original 2

เอกสารเลมน เปนเอกสารประกอบการเรยนรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน(ชววทยา) หนวยท 2 การรกษาดลยภาพของสงมชวต เรอง เซลลและองคประกอบของเซลล ใชเวลาในการศกษาเอกสารประกอบการเรยนเลมนจ านวน 3 ชวโมง นกเรยนสามารถศกษา เรยนร และปฏบตกจกรรมไดดวยตนเอง ใหนกเรยนอานค าแนะน า ท าตามค าแนะน าตงแตตนจนจบนกเรยนจะไดรบความรอยางครบถวน โดยปฏบตตามขนตอนตอไปน

1. ศกษาผลการเรยนรทคาดหวง จดประสงคการเรยน เพอใหทราบวาเมอนกเรยนศกษาเอกสารเลมนแลว นกเรยนจะสามารถเรยนรอะไรบาง

2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ เพอวดความรพนฐานของนกเรยน 3. ตรวจค าตอบและบนทกคะแนนทไดลงในตารางบนทกคะแนนแบบทดสอบกอนเรยน 4. นกเรยนอานและศกษาเนอหาในเอกสารประกอบการเรยนเรอง เซลลและองคประกอบของ

เซลล ใหเขาใจและปฏบตตามกจกรรม แบบฝกหดตามล าดบ 5. เมอมกจกรรมการทดลองใหนกเรยนปฏบตตามขนตอน และใชอปกรณการทดลองอยาง

ระมดระวง พรอมทงท าความสะอาดและเกบใหเรยบรอย 6. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ เพอวดความรทไดรบหลงจากการศกษา

เอกสารประกอบการเรยนแลว 7. ตรวจค าตอบและบนทกคะแนนทไดลงในตารางบนทกคะแนนสอบ 8. น าผลการทดสอบกอนเรยน และหลงเรยนมาเปรยบเทยบกนเพอวดผลการพฒนาการเรยนของ

นกเรยน

ค าแนะน าการใช เอกสารประกอบการเรยน

เอกสารประกอบการเรยนหนวยท 2 การรกษาดลยภาพของสงมชวต

เรอง เซลลและองคประกอบของเซลล 2

เซลล ( Cell) เปนหนวยพนฐานของสงมชวตทกชนด ยกเวนไวรสซงเปนสงมชวตทไมจดวาเปนเซลลเนองจากไมมเยอหมเซลลและไซโทพลาซม ซงเปนโครงสรางส าคญของเซลล แมวาเซลลของสงมชวตจะมรปรางลกษณะและขนาดแตกตางกนแตเมอพจารณาโครงสรางเซลลพบวาประกอบดวย 3 สวน คอ สวนทหอหมเซลล ไซโทพลาซม และนวเคลยส

ส ารวจตรวจสอบ อธบายเกยวกบเซลล องคประกอบของเซลล และหนาทของออรแกนเนลลตาง ๆ

ทอยในเซลลพชและเซลลสตว

1. อธบายความหมายของเซลลได 2. อธบายลกษณะและหนาทของเซลลพช เซลลสตว 3. อธบายเกยวกบองคประกอบและหนาทของเซลลสงมชวตได 4. บอกลกษณะและหนาทของออรแกเนลลชนดตาง ๆ 5. บอกลกษณะ สวนประกอบและระบขอเหมอนและขอแตกตางของเซลลโพแครโอตและยแครโอต

สาระส าคญ

ผลการเรยนรทคาดหวง

จดประสงคการเรยนร

ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท ำเครองหมำยกำกบำท (X) ลงในกระดำษค ำตอบ

1. เซลลพชและเซลลสตวมความแตกตางกน คอ ก. เซลลพชมผนงเซลล ข. เซลลพชมไรโบโซม ค. เซลลสตวมนวเคลยส ง. ถกทกขอ

2. ออรแกเนลลในขอใดท าหนาทถกตอง ก. chloroplast – สงเคราะหดวยแสง ข. gogi body – รวบรวมโปรตน ค. mitochondria – สรางพลงงาน ง. ถกทกขอ

3. การทจะพจารณาวาเซลลใดมชวตหรอไมนน ลกษณะใดส าคญทสดทควรพจารณา ก. มนวเคลยส ข. มไซโทพลาซม ค. มเซลลเมมเบรน ง. มสารเคลอบเซลลปกต

4. จากการศกษาท าใหนกเรยนทราบถงหนาทส าคญของนวเคลยสอยางไร ก. ควบคมการสบพนธ ข. ควบคมการแบงเซลล ค. ถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ง. ควบคมกระบวนการตางๆ ของเซลล

5. ภายในเซลลมโครงสรางชนดหนงทก าจดของเสยทเปนของเหลวหรอน าสวนเกนออกจากเซลลคอโครงสรางใด

ก. ribosome ข. sap vacuole ค. food vacuole ง. contractile vacuole

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

6. สวนประกอบใดของเซลลทท าหนาทเกยวกบการสงเคราะหพลงงานใหแกเซลล ก. เยอหมเซลล ข. ไมโทคอนเดรย ค. กอลจคอมเพลกซ ง. คอนแทคไทด แวคควโอล

7. ในเซลลทสงเคราะหโปรตนขนมาใชภายในเซลลนน เราจะพบไรโบโซมสวนมากมรบรเวณใด

ก. gogi body ข. เยอหมนวเคลยส ค. ลอยอยในไซโทลาซม ง. รางแหเอนโดพลาซม

8. จากการศกษาสงมชวตพวกเซลลโพรคารโอต (prokaryotic cell) เซลลยคารโอต (eukaryotic cell) มลกษณะส าคญหลายอยางทแตกตางกน ยกเวนขอใด

ก. cell membrane ข. cytoplasm ค. ribosome ง. DNA

9. ขอใดมใชลกษณะของเซลลโพรคารโอต ก. พบออรแกนเนลลไดหลายชนด ข. คลอโรฟลลละลายในไซโทพลาซม ค. โครโมโซมกระจายอยในไซโทพลาซม ง. ถกทกขอ

10. ยคารโอตกเซลล เปนเซลลทพบในสงมชวตพวกใด ก. สาหรายสไปโรไจราและสาหรายสเขยวแกมน าเงน ข. สาหรายสเขยวแกมน าเงนและแบคทเรย ค. เหด รา แบคทเรย และสตว ง. อะมบา และพารามเซยม

************

เซลล ( cell ) เซลลเปนหนวยพนฐานของสงมชวตทงหลาย (ยกเวนสงทไมมโครงสรางเปนเซลล

คอ ไวรส และไวรอยด เนองจากไมมเยอหมเซลลและโพรโทพลาสซม) โดยพบวาสงมชวตหลายชนดมรางกายทเปนโครงสรางซบซอน และประกอบดวยหลายเซลล เซลลแตละเซลลมโครงสรางและท าหนาทเปนหนวยของชวต แตละชนดกจะท าหนาทแตกตางกนไป

เซลลของสงมชวตแตละชนดมขนาดแตกตางกนมาก ตงแตมองไมเหนดวยตาเปลาไปจนกระทงเซลลทมขนาดใหญ สามารถมองเหนไดชดเจน ดงรปท 1

รปท 1 แสดงขนาดของสงมชวต ทมา : http://micro.magnet.fsu.edu/cells/animals/nucleus.html

เซลลและองคประกอบของเซลล

ฮค ลเวนฮค ชไลเดน ชวานน เวอรโชว และคนอน ๆ ไดสรปและ

พฒนา ทฤษฎเซลล ไววา

สงมชวตทกชนดประกอบขนดวยเซลล

เซลลเปนหนวยพนฐานของโครงสรางและหนาทของสงมชวต

เซลลทกชนดก าเนดมาจากเซลลดวยกน

เพมพนความร

จดประสงคกจกรรม

1. บอกลกษณะของเซลลพชและเซลลสตวได 2. เปรยบเทยบลกษณะของเซลลพชและเซลลสตวได 3. ท าการทดลองและสรปผลการทดลองได

วสดอปกรณ (ตอ 1 กลม)

1. กลองจลทรรศนชนดใชแสง 1 กลอง 2. สไลดและกระจกปดสไลด 2 ชด 3. มดโกน 1 เลม 4. ไมจมฟน 2 อน 5. สารละลายไอโอดน 2 cm3 6. หลอดหยดสาร 1 อน 7. เยอหวหอมแดง 8. เยอบขางแกม

กจกรรมปฏบต : เซลลสงมชวตใตกลองจลทรรศน

.....เรามาศกษาลกษณะของเซลล

พชและเซลลสตวกนดกวา ...

ขนตอนการปฏบตกจกรรม

1. ตดหวหอมแดงออกเปนชน แลวดงแผนหวหอมออกมา จากนนหกแผนหวหอมนออกมาสน ๆ แลวแยกชนผวนอกของหวหอมแดงโดยใชปลายใบมดโกนลอกออกเพยงเยอบาง ๆ

2. หยดน ากลนลงแผนสไลด 1 หยด จากนนวางเยอหวหอมทเตรยมไดจากขอท 1 บนหยดน าจาก นนคอยๆ วางแผนกระจกปดสไลดเอยงท ามม 45 องศา ลงไปชา ๆ โดยใชเขมเขยรองไว หากสไลดแหเกนใหหยดน าลงไปอก แลวน าไปสองดวยกลองจลทรรศน สงเกตและวาดภาพทสงเกตเหนลงในแบบบนทก

3. ใชปลายไมจมฟนขดผวดานในของแกม แลวน าปลายไมจมฟนทตดเยอบขางแกมปายบนแผน สไลด

4. หยดสารละลายไอโอดนลงไปบรเวณทมเยอบขางแกม 1 หยด ปดดวยกระจกปดสไลดแลว น าไปสองดวยกลองจลทรรศน สงเกตและวาดภาพทสงเกตเหนลงในแบบบนทก ค าถามทายกจกรรม

1. เซลลเยอบขางแกมมลกษณะอยางไร 2. เซลลเยอหอมมลกษณะอยางไร 3. เซลลเยอบขางแกมและเซลลเยอหอมมลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

วน/เดอน/ป................................................................................................ ชอ- สกล.............................................................................เลขท..................ระดบชนมธยมศกษาปท........

....จากทพวกเราไดศกษาองคประกอบของเซลลผานกลอง

จลทรรศนแลว ลองมาเขยนแผนผงความคด (mind mapping) สรปความรทเราไดรบกนหนอยนะจะ...

ทบทวนความร

เซลล (Cell)

เซลลสตว

เซลลพช ผนงเซลล

นวเคลยส

รางแหเอนโดพลาซม

ไลโซโซม

ไมโทคอนเดรย

กอจคอมเพลกซ

จากการศกษาองคประกอบของเซลลผานกลองจลทรรศนจะเหนวาภายในเซลลเซลลหนงยงมโครงสรางทเลก ๆ วาเซลลอกหลายอยาง โครงสรางเลก ๆ ของเซลลพวกนเรยกวา ออรแกนเนลล(organelles) ออรแกนเนลลแตละชนดท าหนาทเฉพาะอยางใหกบเซลล ซงจะสามารถดออรแกนเนลลทพบในเซลลพชและเซลลสตว

รปท 3 ก เซลลพช ข เซลลสตว

ทมา : http://www.agen.ufl.edu/~chyn/age2062/lect/lect_06/lect_06.htm http://web.jjay.cuny.edu/~acarpi/NSC/13-cells.htm http://www.vcharkarn.com/include/vcafe/showkratoo.php?cid=104&Pid=25808 http://www.odec.ca/projects/2004/mcgo4s0/public_html/t1/cells.html

องคประกอบพนฐานของเซลล

1. ผนงเซลล (cell wall)

ผนงเซลล อยนอกสดของเซลลพชเปนชนทลอมเซลลซงอยถดจากชนของเยอหมเซลล ดานนอกของผนงเซลลเปนชนมดเดล ลาเมลลา ซงเปนรอยตอระหวางผนงเซลลของเซลลสองเซลล มกพบไดในสงมชวตหลากชนด เชน เซลลพช สาหราย แบคทเรย และรา

ผนงเซลลของพชไมไดเปนสวนททบตนตลอด แตจะมชองใหเซลลทอยใกลเคยงกนสามารถสงสารเคมระหวางกนไดและยอมใหน าและสารอาหารผานได ในเซลลพชบางชนดทตองการความแขงแรง จะสรางผนงเซลลชนทสองทมลกนนเปนสวนประกอบส าคญทบลงผนงเซลลชนแรก ผนงเซลลชนนน าและสารอาหารจะผานไมได ดงนนเมอสรางผนงเซลลชนทสองเสรจแลว เซลลจะตาย

ก ข ค รปท 4 เซลลพช

ก. ผนงเซลลจากกลองจลทรรศน ข. ขยายโครงสรางผนงเซลล ค. โครงสรางภายในของผนงเซลล

ทมา : http://www.usoe.k12.ut.us/CURR/SCIENCE/sciber00/7th/cells/sciber/cellwall.htm http://www.sbahri.com/6.html

http://micro.magnet.fsu.edu/cells/plants/cellwall.html

ผนงเซลล ประกอบดวยชนตางๆ 3 ชน คอ

1. ผนงเชอมยดระหวางเซลล (middle lamella) เปนชนทเกดขนเมอเซลลพชแบงตวและเปนชน ทเชอมระหวางเซลลใหอยตดกน

2. ผนงเซลลปฐมภม (primary wall) เปนชนทเกดขนเมอเซลลเรมเจรญเตบโต ประกอบดวยสารพวก เซลลโลส เปนสวนใหญ

3. ผนงเซลลทตยภม (secondary wall) เปนชนทเกดขนเมอเซลลหยดขยายขนาดแลว โดยมสารพวก เซลลโลส ควทน ซเบอรน ลกนน และเพกทนมาเกาะ

หนาทของผนงเซลล 1. หอหมของเหลวและออรแกเนลลสวนใหญเอาไว

1. ควบคมการผานเขาออกของสารตางๆ จากสงแวดลอมเขาสเซลล และภายในเซลลออกส สงแวดลอม

2. เปนทยดจบของสารโครงรางเซลล (cytoskeletal) ท าใหเซลลคงรปอยได 3. เปนบรเวณรบ (receptor) ของสารบางชนดไซโทสเกเลตน ท าใหเกดการประสานระหวาง

แมทรกซนอกเซลล และไซโทพลาซมภายในเซลลขน 2. เยอหมเซลล (cell membrane)

เยอหมเซลลมชอเรยกไดหลายอยาง เชน พลาสมาเมมเบรน (plasma membrane)ไซโทพลาส มก เมมเบรน (cytoplasmic membrane) มลกษณะเปนเยอบาง ๆ มรพรน ยดหยนด เยอหมเซลลมความหนาประมาณ 75 องสตรอม ประกอบดวยประกอบดวยสารโปรตนและไขมนเรยงตวเปน 2 ชน การเรยงตวในลกษณะเชนนเรยกวา ยนต เมมเบรน (unit membrane) เปนเยอทยอมใหเฉพาะสารโมเลกลขนาดเลกผานเขาออก

ก ข

รปท 5 เซลลสตว ก เยอหมเซลลจากกลองจลทรรศน ข โครงสรางของเยอหมเซลล ทมา : http://www.colorado.edu/intphys/Class/IPHY3730/image/figure3-5.jpg http://www3.ipst.ac.th/research/assets/web/mahidol/biomolecules(5)/chapter6_4.html

เยอหมเซลลมหนาทหลายประการคอ 1. หอหมสวนของโพรโทพลาซมทอยขางในท าใหเซลลแตละเซลลแยกออกจากกน

2. ชวยควบคมการเขาออกของสารตางๆ ระหวางภายในเซลลและสงแวดลอม มคณสมบตเปน เซมเพอรมเอเบล เมมเบรน (semipermeable membrane) ซงจะยนยอมใหสารบางชนดเทานนทผานเขาออกได ซงการผานเขาออกจะมอตราเรวทแตกตางกน

3. ความตางศกยทางไฟฟา (electrical potential) ของภายในและภายนอกเซลลเนองมาจากการกระจายของไอออนและโปรตนไมเทากน ซงมความส าคญในการน าสารพวกไอออนเขาหรอออกจากเซลล ซงมความจ าเปนตอการท างานของเซลลประสาทและเซลลกลามเนอมาก

4. เยอหมเซลลท าหนาทรบสมผสสาร ท าใหเกดการเรงหรอลดการเกดปฏกรยาเคมภายในเซลลนนๆ 3. คลอโรพลาสต (chloroplasts)

คลอโรพลาสต (chloroplaast) มผนงเยอบางๆ หม 2 ชน ชนนอกเรยบ สวนชนในขดพบไปมาซอนกนเปนชนๆ มสารพวกคลอโรฟลล (chlorophyll) บรรจอยภายใน ท าใหมองเหนเปนสเขยว จะพบเฉพาะในเซลลพช และสาหราย เกอบทกชนด

รปท 6 คลอโรพลาสต ทมา : www.uvm.edu/~inquiryb/webquest/fa06/mvogenbe/

รปท 8 Contractile vacuole ของพารามเซยม ทมา : http://www.linkpublishing.com/video-transport.htm

หนาทของคลอโรพลาสต 1. เปนแหลงสงเคราะหแสงของพช 2. มหนาทควบคมโมเลกลทผานเขาออกจากคลอโรพลาสต มลกษณะยนเขาไปภายในและตดตอ

กนอยางมระเบยบ แวคควโอล (vacuole) แวคควโอล (vacuole) มลกษณะเปนถงมเยอหมชนเดยว ยดหยนสง ภายในแวคควโอลจะมของเหลว

บรรจอย เซลลพชสวนใหญจะมแวคควโอลขนาดใหญอย 1 อน เซลลสตวบางชนดจะมแวคควโอล แตบางชนดกไมมแวคควโอล

ก ข

รปท 7 แวดควโอล ก ภาพถายแวคควโอล ข ภาพจ าลอง

ทมา : http://www.sidthomas.net/SenEssence/Genes/chlinsen.htm

แวคควโอลแบงเปน 3 ชนด ท าหนาทแตกตางกน ดงน 1. sap vacuole สวนประกอบทอยภาย

ในเปนกาซ เกลอ กรดอนทรย น าตาล โปรตน และรงควตถบางชนด

2. contractile vacuole เปนแวคควโอล ชนดหดตวได พบในสงมชวตเซลลเดยวจ าพวก

โพรโตซวน าจดท าหนาทขบน าทมากเกนพอและ ของเสยบางอยางออกจากเซลล

3. food vacuole เกดจากสงมชวตเซลล เดยวหรอบางชนดน าอาหารเขาสภายในเซลล และ ยอยอาหารภายในเซลล เชน โพรโตซว ไฮดรา 4. ไมโทคอนเดรย (mitochondria)

มลกษณะแทงยาวร ขนาดเลกมาก ตองดดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอน โครงสรางของ ไมโทคอนเดรยประกอบดวย 2 สวนคอ

1. ชนนอก (outer membrane) ท าหนาทเปนเยอเลอกผาน 2. ชนใน (inner membrane) ทมบางสวนยนเขาไปดานในพบซอนไปมาเพอเพมพนทผว

รปท 10 ไมโทคอนเดรย (mitochondria) ทมา : http://www.umbc.edu/biosci/imaging/

gallery/pages/image11.html

รปท 9 Food vacuole ทมา : http://www.microbelibrary.org/asmonly/details.asp?ID=508

ในแตละเซลลจะมไมโทคอนเดรยไมเทากนขนอยกบหนาทของเซลล มหนาทสรางพลงงานใหแกเซลล (สวนใหญอยในรป ATP) น าไปใชท ากจกรรมตาง ๆ ในเซลลกลามเนอและเซลลอน ๆ ทเคลอนไหวตลอดเวลาจะมไมโทคอนเดรยเปนจ านวนมาก 5. นวเคลยส ( nucleus )

นวเคลยส เปนแหลงสะสมพลงงานของเซลลทงหมด จงนบวานวเคลยสเปนสวนทส าคญ ทสดของเซลล เนองจากวานวเคลยสสามารถควบคมกจกรรมตางๆ ของเซลลไดทงหมดโดยการท างานของนวเคลยสจะมความสมพนธกบออแกเนลลตางๆ รปท 11 นวเคลยส

ทมา : http://micro.magnet.fsu.edu/cells/nucleus/nuclear envelope.html http://www.molecularstation.com/molecular- biology-images/504-cell-biology- pictures/63-micrograph-cell-nucleus.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Cell_nucleus

โครงสรางของนวเคลยสแบงออกเปน 3 สวน คอ

1. เยอหมนวเคลยส (nuclear membrane) มลกษณะเปนเยอบางๆสองชนลอมรอบ สวน ประกอบภายในของนวเคลยส บนเยอดงกลาวมรเลก ๆ (nuclear pores) ทกระจายอยทวไป เพอใชเปนทแลกเปลยนสารระหวางนวเคลยสกบไซโทพลาซม มสมบตเปนเยอเลอกผาน เยอชนนอกมไรโบโซม เกาะตดอย

รปท 12 เยอหมนวเคลยส

ทมา : http://www.lucasbrouwers.nl/blog/wp-content/uploads/2009/10/em_nuclear_envelope3.jpg http://micro.magnet.fsu.edu/cells/nucleus/nuclearenvelope.html

2. นวคลโอลส (nucleolus)เปนกอนทบๆอยในนวเคลยส อาจมได 1 อนหรอมากกวา ไมมเยอ

หม เปนแหลงทมการสงเคราะหองคประกอบของไรโบโซม

รปท 13 นวคลโอลส ทมา: http://www.microscopy.fsu.edu/cells/nucleus/images/nucleolusfigure1.jpg http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/k/nuklsm/images/Nucleolus_jpg.jpg http://library.thinkquest.org/C006188/basics/pictures/nucleolus.jpg

3. โครมาตน (chromatin) มลกษณะเปนเสนใยเลกๆพนเกยวเปนรางแห แตละเสนใยจะ ประกอบดวยโปรตนและสารพนธกรรมทเปนกรดดออกซไรโบนวคลอก (deoxyribonucleic acid) ทเรยกยอวา DNA เปนองคประกอบเมอมการแบงเซลล โครมาตนจะขดตวโดยการบดเปนเกลยว สนลง และหนาขน มองเหนไดชดเจนขนภายใตกลองจลทรรศน เรยกวา โครโมโซม (chromosome)

รปท 14 โครมาตน ทมา : http://blogs.sandiegozoo.org/blog/wp-content/uploads/2009/07/okapi-oocyte-chromatin.jpg http://store.tkc.go.th/multimedia/webproducer/p01/html/Cell/images/cell/14.ALL.jpg http://bcrc.bio.umass.edu/gbi/gbi.phtml?cid=gbi3889d1b3dc1f2

4. กอลจคอมเพลกซ (golgi complex ) หรอ กอลจบอด (golgi boby )

มลกษณะคลายถงแบน ๆ บางซอนกนเปนชนๆ และโคงเปนลกษณะรปถวยตนภายในมของเหลว สวนปลายทงสองขางยนพองออกเปนถงเลก ๆ เรยกวา เวซเคล (vesicle) มหนาท

- มบทบาทในการสรางไลโซโซม - เปนแหลงสะสมสารตาง ๆ กอนน าไปใชในกจกรรมของเซลล - เกยวของกบการสงเคราะหเซลลโลสเพอสรางผนงเซลลหลงการแบงเซลล - เกยวของกบการสรางสารเมอกในเซลลหมวกราก

รปท 15 กอลจคอมเพลกซ

ทมา : http://www.historyforkids.org/scienceforkids/biology/cells/golgibody.htm http://www.histol.chuvashia.com/images/cytol/golgi-01-l.jpg

5. รางแหแอนโดพลาซม (endoplasmic reticulum)

พบทวไปในไซโทพลาซม มลกษณะเปนถงแบนๆ เรยก cisternae พบไปมา ตอกนอยใน ลกษณะเปนรางแห ท าใหตดตอถงกนหมด แบงออกเปน 2 ชนด คอ

5.1 เอนโดพลาสมกเรตคลมแบบผวขรขระ (rough endoplasmic reticulum, RER) เพราะมไรโบโซมเกาะตดอยทผวดานนอกมหนาท ขนสงโปรตนทสงเคราะหจากไรโบโซมทผว RER ออกไปนอกเซลล ในเซลลทสรางโปรตนออกนอกเซลลจะมปรมาณของ RER สง เชน ตบออน หรอตอมน าลาย

5.2 เอนโดพลาสมกเรตคลมแบบเรยบ (smooth endoplasmic reticulum, SER) ไมมไรโบโซมเกาะตดอยทผวดานนอก มหนาท แตกตางกนตามชนดของเซลล เชน

1. ก าจดสารพษ พบมากในเซลลตบ 2. สงเคราะหไขมนประเภทสเตยรอยด ซงเปนฮอรโมนหลายชนด เชน ในเซลล

ชนนอกของตอมหมวกไต (อะดรนลคอรเทกซ) ฟอลลเคลในรงไข เซลลอนเตอรสตเชยลในอณฑะ 3. ดดซมสารอาหารประเภทไขมน ในเซลลเยอบผวล าไสเลก 4. รบโปรตนมาจาก RER และท าใหโปรตนอยในถงเลกๆแลวเคลอนไปยง กอลจคอมเพลกซ

เอนโดพลาสมกเรตคลมแบบเรยบ เอนโดพลาสมกเรตคลมแบบผวขรขระ (smooth endoplasmic reticulum, SER) (rough endoplasmic reticulum, RER)

รปท 16 รางแหแอนโดพลาซม ทมา : http://library.thinkquest.org/C004535/PF_endoplasmic_reticulum.html

http://www.moomsci.com/mscib/viewtopic.php?f=83&t=4041

6. ไรโบโซม ( ribosome ) เปนออรแกเนลลทมขนาดเลก แมตรวจดดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอนกจะเหนเปนเพยง

จดเทานน กระจายอยทวไปภายในไซโทพลาซมของเซลลโพรคารโอตและเซลลยคารโอตไมมเยอหม ประกอบดวยโปรตนและกรดไรโบนวคลอก (RNA) อาจลอยอยเปนอสระหรอตอกนเปนสาย หรอเกาะกบเยอหมของเอนโดพลาสมกเรตคลมและเยอหมนวเคลยส

รปท 17 ไรโบโซม ( ribosome ) ทมา : http://www.flickr.com/photos/fei_company/3930173128/

ไรโบโซมมหนาท สงเคราะหโปรตนจากกรดอะมโนส าหรบใชภายในเซลล (เปนไร

โบโซมทอยเปนอสระและตอกนเปนสาย) เชน เซลลกลามเนอ หรอไต และใชภายนอกเซลล (เปนไรโบโซมทเกาะกบเอนโดพลาสมกเรตคลม) เชน ตบออน เซลลของตอมไรทอ ตอมใตสมอง ตอมไธรอยด ฯลฯ

7. ไลโซโซม (lysosome) มลกษณะเปนถงกลมขนาดเลก มเยอหมชนเดยว กระจายอยทวไปในเซลล พบแตในสตวและ โพรตสตบางชนด มหนาท เปนถงเกบเอนไซม ซงสามารถยอยสารไดหลายชนด เชน 1. ยอยเชอโรค และสงแปลกปลอม เชนไลโซโซมในเซลลเมดเลอดขาว 2. ยอยสลายเซลลตวเอง เรยกวา ออโทไลซส (autolysis) เชน เซลลทหางลกออดขณะเจรญไปเปนกบ 3. ยอยท าลายเซลลทมอายมาก 4. ยอยสลายสารภายในเซลล

รปท 18 ไลโซโซม (lysosome) ทมา : https://missbakersbiologyclasswiki.wikispaces.com/5th+Period's+Cell

http://www.vialattea.net/spaw/image/biologia/lysosome.jpg

เซลลของสงมชวตสามารถแบงออกเปน 2 ชนด ตามลกษณะความซบซอนของโครงสรางภายในเซลล คอ

1. โพรคารโอตค เซลล (prokaryotic cell) เปนเซลลทไมมเยอหมนวเคลยสหอหม มขนาดเลกมาก เสนผาศนยกลางประมาณ 0.1-10 ไมครอน มผนงเซลลทแขง มความหนาประมาณ 15-100 นาโนเมตร เยอหมเซลลมหนาทหลายอยางคอขนสงเชนขนสงสารผานเขาออกเซลล ท าหนาทเปนตวรบ มเฉพาะ ไรโบโซมและสารพนธกรรม (genetic material) มแฟลกเจลลา(flagella)ใชในการเคลอนทซงมโครงสรางแตกตางจากยคารโอตไดแก เซลลของแบคทเรย รคเกตเซย และสาหรายสน าเงนแกมเขยว

ประเภทของเซลลของสงมชวต

ก ข ค

รปท 19 เซลลโพรคารโอตค ก องคประกอบและโครงสรางของเซลลโพรคารโอตค ข สาหรายสเขยวแกมน าเงน ค แบคทเรย

ทมา : http://vipzsce.exteen.com/20081109/week4-vol-2 http://server.thaigoodview.com/node/18713

2. ยคารโอตค เซลล (eukaryotic cell) เปนเซลลทมเยอหมนวเคลยส มนวเคลยสทแทจรง ม ออรแกเนลลทงทมเยอหมและไมมเยอหม มสารพนธกรรม ไดแก เซลลของ ยสต รา โปรโตซว พช และสตวตาง ๆ

ก ข ง

รปท 20 เซลลยคารโอตค ก องคประกอบและโครงสรางยคารโอตค เซลลจ าพวกพช ข อะมบา ค พารามเซยม ทมา : http://vipzsce.exteen.com/20081109/week4-vol-2

http://web.uaccb.edu/AcademicDivisions/MathScience/Science/BWheeler/Ess/figs/03_04Figure-U.jpg

ลกษณะทแตกตางกนระหวางเซลลโพรคารโอต และ เซลลยคารโอต ไดสรปไวในตารางท 1 ตารางท1 แสดงความแตกตางระหวางเซลลโพรคารโอต และเซลลยคารโอต

ออรแกเนลล เซลลโพรคารโอต เซลลยคารโอต

เซลลพช เซลลสตว สวนทหอหมเซลล เยอหมเซลล ผนงเซลล

มเปนเยอบาง ๆ 2 ชน ม แตสวนประกอบตางจากของพช

มเปนเยอบาง ๆ 2 ชน ม สวนใหญเปนพวกเซลลโลส

มเปนเยอบาง ๆ 2 ชน ไมม

นวเคลยส เยอหมนวเคลยส นวคลโอลส โครโมโซม

ไมม ไมม ม 1 เปนรปวงแหน

มเปนเยอบาง ๆ 2 ชน ม มมากกวา 1

ไซโทพลาซม ไรโบโซม เอนโดพลาสมกเรตคลม กอลจบอด ไลโซโซม ไมโทคอนเดรย เซนทรโอล คลอโรพลาสต

มชนด 70s ไมม ไมม ไมม ไมม ไมม ไมม

มชนด 80s ม ม - ม ไมม ม

มชนด 80s ม ม ม ม ม ไมม

ทมา www.moree5.com/nipaporn/prakob.doc

ชอ- สกล..........................................................................เลขท.................ชนมธยมศกษาปท...........

ค าชแจง ในตารางมค า 10 ค า ทซอนอยในตวอกษรเหลาน และมความสมพนธกบความหมายของขอความ

ขางลาง ใหหาค าทงหมด 10 ค า ค าเหลานนอาจจะเรยงจากซายไปขวา จากขวาไปซาย จากบนลงลาง แลวขดเสนวงรอบค านน ๆ ไว

o r g a n e l d e q f n v

l i p i d z c r h u a o x

a b l y s o s o m e b i c

f o o d i g t n e s d r i

p s a n g y f e v u p d t

l o d a l m o t a e z n o

a m e l o u c a v l l o y

n e e p g l l e c c e h r

t j p r o t e i n u n c a

b a i r e t c a b n a o k

n s e l l e n a g r o t o

e a r v a c u a l e r i r

c h l o r o p l a s t m p

แบบฝกหดท 1 เรอง ...หาใหพบ..ฉนซอนอย...

กจกรรม : น าค าทคนหาไดจากตารางมาเตมลงในชองวาง ....................................1. บรรจน าและสารชนดตาง ๆ ....................................2. เปนศนยควบคมการท างานของเซลลและเปนแหลงเกบสารพนธกรรม ....................................3. บรรจเอนไซมทมสมบตในการยอยสลาย ....................................4. สงเคราะหน าตาลโดยใชพลงงานแสง ....................................5. เปนแหลงผลตสารพลงงานสง ....................................6. ท าหนาทสงเคราะหโปรตน ....................................7. หนวยทเลกทสดของสงมชวต ....................................8. เซลลทมโครงสรางไมซบซอน นวเคลยสไมมเยอหม ....................................9. เซลลพช ..................................10. เปนโครงสรางภายในทท าหนาทเฉพาะอยาง

วน/เดอน/ป............................................................................................... ชอ-สกล...................................................................................เลขท..............ชนมธยมศกษาปท.............. ค าชแจง เตมค าลงในชองวางใหถกตอง

1. เซลลพชและเซลลสตวมความคลายคลงกนอยางไร ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

2. ทกลาว “เซลลเปนเยอเลอกผาน” หมายความวาอะไร ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

3. ออรแกเนนลใดท าหนาทเปนศนยควบคมภายในเซลลทงของพชและสตว .......................................................................................................................................................

4. เราจะพบไรโซโซมในเซลลชนดใดบาง ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

5. รางแหเอนโดพลาสซม มกชนดอะไรบาง แตละชนดท าหนาทอะไร ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

6. ออรแกเนลลชนดใดท าหนาทเปนทางล าเลยงสารทเซลลสรางขนออกไปนอกเซลล .......................................................................................................................................................

แบบฝกหด เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

7. ถาเซลลไมมเอนโดพลาสมก เรตควลม จะมผลตอเซลลหรอไม อยางไร ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

8. ออรแกเนลลชนดใดมขนาดใหญทสด กนเนอทมากทสดและท าหนาทอยางไรในเซลล ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

9. นกเรยนคดวาเซลลโพรคารโอตและเซลลยคารโอตเหมอนหรอตางกนอยางไร ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

10. เซลลของแบคทเรยแตกตางจากเซลลของพชและเซลลสตวอยางไร ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน

กระดาษค าตอบ 1. เซลลพชและเซลลสตวมความแตกตางกน คอ

ก. เซลลพชมไรโบโซม ข. เซลลสตวมนวเคลยส ค. เซลลพชมผนงเซลล ง. ถกทกขอ

2. สวนประกอบใดของเซลลทท าหนาทเกยวกบการสงเคราะหพลงงานใหแกเซลล ก. เยอหมเซลล ข. ไมโทคอนเดรย ค. กอลจคอมเพลกซ ง. คอนแทคไทด แวคควโอล

3. ภายในเซลลมโครงสรางชนดหนงทก าจดของเสยทเปนของเหลวหรอน าสวนเกนออกจากเซลลคอโครงสรางใด

ก. contractile vacuole ข. food vacuole ค. sap vacuole ง. ribosome

4. จากการศกษาท าใหนกเรยนทราบถงหนาทส าคญของนวเคลยสอยางไร ก. ควบคมการสบพนธ ข. ควบคมการแบงเซลล ค. ถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ง. ควบคมกระบวนการตางๆ ของเซลล

5. ออรแกเนลลในขอใดท าหนาทถกตอง ก. chloroplast – สงเคราะหดวยแสง ข. mitochondria – สรางพลงงาน ค. gogi body – รวบรวมโปรตน ง. ถกทกขอ

แบบทดสอบหลงเรยน

เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

6. ในเซลลทสงเคราะหโปรตนขนมาใชภายในเซลลนน เราจะพบไรโบโซมสวนมากมรบรเวณใด

ก. gogi body ข. เยอหมนวเคลยส ค. ลอยอยในไซโทลาซม ง. รางแหเอนโดพลาซม

7. การทจะพจารณาวาเซลลใดมชวตหรอไมนน ลกษณะใดส าคญทสดทควรพจารณา ก. มนวเคลยส ข. มไซโทพลาซม ค. มเซลลเมมเบรน ง. มสารเคลอบเซลลปกต

8. ขอใดมใชลกษณะของเซลลโพรคารโอต ก. พบออรแกนเนลลไดหลายชนด ข. คอลโรฟลลละลายในไซโทพลาซม ค. โครโมโซมกระจายอยในไซโทพลาซม ง. ถกทกขอ

9. ยคารโอตกเซลล เปนเซลลทพบในสงมชวตพวกใด ก. อะมบา และพารามเซยม ข. เหด รา แบคทเรย และสตว ค. สาหรายสเขยวแกมน าเงนและแบคทเรย ง. สาหรายสไปโรไจราและสาหรายสเขยวแกมน าเงน

10. จากการศกษาสงมชวตพวกเซลลโพรคารโอต (prokaryotic cell) เซลลยคารโอต (eukaryotic cell) มลกษณะส าคญหลายอยางทแตกตางกน ยกเวนขอใด

ก. DNA ข. ribosome ค. cytoplasm ง. cell membrane

************

บรรณานกรม

คณะกรรมการโครงการต าราวทยาศาสตรและคณตศาสตร, มลนธสอวน. ชววทยา สตววทยา 1. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ, 2547

ครอนไคน, โดนลด. ส ารวจโลกวทยาศาสตร เซลลและพนธกรรม. กรงเทพฯ : เพยรสน เอดดเคชน อนโดไซนา, 2546.

พจน แสงมณ, สรปเขมชววทยาพนฐานและเพมเตม ม.4. กรงเทพฯ : แมค,2550. พมพพนธ เดชะคปต, พเยาว ยนดสข, วภา เกยรตธนะบ ารงและสายสวาท สวณณกฎะ. ชดกจกรรมการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ชววทยา ม.5 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ(พว.), 2546.

อารย โพธพฒนชย, เจยมจต กลมาลา และกนษฐา อนอนนต. หนงสอเรยนสาระพนฐาน กลมสาระการ เรยนรวทยาศาสตร วทยาศาสตร ชววทยา ม.4-6 ชวงชนท 4. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2548

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน ชวตกบ สงแวดลอมสงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต กลมสาระการเรยนวทยาศาสตร ตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546.

ส านกงานทดสอบทางการศกษา กรมวชาการ, กระทรวงศกษาธการ. แนวทางการประเมนผลดวยทางเลอก ใหม ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 , กรงเทพ: กรมวชาการ, 2546 เซลลและองคประกอบของเซลล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://student.nu.ac.th/u46410320/lesson%201.html. (วนทสบคนขอมล 15 มนาคม 2550). โครงสรางพนฐานของเซลล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก

http://store.tkc.go.th/multimedia/webproducer/p01/html/Cell/cell4.htm. (วนทสบคนขอมล 15 มนาคม 2550).

นวเคลยส. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.biogang.com/cell.html. (วนทสบคนขอมล 19 มนาคม 2550).

ไรโบโซม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www3.ipst.ac.th/research/assets/web/mahidol/biomolecules(5)/chapter6_3.html (วนทสบคนขอมล 19 มนาคม 2550).

ภาคผนวก

ชอ..........................................................................เลขท...............ชนมธยมศกษาปท...........

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต คะแนนเตม คะแนนทได

แบบทดสอบกอนเรยน 10 แบบทดสอบหลงเรยน 10

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต คะแนนเตม คะแนนทได

ทบทวนความร 10 แบบฝกหดท 1 10 แบบฝกหดท 2 10 การประเมนกจกรรมปฏบตเรองเซลลและองคประกอบของเซลล

การประเมนการน าเสนอผลการปฏบตกจกรรม

การประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมของนกเรยนรายบคคล

รวม 80

แบบบนทกคะแนน เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

ชอ.......................................................................................เลขท.....................ชนมธยมศกษาปท.........

ขอ ก ข ค ง คะแนน ขอ ก ข ค ง คะแนน

รวม รวม

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

กอนเรยน หลงเรยน

ขอ ตวเลอก 1 ก 2 ง 3 ข 4 ง 5 ง 6 ข 7 ค 8 ก 9 ก

10 ค

เฉลยแบบทดสอกอนเรยน เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

ขอ ตวเลอก 1 ค 2 ข 3 ก 4 ง 5 ง 6 ค 7 ข 8 ก 9 ข

10 ง

เฉลยแบบทดสอหลงเรยน เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

จดประสงคการเรยนร

1. บอกลกษณะของเซลลพชและเซลลสตวได 2. เปรยบเทยบลกษณะของเซลลพชและเซลลสตวได 3. ท าการทดลองและสรปผลการทดลองได

วสดอปกรณ/กลม

1. กลองจลทรรศนชนดใชแสง 1 กลอง 2. สไลดและกระจกปดสไลด 2 ชด 3. มดโกน 1 เลม 4. ไมจมฟน 2 อน 5. สารละลายไอโอดน 2 cm3 6. เยอหวหอมแดง 7. เยอบขางแกม

ขนตอนการปฏบตกจกรรม

1. ตดหวหอมแดงออกเปนเสยง แลวดงแผนหวหอมออกมา จากนนหกแผนหวหอมนออกมาสน ๆ แลวแยกชนผวนอกของหวหอมแดงโดยใชปลายใบมดโกนลอกออกเพยงเยอบาง ๆ

2. หยดน ากลนลงแผนสไลด 1 หยด จากนนวางเยอหวหอมทเตรยมไดจากขอท 1 บนหยดน าจากนนคอยๆ วางแผนกระจกปดสไลดเอยงท ามม 45 องศา ลงไปชา ๆ โดยใชเขมเขยรองไว หากสไลดแหงเกนไปใหหยดน าลงไปอก แลวน าไปสองดวยกลองจลทรรศน สงเกตและวาดภาพทสงเกตเหนลงในแบบบนทก

3. ใชปลายไมจมฟนขดผวดานในของแกม แลวน าปลายไมจมฟนทตดเยอบขางแกมปายบนแผนสไลด

4. หยดสารละลายเมทลนบลลงไปบรเวณทมเยอบขางแกม 1 หยด ปดดวยกระจกปดสไลด แลวน าไปสองดวยกลองจลทรรศน สงเกตและวาดภาพทสงเกตเหนลงในแบบบนทก

แนวตอบกจกรรมปฏบต : เซลลสงมชวตใตกลองจลทรรศน

.....เรามาศกษาลกษณะของ

เซลลพชและเซลลสตวกน

ดกวา ...

บนทกผลการทดลอง ตวอยางเซลลเยอหอม ตวอยางเซลลเยอบขางแกม แนวตอบค าถามทายกจกรรม

1. เซลลเยอบขางแกมมลกษณะอยางไร ตอบ เซลลเยอบขำงแกมจะมรปรำงคอนขำงกลม มนวเคลยสอยภำยใน รอบ ๆ นวเคลยสมของเหลวใส และสวนทหอหมเซลลเยอบขำงแกมบำง

2. เซลลเยอหอมมลกษณะอยางไร ตอบ เซลลเยอหอมจะมรปรำงเปนสเหลยม มนวเคลยมและมของเหลวรอบ ๆ นวเคลยส สวนทหอหมเซลลจะหนำ

3. เซลลเยอบขางแกมและเซลลเยอหอมมลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ตอบ เซลลเยอบขำงแกมจะมนวเคลยสและของเหลวใส ๆ ภำยในเซลลเหมอนกบเซลลเยอหอม แตจะมรปรำงและขนำดตำงกน

วน/เดอน/ป................................................................................................ ชอ- สกล.............................................................................เลขท..................ระดบชนมธยมศกษาปท........

เฉลยทบทวนความร

เซลล (Cell)

เซลลสตว

เซลลพช ผนงเซลล

เยอหมเซลล

แวควโอล คอลโรพลาสต

เยอหมเซลล

ไรโบโซม

ไลโซโซม

ไรโบโซม

กอลจคอมเพลกซ

กอจคอมเพลกซ

....จากทพวกเราไดศกษาองคประกอบของเซลลผานกลอง

จลทรรศนแลว ลองมาเขยนแผนผงความคด (mind mapping) สรปความรทเราไดรบกนหนอยนะจะ...

ชอ- สกล..........................................................................เลขท.................ชนมธยมศกษาปท........... ค าชแจง

ในตารางมค า 10 ค า ทซอนอยในตวอกษรเหลาน และมความสมพนธกบความหมายของขอความขางลาง ใหหาค าทงหมด 10 ค า ค าเหลานนอาจจะเรยงจากซายไปขวา จากขวาไปซาย จากบนลงลาง แลวขดเสนวงรอบค านน ๆ ไว

o r g a n e l d e q x n v

l i p i d z c r h u e a x

a b l y s o s o m e l i c

f o o d i g t n e s p r i

p s a n g y f e v u m d t

l o d a l m o t a e o n o

a m e l o u c a v l c o y

n e e p g l l e c c i h r

t j p r o t e i n u g c a

b a i r e t c a b n l o k

n s e l l e n a g r o t o

e a r v a c u a l e g i r

c h l o r o p l a s t m p

เฉลยแบบฝกหดท 1 เรอง...หาใหพบ ฉนซอนอย...

กจกรรม : น าค าทคนหาไดจากตารางมาเตมลงในชองวาง ..........vacuole…...........1. บรรจน าและสารชนดตาง ๆ ...........nucleus..............2. เปนศนยควบคมการท างานของเซลลและเปนแหลงเกบสารพนธกรรม ...........lysosome...........3. บรรจเอนไซมทมสมบตในการยอยสลาย ..........chloroplast.........4. สงเคราะหน าตาลโดยใชพลงงานแสง ..........mitochondria.....5. เปนแหลงผลตสารพลงงานสง .......... ribosome...........6. ท าหนาทสงเคราะหโปรตน ...........cell....................7. หนวยทเลกทสดของสงมชวต ...........prokaryotic.......8. เซลลทมโครงสรางไมซบซอน นวเคลยสไมมเยอหม ...........golgi complex...9. ปรบเปลยนโปรตนและไขมนแลวจ าแนกเพอสงไปยงปลายทางทเหมาะสม ...........organelles.......10. เปนโครงสรางภายในทท าหนาทเฉพาะอยาง

วน/เดอน/ป............................................................................................... ชอ-สกล...................................................................................เลขท..............ชนมธยมศกษาปท.............. ค าชแจง เตมค าลงในชองวางใหถกตอง

1. เซลลพชและเซลลสตวมความแตกตางกนอยางไร ตอบ ในเซลลพชจะมผนงเซลลและคลอโรพลำสต แตในเซลลสตวไมมผนงเซลล และคลอโรพลำสต

2. ทกลาว “เยอหมเซลลเปนเยอเลอกผาน” หมายความวาอะไร ตอบ เยอบำง ๆ ทมสมบตยอมใหโมเลกลหรอไอออนของสำรบำงชนดผำนเขำออกได

3. ออรแกเนนลใดท าหนาทเปนศนยควบคมภายในเซลลทงของพชและสตว ตอบ นวเคลยส เปนออรแกเนลลทท ำหนำทควบคมกำรท ำงำนของเซลลและเปนทอยของสำร พนธกรรม

4. เราจะพบไรโซโซมในเซลลชนดใดบาง ตอบ พบในเซลลสตว

5. รางแหเอนโดพลาซม มกชนดอะไรบาง และแตละชนดท าหนาทอะไร ตอบ รำงแหเอนโดพลำซม ม 2 ชนด คอ

1. รำงแหเอนโดพลำซมชนดขรขระ (Rough Endoplasmic Reticulum หรอ RER) เปน รำงแหเอนโดพลำซมชนดทมไรโบโซม(ribosome) มำเกำะตำมเยอชนนอก มหนำทสงเครำะหโปรตนเพอสงออกไปใชภำยนอกเซลล ล ำเลยงสำรตำง ๆ ไปยงสวนตำง ๆ ของเซลล

2. รำงแหเอนโดพลำซมชนดเรยบ (Smooth Endoplasmic Reticulum หรอ SER) เปน รำงแหเอนโดพลำซมซงผวดำนนอกไมมไรโบโซ (ribosome) มำเกำะตำมเนอเยอ มหนำทสรำงไขมนพวกสเตอรอยด ชวยก ำจดสำรพษในเซลลตบ ล ำเลยงสำรไปสสวนตำง ๆ ของเซลล

แนวตอบค าถามแบบฝกหด เรอง เซลลและองคประกอบพนฐานของเซลล

6. ออรแกเนลลชนดใดท าหนาทเปนทางล าเลยงสารทเซลลสรางขนออกไปนอกเซลล ตอบ รำงแหเอนโดพลำซม มลกษณะเปนทอขดไปมำ ภำยในรำงแหเอนโดพลำซมมชองวำงซง มของเหลวบรรจอย ชองวำงนจงเปนทำงล ำเลยงและทำงผำนของสำรทเขำและออกจำก เซลล

7. ถาเซลลไมมรางแหเอนโดพลาซม จะมผลตอเซลลหรอไม อยางไร ตอบ ถำเซลลไมมรำงแหเอนโดพลำสซมจะไมมทำงตดตอกบออรแกเนลลอน และไมมทำง ล ำเลยงสำรระหวำงภำยนอกกบภำยในเซลล

8. ออรแกเนลลชนดใดมขนาดใหญทสด กนเนอทมากทสดและท าหนาทอยางไรในเซลล ตอบ แวคควโอล(vacuole) ท ำหนำท เกบสะสมอำหำรและสำรอน ๆ ทเซลลตองกำรน ำไปใช และอำจจะเกบสะสมผลตภณฑทเปนของเสยไวดวยเชนกน

9. เซลลโพรคารโอตและเซลลยคารโอตเหมอนหรอตางกนอยางไร ตอบ ตำงกน เนองจำกเซลลของโพรคำรโอตจะเปนเซลลทมโครงสรำงไมซบซอน ไมมเยอหม เซลล พบเฉพำะไรโบโซม พบคลอโรฟลลละลำยมนไซโทพลำซมแตไมพบโครงสรำง ของคลอโรพลำสต และสำรพนธกรรมกระจำยอยในไซโทพลำซม สวนเซลลยคำรโอต จะ เปนเซลลทมโครงสรำงซบซอน มเยอหมเซลล มออรแกเนลลหลำยชนด รวมทงไรโบโซม พบคลอโรฟลลในคลอโรพลำสตและสำรพนธกรรมอยในนวเคลยส

10. เซลลของแบคทเรยแตกตางจากเซลลของพชและเซลลสตวอยางไร ตอบ เซลลของแบคทเรยมควำมแตกตำงจำกเซลลพชและสตว คอ

1. เซลลแบคทเรยมขนำดเลกกวำเซลลพชและเซลลสตว 2.เซลลแบคทเรยไมมนวเคลยส 3.เซลลแบคทเรยมไรโบโซมเพยงอยำงเดยวไมมออรแกเนลลชนดอน 4.สำรพนธกรรมของเซลลแบคทเรยจะพบเปนเสนเชอกหนำพนกนยงอยในไซโทพลำสซม

**********************

เรอง................................................................. ระดบชนมธยมศกษาปท.............

ค ำชแจง ใหผประเมนใสระดบคะแนน 1-4 ลงในชองตำมผลกำรปฏบตกจกรรมของนกเรยน กลมท

สมาชก ในกลม

ชอ-สกล กลมผถกประเมน

เลขท ในชน

รายการประเมน

รวม คะแนน

ผลการประเมน การท

ดลองแล

ะการใชอป

กรณ

การเก

บรกษ

าอปก

รณ

การจดก

ระท าขอ

มล

ความถก

ตองของขอ

มล

การแปล

ความหม

ายขอ

มลแล

ะสรป

ผล

ผาน ไมผาน

4 4 4 4 4 20 16-20 0-15

1 ชอกลม

2 ชอกลม

ผานรอยละ 80 หมายถง ไดคะแนน 16 – 20 คะแนน ผานการประเมน ไดคะแนน 0 – 15 คะแนน ไมผานการประเมน ลงชอ ผประเมน (...................................)

แบบบนทกผลการประเมนกจกรรมปฏบต

รายการประเมน ระดบคณภาพ

4 3 2 1 1.การวางแผนวธการด าเนนกจกรรมการทดลอง

วางแผนการทดลอง ออกแบบบนทกผลการทดลองไดถกตองและมการแบงหนาทรบผดชอบในการทดลองไดเหมาะสม

วางแผนการทดลอง ออกแบบบนทกผลการทดลองไดถกตองและมการแบงหนาทรบผดชอบในการทดลองไมชดเจน

วางแผนการทดลอง ออกแบบบนทกผลการทดลองไดไมถกตองและมการแบงหนาทรบผดชอบในการทดลองไดเหมาะสม

ไมสามารถวางแผนและออกแบบบนทกผลการทดลองไดตองใหความชวยเหลอยางมากและไมมการแบงหนาทรบผดชอบในการทดลอง

2. การปฏบตการทดลองและการใชอปกรณ

การด าเนนการทดลองเปนขนตอนและใชอปกรณ ๆ ไดเองอยางถกวธ

การด าเนนการทดลองไดเองแตตองการค าแนะน าการใชอปกรณเปนบางครง

ตองใหความชวยเหลอเปนบางครงในการท าการทดลองและการใชอปกรณ

ตองใหความชวยเหลอตลอด เวลาในการด าเนน การทดลองและการใชอปกรณ

3.ความคลองแคลวในการปฏบตกจกรรมการทดลอง

ด าเนนการทดลองและใชอปกรณไดอยางปลอดภยและเสรจทนเวลา

ด าเนนการทดลองและใชอปกรณไดทนเวลาทก าหนดแตยงตองการค าแนะน าการใชอปกรณบางเปนบางครง

ท าการทดลองไมทนเวลาทก าหนด แตใชอปกรณไดถกตองและไมเสยหาย

ท าการทดลองไมทนเวลาทก าหนดและท าอปกรณบางอยางชนช ารดเสยหาย

4. บนทกผลการทดลอง สรปผลการทดลอง

บนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลองถกตอง และสอดคลองกบจดประสงคการทดลองครบถวน

บนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลองไดเอง แตยงไมสอดคลองกบจดประสงคการทดลอง

ตองใหค าแนะน าเปนบางครงในการบนทกผลการทดลอง และสรปผลการทดลอง

ตองใหความชวยเหลออยางมากในการบนทกผลการทดลองและการสรปผลการทดลอง

5.การเกบรกษาอปกรณ ท าความสะอาดอปกรณเชดใหแหงเกบรกษาเปนระเบยบอปกรณอยในสภาพด

ท าความสะอาดเกบอปกรณเกบรกษาไมเปนระเบยบ อปกรณอยในสภาพด

เกบรกษาอปกรณไมดความเรยบรอยของอปกรณ

ตองตกเตอนใหเกบรกษาอปกรณหรอท าอปกรณช ารดโดยประมาท

เกณฑการประเมนกจกรรมปฏบต

เรอง................................................................ ระดบชนมธยมศกษาปท...............

ค ำชแจง ใหผประเมนใสระดบคะแนน 1-4 ลงในชองตำมผลกำรปฏบตกจกรรมของนกเรยน กลม

สมาชก ในกลม

ชอ-สกล เลขทในหอง

รวม

ผลการประเมน

เนอห

ความสามารถในการน

าเสนอ

การรกษ

าเวลา แล

ะการ

น าเสนอ

การตอบ

ค าถามแ

ละการ

แกปญ

หาเฉพาะห

นา

บคลก

ภาพ

ผาน ไมผาน

4 4 4 4 4 20 16-20 0-15

ผานรอยละ 80 หมายถง ไดคะแนน 16 – 20 คะแนน ผานการประเมน ไดคะแนน 0 – 15 คะแนน ไมผานการประเมน

ลงชอ ผประเมน (.....................................)

แบบบนทกผลการประเมนการน าเสนอผลการปฏบตกจกรรม

รายการประเมน ระดบคณภาพ

4 3 2 1 1.เนอหา เนอหาถกตองครบ

ถวน เนอหาถกตอง แตขาดประเดนยอยบางประเดน

เนอหาถกตองแตขาดประเดนทส าคญ

เนอหาสวนใหญไมถกตอง

2.ความสามารถในการน าเสนอ

น าเสนอถกตองครบ ถวน เนนประเดนส าคญ

น าเสนอถกตองครบ ถวน แตไมเสนอประเดนทส าคญ

น าเสนอไมคอยถก ตอง ไมมประเดนทชดเจน

น าเสนอผดพลาดมาก

3.การรกษาเวลา และการน าเสนอ

การน าเสนอราบรน มการท างานเปนทม แบงเวลาในการน าเสนอเหมาะสม

การน าเสนอราบรน การท างานเปนทมไมคอยสอดคลองกน ท าใหเรงในตอนทาย

การน าเสนอเสรจทนเวลา แตล าดบขนตอนการน าเสนอไมเปนระบบ

การน าเสนอเกนเวลาทก าหนด ไมมล าดบขนตอนในการน าเสนอ

4.การตอบค าถามและการแกปญหาเฉพาะหนา

แกปญหาไดด และสามารถตอบปญหาไดตรงประเดนทกค าถาม

แกปญหาไดด และตอบค าถามไมคอยตรงประเดน

ตอบปญหาไดเลก นอย ครตองคอยใหความชวยเหลอบางประเดน

แกปญหาและตอบค าถามไมได ครตองใหความชวยเหลอตลอด

5. บคลกภาพ พดเสยงดง ชดเจน มความมนใจในการน าเสนอ

พดเสยงเบา แตมความมนใจในการน าเสนอ

ไมคอยมความมนใจในการน าเสนอ ครตองชวยเหลอบางครง

ไมมนใจ พดตะกก ตะกกบอยและครตองชวยเหลอเปนสวนใหญ

เกณฑการประเมนการน าเสนอกจกรรมปฏบต

เรอง................................................................... ระดบชนมธยมศกษาปท.........................

ค ำชแจง ใหลงคะแนนในชองพฤตกรรม ถำมกำรปฏบตใหคะแนน 1 คะแนน ถำไมมกำรปฏบตให คะแนน 0 คะแนน

กลม ล าดบทในกลม

ชอ-สกล เลขทในหอง

รวม

ความซอ

ตรง

ใหความรวมม

อในก

ารท างานก

ลม

ยอมรบฟ

งความค

ดเหนข

องผอ

น กล

าแสด

งความค

มความอ

ยากรอยากเหน

มความค

ดรเรม

สรางสร

รค

ความละเอย

ดรอบ

ครอบ

ตงใจท างาน

ตรงตอเว

ลา

สามารถแกไขปญ

หาได

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10

1 ชอกลม 1 2 3 4 5 6

2 ชอกลม 1 2 3 4 5 6

ลงชอ ผประเมน

(.....................................)

แบบบนทกผลการประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมของนกเรยนรายบคคล

original 2

Documents

presentación34 original 2

mein buch #2 original

ser interior original j2 2

torch original 2

presentación original 2

comunic original (2)

fun classes original 2

pp ciencias biolgicas - original (2)

csll 2 bim original

nacionalismo y patria original 2

fuente original j2 2

guia de aprendizaje original 2

violencia original 2

ecsoc-2 1682 original

original (2)

2 el pecado original

argyris capítulo 2 original

diabetes mellitus tipo 2 original

bygg bedre 2-2011 original

columnas original 2