production planning and control - ftpi.or.th · pc l c c issue 122 may-june 2016 production...

PRODUCTIVITY WORLD

CUSTOMER FOCUS ISSUE 122 • May-June 2016

ProductionPlanning

ห ว ใ จ ข อ ง ง า น บ ร ห า ร ก า ร ผ ล ต

Controland

“...เมอพดถง Production Planning แลว กลาวไดวาเปนหวใจของงานบรหาร

การผลตเลยทเดยวครบ เพราะตองมบทบาทในการประสานงานกบฝายการตลาด

เพอทราบความตองการของลกคาและตลาดโดยรวม จากนนมาค�านวณเปรยบเทยบ

กบ ก�ำลงกำรผลต (Production Capacity) ของโรงงานวาสมดลกนหรอไม แลว

จงจดท�าและสงขอมลแผนการผลต ไปยงหนวยงานทเกยวของเพอด�าเนนการผลต

รวมไปถงเตรยมวตถดบ ก�าลงคน เครองจกรอปกรณใหสอดคลอง

ถาพดเปนศพททางวชาการแลว งานวางแผนการผลตกคอ เปนผบรหารภาพรวม

ของ Demand-Supply หรอ อปสงค-อปทำน โดยเนนดานอปทาน (Supply)

เพราะดแลโรงงานการผลต การวางแผนการผลตทไมดจะสรางปญหามากมาย เชน

ถำสงทผลตไมตรงกบควำมตองกำร ของลกคา Stock กลนเกน ทนจม ตองเสย

แรงงานคนมาดแล แตในทางตรงกนขาม ถำไมสำมำรถผลตไดตำมควำมตองกำร

นนคอการเสยโอกาสขาย หรอท�าใหตนทนบวมขนโดยไมจ�าเปนหลายอยาง เชน

ตองเรงโหมท�า OT เพอใหงานเสรจ กรณวตถดบขาดตองสงใหสงมาดวนพเศษ

ปญหาคณภาพทมกจะเกดมากผดปกตเวลารบรอนท�างาน

ดงนนผรบผดชอบงานวางแผนการผลต ตองเปนมอใกลชดของผ บรหารโรงงาน

มหตำเปนสบปะรด เหนความเคลอนไหวโดยรวมในโรงงานทงหมด และรายงาน

ผ บรหารตามทจ�าเปน จดออนประการหนงของหนวยงานวางแผนทมกจะเปนกนคอ

การ “Plan” เสรจแลวก ”นง” หมายความวาไมไดมการตดตามผลทเกดขนหลง

จากสงแผนใหฝายผลตไปแลว ดงนนเมอเวลาพดถง การวางแผน หรอ Planning

เมอคลอดแผนออกมาไมใชแปลวางานส�าเรจแลว สงทต องควบค ถดมาเสมอคอ

“กำรควบคม” หรอ “Control”...”

กฤชชย อนรรฆมณ

Lean and Productivity Consultant

kritchai.a@gmail.com

PRODUCTIVITY WORLD

ใน Productivity World ฉบบกอนหนา1 ผมไดเลาถงประสบการณ ในโครงการให ค�าปรกษากบลกคาบรษทหนง โดยเลาถงเปาหมายของการปรบปรงงาน เพอใหการสงมอบนนตรง ตอเวลา และครบจ�านวนตามค�าสงซอของลกคา พรอมกบโยงใยไป ในเรองของการบรหาร Stock โดยก�าหนดปรมาณและอายทเหมาะสม ผมไดทงเนอหาไว กอนจบวา กระบวนการทเปน เปาหมายเพอการปรบปรงคอ กระบวนการวางแผนและควบคมการผลต มาในฉบบนจะมาเลาใหฟงกนตอในสวนน บทสนทนา เปดเรอง เปนค�าพดในชวงตนของโครงการ ทผมตองการเนน ใหเหนความส�าคญของงานวางแผนตอการบรหารการผลต และชใหเหนวา งานควบคมหรอ Control ไมสามารถแยกจากงาน Planning ไดเลย

ภาพรวมของงานวางแผนและควบคมการผลต ไดถกน�าเสนอใหกบทมงานของ บรษทฯ เพอใหเหนภาพรวมรวมกน จากในภาพจะเหนไดวาผมแบงการพจารณา ออกเปน 3 วงตามหมายเลขในภาพ

ภาพรวมของการวางแผนและควบคมการผลต

สงมอบ(Logistics) ลกคา

ลกคา

ลกคา

สนคาส าเรจรป Production วตถดบ

(Raw Mat.)

Sup-plier

Sup-plier

Sup-plier 1 2 3

• บรหารค าสงซอลกคา • การสงมอบ

วางแผนการผลต

• การบรหารคลง RM. • การปอนเขาผลต

• พยากรณ Demand • วางแผนการขาย

• การควบคมการผลต • การบรหารคลง FG.

• วางแผนการใชวตถดบ • หา Supplier และ สงซอ

Information Flow Physical Flow

วงท 1 เปนกจกรรมระหวางลกคากบองคกร ซงโดยทวไปมกจะเปนฝายการตลาด และ Logistics;

วงท 2 เปน กจกรรมภายในระหวางการตลาด วางแผนการผลต ไปจนถงการผลต; และ

วงท 3 เปนกจกรรมระหวางโรงงานกบ Supplier รวมถงการบรหาร คลงวตถดบ

1 ทานทสนใจสามารถเขาไปดไดท http://www.ftpi.or.th/author/kritchai

PRODUCTIVITY WORLD

1

กจกรรมในขนตอนนคอ กำรพยำกรณควำมตองกำร (Demand Forecast) ของ “ตลำด” และ “ลกคำ” ความตองการของตลาดเปนภาพรวมของอตสาหกรรมวามแนวโนมอยางไร มปจจยอะไรทเขามากระทบบาง จากความตองการของตลาด น�ามาก�าหนดความตองการของผลตภณฑเราเอง ซงตรงนจะมาจาก สดสวนทางการตลาด (Market Share) นนเอง ตวเลขนจะน�าไปสการวางแผนการขาย โดยเปนวธการท�างานทพจารณาทง “ปจจยภายนอก” คอตลาดรวม ผสมผสานกบ “ปจจยภำยใน” คอ เปำหมำยทำงธรกจของบรษท

ปญหาส�าคญหนงในทางปฏบต คอการขาดขอมลทจะมาใชพยากรณ แตอยางนอยทสด สงททกองคกรมเหมอนกนคอ ขอมลของตนเองในอดตผสมผสานกบวสยทศนของผบรหาร ทจะน�ามาวเคราะหได สวนขอมลภายนอกอาจอางองจากขอมลภาครฐ ภาคอตสาหกรรม หนวยวจยธรกจทเกยวของ และถาลกคาไมใช ลกคำสดทำย (Final Customer) การพยากรณตองไปพจารณาเรมตนทลกคาสดทายและหาความรวมมอในการแลกเปลยนขอมลกบลกคาของเรา

ความเขาใจใน Demand มความส�าคญตอ กำรวำงแผนก�ำลงกำรผลตของโรงงำน (Capacity Planning) ในระยะยาว ยงโรงงานทมการลงทนสงความส�าคญจะยงมาก จากการพยากรณระยะยาวจะถกก�าหนดมาเปนแผนการขาย ซงเปนแผนระยะกลาง จนถงระยะสน

กจกรรมหลกถดมาระหวางการตลาดและลกคาคอ การสงมอบ (Delivery) เมอลกคา มค�าสงซอเขามาแลว ตองมการบรหารจดการเพอท�าใหทราบวา สามารถสงมอบไดครบจ�านวนตามเวลาทก�าหนดหรอไม ท�าใหรวารบค�าสงซอนนได หรอตองเจรจาตอรองเพอ ปรบเปลยนแผนการสงมอบ จนกระทงโรงงานผลตเสรจเรยบรอยแลว จงมการจดการ ดาน Logistics เพอการสงมอบจรง

วงท 1

PRODUCTIVITY WORLD

วงท 2เปนกจกรรมหลกของทางโรงงานโดย

งานวางแผนการผลตเปนหวใจของสวนน ทเรมตนจากการแปลงแผนการขายมาเปนแผนการผลต นกภาพออกไหมครบวาแผนทงสองนตางกนอยางไร? ถาเราสามารถบรหารใหผลตเทาไหร ขายไดเทานนเปะๆ แผนทงสองนกคงจะเหมอนกนนนแหละครบ แตชวตจรงไมใชอยางนน ทกองคกรจะม Stock เพอมาเปน “กนชน” ระหวางแผนการผลตและการขาย ปญหากตามมาตรงนแหละครบ ถาบรหารไมดสงทจะตามมาทนทคอ ม Stock ของทขายไมออก ในขณะทของขายไดกลบไมม Stock

นอกจากนน “การผลต” ทน�ามาวางแผนยงมต งแต ท เป น สนค าส�าเรจรปแล ว (Final Product) และ งานระหวางผลต (WIP-Work In Process) เชน โรงงานประกอบรถยนต เวลาวางแผนการผลตวาเปนรนไหนกคน กตองวางแผนการประกอบ ตวถง และ การพนสควบคไปดวย ทมงานวางแผนมบทบาทส�าคญ ในการท�าใหของทผลตจากโรงงานไหลลนไปส มอลกค า (Smooth Flow) พรอมทงดแลคลงสนคาใหอยในระดบทเหมาะสม

อกเรองทผมเกรนตอนเปดเรองไปแลวครบวา ปญหาขององคกรจ�านวนมากคอ งานควบคมหรอ Control ไมแขงแรง หรอมแต Plan เสรจแลวกนง กจกรรมของ นกวางแผนทตองท�าคอการตดตามผลวา

•ฝายผลตด�าเนนการ ไดจ�านวนตามแผนทก�าหนดไวหรอไม?

•ตวชวดทเกยวของกบการผลต เชนประสทธภาพตนทนคณภาพเปนไปตามเปาหมายหรอไม?

•หากผลลพธ ไม เป นไปตามแผนปญหาทเกดขนคออะไร? เกดขนท ขนตอนไหน? ส งผลกระทบกบ หนวยงานอนอยางไรบาง?

•ตองมการปรบเปลยนแผนการผลตเฉพาะหนาเนองจากปญหาทเกดขนหรอไมอยางไรบาง?(ทงทฝายผลตเรมผลตไปแลวและยงไมไดเรมผลต)

•เมอมการปรบเปลยนแผนผเกยวของคอหนวยงานไหนบางทงใน และ นอกองคกร?ตองมการประสานงานอยางไรบาง?

•ตองรายงานผ บรหารใหทราบถงผลลพธการผลตทงตามรายงานตามก�าหนดการปกต และ รายงานในวาระพเศษอยางไรบาง?

นอกจากนนยงมงานส�าคญมากอกงานหนงคอ การบรหารคลงสนคาส�าเรจรป (FG-Finished Goods) ควรสรางตวชวด (Indicators) ขนมาเพอวดสถานการณทไดกลาวไปแลวคอ “Stock ของทขายไมออก” และ “ของขายไดกลบไมม Stock” ตววด พนฐานคอ ปรมาณ Stock เทยบยอดขาย นบเปนเดอน (Stock Month) หรอวน (Stock Day) ตววดนควรจะมทงภาพรวม ตามกลมผลตภณฑ และ ตามกลมลกคา อกตววดหนงคอวด อายของสนคาแตละรายการในคลง (Stock Aging) เพอก�าหนดมาตรการด�าเนนการกบ Stock ทอายเกนมาตรฐานทก�าหนดไว

PRODUCTIVITY WORLD

วงท 3

ซงเป นกจกรรมระหว างโรงงานกบ Supplier ครบ ขอมลแผนการผลตตองถกจดการเพอ สรางแผนการใชวตถดบ และ สงวตถดบจาก Supplier ในขนตอนน ทมงานจดซอจะเขามาเกยวของ เพราะเปน ผประสานงานกบผสงมอบ (Supplier) ระบบ IT มกจะเขามาสนบสนนธรกรรมทเกดขนนเรยกวา MRP(Material Requirement Planning) หรอถาระบบถกยกระดบใหครอบคลมภาพรวมของธรกจ คอ การผลต สนคาคงคลง การขาย บญช กจะกลายเปน ERP (Enterprise Resource Planning)

จากแผนสงซอทส งไปให Supplier กจกรรมถดไปคอ การสงมอบของ Supplier ทมวางแผนตองประสานงานกบจดซอ เพอใหวตถดบเขามาในโรงงานตามแผนการผลตทก�าหนดไว พรอมกบปรบตวทนทตามทจ�าเปนเมอไมไดรบวตถดบตามแผน

ในโลกแหงความเปนจรง วตถดบทไดรบจาก Supplier ไมไดเขาไปในกระบวนการโดยตรงหรอกครบ จะเขาไปเกบ Stock วตถดบกอนเสมอ โรงงานทมประสทธภาพมากกวา คอโรงงานทบรหารจดการใหตนเองม Stock ไดนอยกวา ดงนนงานดแลระดบ

ปรมาณวตถดบใหเหมาะสม ตามแนวคดเดยวกบสนคาส�าเรจรป เปนงานทส�าคญมากเชนกน บรษทโตโยตา ทเปนผรเรมแนวคด Just In Time (JIT) เองกม Stock ทงวตถดบชนสวน และรถยนตทผลตเสรจแลวนะครบ เพยงแตมนอยมาก ดวยการนบปรมาณ Stock เปน “ชวโมงการผลต” ไมใช เดอนหรอวน (ความจรงชนสวนพเศษบางรายการของโตโยตาทชนใหญๆ เชน เบาะรถยนต เครองยนต Supplier สงตรงเขาไปในกระบวนการผลตเลยกมครบ)

ครบทง 3 วงทเปนภาพรวมของงานวางแผนและควบคมการผลตนะครบ แนนอนวางานหลายๆ สวนตองไปคาบเกยวกบหนวยงานอนๆ อกหลาย หนวยงาน ดงนน การตดตอประสานงาน มนษยสมพนธทด คอคณสมบตทจ�าเปนมากของผทรบผดชอบงานดานน

หลงจากสรางแนวคดภาพรวมรวมกน ตามบทความนแลว ลกคาในโครงการไดสราง Project Room ทน�าขอมลและตวชวดโครงการมาตด และบนทกผลเปนรายวน ตามแนวคด Visual Management ทผมไดเลาไปใหฟงในฉบบกอนหนา ขนตอนตอไปคอการก�าหนดปญหา (Problem Identification) และแผนด�าเนนการเพอการปรบปรง (Action Plan) ซงผมจะไดมาเลาใหฟงกนตอใน P-World ฉบบหนา ครบ