Öğrt. tek. ve mat. tas.- kişisel hayatı konu alan edebi metin türleri

Kişisel Hayatı Konu

Alan Metin Türleri

1-Hatıra 2-Gezi 3-Biyografi

4-Mektup 5-Günlük

1-HATIRA (ANI):

Sanat, bilim ve meslek dallarında ün yapmış

kişilerin, kendi başlarından geçen veya

devirlerinde olup biten olaylarla ilgili bilgi ve

gözlemlerini anlatan yazılarına hâtıra (anı) denir.

HATIRANIN ÖZELLİKLERİ

Anılar tarihi gerçeklerin öğrenilmesine katkı sağlar.

Anılar kişinin yaşadığı dönemle ilgili bilgiler verir. Bu

bakımdan tarihe ışık tutarlar.

Anıların mutlaka gerçeği anlattığı söylenemez, onlara

sağlam tarihî belgeler olarak bakılamaz.

Hâtıra (Anı) Yazımında Dikkat Edilecek Hususlar

Konu ilgi çekici olmalıdır.

Yazılanlar yeni nesillere ders ve ibret verici, onları

iyiliklere özendirici olmalıdır.

Yazarken elden geldiğince duygusallıktan uzak

kalınmalı ve

gerçekçi olunmalıdır.

İyi hatırlanmayan olaylar, bilgiler yazıya

sokulmamalıdır.

Abartılı anlatımdan sakınılmalıdır.

2-GEZİ YAZISI

Gezilip görülen yerler hakkında yazılmış

metinlerdir. Bu metinlerde görülen yer yazarın

dikkati ile anlatılır.

Yazar gördüğü yerlerle ilgili dikkatini çeken

hususları ve izlenimlerini anlatır.

Gezi, yazarların doğrudan gözlemlerine, bizzat

duyduklarına, araştırmalarına dayandığı için, tarih,

coğrafya, sosyoloji, hukuk gibi bilim dallarına kaynaklık

eder.

Ünlü gezi yazarımız Evliya Çelebi’nin

‘Seyahatnâme’si birçok konuda kaynak eserlerimizden

biridir.

GEZİ YAZISI YAZIMINDA DİKKAT EDİLECEK

HUSUSLAR

Gezilen yerlerin başka yerlere benzemeyen

görüntüleri tasvir edilir.

Bu yerlerde yaşayan insanların ırklarından,

dillerinden, yaşayışlarından, inançlarından söz edilir.

Bu insanların tarihleri ve uygarlıkları tanıtılır.

Ekonomik alandaki gelişmeleri anlatılır.

Anlatımda açık ve akıcı bir dil kullanılır.

Mümkünse yazılanlar fotoğraflarla desteklenir.

3-BİYOGRAFİ:

Çeşitli alanlarda şöhret olmuş insanlar hakkında

oluşturulan metinlerdir.

Biyografi yazılırken, biyografisi yazılacak kişiyle

ilgili belgeler ve bilgilerin toplanması önemlidir.

Biyografi metinleri örnek teşkil ettikleri için eğitici yönleri

de vardır.

Divan edebiyatında şairleri anlatan eserlere ‘tezkire”

denirdi.

Çağatay yazarlarından Ali Şir Nevai 16. yüzyılda

“Mecâlis’ün-Nefâis” adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk

biyografi örneğini vermiştir.

OTOBİYOGRAFİ:

Bir kişi hayatıyla ilgili dönemleri bütün ilginç

yönleriyle geniş şekilde kendisi yazarsa

buna “otobiyografi (öz yaşam öyküsü)” denir.

Otobiyografide doğumdan itibaren

otobiyografinin yazıldığı ana kadar yaşananlardan

anlatmaya değer olanlar yazılır.

Otobiyografilerde çoğu zaman sanatçı kendisiyle

beraber aile büyüklerinden ve sosyal çevresinden,

aile içi durumlarından da söz eder.

Anı-Otobiyografi Farkı:

Anılar üslup yönüyle otobiyografilere de

benzer; ancak anı otobiyografi içinde sadece

bir bölüm sayılabilir. Yani otobiyografiler anıya

göre daha geniş ve daha uzun bir dönemi içine

alır.

4-MEKTUP:

Birbirlerinden uzakta olan insanların veya

yazı yoluyla karşısındakine duygu, düşünce ve

isteklerini duyurmak isteyenlerin haberleşmek

için kullandıkları bir yazı türüdür.

Mektupların konulan oldukça bol, bağımsız; ufukları alabildiğine

geniştir.

Gönderdiğimiz mektubun türü, gönderdiğimiz kişiyle olan

yakınlık derecemiz, mektuptaki samimiyetin ölçüsünü tayin eder.

Yakın arkadaşlarımıza, dost ve sevdiklerimize gönderdiğimiz

mektuplarla, aramızda saygı sınırı ve resmiyet bulunan kişilere

gönderdiğimiz mektuplar birbirine benzemez.

1. Edebî Mektup:

Genellikle edebiyatçıların birbirlerine ya da

tanıdıklarına yazdıkları ve herkes tarafından

okunmasında yarar görülen mektuplara edebî

mektup denir.

2. Özel Mektup:

Özel mektup, hısım, akraba, eş, dost ya da

tanıdıklar arasında yazılan bir haberleşme

yazısıdır.

3. İş Mektubu:

İş mektubu ise, özel kişilerle kurumlar ya da bir iş

kurumuyla başka bir iş kurumu arasındaki işle

ilgili olarak yazılan yazılardır.

MEKTUP ÖRNEĞI

5-GÜNLÜK:

Bir kimsenin kişisel hayatının olayları,

heyecanları, duyguları ve düşüncelerini anlatmak

için günü gününe yazdığı yazılara ve bu yazıları

içine alan esere günlük denir.

Çoğu insan günlük tutar. Bu, insanların iç dökme, kendi

kendileriyle konuşma, dertleşme ihtiyacından kaynaklanır.

Yazarların tuttuğu günlüklerde yayımlama amacı yoktur. Bu

yüzden günlük tutan yazarlar iç dünyalarında olup biten her

şeyi ve bütün yaşadıklarını günlüklerine yazmışlardır.

Günlüklerin ilk özellikleri düzenli bir biçimde tutulmuş

olmaları ve tarih atılmasıdır.

Günlükle anıyı birbirine karıştırmamak gerekir.

Anılar, olaylar olup bittikten sonra, olayların dışına

çıkıp nesnel bir bakış açısıyla ele alınabilir.

Oysa günlükte olaylar, duygular henüz

yaşanmaktadır ve her şey sıcağı sıcağına yer alır.

TEŞEKKÜR EDERİM