public health and the constitution (1)

ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญกับก ับการ

สาธารณสุข  ( P u b l ic H e a l t h

a n d t h e C o n s t i tu t io n )

ณัฐกร ว ิท ิต ณัฐกร ว ิท ิตานนท์านนท์

เน ื ้อหาการบรรยาย• ความหมาย ความหมาย (( meaningmeaning ))• ความเป ็นมา ความเป ็นมา (( backgroundbackground ))• ประว ัต ิศาสตร ์ร ัฐธรรมนูญไทย ประว ัต ิศาสตร ์ร ัฐธรรมนูญไทย

(( Constitutional Constitutional history of Thailandhistory of Thailand ))

• ภาพรวมร ัฐธรรมนูญไทยฉบับภาพรวมร ัฐธรรมนูญไทยฉบับป ัจจ ุบ ันป ัจจ ุบ ัน

• ร ัฐธรรมนูญไทยกับการสาธารณสุขร ัฐธรรมนูญไทยกับการสาธารณสุข• กรณีศ ึกษาต ่างๆ กรณีศ ึกษาต ่างๆ (( case studycase study ))

‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’ ค ืออะไรค ืออะไร??

• ภายหลังการเปลีย่นแปลงการปกครอง เริ่มมกีารนำาเอาคำาว่า ‘ธรรมนูญ’ ในความหมาย “การกำาหนดอำานาจการปกครองเป็นส่วนสัด” มาใช้ในชือ่ของรฐัธรรมนูญฉบับแรกของไทย เรยีกว่า พระราชบัญญตัิ ธรรมนูญการปกครองแผ่นดนิสยาม ชั่วคราว พุทธศักราช 2475

‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’ ค ืออะไรค ืออะไร??

• ต่อมา พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ (เมื่อครั้งดำารงพระยศเป็นหม่อมเจ้าวรรณไวทยากร) ทักท้วงว่าธรรมนูญเป็นคำาสามัญ ฟังไม่เหมาะกับที่จะเป็นกฎหมายสำาคัญของประเทศ จึงเสนอให้เรียกชื่อใหม่ว่า รัฐธรรมนูญ โดยแปลมาจากคำาว่า Constitution (คอนสติติวชั่น) หมายถึง ระเบียบอำานาจหน้าที่ในการปกครองแผ่นดิน นับแต่น้ันมาจึงเริ่มใช้คำาๆ น้ีอย่างแพร่หลาย

• หากแยกพิจารณาเป็นรายคำาก็อาจอธิบายได้ว่า ธรรมนูญ ก็คือ ระเบียบอำานาจหน้าที่ ส่วน รัฐ ก็แปลว่า แผ่นดิน น่ันเอง

ความหมาย ความหมาย ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’“...กฎหมายธรรมนญูการปกครองแผ่นดนิเปน็กฎหมายที่บญัญตัถิึงระเบียบแหง่อำานาจสงูสุดในแผ่นดนิทั้งหลาย และวิธีการดำาเนินการทัว่ไปแห่งอำานาจเหล่านี้ หรอืจะกลา่วอีกอย่างหนึ่งว่ากฎหมายธรรมนูญการปกครองวางหลกัทัว่ไปแห่งอำานาจสูงสุดในประเทศ...”

หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ดร.ปรดีี พนมยงค)์

ความหมาย ความหมาย ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’“...รฐัธรรมนูญ หมายถึง กฎหมายที่กำาหนดระเบยีบแหง่อำานาจสูงสุดในรฐั และความสมัพันธร์ะหว่างอำานาจเหลา่นี้ตอ่กันและกัน...”

ศาสตราจารย์ ดร. หยุด แสงอุทยั

• ตามพจนานุกรมฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน พ .ศ .2542

ร ัฐธรรมนูญ [Constitution] หมายถึง “ บทกฎหมายสูงส ุด

ท ี ่จ ัดระเบ ียบการปกครองประเทศโดยกำาหนดร ูปแบบของร ัฐว ่าเป ็นร ัฐเด ียวหร ือ

ร ัฐรวม ระบอบการปกครอง ของร ัฐ รวมทั ้งสถาบันและ องค ์กร การใช้ อ ำานาจ

อธิปไตยในการปกครองร ัฐ เช ่น ร ัฐธรรมนูญแห่งราช

อาณาจักรไทย พ .ศ .2540”

ความหมาย ความหมาย ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’

ศ.ดร.วิษณ ุเครืองาม “...กล่าวโดยสรุป รัฐธรรมนูญ มคีวามหมายและลักษณะดังน้ี1) สถานะ เป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศในขณะน้ันๆ แต่ได้กล่าวแล้วว่า ชื่ออาจเรียกต่างๆ กันออกไปได้ เช่น ในภาษาไทยเราเคยเรียกว่ารัฐธรรมนูญ ธรรมนูญการปกครอง ในภาษาอังกฤษก็มีที่เรียกต่างกันออกไป เช่น Constitution, Basic Law, Fundamental Law เป็นต้น

ความหมาย ความหมาย ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’

ศ.ดร.วิษณ ุเครืองาม “...กล่าวโดยสรุป รัฐธรรมนูญ มคีวามหมายและลักษณะดังน้ี (ต่อ)

2) ลักษณะ เป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษร มีชื่อหรอืศัพท์ใช้เรยีกให้เห็นว่าต่างจากกฎหมาย ธรรมดาอืน่ๆ3) สาระ ว่าด้วยกฎเกณฑ์การปกครองประเทศ…”

ความหมาย ความหมาย ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญ ’’

ความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลกความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลก

• สมยัแรก สมัยโบราณกาล• สมยัทีส่อง ยคุมหาบัตร• สมยัทีส่าม รัฐธรรมนญู

ประชาธิปไตย• สมยัทีส่ี่ รัฐธรรมนญูของรัฐสมัย

ใหม่

สมยัแรก สมยัโบราณกาล • ไม่ม ีความหมาย และ ขอบเขต ชัดเจน• เป็น จารีตประเพณ ีหรือ โองการของ

กษตัริย์• มลีักษณะเปน็ ราชาธิปไตย โดยแท้

ความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลกความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลก

สมยัทีส่อง มหาบัตร (Magna Carta)พระเจ้าจอห์น ลงพระนามยอมรบั กฎบัตร Magna Carta ในวันที่ 15 มถิุนายน ค.ศ.1215

• มลีักษณะเปน็กฎหมายที่ จำากัดอำานาจผู้ปกครอง (กษัตรย์ิ)

• ว่าด้วย สิทธิเสรีภาพของราษฎร• เป็นรากฐานการปกครองระบอบ

ประชาธิปไตย

ความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลกความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลก

King King JohnJohn

Magna Magna CartaCarta12151215

สมยัทีส่าม รฐัธรรมนูญประชาธิปไตยรฐัธรรมนูญสหรฐัอเมรกิา ค.ศ.1789รฐัธรรมนูญฝรั่งเศส ค.ศ.1791

• ตอ้งเป็น กฎหมายสงูสดุ• ตอ้งยอมรบัการ แบ่งแยกอำานาจ• ตอ้งประกัน สทิธิเสรภีาพของ

ประชาชน• ว่าด้วย อำานาจอธปิไตยเป็นของปวงชน

ความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลกความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลก

The American War for The American War for IndependenceIndependence

((the American Revolutionthe American Revolution))

Signing The Declaration of Signing The Declaration of Independence Independence ((July 4, 1776July 4, 1776))

The Declaration of The Declaration of Independence 1776Independence 1776

Signing of the Constitution of Signing of the Constitution of the United Statesthe United States ( (September September

14, 178714, 1787))

The Constitution of the United The Constitution of the United States 1789States 1789

The French RevolutionThe French Revolution ( (July July 14, 178914, 1789))

Declaration of the Rights of Man and Declaration of the Rights of Man and of the Citizen 1789of the Citizen 1789

From declaration to From declaration to constitution 1791constitution 1791

สมยัทีส่ี ่รฐัธรรมนูญของรฐัสมัยใหม่• เป็น สญัลกัษณ์ หรอื องคป์ระกอบ

จำาเป็น ของ รฐัเอกราช• คอื คำากลางๆ สำาหรบัใชเ้รยีก กฎหมาย

เกี่ยวกับกฎเกณฑ์การปกครองประเทศสงูสุด เทา่นัน้

ความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลกความเป ็นมาในประว ัต ิศาสตร ์โลก

แนวความคิด แนวความคิด ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญนิยมนิยม ’’

รฐัธรรมนูญนิยม (Constitutionalism) เป็นกระแสความคดิที่ให้ความสำาคญักับการจัดทำา รฐัธรรมนูญทีเ่ป็นลายลักษณอ์ักษร ในฐานะ กฎหมายสูงสุด ของรัฐทั้งหลาย ในลกัษณะทีเ่ป็น สัญญาประชาคม โดยใหค้วามสำาคญักับ การมีกลไกควบคมุ หรือการดลุและคานอำานาจ ไมใ่หใ้ช้เกินขอบเขต

แนวความคิด แนวความคิด ‘‘ ร ัฐธรรมนูญร ัฐธรรมนูญนิยมนิยม ’’• รัฐธรรมนูญต้อง จำากัดอำานาจรัฐ

และ คุ้มครองสทิธิเสรีภาพประชาชน

• รัฐธรรมนูญต้อง สร้างความเป็นธรรมในสังคม ให้เกิด ขึน้จริงๆ โดยมุง่ใหค้วามคุ้มครองผูท้ี่อ่อนแอกว่า

• รัฐธรรมนูญต้อง สร้างเสถียรภาพ และ ประสิทธิภาพให้กับระบบการเมอืง

vit i tanon@hotmvit i tanon@hotmail.comail.com