referans de - kontrol ve otomasyon teknolojisi programı · pdf filereferans...

Referans De keni, Giri de keni ile ayn anlamda kullan r. (Kontrol i areti veya Kontrol de keni)

stenilen veya arzulanan kontrol i aretine referans giri i denir.

(measured variable)

(measured variable)

Controlled Variable.

Controlled Variable.

Setpoint

Setpoint

CEVAP:

a)

cakl k Seviye Sistemi

Seviye L(t)=1,5m C(t)=1.0m Seviye

2 ç kontrol edilen de ken

cakl k T(t):85°C C(t)= T(t):75°C cakl k

Kontrol Edilen Sistem

b)Kontrol edilen sistem= S cakl k ve Seviye Sistemidir. Verilen sistemin hem seviyesi hem de s cakl kontrol alt nda tutularak arzulanan de erlerde (L (t)=1,5m ve T (t)=85°C) sabit tutulur. Bunlara Giri ler veya referans de erler de denilebilir.

c)Referans de kenleri olarak arzulanan seviye giri i L(t)=1,5m ve arzulanan s cakl k giri i de T(t)=85°C olarak ayarlanan giri de erleridir. Burada 2 adet giri de eri vard r. Bunlara kontrol de kenleri de denir. Kontrol edilen de kenler ise ç de kenleri olarak , Mevcut anl k olarak ölçülen de erlerdir. Bunlar (L (t)=1,0m ve T

(measured variable)

(Manipulated Variables)

(Transmission Line)

(Actuator)

Transmisyon hatt

(measured variable)

Controlled Variable.

Controlled Variable.Measured

Variable.

Setpoint

Setpoint

Bir Kontrol sisteminde sensör taraf ndan ölçülen büyüklük “Kontrol Edilen de keni” (Controlled Variable) olarak adland r. Yukar daki örnekte suyun sevyesi – kontrol edilen de kenidir. Fakat, burada temel olarak ölçülen de ken bas nç cinsinden metre olarak ölçülür transducer (Bas nç/Ak m çeviricisi) taraf ndan Bas nç , metre (0-3m) ak ma(4/20ma) dönü türülür ,buna yeni bir ad verilerek “ölçülen de ken” (measured variable) denir. Kontrol Sistemlerinde , Kontrol edilen de keni genellikle Ölçülen de ken ile ayn r, sadece enerji sinyal durumu farkl r.

Kontrol edilen de kene ba önemli bir kavram da Kontrol edilen de kenini arzulanan de erde tutrma durumudur . Bu kontrol edilen de ken için önceden belirlenmi , istenilen de erdir.Buna Giri de keni (Set de er , Setpoint) denir. Kontrol edilen sisteminin amac , istenilen set de erinde kontrol edilen de kenini ula rmak için gerekli düzenlemeyi yapmakt r..

Kontrol edilen de kenini, setde eri (Giri ) hedefine ula rmak için Kontrol sistemine giren enerji miktar de tirmek veya ayarlamak gerekir. Bunun için bir ya da daha fazla enerji de kenlere ihtiyaç olabilir . Bu enerji de kenlere Ayar de kenleri (Manipulated variable) denir. Yukar daki örnekte ;

Ayar de keni olarak Su Giri idir (Su debisi ).

Sonuç olarak, kontrol edilen bir sistemde, suyun sevyesini (Kontrol edilen De kenini) set de erinde sabit tutmak için Ayar De kenini (Vanipulated Variable) ayarlamak gerekir. Bu Kontrol sistemini kararl sa lamak ve bozucu etkilerini yok eder.

Örnek:

Ödev:

Soru -1) ekil 1.de verilen bir buhar kazan içerisinden so uk ya geçirilmektedir. Is de tirici (E anjör) içerisinden buhar geçirmek süretiyle Ya lmaktad r.Kazanda ki

ya n s cakl bir s cakl k sensörü kullan larak kontrol ediliyor. a) Kontrol devresinin blok diyagram çiziniz.?

b) Numaraland lm elemanlar n, kontrol de kullan lan isimlerini ve fiziksel kar klar yaz z.k saca tariflerini veriniz?

ekil 1.

Soru -2) ekil de verilen bir su kazan içerisinde, bir borudan buhar geçirmek süretiyle kazan suyu lmaktad r. lmaktad r.Kazan n s cak su ç nda bir s cakl k sensörü ile suyun

cakl ölçülmektedir.a) Kontrol devresinin blok diyagram çiziniz.?b) kontrol elemanlar blok diyagram nda gösteriniz?