okullarımızda yaygın bir sorun: akran zorbaliĞi

Okullarımızda Yaygın Bir Sorun:

AKRAN ZORBALIĞI

GİRİŞ• Zorbalık olgusu belkide insanlık tarihi kadar

eskidir.

• Zorbalık pek çok yerde görülebilir. Örneğin: hapishanelerde, yatılı okullarda, işyerlerinde vb.

• 1970’li yıllar Dan Olweus tarafından kavramın ortaya atılması (mobbing)

• İskandinav ülkelerinde araştırmalar

• 1980’li yıllar kavramın netleştirilmesi ve sıklık oranlarının saptanması.

• 1990’lı yıllar AB ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerde önleme stratejilerinin geliştirilmesi.

• 2000’li yıllarda Ülkemizdeki durum

TanımAkran zorbalığı, bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri kasıtlı ve sürekli olarak rahatsız etmesiyle sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türüdür.

Bir söz ya da eylemin zorbalık olarak adlandırılabilmesi için;

• Taraflar arasında eşit olmayan güç dengesinin olması,

• Süreklilik özelliği taşıması,

• Kasıtlı yapılıyor olması,

• Mağdurun bu söz ve eylemlerden rahatsız olması, ancak kendini koruyamayacak durumda olması gerekir.

Saldırganlık, Şiddet ve Zorbalık

Zorbalık

Şiddet

Saldırganlık

Fiziksel İçerikli Zorbalık

Zorbalık Çeşitleri

Fiziksel Zorbalık

Dövme

Tekme vurma

Tokat atma

İtme,

Saç ya da kulak çekme

Dürtme vb.

Sözel Zorbalık Dalga geçme, alay etme

Kızdırma, korkutma

Kötü isim(ler) takma

Küfür etme

Kurbana ya da ailesine hakaret etme

Küçük düşürücü, incitici, hakaret edici sözler söyleme

Zihinsel olarak geri olduğunu söyleyerek kendisini kötü hissetmesine sebep olma

vb.

Dolaylı Zorbalık• Kurbanı kasıtlı olarak grup dışında tutup

yalnızlığa itme,

• Oyun veya diğer etkinliklere almama,

• İzole etme, yok sayma, görmezlikten gelme,

• Aleyhinde yalan-yanlış söylentiler çıkarma ve yayma,

• Dedekodu yapma, arasının diğerleriyle bozulmasına çalışma

• Kurban hakkında çeşitli yerlere çirkin sözler yazma vb.

Eşyalarına Zarar Verme

• Parasını zorla alma ya da almakla tehdit etme

• Eşyalarını zorla alma ya da almakla korkutma

• Kasıtlı olarak eşyalarına zarar verme

• Para ya da eşyalarını çalma

Zorbalı Olgusu Önemli Bir Konu

Mudur?

EVET ÖNEMLİDİR

Çünkü...

Zorbaca söz ve eylemlere karışan öğrenci oranları

hiç de küçümsenemeyecek

orandadır.

Örneğin Kurban Öğrenci Oranları (%)

• Avustralya’da 30 - 50

• İtalya’da 28 - 40

• İngiltere’de 04 - 36

• Yunanistan’da 15 - 30

• Portekiz’de 20 – 22

• Kanada’da 21

• ABD 10

• Norveç’te 10

Ve Türkiye’de (Lise)(Karaman-Kepenekçi ve Çınkır, 2001)

• Sözel 44

• Fiziksel 30

• Duygusal 1

• Cinsel 9

Zorba Öğrenci Oranları (%)

• İngiltere’de 20

• İtalya’da 15 - 20

• ABD’de 13

• Norveç’te 7

• Kanada’da 12

• Yunanistan’da 6

Eğtim ve öğretim etkinliklerini olumsuz

etkilemektedir. (devamsızlık, okulu sevmeme vb.)

A.B.D.’de yapılan bir araştırmada öğrencilerin yaklaşık % 7’sinin ayda en az bir kez zorba öğrenciler yüzünden okula gitmeyip evde kalmayı tercih ettikleri saptanmıştır (Banks, 1997).

Zorbalığa uğrayan öğrencilerin % 90’ının, okul notlarında bir düşüşün yaşandığı bulunmuştur. (Hazler,

Hoover ve Oliver, 1992).

Zorbalık olgusunun çocuklar üzerindeki psikolojik ve

sosyolojik etkileri sadece okul yıllarıyla sınırlı kalmayıp

yaşamın sonraki dönemlerinde de devam etme eğilimi

göstermektedir.

Zorbalığa uğrayan öğrenciler;

Kaygı, kızgınlık ve çaresizlik duygularıDepresyonOkulu sevmeme, sıkça devamsızlık yapmaBaşarıda düşüşOkulda zorbalığın meydana geldiği yerlere

gitmekten kaçınmaKendini değersiz hissetmeBazen intihara kalkışmaÇocukluk yıllarında yaşanan zorbaca davranışların

etkisinin bazen yetişkinlikte bile devam etmesiGenellikle grup dışına itilme, yalnız kalma.

Bu etkinin sadece kurbanların değil, aynı zamanda zorba

çocukların da gelişimini olumsuz etkilediği pek çok

çalışmada ortaya konmuştur.