peter tom jones - ku leuven...13/05/2014 2 een ecologisch én economisch onduurzame situatie (cf....
Post on 08-Aug-2020
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
13/05/2014
1
Peter Tom JonesDuurzaam Materialenbeheer,
Departement Metaalkunde en Toegepaste
Materiaalkunde, KU Leuven
Stuur uw vragen naar:
+32 470 533 966
Bijdrage Peter Tom Jones
Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager KU Leuven, SIM² &
Voorzitter i-Cleantech Vlaanderen vzw)
19 MAART 2014
13/05/2014
2
Een ecologisch én economisch onduurzame situatie (cf. UNEP, 2010)
13/05/2014 3
Materialenafhankelijkheid
Bron: D. Cohen, New Scientist, 2007
13/05/2014 4
13/05/2014
3
Het Rockströmdiagram en global change
Bron: J. Rockström et al., Nature, 461, 2009
13/05/2014 5
Overzicht
Image: carbonvisuals.com
Source: Mark Campanale &
Jeremy Leggett, 2012,
Unburnable Carbon: Are the
world’s financial markets
carrying a carbon bubble?,
Carbon Tracker Initiative
13/05/2014 6
13/05/2014
4
“Postnormale problemen”
• Duurzaamheidskwesties (Bv. climate change) =
‘postnormaal probleem’:
o Onzekerheid, niet-perfect begrijpen van functionering van complexe
systemen;
o Beslissingen nemen vooraleer volstrekte wetenschappelijke
zekerheid kan worden gegeven;
o Potentiële impact verkeerde keuzes = immens (critical natural
capital waar geen subsituten voor bestaan);
o Verborgen agenda’s en conflicts of interest
13/05/2014 7
Conclusie: transitie naar andere economie
• Koolstofarm: reductie uitstoot van broeikasgassen met
ongeveer 90% tegen 2050
• Circulair: slim sluiten van kringlopen – afval wordt voedsel
• Deze grote maatschappellijke uitdagingen staan ook
centraal in Horizon 2020, Europese Commissie:
o Health & well being
o Food security and Bio-based economy
o Secure, clean and efficient energy
o Smart, green and integrated transport
o Resource efficiency and climate
o Inclusive, innovative and secure societies
13/05/2014 8
13/05/2014
5
Wat is de rol van wetenschap en technologie hierin?
Technologische oplossingen – energie en
materialen – zijn essentieel
Energietransitie
• Energie-efficiëntie
• Restwarmte optimaal
benutten
• Hernieuwbare energie
(inclusief bio-based
economy)
• (Super)Smart Grids
Materialentransitie
• Slim sluiten
• EcoDesign (LCA)
• Verbruikers � gebruikers
13/05/2014 10
13/05/2014
6
Technologische oplossingen en terugslageffecten �efficiëntie is nog geen effectiviteit
13/05/2014 11
Technologie en de innovatieparadox
• De innovatieparadox:
o Innovatie = drijvende kracht voor onduurzame
ontwikkelingspatronen (cf. teerzandolie)
o Innovatie = onze hoop om duurzaamheid en veerkracht te
realiseren in de samenleving
• Innovatie 2.0: Innovatie i.f.v. duurzaamheidstransitie
o Challenge drive research/innovation op basis van
megatrends/uitdagingen (cf. Horizon 2020, Grand Challenges)
o Schone technologieën = minimale maar niet voldoende voorwaarde
• Transitie >> technologische innovatie
o Doorbraken in structuren, culturen, praktijken, fiscale systemen,
governance, business modellen…. � systeeminnovatie
13/05/2014 12
13/05/2014
7
Transitiemanagement
• Derk Loorbach, 2007: “… we are facing persistent societal
problems of such complexity, that we cannot easily solve
them by means of traditional approaches. (…)
sustainability can not be delivered by top-down
approaches or bottom-up innovation (…) governance
approaches are needed that are able to take into account
a very long time horizon, a multitude of actors with
different perspectives, different levels of scale and
uncertain future development. By taking societal
complexity as point of departure, transition management
offers an integrative framework (…) for social innovation
towards sustainability.”
13/05/2014 13
Van probleemanalyse � Leitbilder � transitiepaden � transitie-experimenten (J. Rotmans, 2009)
Figuur: VITO
13/05/2014 14
13/05/2014
8
Wetenschap en technologie ingebed in een
transitieverhaal
• Kernbegrippen:
o Nood aan challenge-driven top-down research (cf.
H2020, MIP-programma etc.)
13/05/2014 15
Milieu- en energie Innovatieplatform – i-
Cleantech Vlaanderen vzw en IWT
Cleantech in een transitiecontext
13/05/2014 16
13/05/2014
9
Wetenschap en technologie ingebed in een
transitieverhaal
• Stellingen:
o Nood aan challenge-driven top-down research (cf.
H2020, MIP-programma etc.)
• KU Leuven financiering: nog maar beperkt aanwezig – onderzoek
blijft hoofdzakelijk bottom-up aangedreven
• KU Leuven projecten: relatief weining onderzoek voor
duurzaamheid
o Nood aan meer inter- en zelf transdisciplinariteit in het
onderzoek
• ☺ KU Leuven: Industrieel Onderzoeksfonds (IOF): Mandaten/
Kennisplatformen/Hefboom – humane wet’ weinig aanwezig
• KU Leuven: nog te veel focus op typische disciplinaire projecten
• KU Leuven: rol departementen kan beter13/05/2014 17
Aanbevelingen voor KU Leuven
Oprichting
duurzaamheidsraad• KU Leuven als bedrijf
• KU Leuven als onderwijsinstelling
• KU Leuven als onderzoeksinstelling:
o Inter- en transdisciplinariteit nog sterker
ondersteunen
o Kansen voor
“duurzaamheidsonderzoek”
o Duurzaamheidsindicator -
financieringskanalen (BOF, IDO, GOA,
IOF) � meer “onderzoek voor
duurzaamheid”
13/05/2014 18
13/05/2014
10
Dank voor de aandacht!
13/05/2014 19
top related