quba üsyanı

NƏTİCƏDƏ:

Rus çarı I Nikolayın İran şahzadəsi

Abbas Mirzəyə II-ci Rus-İran

müharibəsinin başa çatması

münasibəti ilə hədiyyəsi

Bu şəkilin əsasında deyə

bilərsiniz onlar AzərbaycanınIşğalına necə münasibətbəsləyirdilər?

QUBA

Quba haqqında nə bilirsiniz?

Fətəli xanQuba

xanlığının ən güclü

hökmdarı olmuşdur.

• Şeşpər mahalı kədlilərinin general-mayor Reutta şikayəti, iyul1837-ci il

• · "1 Gimbutun at ilxısı üçün Niyazabadda ot biçib özarabalarımızla Qudyal qalasına daşıdıq; bunun

• üzündən özümüzün mal-qarası üçün yem hazırlayabilmədik, qış düşdükdə heyvanlarımız qırıldı və bizə böyükzərər dəydi.

• · 2. Biz onun üçün Qudyal qalasının yuxarı qapısıyanında bir bağ saldıq, onu özü məhv etdi, sonra isə(Ortaqapı) yaxınlığında bizi başqa bir bağ salmağa məcburetdi, biz bu bağı bir neçə ilə əkib qurtardıq, amma bununqarşılığında ondan bir qəpik belə ala bilmədik.

• · ...4. Zəlzələ baş verdiyi üçün (bu ad altında) bizdən pulqopardılar.

• · 5. Bizi odun kötükləri gətirməyə məcbur edir, bununqarşısında bizə heç nə ödəmirdi.

Bu sənədin əsasında Quba üsyanınınsəbəblərini araşdırın:

Niyə Quba üsyanı

ən güclü üsyanlardan

biri hesab olunur?

• ·7. Kasıblara paylamaq üçün bizdən pul (zəkat) yığıb özünə

götürdü, amma bizim müsəlman qanunumuz üzrə bu yığımıhəmin zümrəyə öz əlimizlə biz özümüz paylamalıyıq.

• · ...9. Neçə ildir bizdən zəkat yığır, buna görə bizim bütünmüsəlman məscid və mədrəsələrimiz zəruri xərcləriniödəmək üçün sıxıntı keçirir, həmişə zəkat hesabına dolanankasıblarımız isə indi aclıq çəkirlər.

• · ...12. Post dayanacaqlarına pul ödəməyimiz, kağızlarıünvanına çatdırmağımız bir yana qalsın, üstəlik bizdən post pulu alır.

• · 13. Heç bir ödənc vermədən bizi Baş yol (Bakı-Quba-Dərbənd yolu) tikintisinə çıxardı.

• · 14. İki ildir ki, onun əmri il ə öz arabalarımızla kötükdaşıyırıq, bizlərdən kəli olmayanlar gümüş pul ilə 5 manatakəl tutub bu işi yerinə yetirməkdədir.

• 15. O, Gimbut Varşavaya (hərbi qulluğa) göndərmək üçün bizdən adamtələb edir. Siz zati-alilərinin yanına gəlib bu (şikayəti) vermək üçün biz Çiqaçuk çayının üstündə yığıncağa toplaşdıq, bu vaxt Şabran mahalınınsakinləri də siz zati-alilərinə belə bir xahiş vermək üçün Qudyal qalasınatoplanmışdılar. Bu arada komendant Gimbut bu sonuncuların fikrinibildikdə, onların hörmətli adamlarını ağacla döydürüb adı çəkilənqaladan qovdurdu, bununla yanaşı Məmməd Riza bəyi bizim üstümüzəgöndərdi; o, gəlib çatan kimi bizi hədələyərək qorxutdu, ləyaqətimizətoxunaraq arada belə bir yalan şaiyə buraxdı ki, guya biz istehkamlarqurur, mis qabları basdırıb gizlədir və Rusiya rəislərinə qarşı durmaqistəyirik...

• Yuxarıda söylənənləri Siz zati-alilərinin nəzərinə çatdıraraq, Gimbutunkomendant vəzifəsindən götürülməsini, bununla da bizi onunzülmündən qurtarmağı Sizdən itaətlə xahiş edirik. 1253 (1837)-cü ilinSəfər (iyul) ayı, 96 adamın imzası qoyulmuşdur.

Komandaların tapşırıqları:

Zirvə:Rusiyanın işğalından sonra

yaradılmış idarə sistemi.

Fırtına:Rusiya imperiyasının

Azərbaycan xalqına münasibəti

Aypara:Quba üsyanının səbəblərini

araşdırmaq.

Xəmsə:Quba üsyanının gedişi

Qartal:Quba üsyanının nəticələri

komendant-rus zabiti

Naib-mahalları idarə edirdilər

Bu torpaqlarda yaşayan kəndlilər

Dövlət və ya xəzinə torpaqları -

Xəzinə (dövlət) kəndliləri -

çar hökümətinin əlinə keçmiş xanlıqlarınvə getmiş xanların mülkləri

Komendantlar əhalidən vergi

yığır və dövlət xəzinəsinə

verirdilər

Üsyanınsəbəbləri

gedişi Nəticəsi

1.Vergilərinağırlığı

2.Komendantla-rın özbaşınalığı3.Dini zülm4.azərbaycan dilinin sıxılaşdırılması

1.1837 il avqust2.başçılar Yarəli,HacıMəhəmməd3.Xudat qalası tutuldu,13 mahalı əhatə etdi,12 min üsyançı 3 hissəyə

bölündülər4.Hərbi şura yaradıldı5.30 sentyabr Quba qalası mühasirəyə

alındı

1.Üsyan yatırıldı2.Komendant idarə üsulu ləğv olundu.

Necə düşünürsüz ,bu kim ola bilər?

Yarəli