serbia ,mali i zi dhe maqedonia
Post on 14-Apr-2017
114 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Serbia ,Mali i Zi dhe Maqedonia në fund të shekullit XIX dhe në
fillim te shekullit XX
Genta Jusufi“Loyola-Gymnasium”
Prizren
Serbia në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX
Lufta Ruso-Osmane(1877-1878), i solli Serbisë përfitime territoriale. Perandoria Osmane obligohej ta njihte pavarësinë e plotë të Serbisë &
zgjerimi territorial. U zgjerua drejt jugut (mori qarkun e Nishit,Pirotit,Toplicës,Vranjës) Serbia ushtroi një fushatë të spastrimit të popullsisë vendëse. U forcua ekonomikisht (bujqësia,industria,bankat) Princi Milan Obrenoviqi shpalli veten mbret me përkrahje
austrohungareze. U krijuan partitë si :Partia Radikale (Nikolla Pashiqi),Partia
Liberale ,Partia Përparimtare, etj. 1888 Serbia monarki parlamentare. Aleksandri – autokrat i vërtetë,suprimoi kushtetutën Së bashku me mbretëreshën u vra nga një grup komplotistësh. Nv vend u kthye dinastia e Karagjorgjeviqëve. “Lufta e derrave” Marrëdheniet me Austro-Hungarinë u acaruan dhe më shumë me
rastin e aneksimit të Bosnje-Hercegovinës. Në fund të Luftërave Ballkanike okupimi i Kosovës dhe territoreve të
tjera.
Milan Obrenoviq Aleksander Obrenoviq
D
Dinastia e Karagjorgjeviqeve Peter I
Aneksimi i Bosnje-Hercegovinës
Mali i Zi në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX Me shpërthimin e kryengritjes antiosmane në Bosnje
Hercegovinë ,Mali i Zi së bashku me Serbinë në luftë kundër P.Osmane(1876)
Malaziasit pushtuan Bileqen,Tivarin,Ulqinin,Vraninën dhe vise të tjera.
Në Kongresin e Berlinit, Malit të Zi iu njoh pavarësia dhe zgjerim territorial (mori Tivarin,Ulqinin,Podgoricën,Nikshiqin,Kolashinin etj.)
Kushte të mira ekonomike, në Malin e Zi depërtoi kapitali italian.
Princi Nikolla qeverisje autokratike(pakënaqësi në popull) 1905 u mbajtën zgjedhjet për asamblenë kushtetuese.
Asambleja miratoi kushtetutën . Mali i Zi monarki kushtetuese. Dy rryma politike , ajo afër princit dhe rryma qe ishte per
një parlamentarizëm demokratik. Nikolla shpalli veten mbret . Kuvendi malazias në gusht të vitit 1910 shpalli Malin e Zi
mbretëri dhe princin Nikolla mbret të tij. Aleancë ballkanike antiosmane. Shtator ,1912 Mali I zi i shpalli luftë P.Osmane, ai zgjeroi
territoret ;pushtoi Gjakovën dhe Beranen .
Mbreti Nikolla
Maqedonia në fund të shek. XIX dhe në fillim të shek. XXo Gjendja e popullsisë gjatë shek. XIX-XX shumë e rëndë.o Në mesin e viteve ‘90 intelegjencia revolucionare
maqedonase në emigrim formoi disa gr. revolucionare.o 1893 u themelua “Organizata e brendshme revolucionare
maqedonase”(VMRO); në krye me:Goce Delcevi ,Dame Gruevi ,Gjorgje Petrovi,Jane Sandanski etj.
o Më 1903 përgatitjet për kryengritje.o Mospajtime mes grupacioneve për kohen e
shpërthimit ,atentat ndaj Goce Delcevi.o 2 gusht 1903 – Kryengritja e Ilindenit.o Qendra e kryengritjes – Krusheva .U shpall Republika e
Krushevës.Rol të rëndësishëm edhe përfaqësuesit shqiptarë.
o Republika e Krushevës u shtyp me dhunë nga forcat osmane.
o 1908 ,në Resne ,një kryengritje tjetër.Iu bashkua garnizoni i Manastirit dhe shumë vullnetarë.
o Revolucioni Xhonturko Pas shpërthimit të Luftërave Ballkanike ,Maqedonia pre e
vendeve fqinje ( Serbisë,Bullgarisë dhe Greqisë).
Emblema e Organizatës së brendshme revolucionare maqedonase
Revolucionarë
Territoret e okupuara te Maqedonisë
Kryengritja e Ilidenit
Flamuri i Republikës se Krushevës
top related