ն ձ Ն ա ի ր ի Զ ա ր յ ա ն ը _ ա յ յ Է Ե Ա Ա
1ին ն. ե™ Ի \ գ ո հ ո ւն ա կ ո ւթ յա մ բ ։ որի մ ե .
1 Գա նՑ 1 Տ Ա"Վ ետ ա հա 1 մ եծա նո ւն Գրողի 1 ճ ա ն ա չե լո ւ հպ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը , * *
с ԱոմԼ ա7 7 ա> հմանՈԼմ ^ ն մ ա ն ա կ ս , «Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Հ ա յա ս տ ա ն » ա մ սա գր ո ւմ կ ա ր .գ ր ց ե լ էի ս ո վ ե տ ա հ ա յ ծա ն ո թ ղրող Վա Լթ ա ն գ Ա նա ն յա ն ի ա կնա րկը հա յրենա դա րձ
ե ս ա յի Յ ա ղ ո լբ յա ն ի մ ա սի ն և ուրա խ ա ցել ա յն
Ղ / { ք ս ^ ՚ք լ Հա ' ա ստ ա նԻ Գրողները մ ո -ԻԿԻՅ ԷԻն հետ ա քր քր վ ո ւմ հա յրենա դա րձ
ա ր ժ եքներ ի հ ե տ , Բ ա նա ս տ եղ ծ, գրա գետ , Հ ր ր ե ր գ ա կ և վիպ ա սա ն Նա իրի Զ ա ր յա նի վ ե ր ո հ ի շ յա լ խ ո ս տ ո ւմ ը մ ե ծ ա գ ո ւյն փ ա ստ ն է
ա յդ ե ղ բա յր ա կ ա ն հետ ա քրքրութ յա ն և հոգա - Հ ա ր ո ւթ յա ն , Եվ ա ն տ ա ր ա կ ո ւյս , հ ա յ ն շա ն ա վոր գ ր ո ղ ը Ե սա յի 3 ա ղուր յա ն ի ա ր տ .ս ս .ս հ . մ ա ն յ ա ն ե րկա րա տ և կ յա ն ք ի մեջ պ իտ ի գ ը տ-
Ի Հետ ա քրքի ր „ լ դրվա տ իքի ա րժա նի հ ե ր ո սա կա ն դ ր վ ա գ ն ե ր , որով հետ և ա յդ պ ա րզունա կ գ յո ւղ ա ց ո ւ ' ջ ե բ ե լ- մ ո լյ ,ա ց ո լ կ յա ն ք ը , ս փ յո ւռ ք ա հ ա յ պ ա տ մ ո ւթ յա ն վերջին 6 0 — 65 տ ա ր իների ը ն դ գ ր վ ա ծ մ ի շա րք ա զ գ ա յի ն ի ֊ ր ա դ ա ր ձ ո լթ յո ւն ն ե ր ի հետ կա պ է ո ւն ե ց ե լ,
— Ի մ ե ր ջա ն կ ո ւթ յա ն ը չա փ ու սա հմա ն չունի ո չ մ ի ա յն նրա հա մ ա ր , որ ի մ զ ա վա կն երի կ յա ն ք ն ու ա պ ա գա ն ա պ ա հովվել են շ ն ո ր հ ի վ մ եր հա րա զա տ պ ՛ տ ո լթ յա ն , ա յլ մ ա ն ա վ ա ն դ նրա հ ա մ ա ր , որ ա յս ծա ռ ե ր ը , ա յս ս ա ր ե ր ը , ա յս հո ղ ե ր ն ու ա յս երկինքըմե ր ն ե ն ֊ ա ս ո ւմ է Ե սա յին խ ա նդ ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ և մ ի և ն ո ւ յն Հ ե շտ ո վ ա վ ե լա ց ն ո ւմ .— Ես, Ս. Տա ճ ա ր ի քա րերը հ ա մ բո ւր ե լո ւ հ ա մա ր, ո տ ո վ ե մ գ ն ա ց ե լ մ ի ն չև էջմ ի ա ծ ի ն , Ես ինձ ա նչա փ երիտ ա սա րդ ե մ զ գ ո ւմ Հ ա յր ե ն ի
քի մ ե ջ , որ ը մ ե զ պ ա րգև ել է Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յո ւն ը , Փ ա ՛ռ ք Ս ովետ ա կա ն Մ իությա ն ի մ ա ս տ ո ւն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ։
Ա րևը թ ե ք վ ե լ էր դեպ ի մ ա յր ա մ ո ւտ ը . Ես ու Ե սա յին մ ի ա ս ի ն բա ր ձր ա ցա ն ք Ն ո ր -Ս ե ֊ բա ս տ ի ա յի զ ա ռ ի վ ե ր ը ։ Ա րևմ տ ա հա յ նշա նա վոր ե ր գ ի ծ ա բա ն Հ ա կ ո բ Պ ա րոն յա ն ի ա ն վ ւ ն
փ ո ղ ո ցի վրա գ տ ա ն ք Տ ա ւի ո լջ յս ների բ ն ա կ ա ր ա ն ը . չ է որ Ս ա րգիսն ու Ա ղա տ ը ուսու
ց ի չ էի ն ե ղ ե լ Ա լեքսա նդր ետ ի ա զ գ ա յի ն դըպ - ր ո ց ո ւմ , որի տ ն օր ե ն ն էի ե ղ ե լ ե ս ։ Մ եր ո ղ
ջա գո ւր ում ը Ա զա տ ի հետ ե ղ ա վ մ տ ե ր մ ա կ ա ն , (Ս ա ր գ ի ս ը ի ր ն շա ն ա ծի ՝ օրիորդ Պ ուր. ս ա լյա ն ի հ ե տ , գ ն ա ց ՚ի լ էր Ե ր և ա ն )։ Եկավ
ն ա և ն ր ա ն ց հ ա յր ը ‘ Ա րթին Ց ա փ ո ւջյա նը ։ Ու հետ ո պ ա տ րա ս տ վեց ս ե ղ ա ն ր ' ըս տ Հ ա յա ս
54 к я մ ի а ծ ի ն 1953
տ ա ն յա ն ս ո վ ո ր ո ւթ յա ն ։ ճ ա շ ի ն հա ջոր դեցի ն սուրճն ո ւ խ ո ս ա կ ց ո ւթ յո ւն ը ։
— Երջա նիկ ե մ , լա փ ի ց դուրս երջա նի կ , — ա ս ո ւմ է Յ ա փ ո ւջ յա ն ե ն ց հ ա յր ը , — ի մ վ ե ց տ ղ ա մ ա ր դ զա վա կն եր ի հ ե տ , ո րո ն ք շնոր հի վ մ ե ր հա րա զա տ կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ս տ ա ցե լ են բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն կ ր թ ո ւթ յո ւն կ ա մ տ ի ր ա ցե լ ա ր հ ե ս տ ն ե ր ի ։ Ես ձե ռ ք ո վ ս ե մ մ շ ա կ ո ւմ տ ն ա մ ե ր ձ հո ղ ա մ ա ս ը ու պ ա հ ո ւմ ի մ ս եփ ա կա ն կ ո վ ը , որն օրա կա ն տ ա լի ս է 1 8 — 2 0 կ ի լո գ ր ա մ կ ա թ ։ Մ ի ե ր կ ու ա մ ի ս հետ ո ի մ տ ն կ ա ծ ծ ա ռ ե ր ն էլ կ ծ լե ն , կ ծա ղ կ ե ն ու պ տ ուղ կ տ ա ն։ Ա յն ժ ա մ ա ն ա կ էլ հ ա մ ե ց ե ք ւ
Ու պ ա տ կ ե ր ա ցր ե ք , որ ն ե ր կ ա յո ւմ ս Ե րևա - ն ի ց ըս տ բա վ ա կ ա ն ի հ ե ռ ո ւ ն կ ա տ վ ա ծ Բերի ա ա վ ա ն ը , շա տ մ ո տ ի կ ա պ ա գ ա յո ւմ դա ռնա լո ւ է Երևա նի մ ե ր ձ ա վ ո ր ա ր վա ր ձա նն ե ր ի ց մ ե կ ը , ե ր բ Ն որ -Ա ր ա բկ իր ի մ ո տ , Հ ր ա զ դ ա նի ա ն զուսպ ջրերի վրա կ ա մ ա ր կա պ ի ա յժ մ կ ա ռ ո ւց վ ո ղ հս կ ա կա մ ո ւր ջը ։
Գ իշերվա ժ ա մ ը 1 0 - ն է ։ Հր ա ժ ե շտ ենք տ ա լի ս Ց ա փ ո ւջյա ն ը ն տ ա ն ի ք ի ն ։ Տ ա ս ն հ ի ն գ օ ր յա լո ւս ի ն ն ի ր կ ա թ ն ա յի ն լո ւ յս ն է փ ռ ո ւմ Ա րա
ր ա տ յա ն դա շտ ի վ ր ա , բ ա յց ո չ ա յն սգա վոր լո ւ յս ը , որի մ ա ս ի ն գ ր ե լ է Հ ա յր Ղ ևոնդ Ա - լի շա ն ն ի ր «Լ ո ւս ն կ ա յն գ ե ր ե զ մ ա ն ա ց Հ ա յո ց ս ք ե ր թ վ ա ծո ւմ , ա յլ ո ւրա խ , կ ե ն ս ա խ ա յտ լո ւ յ- ս ը , վ ե ր ա ծա ղ կ ո ղ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ս կ ա յա կ ա ն վե րե լքն ա ր տ ա ցոլող և ա յն ա ր- ծ ա թ օ ծ ո զ ու ա ռա վել ևս գ ե ղ ե ց կ ա ց ն ո ղ պ ա յծ ա ռ լո ւ յս ը ։
Ն ո ր -Մ ա լա թ ի ա յի գեղ ա կերտ կ ի ն ո յի ց , ի ն չ պ ես մ ե ղո ւն ե ր ը փ ե թ ա կ ի ց , դուրս է ե լն ո ւմ ց ն ծ ո մ յ ե ր ի տ ա ս ա ր դ ո ւթ յո ւն ը ' հ ա յ երգը շը ր թ - ն ե ր ի ն ։
— Ա յ , ես ձեր հո գուն մ ա տ ա ղ , — ա սում է Ե սա յի Յ ա ղ ո ւբ յա ն ն ու ին ձ ն ս տ ե ց ն ո ւմ Երևա ն վերա դա ր ձո ղ մ ե ծ ու հա նգստ ա վետ ա վ տ ո բո ւս ի մ ե ջ ։
Ու ես հ ի ա ց մ ո ւն ք ո վ ե մ դ ի տ ո ւմ Ա րա քսյա ն հովտ ի հ ա յկ ա կ ա ն գ յո ւղ ե ր ը , որոնք հեռ ուն , էլեկտ ր ա կա ն լո ւ յս ի հե ղե ղ ի տ ա կ շող շո ղ ում
են ա ս տ ղ ա զա ր դ երկ նքի ն մ ա ն , մ ի ն չ ա ն թ ա փ ա ն ցե լի խ ա վ ա ր ն է տ ի ր ա պ ե տ ո ւմ Արաքսի մ յո ւս ա փ ի վ բ ա . . . ։
1 9 5 3 к Я Մ հ Ա Ծ Ի Ն55
ЬՀ , ա ն լա վ ա գ ո ւյն նմ ո ւշն ե ր ի հես, հրատարակվում կԼ
ձԱՍ՚ԱՌՈՏ ԼՈ Ւ ՐԵ Ր ՍՈՎ.ԵՏԱԿԱՆ ձԱՅԱՍՏԱՆԻՑԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԱՐՎԷՍՏ ԵՎ ԿՅԱՆՔ
Բ Ա Զ Մ Ա Հ Ա Տ Ո Ր ՀՐԱ ՏԱ Ր Ա Կ Ո Ւ Թ ՅՈ Ւ Ն Ն Ե ՐԻ Բ Ա Ժ Ա .ՆՈ ՐԳ Ն հՐՐ.--- Հ ա յգ ր ք ի գ ր ա խ ա ն ո լթ ն ե ր ր չիքք, 4 1 ,
գ ն ո ր դ ն ե ր ո վ , բ ա զ մ ա թ ի վ բ ա ն վ ո ր ն ե ր , ծ ա ռ ա յո ղ ն ե ր ,
գ ի տ ո ւ թ յա ն , ա ր վ ե ս տ ի բ ն ա գ ա վ ա ռ ն ե ր ի ա շխ ա տ ո ղ ն ե ր ,
ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր , տ ն ա յի ն տ ն տ ե ս ո ւհ ի ն ե ր բ ա ժ ա ն ո ր դ ս ,, դ ր վ ո ւմ են դ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն »
Ն ե ր կ ա յո ւմ ս ս ե ս պ ո ւր յի կ ա յի ա վ ե չի բ ա ն 15.0011 ա յ- рММЦբ ա ժ ա ն ո ր դ ն ե ր ե ն , Հ ա յգ ր ք ի գ ր ա խ ա ն ո ւթ ն ե ր ը ն րա ն ց
մ ա տ ա կ ա ր ա ր ո ւմ են մ ոտ ՏՕ ա ն ուն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն .
Ա մ ե ն օ ր Ե րևա ն ի,, ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի շր ք ա ն ն ե բն են ու-
ղա ր կ վ ո ս է ք ա ղ ա քա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ն ո ր լո ւ յս տ ե
ս ա » ե ր կ ե ր , «Ս ով ե տ ա կ ա ն մ ե ծ հ ա ն ր ա գ ի տ ա ր ա ն ,,/ հա -
տ որն ե ր բ , ո ուս գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն և հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն
գ ր ա կ ա ն ս ,թ յա ն դ ա ս ա կ ա ն հ ե ղ ի ն ա կ ն ե ր ի և սով ետ ,-,կ ա ն գ ր ո ղ ն ե ր ի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո լթ յո մ ւն ե ր ը ,
«Ս ով ե տ ա կ ա ն մ ե ծ հ ա ն ր ա դ ի տ ա ր ա ն ,ի ե ր կ ր ո ր դ հր ա
տ ա ր ա կ ո ւթ յա ն ,, ն ե ր կ ա յո ւմ ս բ ա ժ ա ն ո ր դ ա գ ր վ ե լ են
տ ա սն ա ն գ ա մ ա վ ե լի մ ա ր դ ի կ , թա ն ա ոա շին հբա տ ա - րա կ ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ւ
Բ ա զ մ ա թ ի վ ա շխ ա տ ա վ ո ր ն եր սա ա ն ո ւմ են "Ս ո վ ե տ ա -
կա ն բ ժ շ կ ո ւթ յա ն փ որձը Հ ա յր ե ն ա կ ա ն Մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զ
մ ի ժ ա մ ա ն ա կ , , «Գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն հ ա ն ր ա գի տ ա ր ա ն յ.
բա զ մ ա հ ա տ ո ր հ ր ա ա ա ր ա կ ո ւթ յո մ ւն ե ր ը , Լ . Ն . Տ ո շս տ ո -
յի , Ն . Վ . Գ ո գ ո լի , 0 . Բ ա լզ ա կ ի , Ա լ. Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի ե
"ւբ ի շ գ ր ո ղ ն ե ր ի ն ո ր հ ր ա տ ա ր ա կ վ ո ղ ե ր կ ե ր ը ,
Շ Ի Ր Վ Ա Ն Զ Ա Դ Ե Ի «Ք Ա Ո Ս , Վ Ե Պ Հ Վ Ր Ա 8ե Ր Ե Ն — Վ ր ա ս-
ա ա նի Պ ետ ա կա ն հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յա ն ' «Ս ա խ ե լգ ա մ ի ւի
հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յա մ բ վ ր ա ց ե ր ե ն չե զ վ ո վ լո ւ յս տ ես ա վ հ ա յ
ո ե ա լիստ ա կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ա չք ի ը ն կ ն ո ղ ս տ ե ղ ծ ա
գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց մ ե կ ր ' Ա /ե ք ս ա ն դ ր Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի
* Ք ա ո ս » վեպ բւ
Վ ե պ ը վ ր ա ց ե ր ե ն են թ ա ր գ մ ա ն ե լ Ի . Տ ա տ ի շ վ ի ,ի ն I,
II . Ա վ յյա ն ր , Գ րքի խ մ բ ա գ ի ր ն Է Ա ր տ . Դ ա վ թ յա ն ը ,
Վ ե պ ի ն կ ց վ ա ձ Է գ ր ա կ ա ն ա գ ե տ Վ . Շ ի լա ձ ե ի ը ն դ ա ր
ձա կ ն ե ր ա ծա կ ա ն հ ո դ վ ա ձ ը . Գ րքի գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ձ ե
տ ա վ որո ւմ ը կ ա տ ա րե լ Լ ն կ ա ր ի չ Գ . Ռ ո յն ի շ վ ի լի ն ,
Գ իրքը 1 " 4 * է տ ես ել 5 .0 0 0 օր ի նա կ տ ի ր ա ժ ո վ ,
Հ Ա Ց ԳՐՈՂՆԵՐԻ ԵՐԿԵՐԸ Ժ Ո ՂՈ Վ ՐԴԱ ԿԱ Ն ԴԵՄՈ-
Կ Ր Ա ՏԻ Ա Տ Ի ԵՐԿՐՆԵՐԻ Ժ Ո ՚ԼՈ Վ Ո ԻՐԴ ՆԵՐԻ ԼԵԶՈ ՒՆԵ
ՐՈՎ . — ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն դ ե մ ո կ ր ա տ ի ա յի ե ր կ ր ն ե ր ի ժ ո
ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը բ ա ց ա ռ ի կ հ և տ ա ք ր ք ր ո ւթ յռ մ , ե ն ց ո լց ա -
բ ե ր ո ս է դ ե պ ՛, ս ով ետ ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո մ /ը , Գ ե ր մ ա
նա կա ն դ ե մ ո կ ր ա տ ա կ ա ն ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի , Լ ե հ ա ս տ ա
ն ի , Բ ո ւլղ ա ր ի ա յ ի , Ձ ե խ ո ս ,ո վ ա կ ի ա յի ե մ յո ւ ս դ ե մ ռ
կրա տ ա կ ա ն ե ր կ րն ե րի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո & ն ե ր ը ա մ են
տ ա րի թ ա ր գ մ ա ն ո ւմ և Հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւմ ե ն ս ով ետ ա կա ն
յ ա տ գ ր ո գ ն ե ր ի ե ր կ ե ր , ո ր ո ն ց մ ե յ գե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն
վ ա ռ գ ո ւ յն ե ր ո վ պ ա տ կ ե ր վ ո ւմ ե ն ա չհ ւա տ ա վ ո ր ժ ողո -
ՀՐՐԴԻ բ ա զ մ ա բ ո վ ա ն դ ա կ ա ռ օ ր յա ն , Ս ով ետ ա կա ն Մ իո ւ
թ յա ն աէոա շա ա -սր դ ե ր ը ' խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն ա մ ր ա պ ը ն դ -
մ ա ն , ժ ո ղ ս վ ո լբ դ ն ե բ ի ե ղ բ ա յր ո ւ թ յա ն ե հ ա մ ա գ ո ր
ծ ա կ ց ո ւթ յա ն բ ն ա գ ա վ ա ռ ո ւմ ,
Դ ո ւս և ս ով ետ ա կ ա ն մ յո ւ ս ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ի գրա կ ա -
Դ ո ւս ե ր ե ն հրա տ ա րա կվա ծ «Հ ա յկ ա կ ա ն ն ո վ ե լն ե ր . ժ „ .
կա ն ^ ^ ^ ա ^ կ ա ն Դ ե մ ո կ բա տ ա .գ ա յռ ս , ս ս հ ս պ ո ւր յի կ ա յի ա վ ե ,ի բ ա ն 1 5 .0 0 0 ա յ- գ , “ ^ Բ Ժ կ ա յ ո է մ , ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւո ւմ զե տ ե ղ վ ա ծ են
ւվ ո բ ն ե ր բ ա զ մ ա հ ա տ ո ր հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն },ե ր ի ՞ < 1 " Ր, " ‘ " ‘ " ‘Հ ' ՛ եՐ ոՎ“ ա ն ի , Նար . գ „ ս ի , Օրվանգ Օտ.
'-որդներ են ւ Հ ա յգ ր ք ի դ ր ա խ ,ս Ն „ ,թ ն ՚.բ ը է ր ա ն ս , , , Հ ^ ^ Ի , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Թ ո ւմ ա ն ,ա ն ի ,ռ հ վ " ն զ ա դ ե ի , Ա վ ե տ ի ք ի սա հա ,Ա ա 4 ։։ դ
մ ի ր Տ յա ն ի , Ս տ եփ ա ն Զ ո բ յա ն ի , Մ . Մ ա ն վե լյա ն ի և ա յ,
հե ղ ի ն ա կ ն ե ր ի ն ո վ ե լն ե ր ի ց (ն ո ր ա վ ե պ ) , Գ իրրր Ա ա .
վ ս ր ւխ ձ { շ ք ե ղ , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ն ո վ ել ս կ ս վ ո ս , Հ ր „ .
վ ա ն դ ա կ ռ թ յա ն հա մա պ ա տ ա սխ ա ն զա րդա ն կ ա րով ,
Ա յդ ժ ո ղ ո վ ա ծո ւն հրա տ ա րա կվել { ն ա և Լեհերեն I, )ի ն ա ր և ն ։
Ս տ ե փ ա ն Զ ո ր ,ա ն ի «Մ ի կ յա ն ք ի պ ա տ մ ո ւթ յո ձ ս վեպ ,,
լե հ ե ր ե ն հրա տ ա րա կվել Է 1 0 .3 4 0 օրինա կ տ իրա ժով,
ի ս կ մ ա ն կ ա կ ա ն պ ա տ մ վ ա ծ քն ե ր ի ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ս ՝ 1 0 .5 0 0
օ ր ի ն ա կ , Ս ով ետ ա հա յ ա նվա նի հեղ ին ա կ ի գ ո ր է ե ր ր լա վ ր ն դ ո ձ ե լո ,թ յո լՀ , Ա , գ տ կ ը ն թ ե ր ց ո ղ ն ե ր ի մ ո տ ,
Ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն դ ե մ ո կ ր ա տ ի ա յի երկ ր ն ե ր ո ւմ լա յն բ ն .
դ ո մ ւե լո լթ յո մ , Է գ տ ե լ ն ա և Ն ա իրի Զ ա ր յա ն ի «Հ ա ց ա -
Iլա ն , վ ե պ ը , Վ ե պ ր հ ե տ ա ք ր ք ր ո ւթ յա մ բ են կ ա ր դ ո ւմ նոր
կ յա ն ք կ ա ռ ո ւց ո ղ Բ „ լլղ ա ր ի ա ,ի , 9 ե խ ոս լ „ վ ա կ ի ա , ի , Ц .
հա ս տ ա ն ի ա շխ ա տ ա վո րն եր ը , •Հ ա ց :ս .վ ա ն ւր լեհ եր են
լո ւ ր , Լ տ ես ել 1 0 .0 0 0 , բ ո ւլղ ա ր ե ր ե ն ' 4 .0 0 0 , չ ՛ բ ե ր ե ն '
1 5 .5 0 0 օր ի նա կ տ ի ր ա ժ ո ,լ , Բ ո ,լղ ա ր ա կա ն ե չեխ ա կա ն
հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո մ ւն ե ր ն ո ձ ե ն ա ռ ա ,ա ր ա ն ն ե ր , ուր խ ո ս
վ ո ւմ Է հեղ ին ա կ ի կ յա ն ք ի և գրա կ ա ն գ ո ր ծ ո ձ ե ո լթ յա ն մասին։
Վ . Ա ն ա նյա ն ի «Ս ևա ն ի ա փ ի ն , վի պ ա կ ը թ ա ր գ մ ա ն վ ե ,
Լ գ ե ր մ ա ն ե ր ե ն ( 2 0 .0 0 0 օ ր ի ն ա կ ), չե խ ե ր ե ն ' ( 1 0 .0 0 0 ) ,
/ե հ ե ր ե ն ( 1 0 . 0 0 0 ) , բ ո ւլղ ա ր ե ր ե ն ' ( 4 . 0 0 0 ) և ա լբ ա ն ե -
ր /Л ' ( 3 . 0 0 0 ) ։ Ա յդ ե րկ րն ե րի ա շխ ա տ ա վո րն եր ը և
հա տ կա պ ես ե րիտ ա ս ա ր դ ը ն թ ե ր ց ո ղ ն ե ր ը մ ե ծ սիրով են
Կ ա րդո ւմ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի պ ա տ ա նի բ ն ա ս ե ր
ն ե ր ի մ ա ս ի ն գ ր վ ա ծ ա յդ հ ե տ ա քր քի ր ե րկ ը , Ա հա թ ե
Ի ն չ է գ ր վ ա ծ « Ս ևա նի ա փ ի ն , վի պ ա կի գերմ ա ն եր են
հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յա ն ա ռա ք ա ր ա ն ո ւմ ,.
« Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ , Ս ևա նի ա փ ին ա պ րում ( ուրա խ ու
երշա նի կ ե ր ի տ ա ս ա ր դ ո լթ յո մ ւ. Նա ա պ րում Է մ ի ա յն
պ իսի ե ր կ ր ռ ւմ , որ ը նրա ն տ ա յի ս Է բ ո լո ր հնա ր:սվռ
ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ր ' զա ր գ ա ն ա լո ւ ը ս տ ի ր ը ն դ ո մ ւա կ ո ւթ յո մ ,-
ն ե ր ի և հ ա կ ո ւմ ն ե ր ի . Ա յդ ե ր ի տ ա ս ա ր գո լթ յո մ էը ուժեղ Լ
և ա մ ո ւր , նա ձև ա վ ո ր վ ո ւմ ու դ ա ս տ ի ա րա կվ ում Է կո-
լե կ տ ի վ ի մ ե է , կ ո , եկտ իվն Լ ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն տ ա լիս նրա
ղ ա բ գ ա ց մ ա ն ր և ն ո ր , ա վելի բ ա ր ձ ր ա ստ իճա նի հաս-
ց ը ն ո ւ մ ն ր ա ն ։ Գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն կ ո ր ո վ ս , ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր
ծա կ ա ն Լ ն տ ուզի ա զմ ը և խ ի զ ա խ ո ւմ ը նրա ն տ ա ն ում եէւ
դե պ ի գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը և տ ե խ ն ի կ ա յի բա ր ձ ո ւն ք ն ե ր ը 4,
Ս ով ետ ա հա յ գրո ղ ն ե ր ի լա վ ա գ ո ւ յն ե րկ ե րը թա րգմա ն-
վ ռ ւմ են նա և մ յո ւ ս ժ ո ղ ո վ ո լր դ ն ե ր ի լե զ ո ւն ե ր ո վ ե ' ա մ ե
ն ո ւր ե ք լա յն ո ւշա դ ր ո ւթ յա ն ա րժ ա նա ն ում ,
56 I Я Մ Ի а Ծ հ Ն 1953
Գ Ե ՂԱ ՐՎԵՍ ՏԱ ԿԱ Ն ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ 1 9 5 3 * Վ Ա -
ՍԱՆԻՆ»— Հ ա յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա կա ն հր ա տ ա րա կ չութ յու-
Նր ա մ ե ն տ ա րի լո ւ յս է ը ն ծ ա յո ւ մ մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ
գեղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո վ ? յո ւն ։
1 9 5 3 թ վ ա կ ա ն ի ը ն թ ա ց ք ո ւմ ս ո վ ե տ ա հ ա յ գրո ղ ն ե ր ի
ի ն ք ն ո ւր ո ւյն ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հետ մ իա սին
թ ա ր գ մ ա ն ա բ ա ր լո ւ յս կ տ եսնեն ի ն չպ ե ս ռ ո ւս սով ետ ա
կա ն, ն ո ւ յն պ ե ս էլ ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա ն ե ր ի ս ո
վե տ ա կա ն գր ո ղ ն ե ր ի լա վ ա գ ո ւ յն ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն
ն ե ր ը ։ Տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւմ լո ւ յս կ տ ե ս ն ե ն Զ * ՛հա ր յա ն ի
*Փ ա ո ք » , Մ . Ա ր մ ե ն ի « 8 ա ս վ ա » , Ա . Մ ե լի ք յա ն ի « Հ ա
տ ո ւց ո ւմ » , Ս . Ա շա շա ջյա նի Ծ Ա ն ա պ ա տ ո ւմ », Գ. Բ ո ր ֊
յա ն ի , Ս . Տ ա ր ո ն ց ո ւ, Հ . Շ ի ր ա զ ի , Մ . Մ ա ր գ ա ր յա ն ի ,
Ա . Գ րա շու, Հ . Ս ա հ յա ն ի , Վ . Դ ա վ թ յա ն ի և ո ւրիշն ե րի
բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ո ր ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւն ե ր ը և Պ . Ս ե ֊
վա կ ի « Հ ա յր ը » պ ո ե մ ը ։ Լ ո ւյս ե ն ը ն ծ ա յվ ե լո ւ ս ո վ ե տ ա
հ ա յ գր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ծ ա ղ կ ա ք ա ղ (,ռ ո ւս ե ր ե ն ) և պ իե ս -
ն ե ի ի ժ ո ղ ո վ ա ծ ո վ 3 - ր դ գ ի ր ք ը ,
Ա ռա ն ձին ո ւշա դ ր ո ւթ յո ւն է դ ա ր ձ վ ո ւմ ն ա և ե ր ի տ ա
ս ա ր դ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ն ե ր ի վ ր ա ւ Լ ո ւյս են տ ե ս ն ե լո ւ .Ե ր ի -
տ ա ս ա րդ ձ ա յն ե ր » և « Զ ի ն վ ո ր ի ձ ա յն ը » ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւն ե ր ը /
Ռ ո ւս ե ր ե ն լո ւ յս կ տ ե & Ա ։ Հ ր . Ք ո չա ր ի « Մ ե ծ տ ա ն
գա վ ա կ ն ե ր ը » և Ք ր . Թ ա փ ա լց յա ն ի « Ք ե զ հ ա մ ա ր , Մ ռս կ -
վ ա » վե պ ե րըւ Ա քսպ իսով լո ւ յս կ տ ե ս ն ի 3 3 ա նուն գ ի ր ք %
3 8 8 ,5 մ ա մ ո ւ լ ծա վ ա լո վ ւ
Լ ո ւյս են տ ե ս ն ե լո ւ Գ , Ա բ ո վ ի « Գ . Ս ո ւձ դ ո օկ յա ն » և Հ .
Մ կ ր տ չյա ն ի «Գ րա կ ա ն դեմքեր3> քնն ա դ ա տ ա կ ա ն ա շխ ա
տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը •
Ռ ուս ս ով ետ ա կա ն գ ր ո ղ ն ե ր ի ե ր կ ե ր ի ց լո ւ յս կ տ եսնեն
Ա . Ֆ ա դ ե և ի ա Երիտ ա սա րդ գ վ ա ր դ ի ա 3 , Գ . Ն ի կ ո լա ե ա յի
« Հ ո ւ ն ձ » , Մ . Ն ի կի տ ի նի « Հ յո ւ ս ի ս ա յի ն Ա վ ր ո ր ա » , Յ ո ւ .
Մ ա լց և ի « Հ ա ր ա վ ս լա վ յա ն ո ղ բ ե ր գ ո ւթ յո ւն » վ ե պ ե ր ը , Ա .
Տ վ ա ր դ ո վ ս կ ո ւ «Վ ա ս ի լի Տ յո ր կ ի ն » պ ո ե մ ը , որ /Л р ա ր
ժ ա ն ա ց ե լ են Ս տ ա յի ն յա ն մ ր ց ա ն ա կ ի , և ո ւր ի շ շւստ
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ։
Պեձռհրատը պ լա ն ա վ որ ել և ս ի ս տ ե մ ա տ ի կ ա բ ա ր լո ւ յս
է ը ն ծ ա յո ւ մ կ լա սիկ գ ր ո ղ ն ե ր ի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ձ & ե -
ր ը ' հ ա տ ո ր յա կ ն ե ր ո վ և ա ո ա ն ձի ն գ ր ք ե ր ո վ / 1 9 5 3 թ վ ա
կա նին լո ւ յս կ ը ն ծ ա յվ ե ն Ա . Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի եքՀկերի 1 0 -
հ ա տ ո ր յա կ ի 9 - ր դ և 1 0 - ր դ , Մ ո ւր ա ցա ն ի ե ր կ ե ր ի 5 - հ ա
տ որ յա կ ի 4 - ր դ ե Պ ռ ո շ յա ն ի ե րկ ե րի 5 - հ ա -
տ ո ր յա կ ի 1 -ի ն և 2 - ր դ հ ա տ ո ր ն ե ր ը , Հ • Թ ում ա ն յա ն ի
ր ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո մ ւն ե ր ի հ шит ը ն տ ի ր ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւն ։
Ռ ուս կ լա ս ի կ գ ր ո ղ ն ե ր ի ս տ ե ղ ծ 4ս գ ո ր ծ ո ւթ յո ւձ ն ե ր ր
մ ի շտ էլ ե ղ ե լ են ո ւ մ ն ո ւմ են հ ա յ ը ն թ ե ր ց ո ղ հա սա րա
կ ո ւթ յա ն ս ի ր ե լի գ ր ք ե ր ը ։ Պ ետ հրա տ ը 1 9 5 3 թվւսմյանին
/ո ւ յս կ ը ն ծ ա յի Ա . Պ ուշկ ի ն ի ե րկ ե րի 6 -հ ա տ ո ր յա կ հ
1 -ի ն հսւտ որր, Ն . Գ ո գո լի երկերի 6 -Հ ա ա ո ր յա կ ի 1-ր դ
հ ա տ ո ր ը , Ա . Չ ե խ ո վ ի ե ր կ ե րի 3 ֊հ ա տ որ լա կ ի 1 -ի ն հա-
ա ո ր ը , Լ . Տ ո լս տ ո յի ըն տ ի ր պ ա տ մ վ ա ծ ք ն ե ր ը , Ն . Նեկ-
րա ս ո վ ի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ո ր ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ս , Ա
՞ա ն ձ ի ն գ ր ք ո ւ յկ ո վ լո ւ յս կ տ եսնեն Գ ե ր ց են ի •ե ղ ե չ ո լ -
թ յո մ ւն ե ր և իա հերսի 3 - ր դ հա տ որը ե Ա . Գ ոնչա րովի .Զ ա ռ ի թ ա փ ը ։,
Ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ի գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց 1 9 5 3
թ վ ա կ ա ն ի ը ն թ ա ց ք ո ւմ Պ ետ հրա տ ը հ ր ա տ ա ր ա կ ե լո ւ է
Ս տ ա շին յա ն մ ր ց ա ն ա կ ի լա ո ւր ե ա տ ն ե ր Ա . Վ են ց էովա յի
բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի .Հ ա ս ւը ն տ ի ր օ ը , Մ . Ի րրա հի-
մ ո վ ի г Կ գա օրը » և Ա . ճ ե յի շ վ ի լո ւ . Լ ե լո » վ ե պ ե ր ը ,
Ա ր տ ա ս ա հ մ ա նյա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց լո ւ յս կ ը ն ծ ա յ
վեն Վ . Շ ե ք ս պ ի ր ի ե րկ ե րի 3 ֊ հա տ որ յա կ ի 2 - ր դ հ ա տ ո
ր ը , Վ . Հ յո ւ գ ո յի «Փ ա ր ի զ ի Ա ս տ վ ա ծա մ ո ր տ ա ճ ա ր ը » , Ա .
Ս տ իլի է Ա ռ ա յի ն հ ա ր վ ա ծ ը է , Ն . Հ ի ք մ ե թ ի .Հ ա տ ը ն տ ի -
ր է ը , Ի . Վ ա ղ ո վ ի .Լ ծ ի տ ա կа ե Ա . Ջ ե գ ե ր ս ի «Մ ե ռ ա ծ
ն ե ր ը ե րիտ ա ս ա ր դ կ մ ն ա ն » ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ,
ԵՐԵՎԱ ՆԻ Բ Ն Ա Գ ԻՏԱ Կ Ա Ն *Ա Ն Գ Ա Ր Ա Ն -Պ Լ Ա Ն Ե Տ Ա -
ՐՒՈՒՄ .— Ա մ ե ն օր Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Մ ինիս տ րների Սո
վե տ ի ն կ ի ց Կ ո զ տ ո ւր ֊լո ա ա վ ո ր ա կ ա ն հի մ ն ա ր կ ն ե ր ի գ ո ր -
ծ ե ր ի կ ո մ ի տ ե ի ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա կ ա ն բ ն ա գ ի տ ա կ ա ն թ ա ն •
գ ա րա ն -պ լա ն ե սւա րին (մ ո լո ր ա կ ա ց ո ւ յց ը ) զբոս ա պ տ ուք-
տ ի են դավիս բ ա զ մ ա թ ի վ բ ա ն վ ո ր ն ե ր , ծ ա ռ ա յո ղ ն ե ր ,
ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր , դ պ ր ո ցա կ ա ն ն ե ր , կ ո լտ ն տ ե ս ա կա ն ն ե ր , տ ն ա
յի ն տ ն*ոես ո ւհ ի ն ե ր ։
Ն ր ա ն ց հա մ ա ր կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ո ւմ են •Կ ո մ ո ւն ի զ մ ի
մ ե ծ կ ա ռ ո ւց ո ւմ ն ե ր ը а , .Տ ի ե զ ե ր ա գ ի տ ո ւ թ յո ւ ն » , էԿ յա ն -
բ ի ծ ա գ ո ս է ը * , .Մ ա ր դ ո ւ ծ ա գ ո ւ մ ը » , «Մ ի չո ւր ի ն յա ն րի ո ■
լո գ ի ա յի ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ը » և ա յլ թ ե մ ա ն ե ր ո վ դա ս ա խ ո-
ս ո լթ յո ւև ն ե ր ւ
Ա յս տ ա ր ի թ ա ն գ ա ր ա ն -պ լա ն ե տ ա ր ի ո ւմ ս տ ե ղ ծ վ ե լո ւ Լ
ե ր կ ո ւ ն ո ր բ ա ժ ի ն ։ Ա յդ ն պ ա տ ա կի հ ա մ ա ր ա ր դ ե ն ձեոր
Է բ ե ր վ ե լ մ ո տ 3 0 0 ն ո ր Էքսպ ոնա տ ( ց ո ւց ւս դ ր ո վ է յա ն
^1ո փ ) է ս տ ա ց վ ե լ Է դ ի ա պ ո զիտ իվ ն ե րի ( դրէս]քան ֆ ո -
տ ոն կա ր ա պ ա կու վ ր ա ) 6 ն ո ր հ ա վ ա ք ա ծ ո ւ' «Ռ ո ւս ա
կա ն ա ոա ջին շո ւր ջե ր կ ր յա ճ ա ն ա պ ա ր հ ո ր դ ն ե ր ը », «Ռ ուս
մ ե ծ ճա նւսպ ա րհորդ Մ ի կ լո ւխ ո -Մ ա կ չա յը », «Կ ա յծս Հկ ե
ո ր ո տ » , « Հ ր ա բ ո ւ խ և ե ր կ ր ա շ ա ր ժ », « Տ ե /ե ս կո պ նե ր ե
ա լ տ ղ ա դ ի տ ա ր ա ն ն ե ր » է «Ս ա տ ո ւրն ը Է ն ր ա օղէսկը» ե
ա յլ ն յո ւ թ ե ր ո վ ։ Ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի շր ջա ն ն ե ր ո ւմ ց ո ւ ց ա
հ ա ն դ ե ս ն ե ր և դ ա ս ա խ ո ս ո ւթ յո ւն ն ե ր կ ա զմ ա կ ե ր պ ե լո ւ հա
մ ա ր ա ր դ ե ն ա վ ա ր տ վ ե լ ե ն շրջիկ ցուցա հւս ն դես ն եր ի
հա մ ա լր մ ա ն ա շխ ա տ ա նք ն ե ր ը ։
Ա յս տ ա ր վա հուն վա րի ն թ ա ն գա ր ւս ն -պ լա ն ե տ ա ր ի են
ա յց ե լ ի ա վե լի թա ն 2 .0 0 0 մ ա ր դ ։
ՈԻՍՄԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ
ԴԱ Ս Ա Գ ՐՔ ԵՐ ՌԵՍՊՈՒԲԼԻԿԱՅԻ ԴՊ ՐՈ ՑՆԵՐԻ ՀԱ Մ Ա Ր .
— Հա յպ ե տ հ ր ա տ ը ս կ ս ե ց դ պ ր ո ցա կ ա ն դ ա ս ա գր ք ե ր ի
հրա տ ա րս/կում ը ա ռա ջիկա ուսո ւմ ն ա կա ն տ ա ր վա հ ա
մ ա ր ։ Ա ր դ ե ն լո ւ յս Է տ ես ել 1 4 ա ն ո մ յ դա ա ոսգիրք'
3 3 0 .0 0 0 օրի նա կ ը ն դ հ ա ն ո ւր տպա\քանամլա[։ Դ ր ա նց
թ վ ո ւմ ն են ՍՍՌՄ պ ա տ մ ո ւթ յա ն , դ ա ր վ թ /ի ղ մ ի հ ի ֊
մ ո մ /ք ն ե ր ի , ֆ ի զ ի կ ա յի , մ ա թ ե մ ա տ ի կ ա յի , հ ա յ գր ա կ ա
ն ո ւթ յա ն դ ա ս ա գ ր ք ե ր ը ։
Մ ի ն չե ն ո ր ուսո ւմ ն ա կա ն տ ա րվա ս կ ի զ բ ը ԲոԼոր ա -
ռա ր կ ա ն ե ր ի ց լո ւ յս կ տ ե ս ն ի 8 3 ա ն ո մ յ դ ա ս ա գ ի ր ք
1 .8 8 2 .0 0 0 ը ն դ հ ա ն ո ւր տ պ ա քա նա կ ով ։ Դա սՎսգրքերից
բ ա ց ի , մ ե ծ տ պ ա ք ա նա կ ն եր ով հ ր ա ա ա ր ա կ վ ո ւմ են մ ե
թ ո դ ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ' դ պ ր ո ց ն ե ր ի դա ս ա տ ո ւն եր ին ,
մ ա նկ ա տ նե ր ի և մ ա նկ ա պ ա ր տ ե զն ե ր ի դա ստ իա րա կներին
օ գ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ։
1953 է Л 1Г || ս ս Ի ն
57
Ա Ռ ՈՂՋԱ ՊԱ ՀՈՒԹ ՅԱՆ ՈՆԱԳ|Լ.Այ.ՌՈԻ|ք
Ո-ԱԳՈՆԱՏԻՆ Վ Ա Ն Ն Ա Ն Ե Ր Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի ԿՈԻՐՈՐՏՆԵ-
ՐՈ ՒՄ ----Կ ո ւր ո ր տ ո լո դ ի ա յի և բ ո ս /մ ա ն ֆ ի զ ի կ ա կ ա ն մ ե
թ ո դ ն ե ր ի ի ն ս տ ի տ ո ւտ ը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ ա ,լա յի ն ա ն դ ա մ
կ ի ր ա ռ ո ւմ է пли դ ո ն ա ձին բ ո ւմ ո ւմ ' ո ա գ ո ն ա յի ն ա րհես- տ ա կա ն վ ա ն ն ա նե ր ի մ ի ջ ո ց ո վ ։
Ռ ա դ ո ն ա յի ն վ ա ն ն ա ն ե ր ը հ ա յո ղ ո օ թ յա մ ր կ ի ր ա ռ վ ո ւմ
М, խ ր ո ն ի կ ա կ ա ն ռ և մ ա տ ի զ մ ը ( հ ո դ ա ց ա վ ը ) , „ ր տ ի ,
և հ^ - Վ > յ - ^ ե ր ը բ ոս,ե ,ի ս,
էհն մ է մ ե Հ Ա " " “ էՈնա' / ' ն Վ ե ն ա ն ե ր ը գ ո ր ծ ա դ ր վ ի ի 'ի ա , ինս տ ի տ ո ւտ ի ք ր ա բո ս /ա կա ն բ ա ժ ա ն մ ո մ .-
Լ 1 Լ ա ! ւ ձ ? ա4> "նա,Ւն 'Ւնն,Անւ'' ևՆ Կ ^ Կ հ պ վ ո ս ,իր ովա կ ա ն ի . Հ ա յա ս տ ա ն , ա ո ո դ յա ր ա ն ո ս ք , Օրերս ռ ա .
զ ո ն ա յի ն բ ո ւմ ո ւմ կ ս կսվի Ա րզնի կ„ լրորտ ոԱք Ա ^
պ ո ւր յի կ ա յի մ ի շա րը քրա բո լմ ա րա ն նե ր ռս է,
ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ
Ե Ր Ե Ր Ա ՑԻՆ ՅՈՒՂ Փ Շ Ա Տ Ի Ծ Ա Ղ 4 Ի Յ ._ Հ ո կ տ ե մ բ ե ր
յա ն ի շր ք ա ն ո ւմ ա շխ ա տ ող հ ո ղ ա գ ե տ Հ ա յկ Հ ա ր ո ւ թ յո ւ ն -
յա ն ը մ ո տ տ ա ս ը տ ա ր ի վ ա ր ձեր Էր կ ա տ ա ր ո ւմ փ շա տի
ծ ա ղ կ ի ց ե թ ե ր ա յի ն յո ւ ղ ս տ ա ն ա լո ւ հ ա մ ա ր ։ Հ ա մ ա ռ ու
երկ ա րա տ և ա շխ ա տ ա նք ի ց հետ ո ն րա ն հ ,ս ք ո ղ վ ե ց հ ա ,.- հեչ ի ր ն պ ա տ ա կ ի ն ։
ՍՍՌՄ Ս ննդի ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն ր
կ ից Պ ա ր ֆ յո ւմ ե ր ի ա յի դ յխ ա վ ո ր վ ա ր չ ո ւ թ յռ ն ր ն նրա
Ե թ ե ր ա յի ն յո ւ ղ ե ր ի ին ս տ ի տ ո ւտ ր ս տ ո ւգ ե ց ի ն ո , ,ի ո ր -
ձա րկեցին ա յդ յուղը և ,,ր գ „ քթ ^
կ ա յո ւն ո ւթ յա մ բ խ ի ստ ա ր մ ե բա վ ո ր է և մ ի ա ն գ ա մ ա յն
պ իտ ա նի պ ա ր ֆ յո ւմ ե ր ի ա յի (^ .ո լշ ա հ ո տ ո լթ յա ն ) ա ր .
դ յո ւն ա ր ե ր ո ւթ յա ն հա մա ր,
Հ ո կ տ ե մ բ ե ր յա ն ի ե թ ե ր ա յի ն յո ւղ ե ր ի գո ր ծա ր ա ն ի ն ա-
ո ա ք ա րկ վե լ I հ ե ղ ի ն ա կ ի ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ , 1 9 5 3 թ վ ա
կա նին ձ ե ո ն ա մ ռ վ ս լի ն ե լ վ,շա ,„ Ւ 6ա ղ կ Ւ ց եթև րա
յո ւ ղ ի ա րտ ա էյրո ւթ յա ն ր,
Ս Փ Յ Ո հ Ռ Ք Ո հ ՄԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ Ժ-ՈԴ-ՈԿ. ՍՈՖՒԱՅԻ ՄԵՏ
Կ իրա կի, 4 հուն վա ր 1 9 5 3 , Ս ոֆ իա յի ե կ ե - ղ եցի ի ն մ եշ գ ո ւմ ա ր վ ե ց ա վ ըն դհ ա ն ո ւր ժ ո ղ ո վ , ն ա խ ա ձ ե ռ ն ո ւթ յա մ բ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն վ ա ր չո ւթ յա ն , Ե կեղեցի ն լե ց ո ւն էր հետ ա քր քի րն երո ւ բ ա զ մ ո ւ թ յա մ բ ։
Վ ա րչո ւթ յա ն ա տ ենա պ ետ Ե ղվա րդ Հ ո վ ա ֊ նովիկ ժ ո ղ ո վ ը բ ա ն ա լո վ , ա ռա շա ր կ եց դ ի վ ա ֊ ն ը , որուն մ ա ս ն ա կ ց ե ց ա ն ' Տ . Վ ա հա ն ք ա հ ա նա Փ ա փ ա զ յա ն , Լ. Հ ա մ բ ա ր ձ ո ւմ յա ն , Ս. Հ ո վ հ ա ն ն ե ս յա ն , Հ . Լ՛միր յա ն և 0 . Մ ս ը ր լյ ա ն ։
Դ իվա նի ն ա խ ա գ ա հ Հ ա մ բ ա ր ձ ո ւմ յա նխ ո ս քը տ վ ա վ Ե. Հ ո վ ա ն ո վ ի կ ի ն , որ խ ն ա մ վ ա ծ և իրա կա ն փ ա ս տ եր ու վրա հ ի մ ն վ ա ծ զ ե կ ո ւ յց ո վ մ ը պ ա ր զ ա բա ն ե ց Ե կեղեցիի դերը և ա նոր վերին մ ա ր մ ի ն ն ե ր ո ւ ա ն ց ա ծ ճ ա մ բ ա ն ։ Ան ը ն դ գ ծ ե ց Հ ա յ Ե կե ղ ե ցվ ո Գ ե ր ա գ ո ւյն Պ ետ ին ն ա խ ա ձ ե ռ ն ո ւթ յա մ բ հ ա յ ժողովուրդին ց ո ւց ա բ ե ր ա ծ հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ը , որ Հ ա յր ե նա կ ա ն Մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զմ ի ն ա ՛լ ա վ ե լի շե շտ վ ե ց ա վ , հ ա ս ա րա կա ց թ շն ա մ ի ի ն դ ե մ մ ղ վ ա ծ ա հեղ գո տ ե մ ա ր տ ի ն տ ա լո վ ռՍ ա սուն- ց ի Դ ա վիթօ հ ր ա ս ա յլա յի ն շ ա ր ա ս յո ւն ը ։ Եվ ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա լո վ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ը ն թ ա ցի կ գ ո ր ծ ե ր ո ւն , զ ե կ ո ւց ա բ ե ր ը թ վ ե ց Ե կեղեցիի ղերը մ ա ս ն ա վ ո ր ա պ ե ս խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա յ
քա րի ա յս օր եր ո ւն , ե ր բ ա մ են հնա րա վորու- թ յո լն կտրւԼի երկրի ի շխ ա ն ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ե ա - ղա տ որեն գ ո լմ ա ր ե լո ւ ս ո ւ յն ժողո վ ը և զ բ ա ղ ե լո ւ հ ա ս ա րա կութ յո ւնը շա հ ա գ ր գ ռ ո ղ հա րց ե ր ո վ ։
Ե կեղ եցա կա ն վ ա րչութ յա ն ն յո ւթ ա կա ն հա շվ ե տ վ ո ւթ յո ւն ը ը ր ա վ Տ . Տ յո չ ե ր յա ն , պ ա րդե- լո վ ե կ ե ղ ե ց ի ի մ ուտ քի և ելքի վ ի ճ ա կը ։
Երկու զ ե կ ո ւյց ն ե ր ո ւն շուրշ եղա ն տ եղին հ ա ր ցո ւմ ն ե ր և ա ռա ջա րկներ. Եվ շոշա փ վա ծ հա ր ցե ր ե ն կ ա ր և ո ր ա գո ւյն նե ր ն էին ի միշի ա յլո ց գ ե ր ե զ մ ա ն ա տ ա ն մ եշ մ ա տ ո ա ն վ ե ր ա կ ա ն գ ն ո ւմ ը , հո գև ո ր ժ ո ղ ո վ ի ա ն հ ր ա ժ ե շտ ո ւթ յո ւ ն ը ' զ բ ա ղ ե լո ւ հա մա ր ը նթ ա ցի կ հ ա ր ց ե ր ո վ , Մ ա քս ուտ Թ ի ր յա ք յա ն ի երա ժշտ ա կա նգո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն 6 0 - ա մ յա հ ո բ ե լյա ն ը , Ե կե- ղ ե ց ի ի պ ա յծ ա ռ ո ւթ յո ւն ը և ա յլ հ ա ր ց ե ր , ո-
ր ո ն ց ի ր ա կ ա ն ա ցմ ա ն հա մա ր վ ա ր չո ւթ յա ն ա - տ ե ն ա պ ե տ ը տ վ ա վ ա նհրա ժեշտ պ ա տ ա ս խ ա ն ն ե ր և լր ա ց ո ւմ ն ե ր , փ ա ր ա տ ե լո վ ա յն մ ո ւթ մ տ ք ե ր ը , որոնք ժող ո վ ո ւր դի ն մ ե շ բ ո ւ յն դրեր էին ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն հ ա ր ցե րո լ վ ե ր ա բե ր մ ա մ բ ։
քՍոֆիսւ, «ԵՐԵՎԱ Ն», 9 հունվա րի 1 9 5 3 թ ) .
ՓԱՐԻՏԻ աՅԱՍՏԱՆ81138 Ե Կ եԱ Ց Ո Տ ԿՐՈՆԱԿԱՆ ԸՆԿեՐԱԿՑՈհԹՅԱՆ Վ.ԱՐ2ԱԿԱՆ Ժ ՈՂՈՎ * ՆԱՄԱԿԸ ԱԱեՆԱՅՆ ШЗП8 ՃԱՅՐԱՊեՏՒՆ՝
ՆՈՐԻՆ Ս. ՕԾՈԻԹՅԱՆ ԴՊՐՈՑԱՍԵՐ ՏԻԿՆԱՆՑ ՄՒՈհԹՅԱՆ 75-ԱԱՅԱ ՃՈԲեԼՅԱՆՒ ԱՌԹԻՎ. ՈՒՂԱՐԿԱԾ ԿՈՆԴԱԿԻ ՍՏԱՑՄԱՆ ՍԱՍԻՆ
‘Լ ե հ ա փ ա ՚ո Տ ե ր .
1 8 ա պ րիլ 1 9 5 3 - ի ն , շ ա բ ա թ օր , Ա րևմտ յա վ։ Եվր ո պ ա յի Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն պ ա տ վիրա կ և Փ ա րիզի ա ռ ա շնո ր դ գե ր ա շնո ր հ Ս երովբե ծ ա յր ա գ ո ւ յն վա րդա պ ետ Մ ա ն ո ւկ յա ն , վ ա ր չո ւթ յա ն ներկա յա ց ո ւց ի չն ե ր ո ւ ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա մ բ , Դ պ ր ո ցա ս եր տ ի կ ն ա ն ց վա րժա րա նը ե ր թ ա լո վ , ա յդ ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա ն ղ ե կ ա վ ա ր ն ե - ր ո մ ւ, ո ւս ո ւցի չն ե ր ո ւմ , պ ա շտ ո ն ե ո ւթ յա ն և ա ֊ շ ա կ ե ր տ ն ե ր ո ւ ն ե ր կ ա յո ւթ յա ն կ ա ր դ ա ց Զ ե ր դ ’Լ եհա փ տ ոութ յւսն ս ր բա տ ա ռ կ ո ն դ ա կ ը , որ
զ ր կ վ ա ծ Էր ա յդ ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա ն 75 -ւս մ յա գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ա ռ ի թ ո վ ։
Կ ոնդա կին ը ն թ ե ր ց ո ւմ ը ո ւն կ ն դ ր վ ե ցա վ ո տ քի վ ր ա , հա ր գա ն ք ի և ա կ նա ծա նքի խ որունկ ղդա ց ո иГ ո վ ։
Դ պ րոցա ս երին կ ո ղ մ ե խ ո ս ք ա ռ ա վ ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա ն ը նդ հ ա նո ւր քա րտ ուղա րուհի տ ի կին Ա . Բ ո յա շ յա ն , ի ն չպ ե ս ն ա և ներկա ներեն ո մ ա ն ք ։ Փ ա կմա ն խ ո ս ք ն ը ր ա վ Ս երովրե հ ա յր ս ո ւր բը ։
Բ ոլորն ալ ա ն խ տ ի ր ի ր ե ն ց որդիա կա ն ս ի
1053է Я 1Г հ Ա Ծ Ի Ն
րո և ե ր ա խ տ ա գ ի տ ո ւթ յա ն զ գ ա ց ո ղ ն ե ր ս ա ր տ ա հ ա յտ ե ց ի ն Զ ե ր դ Ս. Օ ձ ո ւթ յա ն , ս ո լ,ռ տ ր վ ա ծ Հ ա յր ա կ ա ն հ ո գ ա ծ ո ւթ յա ն հա մ ա ր ,
Վ եհա փ ա ռ Տ ե ր , Զ ե ր դ Ա. Օ ծո լթ յա ն * գ ո ւր գուրոտ հ ե տ ա քր ք ր ո ւթ յո ւնն ու հ ո գ ա ծ ո ւթ յո ւնը հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն և ա նոր մ շ ա կ ո ւթ ա յի ն ու բ ա ր ե ն պ ա տ ա կ ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ո լն4 ա նդ եպ օր հ ն ա բե ր ց ո ղ ի մ ը պ ե ս կ թ ա փ ա նցե բո լո ր ի ն հ ո գ ի ն ե ր ե ն ն ե ր ս , կ բե ր ե բո լո ր ի նս փ ո փ ա ն ք , կ ո ր ո վ և ո գ և ո ր ո ւթ յո ւն ւ Կ խ նդրենք,
^ ր ե հ ա ճ ի ք մ իշտ ը ն ե լ ^
Ա ^ Գ բ ԱԱշու1դԻ г Л ' " 11' Հլ 1րապ ետ ա կա նՎ Գ ա ն ո ^ Դ ' ‘" " ‘" 'է " Ո ^ կ ա ն , ս ո ր ի ն
Փ ա րիզի Հ ս ւյա ս ա ա ն յա յց Ե կեզեցվո
' 1ւ ՝ ո ն ա կ ա ն ր ն կ ե ր ա կ ց ո ւ ո յ ա 1՚ւ վ ա ր չ ա կ ա ն ժողովո ա տ ե ն ա պ ե ա ՝
Փ - ի , . 22 ա ս ,- , , , 1953 Ս ֊ Ք Ա Ր 3 4 -Ն
01)
ԴՊՐՈՑԱՍԵՐ ՏԻԿՆԱ ՆՑ ԸՆԿեՐԱ ԿՑՈ ՏԹ ՅԱ Ն ԸՆ Դ Ճ Ա Ն Ո ՏՐ ՔԱՐՏՈևՈ П РП К7кՏՒԿՒՆ ս. рпзиязигь пыьгас՝ мгпзииьг տ ^ ւ ս ւ ւ Տ է Տ ա ւ
7 э ֊Ш Ш 1ՈՐեԼՅՍ.Նհ Ա Ո Ք Ւ Տ ԱՍ՜եՆԱՅՆ Ш З П 8 ՃԱ ՅՐԱ Պ եՏհ ՈՏՂ-ԱՐԿԱԾ □ Ъ Э Ь Р 8 1ГиЪ
Գ երա շնորհ հ ս ւ'յր ս ո ւր բ Ա ս ի ր ե լի ' հ ա ն դ ի ս ա կ ա ն ն ե ր .
Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Վ ե հ ա փ ա ռ Կ ա թ ո,լ/,կոս լ,, ո ր ո մ , ի մ ա ս տ ո ւն , հ ե ռ ա տ ե ս և հ ա յր ա կ ա ն հ ո գ ա ծո ւթ յա ն բ ա ր ի ք ն ե ր ը կ տ ե ս ն ե ն ք „ լ կ վ ա յե լե ն ք շա ր ո ւնա կ ա կ ա ն կ ե ր պ ո վ , ա յս ա ն գ ա մ բ ա ր ե հ ա ճ ա ծ է մ ա ս ն ա վ ո ր կ ո ն դ ա կ ո վ մ ը ի ր հ ա մ ա կ ր ա նքն ու գ նա հ ա տ ա կ ա նը Հ ա յտ ն ե լ Դ պ ր ո ցա ս ե ր տ ի կ ն ա ն ց ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն հա նդեպ , որուն ե ր ե ք ք ա ռ ո ր դ գ ա ր ո ւ գ ո ր ծ ո լ■ ն ե ութ յա ն մ ե ջ կ տ ի ր ա պ ե տ ե լո ւս ա վ ո ր գիծ մ ը ֊ ծ ա ռ ա յե լ մ ե ր դա ր ա վ որ , ս ա կ ա յն մ շ տ ա ն ո ր ո գ , փ ո ք ր ա թ ի վ , բ ա յց տ ա ղ ա նդ ա վ ո ր ,
բ ա զ մ ա չա ր չա ր , ա յլ ա րի ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն լ
Մ եր հի մ նա ր կ ո լթ յ ունը ն ա խ ը ն տ ր ա ծ է մ ա ր զ մը — ո ւս ո ւմ , դ ա ս տ ֆ ա ր ա կ ո լթ յո ճ ւ և կ ր թ ո ւթ յո ւն — ուր ա մ ե ն ե ն ա վ ե լի կ ա ր տ ա ց ո ֊ լա ն հ ա յ Կ ողովուրդին ձ ի ր ք ե ր ը , ա ր ժ ա ն ի ք ներ ն ու մ ե ծ ո ւթ յո ւն ը ։
Հա վա կնութ ՛յո ւնը չո լն ի ն ք ը ս ե լո ւ , թ ե ա ն թերի ե ղ ա ծ է մ ե ր գ ո ր ծ ը , կ ա տ ա ր ե լո ւթ յո ւն ը Ա ստ ուծո հա տ ուկ ս տ ո ր ո գ ե լի մ ը ն հ ։ Ս ա կա յն հ ա մ ե ս տ ո ւթ յա ն դ ե մ մ ե ղ ա ն չո ւմ մ ը չբ լ լա ր , եթ ե ը ս ե ն ք , որ մ ե ր կ ա ր ե լի բ ո լո ր մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ մ իշտ ձ գ տ ա ծ ե ն ք հ ա վ ա տ ա ր ի մ մ նա լ ։1եր կ ո չո ւմ ի ն և ջա ն ա դ ի ր ե ղ ա ծ ե ն ք կ յա ն ք ի մեջ ի ր ա կ ա ն ա ց ն ե լ մ ե ր ն պ ա տ ա կ ն ե ր ը , ո ր քա ն որ պ ա ր ա գա ն ե ր ն ու պ ա յմ ա ն ն ե ր ը հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն տ վ ա ծ ե ն մ ե զ ի ։
Հ ա ն ր ա յթ , գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն մ ը դ ժ վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ո չ ոքի ո լշա դ ր ո լթ ե ն ե ն կրնա ն վրիպ ի լ ։ Ա յդ դ ժ վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ս ա կ ա յն , կ դ ա ռ ն ա ն ա ն հ ո ւն ո ր ե ն ճ ն շո ղ ու ջ լա տ ի չ, երբ ա ր տ ա ս ովոր ա ղ ե տ ն ե ր և ա ր տ ա կ ա ր գ պ ա յ ֊ ւI ա ն ձե ր դ ժ ն դ ա կ և ց ա վ ա տ ա ն ջ կ ա ց ո ւթ յո ւն ն ե ր կ ս տ ե ղ ծ ե ն ։
Հ ՚՚ձ а ս: ա դա րձ ա կնա րկ կ Կն ե ՝"ե ն ք մ ձ „Լ I Լ- Հ ա ,ւ"ՐԴ գ ա ր ու ա ն ց յա լի ն վրա ,
թ յո մ ՚ն ե ր կ ց ց , Ա , ն մ ե ր հ ի շ , „ ղ ո լ Բ բ ս ն
Հ ա ս ի քա նի ա ն գ ա մ ն ե ր Դ պ րոցա ս երին ք 1 յ . լե ր ո ւն ա ռջև ր ա ց վ ե ց ա ն վհ ա տ ո ւթ յա ն ա ՛յ. Հ .ա ա կ ա ն դ ո ւն դ ն ե ր , Հ ա կ ա ,,ա կ ա յդ բ ո ր ւ , ր ի ն ա ն տ և ե ց ու շա ր ո ւնա կ ե ց իր գ ո ր ծ ը ,
Քաէե1"Վ զո հ ո ղ ո ւթ յա ն ՛և ա ն ձն ,[իր ,։ լ թ ։ա ն ա ն ըն կ ճե լի ո գի ո վ ,
Ա յս օ ր , ե ր բ ա յդ բ ո լո ր ի ն վ ա ր ձ ա տ ր ո լթ յո լ. նը ջե ր մ ի կ ճ ա ռ ա գ ա յթ ի մ ը նմա ն կ թ ա փ ա նց ե մ ե ր հ ո գ ի ն ե ր ե ն ներս և հ ր ճ վ ա նքով կ լե ո - ,ե զ ա ն ո ն ք , մ տ ա ծ ո ւմ ս կերթա բ ո լո ր ա ն ո նց,
ո րո ն ք ա մ ե ն ե ն ա վելի ա ր ժա նի Էին ա ա որ և ո րո ն ք ա ն վերա դա րձ կ երպ ո վ հրա ժեշտ ա ռա ծ ե ն ո ւն ա յն ա շխ ա րհե մ ը , զոր կա ր ե,ի Է բա ն ի մ ը վ ե ր ա ծ ե լ մ ի մ ի ա յն բա ր ի և ա զ ն ի վ գ ո ր ծ ե . ր ո վ ։
Ա յդ վա րձա տ րո ւթ յա ն լո ւսա պ ս ա կը մեր ծե ր ո ւն ա զ ա ր դ Վ եհա փ ա ռ Կա թողիկոսին „ բ բ ա ֊ տ ա ռ կ ո ն դ ա կ ն Է, զ ո ր մ ե զ ի կ ա րդա ց Հ ա յր ա պ ե տ ա կա ն պ ա ս, վ յ, ր ,ս կ և Փ ա րիզի ա ռա ջնորդ գ ե ր ա շն ո ր հ Ս երովբե ծ ա յր ա գ ո ւյն վա րդա պ ետ Ս ա ն ո ւկ յա ն .
Ա յս օ ր ի ն ծ ի վ ի ճ ա կ վ ա ծ Է թ ա րգմ ա ն ը հ ա ն ֊ դ ի ս ա ն ա լո լ Դ պ րոցա սերի ա ն ց յա լ և ներկա զե կ ա վ ա ր ն ե ր ո ւն , ա ն դ ա մ ն ե ր ո ւն , ո ւս ո ւցչա կա ն կ ա զ մ ի ն , ո ւս ա ն ո ղ ո ւթ յա ն և հա զա րա վո ր հ ա մ ա կ ի ր ն և ր ո լ ղ գ ա ցո ւմ ն ե ր ո ւն , խ ն դ ր ե լո վ Զ ե ղ մ ե , ս ի ր ե լի ՛ հ ա յր ս ո ւր բ , որ ոա րե- հա ճիք ը ն դ ո ւն ի լ և ն ե ր կ ա յա ց ն ե լ նա և Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց պ ա տ կա ռելի Հ ա յր ա պ ե տ ի ն մեր ա մ ենա խ որ ո ւնկ հա ր գա ն ք ի , մ ե ծա ր ա նքի ե ե ր ա խ տ ա գ ի տ ո ւթ յա ն զ գ ա ց ո ւմ ն ե ր ը ,
Ո ՚ե նս ի , 1 8 ա պ րիլ 1 9 3 3 ,
Դ պ ր ոցա ս ե ր տ ի կ ն ա ն ց վ ա ր ժա ր ա ն :
со է .ч մ ի а ծ ւ> ն 1353
Ա պ րիլի 4 ֊ի գիշերը ի Տ ե ր հ ա ն գ յա վ Տ .Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ա վ ա գ ք ա հա նա Տ ե ր -Ս ի ն ա ս յա - ն ը ։
Հ ա ն գ ո ւց յա լը ծնվել է 1 8 8 0 թ վա կ ա նի ն Ա- բա ր ա ն ի շրշա ն ի Գ յո ւ- լո ւշա գ գ յո ւղ ո ւմ ։ Փոք; ւ հա ս ա կ ի ց նա տ ե ղ ա փ ո խ վ ե լ է Բ ա թ ումի, ուր և ս տ ա ց ե լ Հ հ ո գ և ո ր կ ր թ ո ւթ յո ւն ։ Երկա ր Ժ ա մա նա կ նա ծ ա ռ ա յե լ է տ եղի հ ա ր ց ե կ ե ղ ե ց ո ւմ իրքդ պ ի ր ։ 1 9 1 4 թ վ ա կ ա նին հ ո գ և ո ր վերին ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը , զ ն ա - հ ա տ ե լո վ նրա հոգևո ր ծա ռ ա յո ւթ յո ւն ը և ը ն - դ ա ռ ա շե լո վ ի ր ծն նդ ա - վ ա յր ի բ ն ա կ չո ւթ յա ն դ ի մ ո ւմ ն ե ր ի ն , ՛քա հա
ն ա յա կ ա ն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յո ւն է ա վ ե լ ի ր ծ ն ը ն - դ ա վ ա յր ի վրա ։
1 9 1 4 թ վ ա կ ա ն ի ց մ ի ն չև ի ր վ ա խ ճա նմ ա ն տ ա րին նա հա շոր դա բ ա ր ծ ա ռ ա յե լ է ի բ ր վ ա նա հ՛ա յր, ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն գ ո ր ծե ր ի կ ա զ մ ա կ ե ր պ իչ և ա վ ա գ ե ր ե ց Երևա նի Ս. Հ՛ովհանն՛ես ե - կ ե ղ ե ց ո ւմ և Ա ստ րա խ ա նի ու Կ իրովա բա դիե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւմ , 1 9 5 2 թ վ ա կ ա նի վե ր շե րը Կի- ր ոփսւբ-ԱԿքՈյյ^ եա ն [էապես հի վա ն դ ա ն ա լո վ , տ ե ղ ա փ ո խ վ ո ւմ Է Երևա նի ի ր Ս եփ ա կա ն բ ն ա կ ա ր ա ն ը , որտ եղ վրա Է հ ա ս ն ո ւմ մ ա հ ը ։
Բ ո լո րա նվեր և ա նձնա դ իր ա յս ե կ ե ղ ե ց ա կ ա նը ա ռ ա շի ն օրի ց ց ՛ո ւյց Է տ վ ե լ գ ո ր ծ ե լո ւ ջե ր մ ե ռ ա ն դ և ն վ ի ր վ ա ծ ո ւթ յո ւն ։ Վ երա դա ս հո գ և ո ր ի շխ ա ն ո ւթ յա ն կ ա ր գ ա դ ր ո ւթ յա մ բ ոցւ ո ր Էլ ծ ա ռ ա յե լ Է , շն ո ր հ ի վ ի ր հ ա մ ե ս տ , բ ա րի և ա մ բա ս ի ր կ յա ն ք ի , կա րճ ժա մ ա նա կի ը ն թ ա ց ք ո ւմ ն ր ա ն հ ա շո ղ վ ե լ ,Է շա հե լ ի ր հոտ ի
հա մա կրա նքն ո ւ վըս - տ ա հ ո ւթ յո ւն ը ։ Ահա թհ ինչո լ ի ր ձ ե ռ նա դ ր ո ւթ յո ւն ի ց հ ե տ ո մինչև 1 9 2 0 թ վա կ ա նը հա- շորդա րա ր նա գ ն ա հատվե՛լ է ա վ ա գո ւթ յա ն , լա ն շա խ ա չ ե ծ ա ղ կ յա փ իլոն կրելու ի րա վո ւնք նե ր ո վ ։
Ա պ րիլի 5 - ի ն , Ե ր ե ֊ վա նի Ս. Հո վհա ն նեւ։ ե կ ե ղ ե ցո ւ քա հա նա հա յր՛երը ' 5 . Վա ր դա՛։ ա վ ա գ ք ա հա նա Գ րիգոր յա ն ի գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , հ ա ն գ ո ւց յա լի բ ն ա կ ա ր ա ն ո ւմ կ ա տ ա
ր ե ց ի ն լվ ա ց մ ա ն ե տ ա ն կա րգը և ա պ ա մ ա ր մ ի նը տ ե ղ ա փ ո խ ե -
ց ի ն Ս. Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ե ֊ կ ե ղ ե ց ի ն ։ Ա պ րիլի 9 - ի ա ռ ա վ ո տ յա ն , Վ եհա փ ա ռի հա տ ուկ կ ա ր գ ա գ ր ո ւթ յա մ բ , պ ա
տ ա ր ա գ ե ց և օծում ը կա տ ա րեց գ ե րա շնո ր հ Տ . Ս ա հակ եպ ի՛սկոպ ո ս ը , մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յա մ բ հո գե շնո ր հ Տ . Նա- հա պ ետ վա րդա պ ետ ի և Երևա նի ե կ ե ղ ե -
ցին՛երի ք ա հ ա ն ա յա կ ա ն դ ա ս ի ։ Պ ա տ ա րա գիչ ս ր բա զա ն ը գ ե ղ ե ց ի կ և հա կի ր ճ ք ա ր ո զ ո վ վեր հ ա ն ե ց հ ա ն գ ո ւց յա լի նվիրոսէն ու ա ր ժ ա ն ի ք ն ե ր ը ։
Հ ո ւղ ա ր կ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը , ս ր բա զա ն ի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա մ բ , կ ա տ ա ր վ ե ց Ս. Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ե կ ե
ղ ե ց ո ւց դ ե պ ի Բ ե ր ի ա յի մոտ ա կա մ՛եկ ա վ ա նը , ո ր տ ե ղ թ ա ղ վ ե լ են ի ր ս՛իրելի հա ր ա զա տ ն եր ը ։
Բ ՛ա զումը կ ա տ ա ր վ ե ց ա ր ժ ա ն ա վ ա յե լ, ի ր հ ա ր ա զա տ ներ ի և հ ա մ ա կ ի ցնե րի ն ե ր կ ա յո ւթ յա մ բ ։
Տ՛երը լուսա վոր ի հ ա ն գ ո ւց յա լի հ ո գ ի ն ։
8СРИ1-Р(1и ՍՏԵՓԱՆԻ ՏԵՐ-Վ11րդ»ւ՝,1ւ811ն
Ս ույն թ վա կ ա նի
ա պ րիլի 1 -ի ն սրտ ի
պ ա յթ յո ւն ի ց հ ա ն կ ա ր .
ծա մ ա հ ե ղ ա վ հ ա յկ ա
կա ն մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն և ք ա ն դա կապտր - է) ութ'յա ն ա կա նա վորվա ր պ ետ , հա յա գ ի տ ա .
կա ն լա յն շրշւսնու :1՚ ս ի ր վ ա ծ և հա ր գվ ա ծ մ ա ս ն ա գ ե տ Տա ր ա գ ր /./Ս տ եփ ա նի Տե ր -Վ ա ր -
գա ն յա ն ր ։Տա ր ա գ ր ո ս ր ծ ն վ ե լ I;
1 8 7 8 թ վ ա կ ա ն ի փե տ ըրվա րի 2 8 - ի ն Երե- վ ա ն ո ւմ , ա ր հ ե ս տ ա վ ո րի ը ն տ ա ն ի ք ո ւմ ։ Փ ոքր
հ ա ս ա կ ո ւմ կ ո ր ց ն ե լո վ հ ո ր ը , ն յո ւթ ա կ ա ն մ ե ծ զ ր կ ա նք նե ր ի գ ն ռ վ հ ա ֊ ջ ո ղ վ ո լմ Է նրա ն յյո վ ո - ր ե լ Երևա նի թ ե մ ա կ ա ն դ պ ր ո ց ո ւմ և ա յն ա - I[ա ր տ ե լ։ Ա յն ո ւհ ե տ և ,
բա ր ե ր ա ր նե ր ի օ գ ն ո ւթ յա մ բ . նա գ ն ո ւմ Է
Մ ոսկվա և Լ ե ն ի ն գ ր ա դ և մ ա ս ն ա գ ի տ ա կ ա ն
կ ր թ ո ւթ յո ւն ս տ ա ն ո ւմ Գ եղ ա ր վես տ ի և Հ ն ա
գ ի տ ա կ ա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ն ե ր ո ւմ և Լա ղա րյա ՚Կ ճ ե մ ա ր ա ն ո ւմ ։
Մ ա ս ն ա գ ի տ ա կ ա ն կ ր թ ո ւթ յո ւն ը ա վ ա ր տ ե
լո ւց հ ե տ ո , 1 9 0 7 թ վ ա կ ա ն ի ց , Մ ո ս կ վ ա յի Կ ա յ-
ւ ւերա կա ն հ ն ա գ ի տ ա կ ա ն ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ի ց նա ա շխ ա տ ա նքի Է հ ր ա ։[ի ր վ ո ւմ իբր և
Հ ա յա ս տ ա ն ի և Վ րա ս տ ա ն ի հնա գ ի տ ա կ ա ն
հուշա ր ձա նները չա փ ա գ ր ո ղ -գ ծ ա դ ր ո ղ ճ ա ր
տարապ՛ետ և ա շխ ա տ ո ւմ մ ի ն չև Հ ա մ ա շխ ա ր
հ ա յի ն ա ռ ա շի ն պ ա տ ե ր ա զ մ ը ։ Ա յդ տ ա ր ի ն ե
ր ի ն նա մ ա ս ն ա կ ց ո ւմ Է նա և Ա նիոս է կ ա տ ա ր
վ ո ղ պ ե ղ ո ւմ ն ե ր ի ն ։Տա ր ա գ ր ո ս ի ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն ա շխ ա
տ ա ն քը լա յն թ ա փ և ծա վ ա լ Է ս տ ա ն ո ւմ Սո
վ ե տ ա կա ն ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն տ ա ր ի ն ե ր ի ն ։ 1 9 2 1
թ վ ա կ ա ն ի ն նա Յ ա լթ ա յի ց հրա վ ի ր վ ո ւմ Է Սով ե տ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն և ա շխ ա տ ո ւմ մ ի շա րք
պ ա շտ ո ն ն ե ր ո վ Էջ. մ իքս ծնի թա նգա րա նի վա րիչի տ եղա կա ւ, Պ ա տ մ ութ յա ն և գ ր ա կ ա նո ւթ յա ն ի ն ս տ ի
տ ուտ ի գիտ ա կա ն ա շ
խ ա տ ո ղ , նկա րչությա ն և փ ո ր ա գրո ւթ յա ն դ ա սա տ ու մ ի քա նի մ ա ս նա գիտ ա կա ն տ ե խ ն ի
կ ո ւմ նե ր ո ւմ և ա յլն ։Տա ր ա գրո սը տարի -
ներ շա րոմւա կ ո լս ոսէ- նա ս ի ր ե լո վ Հա յկ ա կ ա ն
ՍՍ/Ի Պ ետ ա կա ն մ ա
տ ենա դա ր ա նի մ ա ն
ր ա նկա րչո ւթ յուն պա-
րո ւնա կո ղ հա զա րա վոր
հ ա յկ ա կ ա ն ձ ե ռ ա գ ր ե
ր ը , կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ Է թ ա փ ա ն ցե լ հա յկա կա ն
մ ա ն ր ա նկա ր չո ւթ յա ն բն ո ր ո շ ա ռ ա նձն ա
հա տ կո ւթ յո ւն ն երի մեջ և մ ե ծ հ ա ջո ղ ո ւթ յա մ բ նրա նք օ գ տ ա գ ո ր ծ ե մ
ի ր ձ և ա վ ո ր ա ծ գ ր ք ե ր ո ւմ և ա լբո մ ն ե ր ո ւմ , ո ր ո ն ց թ ի վ ը հա րյուրի Է հ ա ս ն ո ւմ ։ Բա վա կա ն
Է թ ե կ ո ւզ թ ե ր թ ե լ հ ա յ ժ ո ղով րդա կա ն հ ե ր ո
սա կա ն Էպ ոս 1ГՍ ա սունցի Դ ա վթ ի» նրա ձև ա
վ ո ր ա ծ գունա տ իպ ժ ո ղ ո վ ա ծո ւն ե ր ը , տ ե ս ն ե լո ւ թե որքա ն խ ո րն Է նա ր մ բ ռ ն ե լ հ ա յ մ ա ն
րա նկա րչա կա ն ա ր վեստ ը և որքա ն հ արա զա -
տ ո ւթ յա մ բ ու ի ն ք ն ա տ ի պ ո ւթ յա մ բ վերա րտ ա դրել ա յն ։
Մ ե ծ Է Տա ր ա գր ո ս ի թ ո ղ ա ծ վա ստ ա կը փ ո
ր ա գ ր ո ւթ յա ն ա ս պ ա ր ե զ ո ւմ ։ նա Է զա րղա քա ն դ ա կ ե լ Ե րևա նո ւմ Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Կ ա ռա վա
րա կա ն տ ո մ ւը , Փ ոս տ ը , Գ յուղա տ նտ եսա կա ն
բ ա ն կ ը , Ա կնա բուժա րա նը և տ ա ս ն յա կ ա յլ
շե ն ք ե ր ։ Նրա հ ե ղ ի ն ա կ ո ւթ յա ն ն ե ն պ ա տ կա
ն ո ւմ կա րծր ք ա ր ի ց պ ա տ ր ա ս տ ա ծ մի շարք
ս կա հա կներ (վ ա զ ա ն ե ր ) , որոնք բա ր ձր գ ն ա հ ա տ ա նքի են ա ր ժ ա ն ա ց ե լ մ եր ռեսպ ո ւբ/ի կ ա -
6 2 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 3
յի և Մ ո ս կ վ ա յի գ ե ղա րվես տ ա ս եր հա ս ա ր ա
կ ա յո ւ թ յա ն կողմիցէՏա ր ա գր ո ս ը մ ե ծ գ ո ր ծ Է կա տ ա րել նա և ե-
ր իտ ա սա րդ մ ա ս ն ա գ ե տ ն ե ր պ ա տ րա ստ ելու
ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ , ո ր ո ն ց մեջ ք ի չ չե ն Ս ովետ ա կ ա ն Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ ն ե ր կ ա յո ւմ ս ճ ա նա չվա ծ
և ա նոմւ ո ւն ե ցո ղ ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր ը ։Տա ր ա գ ր ո ս ն իր տ ա ր իների մ եղվա ջա ն
պ ր պ տ ումներ ի ա ր դ յո ւն ք ն ա մ փ ո փ ել Է մի քա -
նի ա ր ժեքա վոր ո ւս ո ւմ ն ա սի ր ո ւթ յո ւն նե րի '
«Հ ա յկ ա կ ա ն ա րվեստ ի տ ե խ ն ո լո գ ի ա ն հ ն ա -
էյույն շրշա նի ց մ ի ն չև մ ե ր օ ր ե ր ը », «Հ ա յկ ա
կա ն կիրա ռա կա ն ա ր վ ե ս տ ը », «Փ որա գրու
թ յո ւն ը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ Տ ն ս ւգ ո լյն շրջա նից
մ ի ն չև X V II դ ա ր » և ա յլ ա շխ ա տ ո ւթ յո ւնն երի մ ե ջ »
Իր ա ր վ ե ս տ ը , որի նա ս ի ր ո ւմ Էր ի ր Հ ո - զ ո լ ողջ ւէոէթյւսմքւ, ի ր ս տ ե ղ ծ ա ծ ա ր ժ ե քն ե ր ը ,
ո րո ն ք նա մ ե ծ բ ա վ ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ Էր կ ա տ ա
ր ո ւմ հա նուն Հ ա յր ե ն ի ք ի ա րվեստ ի զ ա ր գ ա ց
մ ա ն , բա ց ա ռ ի կ խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ Էին հա մակ՛ել ն ր ա ն ։ Ա մ ենո ւր ' ք ա ղ ա քո ւմ , թ ե հ հ
ս ա վ ո ր դիտ ա կա ն ա րշա վի ժ ա մ ա ն ա կ , ա ր
հ ե ս տ ա ն ո ցո ւմ , թ ե շե ն քե ր ի չոր ր ո ր դ հա րկի ճա կա տ ը զա ր գա ք ա ն դ ա կ ե լի ս , Տա րա գրոսիՆ
մ ի շտ կա րելի Էր հա նդիպ ել խ ա ն դ ա վ ա ռ ' իր
ա շխ ա տ ա ն քո վ , մ ի շտ դ /խ ա բ ա ց , միշտ կ ե ն սուրա խ և զվա րճա խ ոսէ
Զ ր ո ւ յց ի ժ ա մ ա նա կ նա չէ ր սիրում մա հվա ն մա ս/էն խ ո ս ե լ և կ ա տ ա կ ե լո վ մ իշտ կրկնում
Էր ս ի ր ա ծ գ ր ա բա ր դ ա ր ձ վ ա ծք ը . «Վ ա ստ ա կեա ՛ յա լի տ ե ա ն և կեցց՛ես մ ի ն չև ի սպառՕ։
Իր թ ո ղ ա ծ վ ա ս տ ա կ ո վ , ի ր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ
թ յո ւն ն ե ր ո վ , ի ր ո ք ո ր Տա ր ա գր ո ս ը ա ն մ ա հ Է ե
է ալի ք ււերունդներր օրհք։ոէթյա մբ պ իտ ի հ ի շ ե ն նրա ա ն մ ո ռ ա ց հիշա տ ա կըւ
С-.
° »
պ >
1953 М 1Г ի Ս. Ծ Ի Նвя
Ն Ո Ր 1 Ր Ա Տ Ա Ր Ս . կ Ո հ Թ Յ Ո հ Ն Ն Ե Ր
«1ՒՆ ՃԱՅԿԱԿԱՆ ՄՍԼՆՐԱՆԿԱՐԶՈՏԹՅՈհՆ»(Ա լբ ո մ )
Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՈ- 4 է „ ա կ ա է « п - ш г ш ^ ^ , է ք և ա է , 1 9 5 շ ք .
թ վ ա կ ա ն ի ն Հ ա յ -
<4
1 9 5 2
կա կա ն պ ե տ ա կ ա ն Հ ր ա տ ա
ր ա կ չո ւթ յա ն կ ո ղ մ ի ց լո ւ յս
ը ն ծ ա յվ ա ծ « Հ ի ն հ ա յկ ա կ ա ն
մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յո ւն » խ ո
ր ա գ ր ո վ գ ր ա խ ո ս վ ո ղ ն ե ր կ .ւ
ա լբ ո մ ը , ի ն չպ ե ս ն յո ւթ ի
ը ն տ ր ո ւթ յա ն , ա յն պ ե ս էլ
մ ա նր ա նկ ա ր ն ե ր ի վ ե ր ա ր .
տ ա դ ր ո լթ յա ն ո ր ա կ ո վ ու
մ ա նր ա նկ ա ր ն ե ր ի գ ե ղ ա ր
վես տ ա կ ա ն կ ո ղ մ ի ա րժ ե
ր ա վ ո ր մ ա մ ր մ ի ն չև ա յժ մ
չո ւ յս տ ե ս ա ծ ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւ
ն ե ր ի մ ե շ ա մ ե նա խ ո շո րն ու
ա մ ե նա ն շա ն ա կ ա լիին էլ
Ա լբ ո մ ո ւմ զ ե տ ե ղ վ ա ծ Հ
6 0 ֆ ա ք ս ի մ ի լե (բ ա ց ի
ք Մ ուղն ու ա վ ե տ ա ր ա ն »/,
մ ա ն ր ա ն կ ա ր ն ե ր ի ց ) ։
Ա /ր ո մ ի ն յո ւթ ե ր ի ը ն տ
ր ո ւթ յա ն Հ ա մ ա ր օ գ տ ա
գ ո ր ծ վ ա ծ են Հ ա յկ ա կ ա ն
1/ՍՌ Պ ետ ա կա ն ձ ե ռ ա գ ր ա
տ ա ն ( Մ ա տ ենա դ ա ր ա ն ի յ
ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը և Հ ա յկ ա կ ա ն ՍԱՌ Պ ետ ա կա ն պ ա տ կ ե րա
ս ր ա հ ո ւմ պ ա հ վ ո ղ մ ի շ ա ր ք ձ ե ռ ա գ ր ե ր ,
Ա լբ ո մ ո ւմ զ ե տ ե ղ վ ա ծ ն կ ա ր ն ե ր ը , զ ա ր դ ա ն կ ա ր ն ե ր ը ,
գ լխ ա զ ա ր դ ե ր ը , խ ո ր ա ն ն ե ր ը , լո ւս ա ն ը ա ղա բ դ ե ր ն ու
գ լխ ա գ ր ե ր ը վ ա ո կ ե ր պ ո վ ա ր տ ա ց ո լո ւմ են հ ա յ ժ ո ղ ո -
'ԼԸՐԴԻ Կ ։* ձ ք ի տ ա ր բ ե ր կ ո ղ մ ե ր ը , ն ր ա գ ե ղ ա գ ի տ ա .
կա ն պ ա հ ս ճ յն ե ր ը , մ ի և ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ պ երճա խ ոս
կ ե ր պ ո վ ց ո ւ յց են տ ա լիս հ ա յ ն կ ա ր ի չն ե ր ի կ ա տ ա ր ո ղ ա .
կա ն ա ր վ ե ս տ ի մ ե ծ վ ա ր պ ե տ ո ւթ յո ւն ը ։
Ո րպ ես հ ա յկ ա կ ա ն ձ ե ռ ա գ ր ա յի ն գ ե ղ ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն
ա մ ենա հի ն ն մ ո ւշ ն ե ր ի ց , լպ ր ո մ ո ւմ ց ո ւց ա դ ր վ ա ծ են 9 9 հ
թ վ ա կ ա ն ը կ րող է ք մ ի ա ծ ն ի ա վե տ ա ր ա ն ի 3 ն կ ա ր ն ե ր ը ,
կ մ ի ա ծ ն ի ա յս ա վե տ ա ր ա ն ը հ ի ա ն ա լի պ ա հպ ա նվ ա ծ
ո ձ ի կ ո ս է ձ ե ո ա գ ի ր է , որն ա չք ի Է ը ն կ ն ո ւմ ի ր բ ա
ց ա ռ ի կ գ ո ւն ա գ ե ղ մ ա ն ր ա ն կ ա լ& ե ր ո վ . ն ա Բ ա գր լս տ ո լ-
ն ի ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա կ ա շր շա նի գ ե ղ ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն ւիա յ-
/ո ւն օր ի ն ա կ ն ե ր ի ց մ ե կ ն < հ ա ն դ ի ս ա ն ո ւմ ւ
Ա լբ ո մ ո ւմ 3 ն կ ա ր ն ե ր ( X .V 4 , 5 , 6 ) վ ե ր ա ր տ ա .
դ ր վ ա ծ են Տ ա բ ո ն ո ւմ ն կ ա ր ա զ ա ր դ վ ա ծ 1 0 3 8 թ վ ա կ ա ն ի
ձ ե ռ ա գ ր ի ց , Ն կ ա րի չը ի ր մ ա ն ր ա ն կ ա ր ա ծ ա շ խ ո ւ յժ դ ե մ
ք եր ի ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ի ք ո ց ո վ դ ր ս և ո ր և / {
ն ր ա ն ց ն ե ր ր ի ն ա պ ր ո ւմ ն ե ր ը $
ПМ.
1 2 - ր գ դ ա ր ի ց պ ա հպ ա },,
վ ա ծ ձ ե ռ ա գ ր ե ր ի ց ա լբ ո մ ո ւմ զ ե տ ե ղ վ ա ծ Է ե րկ ու ն կ ա „
( м л I I , 1 2 ) , որ ոնք ա ր.
ժ ե ք ա վ ո ր են ա յն տ ես ա կ ն.
տԻտ> որ վ կ ա յո ւ մ 1А, հա յ
ժ ո ղ ո վ ր դ ի ս տ ե ղ ծ ա գո ր ծ ա -
կա ն կ և ն ս ո ւն օՀ ՚/ո լթ յո մ լր ս ե լ/ո լկ ն ե ր ի դ ա ժ ա ն տ իրա .
պ ե տ ո ւթ յա ն շրշա նումլ
Դ ր ա կա ն ութ յա ն լ ա վ ա ֊
գ ո լ յն ն մ ո ւ շ ն ե ր ե ն ց ո ւ
ց ա դ ր վ ա ծ 1 3 -ր դ դա րի ձ ե ռ ա գ ր ե ր ի ց , Հա տ կա պ ես բ ն ո ր ո շ ե ն Հ ա ղ պ ա տ ի 1211
թ վ ա կ ա ն ի և Թ ա ր գմ ա նչա ց
կ ոչվող 1 2 3 2 թ վ ա կ ա ն ի ձե
ռ ա գ ր ե ր ը , Վ երքին ձ ե ո ա
գ ի ր ը ն կ ա ր ա զա ր դ ե լ Է նկա-
ր ի չ Գ րիգորը ( М М 2 0 ,
2 1 , 2 2 , 2 3 ) ,
Ա լբ ո մ ո ւմ մ ի տ ա ժնյա կ
ն կ ա ր ն ե ր (М М 3 0 , 3 1 ,
3 2 , 3 3 , 3 4 , Յ Տ , Յ Տ , 3 7 , Յ Տ ,
3 9 ) հ ռ չա կ ա վ ո ր ն կ ա ր ի յ Բ՛ոբոս Ռ ո ս լինի վ ր ձի ն ի ն են պ ա տ կ ա նո ւմ , 1 հ ,ս ,ի ն ը -
խ ո հուն և ռ ե ա լի ս տ ո ր ե ն տ ո գ ո ր վ ա ծ , գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յա ն ու
գե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ն ո ւր բ զ գ ա ց ո ւմ ո մ յե ց ո ղ նկ ա ր իչ { ,
Բ ա ց ա ռ ի կ տ ա ղ ա ն դ ո ւն ե ց ո ղ ն կ ա բչի բա զմ ա կ ո ղ մ ա ն ի
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յա ն հա մ ա ր բ ն ո ր ո շո ղ Է ն ո ր վեր ա
բ ե ր մ ո ւն ք ը դ ե պ ի մ ա ր դ ը , դե պ ի շըշա պ ա տ ող ի ր ա կ ա
ն ո ւթ յո ւն ը , դ ե պ ի մ ա ր դ ո ւ ներա շխ ա րհն ո ւ դեպ ի հա-
ս ա ր ա կ ա կ ա ն ֊ք ա ղ ա ք ա կ ա ն կ յա ն ք ի բ ա զ մ ա թ ի վ բա ր դ
ե ր և ո ւ յթ ն ե ր ը և ն ր ա ն ց բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յա ն բ ա ց ա հ ա յտ ումըւ
Ա լբ ո մ ի մ յո ւ ս ն կ ա ր ն ե ր ը վ ե ր ա ր տ ա դ ր վ ա ծ են 1 4 -ր դ ,
1 5 - ր դ , 1 Տ - ր դ , 1 7 - ր դ դ ա ր ե ր ի ձ ե ռ ա գ ր ե ր ի ց ե բ ա զ -
մ ա զ ա ն են ի ն չպ ե ս բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յա ն , ա յնպ ե ս Էլ գ ե
ղա ն կ ա րչա կ ա ն տ եսա կետ իցւ
Վ ե ր ջի ն ե ր ե ք ն կ ա ր նե ր ը ( М Л? 5 8 , 5 9 , 6 0 ) պւստ-
կ ա ն ո ւմ են Հ ա կ ո բ կա թ ող իկ ոս Հ ո ւ ղ ա յե ց ո ւ վրձինին ւ
Ա լբ ո մ ո ւմ ղ ետ ե ղ վ ա ծ ն կ ա ր ն ե ր ը հնա րա վ որո թ յուն
են տ ա լիս պ ա րզ գա ղա վ/ա ր կ ա զ մ ե լո ւ հին հւսյ/լակաՆ
մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն է Նրա գ լխ ա վ ո ր ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ,
դ պ ր ո ցն ե ր ի և հ ա յ ն կ ա ր ի չն ե ր ի կա տ ա րողա կա ն ա ր
վեստ ի մ ա սի ն ւ
Ա . Մ ԻՆԱ Ս8Ա Ն
top related