qartuli ena da literatura - mes.gov.ge klasi (qartuli... · 3 maswavleblis wignis struqtura i....

Post on 01-Sep-2019

35 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

qarTuli ena da literatura

mesame klasi

maswavleblis wigni

naTela maRlakeliZe, elene maRlakeliZe,

sofiko mexaSiSvili, irine nadiraSvili

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa

da mecnierebis saministros mier 2018 wels

avtorebi _ naTela maRlakeliZe, elene maRlakeliZe,

sofiko mexaSiSvili, irine nadiraSvili

redaqtori _ neli elizbaraSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa _ elene varamaSvili

© gamomcemloba `meridiani~, 2018

© naTela maRlakeliZe, 2018

yvela ufleba daculia

ISBN 978-9941-25-391-1

Sps `gamomcemloba meridiani~

al. yazbegis #47, Tbilisi,

tel.: (+995 32) 239 15 22

E-mail: meridiani777@gmail.com

qarTuli ena da literatura

mesame klasi

maswavleblis wigni

3

maswavleblis wignis struqtura

I. saxelmZRvanelos koncefcia 4

II. informacia saxelmZRvanelosa da `aqtivobebis rveulis~

gamoyenebis Sesaxeb 4

III. meToduri miTiTebani `maswavleblis wignis~ gamosayeneblad 6

IV. pirobiTi niSnebis axsna 6

V. erovnuli saswavlo gegma III klasi 7

VI. sanimuSo gakveTilebis scenarebi 14

VII. mdgradi ganviTarebis miznebi 59

miznebisa da Sedegebis ruka 61

4

I. saxelmZRvanelos koncefcia

saswavlo kompleqti warmodgenilia sami

wignis saxiT: `qarTuli ena da literatura~

(moswavlis wigni), `aqtivobebis rveuli~ da

maswavleblis wigni.

aqtivobebi ̀ moswavlis wignSi~ warmodge-

nilia ZiriTadad ori mimarTulebiT: zepir-

metyveleba da kiTxva; ̀ rveulSi~ ki yuradRe-

ba maxvildeba rogorc zepiri, ise weriTi

sametyvelo unar-Cvevebis Camoyalibebaze.

zepirmetyveleba: saxelmZRvanelos mixed-

viT zepirmetyvelebaze muSaoba am etapze

sami mimarTulebiT xorcieldeba: a) leqsi-

kuri maragis gamdidreba, b) frazeologiuri

muSaoba, g) Txrobaze, gabmul metyvelebaze

muSaoba. swored am mizniT gaxlavT warmodge-

nili iseTi aqtivobebi, rogoricaa: 1) ucnobi

sityvebisa da frazebis axsna, maTi gamoye-

nebiT winadadebebis Sedgena, 2) sinonimebsa

da antonimebze muSaoba... 3) kiTxvaze pasuxis

gacema, 4) sityvagamotovebuli winadadebis

Sevseba, 5) deformirebuli winadadebis/

teqstis aRdgena, 6) Sinaarsis gadmocema, 7)

ese (zepiri Txzuleba) Tavisi variantebiT:

a) sagnis/movlenis aRwera, b) STabeWdile-

baTa gadmocema, g) zepiri teqstis ageba

sayrdeni sityvebis gamoyenebiT, saTauris

mixedviT, dasawyisis/dasasrulis mixedviT,

d) Txzuleba andazis mixedviT, e) Txzuleba

fabulis mixedviT, v) wakiTxuli nawarmoebis

gagrZeleba... am etapze aseve sagangebo yur-

adReba eqceva martivi sakomunikacio unar-

Cvevebis ganviTarebas.

kiTxva: moswavle ukve dauflebulia gawa-

fuli (swori da ramdenadme swrafi) kiTxvis

Cvevebs, am etapze yuradReba maxvildeba

gamometyvelebiTi kiTxvis mxareebze (pauza,

tempi, intonacia, logikuri da fsiqologi-

uri maxvili...), Cumi kiTxvis Cvevis formire-

baze, teqstis gaazrebaze, implicituri masa-

lis moZiebaze, striqonebs Soris kiTxvaze,

wakiTxulis analizze, sinTezze, Sefasebaze.

kiTxvis swavlebis maRali donis ganmsaz-

Rvreli pirvel rigSi gaxlavT sakiTxavi

masala, amitom SevecadeT, rom SegverCia

maRalmxatvruli, moswavleTaTvis sain-

tereso da gasagebi teqstebi (Tumc isic

unda iTqvas, rom Tanamedrove qarTul sa-

bavSvo mwerlobaSi amgvari teqstebis SerCeva

8-wlianebisTvis cota Wirs). warmodgenilia

rogorc mxatvruli, ise martivi dargobrivi/

aRweriTi teqstebi; qarTveli mwerlebis

garda, warmovadineT ucxoeli klasikosi

mwerlebic (mark tveni, jani rodari...).

wera _ saweri aqtivobebi warmodgenilia

`rveulSi~. SevecadeT, isini gagvemraval-

ferovnebina da sawer masalad moswavleebs

SevTavazeT:

a) kiTxvebze pasuxi,

b) teqstis nawilebad dayofa da dasaTa ureba,

g) saTauris/dasawyisis/dasasrulis/sayrde-

ni sityvebis mixedviT martivi teqstis ageba,

d) deformirebuli teqstis aRdgena,

e) martivi dargobrivi teqstebis ageba,

v) martivi sakomunikacio teqstebis Sedgena,

z) sagnis/movlenis/literaturuli per-

sonaJis aRwera...

aqve warmodgenilia enobrivi da logikuri

savarjiSoebis sistema, romlebic sruldeba

individualurad, wyvilebSi, jgufurad. yur-

adReba maxvildeba enis gramatikul aspeqteb-

ze, punqtuaciisa da marTlweris sakiTxebze,

leqsika-frazeologiis sakTxebze.

maswavleblis wignSi warmodgenilia kiTxvis

swavlebis diferencirebuli midgomis magali-

Ti. aswavlebels SeuZlia warmatebiT gamoiy-

enos swavlebisas. Seadginos moswavleTaTvis

sxvadasxva sirTulis teqstebi da davalebebi.

swavlebisas Seqmnas adaptirebuli varianti.

maswavleblis wignSi warmodgenilia dife-

rencirebuli midgomis magaliTi. yvela klas-

Si gvyvavs gansxvavebuli monacemebis, codni-

sa da miRwevebis moswavleebi. mniSvnelovania

moswavleTa saWiroebis gaTvaliswineba _ gan-

sxvavebulad swavleba. swavlebis diferenci-

reba iTvaliswinebs erTi klasis moswavleTa

dajgufebas doneebis mixedviT, gansxvave-

buli meTodebis da resursebis gamoyenebas.

warmodgenili meToduri masalis mizania

konkretuli sagakveTilo gegmis magaliTze

maswavleblebs SesTavazos diferencirebuli

midgomiT swavleba.

maswavleblis wignSi Setanilia davalebebi

ist-is gamoyenebiT.

5

II. informacia saxelmZRvanelosa

da `aqtivobebis rveulis~

gamoyenebis Sesaxeb

II.1. moswavlis wigni

sakiTxav teqstze muSaoba Semdegi ru-

brikebis mixedviT mimdinareobs:

a) kiTxvisaTvis mzadeba _ es rubrika miznad

isaxavs teqstis wakiTxvamde moswavleTa pro-

vocirebas, maTSi saTanado ganwyobis Seqmnas.

ZiriTadad es aris adre wakiTxulis gaxseneba

(ra vici mocemuli sakiTxis/Temis Sesaxeb),

sakiTxav masalasTan dakavSirebuli andazis

analizi, zepiri teqstis ageba am andazis

mixedviT,suraTis aRwera, sayrdeni/sakvanZo

sityvebis gamoyenebiT zepiri Txzulebis Sed-

gena, maswavleblis mier winaswar miTiTebuli

masalis moZieba da misi analizi, `gonebrivi

ieriSis~/asociaciuri ruka, mocemul Temas-

Tan dakavSirebiT raime problemis dasma da

mis gadasaWrelad gzebis Zieba, maswavleblis

Sesavali saubari, videofilmebis naxva...

b) sakiTxavi teqsti da ilustracia _

saxel mZRvaneloSi dialogur teqstebTan

erTad warmovadineT monologuri teqste-

bic, maTze muSaobis meTodika ramdenadme

gansxvavdeba. es SevacadeT gveCvenebina

`maswavleblis wignSi~. vecedeT, sakiTxavi

teqstebi Janrobrivad mravalferovani yofi-

liyo. aq aris sabavSvo moTxrobebi, leqsebi,

igav-arakebi, zRaprebi, martivi dargobrivi

teqstebi... rac Seexeba ilustraciebs, xSir

SemTxvevaSi es aris feradi slaidebi, isto-

riuli freskebi, cnobili mxatvrebis namu-

Sevrebi, romelTac garkveuli saganmanaTle-

blo daniSnuleba aqvT da amave dros, emsax-

ureba literaturis integrirebul aRqmas

xelovnebis sxva dargebTan erTad. sakiTxavi

teqstebi dalagebulia Tematur-budobrivi

principis mixedviT, rac, Cveni azriT, gauad-

vilebs maswavlebels muSaobas da uzrunve-

lyofs kavSirs Zvelsa da axal masalas Soris.

teq stebi gaerTianebulia 13 TemaSi.

g) ifiqre, imsjele _ gulisxmobs wakiTxu-

lis Sefasebasa da gaazrebas sxvadasxva donis

kiTxvebis meSveobiT. es aris kiTxvis strate-

giebis daufleba, teqstidan eqsplicituri

da implicituri masalis amokreba, litera-

turuli personaJebis martivad daxasiaTeba,

paralelebis gavleba adre wakiTxulTan/mos-

menilTan/nanaxTan..., maT Soris msgavsebisa da

gansxvavebis dadgena, saTanado daskvnebis ga-

keTeba da dasabuTeba, sxvadasxva saazrovno

operaciis daufleba, teqstobriv monacemTa

safuZvelze teqstis analizisa da gaazrebis

unaris gamomuSaveba...

kiTxvis strategiebis dauflebisaTvis

sistemuri xasiaTi miveciT gegmis Sedgenaze

muSaobas. imisaTvis, rom sawyis etapze mo-

swavles gavuadviloT am kuTxiT muSaoba, te-

qsti dayofilia nawilebad, rac aRniSnulia

saTanado numeraciiT. maswavlebels vTxovT,

am faqts yuradReba miaqcios.

d) enobriv masalaze dakvirveba _ sakiT-

xavi teqstebis enas mWidrod ukavSirdeba ara

mxolod enis gamomsaxvelobiT mxareze dak-

virveba, aramed enis lingvisturi aspeqtebis

gaazrebac. enaSi savarjiSo masala, rogorc

wesi, sakiTxavi teqstidan gaxlavT amoRe-

buli. am dros moswavleTa aqtivizaciisa da

CarTulobisaTvis farTod viynebT enaze dak-

virvebis meTods. am rubrikaSi warmodgenilia

leqsikur-frazeologiuri, punqtuaciuri,

orToepiul-orTografiuli savarjiSoebi.

radganac am etapze lingvituri unar-Cvevebis

formirebisaTvis ver xerxdeba saTanado

Teoriuli bazis Seqmna, enis gramatikul

aspeqteb ze muSaobas wminda praqtikuli xa-

siaTi aqvs. am mizans emsaxureba rubrika _

daimaxsovre, rogor iwereba.

II.2. moswavlis rveuli

`moswavlis rveuli~ moswavlis wignis

damatebaa da misi aucilebeli atributi.

gTxovT, yuradReba miaqcioT im garemoebas,

rom aq mocemuli savarjiSoebi emsaxureba

ara mxolod weriTi, aramed zepiri me-

tyvelebis ganviTarebasac. isic unda iTqvas,

rom am savarjiSoebs xSirad garkveuli sa-

ganmanaTleblo informaciis miwodebac aqvT

dakisrebuli. es gansakuTrebiT iTqmis im

davalebebze, romlebic teqstis konstruire-

bas isaxavs miznad. teqstebis konstruirebis

Semdeg moswavle iZens garkveul dargobriv

informacias, romelic ZiriTad sakiTxav

teqstTan aris dakavSirebuli da romelTa

6

gaazrebac, moswavleTa saerTo wignierebis

donis amaRlebis garda, xels uwyobs gamWoli

kompetenciebis ganviTarebas.

Seamowme Seni codna _ es davaleba testu-

ri xasiaTisaa da damoukideblad sruldeba

moswavlis codnis TviTSefasebisaTvis.

wyvilebSi muSaoba _ am rubrikaSi moqceu-

lia is savarjiSoebi, romlebic partniorTan

erTad unda Sesruldes. xSir SemTxvevaSi es

aris `ormxriv CanawerTa dRiuri~, `vicodi,

viswavle, minda gavigo~...

III. meToduri miTiTebani

`maswavleblis wignis~

gamosayeneblad

`maswavleblis wignSi~ mocemulia sanimu-

So gakveTilebis gaSlili scenarebis miznebis,

aqtivobebis, gakveTilis ZiriTadi momentebi-

sa da Sedegebis miTiTebiT. aqve davurTeT

codnis Semowmebis sqemebi, gamWoli kompeten-

ciebi, savarjSoebisa da testebis pasuxebi...

damatebiTi informaciac pedagogisaTvis,

romelic mas mocemuli Temis damuSavebaSi

daexmareba. TiToeul teqsts daaxloebiT 2-3

saaTi eTmoba, kviraSi rekomendebulia 2 teqs-

tis damuSaveba. migvaCnia, rom maswavlebels

kviraSi erTi Tavisufali saaTi unda darCes

klasTan damoukidebeli muSaobisaTvis.

`maswavleblis wignis~ siaxlea e.w. ko-

miqsebiT swavleba, romelic teqstebze

muSaobisas evropisa da amerikis skolebSi

sakmaod gavrcelebuli strategiaa da qar-

Tul skolaSic ikidebs fexs. aqve warmovadgi-

neT proeqtgakveTilis nimuSic. amgvari

gakveTilebi erTgvari siaxlea Cveni maswav-

leblebisaTvis. amdenad, saWirod CavTvaleT,

am tipis aqtivobebzec gagvemaxvilebina yu-

radReba.

wignSi ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT

Setanilia damatebiTi informaciebic. rogor

moaxdens am informaciis adaptirebas moswav-

leebisaTvis, es pedagogis gadasawyvetia.

gakveTilis scenarebSi, garda miznebisa

da Sedegebis rukisa, miTiTebuli gvaqvs e.w.

gamWoli kompetenciebic.

`maswavleblis wigni~ mxolod da mxolod

orientiria da ara mzamzareuli recepti. vi-

medovnebT, rom misi SemoqmedebiTi gamoyene-

ba pedagogs daexmareba e s g-is mier dasaxuli

miznebis miRwevaSi.

IV. pirobiTi niSnebis axsna

moswavlis wigni moswavlis rveuli

top related