periodontal hastalıkların mikrobiyolojisi sunu

* Dr.Servet KESİM19/10/2015

* Materia alba

Gıda artıkları Ölü epitel hücreleri Bakteriler

Nötrofil

yumuşak eklenti hava-su spreyi ile,

hastanın ağzını çalkalamasıyla

kolayca uzaklaşır.

Dental plağın organize yapısı

yoktur

*Pellikül (pellikle)

Dişler fırçalandıktan hemen sonra

oluşan glikoprotein

tabakadır. 1-2 μm kalınlıktadır.

Plak oluşumunda ilk aşamadır.

Pellikülün oluşumu ile bakteriler diş yüzeyine daha kolay biçimde

bağlanabilirler.

Supragingival bölgede

tükürükten, subgingival

bölgede DOS’ndan alır.

Diş yüzeylerine kayganlık vererek

aşınmaları azaltırlar. Yüzeyin

kurumasını engellerler.

Dental pellikül bir glikoproteindir.

*Dental plak

Diş yüzeyine yapışan biofilm

şeklinde yumuşak

eklentidir.

*Biofilmler nerelerdedir? Bacterial biofilmler kataterler yada IV kullanılan yada diğer tıbbi cihazlarla ilgili enfeksiyonlara neden olur.

Biofilmler doğada hemen her yerde (nehirler , göller , toprak , su kanalları , insan vücudunda) bulunur

Plak oluşturan biofilm

*Biofilm nedir?

*Biofilmler sert yüzeyler üzerinde toplanan bakteri yada mayaların multisellüler birikimidir.

*Biofilm; biofilmi oluşturan bakteri ile bir miktar suyun olduğu herhangi bir yüzeyde şekillenebilir.

* Biofilmler bakteriyi konak savunmasından, antibiyotiklerden ve zor ortam koşullarından koruyacak şekilde yapılanır.

Biofilm çok hücreli bir organizma gibi davranır.Biofilm çok hücreli bir organizma gibi davranır.

* Biofilmler neden araştırılıyor?

*Biofilmlerin morfolojisi nedeni ile bakteriler antibiyotiye direnç gösterdiğinden oluşan enfeksiyonun tedavisi güçleşir.

*Her yıl dünyada bakterial biofilmin neden olduğu hastahane enfeksiyonundan çok sayıda hastanın yatma süresi uzamakta , cerrahi ihtiyaç gündeme gelmekte , hatta hastalar ölebilmektedir.

*Biofilmler ve infeksiyonlar

Otitis media

Bakteriyal endokardits

Kistik fibrosis

Lejyoner hastalığı

* Dental plak oluşumu

Pellikül, 1 saat içerisinde plak için öncü olarak

bilinen mikroorganizmalar

tarafından istila edilir. İlk gelen mikroorganizmalar

gram (+) koklardır; S. sanguinis ve S. gordonii.

Daha sonra gram (+) çubuklar, gerek diş

yüzeyindeki pelliküle gerekse de ilk gelen

streptokoklara bağlanırlar

Daha sonra gram (-) kok ve çubuklar diş yüzeyine çoktan bağlanmış olan gr

(+) kok ve çubuklara bağlanırlar

*Dental plak oluşumu

Yeterli miktarda bakteri varlığında difüz olabilen sinyal moleküller bakteri

tarafından üretilir. Böylece diğer bakterilerle koordine

iletişim sağlanır.

*Biofilmler nasıl oluşur?Biofilm oluşumu yeterli hissetme ‘’quorum sensing’’ olarak bilinen bir süreçte hücrelerarası kimyasal sinyaller değişimiyledir

4 Biofilms y MMS.mp4

Plak kütle olarak artar

1 mm³ dental plak yaklaşık 1mg

ağırlığındadır ve 100’den fazla bakteri

türü içerir.

Dental plakta 300’ün üzerinde bakteri türü

izole edilebilmiş olmasına rağmen tüm

türlerin tanımlanabilmesi hala başarılabilmiş değildir.

* Bakteriyel İletișim (Çevreyi Algılama= Quorum Sensing)

Uzun yıllar boyunca, iletișim yeteneğinin çok hücreli “yüksek yapılı” organizmalara özgü bir özellik olduğu, bakteriler gibi

tek hücreli canlıların ise sadece büyümek ve bölünmekten

ibaret olan son derece basit bir yașam tarzına sahip varlıklar

oldukları düșünülüyordu.

Ancak günümüzde, bakterilerin “asosyal”, “yalnız yașayan”, “yalnız ölen” izole varlıklar olmadıkları, değișen ortam

koșullarına uyumlarını kolaylaștırmak için karmașık

hücreler arası iletișim sistemleri kullanan topluluklar halinde

bulundukları kabul edilmektedir

Biofilm formation.mp4

Bakterilerin bu sistemi; antibiyotik biyosentezi,

konjugasyon, önemli virülens faktörlerinin üretimi ve

biyofilm olușumu gibi çok çeșitli fizyolojik ișlemlerde

kullandığı bulunmuștur

Bakteriler bu sinyal molekülleri aracılığıyla yeterli

çoğunluğa ulașıp ulașmadıklarını izlemekte ve yeter çoğunluğa ulaștıkları

anda da virülens faktörlerinin üretimi gibi kritik gen

ekspresyonları tetiklenmektedir.

Hücreler arası iletișimi sağlayan bu haberleșme sistemi çevreyi algılama (quorum sensing) olarak

adlandırılır.

Bu olay bakteriye kendi hücre populasyon yoğunluğunu

izleme ve buna bağlı olarak davranıșlarını düzenlenme

olanağı verir.

Böylelikle, konakta enfeksiyon olușturabilecek yeterli

çoğunluğa ulașıncaya kadar bağıșıklık sistemi tarafından

patojen bakterinin fark edilmemesi sağlanarak

bașarılı bir enfeksiyon süreci olușturulur.

Biyofilm, bakteriyi bağıșıklık

sisteminden koruyan bir

yapı…. •

Biyofilm içindeki bakteri planktonik

bakteriye göre antibiyotiklere 1000 kat daha

dirençli!!!!

*Dental plağın yapısı

Mikroorganizmalar: Gr (+), Gr (-) kok ve

çubuklar

Ekstrasellüler matriks;

Mikroorganizmaların uzantıları

Mikroorganizmaların metabolizma

artıkları

Ölü mikroorganizmalar

Ölü konak hücreler Nötrofiller Epitel hücreleri

Eksopolisakkaridler

*Supragingival plak

Çok ince ya da çok kalın bir

tabaka halinde olabilir

* Çalkalama ya da su spreyi ile

uzaklaşmaz

Mikroorganizmalar ve

ekstrasellüler matriksten

oluşur

*Subgingival plak

*Subgingival plak

Görmek zordur, çünkü dişetinin

altında kalır

Mikroorganizmalar ve ekstrasellüler

matriksten oluşur

Supragingival plağın apikale doğru

ilerlemesi, subgingival plak

oluşumuna katkıda bulunur

Dişeti oluğu sıvısı (serum proteinleri,

antikorlar, nötrofiller,

kompleman) kökenlidir

Müdahale ile bozulduktan sonra

organize olması supragingival

plaktan daha hızlıdır (2-3 gün)

*Subgingival plak

Plağın apikalinde, plağın dişeti sulkusuna

bakan tarafında, sulkus/cep epiteli ve

subgingival plak arasında nötrofiller var

* Sığ sulkusta subgingival plak

supragingival plağa benzer, sulkus derinleştikçe

subgingival plak özellikleri farklılaşır *

Periodontal cepteki subgingival plakta, Gr

(+), Gr (-) kok ve çubuklar, filamantöz bakteriler, flagellalar,

spiroketler artar

* Subgingival türlerin kolonizasyonu için;

1. Yüzeylere bağlanabilme 2. Çoğalabilme

3. Ortamdaki diğer bakterilerle

yarışabilme

4. Kendini konak savunma

mekanizmalarından koruyabilme

*Dental plak biyofilminin önemi?

Biyofilmler, mikroorganizmaların

yüzeye yapışmasını ve çoğalmasını sağlarlar

Biyofilm içindeki mikroorganizmalar birbirleriyle de ğişik ilişkiler içerisinde

bulunurlar, metabolik ürün değişimi, sinyal

molekülleri ile iletişim ve genetik bilgi aktarımı gibi.

Besin alımında, besinlerin işlenmesinde, metabolik

atıkların uzaklaştırılmasında rol

oynarlar

Biyofilmler mikroorganizmaları konak savunma elemanlarından,

toksik maddelerden korurlar (antibiyotik

direnci)

*Plak hipotezleri

Spesifik plak

hipotezi

Non-spesifik

plak hipotezi

Ekolojik plak

hipotezi

* 100 Years of Periodontal Microbiology

Specific

Non-specific

Specific

1890

1930

1970

Fusoformis fusiformis (1890)Streptococci (1906)Spirochetes (1912)Amoeba (1915)

Mixed Infection - Fusospirochetal (1930)Mixed Infection - with Black pigmented Bacteroides (1955)

Spirochete - ANUG (1965)

A. viscosus (1969)

A. actinomycetemcomitans (1976)P. gingivalis (1980)P. intermedia (1980)C. rectusB. forsythus1990

*Ekolojik plak hipotezi

Dişeti kenarındaki biyofilmin artışı konak

immun cevabı enflamatuvar cevap

lokal çevrenin şartlarının değişmesi

Lokal çevrenin şartlarının değişmesi mikroorganizmaların rekabetçilikleri artar zararlı türler artar

*Koch’un önerileri

Etken olduğu düşünülen

mikroorganizma hastalığa sahip tüm

organizmalarda bulunmalı, sağlıklı organizmalarda bulunmamalı

Etken olduğu düşünülen

mikroorganizma hastalığa sahip

organizmadan izole edilebilmeli ve kültüre

edilebilmeli

Kültüre edilen mikroorganizma

sağlıklı organizmaya verildiğinde hastalık

oluşturabilmeli

Kültüre edilmiş mikroorganizma ile

hasta olan organizmadan etken

olduğu düşünülen mikroorganizma tekrar

izole edilebilmeli

*Periodontal patojen

Aggregatibacter actinomycetemcomit

ans

Porphyromonas gingivalis

Tannerella forsythia

S. mitusS. oralis

S. sanguisStreptococcus sp.

S. gordoniiS. intermedius

S. noxia A. antino. b

Subgingival Microbial Complex

P. intermediaP. nigrescensP. microsF. nuc. nucleatumF. nuc. vincentil F. nuc. polymorphum F. periodonticum

P. gingivalisB. forsythusT. denticola

V. parvulaA. odontolyticus

E. corrodensC. gingivalisC. sputigenaC. ochraceaC. concisusA. actino. a

Actinomyces species

S. constellatus

C. gracilis

C. rectus

E. nodatum

C. showae

*Periodontal sağlıklı

100-1000 bakteri bulunur

(sulkusta)

Gr (+) türler çoğunluktadır

%75-80 (Streptokok ve

Actinomiçesler)

Az miktarda Gr (-)’ler bulunur (Veillonella ve Fusobakteriler)

Hareketsiz bakteriler

çoğunluktadır

*Gingivitis

104 - 106 bakteri bulunur

(sulkusta)

Gr (+) türler çoğunluktadır

Gr (-)’ler artmıştır

Hareketli bakteriler artmıştır.

*Kronik periodontitis

Gr (-) türler çoğunluktadır

Hareketli bakteriler sayıca

çok artmıştır (Treponema denticola

spirochetes)

Bazı özel türler hastalıkta önemli role sahiptir (P. gingivalis ve Tannerella forsythia)

Turuncu ve kırmızı kompleks bakterileri artmıştır

* Lokalize Agresif Periodontitis

Gr (+) türler az Turuncu ve kırmızı

türler artmıştır Agregatibacter

actinomycetemcomitans

* Yaygın Agresif Periodontitis

Kronik periodontitisteki

floraya benzer. Gr (-) bakteriler,

hareketli bakteriler

Turuncu ve kırmızı kompleks bakterileri

çoğunluktadır