schizophrenia info tagalog version

Schizophrenia“Pagkawala sa Sarili”

Mula sa

Kabalikat Support Group

Katotohanan

• Isang sakit sa pag-iisip

• Nakaaapekto sa isang bahagdan (1%) ng mga tao sa buong mundo

• Di pa nalalaman ang sanhi

• Maaaring mapangasiwaan gamit ang gamot, pangangalagang pang-sikayatriko, at care provider (tagapag-alaga)

Schizophrenia“Pagkawala sa Sarili”

• Ang pagkawala sa sarili ay isang seryosong sakitna nakaaapekto sa paraan ng pag-iisip, pakiramdam, at pagkilos ng isang tao.

• Ang isang taong nawawala sa sarili ay maaaringmagkaroon ng kahirapan sa pagtukoy ng kaibhanng kung alin ang totoo at alin ang imahinasyonlamang; maaaring hindi madaling makatugon o laging tahimik; at maaaring mahirapan sapagpapahayag ng mga normal na emosyon samga panlipunang sitwasyon.

Sanhi ng “Pagkawala sa Sarili”

• Ang sanhi ng pagkawala sa sarili ay may kalabuan pa rin hanggang sa ngayon. Ilan sa mga teorya ukol sa sanhi ng karamdamang ito ay ang mga sumusunod:

– Genetics (pagmamana),

– Biology (kawalan ng balance sa mga kemikal na sangkap ng utak);

– Posibleng impeksyong dulot ng virus at pagkawala ng kaayusan sa sistema ng depensa ng katawan.

Mga Lunas

• Wala pang panlunas pagkawala ng sarili, subalit ito ay maaaring matagumpay na mapangasiwaan gamit ang gamot, pangangalagang sikayatriko, at suporta mula sa mga taong gaya ninyo.

Ang mga Sintomas ng Pagkawala sa Sarili

Ang mga Sintomas ng Pagkawala sa Sarili

• Sa kabuuan, ang mga sintomas ng pagkawalasa sarili ay nahahati sa tatlong kategorya

• Positibong sintomas

• Negatibong sintomas

• Kognitibong sintomas

• Mayroong mga taong may kakaunti lamangna sintomas. Ang iba ay may marami. Ilan sakanila ay maaaring mayroong parehongnegatibo at positibong sintomas na sabay namamamalas.

Positibong sintomas

• Ang mga positibong sintomas ay binubuo ng mga delusion at hallucination sapagkat nawala na ang pasyente sa kanyang hinagap ang realidad sa iba’t ibang mahalagang paraan.

• Binibigyang-kahulugan ang salitang “positibo” bilang mga kapansin-pansing sintomas kahit hindi ito kailangan.

Negatibong sintomas

• Kabilang sa mga negatibong sintomas ay angpagkawala ng emosyon o ekspresyon, kawalan ngkakayahang magsimula o makaagapay sa mgagawain, pagsasalita sa paraang maiksi at walang-laman, at ang kakulangan sa interes sabuhay.

• Ang salitang “negatibo” ay tumutukoy hindi saasal ng tao bagkus sa kakulangan ng iba’t ibangkatangiang pangkaraniwang namamalas.

Kognitibong sintomas

• Ang kognitibong sintomas ay tumutukoy sa proseso ng pag-iisip. Halimbawa nito ay ang kahirapan sa pagbibigay-priyoridad sa mga gawain, iba’t ibang uri ng pag-alala, at pag-oorganisa ng kaisipan.

Mga Batayang Terminolohiya

Ang talaan ng mga karaniwang terminolohiya na dapat mong malaman bilang isang care provider ay gaya ng sumusunod.

• Active listening— sadyang pagtuon sa pinakikinggan

• Affective flattening— tumutukoy sa pagbaba sa, o mababang antas ng emosyon ng isang individwal

• Agitated—pakiramdam ng isang di-mapakali at nag-aalala

• Alogia—kawalan ng kakayahan sa pagsasalita dulot ng kakulangan sa pag-iisip, kalituhan, o aphasia

• Avolition—tumutukoy sa kakulangan ng pagkukusa o kasiglahan sa paggawa

• Caregivers—mga taong nag-aalaga sa isang kaibigan o kamag-anak

• Delusions—isang paniniwalang pinaninindigan sa kabila ng mga katunayang hindi ito totoo

• Depression —isang matinding kalungkutan na may pisikal na sintomas gaya ng kawalan ng gana sa pagkain at pagtulog.

• Disorganized or catatonic behavior—may asal na tila di-mawawaan o walang-katinuan para sa mga nakakakita

• Disorganized speech—pagsasalita nang tuluy-tuloy at wala sa kaayusan kung kaya ito ay walang kabuluhan at katuturan

• Hallucinations—mga karanasan kung saan ang mga sentido ng isang tao ay napaglalalangan at ang di-makatotohanan ay nagiging makatotohanan

• Impulsive—pagkilos nang hindi muna pinag-iisipan

• Motivation—ang tunay na dahilan ng isang tao upang gawin o sabihin ang isang bagay

• Negative symptoms—kinabibilangan ng affective flattening, alogia, at avolition

• Personal hygiene (self-care)—pagbibigay-pansin sa kaayusan sa sarili

• Positive symptoms —kinabibilangan ng delusion, hallucination, disorganized speech, at disorganized o catatonic behavior

• Psychotic episode—isang taong kinakikitaan ng mga sintomas ng schizophrenia (pagkawala sa sarili)

• Relapse-kapag ang mga tanda o sintomas ng schizophrenia ay bumalik

• Schizophrenia—isang karamdaman sa pag-iisip na nagdudulot ng matitinding kagambalaan sa pag-iisip at damdamin

• Treatment—medikal na pangangalaga isang karamdaman

References

• www.mentalhealthamerica.net - Mental Health America

• www.nami.org - The National Alliance on Mental Illness (NAMI)

• http://bipolar.about.com/od/glossary - Glossary of Bipolar Disorder Terms

• Translated by Eufracio C. Abaya, Ph.D., UP Dept. of Anthropology