renversement des alliances ? arend jan boekestijn, universiteit utrecht, november 2013

Renversement des Alliances?Arend Jan Boekestijn, Universiteit Utrecht, november 2013

Midden Oosten:

Inhoud presentatie

1. De oude wereld 2. De nieuwe wereld 3. Iraans Kernwapen 4. Van Sunni naar Shia:

renversement des alliances? 5. Scenario’s : voor eurocrisis,

energieprijzen

1. De Oude Wereld

Frankrijk en VK

De Oude Orde

2. De Nieuwe Wereld

Olie sancties Iran, prijs stijgt Olie embargo Iran Libië nu stakingen, was 1,6 miljoen

vaten per dag, (naar voor ENI Italië), milities

Noorden van Irak grote problemen Onrust Syrië en Egypte leidt

instabiliteit OPEC heeft productie opgevoerd, SA,

Ecuador, Kuwait, Iran and the United Arab Emirates

Verwijdering SA en VS

SA boos dat VS Moebarak losliet SA boos dat Obama Syrië niet

aanviel SA boos dat VS toenadering zoekt tot

Iran SA steunt salafisten in Syrië SA wil kernbom via Pakistan

Rusland

Steunt Assad in Syrie, samen met Iran

Wapenexport Haven Tartus Geniet van Obama’s fouten

Duitsland

Grootste handelspartner Iran Veel Duitse bedrijven in Nucleaire

sector en infrastructuur

China

Steunt Iran Koopt olie en gas Is tegen inmenging binnenlandse

politiek Iran heeft observer status Shanghai

cooperation Organization kan door sancties niet toetreden

Nieuwe wereld

Israël plus Golfstaten plus Frankrijk is ontstemd dat VS toenadering zoekt tot Iran

Obama heeft steun van EU, VK, Rusland, Iran

3. Iraans kernwapen

2011: Iran omsingeld

kernwapen

De VS, EU, Rusland, VK: sancties tegen Iran < indien Iran aantoonbaar zijn kernprogramma terugschroeft.

Frankrijk/Israël willen dat de sancties blijven gelden tot alle nucleaire activiteiten van Iran zijn gestaakt.

Franse positie

Parijs tougher VS in Libië, Mali, Syrië en Iran

Opeens bondgenoot Israël Eis stopzetten Arak, kan niet met

bom uitgeschakeld, komt plutonium vrij

Iran moet voorraad 20 % verrijkt uranium <

Israel tegen de deal

(a) Teheran mocht nog wat uranium verrijken

(b) mocht ook nog steeds bouwen aan zwaar water reactor in Arak (plutonium) maar mocht niet activeren

(c) gaf Teheran prikkels om sancties

Israel

Boos op bad deal met Iran Wil daarom geen linkage met

vredesoverleg Overweegt zelf aan te vallen, maar

VS heeft betere spullen VS wil niet aanvallen Israël wil niet Congres dwingen tot

een oorlog die regering noch volk wil Netanyahu hoopt dat Iran de

onderhandelingen opblaast

Netanyahu twittert

11 november: Iran is on its knees economically & it's possible to get a better deal. Before the sanctions are lessened, get a good deal, not a bad deal

8 november: PM prior to meeting w/Kerry: Kerry said

no deal is better than a bad deal. This is a bad deal. I urge him not to rush to sign the bad deal.

Iran

Iraanse staatstelevisie: met IAEA overeenstemming over uitgebreider toezicht op de nucleaire activiteiten van Iran.

‘routekaart’ VN-inspecteurs toegang tot in aanbouw zijnde zwaarwaterreactor en een uraniummijn.

Iran mag nog wat uranium verrijken

Van Creveld

Iran meer te vrezen van Israël, dan andersom

Les Indiase/Pakistaanse/Noordkoreaanse atoomwapens: hoeft niet mis te gaan

Netanyahu gebruikt Iran om hulp te vragen

Israël mist US wapens Je kunt programma met aanval

alleen vertragen Volk achter mullahs

4. Renversement des alliances?

Van Sunni naar Shia?

Shia schoonzoon profeet (Ali), Sunni, schoonvader (Abu Bakr)

Sunni Halve Maan

Shia Halve Maan

Dus 2 halve manen

Shia Iran

Sinds 1981 tienduizenden politieke tegenstanders <

Steun Hezbollah Beetje steun sjiieten Bahrein, SA,

Jemen Steun terrorisme Irak, Afghanistan,

Pakistan Nog nooit ander land aangevallen

Zijn Sunni niet erger dan Shia? SA Wahhabisme: ellende in Pakistan,

Afghanistan, Indonesië, etc. SA steun Generaal Sisi Egypte SA steun aan salafisten in Syrië SA is instabiel SA steun terrorisme buiten SA SA wil kernwapen via Pakistan

Optie: Renversement des alliances VS, Rusland, Iran steunen Assad in

Syrië Rompstaat Syrië, in ruil voor minder

steun Iran aan Hezbollah VS,Rusland en Iraanse as tegen

Soenitische avonturisme en terrorisme

Sancties <, geen kernwapen, Iraanse gas komt vrij Tegen: Turkije, Israël, Egypte,

Golfstaten

5. Scenario’s energieprijzen

Scenario 1: EURANIAN CRISIS Feb. 15 2012 Iran dreigt energie-

export naar 6 landen te staken in hoop olie-embargo te voorkomen

Frankrijk, Griekenland, Italie, NL, Portugal, and Spanje.

4 PIGS!

EURANIAN CRISIS

Iran verkoop EU 450,000 barrels a day 2011.

> 70 percent naar Italie en Spanje 1/3 Griekse olieimport uit Portugal in 2011: handelstekort met

6 olieproducerende landen was 2 x tekort met Duitsland!

Dus als sancties > worden Wordt Eurocrisis op korte termijn

erger Op wat langere termijn valt wel mee

vanwege integrated prices oil markets

Sancties leiden wel tot hogere energieprijzen

Scenario 2: Israël aanval Iran, afsluiting Hormuz

Hormuz, 20 % wereldolie passeert

1980-1988 Iran-Irak Tank Oorlog Slechts 55 van 239 aangevallen petroleum

tankers were sunk Raakte slechts 2 % schepen Iran verlaagde prijs om hogere verzekering

te compenseren, olieprijzen < Vooral anti-ship cruise missiles Iran is voor eigen export afhankelijk Hormuz Toen Iran alleen primitieve mijnen Nu 16 mijnenvegers nodig, die zijn er niet,

dus men gelooft niet in dit scenario

VS onzeker Perz. Golf, dus pijpleidingen

Conclusies scenario 3 Hormuz Niet plausibel, Iran moet zelf

exporteren en Hormuz passeren VS te weinig schepen in Perzische

Golf, gelooft er dus niet in Alternatieven via pijpleidingen Dus waarschijnlijk geen effect

energieprijzen

Scenario 3: renversement des alliances SA laat VS los, SA instabieler VS zoekt toenadering Iran Twee scenario’s binnen scenario 3: 1. SA matigt zich niet in Bahrein,

sjiitische minderheid SA opstand 2. SA steun voor salafisten in Syrië

en Irak, plegen aanslag in SA VS schaliegas

Band VS met MO wordt minder 2020 -50 %, 2035 VS onafhankelijk

van MO olie door: 1. VS schaliegas 2. Canada teerzand, schaliegas 3. Brazilie 4. duurzame energie

Contra: VS blijft involved MO Arabische opstanden in Jemen en

Saoedi Arabië kan prijs crude oil > Schaliegas is problematisch:

aardbevingen, grondwatervervuiling Israel

Saoedische olie is in het Oosten

Aanslag Al Qaida Abqaiq 24 feb 2006

Straat van Hormuz

Abqaiq 2/3 Saoedische olie

Abqaiq impact

De wereldvraag ca. 86 miljoen vaten olie per dag.

In het ergste geval zou een aanslag op Abqaiq - tijdelijk - 6 miljoen vaten per dag kunnen kosten dat is 7% van de totale wereldwijde dagelijkse olie consumptie!

Gevolg olieprijs >

Conclusies scenario 3 renversement des alliances VS toenadering Iran, gasprijzen < Aanslag Abqaiq door Al Qaida of

sjiieten zal olieprijs doen stijgen

Algemene conclusies

MO is altijd kruidvat geweest, maar Hormuz was nooit echt probleem

SA verwijdering VS is probleem Probleem SA kan gecompenseerd

worden door toenadering Iran, gas steeds belangrijker!

Maar goed ook want komende 20 jaar hebben we olie en gas nog hard nodig

Mislukt toenadering Iran, wordt Eurocrisis >