ranohriscanstvo - istorija umetnosti

• UVOD U SREDNJI VEK

• KRAJ STAROG i početak SREDNJEG VEKA

• Prelazni period

• Pojmovi:

• - kasna antika ili kasnoantički period

• - rana vizantija ili ranovizantijski period

• - rani srednji vek ili ranosrednjovekovni period

UVOD U SREDNJI VEK

Važni datumi u datumi u prelaznom periodu od starog ka srednjem veku

- 313. godina donet je Milanski edikt o toleranciji svih veroispovesti

- 330. godina osvećenje Konstantinopolja za novu prestonicu Rimskogcarstva

- 380. godina zabrana paganskih kultova -car Teodosije Veliki

- 395. godina podela na Istočno i Zapadno Rimsko carstvo, nakon smrti cara Teodosija Velikog

- 476. godina propast Zapadnog rimskog carstva u V veku

- velike etničke promene u Zapadnoj Evropi i na Balkanu

- Seoba naroda već od III na zapadu Carstva i u IV i V veku u Istočnom Carstvu, pa dalje sve do VIII i IX stoleća

Sakralna arhitektura - Arhitektura hrišćanskih hramova

Prvi ranohrišćanski verski objekti - hrišćanske kuće

Dura-Europos 200 – 230 g.n.e Prvi hrišćanski verski objekti – kuće

vernika

Domus eclesiae

Molitva

Pričest u hrani i piću

Triclinija – mensa – mesta za obed

Sakralna arhitektura - Arhitektura hrišćanskih hramova

Prvi ranohrišćanski verski objekti - hrišćanske kuće

Sv Sebastiano Rim 250 – 313.g Bon 250 g.

Sakralna arhitektura - Arhitektura hrišćanskih hramova

Prvi ranohrišćanski verski objekti - hrišćanske kuće

Akvileja 313-319. g-n-e

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike

Latinski tip bazilikeBazlika sa porečnim brodom

6

5

4

3

21

Sakralna arhitektura – Arhitektura

hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike

Latinski tip bazilike

Bazlika sa porečnim brodom

Sakralna arhitektura – Arhitektura

hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike

Latinski tip bazilike

Bazlika sa porečnim brodom

• Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Jovan Lateranski (San Giovani in Laterano) u Rimu

Konstantin 324.g.n.e.

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Petar (San Pietro) -Rim Konstantin 330. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Petar (San Pietro) -Rim Konstantin 330. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura

hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski

tip bazilike

Sv. Petar (San Pietro) -Rim

Konstantin 330. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Pavle, izvan zidina u Rimu (San Paolo fuori le mura), 380. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Pavle, izvan zidina u Rimu (San Paolo fuori le mura), 380. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Sv. Marija Velika (Santa Maria Maggore) u Rimu, 432.g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Solun Sv. Dimitrije kasni V vek

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Latinski tip bazilike

Nikoplos Bugarska VI vek

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

1 2

3

3

4

6

5

Crkva Sv. Groba u Jerusalimu -Konstantin 335. g.

- pohranjen časni krst

Atrijum-petobrodni naos-apsida sa dvanaest stubova (apostola) –

dvorište na zapadu apsidalno završeno

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

Sv. Lorenzo Rim 330. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

Konstantinova aula u Triru

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

SS. Marcellinus i Petar – grobna

Crkva Sv. Helene, posle 330.g

S. Agnesa – grobna crkva

Sv.Konstance i Helene u Rimu,

320 – 330.g.

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

San Apolinare in Klase (luka grada Ravene) iz 534 – 539. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

Solun Sv. Arhiopteros 470.g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova – crkve

Ranohrišćanske bazilike - Helenistički tip bazilike

Bazilika u Poreču, 524. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova

Crkve centralne osnove - rasporeda

S. Agnese - grobna crkva -

Sv. Konstanca u Rimu 320 – 330. g.

Sakralna arhitektura –

Arhitektura hrišćanskih

hramova

Crkve centralne osnove -

rasporeda

Crkva Sv. Apostol - Milano

oko 382. g. - razvijeni krst

Sv. Gereon –

Keln (Nemačka), 380.g

Sv. Lorenco Milano 370. g.

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova

Crkve centralne osnove – rasporeda – u obliku slobodnog krsta

Rim Solun

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova

Crkve složene osnove - Trir, 380. g

Sakralna arhitektura – Arhitektura hrišćanskih hramova

Posebni oblici sakralne arhitekture – krstionice - baptisterijumi

458.g.- krstionica ortodoksnih u Raveni

podigao Teodorik Veliki

Sakralna arhitektura - Mremorijalna arhitektura

Grobna arhitektura - Sahranjivanje u katakombama

Sakralna arhitektura - Mremorijalna arhitektura

Grobna arhitektura - Sahranjivanje u katakombama

Arkosolija –mesta za polaganje

Ostataka pokojnika

Sakralna arhitektura -

Mremorijalna arhitektura

Grobna arhitektura

Mauzolej Gala Placidije

Crkva Sv. Groba u Jerusalimu -Konstantin 335. g.

- pohranjen časni krst

Atrijum-ptobrodni naos-apsida sa dvanaest

stubova (apostola) – dvorište na zapadu apsidalno

završeno

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Ranohrišćanske bazilike - orijentalnog tipa

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Ranohrišćanske bazilike - orijentalnog tipa

crkva sv Elene ispod Brdo maslina

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Crkve Centralnog raspored a - Jerusalim – kupola na steni

Vitlajem

Crkva rođenja 333. g.

Atrijum- Petobrodni naos-

oltar u obliku oktogona

prvobitna crkva Hristovog

rođenja - sistem adicije ili

organskog prožimanja

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Crkve složene osnove

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Crkve Centralnog raspored a

Jerusalim –Crkve složene osnove Jerusalim

Vitlajem Crkva rođenja plan iz VI veka

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka

Crkve Centralnog raspored a - Bliski istok Jordan - Gerasa

Sakralna arhitektura

ranohrišćanska Istoka

Crkve složene osnove - Bliski

istok Jordan - Gerasa

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka - Antiohija- Mala Azija

Bazilike i Crkve složene osnove

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka -

Bazilike i Crkve složene osnove - Oblast Male Azije

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka -

Crkve centralnog rasporeda

Oblast Male Azije

Sakralna arhitektura

ranohrišćanska Istoka -

Crkva složene osnove

Sv. Jovan Efes-Mala Azija

450. g

565.g

Sakralna arhitektura ranohrišćanska

Istoka - Sirija –

bazilika i bazilika sa kupolom

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka - Sirija –

centralni plan osnove

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka - Sirija –

Siman (Sirija)- Simeonovo svetilište 470.g. – sv. Simeon Stilita

mlađi – Kalat Sman

osnova u obliku slobodnog krsta – kombinovani plan centralni i

podužni

Sakralna arhitektura ranohrišćanska Istoka - Sirija –

krstionica centralnog plana i bazilika

kombinovani plan centralni i podužni- Kalat Sman

Beli manstir EgipatSakralna arhitektura

ranohrišćanska Istoka -

Kopti –

Ranohrišćanska i hrišćanska

arhitektura

Konstrukcija

Ranohrišćanska i hrišćanska arhitektura

Konstrukcija - Impost kapiteli

• Kod kolonada

zidovi nemaju

veliku debljinu

• Sile se prenose

vertikalno na

stubove

Ranohrišćanska i hrišćanska arhitektura

Konstrukcija - Trompe

Ranohrišćanska i hrišćanska

arhitektura

Konstrukcija - Pandantifi