ossa cranii

OSSI CRANII

Kost(lat.os) je vrlo tvrd organ,beličaste boje Glavna uloga da čovečjem telu osigura

stabilnost i otpornost na mehaničke faktore(presiju i trakciju)

Oblik kostiju glave je adaptiran organima koje štiti

Kosti glave se spajaju u 2 koštane čahure-lobanju(cranium cerebrale s. neurocranium)koja sadrži mozak i kostur lica (cranium viscerale s. splanchnocranium) –početne organe za disanje i varenje

Kosti lobanje,ossa cranii- 4 središne,neparne;2bočne,parne

Po poreklu jos 3 parne i 1 neparna- os lacrimale(suzna),os nasale(nosna),concha nasalis inferior (donja nosna školjka)

• Os occipitale(potiljacna)• Os sphenoidale(klinasta)• Os ethmoidale(sitasta)• Os frontale(ceona)• Os temporale(slepoocna)• Os parietale(temena)

1. os sphenoidal2. os ethmoidale3. os frontale4. os parietale5. os occipitale6. os temporale

Os occipitale(potiljacna kost)

• Gradi zadnje-donji deo lobanjske duplje• Foramen magnum(veliki otvor),kojim lobanjska

duplja komunicira s kičmenim kanalom,deli potiljacnu kost na 4 dela

• Sastavni delovi potiljacne kosti su:pars baselaris(prednji,bazilarni deo),pars lateralis(bočni) i squama occipitalis(potiljačna ljuska)

Pars baselaris,ispred foramena magnuma,na gornjoj strani plitak žleb, clivus ,na kome počivaju produžena moždina i moždani most.Na donjoj strani je ždrelna kvržica, tuberculum pharyngeum.

Pars lateralis-paran,po strani od foramena magnuma,na donjoj strani zglobna kvrga, condylus occipitalis , za zglobljavanje sa atlasom,a na gornjoj tuberculum jugulare.Kroz njegov prednji deo,canalis hypoglossi,za prolaz 12.mozdanog zivca.Spoljna ivica graniči se sa zadnjom ivicom piramide slepoočne kosti,gde se nalazi foramen jugulare,kojim napustaju 9,10,11. moždani živac.

Squama occipitalis-iza foramena magnuma.Na središnjem delu protuberantia occipitalis externa I od nje se pruža horizontalno upolje linea nuchae superior,ispod i paralelno linea nuchae inferior.Isto tako se ka zadnjem polu foramena magnuma pruža crista occipitalis externa.Sa unutrašnje strane squame occipitalis,ispupčenje u obliku krsta , eminentia cruciformis , i 4 jame,od kojih gornje 2 odgovaraju hemisferama velikog,a 2 donje hemisferama malog mozga.Srediste ispupcenja naziva se protuberantia occipitalis interna,ispred koje se nalazi confluens sinuum.

Os sphenoidale(klinasta kost)

Nalazi se na bazi lobanje,ispred potiljačne kosti.Na njoj se razlikuju: ,corpus i 3 para nastavaka-2bočna,ala minor i ala major i jedan vertikalni nastavak processus pterygoideus,koji silazi duž spoljne ivice zadnjeg otvora nosne duplje.

Corpus –nepravilnog oblika,6 strana.Na gornjoj strani se izmedju 2 kostana ispupčenja nalaze sella turcica ,kao i fossa hypophysialis u kojoj leži hipofiza,koja je ogranicena napred sa tuberculum sellae,a pozadi dorsum sellae.

Ala minor-u njegovoj bazi nalazi se canalis opticus za prolaz vidnog zivca, n. opticus , I oftalmične arterije, a. opthalmica .

Ala major-odvojeno od ala minora pomoću fissure orbitalis superior.Blizu njegovog korena nalaze se tri otvora- prednji,foramen rotundum,srednji,foramen ovale,zadnji,foramen spinosium.

Processus pterygoideus-sastoji se od lamina lateralis i lamine medialis,koje se spajaju svojim prednjim ivicama i oivičavaju dossu pterygoidea.

Os temporale(slepoocna kost)

Nalazi se na bočnoj strani lobanje između os occipitale,os sphenoidale i os pariatale.U njen sastav ulaze pars petrosa,pars tympanica (bubni deo) i pars squamosa(ljuskasti deo).Od ovih delova najkompleksnija je pars petrosa,jer u sebi sadrzi srednje i unutrašnje uho i veći broj kanala za prolaz živaca i krvnih sudova.

Os pariatale(temena kost)

Nalazi se lateralno od srednje linije krova lobanje,između os occipitale,os frontale i os temporale.Ima oblik četvraste ploče.

Tuber parietaleLinea temporalis superiorLinea temporalis inferior

Os frontale(ceona kost)

Gradi prednji zid lobanje i krov očnih duplji.Sastoji se od uspravnog lista squama frontalis i horizontalnog,na kome se razlikuju središni,nosni deo,pars nosalis, i bočni,ocni deo ,pars orbitalis.

Os ethmoidale(sitasta kost)

Leži u dubini baze lobanje,između očnih duplji,gradi gornji deo nosne duplje.Na frontalnom preseku ima oblik terazija i na njoj se razlikuju 2 lista- lamina perpendicularis(vertikalni) i lamina cribrosa(horizontalni,rešetkasti list),kao i 2 bočne mase.Lamina cribrosa se uvlači između očnih delova os frontale i ima male otvore za prolaz grana mirisnog živca.

OSSA FACIEI

Kosti lica,osssa faciei-15 kostiju,6 parnih,3 neparne

• Maxilla(gornja vilica)• Os nasale(nosna kost)• Os lacrimale(suzna kost)• Os

zygomaticum(jabučna kost)

• Os palatinum(nepčana kost)

• Concha nasalis inferior(donja nosna školjka)

• Mandibula(donja vilica)• Vomer(ralo)• Os hyoideum(podjezična

kost)

Maxilla Gornja vilica je najveca parna kost lica,na kojoj

se razlikuju telo i nastavci.Corpus maxillae ima oblik trostrane piramide,čija baza,facies nasalis ulazi u sastav bočnog zida nosne duplje.Od corpusa maxillae pružaju se 4 nastavka-gornji,čeoni processus frontalis;donji,zubni,processus alveolaris;spoljni,jabučni,processus zygomaticus i unutrašnji,nepčani,processus palatinus.

Os zygomaticum

Ona povezuje jabučni nastavak gornje vilice sa jabucnim nastavcima čeone i slepoočne kosti

Veoma je čvrsta,kompaktna,jer prihvata preko maxille glavni pritisak zuba i prebacuje ga na čeonu i slepoočnu kost

Os palatinum(nepcana kost)

Na nepčanoj kosti razlikuju se lamina horizontalis,koja gradi zadnju trećinu koštanog nepca i lamina perpendicularis koja ulazi u sastav bočnog zida nosne duplje.

Mandibula(donja vilica)

Je najjaca kost lica.Sastoji se od lucnog,horizontalno postavljenog tela,corpus mandibulae(11),od cijih se zadnjih delova propinju desna i leva vilicna grana,ramus mandibulae(6).Vilicna grana sa zadnjim delom-angulus mandibulae(8).Corpus-2 dela-bassis mandibulae i zubnog dela,pars alveolaris.

 Concha nasalis inferior-donja nosna školjka(obeleženo žutom bojom)

Os hyoideum(podjezicna kost);corpus,cornu majus,cornu minus

Kostur glave u pogledu veličine,međusobne srazmere delova,odnosa njihovih dimenzija,pokazuje brojne individualne odlike,na koje uticu brojni faktori,počev od starosti,pola,pa do rase.