protozoa - zmku.sci.ku.ac.thzmku.sci.ku.ac.th/zmku image/lab-1-protozoa_1-2560.pdf · food vacuole...
Post on 07-Aug-2019
237 Views
Preview:
TRANSCRIPT
PROTOZOA01423113: GENERAL ZOOLOGY LABORATORY
DEPARTMENT OF ZOOLOGY, KASETSART UNIVERSITY
Cell structure
1. Cell membrane / (เยอหมเซลลหรอพลาสมาเลมมา)
• เยอหมเซลลแบบ plasmalemma ลกษณะออนนมคอนขางเหลว เซลลของโพรโทซวทมเยอหมเซลลแบบนจะมรปรางเปลยนแปลงไปตามการไหลของโพรโทพลาสซม เชน Amoena
• เยอหมเซลลทหนาและแขงขน คอ เพลลเคล (pellicle) เชน Euglena, Paramecium• บางชนดอาจมเปลอกหม เชน Arcella
Amoeba Euglena Arcella
Cell structure2. โพรโทพลาสซม (protoplasm)
นวเคลยส (nucleus) เปนออรแกเนลลทมหนาทควบคมกจกรรมตางๆ ของเซลลเซลล• มอยางนอย 1 นวเคลยส
• โพรโทซวกลมซลเอต (ciliate) มนวเคลยส 2 ชนดนวเคลยสขนาดใหญคอ มาโครนวเคลยส(macronucleus) ควบคมเมแทบอลซมของเซลล นวเคลยสขนาดเลกคอ ไมโครนวเคลยส (micronucleus) ควบคมการสบพนธ
macronucleus
micronucleus
Cell structure2. โพรโทพลาสซม (protoplasm)
ไซโทพลาสซม (cytoplasm) เปนของเหลวขนรอบนวเคลยส แบงเปน 2 สวน • สวนนอกตดเยอหมเซลล คอ เอคโทพลาสซม (ectoplasm) • สวนใน คอ เอนโดพลาสซม (endoplasm) มออรแกเนลลทมหนาทเกยวกบกจกรรมการด ารงชวต เชน
macronucleus
1) พลาสตด (plastid)2) จดตา (eyespot) หรอสตกมา (stigma)3) โครงสรางปาก (mouth organelle)4) ถงอาหาร (food vacuole)5) คอนแทรกไทลแวควโอล (contractile vacuole)6) ออรแกเนลลในการเคลอนท (locomotive organelle)
Plastids
• คลอโรพลาสต (chloroplast) ซงมคลอโรฟลล (chlorophyll) ในการสงเคราะหแสง• โครโมพลาสต (chromoplast) เปนพลาสตดสอนนอกเหนอจากสเขยว• ลวโคพลาสต (leucoplast) เปนพลาสตดทไมมสท าหนาทสะสมแปง
https://www.slideshare.net/haf99/plastids-11382109
Eye spot or stigma
• จดตามสแดง สน าตาลหรออาจไมมสท าหนาทรบแสง
eye spot (stigma)
Euglena
mouth organelle
• ชองเปดทผวเซลลซงเปนทางผานเขาของอาหาร คอไซโทสโทม (cytostome) ถดเขาไปเปนหลอดแคบลกลงไปในเซลลคอไซโทฟารง (cytopharynx) ปลายของไซโทฟารงเปนทเกดถงอาหาร (food vacuole) โพรโทซว
• บางชนดมสวนรอบๆไซโทสโทมทเวาลงไปในเซลลใน ลกษณะตางๆ ท าใหไซโทสโทมอยลกลงไปในแองนดงนนลกษณะโครงสรางปากจงแตกตางกนในโพรโทซวแตละชนด
cytostome
https://socratic.org/questions/what-part-of-the-paramecium-functions-as-the-food-entry
Food vacuole• Protozoa ทม chloroplast จะไมม food vacuole (holophytic)
• Protozoa ทสงเคราะหแสงไมได จะไดรบอาหารจากการกน อาหาร (holozoic) จะม cytoplasm มาหม มการปลอยน ายอยออกมายอยอาหารในถงแลวจงดดซม กากอาหารจะขบถายออกทาง plasmalemma
• saprobic อาหารเปนสารอนทรยละลายน า
1) diffusion หรอ active transport
2) pinocytosis (cell drinking)
Holozoic = ingest + digest + egest
lysosome => ยอยอาหาร
http://bioap.wikispaces.com/file/view/endocytosis_types.png/177216843/735x365/endocytosis_types.png
Saprozoic = diffusion/ pinocytosis
pinocytosis = cell drinking
พบในกลมโปรโตซวทเปนปรสต
http://bioap.wikispaces.com/file/view/endocytosis_types.png/177216843/735x365/endocytosis_types.png
Phagocytosis (cell eating) Pinocytosis (cell drinking)
Contractile vacuolecontractile vacuole ชวยควบคมสมดลของน าในเซลล (osmoregulator) รวมทงก าจดของเสยในเซลล
http://cueflash.com/decks/xxTerwin:_Osmosis_and_Cell_Activities
ม 5 ประเภทดวยกนคอ
เปนสวน protoplasm ทยนออกไปในทศทางตางๆ โดยม pseudopodium หนงทน า และดงใหสวนอนของเซลลไหลตามไป
PseudopodiaArcella Amoeba
Locomotive organelles
1. Pseudopodium: flowing extension of body, also use for capturing prey
2. Cilia เสนสนๆ คลายขนและมจ านวนมาก โครงสรางภายในเปน microtubule เรยงตวเปนวงอยขอบนอก 9 กลม และตรงกลาง 2 กลม (9+2=20)
Locomotive organelles
3. Flagellum ลกษณะเปนเสนยาวคลายแส จ านวนไมมาก โครงสรางภายในคลายคลงกบ ciliaLocomotive organelles
4. Tentacle เปลยนแปลงจาก cilia และเสนยาวกวา cilia พบในโปรโตซวบางชนดทชอบเกาะอยกบท
5. Myonema คลายเสนใยกลามเนอในการหดตว อยใน ectoplasm
Locomotive organelles
Classification(Hausmann, 1996; Robert and Janovy, 2005; Hickman et al.,2013)
Clade Viridiplantae
*Phylum Chlorophyta
*Phylum Euglenozoa
Phylum Retortamonada
Clade Alveolata
*Phylum Ciliophora
Phylum Dinoflagellata
Phylum Apicomplexa
Clade Parabasalids
Phylum Axostylata
*Clade Amoebozoa
single cell/colony, chlorophyll
single cell, chlorophyll, flagella
*ในการเรยนวชาสตววทยาทวไป (ปฏบตการ) 01423113 จะกลาวถงเฉพาะกลมทมตวอยางในหองปฏบตการ
single cell/colony, cilia
single cell, pseudopodium
Phylum Chlorophyta
• สาหรายเซลลเดยว (single-celled algae) เชน Chlamydomonas• สาหรายทอยกนเปนโคโลน (colonial form) เชน Gonium และ Volvox• ม chlorophyll a and b• สะสะอาหารใหรปของแปง • สวนใหญด ารงชวตอสระ สรางอาหารไดเอง
http://www.ruf.rice.edu/~bioslabs/studies/invertebrates/chlamydomonas.html http://protist.i.hosei.ac.jp/PDB/Images/Chlorophyta/Gonium/formosum/sp_03.html
Gonium
Volvox
• colony • เซลลใน colony แบงหนาทกนท างานคอ
somatic cell -- > สงเคราะหอาหาร reproductive cell -- > สบพนธ
• เซลลเรยงฝงตวทผวกอนวน (gelatinous matrix)
• สบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการสราง daughter colony ใน colony เดม
• Daughter colony เกดจากเซลลสบพนธแบงตวเพมจ านวนแลวจมตวลงในกอนวน อาจมไดหลาย colony
• การสบพนธแบบอาศยเพศเกดจาก reproductive cell เจรญเตบโตเปนไขหรออสจ มการปฏสนธขาม colony โดยตวอสจจากcolony เดมจะเขาปฏสนธกบไขใน colony อน
• การสบพนธแบบอาศยเพศมกมการสรางในชวงใกลแลง
• Zygote มเปลอกหม ยอมสจะตดสเขมและมขนาดเลกกวา daughter colony และยงสามารถแบงตวเพอเพมจ านวนขนกลายเปน daughter colony อยใน colony เดม
• อาศยในแหลงน าทสะอาด
Volvox
Zygote
Life cycle
Source : Hickman et al (2001)
Volvox
Phylum Euglenozoa
• Autotroph / heterotroph• แฟลกเจลลม• ตวอยางโพรโทซวในไฟลมนคอ
Euglena, Phacus
Euglena Phacus
• Plasma membrane หนา (pellicle)
• ดานหนาปาน ทายเรยว
• ปลายดานหนามชองเปดของ cytostome ซงเปดเขา cytopharynx โดยดานปลายจะโปงออกเรยกวา reservoir ซงทฐานเปนจดก าเนดของ flagella 2 เสน และมเพยง 1 เสนทยนพน cytostome ออกมา
• ใกล reservoir ม contractile vacuole และม accessory contractile vacuole ลอมรอบ ท าหนาทรวบรวมน าสวนเกนและของเสยและสงตอไปยง reservoir เพอขบออกทาง cytostome
• โคนของ cytopharynx ม stigma รบความรสกเกยวกบความเขมของแสง
Euglena
• ectoplasm ใส สวน endoplasm ม 1 nucleus อยคอนไปทางทายเซลล
• Chloroplast, เปน autotrophic organism • Paramylum เปนอาหารประเภทแปงทไดจากการสงเคราะหแสง
• แลกเปลยนแกสโดยการแพรผานเยอหมเซลล• สบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการแบงตวตามยาว
(longitudinal binary fission) ในธรรมชาตจะแบงตวในcyst เมอแบงตวเสรจแลวจงออกจาก cyst
Euglena
• โครงสรางคลาย Euglena แต Phacus แบนบางและแผกวางคลายใบไม
Phacus
Phylum Ciliophora• Ciliate Protozoa
• ม cilia
• ม nucleus 2 ชนด คอ macronucleus และ micronucleus
• Ex. Paramecium, Stentor, Vorticella, Stylonychia, Coleps, Epistylis,Euplotes
Paramecium
Epistylis
Stentor
Vorticella
Paramecium
• เยอหมเซลลแบบ pellicle ดานหนามน ทายเรยว
ดานขางเวาเปนแองรองปาก (oral groove) ซงม cilia
ยาวกวา cilia ทตวเซลล
• ถดจาก oral groove คอ buccal cavity
• ตอนทาย buccal cavity มชอง cytostome เปดเขา cytopharynx ซงตอนปลายโปงออกเปน food vacuole ซงจะหลดออกและไหลวนไปขางหนาแลววนกลบลงมา
• กากอาหารขบออกทาง cytoproct ซงต าลงมาจาก cytopharynx
• ectoplasm ม trichocyst ภายในมสารพษ ถาถกกระตนจะพง trichocyst ออกมา• macronucleus คลายเมลดถวอยกลางเซลล ควบคมการท างานของเซลล สามารถสบพนธแบบ amitosis • micronucleus มหนาทเกยวกบการสบพนธ รปรางทรงกลมและมกอยในสวนเวาของ macronucleus • contractile vacuole ม 2 ถงทดานหนาและดานทายของเซลล เปรยบเสมอนไตสตวชนสง• แลกเปลยนแกสโดยการแพรผาน pellicle
Paramecium
trichocyst
สบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการแบงเซลลตามขวาง (transverse binary fission)
สบพนธแบบอาศยเพศโดย conjugation
Coleps
• เซลลคลายถง เหลาโบราณ (barrel-shaped)
• เยอห มเซลลแขง เปนแผนเรยงตวเปนแถวตามยาวและขวาง
• พบในน าจด โดยเฉพาะน าทก าลงเรมเนาเสย
Coleps
Stentor• เซลลยาวคลายปากแตร ม cilia หนาแนนทขอบปากแตรและกระจายทวไปของตวเซลล
• ปลายเซลลดานทเลกเรยวใชเปนทยดเกาะ• macronucleus เปนแถบยาวเรยงตวตอกนคลายลกปด (bead-shape)
• กน blue-green algae เปนอาหาร
macronucleus macronucleus
Vorticella• เซลลคลายกระดงหงาย ม cilia อยทขอบเซลลดานบน• เซลลดานลางมกานยาวใชยดเกาะ ม myoneme ท าใหสามารถยดหดได
• macronucleus เปนแถบยาวโคงขนาดใหญ• ชอบอยบรเวณเดยวกนเปนกลมๆ พบไดในน าจดทมซากเนาเปอย ตามรากจอกแหน เปนตน
macronucleus
Epistylis• โครงสรางเซลลคลาย Vorticella แตมการแตกแขนงของกานแบบค (dichotomous branching) โดยไมไดขาดจากกน ท าใหเกดเปน colony
• ในกานไมม myoneme ดงนนกานจงหดไมได หดไดเฉพาะตวเซลลเทานน
Stylonychia
• เซลลรปไข ยาวเรยวตอนทาย• มการรวมตวของ cilia เปนแทงขนแขงทเรยกวา cirri อยทางดานทองของเซลล
• ดานขางล าตวตามขอบเซลลม cirri เรยงอยและม cirri ดานทายล าตว 3 แทง
cerri
Euplotes
• เซลลรปไข แตไมม cirri ตามขอบเซลล
• ตอนทายเซลลม cirri ยาวพนตวเซลลและม 4 แทง (Stylonychia ม 3 แทง)
• Plasmalemma บางและกงเหลว• เคลอนทดวย pseudopodium รปรางจงไมคงทเพราะเปลยนแปลงตามการเกดเทาเทยม
ตวอยาง
Amoebozoa
Amoeba Arcella Difflugiahttp://coo.fieldofscience.com/2009/09/amoeba-much-wierder-than-you-think.html
• รปรางเซลลไมคงทเพราะเยอหมเซลลเปน plasmalemma เซลลทยนปดออกมาคอ pseudopodium
• ตวเซลลไมมสและโปรงแสง ม contractile vacuole เปนชองใสอยทายเซลล
• Food vacuole มสตามอาหารทกนเขาไป
• Ectoplasm ตดกบ plasmalemmaลกษณะใสและบาง สวน endoplasm จะทบและม organelles
Amoeba
Arcella• มเปลอกหมเซลลคลายฝาครอบหลอดไฟแบบครงวงกลม มชองเปดให
pseudopodium ยนออกมา เปลอกมสน าตาล• อยตามตะกอนพนทองน าหรอเกาะตามซากเนาเปอยของพชบรเวณน านง
pseudopodium
Difflugia
• มเปลอกหมเซลลรปไข มกมเมดทรายหรอสารตางๆเกาะตดเปลอก
• ดานลางเปลอกมชองเปดให pseudopodium ยนออกมาได
• อยตามพนทองน าทมสารอนทรยหรอวตถเนาเปอย
ปฏบตการ
1. ศกษา Amoeba จากน าจอก
2. ศกษา Paramecium ในน าตมฟาง
3. ศกษา Euglena จากน าเขยว
4. ตรวจหาโพรโทซวกลมซลเอตในน าทมเศษพชเนาเปอยโ ดยอาจใช methyl cellulose 4%
หยดลงบนสไลดท มโพรโทซวอยเพอใหเคลอนทชาลง
5. ศกษาลกษณะของโพรโทซวสกล Amoeba, Arcella, Dufflugia, Euglena, Phacus, Volvox,
Paramecium, Vorticella และ Stentor จากสไลดถาวร
เอกสารอานเพมเตมคณาจารยภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2556. สตววทยาปฏบตการ (ฉบบ
ปรบปรง). ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 209 หนา.Beck, D. E. and Braithwaite, L. E. 1968. Invertebrate Zoology Laboratory Workbook. 3rd ed. Burgess
Publishing Co., New York. 270 p.Engemann, J. G. and Hegner, R. N. 1981. Invertebrate Zoology. Macmillan Publishing Co., Inc., New York.
746 p.Hickman, C.P., Roberts, L. S., Larson, A., I’Anson, H. and Eisenhour, D. J. 2013.Integrated Principle of Zoology. 14th ed, McGraw-Hill Book Co., New York. 882 p.Hickman, C.P., Kats, L.B. and Keen, S.L. 2014. Laboratory Studies in Integrated Principle of Zoology. 16th
edition. McGraw-Hill, Inc., New York, USA. 418 pp.Lytle, C. F. and Wodsedak, J. E. 1991. General Zoology: Laboratory Guide, 7th ed., Wm. C. Brown
Publishers U.S.A. 340 p
top related